https://www.youtube.com/watch?v=AKLFYOHUxJk
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δαυίδ Ναχμίας ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945 και σπούδασε Νομικά και Φιλολογία.
Ασχολείται με την ποίηση, την πεζογραφία και τη μελέτη της λογοτεχνίας.
Έργα του:
Ποιητικά:
Ποιήματα (1966), Συλλογή (1970), Επί πυγήν καθίσαι (1972), Ιχνογραφία (1975), Το οικογενειακό δέντρο (1978), Το σκοτωμένο αίμα (1982), Κάτω στον ύπνο (1985), Ραμμένο στόμα (1990).
Πεζά:
Το Γιουτάπατο (1977), Των αγίων πάντων (1992), Άννα, τώρα κοιμήσου (1995). Μελέτες: Η γενιά του '70 (1989), Άδεια γήπεδα (1994).
Τιμήθηκε με το Βραβείο Ποίησης, το 2001.
ΠΗΓΗ :https://poets.gr/el/poihtes/papageorgiou-g-kostas
Ποιητικές συλλογές
Εγώ το μαύρο θα κρατάω έως θανάτου
Υπόσχεση Ύμνος * Σαν συνέχεια Καλειδοσκόπιο
Κάτω στον ύπνο
Α' Β' Γ' Δ' Ε' ΣΤ' Ζ' Η'
Διαβάστε περισσότερα: https://poets.gr/el/poihtes/papageorgiou-g-kostas
Πέθανε ο ποιητής Κώστας Γ.Παπαγεωργίου
Ο Αναγνώστης αποχαιρετά σήμερα έναν φίλο. Πέθανε σήμερα το βράδυ ο ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας Κώστας Γ.Παπαγεωργίου.
Ταλαιπωρημένος από τον καρκίνο και με covid 19 το τελευταίο διάστημα νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο, από όπου και έφυγε για το τελευταίο του ταξίδι.
Ο Κώστας Γ.Παπαγεωργίου ήταν εμβληματική προσωπικότητα της γενιάς του ΄70.
Διακρίθηκε ως ποιητής, πεζογράφος, κριτικός λογοτεχνίας, ραδιοφωνικός παραγωγός, δάσκαλος αλλά και ως οργανωτής λογοτεχνικών περιοδικών.
Το περιοδικό του “Γράμματα και Τέχνες” ήταν από τις πιο ουσιαστικές συμβολές στην κριτική της ελληνικής λογοτεχνίας.
Τα τελευταία χρόνια διηύθυνε το περιοδικό “Ποιητικά” (Γκοβόστης).
Αγαπούσε ιδιαίτερα τους νέους ποιητές και στάθηκε σύμβουλος στα πρώτα βήματα πολλών από αυτούς.
Το μαύρο κουμπί
Στην πόρτα στέκομαι άναυδος σαν έτοιμος να βγω και
πράγματι έτσι – θα έβγαινα μα στέκομαι σαν άναυδος
και ακίνητος. Γιατί ‘ναι η μάνα μου σκυμμένη εμπρός
μου εκεί, ράβοντας στο κατάλευκο πουκάμισό μου που φοράω
ένα κουμπί προσεχτικά μη με πληγώσει όπως
κρατάει σε απόσταση ελάχιστη απ’ το στήθος μου το
ρούχο. Αλλά είναι μαύρο το κουμπί κι αυτή το ράβει
τόσο φυσικά, μπορεί επειδή δεν πρόσεξε το χρώμα του
το αταίριαστο με το λευκό. Και ράβοντας σκυμμένη
εμπρός μου εκεί χωρίς να με κοιτάξει με ρωτά “ποιον
ράβω εδώ;” – δυο τρεις φορές· όμως γιατί δεν απαντώ
ξαναρωτάει μόλις υψώνοντας το βλέμμα της μηχανικά
κατά το πρόσωπό μου μια στιγμή “ποιον ράβω εδώ;”
– χωρίς ωστόσο πάλι να με δει. Οπότε εγώ με λύπη
αλλά μεγάλη, ίσως γιατί λυπόμουν κιόλας για το χρώ-
μα του κουμπιού – το μαύρο αυτό – της λέω “έναν
νεκρό”. ” Έναν νεκρό”, της ξαναλέω με βούρκωμα στα
μάτια όπως την έβλεπα σκυμένη εμπρός μου εκεί να
ράβει κι αυτή κλαίγοντας “μην ξαναπείς νεκρός”, όλο
έλεγε και με παρακαλούσε.
Το μαύρο κουμπί, Κέδρος, 2006
Διαβάστε περισσότερα: https://poets.gr/el/poihtes/papageorgiou-g-kostas/771-to-mayro-koumpi/1978-to-mayro-koumpi
Η Εταιρεία Συγγραφέων για τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου
Η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά το ιδρυτικό μέλος της και σπουδαίο ποιητή Κώστα Παπαγεωργίου.
Ο Παπαγεωργίου ανήκε στη λεγόμενη ποιητική «γενιά του ΄70», την οποία είχε συστηματικά μελετήσει, εκδίδοντας ήδη από το 1989 το σχετικό ομότιτλο δοκίμιο και βαπτίζοντάς-την «γενιά της άρνησης».
Υπήρξε ιδιαίτερα ενεργός τόσο στην ποίηση όσο και στην δοκιμιογραφία, την πεζογραφία και την κριτική μελέτη της λογοτεχνίας.
Είχε εντρυφήσει σε πολλά είδη λόγου, όμως η ποίηση παρέμεινε πάντα «ο βασικός δημιουργικός του δρόμος». Στους οικείους του εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια.
Μικρό βιογραφικό
Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945.
Σπούδασε νομικά και φιλολογία. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή “Ποιήματα” το 1966.
Εργάστηκε ως δικηγόρος από το 1972 ως το 1978· έκτοτε ασχολείται αποκλειστικά με την λογοτεχνία και με ό,τι αμέσως ή εμμέσως σχετίζεται μ’ αυτήν.
Από το 2011 έως σήμερα συνδιευθύνει το τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης Τα Ποιητικά.
Συνεργάστηκε με τα αξιολογότερα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία τριακονταετία (“Αντί”, “Λέξη”, “Δέντρο”, “Διαβάζω”, “Εντευκτήριο”, “Τραμ” κ.α.).
Διετέλεσε συνυπεύθυνος στη σύνταξη των ετήσιων ομαδικών αντιδικτατορικών εκδόσεων Κατάθεση ’73 και Κατάθεση ’74, ενώ συνέταξε (με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη) την “Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα” (1995).
Άσκησε συστηματικά λογοτεχνική κριτική από περιοδικά και εφημερίδες. Από το 1982 ως το 1998 εξέδιδε και διηύθυνε το περιοδικό “Γράμματα και Τέχνες”.
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους από τον Θάνο Μικρούτσικο (“Ιχνογραφία”), από τον Νίκο Τάτση (“Έρανα”), καθώς και από τον Χάρη Κατσιμίχα. Από το 1982 στην Ελληνική Ραδιοφωνία, στην αρχή ως σύμβουλος σε θέματα λογοτεχνίας και εν συνεχεία ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και εκδηλώσεων στο Τρίτο Πρόγραμμα.
Από το 1990 ως καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, διδάσκοντας Ιστορία Θεάτρου και Λογοτεχνίας.
Είναι ιδρυτικό μέλος της “Εταιρείας Συγγραφέων”. Ποιήματα, μελέτες και εκτενή δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί σε ευρωπαϊκές γλώσσες.
Έχει πάρει το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001 και το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού “Διαβάζω”.
Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του ποιητικού του έργου.
Το 2012 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νουβέλας-Διηγήματος του περιοδικού “Διαβάζω” για το αφήγημά του “Νερό”.
Ο Κώστας Γ.Παπαγεωργίου τα τελευταία χρόνια ήταν μέλος της Κριτικής Επιτροπής των Βραβείων του Αναγνώστη,
Ο ποιητής Κώστας Γ. ΠαπαγεωργίουΣυγγραφέας: Δημητρούλια, Τιτίκαhttps://www.govostis.gr/product/8931/o-poiitis-kwstas-g-papagewrgioy.html
Ο ποιητής Κώστας Γ. ΠαπαγεωργίουΣυγγραφέας: Δημητρούλια, Τιτίκα
Στο έργο του Παπαγεωργίου μπορεί κανείς να εντοπίσει δύο περιόδους, με άξονα τη λειτουργία του σώματος-λόγου. Μια περίοδο έντασης και πένθους. Μια δεύτερη περίοδο λύπης κι αποδοχής. Στην πρώτη περίοδο, το σώμα-λόγος βασανίζεται, διαμελίζεται, πληρώνει το τίμημα για ένα παρελθόν που ερήμην του το καθορίζει ως τα μύχια της ύπαρξης και της φωνής του. Στη δεύτερη περίοδο, το σώμα-λόγος ενώνεται με τον κόσμο με όρους ίδιους και άλλους από εκείνους του ύπνου και του εφιάλτη, ενώνεται σε σάρκα μία με τον έναν από τους πολλούς πραγματικούς κόσμους που δημιουργεί ο λόγος, για να επιτρέψει την ύπαρξη του φωτός – έστω και ως μακρινής κι ανέφικτης προοπτικής ή μνήμης και νοσταλγίας.
