Ν. ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Το περιεχόμενο του σχολικού εγχειριδίου της Γ΄ Γυμνασίου από μια στοχοκεντρική οπτική αποτυπώνεται αδρομερώς παρακάτω:
ΠΗΓΗ:https://filologika.gr/gimnasio/g-gymnasiou/neoelliniki-glossa/
ΠΗΓΗ:https://filologika.gr/gimnasio/g-gymnasiou/neoelliniki-glossa/
Θεματικοί άξονες: Ελλάδα, Ευρώπη, Ρατσισμός, κοινωνικά στερεότυπα και προκαταλήψεις. Ειρήνη – Πόλεμος, Ενεργοί πολίτες, Τέχνη, Προβληματισμοί για το μέλλον.
Γένη Λόγου: Περιγραφή, Αφήγηση, Επιχειρηματολογία.
Δεξιότητες: Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Περίληψη κειμένου. Ερευνητική εργασία.
ΠΗΓΗ links:https://www.schooltime.gr/2018/05/11/sxediagrammata-ektheseon-gia-tis-enotites-1-7-tis-g-gimnasiou/
Γένη Λόγου: Περιγραφή, Αφήγηση, Επιχειρηματολογία.
Δεξιότητες: Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Περίληψη κειμένου. Ερευνητική εργασία.
ΠΗΓΗ links:https://www.schooltime.gr/2018/05/11/sxediagrammata-ektheseon-gia-tis-enotites-1-7-tis-g-gimnasiou/
Ενότητα 1 η
– ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
Προσφορά ελληνισμού:
α) Θεμελίωση επιστημών (φιλοσοφία, μαθηματικά κ.α.).
β) Δημιουργία θαυμαστών έργων τέχνης.
γ) Σύλληψη ιδέας Δημοκρατίας.
δ) Ανθρωποκεντρικός πολιτισμός.
ε) Αθλητικό ιδεώδες και ολυμπιακοί αγώνες.
στ) Η ελληνική γλώσσα.
Αντιφάσεις της σύγχρονης Ελλάδας:
- Υπερηφάνεια για το παρελθόν / προγονολατρεία.
- Προσκόλληση στην παράδοση / ξενομανία – μιμητισμός.
- Φιλοξενία, ανθρωπιά / προσπάθεια εκμετάλλευσης των τουριστών.
Υπέροχα τοπία / καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος.
Προτερήματα Ελλήνων:
Πνευματικά:
Αγάπη για ελευθερία
Φιλομάθεια
Ευφυΐα, ετοιμότητα πνεύματος
Καλαισθησία
Ηθικά / Ψυχολογικά:
Ηρωικό φρόνημα (ανδρεία – λεβεντιά)
Καλοσύνη / γενναιοψυχία
Πνεύμα δικαιοσύνης
Αδούλωτο φρόνημα
Κοινωνικά:
Φιλοξενία, εγκαρδιότητα
Πρωτοβουλία / δημιουργικότητα
Πολιτικά:
Φιλοπατρία
Θεμελίωση Δημοκρατίας
Εθνικά:
Ηρωισμός
Διατήρηση παράδοσης
Ελαττώματα:
o Ξενομανία / συναίσθημα κατωτερότητας
o Επιπολαιότητα / έλλειψη τάξης, συστήματος, προγραμματισμού
o Εγωισμός / αλαζονεία
o Απειθαρχία
o Πονηριά με τάση προς την απάτη / συμφεροντολόγος – ατομιστής (Ο Έλληνας)
o Ιστορική αμνησία
o Διχόνοια
Ορθή στάση Ελλήνων:
Ομόνοια
Εθνική αυτογνωσία
Συλλογική προσπάθεια και θέληση
Σεβασμός στο παρελθόν
Διατήρηση πολιτιστικών στοιχείων / εθνική συνείδηση
Συνδυασμός ευρωπαϊκής και εθνικής ιδέας
Ενότητα 1 η
– ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
ΠΗΓΗ:https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Προσφορά ελληνισμού:
α) Θεμελίωση επιστημών (φιλοσοφία, μαθηματικά κ.α.).
β) Δημιουργία θαυμαστών έργων τέχνης.
γ) Σύλληψη ιδέας Δημοκρατίας.
δ) Ανθρωποκεντρικός πολιτισμός.
ε) Αθλητικό ιδεώδες και ολυμπιακοί αγώνες.
στ) Η ελληνική γλώσσα.
Αντιφάσεις της σύγχρονης Ελλάδας:
Υπερηφάνεια για το παρελθόν / προγονολατρεία. Προσκόλληση στην παράδοση / ξενομανία - μιμητισμός. Φιλοξενία, ανθρωπιά / προσπάθεια εκμετάλλευσης των τουριστών. Υπέροχα τοπία / καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος Προτερήματα Ελλήνων: Πνευματικά: Αγάπη για ελευθερία Φιλομάθεια Ευφυΐα, ετοιμότητα πνεύματος Καλαισθησία Ηθικά / Ψυχολογικά: Ηρωικό φρόνημα (ανδρεία – λεβεντιά) Καλοσύνη / γενναιοψυχία Πνεύμα δικαιοσύνης Αδούλωτο φρόνημα Κοινωνικά: Φιλοξενία, εγκαρδιότητα Πρωτοβουλία / δημιουργικότητα Πολιτικά: Φιλοπατρία Θεμελίωση Δημοκρατίας Εθνικά: Ηρωισμός Διατήρηση παράδοσης Ελαττώματα: Ξενομανία / συναίσθημα κατωτερότητας Επιπολαιότητα / έλλειψη τάξης, συστήματος, προγραμματισμού Εγωισμός / αλαζονεία
Απειθαρχία o Πονηριά με τάση προς την απάτη / συμφεροντολόγος – ατομιστής (Ο Έλληνας) Ιστορική αμνησία o Διχόνοια Ορθή στάση Ελλήνων: Ομόνοια Εθνική αυτογνωσία Συλλογική προσπάθεια και θέληση Σεβασμός στο παρελθόν Διατήρηση πολιτιστικών στοιχείων / εθνική συνείδηση Συνδυασμός ευρωπαϊκής και εθνικής ιδέας
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ
Ετυμολογία: < Ρωμιός + -οσύνη < ελληνιστική κοινή Ῥωμαῖος < η λατινική Romanus < Roma
Ορισμός: Ο νεότερος ελληνισμός, συνήθως συναντάται σε προτάσεις που μιλούν για τους αγώνες του, τα παθήματά του, τους ηρωισμούς και τις ελπίδες του.
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ – ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ
Η λέξη Ελληνισμός υποδηλώνει το σύνολο των Ελλήνων και του πολιτισμού τους ανεξάρτητα από το κράτος που μένουν και δημιουργούν.
Μέσα από την λέξη Ελληνισμός χαρακτηρίζεται η Εθνική ταυτότητα των Ελλήνων η οποία ενώνεται και έξω από τα σύνορα της χώρας και μεταδίδεται ανά τον κόσμο μέσα από την γλώσσα, τον πολιτισμό τους και τις παραδόσεις τους.
Το εθνόσημο Έλληνες χρονολογείται από την εποχή του Ομήρου. Στην Ιλιάδα, Ελλάς και Έλληνες ήταν τα ονόματα της φυλής (που αποκαλούνταν επίσης και Μυρμιδόνες) και ήταν εγκατεστημένη στη Φθία, με ηγέτη τον Αχιλλέα.
Με την πάροδο των χρόνων οι Έλληνες μέσα από αντίξοες ιστορικά συνθήκες, κατόρθωσαν να διατηρήσουν τον Ελληνισμό τους, την γλώσσα τους, τα ήθη και τα έθιμα τους, καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες.
Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας όπου βασικές ελευθερίες, όπως η ελευθερία στην μάθηση και στην έκφραση, στην πίστη και στην βούληση, είχαν σχεδόν απαγορευθεί από τους κατακτητές.
Ωστόσο η θέληση και το γενναίο πνεύμα των Ελλήνων τους επέτρεψαν να βρουν διαφορετικούς τρόπους διάδοσης του πολιτισμού τους, κατορθώνοντας έτσι να διατηρήσουν την Εθνική τους ταυτότητα, δηλαδή τoν Ελληνισμό τους.
Η λέξη Ρωμιοσύνη συναντάται για πρώτη φορά με την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους όπου ο Ελληνισμός εκχριστιανίστηκε.
Ρωμιός σήμαινε ο ελληνόφωνος πολίτης του ρωμαϊκού κράτους και στο τέλος καθ' ολοκληρίαν ο Έλληνας
. Ουσιαστικά λοιπόν Ρωμιοσύνη, είναι το σύνολο των πολιτικοκοινωνικών και θρησκευτικών αξιών, που αποτέλεσαν την ελληνική συνείδηση καθ' όλη την διάρκεια της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας έως και τις αρχές του εικοστού αιώνα. Αργότερα, η Τουρκική εξουσία όχι μόνο ευνόησε την λέξη «Ρωμιός» αλλά τήρησε και αρνητική στάση απέναντι στην λέξη «Έλληνας».
Ως Ρωμιοσύνη δηλώνονται από τότε και στο εξής τα στοιχεία εκείνα της ελληνικής παράδοσης, τα οποία έχουν άρρηκτα συνδεθεί και ταυτιστεί με την χριστιανική πίστη. Είναι τα ήθη και τα έθιμα του λαού, οι παραδόσεις, που σηματοδοτούνται από την ορθόδοξη πίστη και την ελληνικότητα όπως συνδέθηκαν κατά την πορεία των αιώνων
Υπερασπιστές του όρου Ρωμιοσύνη ανεδείχθησαν πολλοί λογοτέχνες μας. Ο Κωστής Παλαμάς γράφει: “Ρωμιός και Ρωμιοσύνη δεν είναι και τα δύο παρά τα νέα ονόματα του Έλληνος και του Ελληνισμού”.
Η Ρωμιοσύνη, κατά τον Κωστή Παλαμά ήταν η μητέρα που ανέστησε τον νέο ελληνισμό. Ο Κωστής Παλαμάς πέρασε το “πνεύμα” της Ρωμιοσύνης και στα ποιήματά του, όπως "ο Δωδεκάλογος του Γύφτου", "η φλογέρα του Βασιλιά" κ.λ.π.
Όπως ο Κωστής Παλαμάς έτσι και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο οποίος υποστήριξε την άποψη ότι με τον όρο Ρωμιοσύνη εννοείται ο νέος ελληνισμός που είναι ισοδύναμος με τον αρχαίο κόσμο, αλλά έχει δική του φυσιογνωμία, γλώσσα, θρησκεία και πολιτισμό.
Η βασική διαφορά μεταξύ Ελληνισμού και Ρωμιοσύνης
Αυτό λοιπόν που με σιγουριά μπορούμε να πούμε είναι ότι η βασική διαφορά μεταξύ Ελληνισμού και Ρωμιοσύνης είναι η ένταξη της Ορθόδοξης πίστης στον πολιτισμό των Ελλήνων. Η πίστη αυτή η οποία αργότερα συνδέθηκε με τον ηρωισμό και την θέληση των Ελλήνων για ελευθερία.
Ως λέξη η Ρωμιοσύνη κλείνει μέσα της τον λυγμό του Ελληνικού λαού, την προσευχή και τον σπαραγμό του. Όταν την ακούμε την συνδέουμε αμέσως με τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, όπου αριστουργηματικά περιέγραψε μέσα από το ποίημα του «Ρωμιοσύνη» τον ασίγαστο πόθο των Ελλήνων για ελευθερία, τις συνεχείς προσπάθειες του ελληνικού λαού, τον πόνο που έγινε ένα με την ψυχή των Ελλήνων, αλλά και τον ισχυρό δεσμό τους με τον τόπο που κατοικούν.
Ο Ελληνισμός έχει καθαρά σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων, την γλώσσα τους και την από αρχαίων χρόνων ανάγκη τους να διατηρήσουν άθικτη της Εθνική τους ταυτότητα.
Η Ρωμιοσύνη έρχεται αργότερα για να συμπληρώσει ουσιαστικά την έννοια του Ελληνισμού και να προσθέσει την δύναμη της Ορθόδοξης πίστης και την δίψα του Έλληνα για ελευθερία, αξίες οι οποίες μέχρι και σήμερα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής ταυτότητας.
Ενότητα 1 η
– ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ
ΠΗΓΗ:https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Προσφορά ελληνισμού:
α) Θεμελίωση επιστημών (φιλοσοφία, μαθηματικά κ.α.).
β) Δημιουργία θαυμαστών έργων τέχνης.
γ) Σύλληψη ιδέας Δημοκρατίας.
δ) Ανθρωποκεντρικός πολιτισμός.
ε) Αθλητικό ιδεώδες και ολυμπιακοί αγώνες.
στ) Η ελληνική γλώσσα.
Αντιφάσεις της σύγχρονης Ελλάδας:
Υπερηφάνεια για το παρελθόν / προγονολατρεία. Προσκόλληση στην παράδοση / ξενομανία - μιμητισμός. Φιλοξενία, ανθρωπιά / προσπάθεια εκμετάλλευσης των τουριστών. Υπέροχα τοπία / καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος Προτερήματα Ελλήνων: Πνευματικά: Αγάπη για ελευθερία Φιλομάθεια Ευφυΐα, ετοιμότητα πνεύματος Καλαισθησία Ηθικά / Ψυχολογικά: Ηρωικό φρόνημα (ανδρεία – λεβεντιά) Καλοσύνη / γενναιοψυχία Πνεύμα δικαιοσύνης Αδούλωτο φρόνημα Κοινωνικά: Φιλοξενία, εγκαρδιότητα Πρωτοβουλία / δημιουργικότητα Πολιτικά: Φιλοπατρία Θεμελίωση Δημοκρατίας Εθνικά: Ηρωισμός Διατήρηση παράδοσης Ελαττώματα: Ξενομανία / συναίσθημα κατωτερότητας Επιπολαιότητα / έλλειψη τάξης, συστήματος, προγραμματισμού Εγωισμός / αλαζονεία
Απειθαρχία o Πονηριά με τάση προς την απάτη / συμφεροντολόγος – ατομιστής (Ο Έλληνας) Ιστορική αμνησία o Διχόνοια Ορθή στάση Ελλήνων: Ομόνοια Εθνική αυτογνωσία Συλλογική προσπάθεια και θέληση Σεβασμός στο παρελθόν Διατήρηση πολιτιστικών στοιχείων / εθνική συνείδηση Συνδυασμός ευρωπαϊκής και εθνικής ιδέας
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ
Ετυμολογία: < Ρωμιός + -οσύνη < ελληνιστική κοινή Ῥωμαῖος < η λατινική Romanus < Roma
Ορισμός: Ο νεότερος ελληνισμός, συνήθως συναντάται σε προτάσεις που μιλούν για τους αγώνες του, τα παθήματά του, τους ηρωισμούς και τις ελπίδες του.
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ – ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ
Η λέξη Ελληνισμός υποδηλώνει το σύνολο των Ελλήνων και του πολιτισμού τους ανεξάρτητα από το κράτος που μένουν και δημιουργούν.
Μέσα από την λέξη Ελληνισμός χαρακτηρίζεται η Εθνική ταυτότητα των Ελλήνων η οποία ενώνεται και έξω από τα σύνορα της χώρας και μεταδίδεται ανά τον κόσμο μέσα από την γλώσσα, τον πολιτισμό τους και τις παραδόσεις τους.
Το εθνόσημο Έλληνες χρονολογείται από την εποχή του Ομήρου. Στην Ιλιάδα, Ελλάς και Έλληνες ήταν τα ονόματα της φυλής (που αποκαλούνταν επίσης και Μυρμιδόνες) και ήταν εγκατεστημένη στη Φθία, με ηγέτη τον Αχιλλέα.
Με την πάροδο των χρόνων οι Έλληνες μέσα από αντίξοες ιστορικά συνθήκες, κατόρθωσαν να διατηρήσουν τον Ελληνισμό τους, την γλώσσα τους, τα ήθη και τα έθιμα τους, καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες.
Ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας όπου βασικές ελευθερίες, όπως η ελευθερία στην μάθηση και στην έκφραση, στην πίστη και στην βούληση, είχαν σχεδόν απαγορευθεί από τους κατακτητές.
Ωστόσο η θέληση και το γενναίο πνεύμα των Ελλήνων τους επέτρεψαν να βρουν διαφορετικούς τρόπους διάδοσης του πολιτισμού τους, κατορθώνοντας έτσι να διατηρήσουν την Εθνική τους ταυτότητα, δηλαδή τoν Ελληνισμό τους.
Η λέξη Ρωμιοσύνη συναντάται για πρώτη φορά με την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους όπου ο Ελληνισμός εκχριστιανίστηκε.
Ρωμιός σήμαινε ο ελληνόφωνος πολίτης του ρωμαϊκού κράτους και στο τέλος καθ' ολοκληρίαν ο Έλληνας
. Ουσιαστικά λοιπόν Ρωμιοσύνη, είναι το σύνολο των πολιτικοκοινωνικών και θρησκευτικών αξιών, που αποτέλεσαν την ελληνική συνείδηση καθ' όλη την διάρκεια της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας έως και τις αρχές του εικοστού αιώνα. Αργότερα, η Τουρκική εξουσία όχι μόνο ευνόησε την λέξη «Ρωμιός» αλλά τήρησε και αρνητική στάση απέναντι στην λέξη «Έλληνας».
Ως Ρωμιοσύνη δηλώνονται από τότε και στο εξής τα στοιχεία εκείνα της ελληνικής παράδοσης, τα οποία έχουν άρρηκτα συνδεθεί και ταυτιστεί με την χριστιανική πίστη. Είναι τα ήθη και τα έθιμα του λαού, οι παραδόσεις, που σηματοδοτούνται από την ορθόδοξη πίστη και την ελληνικότητα όπως συνδέθηκαν κατά την πορεία των αιώνων
Υπερασπιστές του όρου Ρωμιοσύνη ανεδείχθησαν πολλοί λογοτέχνες μας. Ο Κωστής Παλαμάς γράφει: “Ρωμιός και Ρωμιοσύνη δεν είναι και τα δύο παρά τα νέα ονόματα του Έλληνος και του Ελληνισμού”.
Η Ρωμιοσύνη, κατά τον Κωστή Παλαμά ήταν η μητέρα που ανέστησε τον νέο ελληνισμό. Ο Κωστής Παλαμάς πέρασε το “πνεύμα” της Ρωμιοσύνης και στα ποιήματά του, όπως "ο Δωδεκάλογος του Γύφτου", "η φλογέρα του Βασιλιά" κ.λ.π.
Όπως ο Κωστής Παλαμάς έτσι και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο οποίος υποστήριξε την άποψη ότι με τον όρο Ρωμιοσύνη εννοείται ο νέος ελληνισμός που είναι ισοδύναμος με τον αρχαίο κόσμο, αλλά έχει δική του φυσιογνωμία, γλώσσα, θρησκεία και πολιτισμό.
Η βασική διαφορά μεταξύ Ελληνισμού και Ρωμιοσύνης
Αυτό λοιπόν που με σιγουριά μπορούμε να πούμε είναι ότι η βασική διαφορά μεταξύ Ελληνισμού και Ρωμιοσύνης είναι η ένταξη της Ορθόδοξης πίστης στον πολιτισμό των Ελλήνων. Η πίστη αυτή η οποία αργότερα συνδέθηκε με τον ηρωισμό και την θέληση των Ελλήνων για ελευθερία.
Ως λέξη η Ρωμιοσύνη κλείνει μέσα της τον λυγμό του Ελληνικού λαού, την προσευχή και τον σπαραγμό του. Όταν την ακούμε την συνδέουμε αμέσως με τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, όπου αριστουργηματικά περιέγραψε μέσα από το ποίημα του «Ρωμιοσύνη» τον ασίγαστο πόθο των Ελλήνων για ελευθερία, τις συνεχείς προσπάθειες του ελληνικού λαού, τον πόνο που έγινε ένα με την ψυχή των Ελλήνων, αλλά και τον ισχυρό δεσμό τους με τον τόπο που κατοικούν.
Ο Ελληνισμός έχει καθαρά σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων, την γλώσσα τους και την από αρχαίων χρόνων ανάγκη τους να διατηρήσουν άθικτη της Εθνική τους ταυτότητα.
Η Ρωμιοσύνη έρχεται αργότερα για να συμπληρώσει ουσιαστικά την έννοια του Ελληνισμού και να προσθέσει την δύναμη της Ορθόδοξης πίστης και την δίψα του Έλληνα για ελευθερία, αξίες οι οποίες μέχρι και σήμερα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής ταυτότητας.
Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου – Ενότητα 1η
«Το σχολείο σας συμπράττει με ένα ξένο σχολείο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας σχολείων. Οι Ευρωπαίοι μαθητές είναι πιθανό να γνωρίζουν τον Παρθενώνα και το Σωκράτη, αλλά μάλλον αγνοούν την εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας. Γράψτε τους μια επιστολή, με την οποία να τους βοηθάτε να διευρύνουν την εικόνα τους για τη χώρα μας. Η ίδια επιστολή μπορεί να αποσταλεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Στην περίπτωση αυτή ίσως το κείμενο να χρειαστεί κάποια μικρή προσαρμογή.»
