Ελληνικός πολιτισμός, Διδάσκοντας την Ελένη
Βίντεο του Κ.Θ.Β.Ε. το 2008 
Ακουστικό αρχείο του Εθνικού Θεάτρου το 1977 στην Επίδαυρο
ΠPOΛOΓOΣ, στ. 1-82 «Kαὶ δοκεῖ μ' ἔχειν, κενὴν δόκησιν,
οὐκ ἔχων»
Η Ελένη και το είδωλό της
σελ. 16-17
Τεύκρος: Το κάστρο ετούτο ποιος εξουσιάζει; 
Η Εισοδοσ του Τεύκρου
● Η Ταυτοτητα του
Γιατί, από τις στοές και τους ωραίους 
85 θριγκούς που το κυκλώνουν, για παλάτι
άρχοντα πλούσιου μπορείς να το νομίσεις. ● Πώς αντιδρά ο ξένος
όταν βλέπει την Eλένη;
● Ποιος είναι ο ξένος
κι από πού έρχεται;
● Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο;
Άα!
Θεοί, ποιαν όψη αντίκρισα; Κοιτάζω
την πολυμίσητη θωριά κακούργας
90 γυναίκας, που ξεκλήρισε κι εμένα
κι όλους τους Αχαιούς. Άμποτε να ’χεις
την έχθρα των θεών που τόσο μοιάζεις
με την Ελένη. Κι αν σε ξένη χώρα
δε βρισκόμουν, με τούτη τη σαΐτα
95 που αλάθευτα χτυπά θ’ αφανιζόσουν,
για να γευτείς αυτή τη χάρη, αφού είσαι
παρόμοια με του Δία τη θυγατέρα.
Ελένη: Γιατί, δυστυχισμένε, όποιος και να ’σαι,
μ’ αποστράφηκες έτσι και μου δείχνεις
100 μίσος για τα δεινά που ’φερε κείνη;
ΤΕΥ: Έσφαλα· η οργή με συνεπήρε
πιότερο απ’ όσο θα ’ πρεπε · η Ελλάδα
βαθιά μισεί, να ξέρεις, την Ελένη·
συχώρα με, κυρά, γι’ αυτά τα λόγια.
105 ΕΛΕ: Ποιος είσαι και από ποια χώρα εδώ φτάνεις;
ΤΕΥ: Ένας από τους Έλληνες τους δόλιους.
ΕΛΕ: Γι’ αυτό λοιπόν δε στέργεις την Ελένη.
Ποιος είσαι κι από πού; Ποιος ο γονιός σου;
ΤΕΥ: Με λένε Τεύκρο, γιος του Τελαμώνα,
110 και Σαλαμίνα η γη που μ’ έχει θρέψει.
ΕΛΕ: Στον τόπο εδώ του Νείλου τι γυρεύεις;
ΤΕΥ: Με διώξαν οι δικοί μου απ’ την πατρίδα.
ΕΛΕ: Θα’ σαι δυστυχισμένος· ποιος σε διώχνει;
ΤΕΥ: Ποιος άλλος; Ο πατέρας Τελαμώνας.
115 ΕΛΕ: Γιατί; Κάποιο κακό θα ’ναι η αιτία.
ΤΕΥ: Στην Τροία εχάθη ο Αίας, ο αδελφός μου.
ΕΛΕ: Πώς; Δεν εχάθη απ’ το δικό σου χέρι;
ΤΕΥ: Ρίχτηκε στο σπαθί του κι εσκοτώθη.
ΕΛΕ: Μανία τον ηύρε; Αλλιώς δε θα τολμούσε.
120 ΤΕΥ: Ξέρεις το τέκνο του Πηλέα, τον Αχιλλέα;
σελ. 18-19
ΕΛΕ: Ναι· Οι Πληροφοριεσ του Τευκρου
πήγε, όπως λεν, μνηστήρας της Ελένης.
ΤΕΥ: Σαν αφανίστηκε, άφησε μεγάλη ● για την Tροία
● για τους Έλληνες
● για την Eλένη
● για την οικογένειά της
για τ' άρματά του αμάχη στους συμμάχους.
125 ΕΛΕ: Και πώς αυτό τον Αίαντα έχει βλάψει;
ΤΕΥ: Σκοτώθηκε που πήρε άλλος τα όπλα.
ΕΛΕ: Και για τις συμφορές εκείνου πάσχεις;
ΤΕΥ: Γιατί δε χάθηκα κι εγώ μαζί του.
ΕΛΕ: Ήσουν λοιπόν στην ξακουσμένη Τροία, ξένε;
130 ΤΕΥ: Την κούρσεψα, μα πάω κι εγώ χαμένος.
ΕΛΕ: Την έκαψαν, την έχουν κάνει στάχτη;
ΤΕΥ: Δε μένει από τα κάστρα της σημάδι.
ΕΛΕ: Δύσμοιρη Ελένη, παν για σένα οι Φρύγες.
ΤΕΥ: Κι οι Έλληνες· τρανό κακό έχει φέρει.
135 ΕΛΕ: Πόσος καιρός που πήρατε την πόλη;
ΤΕΥ: Εφτά χρονιές περάσαν από τότε.
ΕΛΕ: Και πρώτα πόσο μείνατε στην Τροία;
ΤΕΥ: Πολλά φεγγάρια, δέκα χρόνια ακέρια.
ΕΛΕ: Και την Ελένη πήρατε της Σπάρτης;
140 ΤΕΥ: Την έσυρε ο Μενέλαος απ' την κόμη.
ΕΛΕ: Είδες εσύ τη δύστυχη ή σου το 'παν;
ΤΕΥ: Με τα ίδια μου τα μάτια, ως βλέπω εσένα.
ΕΛΕ: Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
ΤΕΥ: Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
145 ΕΛΕ: Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις;
ΤΕΥ: Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει.
ΕΛΕ: Έφτασε με τον άντρα της στο σπίτι;
ΤΕΥ: Μήτε στο Άργος, μήτε στον Ευρώτα.
ΕΛΕ: Άαχ· συμφορά για κείνους που δε στέργεις.
150 ΤΕΥ: Κι οι δυο χαθήκαν, όπως λέει ο κόσμος.
ΕΛΕ: Αντάμα δεν αρμένισαν οι Αργίτες;
ΤΕΥ: Ναι, μα τους χώρισε τρανή φουρτούνα.
ΕΛΕ: Σε ποια μεριά του πέλαγου σκορπίσαν;
ΤΕΥ: Καταμεσίς στο Αιγαίο, όπως διαβαίναν.
155 ΕΛΕ: Δεν είδαν τον Μενέλαο από τότε;
ΤΕΥ: Κανείς· νεκρό τον έχουν στην Ελλάδα.
σελ. 20-21
ΕΛΕ: Ώω δυστυχία· κι η μάνα της Ελένης;
ΤΕΥ: Τη Λήδα λες; Επήγε πια στον Άδη.
ΕΛΕ: Για τις ντροπές της κόρης της εχάθη;
160 ΤΕΥ: Ναι, μια θηλιά περνώντας στον λαιμό της.
ΕΛΕ: Ζουν του Τυνδάρεω οι δυο γιοι ή δε ζούνε;
ΤΕΥ: Και ναι και όχι· υπάρχει διπλή φήμη.
ΕΛΕ: Ποια γνώμη η πιο καλή; Αχ! συμφορές μου.
ΤΕΥ: Άστρα γινήκαν και θεούς τους λένε.
165 ΕΛΕ: Καλός αυτός ο λόγος· η άλλη φήμη;
ΤΕΥ: Πως σκοτωθήκαν για την αδελφή τους.
Όμως τα λόγια φτάνουνε· δε θέλω
διπλά να κλαίω γι' αυτά και να στενάζω.
Σκοπός μου που ήρθα στο παλάτι ετούτο Σκοποσ του Ταξιδιου του Τευκρου
● Η αποχωρηση του
170 είναι να βρω τη μάντισσα Θεονόη·
βοήθησέ με εσύ μαντείες να πάρω
με πρίμο αγέρι πώς θα ταξιδέψω,● Tι ζητάει από την Eλένη ο Tεύκρος;
● Πώς αντιμετωπίζει το αίτημάτου η
Eλένη και με ποια δικαιολογία;
στη θαλασσόζωστη να φτάσω Κύπρο,
που με χρησμό με πρόσταξεν ο Φοίβος
175 μια πόλη εκεί να ιδρύσω κατοικώντας
και να την ονομάσω Σαλαμίνα,
το πατρικό νησί μου έτσι τιμώντας.
ΕΛΕ: Θα σ' οδηγήσει το ίδιο το ταξίδι·
μα φύγε, ξένε, γρήγορα απ' τη χώρα,
180 ο γιος πριν σ' αντικρίσει του Πρωτέα
που βασιλεύει εδώ· πήγε κυνήγι
με τα σκυλιά του· κι όποιον θα πετύχει
Έλληνα τον σκοτώνει.
Την αιτία μη θέλεις να τη μάθεις· δε στη λέω·
185 έπειτα και σε τι θα σ' ωφελούσα;
ΤΕΥ: Γυναίκα, μίλησες σωστά· μακάρι
τη χάρη σου οι θεοί να ξεπληρώσουν.
Είσαι όμοια στο κορμί με την Ελένη,
μα δεν της μοιάζεις στην ψυχή. Να πάει
190 κατά χαμού, ποτέ της στον Ευρώτα
μη φτάσει· εσύ καλό να βλέπεις πάντα.
Βίντεο του Κ.Θ.Β.Ε. το 2008
Ακουστικό αρχείο του Εθνικού Θεάτρου το 1977 στην Επίδαυρο
ΠPOΛOΓOΣ, στ. 1-82 «Kαὶ δοκεῖ μ' ἔχειν, κενὴν δόκησιν,
οὐκ ἔχων»
Η Ελένη και το είδωλό της
σελ. 16-17
Τεύκρος: Το κάστρο ετούτο ποιος εξουσιάζει; Η Εισοδοσ του Τεύκρου
● Η Ταυτοτητα του
Γιατί, από τις στοές και τους ωραίους
85 θριγκούς που το κυκλώνουν, για παλάτι
άρχοντα πλούσιου μπορείς να το νομίσεις. ● Πώς αντιδρά ο ξένος
όταν βλέπει την Eλένη;
● Ποιος είναι ο ξένος
κι από πού έρχεται;
● Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο;
Άα!
Θεοί, ποιαν όψη αντίκρισα; Κοιτάζω
την πολυμίσητη θωριά κακούργας
90 γυναίκας, που ξεκλήρισε κι εμένα
κι όλους τους Αχαιούς. Άμποτε να ’χεις
την έχθρα των θεών που τόσο μοιάζεις
με την Ελένη. Κι αν σε ξένη χώρα
δε βρισκόμουν, με τούτη τη σαΐτα
95 που αλάθευτα χτυπά θ’ αφανιζόσουν,
για να γευτείς αυτή τη χάρη, αφού είσαι
παρόμοια με του Δία τη θυγατέρα.