O Λειβαδίτης, με την κριτική οξυδέρκεια που τον χαρακτήριζε, εντοπίζει από πολύ νωρίς τα στοιχεία της ποίησης του Παπαγεωργίου –ελλειπτικότητα, πτώσεις, διάχυτη θλίψη, σπασμένες εικόνες, μνήμη– που θα εξελιχθούν σε άξονες της ποιητικής του. Κι ο νέος ποιητής παίρνει μάλλον πολύ στα σοβαρά τις παρατηρήσεις του Λειβαδίτη για τις αδυναμίες του, αφού πολύ σύντομα τις ξεπερνάει, αποκαθαίροντας τη ματιά και τη γλώσσα του από τα στερεότυπα, χτίζοντας τις εικόνες του με νέα υλικά. Αναρωτιέται μάλιστα κανείς, σε σχέση με την κατοπινή κριτική συνεισφορά του Παπαγεωργίου, αν κριτικές σαν αυτή του Λειβαδίτη, ο οποίος υπήρξε γενναιόδωρος προς τους νέους ποιητές όπως και ο Παπαγεωργίου στη συνέχεια, δεν βρίσκονται στη βάση της δικής του αντίληψης για το πώς πρέπει να είναι μια κριτική: οξυδερκής, μετρημένη, ακριβοδίκαιη, διαλογική και αγαπητική.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Διαδρομές, επιλογές, συνομιλίες
2. Για μια ποιητική ηθική
3. Η τραγωδία, το αίμα
4. To σώμα-λόγος στο θέατρο του κόσμου
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Κι η μουσική του δεκαπεντασύλλαβου που όρισε τον λόγο του, η μουσική της γλώσσας και της γλώσσας του, εξίσου κυρίαρχη με την όραση στην ποίησή του, εκβάλλει σε ένα χαμηλόφωνο μοιρολόι για την ανθρώπινη αυτή αδυναμία.
Έτσι, στο έργο του Παπαγεωργίου μπορεί κανείς να εντοπίσει δύο περιόδους, με άξονα τη λειτουργία του σώματος-λόγου. Μία περίοδο έντασης και πένθους. Μια δεύτερη περίοδο λύπης κι αποδοχής. Στην πρώτη περίοδο, το σώμα-λόγος βασανίζεται, διαμελίζεται, πληρώνει το τίμημα για ένα παρελθόν που ερήμην του το καθορίζει ως τα μύχια της ύπαρξης και της φωνής του. Στη δεύτερη περίοδο, το σώμα-λόγος ενώνεται με τον κόσμο με όρους ίδιους και άλλους από εκείνους του ύπνου και του εφιάλτη, ενώνεται σε σάρκα μία με τον έναν από τους πολλούς πραγματικούς κόσμους που δημιουργεί ο λόγος, για να επιτρέψει την ύπαρξη του φωτός – έστω και ως μακρινής κι ανέφικτης προοπτικής ή μνήμης και νοσταλγίας. Ο λόγος σχολιάζει τη συνθήκη του πόνου, αποδραματοποιημένα πια, από απόσταση.
Στον κόσμο αυτόν διατηρούνται πάντα οι κάθετες διαδρομές, οι πτώσεις και οι ανυψώσεις. Εντός του ενώνεται και πάλι η οργανική με την ανόργανη ύλη, τα έμβια με τα μη έμβια, σε αποφθέγματα και μικρά θεατρικά που λένε ήρεμα και καρτερικά τον πόνο των ανθρώπων και των πραμάτων. Ή όπως επισημαίνει ο Nancy και πάλι:
Το σώμα είναι το είναι της ύπαρξης. Με ποιον καλύτερο τρόπο μπορεί κανείς να πάρει τον θάνατο στα σοβαρά; Αλλά επίσης: πώς να πει ότι η ύπαρξη δεν είναι «για» τον θάνατο, αλλά ότι «ο θάνατος» είναι το σώμα της, πράγμα πολύ διαφορετικό. Δεν υπάρχει «ο θάνατος» ως υπόσταση για την οποία προοριζόμαστε: υπάρχει το σώμα, το θνητό μεσοδιάστημα του σώματος.
Η Τιτίκα Δημητρούλια είναι Καθηγήτρια Θεωρίας και Πράξης της Μετάφρασης στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει σπουδάσει κλασική, νεοελληνική, γαλλική φιλολογία και μετάφραση στην Αθήνα και στο Παρίσι. Ασχολείται με τη μετάφραση και την κριτική λογοτεχνίας τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια.
Το παιδικό κουρείο του Κ.Γ.Παπαγεωργίου
Γιώργος Λίλλης.
Ο Κώστας Παπαγεωργίου είναι ένας δραματικός ποιητής. Εδώ και πολλά χρόνια, μέσα από εμβληματικές συλλογές, όπως το Ραμμένο στόμα, 1990, ή την Κλεμμένη ιστορία, 2000, έχει φτιάξει έναν ιδιαίτερο κόσμο όπου τα πάντα στοχεύουν με ποιήματα σπάνιας ακρίβειας, να σκάψουν βαθιά στην ανθρώπινη υπόσταση. Για τον Παπαγεωργίου η ποίηση είναι ένα φιλοσοφικό εργαλείο που αναζητά τις αιτίες της ύπαρξης. Δεν είναι τυχαίο που ο θάνατος παίζει σημαίνοντα ρόλο στην ποίησή του. Δεν είναι όμως πεσιμιστής. Μάλλον θα έλεγα πως είναι ένας παρατηρητής, όπως στα παγερά εργαστήρια ενός νοσοκομείου, όπου ο ιατροδικαστής αναζητά την αίτια του θανάτου. Μόνο που στην ποιητική τέχνη είναι πιο περίπλοκη αυτή η αναζήτηση γιατί ψάχνει πίσω ακόμα και από τις αιτίες, να βρει απαντήσεις για την φθορά, την ατέλεια, την νίκη του χρόνου πάνω στο σώμα. Ο Παπαγεωργίου, δεινός μάστορας της γλώσσας, δίνει στις λέξεις ένα ουσιαστικό νόημα, φιλτραρισμένες όμως μέσα από το πρίσμα της μεταφυσικής, του λυρικού στοιχείου, χαρίζοντάς μας σπάνιες εικόνες ομορφιάς ακόμα κι εκεί όπου το σκοτάδι, η ήττα, ο θάνατος, έχουν θέσει ένα όριο για να μην θεωρήσουμε ποτέ τους εαυτούς μας θεούς. Με την τελευταία του συλλογή, Παιδικό κουρείο, ο Παπαγεωργίου, συνεχίζει με καρτερικότητα το σκάψιμο στα ενδότερα της ψυχής. Τα πνευματικά του όπλα το όνειρο, η φαντασία, υλικά δηλαδή ποιητικά, όπου έρχονται σε αντίθεση με τον ρεαλισμό και την στιβαρή πραγματικότητα:
Σχήμα και πάθη πελμάτων
διακρίνω συχνά στις παλάμες μου -ώστε
ανάπηρος είμαι λοιπόν του ονείρου
ή αλλιώς για τετράποδο πάλι προορίζομαι,
αλλού για να σκάψω εξαρχής ουρανό.
Το παραπάνω ποίημα, με τον τίτλο Εναρκτήριο τέλος, πρώτο της συλλογής, θέλει να μας προετοιμάσει για το ταξίδι στον κόσμο του ποιητή. Όσο και να παραμένουμε γήινοι, τετράποδα, φθαρτοί, πάντα θα έχουμε την τάση να υπερβούμε τα όριά μας σκάβοντας ουρανό, αναζητώντας μια φωτεινή γωνιά στο σκοτάδι. Κάθε τέλος σημαίνει και μια νέα αρχή. Κι αυτή η απλή συλλογιστική, έρχεται στην ποίηση του Παπαγεωργίου να θέσει υπό αμφισβήτηση τον ίδιο τον θάνατο.
Θα παραθέσω εδώ το ποίημα Διακανονισμός δανείου, ένα από τα πιο δυνατά ποιήματα που διάβασα, για να δείξω με ποιο τρόπο ο Παπαγεωργίου ανατρέπει με ποίηση κάθε τι σκοτεινό:
Όροι: Κάθε άστρο αντιστοιχεί σε μια στιγμή εκούσιας άρνησης του παρόντος. Που αν και αφρόντιστο άνθισε, πλην όμως με χρώματα μίσους τυφλά, ώστε με κάθε βήμα η απόσταση να μεγαλώνει. την έκταση του κρεβατιού μην υπερβαίνει ο ύπνος, ούτε να εγείρεται όνειρο χωρίς την συγκατάθεση του ονείρου. Κι εξάλλου ο θρίαμβος του αγέννητου αν είναι εντέλει δωρεά η εκδίκηση κανείς δεν ξέρει ούτε μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι-
Πάντως το χρώμα της λύπης είναι σιωπή αλλά σε μίσχο αδύναμο τόσο που μόλις αντέχει το θρόισμα του πένθους. Γι΄ αυτό και τα δάκρυα μάταια κυλούν – η απόφαση ανέκκλητη εξαρχής: το πρωί θα θρηνήσουμε νέους θριάμβους χωρίς μουσική αυτή την φορά. Στη σεμνότερη ώρα της μέρας ο ήλιος τυφλός θα υψωθεί φοβερός, αιματώδης, πάνω από την απειλητική εκδοχή των ξυραφιών. Το μήνυμά του πάντα προφανές και πάντα το ίδιο: καμιά εμπιστοσύνη στο αυτονόητο. Απόδειξη ότι κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να πλέξει ένα στεφάνι με νερό ακάνθινο έστω ή το μίσος που τρέφουν τα λασπωμένα νερά της βροχής για τα ουράνια σώματα ακόμα και όταν τα καθρεφτίζουν.
Όλα περιέχονται σε αυτό το ποίημα. Η ζωή, ο θάνατος, το σκοτάδι και το φως. Ένας μυθιστοριογράφος θα χρειαζόταν κάμποσες σελίδες, ένας ποιητής όμως, ένας μεγάλος ποιητής, όπως ο Παπαγεωργίου, μέσα σε δυο παραγράφους, μεταδίδει άμεσα το αίσθημα της πτώσης και της ανόδου του ανθρώπου, χαράζοντας έναν πνευματικό χάρτη, που μας καθοδηγεί να μην παρασυρθούμε από το εφήμερο, το αυτονόητο. Όσο και να είμαστε ταπεινά νερά της βροχής, έχουμε έναν μοναδικό τρόπο, εντελώς ποιητικό να καθρεφτίζουμε τον ουρανό. Δεν είναι μικρής σημασίας αυτό. είναι μια σπουδαία άμυνα.