Πρόλογος – Ελλάδα δεν είναι μόνο τα αρχαία μνημεία και οι αρχαίοι Έλληνες. Είναι ένας συνδυασμός πολλών όμορφων και γοητευτικών πραγμάτων.
Κύριο μέρος – Η σύγχρονη Ελλάδα
1η παράγραφος : Τουρισμός
- Συνδυάζει ήλιο, θάλασσα και βουνό.
- Μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα νησιά – κοσμοπολίτικα ή όχι -με τις παραλίες, τα όμορφα ηλιοβασιλέματα καθώς και τα γραφικά χωριουδάκια της ελληνικής υπαίθρου.
- Έλληνες : φιλόξενοι και ευγενικοί.
- Σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες, πλήθος καταστημάτων (εστιατόρια, καφετερίες, κλαμπ).
2η παράγραφος : Παραδόσεις και Ορθοδοξία
- Παντού υπάρχουν εκκλησίες, μικρά ξωκλήσια και μοναστήρια.
- Ο σύγχρονος Έλληνας είναι θρήσκος και ευσεβής. Παραμένει πιστός στα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις.
- Μεγάλες θρησκευτικές γιορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστος) → μαζεύεται όλη η οικογένεια, πηγαίνει στην εκκλησία και μετά τη λειτουργία γιορτάζει τη χαρμόσυνη μέρα με άφθονο φαγητό και ποτό, μουσική και χορό.
Πανηγύρια (κατεξοχήν το καλοκαίρι στην ύπαιθρο).
3η παράγραφος : Μεγαλουπόλεις – Πολυπολιτισμικότητα
- Εμπορικά κέντρα, σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις, πάρκα με πράσινο.
- Κέντρα πολιτισμού :μουσεία, θέατρα, κινηματογράφοι, εκθεσιακοί χώροι, εκδηλώσεις και θεάματα.
- Σύγχρονα μέσα μαζικής μεταφοράς : μετρό
- Πολυπολιτισμικότητα. Οι σύγχρονοι Έλληνες είναι πιο ανοιχτοί και ανεκτικοί απέναντι στους μετανάστες που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας. Προσπάθεια για ενσωμάτωσή τους.
Επίλογος – Η σύγχρονη Ελλάδα δικαίως είναι ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς και αξίζει να την επισκεφτείτε!
Φιλόλογος
Α. Υποστηρικτικό υλικό Α.1. Τι χαρακτηρίζει την Ελλάδα στο εξωτερικό;
Η Ελλάδα για όλο τον κόσμο αποτελεί την κοιτίδα του πολιτισμού, καθώς σ’ αυτή γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι πρώτες μορφές του, ενώ στα ελλαδικά πλαίσια άνθισε ο πρώτος παγκόσμιος διαφωτισμός τον 5ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Αθήνα, όπου εξελίχθηκαν σε υψηλό βαθμό οι επιστήμες, οι τέχνες, τα γράμματα και ιδιαίτερα η φιλοσοφία.
Ο ελλαδικός χώρος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την έννοια της δημοκρατίας, καθώς σ’ αυτόν βρήκε την πρώτη του εφαρμογή το δημοκρατικό πολίτευμα κατά την αρχαιότητα.
Αλλά και στους νεότερους χρόνους οι Έλληνες διεκδίκησαν το ιδανικό της ελευθερίας μέσα από την Επανάσταση του 1821.
Χαρακτηριστικό στοιχείο της Ελλάδας, στην εξωτερική της προβολή, αποτελεί ο οριζόντιος και ο κάθετος διαμελισμός, που είναι πλούσιος, με πολύμορφες, ήρεμες ακρογιαλιές, ορεινές εναλλαγές τοπίου και υδάτινους υδροβιότοπους, που την κάνει έναν ιδανικό χώρο για τουρισμό διαφόρων μορφών (ορειβατικό, ψυχαγωγικό – χαλαρωτικό, εξερευνητικό – περιπετειώδη).
Η Ελλάδα, με τα πολλά αρχαιολογικά μνημεία ποικίλων ιστορικών περιόδων (αρχαία, ρωμαϊκά, βυζαντινά) που διαθέτει, είναι ένα φυσικό μουσείο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να αποκτήσει γνώση του ιστορικού παρελθόντος μέσα από τη βιωματική προσέγγισή τους.
Η πολυμορφία των ελληνικών προϊόντων (λάδι, μαστίχα, μέλι κ.ά.) λειτουργεί ως πόλος έλξης επισκεπτών που αναζητούν τις φυσικές αυτές γεύσεις.
Η ελληνική φιλοξενία, που έχει τη ρίζα της στο απώτερο παρελθόν, εξακολουθεί να κάνει τον περιηγητή να νιώθει ευχάριστα κατά τη διάρκεια της διαβίωσής του στη χώρα μας. Τα πολιτιστικά δρώμενα αποτελούν στοιχείο του ελληνικού χαρακτήρα, γεγονός που αποδεικνύεται από τη συμμετοχή πολλών ξένων φορέων στις πολιτιστικές εκδηλώσεις της σύγχρονης Ελλάδας. Οι θεατρικές παραστάσεις των αρχαίων δραμάτων προσελκύουν στην Ελλάδα πολλούς φανατικούς λάτρεις του θεάτρου.
Α.2. Τι δυσφημίζει την Ελλάδα στο εξωτερικό;
Η έλλειψη οργάνωσης σε πολλούς τομείς αποτελεί ένα ακανθώδες σημείο στην προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό.
Πολλοί επισκέπτες περιμένουν την παροχή καλύτερων υπηρεσιών, την οποία όμως δε βρίσκουν και απογοητεύονται.
Έργα υποδομής, όπως το οδικό δίκτυο, είναι ημιτελή ως προς τον εκσυγχρονισμό τους και δυσκολεύουν τη μετακίνηση ανθρώπων προς τη χώρα μας.
Η διάθεση οικονομικής εκμετάλλευσης των τουριστών από κάποιους καιροσκόπους, ασυνείδητους, μέσα από τα χαμηλής ποιότητας τουριστικά καταλύματα και τις ελλιπείς παρεχόμενες υπηρεσίες τουριστικής διευκόλυνσης, εκθέτει τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό.
Η πλημμελής καθαριότητα των δημοσίων χώρων και των ακτών μεταφέρουν μια αρνητική εικόνα μιας χώρας που δε φροντίζει τον πλούτο, τους κατοίκους και τους επισκέπτες της.
Η μορφή της ξέφρενης διασκέδασης, που δεν έχει όρια και αυτοσεβασμό, αν και διαφημίζεται ως μια δυνατότητα στη χώρα μας, υποτιμά τον μακραίωνο και σπουδαίο πολιτισμό μας. Η έλλειψη πρασίνου και πάρκων αναψυχής στα μεγάλα αστικά κέντρα δίνουν την εικόνα ένα πνιγηρού τσιμεντένιου τοπίου.
Α.3. Τι κερδίζει η Ελλάδα από την επικοινωνία της με τη διεθνή κοινότητα;
Εντάσσεται στην παγκόσμια πραγματικότητα και αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στις παγκόσμιες εξελίξεις, καθώς έχει τα περιθώρια ενεργοποίησης για θέματα παγκόσμιας μέριμνας, όπως η προστασία του περιβάλλοντος. Μπορεί να επηρεαστεί από θετικά ξένα πρότυπα πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης, γεγονός που λειτουργεί ως ώθηση για μια εξελικτική πορεία σε όλους τους τομείς, ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει ισότιμα στα πλαίσια του παγκόσμιου ανταγωνισμού.
Δέχεται πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις, στοιχείο που βοηθά στην ανανέωση και τη βελτίωση του πολιτιστικού της επιπέδου.
Αναπτύσσει αντιρατσιστικές διαθέσεις και ανοχή στη διαφορετικότητα, που είναι φυσική και αναμενόμενη στη διεθνή κοινότητα.
Καλλιεργεί το φιλειρηνικό κλίμα σε διεθνές επίπεδο, επιδιώκοντας τη δημιουργία καλών και συνεργατικών σχέσεων με πολλές χώρες του κόσμου.
Γνωρίζει τα προβλήματα άλλων λαών και δραστηριοποιείται στην επίλυσή τους, αναπτύσσοντας την έννοια της κοινωνικής και της διακρατικής αλληλεγγύης.
Αποφεύγει τον απομονωτισμό, που συνδέεται άρρηκτα με την οπισθοδρόμηση σε όλους τους τομείς: κοινωνικό, πολιτιστικό, πολιτικό.
Α.4. Τι προσφέρει ο τουρισμός στην Ελλάδα;
Πρόκειται για ένα τεράστιο οικονομικό κεφάλαιο για την ελληνική οικονομία, το οποίο βασίζεται στις φυσικές ομορφιές της χώρας μας, η απόλαυση των οποίων αποτελεί έναν επιθυμητό στόχο από πολλούς τουρίστες, που κατακλύζουν τους τουριστικούς τόπους διαμονής για να περάσουν τις καλοκαιρινές ή τις χειμερινές τους διακοπές.
Μέσω του τουρισμού, προβάλλεται ο αρχαίος και ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός, καθώς και η ελληνική γλώσσα, που είναι μία από τις λιγότερο ομιλούμενες αλλά και πανάρχαιες γλώσσες και πρέπει όχι μόνο να κρατηθεί ζωντανή, αλλά και να καλλιεργηθεί.
Παρέχεται η δυνατότητα επικοινωνίας με ξένους λαούς, στοιχείο που δίνει τα περιθώρια πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων, οι οποίες ανέκαθεν λειτουργούσαν εξελικτικά για τον ελληνικό πολιτισμό καθώς, μέσα από τη γόνιμη αφομοίωσή τους, εμπλουτιζόταν.
Αποτελεί μια αφορμή κινητοποίησης του κρατικού μηχανισμού, για την ανανέωση και την εξέλιξη πολλών τομέων οργάνωσης και παροχής υπηρεσιών, όπως είναι η βελτίωση του οδικού δικτύου, η κατασκευή καινούριων μουσείων, για την καλύτερη και ποιοτικότερη προβολή της ιστορικής μας κληρονομιάς, η παροχή καλύτερων ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών κ.ά.
Δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας, καλύπτοντας τις ανάγκες πολλών ανθρώπων για απασχόληση, και διαμορφώνει νέες ειδικεύσεις στον τομέα των τουριστικών επαγγελμάτων, που μπορούν να βοηθήσουν στην περαιτέρω εξέλιξή του.
Το κλίμα φιλοξενίας που αναπτύσσεται βοηθά στον περιορισμό των ρατσιστικών διαθέσεων και στην αποδοχή της διαφορετικότητας των λαών. Διευκολύνει την ένταξη της Ελλάδας στην προσπάθεια διεθνούς συνεργασίας των χωρών για το καλό του πλανήτη, δηλαδή της δίνει αέρα διεθνισμού, κοσμοπολιτισμού.
Α.5. Ποιοι κίνδυνοι προκύπτουν στην Ελλάδα μέσω του τουρισμού;
Η άλωση από έναν ξενόφερτο τρόπο ζωής και η άκριτη αποδοχή των χαρακτηριστικών που μεταφέρουν οι ξένοι επισκέπτες της χώρας μας μπορούν να οδηγήσουν στην εξάλειψη της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας που μας διακρίνει, μέσα στην οποία εδράζεται και η ιστορική μας παράδοση.
Φθορά των ιστορικών μνημείων από βανδαλισμούς και απόπειρες αρχαιοκαπηλίας από ασυνείδητους περιηγητές, που δε δείχνουν τον απαραίτητο σεβασμό στην ανάγκη συντήρησης της ιστορικής μας κληρονομιάς.
Δημιουργία κλίματος «μαζικού τουρισμού», που ενέχει μορφές ανεξέλεγκτης ψυχαγωγίας και υποτιμά τόσο τη χώρα μας, όσο και τους τουρίστες που την επισκέπτονται.
Η κατασκευή των τουριστικών καταλυμάτων δεν ακολουθεί πάντα τους κανόνες δόμησης, με αποτέλεσμα πολλές φορές να συντελείται φοβερή καταστροφή του φυσικού και του οικιστικού χώρου.
Η μεγάλη ενασχόληση με τα τουριστικά ζητήματα εγκλωβίζει πολλούς ανθρώπους, κυρίως νέας ηλικίας, σε ένα μονομερές ενδιαφέρον ανάπτυξης σ’ αυτό τον τομέα, δημιουργώντας τους μορφωτικές ελλείψεις.
Α.6. Πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να αναβαθμίσει τις τουριστικές της υπηρεσίες;
Οι τουριστικές εγκαταστάσεις να είναι εναρμονισμένες με τον περιβάλλοντα χώρο τους και να σέβονται την ιδιαιτερότητά του.
Οι τουριστικές υπηρεσίες πρέπει να είναι υψηλές, ποιοτικές και να αποφεύγεται η οικονομική εκμετάλλευση των ξένων επισκεπτών.
Τα άτομα που ασχολούνται με τον τουρισμό πρέπει να έχουν γνώσεις για το ιστορικό παρελθόν της Ελλάδας, αλλά και σεβασμό απέναντι στην περιηγητική πρόθεση των τουριστών.
Εκσυγχρονισμός τόσο των τουριστικών εγκαταστάσεων, όσο και της νοοτροπίας του εύκολου κέρδους, ώστε ο επισκέπτης όχι μόνο να γνωρίσει τον τόπο, αλλά και να τον αγαπήσει.
Β. Κείμενο για αξιοποίηση
Ελληνικός πολιτισμός: υπόθεση όλων μας
[Αν ξεκινήσουμε από την παραδοχή ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο αυτής τής χώρας ήταν και παραμένει ο πολιτισμός που ανέπτυξε διαχρονικά (Αρχαιότητα – Βυζάντιο – Νέος Ελληνισμός), τότε οφείλουμε να παραδεχτούμε και ότι η προβολή τού ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό δεν είναι υπόθεση μόνο τού αρμόδιου Υπουργού (Πολιτισμού) και των συνεργατών του ή μόνο τού Διοικητικού Συμβουλίου ενός αρμόδιου φορέα (τού Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού)].
Ο ελληνικός πολιτισμός ως μέγεθος και ως μέριμνα για την προβολή, διάδοση και αξιοποίησή του στο εξωτερικό είναι υπόθεση όλων μας. Έτσι πρώτοι απ’ όλους όσοι συνέβη να κληθούμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (Ε.Ι.Π.) έχουμε συνειδητοποιήσει ότι μόνοι μας δεν μπορούμε να σηκώσουμε αυτό το τεράστιο βάρος.
Θα εργαστούμε επιτελικά, συντονιστικά και εκτελεστικά, με σύστημα, με πρόγραμμα και ιδέες, αλλά χρειαζόμαστε παράλληλα τη γνώση, τις ιδέες, τις εκτιμήσεις, τις προτάσεις ενός πολύ ευρύτερου αριθμού ικανών και καταξιωμένων ανθρώπων που μπορούν να συστρατευθούν στο έργο τής προβολής τού ελληνικού πολιτισμού ακόμη και με συγκεκριμένους ρόλους, δηλ. όχι μόνο σε συμβουλευτικό επίπεδο.
Ένα μεγάλο πλήθος σημαντικών Ελλήνων παρήγαγε ανά τους αιώνες και παράγει και σήμερα πολιτισμό στα γράμματα, τις τέχνες, τις επιστήμες αλλά και στη σκέψη, στις ιδέες, στη γλώσσα, στη θρησκεία, στις ίδιες τις εκφάνσεις τής καθημερινής ζωής. Η δύναμη και η αδυναμία τού ελληνικού πολιτισμού είναι ακριβώς η τεράστια (σε χρόνο, χώρο, πρόσωπα και επίπεδα) παρουσία και προσφορά του στον κόσμο, που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη γνώση,την αποτύπωση και την προβολή του. Ιδίως στους ανθρώπους των χωρών που θέλουν ή θέλουμε εμείς να μάς γνωρίσουν στο πνεύμα «τής συνάντησης των πολιτισμών», η οποία διευκολύνεται πλέον από το ξεπέρασμα των ορίων και των όρων που παλιότερα λειτουργούσαν ανασταλτικά.
Έχει και η παγκοσμιοποίηση τα καλά της... Η γνωριμία μ’ έναν πολιτισμό κινείται κατ’ ανάγκην σε δύο άξονες: βαθύτερη γνώση ενός πολιτισμού από τους πολίτες τής χώρας που τον παράγει και γνωριμία ενός πολιτισμού από τους πολίτες άλλων χωρών. Το πρώτο είναι ζήτημα παιδείας: πώς το σχολικό σύστημα μιας χώρας εξοικειώνει τους μαθητές με το σύστημα των αξιών τού εθνικού πολιτισμού τους και, κατ’ επέκταση, πώς μια χώρα εξοικειώνει τους πολίτες της με τον πολιτισμό τής χώρας τους.
Το δεύτερο είναι ζήτημα πολιτισμικής πολιτικής στο εξωτερικό μιας χώρας. Εδώ θεσμικοί φορείς και, βεβαίως, τα αρμόδια Υπουργεία (ιδίως των Εξωτερικών) εφαρμόζουν, συνεργαζόμενα καταλλήλως, τη λεγόμενη «πολιτισμική διπλωματία», που συνίσταται στην προβολή τού πολιτισμού στις χώρες τού εξωτερικού.
Από πλευράς Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού η προβολή αυτή μπορεί να γίνει σε μόνιμη μεν βάση με εστία τη διδασκαλία τής ελληνικής γλώσσας, γύρω από την οποία θα εξακτινώνονται ποικίλες εκδηλώσεις γραμμάτων, τεχνών, επιστημών.
Η δραστηριότητα αυτή, η οποία θα διοχετεύεται από μόνιμες Εστίες Ελληνικού Πολιτισμού, εκτεινόμενες σταδιακά σε διάφορες χώρες (με προτεραιότητα τις Βαλκανικές, τις χώρες διεύρυνσης τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ασία, την Ευρώπη και την Αμερική), πρέπει να συνοδεύεται από μερικά μεγάλα πολιτισμικά γεγονότα που θα συμπληρώνουν και θα ενισχύουν αυτή τη δραστηριότητα και θα μεταφέρονται σε περισσότερες χώρες. Εννοώ λίγες μεγάλες ουσιαστικές, εντυπωσιακές θα έλεγα, πολιτισμικές εκδηλώσεις, που για να ξεχωρίσουν πρέπει να είναι πραγματικά εκλεκτές σε ποιότητα, πρωτότυπες σε σύλληψη και σύνθετες σε χαρακτήρα, ώστε να προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό στο πραγματικό του μέγεθος.
Ερώτημα: Ποιος πληρώνει τον λογαριασμό;
Μόνο η Πολιτεία; Μόνο το κράτος και μάλιστα το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού με τον πενιχρό προϋπολογισμό του;
Απάντηση: Αν ο πολιτισμός είναι υπόθεση όλων μας, αν ο πολιτισμός μας είναι το μέγα κεφάλαιό μας με πολλά ανταποδοτικά οφέλη, τότε η προβολή τού πολιτισμού μας στο εξωτερικό –χωρίς εκζήτηση και σπατάλες, αλλά με την επιβαλλόμενη αξιοπρέπεια και φειδώ– πρέπει να ενισχυθεί οικονομικά (πέρα από την περιορισμένη τακτική επιχορήγηση) και απευθείας από τον Γενικό Κρατικό Προϋπολογισμό καθώς και από τους μεγάλους οικονομικούς παράγοντες τής χώρας (Τράπεζες, Ιδρύματα, Επιχειρηματίες, Εφοπλιστές κ.ά.).
Δική μας υποχρέωση είναι να πείσουμε και να αποδείξουμε ότι γίνεται ή ότι μπορεί να γίνει έργο ουσιαστικό, απτό και μακράς πνοής, υποκείμενο συνεχώς σε έλεγχο και αξιολόγηση.
Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ
Γ. Κείμενα μαθητών
Θέμα: Γράψε ένα άρθρο στη σχολική εφημερίδα, παρουσιάζοντας προτάσεις σου για τον τρόπο που μπορεί να προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός στο εξωτερικό και τις θετικές συνέπειες που μπορεί να έχουν για τη χώρα σου.
Γ.2. Εκθέσεις μαθητών
1η Έκθεση
Ο ελληνικός πολιτισμός στο εξωτερικό
Η Ελλάδα ανέκαθεν φημιζόταν για τον ευρύτερα διαδεδομένο πολιτισμό της, χαρακτηρίζοντάς την (καθώς πολλοί τη χαρακτήριζαν) ως κοιτίδα του πολιτισμού, αφού ο θεσμός αυτός αναπτύχθηκε σ’ αυτή για πρώτη φορά και προσέφερε τον ελληνικό διαφωτισμό, φωτίζοντας πολλούς άλλους λαούς της εποχής. Ωστόσο, τους τελευταίους αιώνες η χώρα μας έπαψε να είναι ουσιαστικά στο προσκήνιο, τόσο λόγω της χρόνιας υποδούλωσής της, αλλά κυρίως λόγω της ημιμάθειας των πολιτών της για τον πολιτισμό που δημιούργησαν οι ίδιοι οι πρόγονοί τους.