Ελένη: Γιατί, δυστυχισμένε, όποιος και να ’σαι,
μ’ αποστράφηκες έτσι και μου δείχνεις
100 μίσος για τα δεινά που ’φερε κείνη;
ΤΕΥ: Έσφαλα· η οργή με συνεπήρε
πιότερο απ’ όσο θα ’ πρεπε · η Ελλάδα
βαθιά μισεί, να ξέρεις, την Ελένη·
συχώρα με, κυρά, γι’ αυτά τα λόγια.
105 ΕΛΕ: Ποιος είσαι και από ποια χώρα εδώ φτάνεις;
ΤΕΥ: Ένας από τους Έλληνες τους δόλιους.
ΕΛΕ: Γι’ αυτό λοιπόν δε στέργεις την Ελένη.
Ποιος είσαι κι από πού; Ποιος ο γονιός σου;
ΤΕΥ: Με λένε Τεύκρο, γιος του Τελαμώνα,
110 και Σαλαμίνα η γη που μ’ έχει θρέψει.
ΕΛΕ: Στον τόπο εδώ του Νείλου τι γυρεύεις;
ΤΕΥ: Με διώξαν οι δικοί μου απ’ την πατρίδα.
ΕΛΕ: Θα’ σαι δυστυχισμένος· ποιος σε διώχνει;
ΤΕΥ: Ποιος άλλος; Ο πατέρας Τελαμώνας.
115 ΕΛΕ: Γιατί; Κάποιο κακό θα ’ναι η αιτία.
ΤΕΥ: Στην Τροία εχάθη ο Αίας, ο αδελφός μου.
ΕΛΕ: Πώς; Δεν εχάθη απ’ το δικό σου χέρι;
ΤΕΥ: Ρίχτηκε στο σπαθί του κι εσκοτώθη.
ΕΛΕ: Μανία τον ηύρε; Αλλιώς δε θα τολμούσε.
120 ΤΕΥ: Ξέρεις το τέκνο του Πηλέα, τον Αχιλλέα;
Η Εισοδοσ του Τεύκρου● Η Ταυτοτητα του
Γιατί, από τις στοές και τους ωραίους
85 θριγκούς που το κυκλώνουν, για παλάτι
άρχοντα πλούσιου μπορείς να το νομίσεις. ● Πώς αντιδρά ο ξένος
όταν βλέπει την Eλένη;
● Ποιος είναι ο ξένος
κι από πού έρχεται;
● Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο;
Άα!
Θεοί, ποιαν όψη αντίκρισα; Κοιτάζω
την πολυμίσητη θωριά κακούργας
90 γυναίκας, που ξεκλήρισε κι εμένα
κι όλους τους Αχαιούς. Άμποτε να ’χεις
την έχθρα των θεών που τόσο μοιάζεις
με την Ελένη. Κι αν σε ξένη χώρα
δε βρισκόμουν, με τούτη τη σαΐτα
95 που αλάθευτα χτυπά θ’ αφανιζόσουν,
για να γευτείς αυτή τη χάρη, αφού είσαι
παρόμοια με του Δία τη θυγατέρα.
Ελένη: Γιατί, δυστυχισμένε, όποιος και να ’σαι,
μ’ αποστράφηκες έτσι και μου δείχνεις
100 μίσος για τα δεινά που ’φερε κείνη;
ΤΕΥ: Έσφαλα· η οργή με συνεπήρε
πιότερο απ’ όσο θα ’ πρεπε · η Ελλάδα
βαθιά μισεί, να ξέρεις, την Ελένη·
συχώρα με, κυρά, γι’ αυτά τα λόγια.
105 ΕΛΕ: Ποιος είσαι και από ποια χώρα εδώ φτάνεις;
ΤΕΥ: Ένας από τους Έλληνες τους δόλιους.
ΕΛΕ: Γι’ αυτό λοιπόν δε στέργεις την Ελένη.
Ποιος είσαι κι από πού; Ποιος ο γονιός σου;
ΤΕΥ: Με λένε Τεύκρο, γιος του Τελαμώνα,
110 και Σαλαμίνα η γη που μ’ έχει θρέψει.
ΕΛΕ: Στον τόπο εδώ του Νείλου τι γυρεύεις;
ΤΕΥ: Με διώξαν οι δικοί μου απ’ την πατρίδα.
ΕΛΕ: Θα’ σαι δυστυχισμένος· ποιος σε διώχνει;
ΤΕΥ: Ποιος άλλος; Ο πατέρας Τελαμώνας.
115 ΕΛΕ: Γιατί; Κάποιο κακό θα ’ναι η αιτία.
ΤΕΥ: Στην Τροία εχάθη ο Αίας, ο αδελφός μου.
ΕΛΕ: Πώς; Δεν εχάθη απ’ το δικό σου χέρι;
ΤΕΥ: Ρίχτηκε στο σπαθί του κι εσκοτώθη.
ΕΛΕ: Μανία τον ηύρε; Αλλιώς δε θα τολμούσε.
120 ΤΕΥ: Ξέρεις το τέκνο του Πηλέα, τον Αχιλλέα;
σελ. 18-19
ΕΛΕ: Ναι· Οι Πληροφοριεσ του Τευκρου
πήγε, όπως λεν, μνηστήρας της Ελένης.
ΤΕΥ: Σαν αφανίστηκε, άφησε μεγάλη ● για την Tροία
● για τους Έλληνες
● για την Eλένη
● για την οικογένειά της
για τ' άρματά του αμάχη στους συμμάχους.
125 ΕΛΕ: Και πώς αυτό τον Αίαντα έχει βλάψει;
ΤΕΥ: Σκοτώθηκε που πήρε άλλος τα όπλα.
ΕΛΕ: Και για τις συμφορές εκείνου πάσχεις;
ΤΕΥ: Γιατί δε χάθηκα κι εγώ μαζί του.
ΕΛΕ: Ήσουν λοιπόν στην ξακουσμένη Τροία, ξένε;
130 ΤΕΥ: Την κούρσεψα, μα πάω κι εγώ χαμένος.
ΕΛΕ: Την έκαψαν, την έχουν κάνει στάχτη;
ΤΕΥ: Δε μένει από τα κάστρα της σημάδι.
ΕΛΕ: Δύσμοιρη Ελένη, παν για σένα οι Φρύγες.
ΤΕΥ: Κι οι Έλληνες· τρανό κακό έχει φέρει.
135 ΕΛΕ: Πόσος καιρός που πήρατε την πόλη;
ΤΕΥ: Εφτά χρονιές περάσαν από τότε.
ΕΛΕ: Και πρώτα πόσο μείνατε στην Τροία;
ΤΕΥ: Πολλά φεγγάρια, δέκα χρόνια ακέρια.
ΕΛΕ: Και την Ελένη πήρατε της Σπάρτης;
140 ΤΕΥ: Την έσυρε ο Μενέλαος απ' την κόμη.
ΕΛΕ: Είδες εσύ τη δύστυχη ή σου το 'παν;
ΤΕΥ: Με τα ίδια μου τα μάτια, ως βλέπω εσένα.
ΕΛΕ: Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
ΤΕΥ: Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
145 ΕΛΕ: Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις;
ΤΕΥ: Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει.
ΕΛΕ: Έφτασε με τον άντρα της στο σπίτι;
ΤΕΥ: Μήτε στο Άργος, μήτε στον Ευρώτα.
ΕΛΕ: Άαχ· συμφορά για κείνους που δε στέργεις.
150 ΤΕΥ: Κι οι δυο χαθήκαν, όπως λέει ο κόσμος.
ΕΛΕ: Αντάμα δεν αρμένισαν οι Αργίτες;
ΤΕΥ: Ναι, μα τους χώρισε τρανή φουρτούνα.
ΕΛΕ: Σε ποια μεριά του πέλαγου σκορπίσαν;
ΤΕΥ: Καταμεσίς στο Αιγαίο, όπως διαβαίναν.
155 ΕΛΕ: Δεν είδαν τον Μενέλαο από τότε;
ΤΕΥ: Κανείς· νεκρό τον έχουν στην Ελλάδα.
πήγε, όπως λεν, μνηστήρας της Ελένης.
ΤΕΥ: Σαν αφανίστηκε, άφησε μεγάλη ● για την Tροία
● για τους Έλληνες
● για την Eλένη
● για την οικογένειά της
για τ' άρματά του αμάχη στους συμμάχους.
125 ΕΛΕ: Και πώς αυτό τον Αίαντα έχει βλάψει;
ΤΕΥ: Σκοτώθηκε που πήρε άλλος τα όπλα.
ΕΛΕ: Και για τις συμφορές εκείνου πάσχεις;
ΤΕΥ: Γιατί δε χάθηκα κι εγώ μαζί του.
ΕΛΕ: Ήσουν λοιπόν στην ξακουσμένη Τροία, ξένε;
130 ΤΕΥ: Την κούρσεψα, μα πάω κι εγώ χαμένος.
ΕΛΕ: Την έκαψαν, την έχουν κάνει στάχτη;
ΤΕΥ: Δε μένει από τα κάστρα της σημάδι.
ΕΛΕ: Δύσμοιρη Ελένη, παν για σένα οι Φρύγες.
ΤΕΥ: Κι οι Έλληνες· τρανό κακό έχει φέρει.
135 ΕΛΕ: Πόσος καιρός που πήρατε την πόλη;
ΤΕΥ: Εφτά χρονιές περάσαν από τότε.
ΕΛΕ: Και πρώτα πόσο μείνατε στην Τροία;
ΤΕΥ: Πολλά φεγγάρια, δέκα χρόνια ακέρια.
ΕΛΕ: Και την Ελένη πήρατε της Σπάρτης;
140 ΤΕΥ: Την έσυρε ο Μενέλαος απ' την κόμη.
ΕΛΕ: Είδες εσύ τη δύστυχη ή σου το 'παν;
ΤΕΥ: Με τα ίδια μου τα μάτια, ως βλέπω εσένα.
ΕΛΕ: Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
ΤΕΥ: Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
145 ΕΛΕ: Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις;
ΤΕΥ: Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει.
ΕΛΕ: Έφτασε με τον άντρα της στο σπίτι;
ΤΕΥ: Μήτε στο Άργος, μήτε στον Ευρώτα.
ΕΛΕ: Άαχ· συμφορά για κείνους που δε στέργεις.
150 ΤΕΥ: Κι οι δυο χαθήκαν, όπως λέει ο κόσμος.
ΕΛΕ: Αντάμα δεν αρμένισαν οι Αργίτες;
ΤΕΥ: Ναι, μα τους χώρισε τρανή φουρτούνα.