Η Lou Andreas Salome είχε γράψει στην αυτοβιογραφία της για την ρήξη του ανθρώπου με την πρωτόγονη μυστικιστική συμμετοχή του στην παντοδυναμία του σύμπαντος διαμέσου της αφυπνισμένης του πλέον συνείδησης, καταλήγοντας πως «η πρώτη μας εμπειρία είναι μια απώλεια. Λίγο πριν ήμασταν ένα όλο, μια αδιαίρετη οντότητα, κάθε μορφή ύπαρξης ήταν αδιαχώριστη από μας και ξαφνικά, υποχρεωμένοι να γεννηθούμε, γινόμαστε ένα απομεινάρι της ύπαρξης που, από εκείνη την στιγμή και μετά, πρέπει να βάλει τα δυνατά του να μην υποστεί νέους περιορισμούς για να διατηρηθεί στον όλο και μεγαλύτερο κόσμο που ορθώνεται μπροστά του, τον κόσμο μέσα στον οποίο πέφτει από την κοσμική του πληρότητα». Ερχόμενοι σε ρήξη με την ίδια την καταγωγή της ύπαρξής μας συντελείτε μια καταστροφή.
Ο Καροτενούτο από την άλλη, ισχυρίζεται πως αυτή η γόνιμη προδοσία του ίδιου μας του εαυτού, η τόσο ακατανόητη μα τόσο φυσική στην πραγμάτωσή της, είναι η κατάρα του ανθρώπου που τον καταδικάζει στην δράση, σαν νέος Προμηθέας που ξέρει να αντιμετωπίζει τον φθόνο των θεών και των ομοίων του. Σύμφωνα με τον Φρόυντ, το συνειδητό εγώ δεν είναι παρά μια σημαδούρα που επιπλέει στην απέραντη θάλασσα του ασυνείδητου και τραβώντας, με μεγάλη τόλμη, τα πέπλα του ανείπωτου, πίσω από τα οποία αναταράζονταν οι ανήσυχες σκιές της απωθημένης σεξουαλικότητας, του θανάτου, των ανεκπλήρωτων επιθυμιών. Έτσι και το φαινόμενο που αφορά στο ανθρώπινο σύμπαν – τη γέννηση, την εξέλιξη, τον έρωτα, την δημιουργικότητα – πρέπει να το αντιπαραβάλλουμε με τη σκοτεινή του πλευρά (το θάνατο), για να ανακαλύψουμε, ίσως, ότι αυτό που μας περιορίζει και μας προδίδει μπορεί κάλλιστα να είναι και αυτό που μας καθορίζει και μας αποκαλύπτει.
Η ποίηση έχει καταφέρει να μετασχηματίσει την ήττα του ανθρώπου στην εμπειρία αυτή που οδηγεί στην εξήγηση του εσωτερικού κοσμοειδώλου, και τέλος της σκιαγράφησης του. Γι΄ αυτό ο ρόλος της, όντας ανθρώπινος, έλκονταν ανέκαθεν να δώσει απάντηση στα στοιχειώδη ερωτήματα της ύπαρξης:
Μνήμες που ερήμην μου καλλιέργησα
στις αργιλώδεις εκτάσεις της γλώσσας και ύστερα
με φέρσιμο κισσού σκαρφάλωσαν στις φλέβες
έτσι φτάνοντας στο σανατόριο του μυαλού –
Ο Κώστας Παπαγεωργίου, με το Παιδικό κουρείο, μας δείχνει την απαραίτητο δρόμο που οδηγεί στο θαύμα της ύπαρξης. Ένας ποιητής που αγαπώ και σέβομαι για την διαρκή του μάχη με την πραγματικότητα.
info: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΟΥΡΕΙΟ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
https://www.poeticanet.gr/tessera-poiimata-a-524.html
ΧΩΡΙΣ
1.-
Τα παγωμένα κύματα των σεντονιών
κρατούν το σχήμα τους ανέπαφο
στης ανάσας τα ελάχιστα σκιρτήματα.
Σαν εντελώς ν’ αδιαφορούν για το ναυάγιο
σώμα που σκεπάζουνε κοντά. Μόλις πιο κάτω.
2.-
Του υδραργύρου η τρυφερότητα: το πρόσχημα
της κτηνώδους ανυπακοής του στης αφής τα προστάγματα.
ΜΕΤΑ
Σκέψη ακατοίκητη. Βομβίζουν μελίσσια στα περάσματα εκεί όπου εικόνες ατέλειωτες λιώνοντας χάσκουν.
Θροΐζουν στα ρουθούνια φυλλωσιές και αναμαλλιάζεται η στιγμή του χωρισμού, ενώ απ’ το στόμα στάζουνε φιλιά ξεθεωμένα.
ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ
1.-
Με άσπρο δένει το άυλο του λευκού• με ρούχα υγρά το ρο σαλπίζοντας ηχεί αγνότητα ουρανού. Το τεχνητό κυμάτισμα μιας σκέψης συλλαβίζοντας προτού τ’ αγκάθια του ήλιου την ξεσκίσουν.
2.-
Στην άσπιλη λευκότητα υποκλίνεται το ρο• κι ας τη στηρίζει αφού στα σπλάχνα του λευκού κρύβεται το άσπρο: η πέτρα αυτή που ξάφνου σπάει με σύριγμα βουβό βεγγαλικού αναστάσιμου προτού σκορπίσει με ιαχές φευγαλέες φωτός.
3.-
Με λάσπη του άσπρου χτίζουν το λευκό. Ακάματοι του ονείρου εργάτες κατεβαίνοντας στο έρεβος του κενού, νερό ανεβάζουν να στερεώσουνε τα ρο.
4.-
Βατράχια το άσπρο εκόαζαν θεμέλιο του λευκού. Το ρο υμνώντας του ύψους κατά πρόσωπο.
ΑΡΚΕΙ Η ΑΓΑΠΗ
Κι αν το μελάνι στάζει αργά στον θόλο τ’ ουρανίσκου και απλώνεται ύστερα ανεπαίσθητα στη χλόη της γλώσσας, τις λέξεις κάνοντας ν’ ακούγονται δυσδιάκριτες, τα γράμματα ν’ αλλοιώνεται το σχήμα τους –του ρω η ουρά λειψή, του λάμδα ξεχαρβαλωμένο το αντιστήριγμα– η αγάπη αρκεί. Κι εξάλλου η ακοή δεν ξέρει ανάγνωση• αγράμματη είναι ας υποδύεται ότι ναι• δεν ξέρει ούτε τον ήχο των γραμμάτων να διακρίνει τόσο αγράμματη. Αγνοεί το πέρασμα του νοήματος πώς γίνεται και αρκείται στο άκουσμα μονάχα του ρυθμού που τσακισμένος βγαίνει έστω τρικλίζοντας ν’ ακούγεται και αργά η ανάσα του να χάνεται. Γι’ αυτό σου λέω η αγάπη αρκεί.
Κώστας Παπαγεωργίου
Ημ/νία δημοσίευσης: 25 Οκτωβρίου 2008
Έφυγε από τη ζωή ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Ποιητής και κριτικός, εκπρόσωπος της γενιάς του '70, «δεινός μάστορας της γλώσσας» και πολυγραφότατος, ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, μας αποχαιρέτησε για πάντα, στον Άγιο Σάββα, όπου νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα. Ήταν ένας έξοχος ποιητής και έξοχος άνθρωπος, και η απουσία του θα αφήσει κενό στα Γράμματα.
«Δεν ξέρω αν είμαι πολυγραφότατος. Η αλήθεια είναι ότι έχω εντρυφήσει, σε διαφορετικά είδη λόγου. Έχω ασχοληθεί με την ποίηση, την πεζογραφία, το δοκίμιο και την κριτική. Με την ποίηση είναι δεδομένο, είναι ο βασικός δρόμος, ο βασικός δημιουργικός μου δρόμος» έλεγε.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Οι πρώτες μνήμες εστιάζονται στη σχολική περίοδο στον Βύρωνα και στο Παγκράτι της δεκαετίας του ’50. Ανήκει στους ποιητές που μεγάλωσαν σε ψυχροπολεμικό κλίμα, χωρίς προσωπικές τραυματικές εμπειρίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, και γαλουχήθηκαν με έντονη την αίσθηση της αμφισβήτησης για έναν κόσμο που κληρονόμησαν και δεν τους κάνει. Στο είδος και στον βαθμό αντίδρασης και του συγκεκριμένου ποιητή οφείλεται και το μεγαλύτερο μέρος της ιδιοτυπίας του.
Από πολύ νωρίς στο Γυμνάσιο, είχε πρώιμα λογοτεχνικά ενδιαφέροντα, ξεκίνησε τα πρώτα διαβάσματα και τις πρώτες δημοσιεύσεις. Το 1966 εξέδωσε ιδιωτικά την πρώτη ποιητική του συλλογή. Η δικτατορία τον βρήκε φοιτητή. Σπούδασε νομικά και φιλολογία.
Τον συναντάμε σε ένα πλήθος από λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία τριακονταετία (“Αντί”, “Λέξη”, “Δέντρο”, “Διαβάζω”, “Εντευκτήριο”, “Τραμ” κ.α.). Διετέλεσε συνυπεύθυνος στη σύνταξη των ετήσιων ομαδικών αντιδικτατορικών εκδόσεων Κατάθεση ’73 και Κατάθεση ’74.
Δικό του δημιούργημα το περιοδικό τα “Γράμματα και Τέχνες”. «Δεν είναι τυχαίο ότι εκείνη την περίοδο εκδίδονταν τρία – τέσσερα περιοδικά όλα από εκπροσώπους της γενιάς του '70. Ήταν μία εύφορη εκδοτική περίοδος, ιδίως για τα περιοδικά» σημείωνε.
Ο θάνατος, η έννοια του θανάτου, παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποίησή του. Μαζί με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη, συνέταξε την «Ελληνική Ποιητική Ανθολογία του Θανάτου του 20ού αιώνα».
«Με τον Γιάννη Βαρβέρη υπήρξαμε φίλοι. Και οι δυο θεωρούσαμε και αντιμετωπίζαμε τον θάνατο σαν ένα ύψιστο βιολογικό και αισθητικό, κυρίως, γεγονός. Κι αυτό μας ώθησε κάποια στιγμή στην κοινή απόφαση να συνθέσουμε μια ποιητική ανθολογία με ποιήματα τα οποία άμεσα ή έμμεσα θα συνδέονταν με την έννοια του θανάτου Ελλήνων ποιητών. Αντιμετωπίσαμε τον θάνατο ως μια πηγή δημιουργίας».
