Ν. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΑΚΡΙΤΙΚΟ : Ο ΔΙΓΕΝΗΣ

 Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία - www.synodoiporos.weebly.com
ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. :Το δημοτικό τραγούδι , διαβάστε το κείμενο : Ακριτικά τραγούδια και απαντήστε στις ερωτήσεις : α. Ποιες ήταν οι συνθήκες ζωής των ακριτών ; (ΣΕΛ.9)..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... β. Τι είναι τα ακριτικά τραγούδια, ποιος ο χαρακτήρας και η μορφή τους ; ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 3. Μετά την ανάγνωση στην τάξη του ακριτικού τραγουδιού : Ο Διγενής , να επιστρέψετε στην παραπάνω σελίδα και να ακούσετε τη μελωδική του απόδοση από τον Ν. Ξυλούρη
 βίντεο: Ν. Ξυλούρης, Ο Διγενής ψυχομαχεί )
4. Χωρίστε το τραγούδι σε 2 ενότητες με βάση το περιεχόμενο και δώστε πλαγιότιτλους : α. ............................................................................................................................................ β............................................................................................................................................... 4. Παρακολουθώντας το τέλος του Διγενή, α.)ποια στοιχεία αποδεικνύουν ότι δεν πρόκειται για συνηθισμένο άνθρωπο ; ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... β.)Με ποια εκφραστικά μέσα αποδίδεται αυτό ; ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 5.α.)Ποια επιθυμία - ευχή εκδηλώνει ο ήρωας στο μονόλογό του και πού αποσκοπεί ; β. ) Μπορεί αυτή η ευχή να πραγματοποιηθεί ; ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 6. Με βάση και όσα απαντήσατε στην προηγούμενη ερώτηση, πώς φαίνεται να αντιμετωπίζει ο Διγενής το πρόβλημα του επερχόμενου θανάτου του ; ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 7. Ποια στοιχεία συνθέτουν το ανθρώπινο και ποια το υπερφυσικό πρόσωπο του Διγενή ; Εντοπίστε και την υπερβολή που υπάρχει στο σχετικό σημείο . ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 8.Σχολιάστε τη γλώσσα του κειμένου μας : υπάρχουν κάποιες ιδιαιτερότητες ; Να τις εντοπίσετε και να τις καταγράψετε. ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 9 . Να χαρακτηρίσετε τα παρακάτω εκφραστικά μέσα του κειμένου : Κι εκειά βαριά που κείτεται, λόγια αντρειωμένα λέει: →...................................................... Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γης τόνε τρομάσει κι η πλάκα τον ανατριχιά που θέλει τον σκεπάσει :→............................................................. Ο Διγενής ψυχομαχεί →........................................................... λόγια αντρειωμένα →.............................................................. Στιχουργική μορφή : μέτρο → ιαμβικό ( μία άτονη και μία τονισμένη συλλαβή ) , στίχος 15σύλλαβος , παροξύτονος ( η τελευταία λέξη κάθε φορά τονίζεται στην παραλήγουσα ): O Δι/γε νής/ ψυ χο/μα χεί/ κι η γης/ το νε/ τρο μά/σει κι η πλά /κα τον/ α να /τρι χιά/ που θέ /λει τον/ σκε πά/σει.
Ύφος : Κυριαρχεί ο επικός τόνος , κοινό χαρακτηριστικό των ακριτικών τραγουδιών . Υπάρχει όμως παράλληλα και μια ατμόσφαιρα μελαγχολίας που προσδίδει στο τραγούδι ελεγειακό ( πένθιμο ) χαρακτήρα .
ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ Ακολουθώντας ξανά τη διαδρομή : www.synodoiporos.weebly.com → Ν. Λογοτεχνία Β →Ακριτικό τραγούδι : Ο Διγενής , πατήστε τον σύνδεσμο : Εισαγωγή στο δημοτικό τραγούδι και μελετήστε τους βασικούς κανόνες - χαρακτηριστικά στην τεχνοτροπία των δημοτικών τραγουδιών . Ποια από αυτά επαληθεύονται μέσα στο τραγούδι μας ; ( στο τετράδιο )Να υποστηρίξετε με
παραδείγματα όσα γράψετε