ΕΛΕ: Σε ποια μεριά του πέλαγου σκορπίσαν;
ΤΕΥ: Καταμεσίς στο Αιγαίο, όπως διαβαίναν.
155 ΕΛΕ: Δεν είδαν τον Μενέλαο από τότε;
ΤΕΥ: Κανείς· νεκρό τον έχουν στην Ελλάδα.
σελ. 20-21
ΕΛΕ: Ώω δυστυχία· κι η μάνα της Ελένης;
ΤΕΥ: Τη Λήδα λες; Επήγε πια στον Άδη.
ΕΛΕ: Για τις ντροπές της κόρης της εχάθη;
160 ΤΕΥ: Ναι, μια θηλιά περνώντας στον λαιμό της.
ΕΛΕ: Ζουν του Τυνδάρεω οι δυο γιοι ή δε ζούνε;
ΤΕΥ: Και ναι και όχι· υπάρχει διπλή φήμη.
ΕΛΕ: Ποια γνώμη η πιο καλή; Αχ! συμφορές μου.
ΤΕΥ: Άστρα γινήκαν και θεούς τους λένε.
165 ΕΛΕ: Καλός αυτός ο λόγος· η άλλη φήμη;
ΤΕΥ: Πως σκοτωθήκαν για την αδελφή τους.
Όμως τα λόγια φτάνουνε· δε θέλω
διπλά να κλαίω γι' αυτά και να στενάζω.
Σκοπός μου που ήρθα στο παλάτι ετούτο Σκοποσ του Ταξιδιου του Τευκρου
● Η αποχωρηση του
170 είναι να βρω τη μάντισσα Θεονόη·
βοήθησέ με εσύ μαντείες να πάρω
με πρίμο αγέρι πώς θα ταξιδέψω,● Tι ζητάει από την Eλένη ο Tεύκρος;
● Πώς αντιμετωπίζει το αίτημάτου η
Eλένη και με ποια δικαιολογία;
στη θαλασσόζωστη να φτάσω Κύπρο,
που με χρησμό με πρόσταξεν ο Φοίβος
175 μια πόλη εκεί να ιδρύσω κατοικώντας
και να την ονομάσω Σαλαμίνα,
το πατρικό νησί μου έτσι τιμώντας.
ΕΛΕ: Θα σ' οδηγήσει το ίδιο το ταξίδι·
μα φύγε, ξένε, γρήγορα απ' τη χώρα,
180 ο γιος πριν σ' αντικρίσει του Πρωτέα
που βασιλεύει εδώ· πήγε κυνήγι
με τα σκυλιά του· κι όποιον θα πετύχει
Έλληνα τον σκοτώνει.
Την αιτία μη θέλεις να τη μάθεις· δε στη λέω·
185 έπειτα και σε τι θα σ' ωφελούσα;
ΤΕΥ: Γυναίκα, μίλησες σωστά· μακάρι
τη χάρη σου οι θεοί να ξεπληρώσουν.
Είσαι όμοια στο κορμί με την Ελένη,
μα δεν της μοιάζεις στην ψυχή. Να πάει
190 κατά χαμού, ποτέ της στον Ευρώτα
μη φτάσει· εσύ καλό να βλέπεις πάντα.
ΤΕΥ: Τη Λήδα λες; Επήγε πια στον Άδη.
ΕΛΕ: Για τις ντροπές της κόρης της εχάθη;
160 ΤΕΥ: Ναι, μια θηλιά περνώντας στον λαιμό της.
ΕΛΕ: Ζουν του Τυνδάρεω οι δυο γιοι ή δε ζούνε;
ΤΕΥ: Και ναι και όχι· υπάρχει διπλή φήμη.
ΕΛΕ: Ποια γνώμη η πιο καλή; Αχ! συμφορές μου.
ΤΕΥ: Άστρα γινήκαν και θεούς τους λένε.
165 ΕΛΕ: Καλός αυτός ο λόγος· η άλλη φήμη;
ΤΕΥ: Πως σκοτωθήκαν για την αδελφή τους.
Όμως τα λόγια φτάνουνε· δε θέλω
διπλά να κλαίω γι' αυτά και να στενάζω.
Σκοπός μου που ήρθα στο παλάτι ετούτο Σκοποσ του Ταξιδιου του Τευκρου
● Η αποχωρηση του
170 είναι να βρω τη μάντισσα Θεονόη·
βοήθησέ με εσύ μαντείες να πάρω
με πρίμο αγέρι πώς θα ταξιδέψω,● Tι ζητάει από την Eλένη ο Tεύκρος;
● Πώς αντιμετωπίζει το αίτημάτου η
Eλένη και με ποια δικαιολογία;
στη θαλασσόζωστη να φτάσω Κύπρο,
που με χρησμό με πρόσταξεν ο Φοίβος
175 μια πόλη εκεί να ιδρύσω κατοικώντας
και να την ονομάσω Σαλαμίνα,
το πατρικό νησί μου έτσι τιμώντας.
ΕΛΕ: Θα σ' οδηγήσει το ίδιο το ταξίδι·
μα φύγε, ξένε, γρήγορα απ' τη χώρα,
180 ο γιος πριν σ' αντικρίσει του Πρωτέα
που βασιλεύει εδώ· πήγε κυνήγι
με τα σκυλιά του· κι όποιον θα πετύχει
Έλληνα τον σκοτώνει.
Την αιτία μη θέλεις να τη μάθεις· δε στη λέω·
185 έπειτα και σε τι θα σ' ωφελούσα;
ΤΕΥ: Γυναίκα, μίλησες σωστά· μακάρι
τη χάρη σου οι θεοί να ξεπληρώσουν.
Είσαι όμοια στο κορμί με την Ελένη,
μα δεν της μοιάζεις στην ψυχή. Να πάει
190 κατά χαμού, ποτέ της στον Ευρώτα
μη φτάσει· εσύ καλό να βλέπεις πάντα.
Eρωτησεις
Δραστηριοτητα
Eργασια
Θεματα Για Αποδελτιωση
Κείμενα για τον πρόλογο
[η μορφή του ευριπίδειου προλόγου]
[μια ερμηνεία γι’ αυτήν τη μορφή]
[ήταν αναγκαίο το β΄μέρος του Προλόγου;]
[η λειτουργία του β΄μέρους του Προλόγου]
Κείμενα σχετικά με την αντίθεση "είναι"
και
"φαίνεσθαι"
[οι αντιθέσεις]
[η αντίθεση είναι - φαίνεσθαι στη δομή της
τραγωδίας]
[η αντίθεση είναι - φαίνεσθαι – το πνευματικό και
ιστορικό πλαίσιο]
Κείμενα σχετικά με το θέμα του πολέμου
και την
επιλογή του "Τεύκρου"
[Τεύκρος – Ελένη]
[γιατί ο Τεύκρος;]
[ο πόλεμος στον Ευριπίδη – το παράδειγμα
του Τεύκρου]
© Γιάννης Παπαθανασίου
Ο λειτουργικός ρόλος της σκηνής με τον Τεύκρο
- Εμφανίζεται απροσδόκητα στη σκηνή με μοναδικό καθήκον να συμπληρώσει την προϊστορία της δράσης. Από τους λίγους φημισμένους ήρωες που επέζησαν του Τρωικού πολέμου, με πληροφορίες «από πρώτο χέρι», περιπλανώμενος ακόμα στην ανατολική Μεσόγειο με προορισμό την Κύπρο.
- Πολιτικός υπαινιγμός του Ευριπίδη – φόρος τιμής στον απόγονο των Τευκριδών, Ευαγόρα, σταθερό σύμμαχο των Αθηναίων στις δύσκολες μέρες μετά τη Σικελική καταστροφή και το κλίμα αποστασίας των συμμάχων. Υπενθύμιση ότι δεν έχουν χαθεί τα πάντα!
- Εσωτερική σύνδεση Ελένης – Τεύκρου. Εξόριστοι, ταπεινωμένοι και μισητοί στη Ελλάδα, ακούσια θύματα μιας κρίσης(«περί της καλλίστης» η Ελένη, «των όπλων» ο Τεύκρος), η θεωρούμενη υπεύθυνη του πολέμου αντιμετωπίζει τα θύματά της στο πρόσωπο του Τεύκρου.
- Επιδεινώνεται η τραγική θέση της ηρωίδας, καθώς πληροφορείται την απώλεια του Μενέλαου και την τύχη των αγαπημένων προσώπων εξαιτίας της. Εντείνεται η δραματικότητα, γιατί με την εμφάνιση του Μενέλαου ζωντανού, η απέραντη δυστυχία μεταστρέφεται σε ευτυχία.
Η τραγική ειρωνεία
στ. 88-97: Ο Τεύκρος θεωρεί ότι η γυναίκα που βλέπει απλά μοιάζει στην Ελένη, ενώ είναι
η Ελένη
η Ελένη
στ. 140-146: Ο Τεύκρος είναι βέβαιος ότι είδε στην Τροία την Ελένη, ενώ ήταν το είδωλό της.
στ. 186-191: Ο Τεύκρος καταριέται την Ελένη, αλλά εύχεται στη γυναίκα που έχει μπροστά του!
Η στιχομυθία
στ. 105-166 : γοργό ύφος, διάλογος «χωρίς ανάσα», ομοβροντία δυσάρεστων νέων, απανωτά χτυπήματα για τη Ελένη που καθηλώνουν και το θεατή, καθώς τα συναισθήματα εναλλάσσονται από την ελπίδα στην
απογοήτευση και από την απογοήτευση στη απόγνωση και το φόβο για τη ζωή της ηρωίδας.
απογοήτευση και από την απογοήτευση στη απόγνωση και το φόβο για τη ζωή της ηρωίδας.
Η προοικονομία
- Διαγράφεται ο ρόλος της Θεονόης και του Θεοκλύμενου: μια μάντισσα γνωστή σ’ όλο τον κόσμο κι ένας βάρβαρος βασιλιάς.
- Η άρνηση του Τεύκρου να αναγνωρίσει την Ελένη προοικονομεί την αντίστοιχη άρνηση του Μενέλαου λίγο μετά.
- Η ευχή του Τεύκρου(στ.191) προοικονομεί το αίσιο τέλος του έργου.
Το ήθος των ηρώων
Τεύκρος: Εντυπωσιακό παράδειγμα ανθρώπου με συσσωρευμένα επάνω του τα δεινά του
πολέμου και των ανατροπών που αυτός επέφερε. Νικητής, αλλά εξόριστος και ανέστιος:
ως γνήσιος γόνος αριστοκρατικής γενιάς, με ευθιξία και αίσθημα αξιοπρέπειας αποδέχεται
την ευθύνη και την ποινή που του επιβλήθηκε, εφόσον άφησε ατιμώρητο τον άδικο και άδοξο
θάνατο του αδελφού του. Παρορμητικός, εύπιστος και αφελής, παρασύρεται από τα αισθήμα
τά του και αδυνατεί να συγκρατήσει το μίσος του απέναντι σ’ αυτή που θεωρεί αιτία της δυστυ
χίας του. Εύκολα υιοθετεί την ιδέα της ομοιότητας των δύο γυναικών και δεν υποψιάζεται τίπο
τα παρά τις επίμονες ερωτήσεις της «άγνωστης» γυναίκας. Ταπεινωμένος και γεμάτος ανα
σφάλεια προσφεύγει στους θεούς για να του δείξουν το δρόμο.