Συνεπώς, πώς θα μπορούσε να προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός, προκειμένου να είναι ευρέως διαδεδομένο το μεγαλείο του;
Στις μέρες μας, λόγω των τεχνικών και οικονομικά αναπτυγμένων μέσων, μας δίνεται σε πολλούς τομείς η ευκαιρία να προβάλουμε τον πολιτισμό μας. Η πρώτη λοιπόν κίνηση του κράτους θα πρέπει να είναι η εξονυχιστική μελέτη του θέματος και τα αποτελέσματά του, προτού προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια.
Έτσι, η σωστή (οργανωμένη) προσέγγιση της κατάστασης μπορεί να εδραιωθεί μέσω της συνεχούς διαφήμισης του πολιτισμού μας στο εξωτερικό, η οποία θα εξαπλώνεται σε διάφορες πολιτισμικές εκδηλώσεις που θα αφορούν τη γνωριμία με τα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες.
Ωστόσο, για την επιτυχία του στόχου (για να επιτευχθεί πραγματικά αυτός ο στόχος), είναι απαραίτητη η συμμετοχή της κοινωνίας μας, προκειμένου ο χαρακτήρας αυτής
της προσπάθειας να ανταποκρίνεται στη μεγαλοπρέπεια και στον σεβασμό που αρμόζει στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Παρ’ όλα αυτά, τίποτα δε θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί αν δεν ενδιαφερθεί πρώτα απ’ όλα ο ελληνικός λαός.
Ο Έλληνας έχει μάθει να πετυχαίνει στη ζωή του χωρίς κόπο και καταναλώνοντας χρόνο, με αποτέλεσμα να μένει ημιμαθής, αδιαφορώντας για τη γνώση που θα μπoρούσε να κερδίσει αν μελετούσε εις βάθος τις διάφορες καταστάσεις που του παρουσιάζονται. Έτσι, λοιπόν, το σχολικό σύστημα μιας χώρας θα πρέπει να εξοικειώσει τους μαθητές με το σύστημα αξιών του εθνικού πολιτισμού τους, διοχετεύοντάς τους την ιδέα της αφοσίωσης μέσα από (στη) βαθύτερη γνώση ενός πολιτισμού.
Ωστόσο, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα, που με το πέρασμα των χρόνων την απομάκρυναν όλο και περισσότερο από τον τελικό της στόχο. Ένας τομέας που θα πρέπει κυρίως να αντιμετωπίσει είναι η εκμετάλλευση των τουριστών, γεγονός που τους αποξενώνει από την πατρίδα μας, δημιουργώντας τους μια λανθασμένη ιδέα για τον πολιτισμό μας.
Επίσης, δεν υπάρχουν χώροι πράσινου, λόγω της μεγάλης δόμησης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν χώροι χαλάρωσης.
Συνεπώς, μια ενδιαφέρουσα ιδέα είναι ο περιορισμός της άναρχης δόμησης, σε συνδυασμό με τη δημιουργία πάρκων αναψυχής, ώστε να προσελκύονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι, δίνοντάς τους ακόμη την ευκαιρία να επισκεφτούν τους διάφορους αρχαιολογικούς χώρους σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας.
Τελικός στόχος, λοιπόν, είναι η προβολή μιας χώρας που αποτελεί από μόνη της ένα μουσείο, χωρίς να υπάρχουν διάφορα προβλήματα που να τη δυσφημίζουν.
Γενικά, όμως, μέσω αυτής της προβολής, η χώρα μας αποκτά την ευκαιρία να αποκομίσει διάφορες θετικές συνέπειες, βοηθώντας τη σε διάφορους τομείς της καθημερινότητάς της. Μια εξελιγμένη, χωρίς προβλήματα χώρα αποτελεί πόλο έλξης για διάφορους τουρίστες. Έτσι, με αυτό τον τρόπο, ενισχύεται τόσο οικονομικά όσο και διαφημίζεται σε περισσότερες χώρες του εξωτερικού.
Κυρίως, όμως, της δίνεται η ευκαιρία να έρθει σε επαφή με νέους πολιτισμούς, εξυπηρετώντας την ανάπτυξή της σε πολιτικό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο. Βέβαια, παρουσιάζονται περισσότερες ευκαιρίες να εξελιχθεί σ’ έναν ικανό και ανταγωνιστικό παράγοντα των εξελίξεων.
Τέλος, επιτυγχάνεται ο θεσμός της παγκοσμιοποίησης, ανακτώντας νέους συμμάχους, που εξυπηρετεί στη διακρατική ενοποίηση και προσφορά.
Εξάλλου, ο πολιτισμός δεν είναι απλά ένας θεσμός, αλλά η πλευρά της ζωής μας που μας χαρακτηρίζει απόλυτα, προσδίδοντάς μας συγκεκριμένα στοιχεία.
Συνεπώς, η σωστή και επιτυχημένη προβολή του θα πραγματοποιηθεί μονάχα όταν ο ίδιος ο λαός που τον κατέχει τον μελετήσει βαθύτερα και τον κατανοήσει.
Τα υπόλοιπα μονάχα τότε θα φέρουν αποτέλεσμα και θετικές ευκαιρίες για τη χώρα μας.
2η Έκθεση Προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό:
οι θετικές συνέπειες
Ο ελληνικός πολιτισμός από την αρχή της δημιουργίας του αποτέλεσε πόλο έλξης για τους υπόλοιπους λαούς. Από τις αρχές της δημοκρατίας ως τις παραστάσεις αρχαίου θεάτρου, η Ελλάδα φημίζεται στο εξωτερικό.
Αν και στις μέρες μας ο ελληνικός πολιτισμός δεν έχει την προβολή που του αρμόζει, με ορισμένες κινήσεις από την Κυβέρνηση και τους πολίτες, θα ξαναβρεί την παλιά του αίγλη. Η χώρα μας διαθέτει έναν πλουσιότατο κάθετο και οριζόντιο διαμελισμό, τον οποίο θα πρέπει να εκμεταλλευτεί με κατάλληλες διαφημίσεις στο εξωτερικό, προσελκύοντας τουρίστες
. Έπειτα, η Ελλάδα κατακλύζεται από μνημεία και μουσεία με εκθέματα από τη βυζαντινή, ρωμαϊκή και σύγχρονη εποχή.
Έτσι, προβάλλεται η πολύπλευρη ιστορία της χώρας. Ύστερα, η εγκατάσταση Εστιών Ελληνικού Πολιτισμού σε διάφορα μέρη του κόσμου, συνδυασμένα με πολιτισμικά γεγονότα, ευνοεί τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού εκτός συνόρων.
Τα πολιτιστικά δρώμενα, όπως οι παραστάσεις θεάτρου στην Επίδαυρο, μπορούν να συμβάλλουν για τη διαφήμιση (προβολή) της χώρας μας, καθώς και την προσέλκυση επενδυτών.
Στη συνέχεια, το ίδιο το σχολικό σύστημα θα πρέπει να εξοικειώνει άμεσα τη νεολαία με τον πολιτισμό της χώρας μας, καθώς και το σύστημα αξιών του.
Μ’ αυτό τον τρόπο, οι νέοι θα μπορούν να προβάλλουν κατάλληλα την Ελλάδα στις συναναστροφές τους με ξένους νέους αντίστοιχα.
Αν λάβουμε υπόψη όλες αυτές τις ενέργειες, η Ελλάδα θα έχει πολλά επικείμενα οφέλη μέσω αυτών. Κατ’ αρχάς, θα αποφύγει τον απομονωτισμό, κατά συνέπεια την οπισθοδρόμηση, σε όλους τους τομείς.
Κατόπιν, αναπτύσσει σχέσεις συνεργασίας με άλλες χώρες, αναπτύσσοντας «διαφορετική αλληλεγγύη».
Επίσης, έχει την ευκαιρία να αποδείξει ότι είναι χώρα φιλειρηνική και φυσικά αντιρατσιστική, υποδεχόμενη πολίτες από όσες χώρες επιθυμούν να την επισκεφτούν.
Μάλιστα, μέσω αυτής της συνεργασίας, μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων χωρών, η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει ρυθμιστικό παράγοντα σε ζητήματα παγκοσμίου σημασίας, όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος.
Αν συμπεριλάβουμε και τον τουρισμό στα οφέλη της Ελλάδας, τότε υπάρχει και ένα μεγάλο εισόδημα στην Ελληνική Πολιτεία.
Βέβαια, θα πρέπει να συμπεριφερθούμε κόσμια στους τουρίστες και παρέχοντάς τους την καλύτερη δυνατή φιλοξενία.
Η Ελλάδα δεν υστερεί σε τίποτα από τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να αφήσει ανεκμετάλλευτα όλα τα καλά χαρακτηριστικά της στοιχεία.
Έτσι θα ακολουθήσει επάξια συνέχεια του φημισμένου αρχαίου της πολιτισμού.
Ενότητα 1η, Η Ελλάδα στον κόσμο
"Η ιδανική μου πατρίδα"
 |
Πατρίδα μου είναι και η καθημερινότητα του καφενείου.
Του ανταμώματος και της επικοινωνίας.
Του κουτσομπολιού και της έντονης πολιτικής συζήτησης.
Της διαρκούς διαφωνίας. Αλλά και του καφέ.
|
- Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είν'οι κάμποι; Μην είναι τ'άσπαρτα ψηλά βουνά;
- Μην είναι ο ήλιος της που χρυσολάμπει; Μην είναι τ'άστρα της τα φωτεινά; Ό
- χι δεν με έπιασε πατριωτικός οίστρος, μήτε παραμιλώ από τα όσα συμβαίνουν
- τελευταία. Κοιτάζω τριγύρω μου και βλέπω μία χώρα με τους μισούς στα κά
- γκελα και τους άλλους μισούς στα πρόθυρα της αφασικής παράλυσης. Και ειλ
- ικρινά στο λέω, έρχονται στιγμές που με πιάνει η απόγνωση.
- «Η ιδανική μου πατρίδα". Δυστυχώς "ιδανική", όχι "πραγματική". Τι προσπά
- θη
- σα να κάμω; Να απομονώσω όλα τα νοσηρά της χαρακτηριστικά και να εστιά
- σω στις μεγαλοσύνες του πνεύματός της. Περιδιαβαίνοντας το Μουσείο Χατζη
- κυριάκου Γκίκα, δοκίμασα να συζητήσω τη σύγχρονη πολιτιστική μας ταυτότη
- τα, αφαιρώντας από αυτήν όλα όσα μας πληγώνουν -τα υπονοώ σε κάποια ση
- μεία, αλλά δεν τα αφήνω να κυριαρχήσουν στο κείμενο
- Ένα μουσείο που συζητάει με τον πιο εύστοχο τρόπο, την ουσία της ελληνικό
- τητας -έτσι όπως έχει διαμορφωθεί τα τελευταία εκατό χρόνια.
- Δεν πρόκειται για μια απλή επίσκεψη σε ένα μουσείο, είναι αναστοχασμός σε
- μία σύνθετη πολιτιστική ταυτότητα. Την ταυτότητα που φέρουμε (σε ένα βαθμό
- ) όλοι μας. Και που εναπόκειται στην προσωπική μας ευθύνη και ιδιοσυγκρασί
- α, να αξιοποιήσουμε ή να απαξιώσουμε.
- Ένα παράπονο για ετούτη την πατρίδα που έχει γεννήσει το σημαντικό, αλλά
- στο δια ταύτα της αφήνεται στο φαιδρό και το ανόητο. Μία πατρίδα που
- αυτοκτονεί (αφού πρώτα φάει τα παιδιά της). (Σκέψεις ενός Πιγκουίνου
- που παραμιλάει, προσπαθώντας να ανασυνθέσει τα θραύσματα του σπασμέ
- νου ποτηριού της πατρίδας, μπας και μπορέσουμε να ξαναπιούμε ποτές νερό).
Είναι η φύση ασφαλώς, και πάντα οι άνθρωποι
Του Νίκου Ξυδάκη 10 Σεπτεμβρίου
2013
2013
Δύο ώρες οδήγηση από την Αθήνα, και ο ορίζοντας ανοίγει. Σε λιγότερο από ένα εικο
σιτετράωρο σκέφτεσαι αλλιώς. Είναι η φύση ασφαλώς, το χώμα και τα δέντρα, οι μυρω
διές, οι ήχοι και η σιγαλιά, τα χρώματα του φθινοπωρινού ουρανού, το φως ιλαρόν* και
ο χαιρετισμός του αποσπερίτη στον Άγιο Τρύφωνα, οι φορτωμένες φυρικιές, καστα
νιές, καρυδιές, οι κομψότατοι αμπελώνες στους μαλακούς λόφους, οι τραγανές ρώγες
που περιμένουν το χέρι του τρυγητή. Είναι το μαλακό αργιλόχωμα και το κυμάτισμα
των γρύλλων από πλαγιά σε πλαγιά, είναι το έναστρο στερέωμα και η πόλη στο βά
θος, από 1.100 μέτρα υψόμετρο. Είναι η φύση ασφαλώς.
σιτετράωρο σκέφτεσαι αλλιώς. Είναι η φύση ασφαλώς, το χώμα και τα δέντρα, οι μυρω
διές, οι ήχοι και η σιγαλιά, τα χρώματα του φθινοπωρινού ουρανού, το φως ιλαρόν* και
ο χαιρετισμός του αποσπερίτη στον Άγιο Τρύφωνα, οι φορτωμένες φυρικιές, καστα
νιές, καρυδιές, οι κομψότατοι αμπελώνες στους μαλακούς λόφους, οι τραγανές ρώγες
που περιμένουν το χέρι του τρυγητή. Είναι το μαλακό αργιλόχωμα και το κυμάτισμα
των γρύλλων από πλαγιά σε πλαγιά, είναι το έναστρο στερέωμα και η πόλη στο βά
θος, από 1.100 μέτρα υψόμετρο. Είναι η φύση ασφαλώς.
Σε αυτό τον τόπο, ευλογημένο από θεούς παλαιούς και θεούς νέους, ζουν άνθρωποι
που ζουν ακόμη αρμονικά με τη φύση, δεν την βιάζουν, δεν την εξαντλούν, τη σέβο
νται και δρέπουν τους καρπούς της. Που γνωρίζουν την ιστορία του τόπου και τις παρα
δόσεις του, αλλά και το παρόν δυναμικό του, τα ανοίγματά του στο μέλλον. Η Αρκαδία
είναι το αρχέτυπο βάσει του οποίου οικοδομήθηκε η αρκαδική εικόνα της Τοσκάνης,
το ευγενές μείγμα βουκολικής ουτοπίας και ανθρώπινης επέμβασης ― ο Γιάννης το ε
παναλαμβάνει καθώς αποθαυμάζουμε το οικοσύστημα του οροπεδίου της Τεγέας.
που ζουν ακόμη αρμονικά με τη φύση, δεν την βιάζουν, δεν την εξαντλούν, τη σέβο
νται και δρέπουν τους καρπούς της. Που γνωρίζουν την ιστορία του τόπου και τις παρα
δόσεις του, αλλά και το παρόν δυναμικό του, τα ανοίγματά του στο μέλλον. Η Αρκαδία
είναι το αρχέτυπο βάσει του οποίου οικοδομήθηκε η αρκαδική εικόνα της Τοσκάνης,
το ευγενές μείγμα βουκολικής ουτοπίας και ανθρώπινης επέμβασης ― ο Γιάννης το ε
παναλαμβάνει καθώς αποθαυμάζουμε το οικοσύστημα του οροπεδίου της Τεγέας.
Είναι η φύση ασφαλώς. Αλλά και οι άνθρωποι που την αφουγκράζονται και την καλ
λιεργούν, που ακούνε τις πολιτισμικές συνηχήσεις και τις παραγωγικές δυνατότητες.
Άνθρωποι της γνώσης και της επιχειρηματικότητας, της πρωτογενούς παραγωγής
και της μεταποίησης μοναδικών προϊόντων, της βιομηχανίας και της τεχνολογίας,
της παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Ο Γιάννης, η Αμαλία, ο Χρήστος, άνθρω
ποι της γενιάς μου, με παρόμοια βιώματα και αγωνίες, ευφυείς, ευαίσθητοι,
ριψοκίνδυνοι,ακάματοι, νοικοκύρηδες. Ανοιχτοί στο καινούργιο. Άφοβοι. Στα λόγια
του Γιάννη και της Αμαλίας, αλλά κυρίως στα έργα τους, αναγνωρίζω τις κρυμμένες,
τις λανθάνουσες δυνάμεις του σήμερα λαβωμένου ελληνισμού. Δυνάμεις παραγωγών
και εμπόρων, δημιουργών, λογίων, καλλιτεχνών, πατριωτών, ταξιδευτών. Οινοποιούς
που σκέφτονται ολιστικά και οικουμενικά, μαθηματικούς που έγιναν μάνατζερ, δάσκα
λους που είναι και ξενοδόχοι, ελαιοπαραγωγούς ντιζάινερ, μηχανικούς, κινηματογραφι
στές, γιατρούς και γραφιάδες, καλογέρους που καλλιεργούν αμπέλια.
λιεργούν, που ακούνε τις πολιτισμικές συνηχήσεις και τις παραγωγικές δυνατότητες.
Άνθρωποι της γνώσης και της επιχειρηματικότητας, της πρωτογενούς παραγωγής
και της μεταποίησης μοναδικών προϊόντων, της βιομηχανίας και της τεχνολογίας,
της παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Ο Γιάννης, η Αμαλία, ο Χρήστος, άνθρω
ποι της γενιάς μου, με παρόμοια βιώματα και αγωνίες, ευφυείς, ευαίσθητοι,
ριψοκίνδυνοι,ακάματοι, νοικοκύρηδες. Ανοιχτοί στο καινούργιο. Άφοβοι. Στα λόγια
του Γιάννη και της Αμαλίας, αλλά κυρίως στα έργα τους, αναγνωρίζω τις κρυμμένες,
τις λανθάνουσες δυνάμεις του σήμερα λαβωμένου ελληνισμού. Δυνάμεις παραγωγών
και εμπόρων, δημιουργών, λογίων, καλλιτεχνών, πατριωτών, ταξιδευτών. Οινοποιούς
που σκέφτονται ολιστικά και οικουμενικά, μαθηματικούς που έγιναν μάνατζερ, δάσκα
λους που είναι και ξενοδόχοι, ελαιοπαραγωγούς ντιζάινερ, μηχανικούς, κινηματογραφι
στές, γιατρούς και γραφιάδες, καλογέρους που καλλιεργούν αμπέλια.
Είναι η φύση ασφαλώς. Ο θηλυκός Πάρνωνας, οι λόφοι των νυμφών και των κλεφταρ
ματολών ― μα ιδού, η φύση είναι και ιστορία, είναι συνέχεια, είναι οι άνθρωποι λοι
πόν, που έφυγαν από τον χαμηλό ορίζοντα του παλιού χωριού και τώρα επιστρέφουν
υπό άλλους όρους, να ανοίξουν τον ορίζοντα, να βλαστήσουν στο μέλλον.
ματολών ― μα ιδού, η φύση είναι και ιστορία, είναι συνέχεια, είναι οι άνθρωποι λοι
πόν, που έφυγαν από τον χαμηλό ορίζοντα του παλιού χωριού και τώρα επιστρέφουν
υπό άλλους όρους, να ανοίξουν τον ορίζοντα, να βλαστήσουν στο μέλλον.
Η γη. Το καλό κρασί το φτιάχνει η τεχνολογία, το μεγάλο κρασί το φτιάχνει το αμπέλι,
μας λέει ο Γιάννης ανάμεσα σε προγραμματιζόμενες μηχανές μέσα σε κλιματιζόμενα
κτίρια. Τον πιστεύω ακαριαία, γιατί θυμάμαι πώς εξηγούσε νωρίτερα το ταίριασμα κά
θε ράτσας σταφυλιού με το έδαφος και τον προσανατολισμό του αμπελότοπου, τα αρ
γιλώδη, τις μαρμαριές, τα σχιστολιθικά. Και με ποια λάμψη στα μάτια έβλεπε ήδη μπρο
στά του ολοζώντανη μια Ελλάδα να παράγει προϊόντα κορυφαίας ποιότητας, με ονομα
σία προέλευσης, με τόπο καταγωγής, με σφραγίδα ανθρώπων. Είδα κι εγώ μαζί του
αυτή την Ελλάδα που ξυπνά από τον λήθαργο και το σοκ, από τον φόβο και τον πόνο,
από τη φαγωμάρα, και αποτινάσσει το κηφηναριό** και τα παράσιτα. Υψώσαμε τα
ποτήρια: εγώ ειμί η άμπελος , υμείς τα κλήματα. Οι άνθρωποι πάντα.
μας λέει ο Γιάννης ανάμεσα σε προγραμματιζόμενες μηχανές μέσα σε κλιματιζόμενα
κτίρια. Τον πιστεύω ακαριαία, γιατί θυμάμαι πώς εξηγούσε νωρίτερα το ταίριασμα κά
θε ράτσας σταφυλιού με το έδαφος και τον προσανατολισμό του αμπελότοπου, τα αρ
γιλώδη, τις μαρμαριές, τα σχιστολιθικά. Και με ποια λάμψη στα μάτια έβλεπε ήδη μπρο
στά του ολοζώντανη μια Ελλάδα να παράγει προϊόντα κορυφαίας ποιότητας, με ονομα
σία προέλευσης, με τόπο καταγωγής, με σφραγίδα ανθρώπων. Είδα κι εγώ μαζί του
αυτή την Ελλάδα που ξυπνά από τον λήθαργο και το σοκ, από τον φόβο και τον πόνο,
από τη φαγωμάρα, και αποτινάσσει το κηφηναριό** και τα παράσιτα. Υψώσαμε τα
ποτήρια: εγώ ειμί η άμπελος , υμείς τα κλήματα. Οι άνθρωποι πάντα.