Ο Διγενής στα δημοτικά τραγούδια

Ο Διγενής πρωταγωνιστεί σε δύο ομάδες δημοτικών τραγουδιών: αυτά που έχουν θέμα την αρπαγή της νύφης και αυτά που έχουν θέμα τον θάνατό του. Τα τραγούδια της αρπαγής μπορούν να διακριθούν επίσης σε δύο μικρότερες ομάδες: αυτά στα οποία ο Διγενής κλέβει την μέλλουσα γυναίκα του και αυτά στα οποία η γυναίκα του Διγενή αρπάζεται από Σαρακηνούς ή απελάτες. Από την πρώτη ομάδα η πιο γνωστή παραλλαγή είναι το κυπριακό τραγούδι Ο Διγενής και η κόρη του βασιλιά Λεβάντη. Σε αυτό το τραγούδι ο Διγενής μαθαίνει ότι ο βασιλιάς Λεβάντης παντρεύει την κόρη του με κάποιον Γιαννακό, τον οποίο εκείνος θεωρεί κατώτερό του και ανάξιο της νύφης. Στέλνει προξενιά στον βασιλιά, αλλά αυτός αρνείται και τότε ο Διγενής εμφανίζεται στο παλάτι παίζοντας μουσική με ένα μαγικό λαούτο. Η κοπέλα τον ερωτεύεται αλλά του αναθέτει πρώτα έναν άθλο για να αποδείξει την αξία του. Ο Διγενής εκπληρώνει τον άθλο και η κοπέλα τον ακολουθεί. Ο βασιλιάς στέλνει στρατό για να τους καταδιώξουν, αλλά ο Διγενής τους κατατροπώνει. Σε ένα άλλο δημοτικό τραγούδι αναφέρεται ότι τον Διγενή δεν τον προσκαλούσαν σε γάμους από φόβο μήπως κλέψει την νύφη. Στα τραγούδια της αρπαγής της γυναίκας του ήρωα, εκείνος συνήθως απουσιάζει, όταν πληροφορείται, συχνά από ένα πουλί, ότι του έκλεψαν την γυναίκα. Αυτά τα τραγούδια εμφανίζονται σε πολλές παραλλαγές και με άλλους ήρωες στην θέση του Διγενή, όπως το μικρό Βλαχόπουλο.

Τα τραγούδια του θανάτου, σε παραλλαγές που εμφανίζουν την στενότερη σχέση με το «έπος», ο ήρωας, λίγο πριν πεθάνει, συγκεντρώνει γύρω του τους συμπολεμιστές του και θυμάται τα κατορθώματά του. Σε κάποιες από αυτές ρωτά την γυναίκα του τι θα κάνει όταν αυτός πεθάνει. Επειδή δεν πιστεύει ότι θα μείνει πιστή, την σφίγγει με τα χέρια του και την πνίγει, για να μην παντρευτεί άλλον. Σε άλλα τραγούδια ο Διγενής δεν πεθαίνει από ασθένεια, όπως στο «έπος», αλλά μετά από μάχη με τον Χάρο στα μαρμαρένια αλώνια. Σε κάποιες παραλλαγές αυτών των τραγουδιών ο Χάρος νικά τον Διγενή σε «χωσιά» (ενέδρα). Στα περισσότερα από αυτά τα τραγούδια ο Διγενής εμφανίζεται όχι μόνο σαν ήρωας με υπεράνθρωπες δυνάμεις, αλλά και σαν ον με υπερφυσικές διαστάσεις:

Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γη τονε τρομάσσει
βροντά κι αστράφτει ο ουρανός και σειέτ” ο απάνω κόσμός
κι ο κάτω κόσμος άνοιξε και τρίζουν τα θεμέλια,
κι η πλάκα τον ανατριχιά πώς θα τόνε σκεπάσει,
πώς θα σκεπάσει τον αητό, στη σης τον αντρειωμένο.
Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπήλιο δεν τον εχώρει,
τα όρη εδιασκέλιζε, βουνού κορφές επήδα,
χαράκι αμαδολόγαγε και ριζιμιά ξεκούνιε.
στο βίτσιμά πιανε πουλιά, στο πέταμα γεράκια,
στο γλάκιο κ” εις το πήδημα τα λάφια και τ” αγρίμια.
Ζηλεύγει ο Χάρος με χωσιά μακρά τόνε βιγλίζει,
κ” ελάβωσέ του την καρδιά και την ψυχή του πήρε.