Το 1992 εκδίδεται το πρώτο πεζό αφήγημά του «Των αγίων πάντων» και την ίδια χρονιά διασκευάζεται και παίζεται στο θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας, αποσπώντας εγκωμιαστικότατες κριτικές από σύσσωμη την θεατρική κριτική.
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους από τον Θάνο Μικρούτσικο (“Ιχνογραφία”), από τον Νίκο Τάτση (“Έρανα”), καθώς και από τον Χάρη Κατσιμίχα. Ήταν ιδρυτικό μέλος της “Εταιρείας Συγγραφέων”. Ποιήματα, μελέτες και εκτενή δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί σε ευρωπαϊκές γλώσσες.
Από το 2011 ήταν συνδιευθυντής στο τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης Τα ποιητικά. Το 2001 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Διαβάζω για το βιβλίο Κλεμμένη Ιστορία, το 2009 με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (ίδρυμα Πέτρου Χάρη) για το σύνολο του ποιητικού έργου του, και το 2012 με το Βραβείο Νουβέλας - Διηγήματος του περιοδικού Διαβάζω για το αφήγημα Νερό.
Το ποίημά του «Αρκεί η αγάπη»
Κι αν το μελάνι στάζει αργά στον θόλο τ’ ουρανίσκου και απλώνεται ύστερα ανεπαίσθητα στη χλόη της γλώσσας, τις λέξεις κάνοντας ν’ ακούγονται δυσδιάκριτες, τα γράμματα ν’ αλλοιώνεται το σχήμα τους –του ρω η ουρά λειψή, του λάμδα ξεχαρβαλωμένο το αντιστήριγμα– η αγάπη αρκεί. Κι εξάλλου η ακοή δεν ξέρει ανάγνωση• αγράμματη είναι ας υποδύεται ότι ναι• δεν ξέρει ούτε τον ήχο των γραμμάτων να διακρίνει τόσο αγράμματη. Αγνοεί το πέρασμα του νοήματος πώς γίνεται και αρκείται στο άκουσμα μονάχα του ρυθμού που τσακισμένος βγαίνει έστω τρικλίζοντας ν’ ακούγεται και αργά η ανάσα του να χάνεται. Γι’ αυτό σου λέω η αγάπη αρκεί.
Ποίηση
Ποιήματα, Αθήνα 1966
Συλλογή, Αθήνα, Φέξης 1970, σελ. 38.
Επί πυγήν καθίσαι, Κέδρος 1972.
Ιχνογραφία, Κέδρος 1975, 3η έκδοση 1983, σελ. 39.
Το οικογενειακό δέντρο, Κέδρος 1978, σελ. 46
Το σκοτωμένο αίμα, Κέδρος 1982, σελ. 34.
Κάτω στον ύπνο, Κέδρος 1986, σελ. 60.
Ραμμένο στόμα, Κέδρος 1990, σελ. 55, ISBN: 960-04-0378-3.
Ποιήματα (1972-1990), συγκεντρωτική έκδοση, Αθήνα, Κανάκη 1995, σελ. 229, ISBN: 960-7420-12-8.
Πατρίδα το αίμα, Καστανιώτης 1996, σελ. 63, ISBN: 960-03-1561-2.
Κλεμμένη ιστορία, Κέδρος 2000, σελ. 73, ISBN: 960-04-1752-0.
Ποιήματα (1972-2000), Αλεξάνδρεια 2004, σελ. 320
Πεζογραφία
Το γιοτάπατο, Κέδρος 1977.
Των Αγίων Πάντων, Κέδρος 1992, σελ. 188, ISBN: 960-04-0657-Χ.
Άννα, τώρα κοιμήσου, Γνώση 1995, ISBN: 960-235-577-8.
Ελληνικά Γράμματα, 2001, σελ. 166, ISBN: 960-3936-65-0
Πήρε φως, Κέδρος 1998, σελ. 102, ISBN: 960-04-1463-7.
Αντί σιωπής, Σειρά: «Γράμματα για σένα», Ελληνικά Γράμματα, 2003
Δοκίμιο
Σημειώσεις επάνω στα "Τρία κρυφά ποιήματα" του Γ. Σεφέρη, Μπουκουμάνης 1973.
Η γενικά του '70 (Ιστορία, ποιητικές διαδρομές), Κέδρος 1989, σελ. 148, ISBN: 960-04-0075-Χ.
Τα άδεια γήπεδα, Σοκόλης 1994, σελ. 263, ISBN: 960-7210-32-8.
Ελλάδα
Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου (1945-2021) γεννήθηκε στην Αθήνα.
Σπούδασε νομικά και φιλολογία. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή
"Ποιήματα" το 1966. Εργάστηκε ως δικηγόρος από το 1972 ως το 1978· έκτοτε ασχολήθηκε
αποκλειστικά με την λογοτεχνία και με ό,τι αμέσως ή εμμέσως σχετίζεται μ' αυτήν.
Από το 2011 συνδιεύθυνε το τριμηνιαίο περιοδικό ποίησης Τα Ποιητικά.
Συνεργάστηκε με τα αξιολογότερα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης
κατά την τελευταία τριακονταετία ("Αντί", "Λέξη", "Δέντρο", "Διαβάζω", "Εντευκτήριο", "Τραμ"
κ.α.).
Διετέλεσε συνυπεύθυνος στη σύνταξη των ετήσιων ομαδικών αντιδικτατορικών εκδόσεων
Κατάθεση '73 και Κατάθεση '74, ενώ συνέταξε (με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη) την "Ελληνική
ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα" (1995).
Άσκησε συστηματικά λογοτεχνική κριτική από περιοδικά και εφημερίδες. Από το 1982 ως το
1998 εξέδιδε και διηύθυνε το περιοδικό "Γράμματα και Τέχνες".
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους από τον Θάνο Μικρούτσικο
("Ιχνογραφία"), από τον Νίκο Τάτση ("Έρανα"), καθώς και από τον Χάρη Κατσιμίχα.
Από το 1982 στην Ελληνική Ραδιοφωνία, στην αρχή ως σύμβουλος σε θέματα λογοτεχνίας και
εν συνεχεία ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και εκδηλώσεων στο Τρίτο Πρόγραμμα.
Από το 1990 ως καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, διδάσκοντας Ιστορία
Θεάτρου και Λογοτεχνίας. Ήταν ιδρυτικό μέλος της "Εταιρείας Συγγραφέων". Ποιήματα,
μελέτες και εκτενή δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί σε ευρωπαϊκές γλώσσες.
Έχει πάρει το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001 και το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού
"Διαβάζω". Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας
Αθηνών, για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Το 2012 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νουβέ
λας-Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω" για το αφήγημά του "Νερό".
Βραβεία:
Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών 2009
Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών 2009
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου (1945-2021)
Σπούδασε νομικά και φιλολογία. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή Ποιήματα το 1966. Εργάστηκε ως δικηγόρος από το 1972 ως το 1978· στη συνέχεια όμως, ασχολήθηκε αποκλειστικά με την λογοτεχνία και με ό,τι αμέσως ή εμμέσως σχετιζόταν μ’ αυτήν.
Εργάστηκε στην Ελληνική Ραδιοφωνία, ως σύμβουλος σε θέματα λογοτεχνίας και ως επιμελητής λογοτεχνικών εκπομπών και εκδηλώσεων στο Τρίτο Πρόγραμμα. Παράλληλα, εργάστηκε ως καθηγητής στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, διδάσκοντας Ιστορία Θεάτρου και Λογοτεχνίας.
Συνεργάστηκε με κάποια από τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (“Αντί”, “Λέξη”, “Δέντρο”, “Διαβάζω”, “Εντευκτήριο”, “Τραμ” κ.α.) και συνδιεύθυνε, μαζί με τον ποιητή Γιώργο Μαρκόπουλο, το περιοδικό Ποιητικά (εκδ. Γκοβόστη). Στα χρόνια της χούντας, είχε διατελέσει συνυπεύθυνος στη σύνταξη των ετήσιων ομαδικών αντιδικτατορικών εκδόσεων Κατάθεση ’73 και Κατάθεση ’74.
Ο θάνατος υπήρξε πάντα καθοριστικός στην ποίησή του. Έτσι το 1995 συνέταξε, μαζί με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη, την Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα.
Άσκησε συστηματικά λογοτεχνική κριτική από περιοδικά και εφημερίδες.
Από το 1982 ως το 1998 εξέδιδε και διηύθυνε το περιοδικό Γράμματα και Τέχνες. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της “Εταιρείας Συγγραφέων”.
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκους από τον Θάνο Μικρούτσικο (“Ιχνογραφία”), από τον Νίκο Τάτση (“Έρανα”), καθώς και από τον Χάρη Κατσιμίχα. Είχε βραβευτεί το 2001 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και με το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Διαβάζω για το βιβλίο Κλεμμένη Ιστορία, το 2009 με το Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του και το 2012 με το Βραβείο Νουβέλας-Διηγήματος του περιοδικού “Διαβάζω” για το αφήγημά του “Νερό”.
Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου ανήκε στη λεγόμενη ποιητική «γενιά του ΄70», την οποία είχε συστηματικά μελετήσει, εκδίδοντας ήδη από το 1989 το σχετικό ομότιτλο δοκίμιο και βαπτίζοντάς-την «γενιά της άρνησης». Υπήρξε ιδιαίτερα ενεργός τόσο στην ποίηση όσο και στην δοκιμιογραφία, την πεζογραφία και την κριτική μελέτη της λογοτεχνίας. Είχε εντρυφήσει σε πολλά είδη λόγου, όμως η ποίηση παρέμεινε πάντα «ο βασικός δημιουργικός του δρόμος».
Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 76 ετών, τα ξημερώματα της Δευτέρας του Πάσχα, 3 Μαίου 2021. Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στον Άγιο Σάββα.