* ιλαρός: χαρωπός, φαιδρός, εύθυμος.
** κηφηναριό : σύνολο ανθρώπων τεμπέληδων και αργόσχολων
Η ΕΛΛΑΔΑ, ΤΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΦΥΡΕΣ
ΤΟ ΜΟΤΙΒΟ ΕΙΝΑΙ ΠΑΛΙΟ, παμπάλαιο, καθιερωμένο από τη γεωγραφία και την Ιστορία και
μεταδιδόμενο από τον έναν διπλωμάτη στον άλλον κι από επισκέπτη σε επισκέπτη. Ήταν λοι
πόν δύσκολο να μην το υιοθετήσει και ο πάπας Ιωάννης-Παύλος ο Β', ο όποιος, στις συζητή
σεις του με την πολιτειακή, πολιτική και εκκλησιαστική ηγεσία της χώρας, επανέλαβε πως « η
Ελλάδα είναι γέφυρα ». Μια γέφυρα ανάμεσα στον ελληνισμό και το χριστιανισμό, ανάμεσα
στην Ανατολή και τη Δύση, ανάμεσα στα Βαλκάνια και την Ευρώπη, ανάμεσα στη Μεσόγειο
και τον Βορρά, ανάμεσα στον ισλαμισμό και τον δυτικό χριστιανισμό. Μπορεί ή Ελλάδα να
μην απλώνει την αίγλη της σε «τρεις ηπείρους και πέντε θάλασσες», όπως ορέγονται οι κατά
φαντασίωση επίγονοι του μεγαλεξανδρισμού, μπορεί να μην είναι ακριβώς ο άξονας από τον
οποίο κρίνεται οπωσδήποτε το ευρωπαϊκό μέλλον των Βαλκανίων και της Εγγύς Ανατολής,
όπως θέλουν να πιστεύουν οι ηγέτες της, η θέση της πάντως στην υδρόγειο εμφανίζεται
«κομβική», έστω κι αν υπάρχουν αναρίθμητες άλλες εξίσου ή και περισσότερο κομβικές.
μεταδιδόμενο από τον έναν διπλωμάτη στον άλλον κι από επισκέπτη σε επισκέπτη. Ήταν λοι
πόν δύσκολο να μην το υιοθετήσει και ο πάπας Ιωάννης-Παύλος ο Β', ο όποιος, στις συζητή
σεις του με την πολιτειακή, πολιτική και εκκλησιαστική ηγεσία της χώρας, επανέλαβε πως « η
Ελλάδα είναι γέφυρα ». Μια γέφυρα ανάμεσα στον ελληνισμό και το χριστιανισμό, ανάμεσα
στην Ανατολή και τη Δύση, ανάμεσα στα Βαλκάνια και την Ευρώπη, ανάμεσα στη Μεσόγειο
και τον Βορρά, ανάμεσα στον ισλαμισμό και τον δυτικό χριστιανισμό. Μπορεί ή Ελλάδα να
μην απλώνει την αίγλη της σε «τρεις ηπείρους και πέντε θάλασσες», όπως ορέγονται οι κατά
φαντασίωση επίγονοι του μεγαλεξανδρισμού, μπορεί να μην είναι ακριβώς ο άξονας από τον
οποίο κρίνεται οπωσδήποτε το ευρωπαϊκό μέλλον των Βαλκανίων και της Εγγύς Ανατολής,
όπως θέλουν να πιστεύουν οι ηγέτες της, η θέση της πάντως στην υδρόγειο εμφανίζεται
«κομβική», έστω κι αν υπάρχουν αναρίθμητες άλλες εξίσου ή και περισσότερο κομβικές.
Διπλό, εν πάση περιπτώσει, το ερώτημα: πώς ακριβώς βλέπουμε και ζούμε οι νεότεροι Έλλη
νες το γεφυράκι μας, και πόσο υπερεκτιμούμε τον διαμεσολαβητικό ρόλο που μας αποδίδε
ται. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι ζούμε εδώ όπου ζούμε, έχει ευνοήσει την αυτογνωσία μας
η την παρεμπόδισε; Μήπως παγιδευτήκαμε, έτσι ώστε άλλοτε να αισθανόμαστε μειονεκτικά -
σαν να υπολειπόμαστε επειδή βρισκόμαστε σε κάποια περιφέρεια, σε κάποια χωματερή της
Ιστορίας η σε μια υποσημείωση στον πυθμένα των σελίδων της -, και άλλοτε σαν αυθέντες
στον ομφαλό του κόσμου, από τον οποίο διέρχονται όλα τα νήματα, όλα τα δίκτυα; Εμείς οι γε
φυρωτές σκεφτήκαμε άραγε ποτέ, έως το επώδυνο βάθος, ποιες ακριβώς γέφυρες - πόσο αν
θεκτικές και βατές, και πόσο γνήσιες- μας συνδέουν με την ελληνική αρχαιότητα, επί παραδείγ
ματι, ή με όση ουσία του χριστιανισμού ενδέχεται να έχει μείνει άθικτη ύστερα από τη μακραί
ωνη δράση τόσων κιβδηλοποιών; Ποια γεφύρια υπηρετούν πράγματι την επαφή και τη σύνδε
ση και ποια στέκουν σαν ανυπέρβατοι δείκτες χωρισμού, σαν απαγορευτικοί όροι ή και σαν ε
πιχειρήματα υπέρ του απομονωτισμού;
νες το γεφυράκι μας, και πόσο υπερεκτιμούμε τον διαμεσολαβητικό ρόλο που μας αποδίδε
ται. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι ζούμε εδώ όπου ζούμε, έχει ευνοήσει την αυτογνωσία μας
η την παρεμπόδισε; Μήπως παγιδευτήκαμε, έτσι ώστε άλλοτε να αισθανόμαστε μειονεκτικά -
σαν να υπολειπόμαστε επειδή βρισκόμαστε σε κάποια περιφέρεια, σε κάποια χωματερή της
Ιστορίας η σε μια υποσημείωση στον πυθμένα των σελίδων της -, και άλλοτε σαν αυθέντες
στον ομφαλό του κόσμου, από τον οποίο διέρχονται όλα τα νήματα, όλα τα δίκτυα; Εμείς οι γε
φυρωτές σκεφτήκαμε άραγε ποτέ, έως το επώδυνο βάθος, ποιες ακριβώς γέφυρες - πόσο αν
θεκτικές και βατές, και πόσο γνήσιες- μας συνδέουν με την ελληνική αρχαιότητα, επί παραδείγ
ματι, ή με όση ουσία του χριστιανισμού ενδέχεται να έχει μείνει άθικτη ύστερα από τη μακραί
ωνη δράση τόσων κιβδηλοποιών; Ποια γεφύρια υπηρετούν πράγματι την επαφή και τη σύνδε
ση και ποια στέκουν σαν ανυπέρβατοι δείκτες χωρισμού, σαν απαγορευτικοί όροι ή και σαν ε
πιχειρήματα υπέρ του απομονωτισμού;
Πρόδηλο είναι πως, όταν οι προσεγγίσεις της πνευματικής μας «χωροταξίας» και του ιδιοσυ
γκρασιακού μας «τόπου» υπακούνε στο ασφυκτικό δίλημμα «Ανατολή ή Δύση;», «Ευρώπη ή
Ανατολή;», «Βαλκάνια ή Ευρώπη;», συρόμαστε προς μιαν απάντηση είτε συναισθηματικά εξο
γκωμένη (οπότε υμνολογούμε την ευδαιμονική τάχα Ανατολή και αρνιόμαστε τη δήθεν ψυχρή,
ανέορτη και ανέραστη Δύση) είτε άγαρμπα ιδεολογικοποιημένη και βίαια «εκσυγχρονιστική»,
οπότε δηλώνουμε φανατικοί της φωτεινής Εσπερίας και αρνητές της οπισθοδρομικής Ανατο
λής. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, απλώς σπεύδουμε να εξορύξουμε τον έναν από
τους δύο οφθαλμούς μας, χάρη στους οποίους μπο¬ρούμε να μελετήσουμε - άρα και να βιώ
σουμε - τον κόσμο σαν μεικτό και ποικίλο, πολυδιάστατο και πολυφωνικό, και όχι εγκλωβισμέ
νο σε διλημματικούς βρόχους και ξύλινα πλαίσια. Κι ο κόσμος μας, ανατολίτικα δυτικός η δυτι
κά ανατολικός, χρωστάει πολλά, σχεδόν τα πάντα, σ'αυτήν ακριβώς τη γενέθλια ποικιλία του,
στην ανοιχτοσύνη του. Βεβαίως, δεν έχουμε ευλογηθεί μόνο εμείς από μια τέτοια τύχη, αλλά
γιατί να είμαστε εμείς εκείνοι που πρώτοι θα απαρνηθούν αυτή τη θέση μεταιχμίου ή μετεώ
ρου; Γιατί να ορφανέψουμε οικειοθελώς, φονεύοντας τον έναν από τούς πατέρες μας; Γιατί
πρέπει να δηλώσουμε αποκλειστικά Δυτικοί ή αποκλειστικά Ανατολικοί; Γιατί να ταυτίσουμε
στενόμυαλα και στενόκαρδα τη μεν Δύση με τον οικονομισμό ή τον καθωσπρεπισμό (ή, σε
αντίστροφη ανάγνωση, με το φως ), τη δε Ανατολή με τον «έκλυτον βίον» και τη ραστώνη (ή
με την απόλυτη ελευθερία ); Γιατί δηλαδή να δηλώσουμε απόντες από το μέγιστο μάθημα της
Ιστορίας, τον συγκρητισμό;
γκρασιακού μας «τόπου» υπακούνε στο ασφυκτικό δίλημμα «Ανατολή ή Δύση;», «Ευρώπη ή
Ανατολή;», «Βαλκάνια ή Ευρώπη;», συρόμαστε προς μιαν απάντηση είτε συναισθηματικά εξο
γκωμένη (οπότε υμνολογούμε την ευδαιμονική τάχα Ανατολή και αρνιόμαστε τη δήθεν ψυχρή,
ανέορτη και ανέραστη Δύση) είτε άγαρμπα ιδεολογικοποιημένη και βίαια «εκσυγχρονιστική»,
οπότε δηλώνουμε φανατικοί της φωτεινής Εσπερίας και αρνητές της οπισθοδρομικής Ανατο
λής. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση, απλώς σπεύδουμε να εξορύξουμε τον έναν από
τους δύο οφθαλμούς μας, χάρη στους οποίους μπο¬ρούμε να μελετήσουμε - άρα και να βιώ
σουμε - τον κόσμο σαν μεικτό και ποικίλο, πολυδιάστατο και πολυφωνικό, και όχι εγκλωβισμέ
νο σε διλημματικούς βρόχους και ξύλινα πλαίσια. Κι ο κόσμος μας, ανατολίτικα δυτικός η δυτι
κά ανατολικός, χρωστάει πολλά, σχεδόν τα πάντα, σ'αυτήν ακριβώς τη γενέθλια ποικιλία του,
στην ανοιχτοσύνη του. Βεβαίως, δεν έχουμε ευλογηθεί μόνο εμείς από μια τέτοια τύχη, αλλά
γιατί να είμαστε εμείς εκείνοι που πρώτοι θα απαρνηθούν αυτή τη θέση μεταιχμίου ή μετεώ
ρου; Γιατί να ορφανέψουμε οικειοθελώς, φονεύοντας τον έναν από τούς πατέρες μας; Γιατί
πρέπει να δηλώσουμε αποκλειστικά Δυτικοί ή αποκλειστικά Ανατολικοί; Γιατί να ταυτίσουμε
στενόμυαλα και στενόκαρδα τη μεν Δύση με τον οικονομισμό ή τον καθωσπρεπισμό (ή, σε
αντίστροφη ανάγνωση, με το φως ), τη δε Ανατολή με τον «έκλυτον βίον» και τη ραστώνη (ή
με την απόλυτη ελευθερία ); Γιατί δηλαδή να δηλώσουμε απόντες από το μέγιστο μάθημα της
Ιστορίας, τον συγκρητισμό;
Αλλά ας επανέλθουμε στη ροπή μας να αποδίδουμε στον φυλετικό η εθνικό εαυτό μας το ρό
λο της γέφυρας, του διαμέσου, και μάλιστα του υπέρτερου διαμέσου, ανάμεσα σε μύρια όσα,
ανάλογα με το τι μας υπαγορεύει κάθε φορά η πεποίθηση ότι στη γέννησή μας παραστάθη
καν γενναιόδωροι οι θεοί. Αν λοιπόν πιστέψουμε τούς αναρίθμητους δημόσιους ρήτορες
(στις τάξεις τους συνωθούνται πολιτικοί, ιερωμένοι, στρατιωτικοί, δημοσιογραφούντες, «πνευ
ματικοι ταγοί», αλλά και φίρμες του θεάματος και του ακροάματος ), οι Έλληνες δεν γεφυρώ
νουμε απλώς τη Δύση με την Ανατολή αλλά το πνεύμα με το σώμα, θαρρείς και οι άλλοι λαοί,
είτε εκ δεξιών μας διαβιούν είτε εξ ευωνύμων, δεν τα πάνε καλά ούτε με το ένα ούτε με το άλ
λο. Γεφυρώνουμε επίσης, σαν απόγονοι των αρχαίων και κληρονόμοι της περιουσίας τους,
όλο τον υπόλοιπο κόσμο με τη δημοκρατία (εδώ γεννήθηκε ), με την ποίηση (εδώ γεννήθηκε),
με το θέατρο και τη μουσική (κι αυτά εδώ λέμε ότι γεννήθηκαν), με τους κυκλικούς χορούς (κι
αυτοί εδώ λέμε ότι γεννήθηκαν, και μάλιστα, εις πείσμα των οφθαλμών μας, εξακολουθούμε
να ισχυριζόμαστε ότι δεν χορεύονται πουθενά αλλού στην οικουμένη), και βέβαια με τους α
γνούς Ολυμπιακούς αγώνες.
λο της γέφυρας, του διαμέσου, και μάλιστα του υπέρτερου διαμέσου, ανάμεσα σε μύρια όσα,
ανάλογα με το τι μας υπαγορεύει κάθε φορά η πεποίθηση ότι στη γέννησή μας παραστάθη
καν γενναιόδωροι οι θεοί. Αν λοιπόν πιστέψουμε τούς αναρίθμητους δημόσιους ρήτορες
(στις τάξεις τους συνωθούνται πολιτικοί, ιερωμένοι, στρατιωτικοί, δημοσιογραφούντες, «πνευ
ματικοι ταγοί», αλλά και φίρμες του θεάματος και του ακροάματος ), οι Έλληνες δεν γεφυρώ
νουμε απλώς τη Δύση με την Ανατολή αλλά το πνεύμα με το σώμα, θαρρείς και οι άλλοι λαοί,
είτε εκ δεξιών μας διαβιούν είτε εξ ευωνύμων, δεν τα πάνε καλά ούτε με το ένα ούτε με το άλ
λο. Γεφυρώνουμε επίσης, σαν απόγονοι των αρχαίων και κληρονόμοι της περιουσίας τους,
όλο τον υπόλοιπο κόσμο με τη δημοκρατία (εδώ γεννήθηκε ), με την ποίηση (εδώ γεννήθηκε),
με το θέατρο και τη μουσική (κι αυτά εδώ λέμε ότι γεννήθηκαν), με τους κυκλικούς χορούς (κι
αυτοί εδώ λέμε ότι γεννήθηκαν, και μάλιστα, εις πείσμα των οφθαλμών μας, εξακολουθούμε
να ισχυριζόμαστε ότι δεν χορεύονται πουθενά αλλού στην οικουμένη), και βέβαια με τους α
γνούς Ολυμπιακούς αγώνες.
Γεφυρώνουμε επίσης τούς μισούς (τουλάχιστον) λαούς της γης με τη γλώσσα τους, τη δική
τους γλώσσα, εφόσον -σύμφωνα με το τροπάρι πού μας αρέσει να ψέλνουμε, για να μας πά
ρει ο ύπνος και να δούμε τον εαυτό μας στον ταιριαστό ρόλο του κοσμοκράτορα-, αν δεν δα
νείζονταν από τη δική μας ανώτερη γλώσσα αναρίθμητα λήμματα, δεν θα είχαν ξεπεράσει ακό
μα το στάδιο της πρωτόγονης σκέψης και έκφρασης. Τέλος, γεφυρώνουμε τη γη και τους αν
θρώπους της με τον Θεό τον ίδιο, σαν μοναδικοί έμπιστοι μεσίτες του, εφόσον εμείς είμαστε
τελικά ο περιούσιος λαός, όπως βεβαιώνουν και οι ιεράρχες μας.
τους γλώσσα, εφόσον -σύμφωνα με το τροπάρι πού μας αρέσει να ψέλνουμε, για να μας πά
ρει ο ύπνος και να δούμε τον εαυτό μας στον ταιριαστό ρόλο του κοσμοκράτορα-, αν δεν δα
νείζονταν από τη δική μας ανώτερη γλώσσα αναρίθμητα λήμματα, δεν θα είχαν ξεπεράσει ακό
μα το στάδιο της πρωτόγονης σκέψης και έκφρασης. Τέλος, γεφυρώνουμε τη γη και τους αν
θρώπους της με τον Θεό τον ίδιο, σαν μοναδικοί έμπιστοι μεσίτες του, εφόσον εμείς είμαστε
τελικά ο περιούσιος λαός, όπως βεβαιώνουν και οι ιεράρχες μας.
Με τόση γεφυροποιία, κι ακόμα δυσκολευόμαστε να στεριώσουμε ένα γεφυράκι πού να μας
συνδέει και να μας συμφιλιώνει με τον απωθημένο εαυτό μας, εκείνον που ταράζεται από την
υπερβολή και τη ματαιοδοξία και δεν μπορεί να κατασταλάξει ανάμεσα στο μηδέν και το άπει
ρον όπου μετεωρίζεται.
συνδέει και να μας συμφιλιώνει με τον απωθημένο εαυτό μας, εκείνον που ταράζεται από την
υπερβολή και τη ματαιοδοξία και δεν μπορεί να κατασταλάξει ανάμεσα στο μηδέν και το άπει
ρον όπου μετεωρίζεται.
Παντελής Μπουκάλας,
Υποθέσεις ΙΙ, εκδόσεις
Υποθέσεις ΙΙ, εκδόσεις
ΑΓΡΑ,
(επιφυλλίδα στην εφημ.
(επιφυλλίδα στην εφημ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,
15 /7/2001)
15 /7/2001)
έκλυτος βίος < ἐκλύω = ελευθερώνω: ακόλαστη ζωή, παραδομένη στις ηδονές.
κιβδηλοποιός < κίβδηλ(ος) -ο- + -ποιός : παραχαράκτης, αυτός που κατασκευάζει πλαστά
νομίσματα.
νομίσματα.
βρόχος : η θηλιά της αγχόνης, (μτφ.) για κτ. που σφίγγει, που πνίγει όπως η θηλιά.
ραστώνη: ραθυμία, νωθρότητα
ταγός :πνευματικός αρχηγός, καθοδηγητής
συνωθούμαι :συνωστίζομαι
μετεωρίζομαι:αιωρούμαι
«ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΖΕΙΣ. ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ;»
[….] Πόσες και πόσες φορές άραγε δεν φτάσαμε πολλοί εξ ημών (έστω κι αν την πονάμε την
πατρίδα μας, έστω κι αν την ελέγχουμε σκληρά ακριβώς επειδή την πονάμε) να ανακεφαλαι
ώσουμε μια κουβέντα με φίλους και γνωστούς (στο καφενείο, στην ταβέρνα, στην καλοκαιρι
νή βεράντα, ακόμα και στην περιφορά του επιταφίου) ανασύροντας το κλισέ « Έλα μωρέ τώ
ρα, στην Ελλάδα ζεις, μην το ψάχνεις »...Πόσες και πόσες φορές δεν φτάσαμε να πιστεύουμε
ότι μόνο με τη φόρμουλα αυτή είναι δυνατόν να ερμηνευτούν μέχρις ενός σημείου όσα γίνο
νται στη χώρα μας, όλα τα στραβά και τ' ανάποδα που βιαζόμαστε να πιστέψουμε ότι μόνο ε
δώ συμβαίνουν: η καταβαράθρωση του Χρηματιστηρίου και τα αναμμένα τσιγάρα πού πετιού
νται από το παράθυρο του αυτοκινήτου σε δρόμο δασικό, τα σκουπίδια στους εθνικούς δρυ
μούς, στις θάλασσες αλλά και στους αρχαιολογικούς χώρους, ή έπαυλη στη θέση του ενός ο
ρόφου πού επιτρέπει ή πολεοδομία, τα τριπλοπαρκαρίσματα εκεί ακριβώς όπου απαγορεύε
ται ή στάθμευση, ή εξόφθαλμα δόλια διαιτησία στα γήπεδα του ποδοσφαίρου ή του μπάσκετ,
το μπάζωμα των ποταμών και των ρεμάτων, τα φακελάκια, οι πονηρές πατέντες στα ταξίμε
τρα, τα ρουσφέτια, ή ακαταμάχητη διαφθορά, οι αμέτρητες Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις
που η κατάληξή τους επιβεβαιώνει ότι ο κάλαθος των αχρήστων αποτέλεσε άλμα για την αν
θρωπότητα όπως και ό τροχός, η κληροδοσία βουλευτικών εδράνων, πανεπιστημιακών ε
δρών ή αρχηγικών κομματικών θώκων από τον παππού στον εγγονό και από τον μπαμπά
στον μπέμπη που θα' ρθει ώρα και θα περιλάβει κι αυτός την πατρίδα για να την ξανασώσει,
μιας και δεν την έσωσε επαρκώς ό κληροδότης του, το νυστέρι πού « μπαίνει βαθιά στο κόκα
λο » με την ίδια συχνότητα που έβαζε τα τρίποντα ο Παναγιώτης Φασούλας μια φορά κι έναν
καιρό, οι δημόσιες παραλίες όπου ξεφυτρώνουν οι βιλίτσες των επιτηδείων με την ευλογία
της ναοδομίας, κτλ.