Ο Διγενής στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία

Κατά τα τέλη του 19ου αι., με την ανακάλυψη των δημοτικών ακριτικών τραγουδιών και των χειρογράφων του έπους, η μορφή του Διγενή Ακρίτα άρχισε να ερμηνεύεται ως εθνικό σύμβολο: ο Νικόλαος Πολίτης θεωρούσε τον Διγενή σύμβολο της «μακραίωνος και αλήκτου πάλης του ελληνικού προς τον μουσουλμανικόν κόσμον» ^[19]. Το σύμβολο του Διγενή πέρασε και στη λογοτεχνία της εποχής, με πρωιμότερο παράδειγμα τα ποιήματα του Κωστή Παλαμά. Το 1897, στην ποιητική συλλογή Ίαμβοι και Ανάπαιστοι, στο ποίημα 18 ο Διγενής εμφανίζεται ως σύμβολο της ελληνικής ψυχής, ζωντανό από την αρχαιότητα, μέσω του Βυζαντίου, μέχρι τον νέο Ελληνισμό. Επίσης, στονΔωδεκάλογο του Γύφτου εμφανίζονται οι Ακρίτες ως σύμβολο της λαϊκής συνείδησης σε αντίθεση με την διεφθαρμένη εξουσία του βυζαντινού αυτοκράτορα. Ο Διγενής και το ακριτικό υλικό χρησιμοποιήθηκαν και σε έργα άλλων λογοτεχνών, ενώ ξεχωρίζουν περιπτώσεις αξιοποίησης του μύθου σε εκτενή συνθετικά έργα: Ο Άγγελος Σικελιανός χρησιμοποίησε το πρόσωπο του Διγενή στην τραγωδία του Χριστός Λυόμενος ή Ο θάνατος του Διγενή, στην οποία ο ήρωας παρουσιαζόταν ως επαναστάτης αλλά και προστάτης των αδικημένων. Ο Παλαμάς επίσης σχεδίαζε τη σύνθεση του δράματος Διγενής Ακρίτας, σχέδιο που τελικά εγκατέλειψε, ο Γιάννης Ψυχάρης είχε αναγγείλει το 1921 ένα ομώνυμο έργο που τελικά δεν ολοκληρώθηκε, ενώ υπάρχουν και μαρτυρίες για ένα έπος που σχεδίαζε ο Νίκος Καζαντζάκης, στο οποίο ο Διγενής θα εμφανιζόταν ως μία διαχρονική μορφή από την άλωση της Πόλης ως τη σύγχρονη εποχή, παρούσα σε πολλά σημαντικά ιστορικά γεγονότα.