Των Αγίων Πάντων (1992), Κέδρος
Άννα, τώρα κοιμήσου (1994), Γνώση
Των Αγίων Πάντων (2001), Ελληνικά Γράμματα (E)
Άννα, τώρα κοιμήσου (2001), Ελληνικά Γράμματα (E)
Άννα, τώρα κοιμήσου (2015), Εκδόσεις Γκοβόστη (E)
Των Αγίων Πάντων (2017), Εκδόσεις Γκοβόστη (E)
Νουβέλες
Αντί σιωπής (2003), Ελληνικά Γράμματα
Νερό (2011), Κέδρος
Αφηγήσεις
Το Γιοτάπατο (1977), Κέδρος
Πήρε φως (1998), Κέδρος
Το Γιοτάπατο (2002), Ελληνικά Γράμματα
Ποίηση
Ποιήματα (1966)
Συλλογή (1970), Φέξης
Επί πυγήν καθίσαι (1972), Κέδρος
Ιχνογραφία (1975), Κέδρος
Το οικογενειακό δέντρο (1978), Κέδρος
Το οικογενειακό δέντρο (1981), Κέδρος (Ε)
Το σκοτωμένο αίμα (1982), Κέδρος
Ιχνογραφία (1984), Κέδρος (Ε)
Κάτω στον ύπνο (1986), Κέδρος
Ραμμένο στόμα (1990), Κέδρος
Ποιήματα (1995), Κανάκη
Πατρίδα το αίμα (1996), Εκδόσεις Καστανιώτη
Κλεμμένη ιστορία (2000), Κέδρος
Ποιήματα (2004), Αλεξάνδρεια
Το μαύρο κουμπί (2006), Κέδρος
Η λύπη των άλλων (2009), Κέδρος
Παιδικό κουρείο (2013), Κέδρος
Εγώ το μαύρο θα κρατάω έως θανάτου (2016), Κέδρος
Έκτακτο δελτίο καιρού (2017), Μελάνι
Σωσίβιο χώμα (2020), Μελάνι
Δοκίμια-Μελέτες-Ερμηνεία και κριτική
Σημειώσεις επάνω στα “Τρία κρυφά ποιήματα” του Γ. Σεφέρη (1973), Μπουκουμάνης
Η γενιά του ’70 (1989), Κέδρος
Τα άδεια γήπεδα (1994), Σοκόλη
Μονόλογοι και χειραψίες (2003), Αλεξάνδρεια
Κική Δημουλά (2013), Κέδρος
Ποιητικοί διάλογοι – μονόλογοι (2015), Εκδόσεις Γκοβόστη
Η γενιά του ’70 (2016), Κέδρος (E)
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου (2019), Εκδόσεις Γκοβόστη
Συλλογικά έργα
Η μεταπολεμική πεζογραφία (1996), Σοκόλη
Η παλαιότερη πεζογραφία μας (1997), Σοκόλη
Για τον Σαχτούρη (1998), Αιγαίον
Greece Books and Writers (2001), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
Το χρονικό του Κέδρου (2004), Κέδρος
Με τον ρυθμό της ψυχής (2006), Κέδρος
Η ποίηση στον Κέδρο 2004-2006 (2006), Κέδρος
Σωτήρης Σόρογκας (2007), Εκδόσεις Καστανιώτη
Μετά το ’89 (2007), Γαβριηλίδης
Nulla dies sine linea (2007), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη
Εισαγωγή στην ποίηση του Ρίτσου (2009), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη (2009), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Κ. Π. Καβάφης (2013), poema
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) (2013), Κότινος
Ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης (2016), Διαπολιτισμός
Προσεγγίσεις στην ποίηση της γενιάς του ’70 (2019), Εκδόσεις Γκοβόστη
Μεταφράσεις
David Herbert Lawrence, Δυο κείμενα για τον Edgar Allan Poe (1985), Ηριδανός
Βραβεία-Διακρίσεις
Το 2001 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την «Κλεμμένη ιστορία» και το 2009 έλαβε βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών-Ίδρυμα Π. Χάρη για το σύνολο του ποιητικού του έργου.
Σωσίβιο χώμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
… Μονήρης και διαρκώς αυτοπυρπολούμενος, θύμα της γνωσιολογικής του οδύνης γύρω από έναν κόσμο a priori κατεστραμμένο και αποκρουστικό, παρηγορεί τον εαυτό του και τον αναγνώστη μόνο με την άτεγκτη Αλήθεια που κομίζει. Κι ακόμα βέβαια τον παρηγορεί με την τεχνικό-τατη, δονούμενη μουσικότητα της εκφραστικής του.
Ένας ποιητής που ασκείται υπέροχα επί χρόνια στο χείλος του γκρεμού, σε ύφος, κατά την αρχαία έννοια, υψηλόν, και με αυστηρότατους τους όρους του παιγνίου του προς τον αναγνώστη, μας προσφέρει έναν μαύρο μα και ολάνθιστο λειμώνα ενδοσκόπησης∙ ενδοσκόπησης της οποίας, σύμφωνα με την προτροπή του Μάρκου Αυρηλίου, ο Παπαγεωργίου είναι ακέραιος και εντατικά οπαδός: “Ένδον σκάπτε∙ ένδον γαρ η πηγή του του αγαθού, και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτης”.
Διαβάζω τον Παπαγεωργίου ως έναν, κατά Εγγονόπουλο, “ελεύθερο, γενναίο και δυνατό”.
Γιάννης Βαρβέρης
(Αυγή της Κυριακής, 21.11.2004)
Ποίηση, Μελάνι, 2020, 64 σελ.
Έκτακτο δελτίο καιρού – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Έκτακτο δελτίο καιρού: “ανεπανόρθωτα νέα”. Για ένα πολυφίλητο κορίτσι. Νέα μιας απουσίας που η ποίηση επιχειρεί – επί ματαίω; – να μετατρέψει σε παρουσία. Διάλογος ανάμεσα σε ένα ερημωμένο “εγώ”, διπλωμένο στις κοιλότητες της λύπης, και ένα “εσύ” με το αίμα υπ’ ατμόν, που ανταποκρίνεται στο πρώτο κάλεσμα φτερών, “πηλός ευπροσάρμοστος στο φως (που) δυστρόπησε(ς) στο άγγιγμα του αέρα”. Χώρος καθολικός, όπου μέσα ανοίγεται ο χρόνος της αποδημίας, ο χώρoς μιας τραγωδίας προσωπικής και μαζί πανανθρώπινης, που εικονίζεται με πολλαπλά στιγμιότυπα, χώμα και ουρανός, γη μαζί και αιθέρας, “αρκεί η πιο αθώα συμπαιγνία φωτός και σκοταδιού για να γίνει η πάνω γνάθος ουρανός και η κάτω γνάθος γη”.
Ποιητική του ύψους και της πτώσης· αναρριχώμενα φιλιά και ουράνιες αιώρες κι αστέρια-αμνοί που βελάζουν αδιάκοπα, αθωότητα και πένθος, σε ένα “τοπίο απροσπέλαστο στις λυσσώδεις επιθέσεις των λέξεων”.
Υποδυόμενο τη θραυσματική αφήγηση ονειρικών-εφιαλτικών ελάχιστων σκηνών, όπου υλικά και μορφές μετουσιώνονται αναλόγως και οι παρενθέσεις υψώνουν τείχη ανάμεσα στο α’ και στο γ’ πρόσωπο (προσαρτημένο από το α’) και στο β’ πρόσωπο, ανακόπτουν τη δύναμη της ροής ενός λόγου μαθημένου να κυλάει, τουλάχιστον, ανεμπόδιστα, το ποίημα σημαίνεται ρητά ως ανώφελη διεργασία πένθους – αφού η μεταστοιχείωση έχει δημιουργήσει μια σκοτεινή πλευρά της τέφρας και του πόνου σε όλα τα πράγματα και όλα τα αισθήματα δεν είναι παρά ανήμποροι αστερίσκοι και οι κραυγές δεν είναι παρά πνιχτά αναφιλητά. “Στους λευκούς κροτάφους της λύπης θροΐζει εφτασφράγιστο πένθος” και δονεί υπόγεια τον τραγικό, με την πλήρη σημασία της λέξης, λόγο της νέας συλλογής του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου. Κι είναι αυτό ακριβώς το αίσθημα, συγκρατημένο, τιθασευμένο στις γραμμές που σχεδιάζουν μια ζωή χωρίς και μια ζωή αλλού, αλλά διαφυγή καμία, αυτό το αίσθημα που πλαισιώνει τη διαρκή στο έργο του υπαρξιακή αγωνία μπροστά στο “θαύμα του θανάτου”, που γυρίζει το ποίημα το μέσα-έξω και αγγίζει, παρά τη διακριτική του εκφορά με όρους αυστηρά αισθητικούς, το πιο βαθύ και ανυπεράσπιστο φύλλο της ψυχής.
Τιτίκα Δημητρούλια
Ποίηση, Μελάνι, 2017, 66 σελ.
Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
… Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση. Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου…
Σπύρος Τσακνιάς, περιοδικό Η ΛΕΞΗ, 1993
Πεζογραφία, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2017, 208 σελ.
Εγώ το μαύρο θα κρατάω έως θανάτου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Αν δύο πνιγμένοι από φιλιά γυμνοί επιπλέουν σε στεκάμενα νερά εγκαταλειμμένου ονείρου αλλά πνιγμένοι από φιλιά και αναίτια τόσο νοσταλγούν τον χωρισμό είναι νομίζω προτιμότερο και από την αυταπάτη ακόμα το τάμα ενός κεριού σε εικόνισμα καταργημένου αγίου.
Όλων των ρολογιών ο διανυμένος χρόνος αν επέστρεφε κι εκεί που πρωί σημαίνοντας έκοβε τ’ όνειρο στα δυο και το ποδοπατούσε ή αργά με των βημάτων του εκκρεμούς τη σταθερότητα να ερχόταν λέει μ’ ένα φως έστω αμυδρό να δω τουλάχιστον κι εγώ λίγη πραγματικότητα.