πολέμου και των ανατροπών που αυτός επέφερε. Νικητής, αλλά εξόριστος και ανέστιος:
ως γνήσιος γόνος αριστοκρατικής γενιάς, με ευθιξία και αίσθημα αξιοπρέπειας αποδέχεται
την ευθύνη και την ποινή που του επιβλήθηκε, εφόσον άφησε ατιμώρητο τον άδικο και άδοξο
θάνατο του αδελφού του. Παρορμητικός, εύπιστος και αφελής, παρασύρεται από τα αισθήμα
τά του και αδυνατεί να συγκρατήσει το μίσος του απέναντι σ’ αυτή που θεωρεί αιτία της δυστυ
χίας του. Εύκολα υιοθετεί την ιδέα της ομοιότητας των δύο γυναικών και δεν υποψιάζεται τίπο
τα παρά τις επίμονες ερωτήσεις της «άγνωστης» γυναίκας. Ταπεινωμένος και γεμάτος ανα
σφάλεια προσφεύγει στους θεούς για να του δείξουν το δρόμο.
Ελένη: διπλωμάτισσα, ευφυής, εκμεταλλεύεται την αφέλεια του συνομιλητή της και ελίσσεται
με άνεση προκειμένου να αποσπάσει έντεχνα τις απαραίτητες πληροφορίες, χωρίς να απο
καλύψει την ταυτότητά της.
με άνεση προκειμένου να αποσπάσει έντεχνα τις απαραίτητες πληροφορίες, χωρίς να απο
καλύψει την ταυτότητά της.
 |
| Τεύκρος, Sir William Hamo Thornycroft |
Διάνοια
Η αντιηρωική διάσταση του πολέμου, η φθορά, ψυχική και ηθική που επιφέρει σε
νικητές και νικημένους. Ηχηρό αντιπολεμικό-φιλειρηνικό μήνυμα του Ευριπίδη προς
τους συμπολίτες του στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου και ένα χρόνο μετά
την ήττα στη Σικελία.
- «καί νοῦς ὁρᾷ»: Με το νου γνωρίζουμε την αλήθεια. Πηγή της γνώσης, για τον Τεύκρο
- η εμπειρία, για την Ελένη ο προβληματισμός και η αναζήτηση.
Ο Επίχαρμος έλεγε: «Νοῦς ὁρᾷ καί νοῦς ἀκούει, τά δ’ ἄλλα κωφά καί τυφλά»
Ο Ζήνωνας υποστήριζε ότι η αληθινή γνώση δεν μπορεί να στηριχτεί στις αισθήσεις, γιατί
αυτές μας εξαπατούν...Και για του λόγου το αληθές: Αφιέρωμα: Οφθαλμαπάτες και πώς
βλέπουμε.
αυτές μας εξαπατούν...Και για του λόγου το αληθές: Αφιέρωμα: Οφθαλμαπάτες και πώς
βλέπουμε.
Μετάφραση: Σοφία Νικολαϊδου,
Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος,
Σκηνικά: Σοφία Παπαδοπούλου, Κοστούμια: Σοφία Παπαδοπούλου,
Κίνηση: Κώστας Γεράρδος,
Μουσική Επιμέλεια: Κοσμάς Εφραιμίδης,
Δραματουργική Επεξεργασία: Μαγδαληνή Μπεκρή,
Διανομη:Ελένη: Αμαλία Τσεκούρα, Τεύκρος: Κωνσταντίνος Χατζησάββας
Το υλικό προέρχεται από το http://euripideseleni.blogspot.gr
2η σκηνή(στίχοι 83-191)
Διάλογος Τεύκρου-Ελένης
Δομή ενότητας
- Τα συναισθήματα του Τεύκρου για την Ελένη(στίχοι 93-104)
- Η ταυτότητα και οι περιπέτειες του Τεύκρου.(105-128)
- Οι πληροφορίες του Τεύκρου για τους Έλληνες του τρωικού πολέμου.(129-138)
- Οι πληροφορίες του Τεύκρου για την οικογένεια της Ελένης.(139-168)
- Ο σκοπός της άφιξης του Τεύκρου και το πρόβλημα του.(169-191)
Ο ρόλος του Τεύκρου στην εξέλιξη του έργου και η συνάντηση του με την Ελένη
- Πληροφορεί την Ελένη και το θεατή για το νόστο των Ελλήνων από την Τροία και για την εξαφάνιση του Μενελάου στο πέλαγος.
- Η Ελένη πληροφορείται για τα συγγενικά της πρόσωπα(τη μητέρα της και τα αδέλφια της).
- Η πληροφορία για το χαμό του Μενέλαου θα οδηγήσει την Ελένη σε ένα σπαραχτικό θρήνο μαζί με το χορό.
- Προετοιμάζεται η εμφάνιση της μάντισσας Θεονόης από την οποία η Ελένη θα ζητήσει πληροφορίες για το Μενέλαο.
- Στο τέλος του προλόγου ο Τεύκρος αποχωρεί ευχόμενος στην Ελένη να της ξεπληρώσουν οι θεοί τη χάρη.(αίσιο τέλος του έργου)
- Η απειλή του γάμου που αντιμετωπίζει η Ελένη είναι ένα στοιχείο που προωθεί την πλοκή.
Γιατί επιλέγεται ο Τεύκρος
- Ήταν από τους λίγους φημισμένους ήρωες που επέζησαν από τον Τρωικό πόλεμο και ο μόνος ήρωας που οι περιπέτειες του τον οδήγησαν στην Αίγυπτο.
- Με τον Τεύκρο(συνδέεται με την Κύπρο ως οικιστής της Σαλαμίνας) ο Ευριπίδης εκφράζει τα φιλικά αισθήματα του Αθηναϊκού λαού προς το βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα που στήριξε τους Αθηναίους σε δύσκολες στιγμές).
- Το παράδειγμα του Τεύκρου που θέλει να δημιουργήσει μια καινούρια πόλη δίνει θάρρος στους Αθηναίους και τους εμψυχώνει σε μια δύσκολη στιγμή για αυτούς.( Σικελική εκστρατεία).
Κοινά στοιχεία Ελένης-Τεύκρου.
- Βρίσκονται και οι δύο μακριά από την πατρίδα τους.
- Είναι και οι δύο θύματα μιας «κρίσης»(κρίση για την πιο όμορφη και κρίση των όπλων).
- Ο πόλεμος ρυθμίζει τις τύχες τους.
- Έχουν και οι δύο χρησμό ότι θα γυρίσουν στην πατρίδα τους.
Στιχομυθία: διάλογος ανάμεσα σε δύο πρόσωπα σε μονόστιχα, σε σκηνές έντονου πάθους, έντονων συναισθημάτων και ανταλλαγής πληροφοριών. Η στιχομυθία προσδίδει ένταση και πάθος και βοηθά στην ψυχολογία και στην περιγραφή της συγκίνησης.
Τραγική ειρωνεία: η κατάσταση κατά τη οποία τα πρόσωπα του δράματος αγνοούν πράγματα που γνωρίζουν τα άλλα πρόσωπα της τραγωδίας ή οι θεατές. Εξαιτίας αυτής της άγνοιας τα λόγια των ηρώων οδηγούν σε λανθασμένες εκτιμήσεις και αποκτούν διαφορετικό νόημα για τον καθένα.
Παραδείγματα τραγικής ειρωνείας: στίχοι 91-93, 97, 133, 142, 188-189, 191.
Η έννοια του πολέμου στον Ευριπίδη
Ο πόλεμος στον Ευριπίδη έχει χάσει την ηρωική-επική του διάσταση και είναι απλά η αιτία των συμφορών που πλήττουν όλους τους ανθρώπους, νικητές και ηττημένους. Οι πολεμιστές είναι τραγικά πρόσωπα και όλοι υποφέρουν από τα δεινά του πολέμου. Ο Ευριπίδης κατακρίνει την τρέλα και τον παραλογισμό του πολέμου.
Οψις
Στη σκηνή εμφανίζεται από τη δεξιά πάροδο ο Τεύκρος. Φέρει στρατιωτική σκευή και κρατά τόξο. Δίνει σκηνογραφικές πληροφορίες για το παλάτι που προβάλλουν την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια του παλατιού. Αντικρίζει αποσβολωμένος την Ελένη η οποία πρέπει να έχει ανασηκωθεί από τον τάφο του Πρωτέα. Ο Τεύκρος ετοιμάζεται να χτυπήσει την Ελένη με τη σαΐτα του.
ΑΣΚΗΣΗ
Με ποιες λέξεις και με ποιους εκφραστικούς τρόπους εκφράζει ο Τεύκρος τα συναισθήματα του για την Ελένη;
ΣΚΗΝΗ 2Η Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΤΕΥΚΡΟΥ
Περιεχόμενο: Εμφανίζεται στη σκηνή ο Τεύκρος, ετεροθαλής αδελφός του Αίαντα. Εκφράζει το μίσος του για την Ελένη χωρίς να ξέρει ότι είναι η ίδια και λέει πως εκπροσωπεί τα συναισθήματα όλων των Ελλήνων. Εξηγεί γιατί ήρθε στην Αίγυπτο και πληροφορεί την Ελένη για την άλωση της Τροίας και την τύχη των Ελλήνων ηρώων, για το θάνατο του Μενέλαου, τον απαγχονισμό της μητέρας της Λήδας και για τους αδελφούς της Διόσκουρους και τέλος πως πάει στην Κύπρο να ιδρύσει μια πόλη, τη Σαλαμίνα και γι αυτό ήρθε για να πάρει μαντεία από τη Θεονόη. Η Ελένη του λέει πως ο Θεοκλύμενος σκοτώνει όποιον Έλληνα βρει (δεν λέει ότι ο λόγος είναι αυτή) και τον συμβουλεύει να φύγει γρήγορα και ο Τεύκρος έτσι κάνει εκφράζοντας ξανά το μίσος του για την Ελένη.
Σκηνικά: ο Τεύκρος μόλις μπαίνει ενθουσιάζεται με τις στοές και τους ωραίους θριγκούς του παλατιού.