Σημειώσεις

1. ↑ Το όνομα του ήρωα εμφανίζεται ως Ακρίτης στο «Έπος» αλλά ως Ακρίτας στα δημοτικά τραγούδια
2. ↑ E. Jeffreys, Digenis Akritis: The Grottaferrata and Escorial Versions, Cambridge 1998, σελ. xxxviii.
3. ↑ Jeffreys 1998, σελ. xxxi
4. ↑ Jeffreys 1998, σελ. xli
5. ↑ Ενδεικτικά: Λίνος Πολίτης: «το έπος του Διγενή Ακρίτη, το πρώτο γραπτό μνημείο της νέας ελληνικής λογοτεχνίας» (Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978, σ. 27)
6. ↑ Κ.Θ. Δημαρά, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975⁶, σ. 21
7. ↑ Βασίλειος Διγενής Ακρίτης (κατά το χειρόγραφο του Εσκοριάλ) και το άσμα του Αρμούρη. Κριτική έκδοση, Εισαγωγή, Σημειώσεις, Γλωσσάριο Στυλιανού Αλεξίου. Ερμής, Αθήνα 1985, σ. ξθ΄
8. ↑ Ιστορία της Βυζαντινής Δημώδους Λογοτεχνίας, μετάφρ. Νίκη Eideneier, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1988, σ. 130
9. ↑ H. Tonnet, Ιστορία του ελληνικού μυθιστορήματος, μετάφραση Μαρίνα Καραμάνου, Πατάκης, Αθήνα 2001, σ. 45.
10. ↑ R. Beaton, Η ερωτική μυθιστορία του ελληνικού μεσαίωνα, μεταφρ. Νίκης Τσιρώνη από την δεύτερη αγγλική αναθεωρημένη και επαυξημένη έκδοση, Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σ. 55
11. ↑ Ο όρος παραλλαγή χρησιμοποιείται για το κείμενο που παραδίδουν τα χειρόγραφα. Οι προτάσεις για την χρονολόγηση που παρουσιάζονται αναφέρονται στην χρονολόγηση της σύνταξης του κειμένου και όχι του χειρογράφου, το οποίο μπορεί να είναι μεταγενέστερη αντιγραφή ενός παλαιού κειμένου.
12. ↑ Η παραλλαγή Κ στην βιβλιογραφία αναφέρεται συχνά και ως παραλλαγή G
13. ↑ Πολίτης 1978, σ. 29
14. ↑ Αλεξίου 1985, σ. ογ΄ και ϟς΄
15. ↑ Αλεξίου 1985, σ. ρ΄
16. ↑ Στ. Αλεξίου, «Παρατηρήσεις στον «Ακρίτη»», Δημώδη Βυζαντινά, στιγμή, Αθήνα 1997, σ. 45-49.
17. ↑ Λόγος Στ΄ στίχοι 568-588. Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο: Λ. Πολίτη, Ποιητική ανθολογία. Βιβλίο πρώτο. Πριν από την άλωση, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1975²
18. ↑ στίχοι 1528-1547. Το κείμενο προέρχεται από την έκδοση του χειρογράφου του Εσκοριάλ από τον Στ. Αλεξίου
19. ↑ Γ. Κεχαγιόγλου, «Τύχες της ακριτικής ποίησης στη νεοελληνική λογοτεχνία», Ελληνικά 37, τεύχος 1 (1986) σελ. 98