Δεν είναι βέβαια αυτά η Ελλάδα, δεν είναι μόνον αυτά, γιατί και η καλοσύνη αντέχει και η φιλα
λληλία και η ανιδιοτέλεια και η συνέπεια στη δουλειά και η ομορφιά του τόπου (όσο κι αν τον
λεηλατούμε), κι ένα σωρό άλλα που σπεύδουμε να τα παραγράψουμε γιατί δεν τα συγχωρεί
το απαξιωτικό σχήμα που έχουμε κατασκευάσει. Δεν ισχύει καλά και σώνει η ομοιοκατάληκτη
απόφανση του Διονύση Σαββόπουλου, «στην Ελλάδα ζεις, δεν υπάρχει ελπίς». Αλλά κι αν
δεχτούμε το αυτονόητο, ότι αποτελούν και αυτά γνωρίσματα του κοινωνικού και πολιτικού μας
βίου, ποιος ενέχεται άραγε; Ποιος φταίει που το δόγμα το οποίο εξισώνει την Ελλάδα με την
πάσαν ευτέλεια εκτοξεύεται σαν να αληθεύει όσο και το πυθαγόρειο θεώρημα; Και εν πάση
περιπτώσει, απαλλάσσεται των ευθυνών όποιος προλάβει ν' αρπαχτεί από αυτήν την κατεδα
φιστική εξίσωση και να εκσφενδονίσει τα απαξιωτικά ρήματά του εναντίον όλων μα όλων των
υπολοίπων; Η « Μοίρα » ευθύνεται τάχα που ή χώρα παρουσιάζεται σαν θερμοκήπιο του κα
κού, εν αντιθέσει με τις υπόλοιπες, πού ή ξιπασιά μας τις παρασταίνει σαν κήπους θαυμάτων;
Μαζί τη φτιάχνουμε την Ελλάδα, την καθημερινότητα της Ελλάδας. Από το πόστο του ό καθέ
νας, στο μέτρο του και με τον τρόπο του. Άρχοντες και αρχόμενοι, κυβερνώντες και αντιπολι
τευόμενοι, βόρειοι και νότιοι, ολυμπιακοί, παναθηναϊκοί κι ό,τι άλλο, ορεινοί και νησιώτες, ορ
θόδοξοι, μουσουλμάνοι και αδιάφοροι, όλοι τη φτιάχνουμε κι όλοι μαζί τη χαλάμε. Μπορεί ό λό
γος ή η πράξη των πολιτικών και των λοιπών ταγών να βαραίνει περισσότερο, αυτό όμως
δεν αποτελεί άλλοθι για κανέναν, κι ας συγκαταλέγεται στους «ανωνύμους» ή στους « λοι
πούς πολίτες» (αλίμονο άλ
λωστε αν η Ελλάδα, ή οποιαδήποτε χώρα, ισούται με τούς «επωνύμους» της ).
Αν πράγματι «αυτή είναι η Ελλάδα...», αν δεν έχει πολλά κοινά στοιχεία με το φωτεινό και πα
νίσχυρο είδωλό της το οποίο δοξολογούμε όταν μας κυριεύει το σύνδρομο του μεγαλείου, αν
τη μειώνουν τα προβλήματά της καθώς και η συμπεριφορά των «ιδιοκτητών-χρηστών» της,
ας μην αναζητούμε το φταίξιμο στο «κακό το ριζικό μας», στο «Θεό που μας μισεί» ή στις γνω
στές «συνωμοσίες ανθελλήνων».
Ας την αγαπήσουμε λοιπόν γι' αυτό που πράγματι είναι, ταπεινό πάντως ωραίο και πολύτιμο,
κι όχι γι' αυτό που λένε οι παραληρηματικές ψευδαισθήσεις μας πως είναι, τάχα «ομφαλός
του κόσμου » ή ό,τι άλλο μεγαλοπρεπές. Κι όταν την κρίνουμε, να μη λησμονούμε ότι οφείλου
με να κρίνουμε πρωτίστως τον εαυτό μας και να μην τον απαλλάσσουμε. Και το τίμιο θα ήταν
να συντάσσει τον έλεγχό μας η αυστηρότητα της αγάπης κι όχι η σνομπίστικη λογική όσων ε
ξαπολύουν το πόρισμα «στην Ελλάδα ζεις, τι περιμένεις...», γιατί πιθανόν δεν χώνεψαν ποτ
την «άδικη μοίρα» που τους έγραψε να γεννηθούν στα χαμηλά Βαλκάνια κι όχι στα ύψη των
δυτικών μητροπόλεων.
Παντελής
Μπουκάλας, Υποθέσεις ΙΙ, εκδόσεις
ΑΓΡΑ, (επιφυλλίδα στην εφημ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 22 /7/2001)
Μπουκάλας, Υποθέσεις ΙΙ, εκδόσεις
ΑΓΡΑ, (επιφυλλίδα στην εφημ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 22 /7/2001)
καταβαράθρωση : πλήρης αποτυχία, μεγάλη καταστροφή ενός προσώπου ή ενός έργου ή
θεσμού
θεσμού
εξόφθαλμος -η -ο : (μτφ.) που πολύ εύκολα γίνεται αντιληπτός ή κατανοητός
θώκος : (επίσ.) ειδικό κάθισμα σε περίοπτη θέση, το οποίο προορίζεται για ανώτατο αξιωμα
τούχο. 2. το αντίστοιχο αξίωμα:
τούχο. 2. το αντίστοιχο αξίωμα:
ενέχομαι (μόνο στο ενεστ. θ.) : είμαι αναμεμειγμένος σε πράξη κολάσιμη ή επιλήψιμη
ξιπασιά : αλαζονεία, καυχησιολογία
απαξιώνω : θεωρώ, κρίνω κτ. ως ανάξιο λόγου ή ανάρμοστο, δεν καταδέχομαι να κάνω κτ.
Η Ελλάδα των τρελών αντιφάσεων
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Παίρνοντας στοιχεία από τα παραπάνω κείμενα και από εκείνα της 1ης ενότητας του
βιβλίου σας, γράψτε ένα άρθρο στο οποίο να αποτυπώνεται η δική σας ιδέα / αντίλη
ψη για το τι είναι Ελλάδα.
Θυμηθείτε ότι το άρθρο:
• Έχει επικαιρικό χαρακτήρα. Αφορμάται από επίκαιρο γεγονός, το οποίο σχολιάζει ή ερμη
νεύει.
• Δε χρειάζεται προσφώνηση
• Έχει ύφος απρόσωπο, σοβαρό, αντικειμενικό, αλλά και απλό, ώστε να γίνεται κατανοη
τό στο ευρύ κοινό
• Η λειτουργία της γλώσσας είναι αναφορική/κυριολεκτική
• Έχει τίτλο που είναι ευσύνοπτος, περιεκτικός, αφορά στο σύνολο του θέματος κι όχι σε μια
επιμέρους πτυχή του. Μπορεί να περιέχει σχόλιο είτε με τη μορφή λεκτικού/αξιολογικού χαρα
κτηρισμού είτε με τη χρήση σημείων στίξης.
Ένας επιτυχημένος τίτλος κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προδιαθέτει θετι
κά. Απαραίτητες προδιαγραφές ενός επιτυχημένου τίτλου:
Η Ελλάδα των τρελών αντιφάσεων
Δίπολα, αντινομίες, αμφιταλαντεύσεις και ανακολουθίες στα όρια του παραλογισμού. Η Ελλά
δα επιβιώνει στους αιώνες μέσα από τη σύνθεση των αντιθέτων και καταφέρνει να γράφει μία
από τις πιο γριφώδεις Ιστορίες του κόσμου, καταβάλλοντας όμως και το ανάλογο τίμημα.
δα επιβιώνει στους αιώνες μέσα από τη σύνθεση των αντιθέτων και καταφέρνει να γράφει μία
από τις πιο γριφώδεις Ιστορίες του κόσμου, καταβάλλοντας όμως και το ανάλογο τίμημα.
H Αθήνα, όπως έγραφε στα 1915 ο Γάλλος αρχαιολόγος Γουστάβος Φουζέρ, είναι η μόνη πό
λη στον κόσμο όπου μερικές καταστάσεις, που αλλού θα φαίνονταν υπερβολές μυθιστοριογρά
φου, δεν αγγίζουν την παραδοξολογία.
λη στον κόσμο όπου μερικές καταστάσεις, που αλλού θα φαίνονταν υπερβολές μυθιστοριογρά
φου, δεν αγγίζουν την παραδοξολογία.
Μία πόλη -μία χώρα- που οι κάτοικοί της μιλούσαν και έγραφαν άλλοτε στην καθαρεύουσα,
άλλοτε στη δημοτική, ονειρεύονταν την Κωνσταντινούπολη για πρωτεύουσα του ελληνικού
κράτους -οι Πολίτες πάλι όδευαν προς την Αθήνα- αγκάλιαζαν με θέρμη οτιδήποτε προερχό
ταν από την Ευρώπη (αρχιτεκτονική, ντύσιμο, μαγειρική, μουσική) και ταυτόχρονα υποκλίνο
νταν στο αρχαίο παρελθόν: Μία χώρα στην οποία ο ιδιωτικός παράγοντας υπερίσχυε του κρά
τους και τη στερέωση του οποίου στήριξαν οι ευεργέτες, που έχτισαν τα πάντα, ενώ αναφω
νούσαν δια στόματος Αλέξανδρου Σούτσου «ουδ’ ελάχιστη συνδρομή λαβόντες παρά της Κυ
βερνήσεως».
άλλοτε στη δημοτική, ονειρεύονταν την Κωνσταντινούπολη για πρωτεύουσα του ελληνικού
κράτους -οι Πολίτες πάλι όδευαν προς την Αθήνα- αγκάλιαζαν με θέρμη οτιδήποτε προερχό
ταν από την Ευρώπη (αρχιτεκτονική, ντύσιμο, μαγειρική, μουσική) και ταυτόχρονα υποκλίνο
νταν στο αρχαίο παρελθόν: Μία χώρα στην οποία ο ιδιωτικός παράγοντας υπερίσχυε του κρά
τους και τη στερέωση του οποίου στήριξαν οι ευεργέτες, που έχτισαν τα πάντα, ενώ αναφω
νούσαν δια στόματος Αλέξανδρου Σούτσου «ουδ’ ελάχιστη συνδρομή λαβόντες παρά της Κυ
βερνήσεως».
Κανείς δεν ξέρει πότε πραγματικά ξεκινούν όλα αυτά, σίγουρα όμως εντείνονται μετά τη συ
γκρότηση του Ελληνικού Κράτους. Εκεί που ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο συγκρούο
νται οι συνειδητές ιδεολογίες που βασίζονται στη συστηματική σκέψη της Ευρώπης, με τις αυ
θόρμητες νοοτροπίες της ανατολίτικης παράδοσης και ο διανοούμενος Μάρκος Ρενιέρης δη
μοσιεύει (1842) το άρθρο «Τι είναι η Ελλάς; Ανατολή ή Δύσις;», δίλημμα που δεν έχει απαντη
θεί ακόμη και σήμερα και δεν έχει υπάρξει συμφωνία στο ποιον δρόμο θέλουμε να ακολουθή
σουμε.
γκρότηση του Ελληνικού Κράτους. Εκεί που ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο συγκρούο
νται οι συνειδητές ιδεολογίες που βασίζονται στη συστηματική σκέψη της Ευρώπης, με τις αυ
θόρμητες νοοτροπίες της ανατολίτικης παράδοσης και ο διανοούμενος Μάρκος Ρενιέρης δη
μοσιεύει (1842) το άρθρο «Τι είναι η Ελλάς; Ανατολή ή Δύσις;», δίλημμα που δεν έχει απαντη
θεί ακόμη και σήμερα και δεν έχει υπάρξει συμφωνία στο ποιον δρόμο θέλουμε να ακολουθή
σουμε.
Μετέωροι και ωραίοι
Το κακό είναι ότι στην περίπτωσή μας η αντιφατικότητα όχι μόνο συνεχίστηκε και στη μετέπει
τα ιστορία μας, αλλά -χωρίς διάθεση μεμψιμοιρίας- μας κατατρύχει ανά τους αιώνες. Έχουμε
Θερμοπύλες αλλά και Εφιάλτη, έχουμε τον Επιτάφιο του Περικλή αλλά και την καταδίκη του
για κακοδιαχείριση, έχουμε το 1821 αλλά και τον εμφύλιο, έχουμε τον Κολοκοτρώνη πρώτα
θριαμβευτή ύστερα φυλακισμένο, έχουμε το έπος του 1940 και τον αδελφοκτόνο Γράμμο και
τόσες άλλες ανακολουθίες που αν συγκεντρωθούν μαζί γράφεται βιβλίο. Στα παραπάνω πα
ραδείγματα, αλλά και όσα θα ακολουθήσουν από τον ελληνικό κοινωνικό βίο του σήμερα, η ύ
παρξη δύο τελείως διαφορετικών, εντελώς αντίθετων πόλων είναι κάτι παραπάνω από εμφα
νής. Μοιάζει αυτή η χώρα να ταλαντεύεται σαν το απόλυτο, αιώνιο, να εκκρεμεί ανάμεσα στο
μαύρο και το άσπρο και η ταλάντωση να είναι πηγή δημιουργικότητας, αλλά και αιτία δεινών.
Γιατί η ύπαρξη αντιφάσεων μαρτυρεί την ανάγκη τους να υπάρχουν, αλλά και τα όρια ανοχής
της κοινωνίας, όρια που ενίοτε ξεπερνιούνται. Οι Εικόνες καταγράφουν μερικά από τα σπου
δαιότερα σύγχρονα ελληνικά δίπολα που έχουν παρεισφρήσει στο DNA μας και στα οποία ό
λοι έχουμε πάρει θέση.
τα ιστορία μας, αλλά -χωρίς διάθεση μεμψιμοιρίας- μας κατατρύχει ανά τους αιώνες. Έχουμε
Θερμοπύλες αλλά και Εφιάλτη, έχουμε τον Επιτάφιο του Περικλή αλλά και την καταδίκη του
για κακοδιαχείριση, έχουμε το 1821 αλλά και τον εμφύλιο, έχουμε τον Κολοκοτρώνη πρώτα
θριαμβευτή ύστερα φυλακισμένο, έχουμε το έπος του 1940 και τον αδελφοκτόνο Γράμμο και
τόσες άλλες ανακολουθίες που αν συγκεντρωθούν μαζί γράφεται βιβλίο. Στα παραπάνω πα
ραδείγματα, αλλά και όσα θα ακολουθήσουν από τον ελληνικό κοινωνικό βίο του σήμερα, η ύ
παρξη δύο τελείως διαφορετικών, εντελώς αντίθετων πόλων είναι κάτι παραπάνω από εμφα
νής. Μοιάζει αυτή η χώρα να ταλαντεύεται σαν το απόλυτο, αιώνιο, να εκκρεμεί ανάμεσα στο
μαύρο και το άσπρο και η ταλάντωση να είναι πηγή δημιουργικότητας, αλλά και αιτία δεινών.
Γιατί η ύπαρξη αντιφάσεων μαρτυρεί την ανάγκη τους να υπάρχουν, αλλά και τα όρια ανοχής
της κοινωνίας, όρια που ενίοτε ξεπερνιούνται. Οι Εικόνες καταγράφουν μερικά από τα σπου
δαιότερα σύγχρονα ελληνικά δίπολα που έχουν παρεισφρήσει στο DNA μας και στα οποία ό
λοι έχουμε πάρει θέση.
Αντιθετικές ιδεολογίες
Το Δημόσιο και ο ιδιωτικός τομέας: Αμφίσημες και οι δύο έννο
ες, φορτισμένες από άλλους αρνητικά και από άλλους θετικά,
πέρασαν από τα σαράντα κύματα και ακόμα υποφέρουν. Το
Δη
μόσιο -παραδοσιακό αποκούμπι και στόχος ζωής για γενιές Ελλήνων- έδωσε τη θέση του
σε
ένα νέο Δημόσιο το οποίο έχει περισσότερη ανασφάλεια από ό,τι στο παρελθόν, με την κατε
δάφιση του «ιδεώδους» της εύκολης και μόνιμης εργασίας να συνεχίζεται. Άρση της μονιμο
ποίησης, εθελούσιες έξοδοι, ελαστικές εργασιακές σχέσεις και κάπου στη γωνία παραμονεύ
ει η ιδιωτικοποίηση. Αντίθετα, η επιχειρηματικότητα, αφού πρώτα δαιμονοποιήθηκε τη δεκαε
τία του ‘80, έζησε κι αυτή τη χρυσή εποχή της, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά.
ες, φορτισμένες από άλλους αρνητικά και από άλλους θετικά,
πέρασαν από τα σαράντα κύματα και ακόμα υποφέρουν. Το
Δη
μόσιο -παραδοσιακό αποκούμπι και στόχος ζωής για γενιές Ελλήνων- έδωσε τη θέση του
σε
ένα νέο Δημόσιο το οποίο έχει περισσότερη ανασφάλεια από ό,τι στο παρελθόν, με την κατε
δάφιση του «ιδεώδους» της εύκολης και μόνιμης εργασίας να συνεχίζεται. Άρση της μονιμο
ποίησης, εθελούσιες έξοδοι, ελαστικές εργασιακές σχέσεις και κάπου στη γωνία παραμονεύ
ει η ιδιωτικοποίηση. Αντίθετα, η επιχειρηματικότητα, αφού πρώτα δαιμονοποιήθηκε τη δεκαε
τία του ‘80, έζησε κι αυτή τη χρυσή εποχή της, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά.
Πριν από λίγες μέρες, ο Δημήτρης Μαύρος, Δ.Σ. της MRB Hellas, παρουσίασε τα πορίσματα
της έρευνας «Εταιρική κοινωνική ευθύνη και υπεύθυνη κατανάλωση 2008». Θέμα της έρευ
νας ήταν η σχέση των Ελλήνων με την εταιρική κοινωνική ευθύνη και ο τρόπος με τον οποίο
βλέπουν οι Έλληνες τη σύγχρονη εταιρεία. Τα αποτελέσματα ανάγκασαν τον ερευνητή να χρη
σιμοποιήσει εκφράσεις που συνήθως αποφεύγει. «Σε αυτήν τη χώρα οι γέννες γίνονται με τα
πόδια να έρχονται πρώτα», είπε, εννοώντας ότι είμαστε ανάποδοι και εξήγησε γιατί το κλίμα
είναι τόσο εχθρικό απέναντι στον ιδιωτικό τομέα. «Ο Έλληνας ενθουσιάζεται και απογοητεύε
ται εύκολα. Σήμερα νιώθει απογοήτευση από τις επιχειρήσεις». Τονίζοντας την έντονα αντιφα
τική συμπεριφορά των Ελλήνων παρουσίασε ένα πολύ ιδιαίτερο εύρημα: το 75% των Ελλή
νων θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να συνεργάζονται με τις μη κυβερνητικές οργανώ
σεις (π.χ. Greenpeace), αν θέλουν να αλλάξουν το προφίλ τους και να δείξουν κοινωνικά υ
πεύθυνο πρόσωπο, ενώ την ίδια στιγμή οι μισοί Έλληνες πιστεύουν ότι οι σχέσεις των οργα
νώσεων αυτών με τις επιχειρήσεις βλάπτουν τις πρώτες! Θα αποφασίσετε;
της έρευνας «Εταιρική κοινωνική ευθύνη και υπεύθυνη κατανάλωση 2008». Θέμα της έρευ
νας ήταν η σχέση των Ελλήνων με την εταιρική κοινωνική ευθύνη και ο τρόπος με τον οποίο
βλέπουν οι Έλληνες τη σύγχρονη εταιρεία. Τα αποτελέσματα ανάγκασαν τον ερευνητή να χρη
σιμοποιήσει εκφράσεις που συνήθως αποφεύγει. «Σε αυτήν τη χώρα οι γέννες γίνονται με τα
πόδια να έρχονται πρώτα», είπε, εννοώντας ότι είμαστε ανάποδοι και εξήγησε γιατί το κλίμα
είναι τόσο εχθρικό απέναντι στον ιδιωτικό τομέα. «Ο Έλληνας ενθουσιάζεται και απογοητεύε
ται εύκολα. Σήμερα νιώθει απογοήτευση από τις επιχειρήσεις». Τονίζοντας την έντονα αντιφα
τική συμπεριφορά των Ελλήνων παρουσίασε ένα πολύ ιδιαίτερο εύρημα: το 75% των Ελλή
νων θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να συνεργάζονται με τις μη κυβερνητικές οργανώ
σεις (π.χ. Greenpeace), αν θέλουν να αλλάξουν το προφίλ τους και να δείξουν κοινωνικά υ
πεύθυνο πρόσωπο, ενώ την ίδια στιγμή οι μισοί Έλληνες πιστεύουν ότι οι σχέσεις των οργα
νώσεων αυτών με τις επιχειρήσεις βλάπτουν τις πρώτες! Θα αποφασίσετε;
Εργασία και χαρά
Συνεχίζουμε με τα των εργασιακών γιατί εκεί φαίνεται πως ο Έλληνας ζει σε έναν απίστευ
το... παραλογισμό. Οι Έλληνες εργάζονται αρκετά πάνω από το μέσο όρο των Ευρωπαίων,
καθώς οι εργασιακές ώρες τους ανέρχονται σε περίπου 43 την εβδομάδα όταν ο μέσος ευρω
παϊκός όρος είναι 41, ενώ οι αργίες δεν είναι τόσο πολλές όσο νομίζουμε. Από την άλλη, ο βα
σικός μισθός στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 70-75% του μέσου ευρωπαϊκού. Η απίστευ
τη στα μάτια οποιουδήποτε Βορειοευρωπαίου αντίφαση του να εργαζόμαστε περισσότερο και
να αμειβόμαστε λιγότερο από αυτούς (και να πληρώνουμε για έναν καφέ ή ένα μπουκάλι
φρέσκο γάλα πολύ περισσότερο) είναι απλώς αδιανόητη, αλλά για μας μοιάζει απόλυτα φυσι
κή.