Καινοτομίες του Ευριπίδη: παρουσιάζει τον Τεύκρο να επισκέπτεται την Αίγυπτο και τον κάνει να μην ενδιαφέρεται για τον αδελφό του. Παρουσιάζει επίσης τη Λήδα και τους Διόσκουρους να αυτοκτονούν. Σκοπός του για να δώσει τις σχετικές με τους Έλληνες πληροφορίες και για να κάνει ακόμα πιο τραγική τη θέση της Ελένης.
Τραγική ειρωνεία: α. Ο Τεύκρος καταριέται την Ελένη χωρίς να ξέρει ότι η νέα είναι η ίδια η Ελένη, μάλιστα λέει πως της μοιάζει γι αυτό του τη θύμισε.
β. Είναι βέβαιος ότι είδε την Ελένη στην Τροία και ότι αυτή χάθηκε στη θάλασσα μαζί με τον Μενέλαο.
Ψυχογραφία των προσώπων: Τεύκρος: στην αρχή αισθάνεται ικανοποίηση βλέποντας τους ωραίους θριγκούς στο παλάτι, μετά νιώθει έκπληξη και μίσος βλέποντας την Ελένη. Στη συνέχει δίχνει κατανόηση στις ερωτήσεις της Ελένης και απαντά με ψυχραιμία. Στο τέλος είναι ευσυβής και ευγνώμων.
Ελένη: Στην αρχή αισθάνεται έκπληξη και απορία βλέποντας την αποστροφή του Τεύκρου. Μετά θλίψη και απογοήτευση για το ότι την μισούν οι έλληνες. Στη συνέχεια η θλίψη και ο πόνος μεγαλώνει μαθαίνοντας για την τύχη των αγαπημένων της προσώπων. Πάντως τα δέχεται όλα με αξιοπρέπεια.
Ρόλος της σκηνής με τον Τεύκρο: δεν παρουσιάζεται ξανά στο έργο. Για να προσδώσει δραματικό χαρακτήρα στο έργο. Ο Τεύκρος δίνει πληροφορίες στην Ελένη. Ο Ευριπίδης διαλέγει τον Τεύκρο γιατί κατάφερε να αλλάξει λίγο το μύθο και να τον προσαρμόσει όπως ήθελε. Επίσης ήθελε να θυμίσει στους Αθηναίους έναν παλιόσύμμαχο, μετά τη Σικελική καταστροφή, τη Σαλαμίνα.
Εποικοδομητικά στοιχεία: πληροφορεί την Ελένη α. για το μίσος των Ελλήνων και θίγεται έτσι η ξιοπρέπειά της και αυξάνεται η τραγικότητά της β. για την αυτοκτονία της μητέρας και αδελφών της εξαιτίας της και μεγαλώνει ο πόνος της, γ. για το θάνατο του Μενέλαου, η πιο σημαντική πληροφορία, αφού αναιρεί τις προσδοκίες της Ελένης.
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/marilinariti/83-191-42180908
ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ (412 π.Χ.)
- ΠΡΟΛΟΓΟΣ
2
η Σκηνή (83-195): Διάλογος Ελένης – Τεύκρου
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
- Η είσοδος του Τεύκρου
– η ταυτότητά του
- Οι πληροφορίες του Τεύκρου (για: Τροία, Έλληνες, Ελένη, την οικογένειά της)
- Ο σκοπός του ταξιδιού του Τεύκρου και η αποχώρησή του (ο τρόπος που τον
αντιμετωπίζει
η Ελένη)
Οι σημαντικές πληροφορίες του Τεύκρου:
- ανακοίνωση του τέλους του Τρωικού πολέμου και της καταστροφής της Τροίας
- θάνατος Αχιλλέα και Αίαντα
- φήμη για θάνατο Μενέλαου
- επιβεβαίωση του μίσους των Ελλήνων για την Ελένη
- πληροφορία για το θάνατο της μητέρας της Ελένης και των αδερφών της
(εξαιτίας της)
Ι. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ – ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ
Σκηνοθετικοί και σκηνογραφικοί δείκτες (στοιχεία όψης)
- κάστρο, στοές, θριγκοί, παλάτι πλούσιου άρχοντα (στ. 83-86)
- η σκευή του Τεύκρου: «με τούτη τη σαΐτα» (στ. 94)
- κατάσταση Τεύκρου: «γιατί δυστυχισμένε μ’ αποστράφηκες έτσι...» (στ. 98-99)
Στιχομυθία
- γρήγορος διάλογος ανά στίχο, που εκφράζει τη συναισθηματική ένταση
- αγωνία
των ηρώων και τη μεταφέρει στον θεατή, γοργός ρυθμός, δράση, πληροφορίες
Τραγική ειρωνεία
Άγνοια ≠ γνώση:
οι θεατές γνωρίζουν ότι ο Τεύκρος μιλά με την Ελένη,ενώ ο ίδιος ο
ήρωας το αγνοεί,
βρίσκεται σε πλάνη → τραγικός ήρωας
Δραματικός ρόλος της σκηνής με τον Τεύκρο
α) Η επιλογή του Τεύκρου
- Είναι από τους λίγους φημισμένους ήρωες - επιζώντες του Τρωικού πολέμου
(επικός ήρωας, όχι τυχαίο πρόσωπο)
- Οι πληροφορίες πρέπει να δοθούν από υπεύθυνο και αξιόπιστο πρόσωπο
(συμμετείχε
ο ίδιος στα γεγονότα του Τρωικού πολέμου)
- Η κοινή Μοίρα που έχει με την Ελένη
- Νικητής αλλά παράλληλα εξόριστος και ανέστιος
- Έμμεση αναφορά στο βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα
- Κοινή Μοίρα Ελένης
– Τεύκρου
- είναι θύματα πολέμου
- είναι θύματα μιας «κρίσης» («κρίση του Πάρη» για την ομορφότερη θεά & «κρίση περί των όπλων» για τα όπλα του Αχιλλέα)
- σημαδεύονται και οι δύο από την απώλεια αγαπημένων προσώπων
- απώλεια της πατρίδας (βρίσκονται αποδιωγμένοι ή εξόριστοι σε ξένο τόπο)
- περιέπεσαν απότομα από την ευτυχία στη δυστυχία
- δεν ορίζουν οι ίδιοι τη μοίρα τους
- είναι τραγικά πρόσωπα
- β) δραματική οικονομία
- υπογραμμίζεται - εντείνεται η τραγικότητα της Ελένης
(προκαλείται έλεος και
φόβος στους θεατές)
- ανατρέπεται το στοιχείο που ως τώρα έδινε δύναμη στην Ελένη να αντισταθεί
στο
Θεοκλύμενο (= η ελπίδα της Ελένης να συναντήσει ζωντανό το Μενέλαο)
→
εντείνεται η αγωνία των θεατών
- όταν αργότερα θα εμφανιστεί ο Μενέλαος, θα υπογραμμιστεί περισσότερο η
μεταστροφή της τύχης της Ελένης
- προβάλλεται η μαντική ικανότητα της Θεονόης (= προοικονομείται έτσι ο
σημαντικός της ρόλος για την εξέλιξη του δράματος)
ΙΙ. ΙΔΕΕΣ
Ο αντιπολεμικός χαρακτήρας του έργου (ο Ευριπίδης ζει τον Πελοποννησιακοό
το έργο παρουσιάζεται στους Αθηναίους το 412 π. Χ. , ένα χρόνο μετά την
καταστροφή
του στόλου τους στη σικελική εκστρατεία)
- Ο νικητής του πολέμου Τεύκρος είναι στην ουσία ‘χαμένος’.
Ο πόλεμος φέρνει
δυστυχία σε όλους, νικητές και ηττημένους.
Αντι-ηρωική, αντι-επική διάσταση
του πολέμου
- Εδώ υπάρχει και η αντίθεση: φαναίνεσθαι / είναι
: αυτός που είναι νικητής και
φαινομενικά θα έπρεπε να είναι ευτυχισμένος είναι δυστυχής.
Οι καινοτομίες του Ευριπίδη
- αλλαγή του μύθου της Ελένης
- επίσκεψη του Τεύκρου στην Αίγυπτο (δεν αναφέρεται σε άλλες πηγές)
- θάνατος της Λήδας και των αδερφών της Ελένης εξαιτίας της
Η αντίθεση φαίνεσθαι / είναι:
(είδωλο – Ελένη)
Η Ελένη «αίτιος – αναίτιος»:
είναι αθώα για ό,τι της καταλογίζουν, ταυτόχρονα όμως όλα συμβαίνουν εξαιτίας της
→
αίσθημα ενοχής
ΙΙΙ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ (στοιχεία ήθους)
Η συναισθηματική κατάσταση της Ελένης
Έκπληξη, επιθυμία να μάθει για την Τροία, αγωνία, πόνος για τη δυσφήμηση του
ονόματός της, θρήνος για το φημολογούμενο θάνατο του Μενέλαου, καθώς και των
άλλων μελών
της οικογένειάς της, ενοχές, εντείνεται η τραγικότητά της
Η συναισθηματική κατάσταση του Τεύκρου
Έκπληξη, ταραχή (για την ομοιότητα της γυναίκας που βλέπει με την Ελένη), θυμός,
οργή, μίσος (για την Ελένη), θλίψη (για την εξορία από την πατρίδα του), πόνος και
ενοχή (για το θάνατο του Αίαντα)
V. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σύνδεση της σκηνής με τη σύγχρονη με τον ποιητή ιστορική πραγματικότητα της
εποχής του (η τραγωδία διδάχθηκε το 412 π. Χ., ένα χρόνο μετά την τραγική ήττα
των Αθηναίων
στη Σικελική εκστρατεία):
- ο Ευριπίδης με την επιλογή του Τεύκρου έμμεσα αναφέρεται στα φιλικά αισθήματα
των Αθηναίων για το σύγχρονό τους βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα, πιστό σύμμαχο
των Αθηνών
όταν όλοι τους είχαν εγκαταλείψει.
ΔΕΣ ΚΑΙ
ΕΛΕΝΗ ΕΥΡΙΠΙΔΗ -ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΗΓΗ https://blogs.sch.gr/kontsapra/2014/05/03/%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%BD%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%B7-%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%B1-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%83/
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ Β. ΑΛΙΓΙΑΝΝΗ ,θα βρειτε στο filologein.wordpress.com εδώ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ http://www.youtube.com/watch?v=yaW17McdcBU&list=PLD99BBEABEFF2341B
Η ΕΛΕΝΗ ΣΕ ΚΟΜΙΚ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΚΗΝΗ http://www.neanikiskini.gr/elenicomic/tragodia.html
ΕΛΕΝΗ" ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΟ 1
ΟΜΑΔΑ Α
Ανοίξτε το εγχειρίδιο του μαθητή: Δραματική Ποίηση-Ευριπίδη Ελένη.http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/eleni/math1.pdf
Στη συνέχεια διατρέξτε τον Πρόλογο (σελ.10-20) και την Πάροδο (σελ.24-28).Αναζητήστε και καταγράψτε στον πίνακα τους στίχους στους οποίους φαίνεται ότι οι παράγοντες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά της Ελένης είναι η απόδειξη της συζυγικής πίστης και της αφοσίωσής της (καινή Ελένη).