20. Ο Διγενης Ακρίτας

    1. 1. Ο ΔΙΓΕΝΗΣ Τα Ακριτικά Τραγούδια
    2. 2. Το Βυζάντιο και η εξάπλωση των Αράβων <ul><li>Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης ζωής του πολλές φορές το Βυζάντιο ήρθε σε σύγκρουση με επικίνδυνους εχθρούς. </li></ul><ul><li>Ανάμεσα στους πολλούς αγώνες του περίφημοι είναι οι αγώνες του με τους Άραβες . </li></ul>
    3. 3. <ul><li>Η εξάπλωση των Αράβων ξεκινά από τον 7 ο αι. και είναι ραγδαία. </li></ul><ul><li>Τα ανατολικά σύνορα του Βυζαντινού κράτους υποχώρη-σαν και στα χέρια των Αράβων γρήγορα έπεσαν οι επαρχίες της Παλαιστίνης & της Συρίας, η Αίγυπτος και η Μεσοποταμία. </li></ul><ul><li>Η ίδια η Κωνσταντινούπολη κινδύνευσε 2 φορές από Αραβική πολιορκία! </li></ul>
    4. 4. <ul><li>Μετά την κατάκτηση της Ανατολής ήρθε η σειρά της Δύσης. </li></ul><ul><li>Οι Άραβες προελαύνουν στις ακτές της Β. Αφρικής και επεκτείνονται στην Ισπανία. </li></ul><ul><li>Την προέλαση αυτή κατάφερε να σταματήσει ο Κάρολος Μαρτέλος στο Πουατιέ της Γαλλίας. </li></ul>
    5. 5. <ul><li>Η Βυζαντινή αυτοκρατορία όμως δεν αργεί να αναδιοργανωθεί και να αντεπιτεθεί. </li></ul><ul><li>Αυτό συμβαίνει στα χρόνια της δυναστείας των Ισαύρων και του Αμορίου ( 8 ος -9 ος αι ). </li></ul>
    6. 6. <ul><li>Όλη η Μ. Ασία οργανώνεται σε θέματα , δηλαδή στρατιωτικές περιφέρειες, που τις διοικεί ένας στρατηγός . </li></ul><ul><li>Ο στρατός του θέματος αποτελείται από στρατιώτες-αγρό-τες , στους οποίους έδιναν κτήματα με την υποχρέωση να τα υπερασπιστούν σε περίπτωση εχθρικής απειλής . </li></ul>
    7. 7. Οι ακρίτες <ul><li>Ακρίτας (στην ποντιακή γλώσσα) ή ακρίτης (στην βυζαντινή ιστορία) είναι όρος που προήλθε από την λέξη άκρα , η οποία κατά την βυζαντινή εποχή σήμαινε τα όρια του κράτους . </li></ul>
    8. 8. <ul><li>Οι Ακρίτες φρουρούσαν τα Βυζαντινά σύνορα από τους εχθρούς. </li></ul><ul><li>Οι Ακρίτες έγιναν γνωστοί γιατί πολέμησαν και νίκησαν τους Άραβες από τον Εύξεινο Πόντο έως τη Μεσοποταμία. </li></ul><ul><li>Ήταν θαυμαστοί και γι' αυτό τους εξύμνησαν στα ακριτικά τραγούδια. </li></ul>
    9. 9. Γνωστά ακριτικά τραγούδια <ul><li>(Ν. Γ. ΠΟΛΙΤΟΥ Περί του εθνικού έπους των νεωτέρων Ελλήνων.) </li></ul><ul><li>Ο ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΚΙ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΤΟΥ </li></ul><ul><li>ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ </li></ul><ul><li>Η ΑΝΤΡΕΙΩΜΕΝΗ ΛΥΓΕΡΗ, Η ΜΑΝΝΑ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ </li></ul><ul><li>ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΩΡΙΑΣ </li></ul><ul><li>ΤΗΣ ΛΙΟΓΕΝΝΗΤΗΣ </li></ul><ul><li>Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΙΤΗ </li></ul><ul><li>ΤΟ ΠΑΛΕΜΑ ΤΟΥ ΤΣΑΜΑΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΙΟΥ ΤΟΥ </li></ul>
    10. 10. <ul><li>Από τα τραγούδια αυτά δημιουργήθηκαν έπη , ανάλογα των ομηρικών, με τα οποία υμνούνται ακριτικοί ήρωες, όπως ο Αρμούρης , ο Ανδρόνικος, ο Βάρδας , ο Φωκάς , ο Νικηφόρος , ο Πετροτράχηλος , ο Πορφύρης κ.α. </li></ul>
    11. 11. Ο ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ <ul><li>Ο πιο ξακουστός απ' όλους ήταν ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας . </li></ul><ul><li>Ήταν γενναίος, ανδρείος και πολύ καλός πολεμιστής. </li></ul><ul><li>Είχε ξεχωριστή δύναμη και νεανική καρδιά. </li></ul>
    12. 12. <ul><li>Ο Διγενής Ακρίτας είναι ο ιδεώδης τύπος του εθνικού πολεμιστή κατά των εχθρών του μεσαιωνικού Ελληνισμού. </li></ul><ul><li>Α κολουθεί τα αρχαία ελληνικά πρότυπα , όπως ο Αχιλλέας , ο Ηρακλής ή ο Μέγας Αλέξανδρος . </li></ul>