Ποίηση, Κέδρος, 2016, 56 σελ.
Ποιητικοί διάλογοι-μονόλογοι – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Κείμενα δημοσιευμένα σε εφημερίδες και περιοδικά τα τελευταία δέκα χρόνια αποτελούν αυτό το βιβλίο. Μάλλον εκτενείς σημειώσεις κρατημένες -κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης- στο περιθώριο κάποιων ποιημάτων που με συγκίνησαν ως ομότεχνο αναγνώστη περισσότερο παρά ως κριτικό και με παρακίνησαν στην αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων της ύπαρξής τους. Ας μη διαβαστούν λοιπόν ως κριτικές αλλά ως απόρροια της ειλικρινούς πρόθεσής μου να επικοινωνήσω -“συζητώντας” ή μονολογώντας- με νέους και νεότατους ποιητές που εμφανίστηκαν στα ποιητικά μας πράγματα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. K.Γ.Π.
Ποίηση, Ερμηνεία και κριτική, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2015, 256 σελ.
Κική Δημουλά – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Χρονικογράφος του εφήμερου
Ό,τι κυρίως επιχειρείται σ’ αυτό το βιβλίο είναι η επισήμανση των υποκειμενικών και των αντικειμενικών συνθηκών που συνέβαλλαν στη διαμόρφωση και στην παγίωση της “στάσης ζωής”, της υφολογικής ταυτότητας και της “ποιητικής” μιας σημαντικής ποιήτριας όπως η Κική Δημουλά. Η ιχνηλάτηση της συναρπαστικής, επίπονης και κάθε άλλο παρά ευθύγραμμης υπερ-πεντηκονταετούς πορείας της από την ερεβώδη κόσμο των συναισθημάτων και των διαρκών εσωτερικών και εξωτερικών αντιπαραθέσεων της νεότητας (“Έρεβος”, 1956) έως τη νηφάλια – αν και μονίμως εκτεθειμένη στις εξαίσιες επιθέσεις του αιφνίδιου – εξομολογητική, απολογητική και συνάμα απολογιστική στάση της ωριμότητας (“Τα εύρετρα”, 2010).
Ερμηνεία και κριτική, Κέδρος, 2013, 157 σελ.
Παιδικό κουρείο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
“Όσο για μένα εγώ αξιώθηκα να δω τα πράγματα να σπαρταρούν πιασμένα στο αγκίστρι του ονόματός τους.”
Με ένα “εναρκτήριο τέλος” ξεκινά η νέα συλλογή του Κ.Γ. Παπαγεωργίου. Με την αποδοχή του κύκλου, που ξεκινά από έναν ουρανό χωμάτινο για να καταλήξει στο τέλος στα κομμένα μαλλιά στο παιδικό κουρείο, στην παιδιάστικη άρνηση του κύκλου. Σ’ αυτόν τον κύκλο, που αγκαλιάζει όλους τους άλλους που σχεδιάζουν πενήντα κοντά χρόνια τώρα τα ποιήματά του, περιέχεται ο κόσμος: οργανική κι ανόργανη ύλη που μεταμορφώνεται διαρκώς, δρόμοι και υπαινικτική συνύπαρξη, Ιστορία και ψίθυροι, νεκροί και ζωντανοί, χρώματα, μουσικές κι αρώματα που επενδύουν ορίζοντες, λύπες και μνήμες ξαμολημένες και πικρές μες στην αδυναμία τους, πράγματα και ονόματα ματωμένα και κενά, γράμματα ένυλα, πεζά και κεφαλαία, αισθήματα και φυσικά φαινόμενα. Μέσα στον κόσμο αυτό, τον οποίο το ποιητικό υποκείμενο περιγράφει αποστασιοποιημένα στις πιο κρυφές του συναντήσεις, μεταλλάξεις και στιχομυθίες, παίρνει και το ίδιο θέση: “όσο για μένα εγώ, λέει και ξαναλέει, για να ξεχωρίσει τη δική του διαδρομή από τα αξεχώριστα κι αυτά που για πάντα θα μείνουν ενωμένα -της θέας συμπεριλαμβανομένης-, καθώς “ακροβατεί στα πιο απόκρημνα σημεία του αίματος” και χάνεται, εν επιγνώσει, στα “καταγώγια του ύπνου”· αξιώνεται να δει “τα πράγματα να σπαρταρούν πιασμένα στο αγκίστρι του ονόματός τους. Και άδεια ονόματα ύστερα να σέρνονται παρασυρμένα από τη δύναμη ενός τίποτα”· αρνείται τη μνήμη, αυτό “το ξέφωτο του μαραμένου λυρισμού, με νοσταλγίες απάνεμες μιας εποχής που με κατάντησε”. Σ’ αυτόν τον κόσμο περιφέρει λυπημένος ο ποιητής ό,τι έχει από αυτόν απομείνει, όπως λέει, τον κόσμο του χρήματος που σημαίνει “το ξεψύχισμα του νοήματος”, όπου “ένας ευαίσθητος άνθρωπος δεν μπορεί παρά να λιμοκτονεί στη θέα του φθινοπώρου, όταν η κάθε ιθαγένεια ταλαντεύεται ανάμεσα στη στέρηση και την ιδιοτελή φιλανθρωπία. / Ή ανάμεσα στο σαν ψεύτικο όμορφο και στο αληθινό ηλιοβασίλεμα της μακρινής πατρίδας του άστεγου.”, όπου “χρόνια τώρα στοιβάζονται ακατάστατα των ηττημένων τα διανυμένα χιλιόμετρα”.
Δέντρα, ρίζες, κλαδιά, χώμα σε ένα τοπίο που αναπτύσσεται προς όλες τις κατευθύνσεις του πλανήτη, πατημασιές που μόνο σε ίχνη ξέρουν να γυρνούν, πέτρες που κυκλώνουν τα φύλλα και τα νέμονται, νερά που δεν τρέχουν και στάλες βροχής που, μετέωρες, γίνονται φθόγγοι ή ορίζουν ποιητική. Πόλη ρημαγμένη με ανθρώπους νεκροζώντανους, χρόνος έξω από τον ανθρώπινο και πάλι ανθρώπινος κι αυτός, διεσπαρμένος σε μια ύλη αναβράζουσα. Δρώμενα στημένα με τα ελάχιστα, που ούτε καν αυτά δεν διασφαλίζει η σύγχρονη πολιτική συνθήκη. Αποδραματοποιημένη ελεγεία και λόγος ο παντοδύναμος, αυτό που κανείς δεν μπορεί να πάρει από τον ποιητή, ακόμα κι όταν είναι σιγή, κενό στη σελίδα, αποσιώπηση: πένθος για μια ζωή που κλείνει τον κύκλο της μαζί με την Ιστορία, ακολουθώντας πάντως την αέναη περιστροφή των άστρων και μετέχοντας, εκούσα άκουσα, στα παιχνίδια της ανίκητης ύλης.
Τιτίκα Δημητρούλια
Ποίηση, Κέδρος, 2013, 60 σελ.
Νερό – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Πού μπορεί να οδηγήσει μια αρρωστημένη φαντασίωση; Ποια είναι τα διαχωριστικά όρια ανάμεσα στην πνευματική ισορροπία και στην παράνοια και πώς αυτά τα όρια μετακινούνται, δημιουργώντας απρόβλεπτες καταστάσεις; Μπορεί το νερό να υποσκάψει και να συμβάλλει στη διασάλευση αυτής της ισορροπίας;
Στην προκειμένη περίπτωση αποδεικνύεται ότι μπορεί, αρκεί να βρει το πρόσφορο ψυχικό και πνευματικό έδαφος· τότε, αποκτώντας υπέρογκες διαστάσεις και υπερφυσικές ιδιότητες, οδηγεί τον μοναχικό και ανυπεράσπιστο άνθρωπο -όπως είναι ο ήρωας αυτής της ιστορίας- σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, πράξεις και αντιδράσεις. Κυρίως τον φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό του και τον μετατρέπει, ερήμην του, σε έρμαιο του χρόνου και σε παθητικό ωτακουστή της ίδιας του της ζωής.
Βραβείο Διηγήματος – Περιοδικό “Διαβάζω” 2012
Νουβέλα, Κέδρος, 2011, 129 σελ.
Η λύπη των άλλων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Πρώτα η λύπη, αυτή προηγείται και έπονται οι άλλοι, δίβουλοι, πότε υποκείμενα και πότε αντικείμενά της, οι άνθρωποι που έτσι κι αλλιώς πληθαίνουν μόνο ως σκιές στον κόσμο του Κ. Γ. Παπαγεωργίου. Μια λύπη όμως που δεν κάνει διακρίσεις εμβίων και μη, που ριζώνει στα πράγματα και στις λέξεις, στο μελάνι που δρα και στο χαρτί που σωπαίνει – όπως υπογραμμίζει ο ποιητής σε έναν από τους αφορισμούς του. Στην τελευταία του συλλογή, ο Κ.Γ. Παπαγεωργίου έχει επιτύχει σε ύψιστο βαθμό το στόχο που έθετε από τα πρώτα του ποιήματα, το 1966: να δημιουργήσει έναν ενδιάμεσο κόσμο, ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, τον ύπνο και την εγρήγορση, τον πόνο και την απόλαυση, τη ζωή και το θάνατο. Να πειραματιστεί με τις λέξεις που τον συγκρατούν και τον διαλύουν ανά πάσα στιγμή, που τον εκθέτουν στις δυνάμεις της εντροπίας κυρίως, αλλά και της ενθαλπίας, με έναν παράδοξο τρόπο είναι αλήθεια: μέσα από τις διαρκείς μεταμορφώσεις των υλικών, που δοκιμάζουν τις αντοχές της αναπαράστασής τους, μέσα από εικόνες-σύντομα δράματα που απεικονίζουν τρυφερά το αποτρόπαιο, το άσπρο που τρέφει το λευκό, αγκαλιάζει το μαύρο σε μια κίνηση παραδοχής της συνεξάρτησης, της επώδυνης διαλεκτικής του λόγου και του κόσμου.