ΚΑΙΝΗ ΕΛΕΝΗ
1. Αφού ολοκληρώσετε την έρευνά σας, καταγράψτε τα ευρήματα της Β΄ ομάδας στον παρακάτω πίνακα.
2. Διαβάστε το απόσπασμα από την Ελένη του Γ. Σεφέρη ( παράλληλο 6, σελ.21) στη διεύθυνση
Αφού το συσχετίσετε με τους στίχους που έχετε καταγράψει, γράψτε ένα κείμενο
στο Word, όπου θα αναφέρετε τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει μια γυναίκα, που η συζυγική τιμή της σπιλώνεται από ανυπόστατες φήμες. Ισχύουν τα ίδια και σήμερα;
3. Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους και αναζητήστε φωτογραφίες που απεικονίζουν την ωραία Ελένη. Στη συνέχεια συγκεντρώστε το υλικό και δημιουργήστε μια προβολή παρουσίασης ( power point), όπου θα διατυπώσετε τις παρατηρήσεις σας για τον τρόπο που αποδίδεται καλλιτεχνικά η ηρωίδα.
ΦΥΛΛΟ 1
ΟΜΑΔΑ Β
Ανοίξτε το εγχειρίδιο του μαθητή: Δραματική Ποίηση-Ευριπίδη Ελένη
Στη συνέχεια διατρέξτε το Β΄ Επεισόδιο (σελ.50-76).Αναζητήστε και καταγράψτε στον πίνακα τους στίχους στους οποίους φαίνεται ότι οι παράγοντες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά της Ελένης είναι η απόδειξη της συζυγικής πίστης και της αφοσίωσής της (καινή Ελένη).
ΚΑΙΝΗ ΕΛΕΝΗ
1.Αφού ολοκληρώσετε την έρευνά σας, καταγράψτε τα ευρήματα της Α΄ομάδας στον παρακάτω πίνακα.
2.Μελετήστε το απόσπασμα από την Ελένη του Γ. Ρίτσου (παράλ.7,σελ.37) στη διεύθυνση http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/eleni/math1.pdf .Λαμβάνοντας
υπόψη τους στίχους που καταγράψατε, σε κείμενο που θα συνθέσετε στο Word, απαντήστε στο ερώτημα αν η ομορφιά εξασφάλισε στην Ελένη μια ευτυχισμένη προσωπική και κοινωνική ζωή.
3. Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους και αναζητήστε φωτογραφίες που απεικονίζουν την ωραία Ελένη. Στη συνέχεια συγκεντρώστε το υλικό και δημιουργήστε μια προβολή παρουσίασης( power point), όπου θα διατυπώσετε τις παρατηρήσεις σας για τον τρόπο που αποδίδεται καλλιτεχνικά η ηρωίδα.
ΦΥΛΛΟ 1
ΟΜΑΔΑ Γ
Ανοίξτε το εγχειρίδιο του μαθητή: Δραματική Ποίηση-Ευριπίδη Ελένη.
Στη συνέχεια διατρέξτε τον Πρόλογο (σελ.10-20) και την Πάροδο (σελ.24-28).Αναζητήστε και καταγράψτε στον πίνακα τους στίχους στους οποίους παρουσιάζεται η ομηρική εκδοχή της Ελένης, της άπιστης και προδότρας συζύγου (παραδοσιακή Ελένη).
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΛΕΝΗ
1.Αφού ολοκληρώσετε την έρευνά σας, καταγράψτε τα ευρήματα της Δ΄ ομάδας στον παρακάτω πίνακα.
2.Μελετήστε το απόσπασμα της Σαπφούς ( παράλληλο 3,σελ.59) στη διεύθυνση
http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/eleni/math2.pdf . Ποια αντίληψη για
την Ελένη αντανακλά το ποίημα; Σε κείμενο που θα συνθέσετε στο Word απαντήστε στο ερώτημα και καταγράψτε πώς αντιδρά, σύμφωνα με την ποιήτρια, μια γυναίκα παρασυρμένη από το πάθος.
3. Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους και αναζητήστε φωτογραφίες που απεικονίζουν την ωραία Ελένη. Στη συνέχεια συγκεντρώστε το υλικό και δημιουργήστε μια προβολή παρουσίασης ( power point), όπου θα διατυπώσετε τις παρατηρήσεις σας για τον τρόπο που αποδίδεται καλλιτεχνικά η ηρωίδα.
ΦΥΛΛΟ 1
ΟΜΑΔΑ Δ
Ανοίξτε το εγχειρίδιο του μαθητή: Δραματική Ποίηση-Ευριπίδη Ελένη
Στη συνέχεια διατρέξτε το Β΄ Επεισόδιο (σελ.50-76). Αναζητήστε και καταγράψτε στον πίνακα τους στίχους στους οποίους παρουσιάζεται η ομηρική εκδοχή της Ελένης, της άπιστης και προδότρας συζύγου (παραδοσιακή Ελένη).
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΕΛΕΝΗ
1.Αφού ολοκληρώσετε την έρευνά σας, καταγράψτε τα ευρήματα της Γ΄ ομάδας στον παρακάτω πίνακα.
2.Διαβάστε το κατηγορητήριο της Ανδρομάχης εναντίον της Ελένης (παράλ. 2 σελ. 13) στη διεύθυνση http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/eleni/math1.pdf
Γράψτε ένα κείμενο στο Word, στο οποίο θα εξηγείτε την έλλειψη συμπαράστασης και τη σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η άπιστη σύζυγος από την Τρωαδίτισσα, αν και είναι του ιδίου φύλου.
3.Επισκεφτείτε τους παρακάτω δικτυακούς τόπους και αναζητήστε φωτογραφίες που απεικονίζουν την ωραία Ελένη. Στη συνέχεια συγκεντρώστε το υλικό και δημιουργήστε μια προβολή παρουσίασης( power point), όπου θα διατυπώσετε τις παρατηρήσεις σας για τον τρόπο που αποδίδεται καλλιτεχνικά η ηρωίδα.
ΦΥΛΛΟ 2
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΓΑΜΟ
ΟΜΑΔΑ Α
Πλοηγηθείτε στις διευθύνσεις:
1.http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section6/home.htm (όψεις της καθημερινής ζωής-χάρτης πλοήγησης-ο θεσμός της οικογένειας, Πηγές)
2.http://sgtogias.tripod.com/articles/ancientathens.html#02 (Μια ημέρα από τη ζωή μιας Αθηναίας-Διαζύγια , Γάμος)
3.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1 ( Αναζήτηση: Γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα/Στον οίκο του συζύγου )
4.http://www.mikrosapoplous.gr/texts1.htm (Κείμενα με μετάφραση-Ευριπίδη Μήδεια-2ο Επεισόδιο, στίχοι 230-251)
Επεξεργαστείτε το υλικό και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
Μπορούσε μια γυναίκα να ζητήσει διαζύγιο; Καταγράψτε τη διαδικασία.
Σύμφωνα με τη Μήδεια έχει η γυναίκα διεξόδους σ’ ένα κακό γάμο;
Τι προβλεπόταν για τις χήρες;
Με βάση το υλικό που μελετήσατε γράψτε ένα κείμενο δύο παραγράφων με θέμα : «Γαμήλια έθιμα στην κλασική Αθήνα (προίκα, συνοικέσιο, τελετές)».
ΦΥΛΛΟ 3
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΓΑΜΟ
ΟΜΑΔΑ Β
Πλοηγηθείτε στις διευθύνσεις:
1.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1 ( Αναζήτηση: Γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα/Στον οίκο του συζύγου-Στον οίκο του πατέρα)
3.http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section6/home.htm (χάρτης πλοήγησης-Ο θεσμός της οικογένειας, Πηγές)
4. http://www.bbc.co.uk/schools/primaryhistory/ancient_greeks/home_life/ (families and women’s lives)
Επεξεργαστείτε το υλικό και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
Ποιος είναι ο ρόλος της Αθηναίας συζύγου μέσα στο γάμο;
Ποια προνόμια έχει η εταίρα και ποια η θέση της στην αθηναϊκή κοινωνία;
Γιατί οι γυναίκες των κατώτερων τάξεων απολαμβάνουν περισσότερες ελευθερίες;
Με βάση το υλικό που συλλέξατε και μελετήσατε, συντάξτε ένα κείμενο στο οποίο μια Αθηναία μητέρα δίνει συμβουλές στην κόρη της για τον έγγαμο βίο
τις παραμονές του γάμου της.
ΦΥΛΛΟ 4
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
ΟΜΑΔΑ Γ
Πλοηγηθείτε στις διευθύνσεις:
1. http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html (Αρχαία Ελληνικά-Σώματα κειμένων-Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας- Κατάλογος κειμένων-Θουκυδίδου Ιστορίαι 2.45.2)
3.http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section6/home.htm ( Όψεις της καθημερινής ζωής- θεσμός της οικογένειας- Πηγές).
Επεξεργαστείτε το υλικό και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις:
Ποια είναι η κυρίαρχη αντίληψη για τη γυναίκα στη δημοκρατική Αθήνα;
Πώς καταγράφεται η καθημερινότητα της εύπορης Αθηναίας;
Αφού περιηγηθείτε και στις παρακάτω διευθύνσεις, καταγράψτε τις κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετείχαν οι Αθηναίες.
http://www.ime.gr/chronos/05/gr/culture/index_400.html (Πολιτισμός, γιορτές, λήμμα Παναθήναια- Θεσμοφόρια)
http://www.parthenonfrieze.gr/#/view/t (Παράδοση πέπλου- Εργαστίνες)
Συντάξτε ένα κείμενο που θα βασίζεται στην υπόθεση ότι οι γυναίκες παίρνουν το λόγο στην εκκλησία του δήμου:Ποια δικαιώματα θα διεκδικούσαν για τη βελτίωση της κοινωνικής τους θέσης;
ΦΥΛΛΟ 5
ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ
ΟΜΑΔΑ Δ
Αφού περιηγηθείτε στις παρακάτω διευθύνσεις και μελετήσετε το υλικό, απαντήστε στις ερωτήσεις:
1.http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/index.html (Κοινωνία, λήμμα: γυναίκες)
2.http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section6/home.htm (Χάρτης πλοήγησης- Όψεις της καθημερινής ζωής- θεσμός της οικογένειας)
3.http://sgtogias.tripod.com/articles/ancientathens.html#02 (Μια ημέρα από τη ζωή μιας Αθηναίας- η παντρεμένη, οι φτωχές)
(Τόπος και Άνθρωποι-κατοικία-το σπίτι του Ευθύβουλου -γυναικωνίτης-πινακοθήκη)
Ποιες ήταν οι ευθύνες της εύπορης συζύγου μέσα στο σπίτι;
Πώς διαφοροποιείται η καθημερινότητα των γυναικών του λαού;
Με αντιγραφή και επικόλληση μεταφέρετε στο φύλλο παραστάσεις από αγγεία που απεικονίζουν ασχολίες των γυναικών μέσα στο σπίτι.