το... παραλογισμό. Οι Έλληνες εργάζονται αρκετά πάνω από το μέσο όρο των Ευρωπαίων,
καθώς οι εργασιακές ώρες τους ανέρχονται σε περίπου 43 την εβδομάδα όταν ο μέσος ευρω
παϊκός όρος είναι 41, ενώ οι αργίες δεν είναι τόσο πολλές όσο νομίζουμε. Από την άλλη, ο βα
σικός μισθός στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 70-75% του μέσου ευρωπαϊκού. Η απίστευ
τη στα μάτια οποιουδήποτε Βορειοευρωπαίου αντίφαση του να εργαζόμαστε περισσότερο και
να αμειβόμαστε λιγότερο από αυτούς (και να πληρώνουμε για έναν καφέ ή ένα μπουκάλι
φρέσκο γάλα πολύ περισσότερο) είναι απλώς αδιανόητη, αλλά για μας μοιάζει απόλυτα φυσι
κή.
Πατρίκιοι και πληβείοι αγρότες
Τα θερμοκήπια της Ιεράπετρας αξίζουν χρυσάφι. Ακόμα και σήμερα, τρεις δεκαετίες μετά την
είσοδο της χώρα μας στην ΕΕ οι επιδοτήσεις αλλά και οι κλιματολογικές συνθήκες εξασφαλί
ζουν στους αγρότες της Κρήτης υψηλά εισοδήματα. Το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στον
Νομό Λασιθίου είναι ένα από τα τρία μεγαλύτερα στην Ευρώπη, όταν στον Νομό Φωκίδας ή
σε ορισμένες περιοχές της Ηπείρου είναι από τα χαμηλότερα. Οι δύο ταχύτητες αγροτών ή
ταν πάντα ένα από τα εντυπωσιακά ελληνικά δίπολα. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη αγροτικών
μοντέλων όπως αυτά του θεσσαλικού κάμπου, εκτός από κατασπατάληση της ενέργειας
(π.χ. το βαμβάκι που καλλιεργείται εκεί είναι υδροβόρο) ευνοεί το χάσμα μεταξύ των φτωχών
και πλούσιων αγροτών διότι, όπως μας επεσήμανε ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστή
μιο της Αθήνας Αλέξανδρος Σαρρής, «ευνοούνται καλλιέργειες που θέλουν μεγάλες εκτάσεις
και τις μεγάλες εκτάσεις κατέχουν οι ισχυροί αγρότες».
είσοδο της χώρα μας στην ΕΕ οι επιδοτήσεις αλλά και οι κλιματολογικές συνθήκες εξασφαλί
ζουν στους αγρότες της Κρήτης υψηλά εισοδήματα. Το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στον
Νομό Λασιθίου είναι ένα από τα τρία μεγαλύτερα στην Ευρώπη, όταν στον Νομό Φωκίδας ή
σε ορισμένες περιοχές της Ηπείρου είναι από τα χαμηλότερα. Οι δύο ταχύτητες αγροτών ή
ταν πάντα ένα από τα εντυπωσιακά ελληνικά δίπολα. Η συνεχιζόμενη υποστήριξη αγροτικών
μοντέλων όπως αυτά του θεσσαλικού κάμπου, εκτός από κατασπατάληση της ενέργειας
(π.χ. το βαμβάκι που καλλιεργείται εκεί είναι υδροβόρο) ευνοεί το χάσμα μεταξύ των φτωχών
και πλούσιων αγροτών διότι, όπως μας επεσήμανε ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστή
μιο της Αθήνας Αλέξανδρος Σαρρής, «ευνοούνται καλλιέργειες που θέλουν μεγάλες εκτάσεις
και τις μεγάλες εκτάσεις κατέχουν οι ισχυροί αγρότες».
Αντιφατικές νοοτροπίες
Χρέη και μεγάλη ζωή: «Ήθελα κι εγώ να νιώσω όπως οι εκείνοι που είχαν έναν λογαριασμό
στην Ελβετία». Έτσι δικαιολόγησε ένας από τους εγχώριους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο
της Siemens, τη συμμετοχή του στο κύκλωμα «τρωκτικών» που γέμισε τις τσέπες του. Τον
πιστεύουμε διότι γνωρίζουμε την ψυχοσύνθεση του στερημένου για πολλά χρόνια λαού. Ταυ
τόχρονα όμως, οι τράπεζες, οι ελληνικές αυτήν τη φορά, βρίσκονται χαμηλά στην εκτίμηση
των πολιτών, όπως έχει διαφανεί σε έρευνες εταιρικής φήμης και εμπιστοσύνης. Λογαρια
σμοί στην Ελβετία και υπανάπτυξη στην ελληνική ύπαιθρο, ταξίδια για ψώνια στο Λονδίνο ή
το Μιλάνο και μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας εί
ναι το δίπολο που βιώνει αυτή η χώρα, ήδη από τη δεκαετία του ’50. Τι κι αν οι Έλληνες χρω
στούν «ένα κάρο» λεφτά στις τράπεζες εξαιτίας δανείων και καρτών (το 51,4% των Ελλήνων
χρωστά σε δάνεια και κάρτες, ενώ ο δανεισμός αντιστοιχεί στο 41% του ΑΕΠ); Αφού το λέει
και η σχιζοφρενική παροιμία μας: Η φτώχεια θέλει καλοπέραση.
στην Ελβετία». Έτσι δικαιολόγησε ένας από τους εγχώριους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο
της Siemens, τη συμμετοχή του στο κύκλωμα «τρωκτικών» που γέμισε τις τσέπες του. Τον
πιστεύουμε διότι γνωρίζουμε την ψυχοσύνθεση του στερημένου για πολλά χρόνια λαού. Ταυ
τόχρονα όμως, οι τράπεζες, οι ελληνικές αυτήν τη φορά, βρίσκονται χαμηλά στην εκτίμηση
των πολιτών, όπως έχει διαφανεί σε έρευνες εταιρικής φήμης και εμπιστοσύνης. Λογαρια
σμοί στην Ελβετία και υπανάπτυξη στην ελληνική ύπαιθρο, ταξίδια για ψώνια στο Λονδίνο ή
το Μιλάνο και μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας εί
ναι το δίπολο που βιώνει αυτή η χώρα, ήδη από τη δεκαετία του ’50. Τι κι αν οι Έλληνες χρω
στούν «ένα κάρο» λεφτά στις τράπεζες εξαιτίας δανείων και καρτών (το 51,4% των Ελλήνων
χρωστά σε δάνεια και κάρτες, ενώ ο δανεισμός αντιστοιχεί στο 41% του ΑΕΠ); Αφού το λέει
και η σχιζοφρενική παροιμία μας: Η φτώχεια θέλει καλοπέραση.
Ωχαδερφισμός και εθελοντισμός
Λένε πως οι σύγχρονες ρίζες του ωχαδερφισμού βρίσκονται στη δεκαετία του ’80, όταν το
Κράτος μεγάλωσε και κάποιος άλλος έπρεπε να τα σκεφτεί όλα και να αναλάβει -αντί για
εμάς- όλες τις ευθύνες. Το 2004 μια νέα πτυχή της ελληνικής πραγματικότητας ανέτειλε και,
ως φαίνεται, θα αποτελέσει το νέο δίπολο του 21ου αιώνα. Οι εθελοντές των Ολυμπιακών συ
νεχίζουν σήμερα μια παράδοση που βρίσκεται κόντρα στον παραδοσιακό ελληνικό ωχαδερ
φισμό. Πριν από λίγες ημέρες μιλούσαμε με τον δήμαρχο Βύρωνα, Νίκο Χαρδαλιά, ο οποίος
μέσω του Συνδέσμου Προστασίας Ανάπτυξης Υμηττού συντονίζει, μεταξύ άλλων, το έργο δε
κάδων εθελοντών. «Είναι άνθρωποι σαν όλους εμάς, από όλες τις οικονομικές κοινωνικές τά
ξεις που κανονίζουν και παίρνουν τις άδειές τους, έτσι ώστε να βρίσκονται στο βουνό για να
το προσέχουν», λέει με ικανοποίηση για το επίπεδο των ανθρώπων που φυλάνε καλοκαιριάτι
κα τον Υμηττό. Την ίδια στιγμή ο ίδιος δεν χάνει την ευκαιρία να χτυπήσει την άλλη πλευρά
του σύγχρονου Νεοέλληνα, όλους εκείνους που με κάποιας αμφίβολης αξιοπιστίας τίτλους
ιδιοκτησίας, σέρνουν τον δήμο στα δικαστήρια και διεκδικούν ότι απέμεινε από το βουνό.
Κράτος μεγάλωσε και κάποιος άλλος έπρεπε να τα σκεφτεί όλα και να αναλάβει -αντί για
εμάς- όλες τις ευθύνες. Το 2004 μια νέα πτυχή της ελληνικής πραγματικότητας ανέτειλε και,
ως φαίνεται, θα αποτελέσει το νέο δίπολο του 21ου αιώνα. Οι εθελοντές των Ολυμπιακών συ
νεχίζουν σήμερα μια παράδοση που βρίσκεται κόντρα στον παραδοσιακό ελληνικό ωχαδερ
φισμό. Πριν από λίγες ημέρες μιλούσαμε με τον δήμαρχο Βύρωνα, Νίκο Χαρδαλιά, ο οποίος
μέσω του Συνδέσμου Προστασίας Ανάπτυξης Υμηττού συντονίζει, μεταξύ άλλων, το έργο δε
κάδων εθελοντών. «Είναι άνθρωποι σαν όλους εμάς, από όλες τις οικονομικές κοινωνικές τά
ξεις που κανονίζουν και παίρνουν τις άδειές τους, έτσι ώστε να βρίσκονται στο βουνό για να
το προσέχουν», λέει με ικανοποίηση για το επίπεδο των ανθρώπων που φυλάνε καλοκαιριάτι
κα τον Υμηττό. Την ίδια στιγμή ο ίδιος δεν χάνει την ευκαιρία να χτυπήσει την άλλη πλευρά
του σύγχρονου Νεοέλληνα, όλους εκείνους που με κάποιας αμφίβολης αξιοπιστίας τίτλους
ιδιοκτησίας, σέρνουν τον δήμο στα δικαστήρια και διεκδικούν ότι απέμεινε από το βουνό.
Μέσα και έξω από το «κουτί»
Ο Γιάννης Αναστασάκος της AGB Hellas συνηθίζει να λέει ότι «άλλο το τι ισχυριζόμαστε για
τη σχέση μας με την τηλεόραση κι άλλο αυτό που πραγματικά δείχνουν τα μηχανάκια της ε
ταιρείας». Κι έχει δίκιο. Ο μέσος όρος τηλεθέασης στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει τις 3 ώρες την
ημέρα κι ας αναθεματίζουμε όλοι μας το Μέσο. Ταυτόχρονα, οι καφετέριες στην Ελλάδα βογ
κάνε από το καθισιό των Νεοελλήνων, σε σημείο που οι μαγαζάτορες να πουλούν αβλεπί τον
καφέ 5 ευρώ. Πώς εξηγείται ότι έχουμε έναν από τους υψηλότερους δείκτες τηλεθέασης πα
γκοσμίως και ταυτόχρονα φημιζόμαστε για τα «τραπεζάκια έξω»; Πώς τα προλαβαίνει όλα ο
μπαγάσας ο Έλληνας; Διάθεση να υπάρχει.
τη σχέση μας με την τηλεόραση κι άλλο αυτό που πραγματικά δείχνουν τα μηχανάκια της ε
ταιρείας». Κι έχει δίκιο. Ο μέσος όρος τηλεθέασης στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει τις 3 ώρες την
ημέρα κι ας αναθεματίζουμε όλοι μας το Μέσο. Ταυτόχρονα, οι καφετέριες στην Ελλάδα βογ
κάνε από το καθισιό των Νεοελλήνων, σε σημείο που οι μαγαζάτορες να πουλούν αβλεπί τον
καφέ 5 ευρώ. Πώς εξηγείται ότι έχουμε έναν από τους υψηλότερους δείκτες τηλεθέασης πα
γκοσμίως και ταυτόχρονα φημιζόμαστε για τα «τραπεζάκια έξω»; Πώς τα προλαβαίνει όλα ο
μπαγάσας ο Έλληνας; Διάθεση να υπάρχει.
Ολόκληρο το άρθρο εδώ
Διατροφή και σκουπίδια
Όποιος κάνει μια βόλτα στο Ηράκλειο Κρήτης θα εκπλαγεί από τον αριθμό των υπέρβαρων
και των παχύσαρκων παιδιών που κυκλοφορούν. Στην πόλη - σύμβολο του νησιού, που φημί
ζεται για την εξαιρετική διατροφή, δεν υπάρχουν πολλές λεπτές σιλουέτες. Σύμφωνα με έρευ
νες τα Ελληνόπουλα είναι αυτή τη στιγμή τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη, ενώ η Κρή
τη είναι μία από τις περιοχές στις οποίες το πρόβλημα είναι έντονο. Η μεσογειακή διατροφή,
πλούσια σε φυτικά κι όχι σε ζωικά έλαια, όσπρια, λαχανικά, έχει αντικατασταθεί από το fast
food, το σουβλάκι, τις τηγανητές πατάτες και την πίτσα, με το 60% των Ελλήνων να παραγγέλ
νει ή να τρώει «απ’ έξω», δύο φορές την εβδομάδα......
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Παίρνοντας στοιχεία από τα παραπάνω κείμενα και από εκείνα της 1ης ενότητας του
βιβλίου σας, γράψτε ένα άρθρο στο οποίο να αποτυπώνεται η δική σας ιδέα / αντίλη
ψη για το τι είναι Ελλάδα.
Θυμηθείτε ότι το άρθρο:
• Έχει επικαιρικό χαρακτήρα. Αφορμάται από επίκαιρο γεγονός, το οποίο σχολιάζει ή ερμη
νεύει.
• Δε χρειάζεται προσφώνηση
• Έχει ύφος απρόσωπο, σοβαρό, αντικειμενικό, αλλά και απλό, ώστε να γίνεται κατανοη
τό στο ευρύ κοινό
• Η λειτουργία της γλώσσας είναι αναφορική/κυριολεκτική
• Έχει τίτλο που είναι ευσύνοπτος, περιεκτικός, αφορά στο σύνολο του θέματος κι όχι σε μια
επιμέρους πτυχή του. Μπορεί να περιέχει σχόλιο είτε με τη μορφή λεκτικού/αξιολογικού χαρα
κτηρισμού είτε με τη χρήση σημείων στίξης.
Ένας επιτυχημένος τίτλος κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον προδιαθέτει θετι
κά. Απαραίτητες προδιαγραφές ενός επιτυχημένου τίτλου:
- Να χρησιμοποιεί διάφορα σημεία στίξης
- Φορτισμένες λέξεις ή φράσεις, κυρίως επίθετα
- Συγκινησιακή χρήση της γλώσσας: λογοπαίγνια, οξύμωρα σχήματα, παρηχήσεις, μετα
- φορές, υπερβολές, προσωποποιήσεις, παρομοιώσεις, υπερβατά
- Να είναι ελλειπτικός: συνήθως παραλείπονται άρθρα, ρήματα κι εύκολα εννοούμενες λέ
- ξεις, όπως σύνδεσμοι και προθέσεις
- Αν υπάρχει ρήμα, συνήθως σε γ΄ πρόσωπο και χρόνο ενεστώτα (διάρκεια ή παραστατι
- κότητα) ή αόριστο (γεγονός τετελεσμένο)
- Να συνοψίζει το περιεχόμενο του άρθρου και να προβάλλει τη σπουδαιότητα του θέμα
- τος και την οπτική γωνία του συντάκτη του
- Αφού μελετήσετε τη θεωρία για τους τρόπους σύνδεσης των προτάσεων (πα
- ράταξη, υπόταξη, ασύνδετο σχήμα), μπορείτε να δοκιμάσετε τη σχετική άσκη
- ση αυτοαξιολόγησης. (κάντε κλικ στο σύνδεσμο και ανοίξτε το συμπιεσμένο αρ
- χείο που κατεβάσατε)
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1Η
: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΔΩΡΕΑΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΕΡΔΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ:
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Οι λεπτομέρειες μιας παραγράφου είναι δυνατό ν’ αναπτυχθούν με τους παρακάτω
τρόπους :
1. με παραδείγματα :
η θεματική περίοδος αναπτύσσεται με συγκεκριμένα
παραδείγματα , είτε από την ιστορία, είτε από την καθημερινότητα:
Η δουλειά μου μού επιφυλάσσει πολλές ευχάριστες εκπλήξεις.
Για παράδειγμα,
ένιωσα πολύ όμορφα όταν έμαθα ότι υπάρχουν ψυχοθεραπευτές σε όλο τον κόσμο
που προτείνουν στους ασθενείς τους το βιβλίο μου «Η ιστορία ενός γάτου που
έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει » ως αντικαταθλιπτικό .
Η ανάγνωση σώζει από την
τρέλα. Όσο κι αν απομονώνεσαι , ανοίγεσαι σε νέους κόσμους και νιώθεις λιγότερο
μόνος.
( Λουί Σεπούλβεδα , συνέντευξη στο Βημαgazino)
2. με αιτιολόγηση :
στη θ. περίοδο εκφράζεται μια άποψη που στη συνέχεια στηρίζεται
και αιτιολογείται με επιχειρήματα .
Στην περίπτωση αυτή, από την άποψη που
διατυπώνεται στη θ.π. προκύπτει το ερώτημα «γιατί » :
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του πρωινού καθ’ όλη τη διάρκεια τις
προετοιμασίας του μαθητή για τις εξετάσεις.
Ένα πλήρες πρωινό αυξάνει τη
διάθεση και την ενέργεια του παιδιού, για να αντεπεξέλθει τις δυσκολίες του
διαβάσματος και των άλλων υποχρεώσεων τις ημέρας.
Επιπλέον, μειώνει το
αίσθημα τις πείνας κατά τις μεσημεριανές ώρες, γεγονός που αποτρέπει την
υπερκατανάλωση φαγητού το μεσημέρι, κάτι που θα προκαλούσε υπνηλία και
μείωση τις απόδοσης του μαθητή.
(Ν. Γρηγοριάδης, Η παράγραφος )
3. με διαίρεση :
μια έννοια που παρουσιάζεται στη θ.π. διαιρείται στα επιμέρους
συστατικά της :
Η δημοκρατία, ανάλογα με τον τρόπο συμμετοχής των πολιτών στην άσκηση της εξουσίας , διακρίνεται σε άμεση και έμμεση.
Στην άμεση δημοκρατία οι πολίτες
συμμετέχουν οι ίδιοι στην άσκηση της εξουσίας, ενώ στην έμμεση μετέχουν μέσω
των βουλευτών-αντιπροσώπων τους .
4. με σύγκριση – αντίθεση :
δύο έννοιες, πρόσωπα ή πράγματα συγκρίνονται στη θ.π. με
αναφορά στις ομοιότητες και τις διαφορές τους.
Όταν αντιπαραβάλλονται το ένα με το άλλο, τονίζονται οι διαφορές τους :
Ένα χάσμα χωρίζει τον Σωκράτη από τους σοφιστές.