Οικεία τα σημεία αναφοράς. Ο ύπνος κι ο άνθρωπος ως ναυαγός στη μέρα, που μπορεί να είναι μπαλκόνι, και στην πραγματικότητα. Το νερό, η σταλαγματιά που μετράει το φως και το σκοτάδι, και η λίμνη, το βύθισμα μες σ’ ό,τι υγρό είναι ή μοιάζει. Η παρουσία-απουσία σε όλες τις εκφάνσεις της, η λάμψη του πόνου και το μούδιασμα της έκπληξης μπροστά στη διαρκή μεταστοιχείωση των πάντων: ο χώρος γίνεται χρόνος, ο χρόνος αντικείμενο, το εντός εκτός, οι μουσικές θεριστάδες σαν το θάνατο. Τα χρώματα άηχα ηχούν, καθώς γίνονται φωτιές και πληγές και ο πυρετός καταλαγιάζει σαν τρυφερό πουλί. Καταλύτες οι λέξεις αυτές, βασανισμένες και πάντα άλκιμες, εμβαπτισμένες σε διαλύματα κρυφά για να αντέχουν να σχεδιάζουν «των σπλάχνων τα τοπία» τα ανείδωτα, τις γοερές συναιρέσεις του εδώ και του εκεί, τη φύση που απλώνεται σαν τις ρίζες του Βαν Γκόγκ και αναδέχεται τη συνέχειά της, το σώμα, που όπως αυτή μονίμως είναι και δεν είναι.
Στην τελευταία συλλογή του Κ. Γ. Παπαγεωργίου, οι λέξεις και τα πράγματα, ο κόσμος και ο άνθρωπος συναιρούνται σε αδιάλυτα σχήματα και μορφές που δύσκολα διασπώνται. Η συμπαγής υλικότητά τους, της φαντασίας γέννημα, κατεργασμένη στα λατομεία του λόγου και της σκέψης, γεννά με τη σειρά της την αναλαμπή μιας απαρηγόρητης ποίησης, που στη σκοτεινότητά της, εντέλει, παρηγορεί. Τους άλλους και τη λύπη τους.
Ποίηση, Κέδρος, 2009, 73 σελ.
Το μαύρο κουμπί – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
«Εξομολόγηση»
Το μαύρο αν μίλαγε “μη με φοβάστε”
Θα έλεγε “χτενίστε με στο φως, στον ήλιο
Απλώστε το αίμα μου να δείτε
Πώς πονάω για σας όταν με ντύνεστε· δεν
Είμαι εγώ το σκοτεινό που σας τυφλώνει
Δεν είμαι εγώ το σκοτεινό μα το ένδυμά μου”.
Ποίηση, Κέδρος, 2006, 64 σελ.
Ποιήματα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
1972-2000
“Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου είναι ένας από τους ποιητές εκείνους που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’40, μεγάλωσαν σε ψυχροπολεμικό κλίμα, χωρίς προσωπικές τραυματικές εμπειρίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, και γαλουχήθηκαν με έντονη την αίσθηση της αμφισβήτησης για έναν κόσμο που κληρονόμησαν και δεν τους κάνει, με αποτέλεσμα αυτή η απαρέσκεια να δημιουργεί ποικίλες αντιδράσεις και επομένως ένα πολύκλαδο θεματικό και εκφραστικό δέλτα. Στο είδος και στον βαθμό αντίδρασης και του συγκεκριμένου ποιητή οφείλεται και το μεγαλύτερο μέρος της ιδιοτυπίας του. Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, καταδιωκόμενος από τον εφιάλτη του σημερινού του περίγυρου, αντί να τον αμφισβητήσει ή να τον απορρίψει, θα προτιμήσει – αφού πρώτα τονίσει τη δυσμορφία του – να του στρέψει τη ράχη και να καταφύγει στην παράδοση, εκεί όπου κείτονται ακρωτηριασμένες μορφές του παρελθόντος”.
Ποίηση, Αλεξάνδρεια, 2004, 319 σελ.
Μονόλογοι και χειραψίες – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Κείμενα περίπου μιας δεκαετίας -της τελευταίας που μας άφησε εδώ και τρία χρόνια- συνθέτουν αυτό το βιβλίο. Κείμενα γραμμένο για βιβλία, για πρόσωπα και για ζητήματα ποιητικά -ή οιονεί ποιητικά-, με τα οποία ο συγγραφέας τους προσπάθησε, αυθορμήτως ή ευκαιρίας δοθείσης, άλλοτε νηφάλιος και άλλοτε συναισθηματικά ή αλλιώς εμπλεκόμενος, να συγκεφαλαιώσει σκέψεις, εντυπώσεις και αισθήματα που αποκόμισε από τις αναγνωστικές ή τις περιδιαβαστικές, στο χώρο της λογοτεχνίας, ενασχολήσεις του.
Ερμηνεία και κριτική, Αλεξάνδρεια, 2003, 243 σελ.
Αντί σιωπής – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Επιστολική νουβέλα
Μία επιστολή που δεν γράφεται με την προοπτική να επιδοθεί σ΄ αυτόν προς τον οποίο νοερά απευθύνεται· που θέλει απλώς να ψηλαφίσει το κενό της απουσίας του, να συναρμολογήσει λόγια που ειπώθηκαν ή υπονοήθηκαν, κινήσεις ανεπαίσθητες και χειρονομίες που έμειναν για μια στιγμή μετέωρες στον αέρα, μία τέτοια επιστολή δεν υποκαθιστά παρά τη σιωπή του αποστολέα. Καλά καλά δεν υπάρχει ούτε αποστολέας· υπάρχει μόνο μία απροσδιόριστη, έντονη ωστόσο, ανάγκη για επικοινωνία με τον “άλλο” που κρύβεται μέσα στον καθένα και που κάποτε διεκδικεί επιτακτικά το πρόσωπό του – ή το προσωπείο του.
Νουβέλα, Ελληνικά Γράμματα, 2003, 62 σελ.
Το Γιοτάπατο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
…Ωπωσδήποτε, διαβάζοντας το περίεργο αυτό κείμενο, ακούς μια φωνή που περνάει από βαθιά υπόγεια στρώματα της λαλιάς μας, ξεχασμένα και αδρανή. Είναι η Βίβλος γενέσεως ενός ορεινού χωριού και η γενεαλογία των κατοίκων του. Αυτά τα υπόγεια στρώματα της λαλιάς μας βγάζουν ακριβώς βιώματα του ελληνισμού, που μετατοπίζονται σταθερά στο απωθημένο της κυρίαρχης ιδεολογίας και κουλτούρας. Π.χ. στο ρόλο που έπαιξε η πατριαρχία, η βία, η εθνική μας Πενία στη διαμόρφωση της κοινωνικής μας πραγματικότητας, το χρώμα και τη γεύση του αίματος που έχουν ήθη, δοξασίες, προλήψεις και προπαντός τα υλικά τους θεμέλια πάνω σ΄ αυτή την πέτρινη γη.
Αφήγημα, Ελληνικά Γράμματα, 2002, 68 σελ.
Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
“Αθέατο ζώο το μίσος μου κουβέντιαζα μαζί του σαν με τον εαυτό μου και με ακολούθαγε παντού όπου πήγαινα μουγγρίζοντας βουβά μην προδοθεί σε ανήξερους για να είναι έτοιμο τη μέρα εκείνη που το αίμα θα υψωθεί τεράστιο κύμα το περίμενα εγώ πότε θα υψωθεί και υπάκουα έτρωγε ό,τι του έδινα από το υστέρημά μου σαν τετράποδο και οι φίλοι μου που δεν ήταν ακριβώς γιατί δεν είχα φίλους οι γνωστοί της γειτονιάς γελούσανε μαζί μου όταν μ’ έβλεπαν να σκύβω που επίτηδες το έκανα και έσκυβα συχνά δήθεν να το χαϊδέψω αλλά δεν το έβλεπαν και με περνούσαν για τρελό έτσι όπως μ’ έβλεπαν με το βελούδινο γιλέκο μου το κοροϊδεύανε κι αυτό”.
Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση.
Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου. – Σπύρος Τσακνιάς, Η ΛΕΞΗ, 1993
«Ένα αγόρι στην αρχή της εφηβείας, καθώς οδεύει ακάθεκτα προς την ενηλικίωση, επιδιώκει απεγνωσμένα να γνωρίσει το σώμα και την ψυχή του μέσα από την αφύπνιση των αισθήσεων, ενίοτε με ιδιαιτέρως δραματικό τρόπο.
Με αυτές τις προϋποθέσεις, το αγόρι-έφηβος έχει αναπτύξει βιωματική σχέση με το άμεσο περιβάλλον και με ό,τι θετικό αλλά πρωτίστως αρνητικό ή τραυματικό αυτή η σχέση συνεπάγεται, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τη σύνθεση του ανθρώπινου τοπίου μέσα στο ατομικό μικροσύμπαν του και κάτω από το βάρος των παραγόντων και των καταστάσεων της ευρύτερης κοινωνίας, εντέλει αγωνίζεται να επικοινωνήσει με την εξωτερική, αντικειμενική πραγματικότητα που συνθέτουν καταστάσεις, όπου κυριαρχούν το δέος, ο φόβος, η προδοσία, η βία, η αγωνία, ο πόνος, αλλά και οι λεπτές ισορροπίες αφενός ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον και αφετέρου ανάμεσα στον εσωτερικό άνθρωπο και στη φυσική/κοινωνική παρουσία του. Στο πλαίσιο αυτό, ο έφηβος έρχεται σε άμεση, σωματική επαφή με έννοιες, όπως: η συνοδοιπορία ζωής και θανάτου, ο έρως και η αμηχανία, η απόκλιση από την κοινή λογική, τα πάθη και οι πόθοι, οι δεισιδαιμονίες, τα όνειρα και οι εφιάλτες, τα ανθρώπινα όρια, η ροή του ατομικού και του γενικού χρόνου. Τα δεδομένα αυτά συνθέτουν τον κειμενικό κόσμο του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, όπως αναγνωρίζεται στη νέα έκδοση του βιβλίου του με τον τίτλο “Των αγίων πάντων”.» – Άλκηστις Σουλογιάννη
Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2001, 173 σελ.