    13. 13. Το έπος του Διγενή <ul><li>Ο ξεχωριστός αυτός ήρωας εμπνέει στον άγνωστο ποιητή το περίφημο έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα. </li></ul><ul><li>Ο συγγραφέας του δεν είναι γνωστός, πρέπει όμως να είναι κάποιος λόγιος, ίσως μοναχός, που ζούσε στα τέλη του 11ου αιώνα και καταγόταν από τις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντινού κράτους. </li></ul>
    14. 14. <ul><li>Το καταπληκτικό μεγαλείο του ήρωα αποκορυφώνεται από την σύλληψη της εικόνας του θανάτου του από τον λαϊκό δημιουργό των ακριτικών τραγουδιών. </li></ul><ul><li>Ο λαός αρνείται τη ρεαλιστική πραγματικότητα, ότι ο ήρωας αρρωσταίνει από βαρύ κρυολόγημα και πεθαίνει. </li></ul><ul><li>Ο λαός θέλει τον ήρωα να έρχεται σε προσωπική αναμέτρηση εννιά φορές με τον Χάρο στα μαρμαρένια αλώνια με κατάληξη που αρμόζει στους ήρωες, όπου το ελληνικό υψώνεται στο απόλυτο και το αιώνιο: </li></ul>
    15. 15. Ο Διγενής στο ακριτικό τραγούδι <ul><li>Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γης τονε τρομάσει </li></ul><ul><li>κι η πλάκα τον ανατριχιά που θέλει τον σκεπάσει. </li></ul><ul><li>Κι εκειά βαριά που κείτεται, λόγια αντρειωμένα λέει: </li></ul><ul><li>«-Να 'χεν η γης πατήματα κι ο ουρανός κερκέλια, </li></ul><ul><li>να πάτιουν τα πατήματα, να 'πιανα τα κερκέλια, </li></ul><ul><li>να δώκω σείσμα τ΄ ουρανού,να βγάλει μαύρα νέφη, </li></ul><ul><li>να ρίξει χιόνια και νερά κι αμάλαγο χρυσάφι!&quot; </li></ul>
    16. 16. Η κρητική παραλλαγή
    17. 17. Η σημασία των Ακριτικών τραγουδιών –Η σχέση τους με τα δημοτικά τραγούδια <ul><li>Τα ακριτικά τραγούδια είναι στην πραγματικότητα τα πρώτα λογοτεχνικά δημιουργήματα του Νέου Ελληνισμού . </li></ul><ul><li>Σε αυτά, εκτός από τη δημώδη γλώσσα που προσεγγίζει τις σύγχρονες ελληνικές διαλέκτους , παρατηρούμε κι όλα τα γνωρίσματα της δημοτικής μας ποίησης : </li></ul>
    18. 18. <ul><li>Ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος </li></ul><ul><li>Το σχήμα της υπερβολής </li></ul><ul><li>Η προσωποποίηση των άψυχων όντων και των ζώων, που συμμετέχουν στα δρώμενα </li></ul><ul><li>Το ηρωικό ιδεώδες </li></ul><ul><li>Το παραμυθιακό στοιχείο που συχνά συμπλέκεται με ιστορικά γεγονότα </li></ul><ul><li>Η θεματογραφία που επικεντρώνεται στους αγώνες των Ελλήνων </li></ul>
    19. 19. Ο Διγενής Ακρίτας στη Νεοελληνική Λογοτεχνία <ul><li>Το σύμβολο του Διγενή στην προσπάθεια του Νέου ελληνικού κράτους να σταθεροποιηθεί και να επεκταθεί ταυτίστηκε με τους αγώνες των Νεοελλή-νων για επέκταση των συνόρων και πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας . </li></ul><ul><li>Βασικός εκφραστής της υπήρξε ο Ελευθ. Βενιζέλος , ο οποίος μάλιστα ταυτίστηκε στη λαϊκή φαντασία με το Διγενή . </li></ul>
    20. 20. Ο Παλαμάς και ο Διγενής Ακρίτας <ul><li>Το σύμβολο του Διγενή πέρασε και στη λογοτεχνία της νεότερης εποχής, με πρωιμότερο παράδειγμα τα ποιήματα του Κωστή Παλαμά . </li></ul><ul><li>Το 1897, στην ποιητική συλλογή Ίαμβοι και Ανάπαιστοι , στο ποίημα 18 ο Διγενής εμφανίζεται ως σύμβολο της ελληνικής ψυχής, ζωντανό από την αρχαιότητα, μέσω του Βυζαντίου, μέχρι τον νέο Ελληνισμό. </li></ul>
    21. 21. Ο Παλαμάς και ο Διγενής Ακρίτας <ul><li>Καβάλα πάει ο Χάροντας, το Διγενή στον ΄Αδη, κι άλλους μαζί...Κλαίει, δέρνεται τ' ανθρώπινο κοπάδι. Και τους κρατεί στου αλόγου του δεμένους στα καπούλια της λεβεντιάς τον άνεμο της ομορφιάς την πούλια. Και σαν να μην τον πάτησε του Χάρου το ποδάρι, ο Ακρίτας μόνο ατάραχα κοιτάει τον καβαλάρη. </li></ul><ul><li>Ο Ακρίτας είμαι, Χάροντα, δεν περνώ με τα χρόνια. Μ' άγγιξες και δε μ' ένιωσες στα μαρμαρένια αλώνια. Ειμ' εγώ η ακατάλυτη ψυχή των Σαλαμίνων. Στην εφτάλοφην 'εφερα το σπαθί των Ελλήνων. Δε χάνομαι στα Τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω. Στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω </li></ul>http://www.slideshare.net/amakridaki68/ss-4541706