Ο Σωκράτης ζητούσε τη μία και
καθολική έννοια, τη μία και καθολική αλήθεια, ενώ οι σοφιστές υποστήριζαν τις πολλές γνώμες για το ίδιο πράγμα.
Επίσης και στον τρόπο της ζωής υπάρχει ριζική
αντίθεση μεταξύ σοφιστών και Σωκράτη.
Οι σοφιστές ήταν έμποροι γνώσεων, ενώ ο
Σωκράτης υπήρξε ένας άμισθος δάσκαλος και ερευνητής της αλήθειας.
Το μόνο
κοινό μεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτη ήταν ότι κι αυτός κι εκείνοι
διαπίστωσαν ότι η παραδεδομένη μόρφωση και παιδεία δεν ήταν αρκετή για την
εποχή τους.
(Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , τ. Γ )
5. με ορισμό :
στη θ.π. δίνεται ο ορισμός μιας έννοιας που με στη συνέχεια γίνεται πιο
σαφής με την αναφορά της γενικής κατηγορίας στην οποία ανήκει αλλά και με τη
διαφοροποίησή της από άλλες έννοιες της ίδιας γενικής κατηγορίας :
Η προπαγάνδα, για να το θέσω απλά, είναι ο έλεγχος των πεποιθήσεων των
ανθρώπων. Δεν περιστρέφεται γύρω από την αλήθεια ή το ψέμα, αλλά γύρω από
τη δημιουργία ιστοριών οι οποίες θα θεωρούνται αληθείς, καθώς δεν μπορεί να
αποδειχθεί το αντίθετο.
Για τη διάδοσή της χρησιμοποιούνται τα όποια διαθέσιμα
μέσα, ενώ εμπλουτίζονται και με πληροφορίες.
Έτσι, περισσότερη πληροφόρηση
ισούται με περισσότερη προπαγάνδα.
Ε. Οζέ: «Η καλύτερη εποχή της προπαγάνδας» συνέντευξη στην "Καθημερινή"
6.με συνδυασμό τρόπων
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α. Βρείτε και σημειώστε τον τρόπο ανάπτυξης κάθε παραγράφου, αφού εντοπίσετε τα
δομικά της μέρη. Δικαιολογήστε προφορικά την επιλογή σας:
1. Οι διακοπές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη σωματική και διανοητική μας υγεία.
Το
σώμα και ο εγκέφαλός μας δεν έχουν φτιαχτεί για να αντέχουν στο χρόνιο άγχος που είναι
άρρηκτα συνδεδεμένο με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Το χρόνιο άγχος οδηγεί το σώμα στο
να παράγει μεγάλες ποσότητες κορτιζόλης -της ορμόνης του στρες-, η οποία με τη σειρά της
μπορεί να προκαλέσει αλλοιώσεις στον ιππόκαμπο, μία δομή του εγκεφάλου που
σχετίζεται άμεσα με τη μνήμη και τη διαδικασία της μάθησης.
Συνεπώς, η μείωση του
άγχους είναι καθοριστική για τη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου και οι
καλοκαιρινές διακοπές αποτελούν την κατάλληλη αφορμή, μιας και δραστηριότητες όπως η
κολύμβηση, ο επαρκής ύπνος, ο ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια και τους φίλους, αλλά
και η επαφή με νέες εμπειρίες αποδεδειγμένα βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Όλγας Λυμπεροπούλου : Γιατί ο εγκέφαλός σας χρειάζεται διακοπές ( Το κουτί της
Πανδώρας - διασκευή)
Τρόπος ανάπτυξης: .....................................................................................................................
2. Στο Ηράκλειο συνυπάρχουν πολλά και διαφορετικά πράγματα..
Δίπλα στο παραδοσιακό
ρακάδικο, το βραβευμένο gourmet εστιατόριο πειραματίζεται πάνω στις κρητικές γεύσεις.
Δίπλα στις σύγχρονες πολυκατοικίες, γειτονιές με μικρές μονοκατοικίες, πολύχρωμες
γλάστρες και «άρωμα χωριού».
Πλάι στα πολυτελή καταστήματα, bazaar, υπαίθριες αγορές
και μικρά μαγαζιά με μυρωδιές άλλων εποχών.
Πλάι στην άναρχη σύγχρονη δόμηση,
μνημεία υποδειγματικής αρχιτεκτονικής.
Δίπλα στο πολύβουο κέντρο, χαλαροί περίπατοι
αποτοξίνωσης. Θάλασσα, πεδιάδες, αμπελώνες, ελαιώνες, αρχαιολογικοί χώροι,
παραδοσιακά χωριά. (http://cretazine.com,διασκευή)
Τρόπος ανάπτυξης: .....................................................................................................................
3. Τα κοράκια είναι ίσως από τα πιο έξυπνα είδη του ζωικού βασιλείου.
Ο Αίσωπος (620-
536 π.Χ.), σε έναν από τους μύθους του, περιγράφει πώς το διψασμένο κοράκι έριχνε
συνεχώς πετραδάκια σε μια στάμνα που είχε λίγο νερό, ώστε το νερό να φτάσει στο χείλος
της στάμνας για να μπορέσει να ξεδιψάσει!
Όμως ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ένα video
από το BBC, όπου ένα κοράκι πρέπει να εκτελέσει διαδοχικά οκτώ διαφορετικά βήματα
προκειμένου να ελευθερώσει και να φάει ένα μικρό κομμάτι κρέας.
Μπορείτε να βρείτε το
εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό video, καθώς και τον μύθο του Αισώπου, στο YouTube με
αναζήτηση «are crows the ultimate problem solvers? ».
Αξίζει τον κόπο να το δείτε. Είναι
πράγματι απίστευτο πώς το κοράκι εκτελεί διαδοχικά τα οκτώ βήματα χωρίς να έχει καμία
προηγούμενη εκπαίδευση στο πολύπλοκο εγχείρημα, αλλά μόνο γνωριμία με τα επιμέρους
αντικείμενα που πρέπει να χρησιμοποιήσει.
Α. Δρυμιώτη, Τα έξυπνα κοράκια, Καθημερινή
Τρόπος ανάπτυξης: ....................................................................................................................
Β. Να αναπτύξετε σύντομα τις λεπτομέρειες της θεματικής περιόδου που σας δίνεται με
αιτιολόγηση:
Οι καλύτερες μέχρι σήμερα διακοπές μου ήταν αυτές που πέρασα.....................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Ε. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
1. Μελετήστε το πολυτροπικό κείμενο 4 της σελ. 11 του βιβλίου σας.
α. Ποια εικόνα της χώρας μας παρουσιάζει; β. Ποιες αρνητικές συνέπειες της τουριστικής ανάπτυξης επισημαίνονται; β. Με ποιον τρόπο έχει επηρεάσει η εξάπλωση του διαδικτύου την αποφυγή κάποιων από τα φαινόμενα αυτά ;
Θα σας βοηθήσει η διερεύνηση της ιστοσελίδας:
www.tripadvisor.com.gr
2.Μελετήστε στα κείμενα που ακολουθούν πώς αποδίδεται η εικόνα της χώρας μας . Στη συνέχεια υπογραμμίστε και παρουσιάστε προφορικά τα σημεία που θεωρείτε πιο σημαντικά.
A. Ν. Ξυδάκης: "Κι όλα γύρω σου είναι φως..." (απόσπασμα, "Καθημερινή")
Νερά σμαραγδένια, βαθυκύανα, ρυτιδωμένα απ’ το αεράκι ή καθρέφτες, παραλίες
αγκαλιές θηλυκές, και βράχοι αγέρωχοι αρσενικοί, στις αμμοθίνες θυμάρια και μυρωδάτες
λυγαριές, καπαριές να χύνονται απ’ την πέτρα και να αιωρούνται πάνω απ’ το κύμα,
βότσαλα λευκόγκριζα γλυμμένα κόκαλα αρχαίων ζώων, και άμμος χρυσή, άμμος λευκή,
ρυζάτη, πούδρα, και πάντα φως, όλα γύρω λιώνουν στο φως.
Αυτός ο παράδεισος παραδίδεται κάθε καλοκαίρι στον Ελληνα. Ακόμη κι ο έσχατος, ο
μπατίρης, ο καταφρονεμένος, έχει την ευκαιρία του στη δημοκρατία του φωτός, ίση με
όποιου άλλου προνομιούχου: να κολυμπήσει σε αυτά τα νερά, να λουστεί στο φως, να
αφήσει τη θάλασσα την ανετυμολόγητη να μπει δριμεία στα ρουθούνια του, να ψηθεί στην
αρμύρα, να θαμπώσει. Και να πιει ένα ποτήρι κρασί, ένα ούζο κάτω απ’ την καλαμιά, να
γευτεί ένα ψαράκι. Και να υψωθεί. Για δυο στιγμές, ένα απομεσήμερο, ένα πρωινό, ένα
απόγευμα. Να υψωθεί μες στην ευδαιμονική, τη μεταφυσική Δημοκρατία του
Καλοκαιριού...
B.Δ. Ρηγόπουλος: Η μετα-ολυμπιακή Ελλάδα των «άλλων»
Τέσσερα χρόνια μετά τη «μεγάλη γιορτή» - Από τις μεγάλες προσδοκίες στο ρευστό (και
αφτιασίδωτο) «εδώ και τώρα» (απόσπασμα,"Καθημερινή")
O Tοντ Πιρς ήρθε στην Ελλάδα το 1994, σ’ έναν από τους πρώτους σταθμούς της διπλωματικής του καριέρας.
Σήμερα έχει επιστρέψει στην Ουάσιγκτον. «Πριν έρθω και
εγκατασταθώ στην Αθήνα είχα μία πολύ εξωραϊσμένη εικόνα της Ελλάδας με νωχελικά
μονοπάτια που οδηγούσαν σε ωραίες παραλίες, πολύ πράσινο και υπέροχα ανακαινισμένα
νεοκλασικά σπίτια. Η χώρα αποδείχθηκε τελικά πολύ ομορφότερη σε σχέση με τις αρχικές
μου προσδοκίες και η Αθήνα πολύ πιο άσχημη.
Οι Έλληνες έμοιαζαν να μην έχουν
συνείδηση του τι έχουν στα χέρια τους, σαν να ήθελαν να καταστρέψουν τη χώρα τους
πετώντας σκουπίδια στο δρόμο ή χτίζοντας αποκρουστικά σπίτια σχεδόν παντού.
Ταυτόχρονα, συνάντησα πολλούς ιδιαίτερα ευγενικούς, έξυπνους και γενναιόδωρους
ανθρώπους».
Προσαρμόστηκε γρήγορα στον ελληνικό τρόπο ζωής και αυτό το κομμάτι του λείπει κάθε
μέρα.
Αντίθετα, δεν προσαρμόστηκε ποτέ στον τρόπο δουλειάς στην Ελλάδα. «Για να είμαι
ειλικρινής, διαπίστωσα μία τεράστια έλλειψη επαγγελματισμού: στην ακαδημαϊκή ζωή, στη
δημοσιογραφία, στα καταστήματα. Η ιατρική περίθαλψη ήταν εκπληκτική, αλλά μιλάμε για
την εξαίρεση. Όταν μιλούσα με Έλληνες φίλους μου για τις εμπειρίες τους στον
επαγγελματικό τομέα, έμενα με την εντύπωση ότι υπάρχει πολύς κόσμος που προσπαθεί να
ξεφύγει χωρίς να πληρώνει όσα του αναλογούν ή χωρίς να τα πληρώνει επαρκώς.
Eπίσης
υπάρχει έλλειψη συνέπειας, πολλοί άνθρωποι σου υπόσχονται διάφορα και στο τέλος δεν
κάνουν τίποτα». Θα ερχόταν να ζήσει μόνιμα αλλά μόνο ως συνταξιούχος, που ακόμα είναι
μία πολύ μακρινή προοπτική. «Έως τότε θα την επισκέπτομαι όσο πιο συχνά μπορώ». τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα βρήκε μία Αθήνα «πολύ πιο καθαρή, πιο εύκολη, πιο
κοσμοπολίτικη».
Γ. (Η συγγραφέας) Βικτόρια Χίσλοπ :
Γιατί επιστρέφω πάντα στην Ελλάδα να βρω την
έμπνευσή μου (διασκευή)
Ένας από τους λόγους που επιστρέφω τόσο συχνά στην Ελλάδα είναι γιατί πολύ απλά αγαπώ την ομορφιά της
.Υπάρχει κάτι τόσο απόλυτα διαχρονικό σε αυτή, ώστε μου κόβεται
η ανάσα κάθε φορά που ρίχνω την πρώτη κλεφτή ματιά από το παράθυρο του αεροπλάνου.
Για μένα η Ελλάδα αγγίζει το ιδανικό της αισθητικής τελειότητας.
Το θαλασσινό τοπίο και η ηπειρωτική χώρα είναι λουσμένα σε ένα μοναδικό φως , το οποίο
δεν έχω ποτέ δει σε κανένα άλλο σημείο του κόσμου
.Μερικές φορές εύχομαι να μπορούσα
να μεταφέρω αυτή την ακτινοβολία ζωγραφίζοντάς την. Εγώ, όμως, αυτόν τον ρόλο των
χρωμάτων τον αναθέτω στις λέξεις ή, ακόμα καλύτερα, φέρνω μαζί μου ανθρώπους εδώ ,να
δουν μόνοι τους και να καταλάβουν.
... Δεν βρίσκω ούτε μια στιγμή πλήξης εδώ. Μου φαίνεται πως υπάρχει μια συνεχής πάλη
και σύγκρουση, με την απειλή των σεισμών και τη σκληρή καθημερινότητα να κάνουν τον
τόπο εξαιρετικά δύσκολο για να επιβιώσει κανείς. Για τους περισσότερους ανθρώπους
υπάρχουν καθημερινές μάχες με τη γραφειοκρατία, οικονομικά προβλήματα, κυνισμός *,
διαφθορά* , απεργίες και ανασφάλεια .
Μέρα με τη μέρα, η ζωή στην Ελλάδα γίνεται
ολοένα και πιο δύσκολη.
Παρά το γεγονός αυτό, οι άνθρωποι εδώ διαθέτουν απίστευτες αντιστάσεις. Κάθε φορά
που παρατηρώ τους Έλληνες φίλους μου να πίνουν τον καφέ τους, μπορώ να διακρίνω ότι
έχουν περάσει σε μια εντελώς νέα «κατάσταση». Είναι ικανοί να απολαμβάνουν τη ζωή σ’
ένα διαφορετικό επίπεδο , ξεχνώντας όλες τις δυσκολίες της. Το θαυμάζω αυτό. Διακρίνω
τις αντοχές τους και την εσωτερική τους δύναμη.
Η ιστορία διδάσκει ότι, παρά τις κρίσεις – οι οποίες φαίνεται να μαστίζουν τη χώρα
εκατοντάδες χρόνια- , οι Έλληνες βρίσκουν τρόπο να επιβιώνουν. Κι αυτό από μόνο του
είναι μια πηγή έμπνευσης.
Απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Γυναίκα »(7/2014) *
κυνισμός = αδιάντροπη συμπεριφορά, που χαρακτηρίζεται από περιφρόνηση των
κανόνων
* διαφθορά= συστηματική παραβίαση όλων των ηθικών και νομικών κανόνων, κατά την
άσκηση των καθηκόντων ενός υπαλλήλου ή λειτουργού, συνήθως με τη μορφή δωροδοκίας
1.Με βάση τις πληροφορίες που συλλέξατε από τα παραπάνω κείμενα, τα κείμενα του σχολικού βιβλίου, τις δικές σας ιδέες και όσα συζητήσαμε στην τάξη, συμπληρώστε επιγραμματικά στον πίνακα που ακολουθεί τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της χώρας μας, ενταγμένα σε θετικά και αρνητικά: ΕΛΛΑΔΑ - Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ
2. Βασιζόμενοι στις πληροφορίες που έχετε, γράψτε ας ένα άρθρο με θέμα: Η Ελλάδα του σήμερα: μια χώρα γεμάτη αντιθέσεις (250-300 περίπου λέξεις).
Κριτήρια αξιολόγησης:
Λογικά επιχειρήματα,
παράγραφοι με συνοχή και αλληλουχία,
ανταπόκριση του περιεχομένου στα ζητούμενα του θέματος,
πλούτος λεξιλογίου,
σωστή
σύνταξη,
ορθογραφία.
1.Συμπληρώστε τον πίνακα με τα ζητούμενα ( οι λέξεις προέρχονται από τα κείμενα 1 και 3 του σχολικού βιβλίου - σελ. 10 και 11),
εργαζόμενοι στο πλαίσιο της ομάδας του ο καθένας με τη βοήθεια του λεξικού:
Λέξη
Ετυμολογία \
Ερμηνεία
Συνώνυμο
Αντώνυμο
Παραγωγή
Σύνθεση
Φράσεις-προτάσεις κειμένου
στοχαστής
(κείμενο 1)
ομοιογένεια
(κείμενο 3)
Πηγή για τον πίνακα: Κ. Αγγελάκος,
Από το θεματικό στο κειμενικό λεξιλόγιο
-Προτάσεις για τη διδασκαλία του λεξιλογίου στη Νεοελληνική Γλώσσα
2. Γράψτε μια μικρή περίοδο λόγου που θα περιλαμβάνει όσο μπορείτε περισσότερες από τις νέες λέξεις που μάθατε.
Μπορείτε να επινοήσετε μια
ιστορία ,να αφηγηθείτε ένα συμβάν, να γράψετε απλώς προτάσεις ,ή να σκεφτείτε κάτι άλλο.
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................
Ε: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
- ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
1.. α΄ φάση:
Εργαστείτε στο πλαίσιο της ομάδας του ο καθένας : κάθε ομάδα αναλαμβάνει το
3ο θέμα και ένα από τα υπόλοιπα 9 θέματα που ακολουθούν.
Τα μέλη των ομάδων, αφού
προετοιμαστούν , αναπτύσσουν το θέμα τους μέσα στην τάξη σε μία παράγραφο - χρόνος:
20΄.
Ακολουθεί η παρουσίαση.
1. Η πρώτη εικόνα που έρχεται στο μυαλό μου όταν ακούω τη λέξη "Ηράκλειο" είναι...
2. Η παραλία που αγαπώ περισσότερο...
3. Κτήρια που έχουν να "αφηγηθούν" συναρπαστικές ιστορίες...
4. Ο πιο όμορφος περίπατος στην πόλη μου...
5. Ο πιο χαρακτηριστικός της ήχος ...
6. Δύο σημεία που συνιστούν τη μεγαλύτερη αντίθεση...
7. Ένα σημείο που μου αρέσει ιδιαίτερα τη νύχτα...
8. Η πιο ωραία θέα της πόλης μου...
9. Η πόλη μου σε χαρακτηριστικές γεύσεις από την παράδοση...
10. Αν έπρεπε να αποτυπώσω σε μια φωτογραφία το Ηράκλειο, αυτή θα ήταν...
β΄ φάση:
Κάθε ομάδα πλαισιώνει το κείμενο που έγραψε με μια φωτογραφία της πόλης μας.
γ΄ φάση:
Κείμενα και εικόνες σε τελική σύνθεση κειμένου για μια" διαφορετική" παρουσίαση
της πόλης μας που θα δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα "Συνοδοιπορεῖν" και στην ιστοσελίδα του
σχολείου.
Ενότητα 2 η
– ΓΛΩΣΣΑ
Ορισμός:
Κώδικας επικοινωνίας, σύστηµα σηµείων (λέξεις), µε το οποίο τα µέλη µιας
κοινότητας στέλνουν και δέχονται µηνύµατα, επικοινωνούν.
Σημασία γλώσσας:
Αποτελεί όργανο επικοινωνίας (ανταλλαγή ιδεών, πληροφορίες, ενημέρωση…).
Είναι ο κύριος φορέας της ανθρώπινης σκέψης, τις οργανώνει, τις μετατρέπει
σε συγκροτημένο λόγο και τις εκφράζει.
Αποτελεί μέσο έκφρασης συναισθημάτων.
Είναι παράγοντας κοινωνικοποίησης.
Συντελεί στην ανάπτυξη του πολιτισμού αφού η πνευματική δημιουργία
στηρίζεται σ’ αυτή.
Συμβάλλει στην επικοινωνία των λαών.
Παρέχει στο άτομο τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τη
φιλομάθειά του.
Φανερώνει την ιδιαιτερότητά του κάθε ανθρώπου, το προσωπικό του ύφος και
τον διαφοροποιεί από τη μάζα.
Προβλήματα γλώσσας:
Λεξιπενία, φτωχό λεξιλόγιο
Αδυναμία ακριβούς διατύπωσης, άχρωμος και επίπεδος λόγος
Βωμολοχίες, ροπή προς τη χυδαιότητα
Κακή χρήση γραμματικής-συντακτικού
Καταιγισμός ξένων λέξεων
Γλωσσικός λαϊκισμός (χρήση αργκό)
Χρήση greeklish
Αίτια γλωσσικής υποβάθμισης
α) Η ελλιπής και τυπική διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο
β) Η επίδραση των ΜΜΕ και κυρίως της τηλεόρασης
γ) Η τυποποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων
δ) Η αρνητική επίδραση της πολιτικής (χρήση συνθηµατολογικής γλώσσας)
ε) Η πολιτιστική διείσδυση των ανεπτυγµένων κρατών στη χώρα µας
Μέτρα – Προτάσεις:
Αναβάθμιση της γλωσσικής διδασκαλίας στα σχολεία και σύνδεση της Νέας
Ελληνικής με την Αρχαία γλώσσα.