Συντάξτε ένα κείμενο στο οποίο μια γυναίκα από τα λαϊκά στρώματα, απευθυνόμενη σε μια φίλη της παρουσιάζει μια μέρα από τη σκληρή καθημερινότητά της.
ΦΥΛΛΟ 6
(κοινό για όλες τις ομάδες)
Παρακολουθήστε τα αποσπάσματα από την παράσταση ΕΛΕΝΗ του ΚΘΒΕ
και του θεάτρου ΚΝΩΣΣΟΣ
και συζητήστε τις ενδυματολογικές επιλογές του σκηνοθέτη . Ποια αντίληψη για την ηρωίδα προβάλλουν αυτές; Προτείνετε τη δική σας άποψη για τη σκευή (ρούχα, μακιγιάζ) της ηρωίδας, λαμβάνοντας υπόψη τη μόδα της εποχής σας.
Μεταβείτε στη διεύθυνση
http://www.bbc.co.uk/schools/primaryhistory/ancient_greeks/home_life/ (The greek theatre 2350 years ago).
και θυμηθείτε τα μέρη και τους συντελεστές της παράστασης παίζοντας.
1ο φύλλο εργασίας Μύθος
http://g1skydrasblog.blogspot.com/2013/10/wordle_22.html
1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
ΤΑΞΗ: Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Αντάρας Χρήστος, Γίτσας Λευτέρης, Άξασλης Στέλιος,Αλμπάνη Νάνσυ, Δεβετζή Μαρία
ΟΜΑΔΑ: ΜΥΘΟΣ
1. Ο Πρόλογος ανήκει στα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας. Αναζητήστε στην ιστοσελίδα https://www.google.gr/ ποια είναι τα υπόλοιπα αυτής της κατηγορίας.
πρόλογος,επεισόδια,έξοδος:επικά…διαλογικά πάροδος,στάσιμα,μονωδίες,διωδίες,κόμμοι: χορικά - λυρικά
2. Συμπληρώστε τα παρακάτω κενά, ώστε να συγκεντρώσετε τις πληροφορίες που δίνονται στον Πρόλογο.
1η Σκηνή
| ||
Ενότητες
|
Στχ.
|
Πληροφορίες
|
1η Ενότητα
|
1-18
|
Η Ελένη βρίσκεται στην Αίγυπτο, όπου βασιλιάς ήταν ο Πρωτέας και είχε δυο παιδιά τον Θεοκλύμενο και την Ειδώ ή Θεονόη .
|
2η Ενότητα
|
18-25
|
Η Ελένη κατάγεται από τη Σπάρτη. Πατέρας της είναι ο Τυνδάρεως ή σύμφωνα με μια φήμη ο Δίας και μητέρα της η Λήδα .
|
3η Ενότητα
|
26-59
|
Τα βάσανά της άρχισαν, όταν η Κύπριδα, η Ήρα και η Αθηνά φιλονίκησαν για το ποια είναι η ομορφότερη. Κριτής ήταν ο Πάρης. Η Ήρα, οργισμένη που το βραβείο δόθηκε στην Αφροδίτη, έδωσε στον Πάρη το είδωλό της, ενώ η Ελένη βρίσκεται στο σπίτι του Πρώτεα .
|
4η Ενότητα
|
59-82
|
Ο άντρας της βρίσκεται στην Τροία πολεμώντας. Στη ζωή την κρατά η προφητική υπόσχεση του Ερμή . Μετά το θάνατο του Πρωτέα ο γιος του τη ζητά σε γάμο. και γι’ αυτό προσπέφτει ως ικέτιδα στο μνήμα. του.
|
2η Σκηνή
| ||
1η Ενότητα
|
83-128
|
Ο ξένος που εισέρχεται στη σκηνή είναι ο Τεύκρος και, όταν βλέπει την Ελένη, νιώθει μίσος.
|
2η Ενότητα
|
129-169
|
Σύμφωνα με τον Τεύκρο η Τροία κατακτήθηκε πριν δέκα χρόνια, ο Μενέλαος είχε πάρει πίσω την Ελένη, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκονται. Στην Ελλάδα τον θεωρούν νεκρό. Η μάνα της Ελένης πέθανε . Τα αδέρφια της θεωρούνται είτε νεκροί είτε θεοί .
|
3η Ενότητα
|
170-191
| |
3. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι η ύπαρξη Προλόγου είναι απαραίτητη στην τραγωδία;
Η ύπαρξη του προλόγου εξυπηρετεί έτσι ώστε να μας προϊδεάσει για το τι πρόκειται να ακολουθήσει στην τραγωδία. Επίσης μας εντείνει την αγωνία για να μάθουμε τι θα απογίνει τελικά η Ελένη.
4. Ποια είναι η μορφή της 1ης Σκηνής και ποια της 2ης; Εξηγήστε πώς αναπληρώνεται η έλλειψη δράσης της 1ης Σκηνής.
Στην πρώτη σκηνή του προλόγου παρατηρούμε ότι η Ελένη μιλάει μόνη της και επομένως έχουμε μονόλογο Στην δεύτερη σκηνή παρατηρούμε ότι υπάρχει διάλογος ανάμεσα στην Ελένη και τον Τεύκρο Στην πρώτη σκηνή η έλλειψη δράσης αναπληρώνεται από τις χρήσιμες πληροφορίες που παίρνουμε για την Ελένη. Παρατηρούμε ότι είναι δυστυχισμένη και παρουσιάζεται ως τραγικό πρόσωπο, επειδή πάσχει χωρίς να φταίει.
5. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.tagxedo.com/. Φτιάξτε ένα συννεφόλεξο με όλα τα πρόσωπα (ανθρώπους και θεούς) που αναφέρονται στον Πρόλογο. Ανεβάστε το συννεφόλεξο στο ιστολόγιο του τμήματος.
2ο φύλλο εργασίας Ήθος
2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΚΥΔΡΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
ΤΑΞΗ: Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ:Βαγγέλης Δούμος, Πίνδαρος Απιδόπουλος, Έλενα Δουλκερίδου, Αντριάνα Αλμπραχίμη, Έλενα Γιαννάκη
ΟΜΑΔΑ: ΗΘΟΣ
1. Ποιες είναι οι διαφορές της Ελένης που σας είναι γνωστή από το έπος με την Ελένη που παρουσιάζεται στον Πρόλογο;
Η Τραγωδία του Ευριπίδη Ελένη είναι βασισμένη σε μία δική του εκδοχή. Δηλαδή, υποστηρίζει ότι η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία και ότι την μετέφερε ο Ερμής, μετά από διαταγή της Ήρας, στην Αίγυπτο, στο βασίλειο του Πρωτέα και στον Πάρη έδωσε το είδωλό της. Ενώ η Ελένη που ξέραμε, πήγε στην Τροία, απάτησε τον Μενέλαο και έγινε αιτία να ξεκινήσει ένας πολυετής πόλεμος.
2. Μέσα από τα λόγια της και τη γενικότερη συναισθηματική της κατάσταση, καθώς και από τις πληροφορίες που μας δίνει ο Τεύκρος να εξηγήσετε γιατί η Ελένη καθίσταται τραγικό πρόσωπο.
Η Ελένη είναι μισητή σε όλη την Ελλάδα, γιατί έφερε πολυετείς συμφορές στους Αχαιούς, αφού πολέμησαν στην Τροία για την τιμή της. Ο Τεύκρος μόλις την είδε, προσπάθησε να την σκοτώσει λέγοντας της πως είναι ίδια στην όψη με την πολυμίσητη, κακούργα γυναίκα. Επιπλέον η Ελένη καθίσταται τραγικό πρόσωπο, γιατί έγινε η αιτία να ξεκινήσει ο Τρωικός πόλεμος και να υποφέρουν πολλά οι Έλληνες, ενώ στην πραγματικότητα δεν έφταιγε.
3. Προσπαθήστε να χαρακτηρίσετε τον Τεύκρο με βάση το λόγο, τη δράση και τη σκέψη του στον Πρόλογο. Πώς αισθάνεται αυτός ο ήρωας του τρωικού πολέμου και γιατί;
Ο Τεύκρος όπως και όλη η Ελλάδα μισεί την Ελένη για τις συμφορές που τους έφερε. Θέλει να την σκοτώσει, γιατί έγινε η αιτία να εγκαταλείψει την πατρίδα του, Σαλαμίνα και την οικογένειά του. Ο Τεύκρος σε αυτή την σκηνή φαίνεται ότι είναι δυστυχισμένος και οργισμένος, γιατί τον έδιωξε ο πατέρας του, ο Τελαμώνας, από την Σαλαμίνα μετά από την άφιξη του από τον Τρωικό πόλεμο, και οργισμένος, γιατί εξαιτίας της υπέφερε πολλές συμφορές, όπως ο χαμός του αδερφού του, του Αίαντα.
4. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.text2mindmap.com/ . Δημιουργήστε έναν εννοιολογικό χάρτη για καθέναν από τους δύο κεντρικούς ήρωες του Προλόγου με τους χαρακτηρισμούς που δώσατε και τα συναισθήματά τους. Αποθηκεύστε τον ως εικόνα στον υπολογιστή και στις συσκευές φορητής μνήμης που έχετε. Κατόπιν, αναρτήστε τους στο ιστολόγιο του τμήματος.
.jpg)
3ο φύλλο εργασίας Λέξη
3ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΚΥΔΡΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
ΤΑΞΗ: Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Γαλλιού Κική, Ανδρεάδου Διονυσία, Γαργάλας Στέφανος, Δούμος Παντελής, Δουλκερίδου Αγγελική
ΟΜΑΔΑ: ΛΕΞΗ
1. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html. και επιλέξτε Νέα Ελληνική → Εργαλεία → Ηλεκτρονικά Λεξικά → Λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδης). Πληκτρολογήστε τη λέξη ειρωνεία, ώστε να βρείτε τη σημασία της τραγικής ειρωνείας και να τη σημειώσετε.
Τραγική ειρωνεία:τεχνική στην πλοκή του μύθου που παρουσιάζει τους ήρωες να αγνοούν την αλήθεια, τους θεατές όμως να την γνωρίζουν και να αγωνιούν για την πλάνη των ηρώων. Για τις περιπτώσεις τις οποίες ενώ κάποιος αναμένει κάτι ευχάριστο και ενεργεί ανάλογα, του συμβαίνει ένα γεγονός τραγικό.