Άννα, τώρα κοιμήσου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Το ερωτικό παραλήρημα ενός άντρα που, ανάμεσα σε δύο γυναίκες, συνειδητοποιεί ότι η αγάπη του “άλλου” αποτελεί το συνεκτικό ιστό του σώματος και της ψυχής του· και ότι η απώλεια αυτής της αγάπης τον βυθίζει σε ένα τεράστιο κενό, όπου οι διαστάσεις του χρόνου, καθώς και τα όρια ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα καταργούνται. Κι ακόμα, συνειδητοποιεί ότι δύο είναι, εντέλει, οι στιγμές κατά τις οποίες ο έρωτας έχει την ανυπέρβλητη δύναμη που, συνήθως, του αναγνωρίζουν: η μία είναι η στιγμή της γέννησής του και η άλλη αυτή του θανάτου του· το μεταξύ αυτών των στιγμών διάστημα δεν είναι παρά ένα διάστημα χειμέριας νάρκης, στη διάρκεια του οποίου τον πρώτο λόγο έχουν η ψευδαίσθηση και οι αυταπάτες.
Μυθιστόρημα, Ελληνικά Γράμματα, 2001, 166 σελ.
Κλεμμένη ιστορία – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Ριγμένα εκεί κάτω στο πάτωμα με το άδειο τους να χάσκει ολάνοιχτο – ανοιχτό με ατμούς ονείρου αλλά και ανάσαιναν σαν μέσα σε ύπνο τόσο τρυφερά τα δύο παπούτσια όπως τα κοίταζα απ’ τη θέση μου του κρεβατιού χωρίς να βλέπω εξ άλλου ακόμα ήταν νωρίς. Και σαν μακριά γιατί η απόσταση χωρίς να ήτανε μεγάλη απλώς φαινότανε ότι…
Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001
Βραβείο Ποίησης – Περιοδικό “Διαβάζω” 2001
Ποίηση, Κέδρος, 2000, 73 σελ.
Πήρε φως – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Αλλά τι σκάλα είναι αυτή με τα σκαλιά της τόσο στο ύψος αλλά και στο πλάτος τους διαφέρανε ανεβαίνοντας από το ένα στο άλλο ώστε πολλές φορές κινδύνεψα να τσακιστώ επειδή σκαρφάλωμα σε απόκρημνο γκρεμό έμοιαζε περισσότερο αυτό παρά με ανέβασμα -κυρίως γιατί το πλάτος των σκαλιών ήταν πολύ μικρό ώστε πλαγίως μόνο και αν- χωρούσανε τα πέλματά μου αλλιώς -αν έκανα ότι ανεβαίνω εγώ κανονικά θα τσακιζόμουν προς τα πίσω- χώρια η κουπαστή με σάπια όλα τα ξύλα της δεν άντεχε να με κρατήσει αν στηριχτώ και απαίσια έτριζε σε κάθε μου άγγιγμα.
Αφήγημα, Κέδρος, 1998, 102 σελ.
Πατρίδα το αίμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Εκδόσεις Καστανιώτη, 1996, 63 σελ.
Ποιήματα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
1972-1990
Κανάκη, 1995, 229 σελ.
Τα άδεια γήπεδα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Ποιητικές κριτικές δοκιμές
Σοκόλη, 1994, 263 σελ.
Άννα, τώρα κοιμήσου – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Το ερωτικό παραλήρημα ενός ώριμου ματαιωμένου άντρα που ανάμεσα σε δυο γυναίκες – μία συνομήλική του και μία πολλά χρόνια νεότερή του· μία διαρκώς παρούσα, παρά τη σωματική της απουσία και μία απούσα, παρά το γεγονός ότι συμμετέχει ενεργά όσο διαρκεί η αφήγηση – βυθίζεται στα επικίνδυνα και σκοτεινά νερά της μνήμης, φέρνοντας στο φως πολύτιμα κομμάτια της περασμένης ζωής του. Προσπαθώντας να συναρμολογήσει σκόρπιες στιγμές και εικόνες μιας τελειωμένης ερωτικής ιστορίας, προκειμένου να δημιουργήσει ερείσματα ύπαρξης στο παρόν και να δικαιωθεί στα μάτια του άλλου. Και συνειδητοποιώντας, όσο διαρκεί η καταβύθιση και η αφήγησή του, ότι το θαύμα του έρωτα δεν μπορεί να έχει διάρκεια· ότι ο έρωτας, ερήμην των εκάστοτε πρωταγωνιστών του, αυτοπυρπολείται ανάμεσα σε δύο στιγμές. Η μία στιγμή είναι αυτή της γέννησής του και η άλλη του θανάτου του· το ενδιάμεσο διάστημα δεν είναι παρά ένα διάστημα χειμερίας νάρκης, κατά τη διάρκεια του οποίου τον πρώτο λόγο έχουν η συνήθεια, η ψευδαίσθηση και οι αυταπάτες.
Μυθιστόρημα, Γνώση, 1994, 176 σελ.
Των Αγίων Πάντων – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
… Η γραφή του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου αποδεικνύεται έμπειρη και εύστοχη. Παρά τη γλωσσική αυτοσυγκράτηση -οι πιο ερεθιστικές σκηνές αποδίδονται με έντεχνες περιφράσεις- η ένταση του εφηβικού αισθησιασμού μεταδίδεται και στον κορεσμένο ακόμη αναγνώστη. Την ένταση των αισθησιακών συγκινήσεων συνδαυλίζουν και παροξύνουν ο φόβος, η ντροπή και η αμηχανία του παιδιού που μυείται στο σεξ μέσα σε μάλλον αφύσικες συνθήκες. Ο αισθησιασμός εξάλλου είναι διάχυτος, απλώνεται σε όλη τη συνοικία, και δένει αντιστικτικά με το κλίμα της φοβίας και της τρομοκρατίας που μαζί με τη μιζέρια και το ακατάσχετο κουτσομπολιό δεσπόζουν στο μικρόκοσμο τον οποίο ορίζει η αφήγηση. Γι’ αυτή την αντιστικτική συνύφανση έρωτα και θανάτου, σεξ και φόβου, απόγνωσης και ελαφρότητας, πρέπει κυρίως να πιστωθεί το αφηγηματικό εγχείρημα του Παπαγεωργίου…
Σπύρος Τσακνιάς, περιοδικό Η ΛΕΞΗ, 1993
Κέδρος, 1992, 188 σελ.
Ραμμένο στόμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Κέδρος, 1990, 55 σελ.
Η γενιά του ’70 – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Ιστορία, ποιητικές διαδρομές
Όταν πρωτοεκδόθηκε αυτό το βιβλίο το 1989 θεωρήθηκε ως η πρώτη συστηματική και, όσο το επέτρεπαν οι περιστάσεις, ολοκληρωμένη προσπάθεια προσέγγισης της ποιητικής γενιάς του ’70 από ιστορική, κοινωνική και αισθητική άποψη.
Όπως επισημάνθηκε από πολλούς, ερχόταν να ρυμοτομήσει μια σχεδόν παρθένα έκταση, οριοθετώντας και ταξινομώντας πρόσωπα, έργα και καταστάσεις. Από τότε ως σήμερα γράφτηκαν πολλά γι’ αυτή τη γενιά, περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά, ρίχνοντας φως σε σκοτεινές ή σε ελάχιστα φωτισμένες πτυχές της, επισημαίνοντας και αξιολογώντας την προσφορά του κάθε εκπροσώπου της χωριστά.
Παρ’ όλ’ αυτά, η παρούσα εργασία δεν παύει να αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια προσέγγισης και ερμηνείας της, γεγονός που δικαιώνει την απόφαση για την επανέκδοσή της.
Ερμηνεία και κριτική, Κέδρος, 1989, 148 σελ.
Κάτω στον ύπνο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Κέδρος, 1986, 60 σελ.
Ιχνογραφία – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Α’
Τυχαίο να ‘ναι λες
Που μόνο ο Κανένας γύρισε στην Ιθάκη;
Γιατί δεν είναι ο νους για να θυμάται
Ούτε η μνήμη που κλοτσάει τον πεθαμένο
Μέχρι μετέωρα να κινείται το σκουλήκι
Άλλο μη βρίσκοντας τροφή από κρέας
Ούτε έχει ο θάνατος ποδάρια να στεριώσει
Και δε θυμάται ακόμα το όνομά του
Που έχουν συνήθειο και του δίνουν οι άνθρωποι
Φτέρνα για να κατέχει δρόμους
Μάτια να κρίνει το σωστό και το άδικο.
Κέδρος, 1984, 44 σελ.
Το σκοτωμένο αίμα – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
ΣΤ’
Φωτιά στο δάσος φώναξε πριν
γίνει δέντρο
Τα έπιπλα είναι υπάκουα ζώα στην
αρχή
από τη θέση τους ακίνητα σε
παρακολουθούν
σε αποστηθίζουν μες στη στιλπνή
ή θαμπή
γυαλάδα τους
τραβούν κινήσεις μέλη εικόνες απ’
το σώμα σου
ταΐζουν μ’ αυτές τα ξύλινά τους
σπλάχνα
τα έπιπλα αγριεύουν με τον καιρό
ξυπνούν τη νύχτα τρίζουν ή
γαυγίζουν σα σκυλιά
με δόλο από την κλειδαρότρυπά
τους σε κοιτούν
ή ουρλιάζοντας γυρεύουν τη φωτιά
θέλουν να ξαναγίνουν δέντρα η
μνήμη τους
κοιμάται πράσινη παντού
— ξυπνάει
όταν τινάζει τα μαλλιά του ο
ξυλοκόπος
Ποίηση, Κέδρος, 1982, 37 σελ.
Το οικογενειακό δέντρο – Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Ποίηση, Κέδρος, 1981
Πηγές: ΕΚΕΒΙ, Biblionet, Εκδόσεις Κέδρος, Σοκόλη, Ελληνικά Γράμματα, Καστανιώτη, Γκοβόστη
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
ΒιβλίοΒιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο
Βιβλίο