2. Βρείτε δύο παραδείγματα τραγικής ειρωνείας στον Πρόλογο και δικαιολογήστε τηλειτουργία τους.
Στ: 91-93 Ο Τεύκρος δίνει κατάρες στη γυναίκα που αντικρίζει, γιατί μοιάζει στην Ελένη.
Στ:186-191 Βλέπουμε ότι ο Τεύκρος δίνει ευχές στην πραγματική Ελένη πιστεύοντας πως είναι η ψεύτικη και καταριέται στον νου του την πραγματική.
3. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html. και επιλέξτε Νέα Ελληνική → Εργαλεία → Ηλεκτρονικά Λεξικά → Λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδης). Πληκτρολογήστε τη λέξη στιχομυθία, ώστε να βρείτε τη σημασία της στο αρχαίο δράμα και να τη σημειώσετε.
Στο αρχαίο δράμα, σημαίνει ζωηρός διάλογος μεταξύ δύο προσώπων, στον οποίο κάθε ερώτηση ή απάντηση καταλαμβάνει έναν ή δύο μόνο στίχους.
4. Εντοπίστε μερικά σχήματα λόγου (π.χ. μεταφορά, παρομοίωση, εικόνα, αντίθεση) και κάποιες τεχνικές αφήγησης (π.χ. προοικονομία, αναδρομή στο παρελθόν) στον Πρόλογο, σημειώνοντας τους αντίστοιχους στίχους.
Στ:1-4 Να ο Νείλος µε τις όμορφες νεράιδες,
που αυτός κι όχι βροχή του ∆ία μουσκεύει
τους κάμπους της Αιγύπτου, όταν τα χιόνια
λιώνουν. (εικόνα)
στ:39-41Στου Πρίαμου το γιο δε δίνει εμένα,
παρά το είδωλό μου, φτιάχνοντάς το
σαν πλάσμα ζωντανό από τον αιθέρα (παρομοίωση)
παρά το είδωλό μου, φτιάχνοντάς το
σαν πλάσμα ζωντανό από τον αιθέρα (παρομοίωση)
στ:142-146 Με τα ίδια μου τα μάτια, ως βλέπω εσένα.
Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις;
Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει. (αντίθεση είναι-φαίνεσθαι)
Σκεφτείτε μη θεόσταλτη ήταν πλάνη.
Άλλη κουβέντα πιάσε όχι για κείνη.
Κι ό,τι έχεις δει για αλήθεια το λογιάζεις;
Την είδα εγώ κι ακόμα ο νους τη βλέπει. (αντίθεση είναι-φαίνεσθαι)
στ:76 µπήκε στη σκοτεινιά της γης εκείνος (μεταφορά)
στ: 69-73 Ο Ερμής αυτόν το λόγο
μου είπε˙ στη δοξασμένη εγώ τη Σπάρτη
θα ζήσω με τον άντρα μου και πάλι,
που θα το μάθει πως ποτέ δεν πήγα
στην Τροία στο κρεβάτι κάποιου ξένου. (προοικονομία)
στ: 26-59 Τα βάσανά μου θα σας ιστορήσω....
για το Μενέλαο θα κρατούσα. (αναδρομή)
στ: 69-73 Ο Ερμής αυτόν το λόγο
μου είπε˙ στη δοξασμένη εγώ τη Σπάρτη
θα ζήσω με τον άντρα μου και πάλι,
που θα το μάθει πως ποτέ δεν πήγα
στην Τροία στο κρεβάτι κάποιου ξένου. (προοικονομία)
στ: 26-59 Τα βάσανά μου θα σας ιστορήσω....
για το Μενέλαο θα κρατούσα. (αναδρομή)
5. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.wordle.net/ και δημιουργήστε ένα συννεφόλεξο με τα σχήματα λόγου και τις τεχνικές αφήγησης που βρήκατε, καθώς και τις έννοιες που αναζητήσατε στο ηλεκτρονικό λεξικό. Αποθηκεύστε το αποτέλεσμα της προσπάθειάς σας ως εικόνα στον υπολογιστή και στις συσκευές φορητής μνήμης που έχετε. Κατόπιν, αναρτήστε το στο ιστολόγιο του τμήματος.
4ο φύλλο εργασίας Όψη
4ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΚΥΔΡΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
ΤΑΞΗ: Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Αντωνιάδης Αντώνης, Αυγουστή Φρόσω, Γαργάλας Θεόφιλος, Δουλκερίδου Βαρβάρα
ΟΜΑΔΑ: ΟΨΗ
1. Αναζητήστε τους σκηνογραφικούς δείκτες στον Πρόλογο και απαντήστε στα ακόλουθα:
α. Ποιο είναι το σκηνικό της δράσης;
β. Πού βρίσκεται η Ελένη;
γ. Ποια είναι η σκευή του Τεύκρου;
Απαντήσεις
α. Το σκηνικό της δράσης είναι το μνήμα του Πρωτέα.
β. Η Ελένη βρίσκεται στην Αίγυπτο.
γ. Η σκευή του Τεύκρου είναι η σαΐτα (τόξο).
2. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του ψηφιοποιημένου αρχείου του Εθνικού Θεάτρουhttp://www.nt-archive.gr/plays.aspx. Πατήστε στην αναζήτηση Ελένη. Επιλέξτε την παράσταση του 1977 σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού και δείτε τις φωτογραφίες της παράστασης. Στη συνέχεια, επισκεφτείτε τη σελίδα της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Κρατικού Θεάτρου Β. Ελλάδας http://www.ntng.gr/Default.aspx?lang=el-GR&page=23&col=25. Στην Παράσταση γράψτε Ελένη και επιλέξτε αυτήν που ανέβηκε το 2008. Δείτε τις φωτογραφίες.Να συγκρίνετε τις φωτογραφίες από τις παραπάνω παραστάσεις αναφορικά με τον τρόπο προσέγγισης του έργου σκηνογραφικά στο χθες και στο σήμερα. Να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας.
Απάντηση:
Στην παράσταση του 1977 βλέπουμε σκηνικά, ενδυμασίες να είναι πολύ προσεγμένες και την παράσταση να παρουσιάζεται στους θεατές ως η αυτούσια μορφή της. Αντίθετα στην παράσταση του 2008 παρουσιάζονται τα σκηνικά παραποιημένα και οι ηθοποιοί είναι ντυμένοι με ρούχα που παραπέμπουν περισσότερο στην δική μας εποχή. Επιπλέον, στην συγκεκριμένη παράσταση χρησιμοποιούνται υλικά που δεν είναι δυνατόν να υπήρχαν εκείνες τις εποχές. Με αυτόν τον τρόπο η παράσταση γίνεται πιο ρεαλιστική. Τέλος, στην παράσταση του 2008 κυριαρχεί ένας σύγχρονος και λιτός τρόπος εξέλιξης της σκηνής.
3. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.pixton.com/. Φτιάξε μια σκηνή του Προλόγου σε κόμικ, επιλέγοντας χαρακτήρες και φόντο που θα ταίριαζαν στις σκηνογραφικές καισκηνοθετικές σας απόψεις. Ανεβάστε το κόμικ στο ιστολόγιο του τμήματος.
5ο φύλλο εργασίας Διάνοια
5ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΚΥΔΡΑΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
ΤΑΞΗ: Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Βαϊρλή Αθανασία, Δημητριάδου Ελπίδα, Διαμαντίδης Γεώργιος, Διαμαντίδου Ιωάννα
ΟΜΑΔΑ: ΔΙΑΝΟΙΑ
1. Η τραγωδία του Ευριπίδη βασίζεται στην αντίθεση του φαίνεσθαι-είναι. Να εξηγήσετε πώς λειτουργεί στη συνάντηση της Ελένης με τον Τεύκρο. Ποιες σκέψεις σας προκαλεί η αντίθεση αυτή για την ανθρώπινη ζωή;
Ο Τεύκρος αρχικά νομίζει ότι αυτή που βρίσκεται μπροστά του είναι η πραγματική Ελένη, γι’ αυτό και την καταριέται. Αργότερα όμως, μέσα από την συζήτηση του μαζί της καταλαβαίνει πως δεν είναι η πραγματική Ελένη, μετανιώνει για όλα αυτά που της είπε, παίρνει πίσω τις κατάρες του, απολογείται και της εύχεται τα καλύτερα. Αυτό συμβαίνει και στην ανθρώπινη ζωή, όπου οι άνθρωποι κρίνουν κάποιον από αυτό που βλέπουν ενώ δεν ξέρουν ποιος πραγματικά είναι αλλά αργότερα όταν τον γνωρίσουν καλύτερα μπορεί να αλλάξουν γνώμη γι’ αυτόν.
2. Η Ελένη και ο Τεύκρος είναι δύο ήρωες που έχουν υποφέρει λόγω του πολέμου. Ποιες σκέψεις για τις συνέπειες του πολέμου μας γεννά η τύχη των δύο αυτών ηρώων; Ποιο είναι τελικά το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει ο Ευριπίδης σχετικά με τον πόλεμο;
Ο Τεύκρος παρόλο που ήταν με τους νικητές παρουσιάζεται ως νικημένος. Η Ελένη ήταν η αιτία αυτού του πολέμου, οπότε είναι μισητή σε όλους και δέχεται καθημερινά υβριστικές επιθέσεις. Το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει ο Ευριπίδης είναι πως σε κάθε πόλεμο και οι νικητές και οι νικημένοι στο τέλος βγαίνουν χαμένοι.
3. Αφού μελετήσετε το Παράλληλο Κείμενο 4 (σελ. 17) να εξηγήσετε γιατί επιλέχθηκε ο Τεύκρος ως ο ήρωας που μεταφέρει νέες ειδήσεις στην Ελένη;
Ο Ευριπίδης, επιλέγει τον Τεύκρο ως τον ήρωα που μεταφέρει τις ειδήσεις στην Ελένη, διότι εκείνη την περίοδο γινόταν ο Πελοποννησιακός πόλεμος και ήθελε να ενθαρρύνει τους συμπατριώτες του, έτσι επέλεξε κάποιον που ήταν από την Κύπρο, η οποία ήταν ένας φίλος των δύσκολων ημερών.
4. Ανοίξτε το πρόγραμμα παρουσιάσεων (PowerPoint). Καταγράψτε σε διαφάνειες τα συμπεράσματά σας από τις παραπάνω δραστηριότητες, βάζοντας κατάλληλες εικόνες που μπορείτε να αντλήσετε από το διαδίκτυο με την αναζήτηση στην ιστοσελίδαhttps://www.google.gr/. Μπορείτε να συνοδεύσετε την παρουσίασή σας με μουσική. Ανεβάστε την στο ιστολόγιο του τμήματος.