Σωστή χρήση του λόγου των ΜΜΕ και ανάδειξη του Τύπου σε μέσο σωστής
γλωσσικής αγωγής. Σχετικές εκπομπές για τη γλώσσα.
Δραστηριοποίηση των πνευματικών ανθρώπων αλλά και των ειδικών φορέων
για τη γλωσσική καλλιέργεια.
Λήψη μέτρων από την Πολιτεία για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας (π.χ
δημιουργία βιβλιοθηκών).
Συμβολή της οικογένειας με την παροχή σωστών προτύπων και την
προσπάθειά της να πείσει το παιδί να διαβάζει.
Γλωσσομάθεια
Ορισμός.
Γλωσσομάθεια είναι η γνώση μιας ή περισσότερων ξένων γλωσσών.
Η σημασία της.
Η γλωσσομάθεια συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια του ατόμου
:
η μελέτη μιας ξένης γλώσσας δημιουργεί νέους ορίζοντες στον πνευματικό
κόσμο. Τα εκφραστικά μέσα, ο λεξιλογικός πλούτος διευρύνουν το γνωστικό
πεδίο και εμπλουτίζουν τη σκέψη.
παράλληλα, η εκμάθηση της γραμματικό-συντακτικής δομής μιας άλλης
γλώσσας και η σχετικές ασκήσεις αναπτύσσουν την κριτική ικανότητα του
μαθητή.
Η γνώση ξένων γλωσσών καθίσταται αναγκαία για την αναβάθμιση του
μορφωτικού επιπέδου ενός νέου, γιατί:
η σύνθεση μιας επιστημονικής εργασίας (όπως η πτυχιακή, η
μεταπτυχιακή, η διατριβή κ.λ.π.) απαιτεί την αξιοποίηση της διεθνούς
βιβλιογραφίας
.
η φοίτηση σε πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού προϋποθέτει την
ουσιαστική γνώση ξένης γλώσσας.
παράλληλα, η γνώση μιας άλλης γλώσσας παρέχει στον άνθρωπο τη
δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα την εθνική του γλώσσα, με τη συγκριτική
εξέταση και τη συνειδητοποίηση της μοναδικότητας.
Η γνώση μιας ξένης γλώσσας διευρύνει τις επαγγελματικές δυνατότητες του
ατόμου:
παρέχει στον επαγγελματία τη δυνατότητα να παρακολουθεί σεμινάρια σε
διεθνείς συναντήσεις που αφορούν την πληρέστερη κατάρτιση του στο αντικείμενο της απασχόλησης του.
Ευνοεί την απρόσκοπτη
επαγγελματική επαφή και διευρύνει το πλαίσιο των συναλλαγών, ιδιαίτερα
στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης.
η επαρκής γνώση μιας ξένης γλώσσας συνιστά αναγκαίο επαγγελματικό
εφόδιο, για να αναλάβει το άτομο μια εργασιακή θέση ή να ανελιχθεί στον
τομέα της απασχόλησης του.
προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων,
όπως δασκάλους ξένων γλωσσών.
Η γλωσσομάθεια ευνοεί τη βαθύτερη επικοινωνία μεταξύ των λαών και
διαμορφώνει πνεύμα οικουμενικής συνείδησης:
με την άμεση πληροφόρηση αποτρέπεται οποιαδήποτε παραμόρφωση της
πραγματικότητας και διαμορφώνεται μια σφαιρική άποψη, που αντιστοιχεί
περισσότερο στην αλήθεια.
ο άνθρωπος μπορεί να έχει μια ουσιαστική επαφή με τον τρόπο σκέψης, τη
νοοτροπία, την ευρύτερη κουλτούρα ενός λαού. Η επαφή αυτή τον βοηθά να
απαλλαγεί από προκαταλήψεις και προϊδεασμούς.
το άτομο μπορεί να εντρυφήσει στις πτυχές της ιστορίας, της λογοτεχνίας
και, ευρύτερα, του πολιτισμού των άλλων λαών.
Αρνητικά της γλωσσομάθειας:
Η ανάλωση μεγάλου χρόνου για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε βάρος της
καλλιέργειας της εθνικής γλώσσας.
Η συμπλεγματική διάθεση που μπορεί να δημιουργηθεί από τις κυριαρχούσες
γλώσσες, όπως είναι σήμερα η αγγλική. Μια τέτοια διάθεση προκαλεί την
ξενομανία και το μιμητισμό.
Ο κίνδυνος αλλοτρίωσης της εγχώριας γλώσσας, όταν σε ορισμένες
εκφράσεις υποκαθίσταται από ξενικούς όρους, ενώ υπάρχουν αντίστοιχοι στη
γλώσσα μας.
Η γλώσσα κάθε λαού είναι φορέας του πολιτισμού του.
Επομένως, υπάρχει ο
κίνδυνος έμμεσης και άκριτης/ υποσυνείδητης υιοθέτησης των αξιών, των
αντιλήψεων, της νοοτροπίας κ.λ.π. ενός άλλου πολιτισμού, που μπορεί να
οδηγήσει όχι μόνο στη γλωσσική αλλά και στην πολιτιστική παραμόρφωση
μιας χώρας.
Η γλωσσομάθεια είναι πιο αναγκαία σε έναν Έλληνα, γιατί:
Η χώρα μας είναι πληθυσμιακά μικρή.
Οι Έλληνες ταξιδεύουν συχνά σε ξένες χώρες.
Η βιβλιογραφία μας δεν είναι αρκετά αναπτυγμένη και, επομένως, ο μελετητής
είναι ανάγκη να χρησιμοποιεί ξένη βιβλιογραφία για την επιστημονική του
κατάρτιση.
Για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε ξένη χώρα, η εκμάθηση της γλώσσας της είναι ιδιαίτερα αναγκαία, γιατί
Διευκολύνει την εύρεση ή την επιλογή μιας καλύτερης εργασίας.
Βοηθά την ενσωμάτωση τους στη νέα κοινωνική πραγματικότητα.
Ευνοεί την επαφή τους με τον πνευματικό πολιτισμό της ξένης χώρας.
Γλώσσα και έθνος.
Κάθε έθνος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν από τα
άλλα. Αυτά αποτελούν την εθνική του ταυτότητα.
Αν ένα έθνος θέλει να διατηρεί την
εθνική του ανεξαρτησία και την ιδιαίτερη υπόσταση του, πρέπει να διατηρεί τα
στοιχεία της εθνικής του ταυτότητας.
Διαφορετικά, η απώλεια των στοιχείων αυτών θα οδηγήσει νομοτελειακά στην υποτέλεια. Πρωταρχικό στοιχείο εθνικής
ταυτότητας είναι, φυσικά, η γλώσσα.
Ειδικά για τη χώρα μας, η διατήρηση και καλλιέργεια της, έχει ιδιαίτερη σημασία,
αφού
:
ομιλείται μόνο στην Ελλάδα,
έχει το δικό της αλφάβητο,
έχει ιδιαιτερότητα και δε μοιάζει με άλλη.
Η γλώσσα, άλλωστε, είναι έκφραση του πολιτισμού μιας χώρας.
Όταν λοιπόν αυτή
χάνεται ή αλλοιώνεται, τότε αποκόπτεται κάθε δυνατότητα πρόσβασης στο παρελθόν
και στον πολιτισμό μας.
Αυτή εκφράζει τα ήθη, τα έθιμα, η νοοτροπία και η παράδοση
ενός τόπου.
Ενότητα 2 η
– ΓΛΩΣΣΑ
Ορισμός:
Κώδικας επικοινωνίας, σύστηµα σηµείων (λέξεις), µε το οποίο τα
µέλη µιας κοινότητας στέλνουν και δέχονται µηνύµατα, επικοινωνούν.
Σημασία γλώσσας:
Αποτελεί όργανο επικοινωνίας (ανταλλαγή ιδεών, πληροφορίες, ενημέρωση…).
Είναι ο κύριος φορέας της ανθρώπινης σκέψης, τις οργανώνει, τις μετατρέπει σε
συγκροτημένο λόγο και τις εκφράζει.
Αποτελεί μέσο έκφρασης συναισθημάτων.
Είναι παράγοντας κοινωνικοποίησης.
Συντελεί στην ανάπτυξη του πολιτισμού αφού η πνευματική δημιουργία
στηρίζεται σ’ αυτή.
Συμβάλλει στην επικοινωνία των λαών.
Παρέχει στο άτομο τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τη
φιλομάθειά του.
Φανερώνει την ιδιαιτερότητά του κάθε ανθρώπου, το προσωπικό του ύφος και
τον διαφοροποιεί από τη μάζα.
Προβλήματα γλώσσας:
Λεξιπενία, φτωχό λεξιλόγιο
Αδυναμία ακριβούς διατύπωσης, άχρωμος και επίπεδος λόγος
Βωμολοχίες, ροπή προς τη χυδαιότητα
Κακή χρήση γραμματικής-συντακτικού
Καταιγισμός ξένων λέξεων
Γλωσσικός λαϊκισμός (χρήση αργκό)
Χρήση greeklish
Αίτια γλωσσικής υποβάθµισης
α) Η ελλιπής και τυπική διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο
β) Η επίδραση των ΜΜΕ και κυρίως της τηλεόρασης
γ) Η τυποποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων
δ) Η αρνητική επίδραση της πολιτικής (χρήση συνθηµατολογικής γλώσσας)
ε) Η πολιτιστική διείσδυση των ανεπτυγµένων κρατών στη χώρα µας
Μέτρα – Προτάσεις:
Αναβάθμιση της γλωσσικής διδασκαλίας στα σχολεία και σύνδεση της Νέας
Ελληνικής με την Αρχαία γλώσσα.
Σωστή χρήση του λόγου των ΜΜΕ και ανάδειξη του Τύπου σε μέσο σωστής
γλωσσικής αγωγής. Σχετικές εκπομπές για τη γλώσσα.
Δραστηριοποίηση των πνευματικών ανθρώπων αλλά και των ειδικών φορέων
για τη γλωσσική καλλιέργεια.
Λήψη μέτρων από την Πολιτεία για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας (π.χ
δημιουργία βιβλιοθηκών).
Συμβολή της οικογένειας με την παροχή σωστών προτύπων και την
προσπάθειά της να πείσει το παιδί να διαβάζει.
- Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου – Ενότητα 2η«Οι Έλληνες μαθητές στις μέρες μας μαθαίνουν τουλάχιστον μία δύο ξένες γλώσσες. Θεωρείται ότι θα τους χρειαστούν στη ζωή τους ; Γράψτε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους είναι απαραίτητα η γνώση μίας ή και δύο ξένων γλωσσών στο σύγχρονο κόσμο».Πρόλογος → Στη σύγχρονη εποχή η γνώση ξένων γλωσσών – τουλάχιστον δύο – είναι απαραίτητη, καθώς είμαστε πολίτες του κόσμου.Κύριο μέρος → Λόγοι εκμάθησης μίας ή και δύο γλωσσών1η παράγραφος → Επαγγελματική εξασφάλιση / Σπουδές
- Απαραίτητο προσόν η γνώση ξένων γλωσσών – τουλάχιστον της αγγλικής – στις περισσότερες εταιρείες και επιχειρήσεις, αλλά και στο Δημόσιο.
- Περισσότερες πιθανότητες εύρεσης εργασίας για όσους γνωρίζουν ξένες γλώσσες εξαιτίας τηςανεργίας και του έντονου ανταγωνισμού.
- Πολλοί Έλληνες πλέον πηγαίνουν στο εξωτερικό είτε για σπουδές (πτυχίο, μεταπτυχιακό, διδακτορικό) είτε για δουλειά.
- Διαρκής ενημέρωση πάνω στην επιστήμη μας.
2η παράγραφος → Τεχνολογία- Πρόσβαση σε μηχανές αναζήτησης και περιήγηση σε ιστοσελίδες του εξωτερικού μέσω του διαδικτύου.
- Παρακολούθηση προγραμμάτων απευθείας από τη δορυφορική τηλεόραση.
- Κατανόηση των οδηγιών για τη χρήση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, που τις περισσότερες φορές είναι στα αγγλικά.
3η παράγραφος → Ταξίδια στο εξωτερικό/ Κοσμοπολιτισμός- Εύκολη και γρήγορη επικοινωνία με τους ντόπιους.
- Διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων μας. Γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού μιας χώρας καθώς και της νοοτροπίας των ανθρώπων που μιλούν τη συγκεκριμένη γλώσσα. Καλύτερη επαφή με τη λογοτεχνία, τη μουσική και τον κινηματογράφο της.
- Αίσθημα κοσμοπολιτισμού και εξάλειψη των προκαταλήψεων και του ρατσισμού.
Επίλογος → Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η παγκοσμιοποίηση επιβάλλουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Όσο γρηγορότερα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο το καλύτερο για εμάς!Φιλόλογος - Ενότητα 3 η
- - ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
- https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
- Ορισμοί
- Στερεότυπα: είναι συµβολικοί χαρακτηρισµοί, που αποδίδονται στα µέλη µιας οµάδας και βασίζονται σε γενικεύσεις.
- Μπορεί να είναι θετικά ή αρνητικά (βάζουµε ετικέτες στους ανθρώπους), Έτσι εκδηλώνονται διακρίσεις, φανατισµοί.
- Προκαταλήψεις: είναι εκδηλώσεις εύνοιας ή δυσµένειας όχι µε βάση αντικειµενικά κριτήρια και δεδοµένα, αλλά προσωπικές συµπάθειες και ατοµικά συµφέροντα. Ρατσισμός:
- Φυλετικός: Η διάκριση και ο διαχωρισμός των ανθρώπων ανάλογα με το χρώμα ή την καταγωγή τους. Μία πολιτική ιδεολογία η οποία δέχεται ότι η λευκή κυρίως φυλή είναι ανώτερη των άλλων.
- Κοινωνικός: Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των δούλων στην αρχαιότητα. Επίσης ο διαχωρισμός σε ανώτερες και κατώτερες κοινωνικές τάξεις φανερώνει ρατσιστικές αντιλήψεις, οι οποίες διαιωνίζουν τις κοινωνικές διακρίσεις και δικαιολογούν την εκμετάλλευση ορισμένων κοινωνικών ομάδων.
- Είναι ακόμη οι διακρίσεις σε βάρος των μειονοτήτων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ναρκομανών. Εθνικός:
- Η αίσθηση της υπεροχής ενός έθνους έναντι των άλλων (εθνικισμός)
- Θρησκευτικός: Η αντίληψη ότι μια θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων.
- Αίτια:
- Πνευματικά:
- Η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας. Η τάση των ανθρώπων για κατηγοριοποιήσεις. Τα Μ.Μ.Ε. Ψυχολογικά: Η τάση του ανθρώπου και κάθε λαού για διάκριση. Η εύρεση ελαττωμάτων στους άλλους.
- Κοινωνικο – Οικονομικά:
- Η κοινωνικο-οικονομική εκμετάλλευση των αδυνάτων Η τεχνολογία Η ξενοφοβία Η κρίση αξιών
- Συνέπειες:
- Προσβάλλει την ανθρώπινη προσωπικότητα / περιθωριοποιεί / απομονώνει.
- Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών. Καλλιεργεί πάθη, μίσος, φανατισμό, περιφρόνηση. Δηλητηριάζει τις σχέσεις των λαών και των ανθρώπων. Καλλιεργεί το αίσθημα της υπεροχής και την επιθυμία της εκμετάλλευσης του συνανθρώπου. Εμποδίζει τη συνεργασία και τη φιλία, που είναι παράγοντες προόδου και δημιουργίας. Προκαλεί κοινωνικές αναταραχές, εξεγέρσεις, αιματοχυσίες. Προκαλεί αδικίες, κοινωνικές ανισότητες. Δημιουργεί άθλιες συνθήκες διαβίωσης
- Προϋποθέσεις / Τρόποι για την καταπολέμηση του ρατσισμού:
- Σεβασμός και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό (οικογένεια, σχολείο). Ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, ώστε να αγωνιστούν για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, στις χώρες που υπάρχουν Υλική και ηθική βοήθεια στους λαούς που καταπιέζονται από το ρατσισμό. Επιβολή κυρώσεων (εμπάργκο οικονομικό ή διπλωματικό) στα κράτη που εφαρμόζουν τις φυλετικές διακρίσεις. Μέσα από την παιδεία να περνούν μηνύματα για την υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων / υιοθέτηση ανθρωπιστικών αξιών(αγάπη, συνεργασία κ.α).
Είμαστε όλοι ίδιοι. Είμαστε όλοι διαφορετικοί
Οι μορφές του ρατσισμού
- Φυλετικός: διάκριση των ατόμων με βάση το χρώμα του δέρματος (λευκοί, μαύροι, ερυθρόδερμοι, κιτρινόχρωμοι) ή τη φυλετική καταγωγή (ξανθή Άρεια φυλή - Εβραίοι).
- Εθνικός: διαφοροποίηση των ανθρώπων με γνώμονα την εθνική τους καταγωγή (Έλληνες-Τούρκοι).
- Θρησκευτικός: η διάκριση των ατόμων εστιάζεται στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους (Χριστιανοί - Μουσουλμάνοι)
- Πολιτισμικός: οι λαοί διαιρούνται με κριτήριο το πολιτιστικό τους επίπεδο (τσιγγάνοι)
- Κοινωνικοοικονομικός: με κριτήριο την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων (πλούσιοι-φτωχοί), το μορφωτικό τους επίπεδο (μορφωμένοι-αμόρφωτοι), το φύλο (γυναίκες-άνδρες), το επάγγελμα (πνευματικοί άνθρωποι-χειρώνακτες), τη σωματική ή νοητική ικανότητα (αρτιμελείς-άνθρωποι με ειδικές ανάγκες), την υγεία, τις συνήθειες, τη σεξουαλική συμπεριφορά (φορείς του AIDS, εξαρτημένοι σε εθιστικές ουσίες, ομοφυλόφυλοι), την εμφάνιση.
- Πολιτικός: διάκριση των ατόμων με κριτήριο την πολιτική τους ιδεολογία και την κομματική τους ένταξη (δημοκράτες, συντηρητικοί, φιλοβασιλικοί).
Τα αίτια του ρατσισμού
- Το χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων ενισχύει την ανισότητα και την κυριαρχία του ισχυρού.
- Συχνά οι άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ή οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση συντηρούν αρνητικά στερεότυπα απέναντι στους άλλους για να εξασφαλίσουν μια θετική αυτοεικόνα μέσω της σύγκρισης του εαυτού τους με τον "κακό" άλλο. Έτσι, ακούμε συχνά φράσεις όπως "εγώ μπορεί να είμαι αμόρφωτος αλλά δεν είμαι και άθεος σαν τον γιό της απέναντι!"
- Οι προκαταλήψεις απέναντι σε ομάδες ανθρώπων ενισχύουν την ιδεολογία του ρατσισμού.
- Πολλές μορφές κοινωνικού ρατσισμού οφείλονται σε οικονομικά συμφέροντα που απευθύνεται κυρίως σε οικονομικά ή κοινωνικά ισχυρές ομάδες.
- Η αδυναμία της πολιτείας να προστατεύσει τις μειονότητες αλλά και η αδιαφορία της για την παροχή ίσως ευκαιριών για όλους ενισχύουν τον διαχωρισμό ανάμεσα στους πολίτες.
- Τα ΜΜΕ συχνά συντηρούν τα κοινωνικά στερεότυπα ενισχύοντας εμμέσως ρατσιστικές συμπεριφορές.
- Το σχολείο συχνά, αντί να ενισχύει ανθρωπιστικές αξίες, εμμένει στην καλλιέργεια ενός άκριτου εθνικισμού.
- Συχνά οι άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ή οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση συντηρούν αρνητικά στερεότυπα απέναντι στους άλλους για να εξασφαλίσουν μια θετική αυτοεικόνα μέσω της σύγκρισης του εαυτού τους με τον "κακό" άλλο. Έτσι, ακούμε συχνά φράσεις όπως "εγώ μπορεί να είμαι αμόρφωτος αλλά δεν είμαι και άθεος σαν τον γιό της απέναντι!"
- Οι προκαταλήψεις απέναντι σε ομάδες ανθρώπων ενισχύουν την ιδεολογία του ρατσισμού.
- Πολλές μορφές κοινωνικού ρατσισμού οφείλονται σε οικονομικά συμφέροντα που απευθύνεται κυρίως σε οικονομικά ή κοινωνικά ισχυρές ομάδες.
- Η αδυναμία της πολιτείας να προστατεύσει τις μειονότητες αλλά και η αδιαφορία της για την παροχή ίσως ευκαιριών για όλους ενισχύουν τον διαχωρισμό ανάμεσα στους πολίτες.
- Τα ΜΜΕ συχνά συντηρούν τα κοινωνικά στερεότυπα ενισχύοντας εμμέσως ρατσιστικές συμπεριφορές.
- Το σχολείο συχνά, αντί να ενισχύει ανθρωπιστικές αξίες, εμμένει στην καλλιέργεια ενός άκριτου εθνικισμού.
 |
Οι συνέπειες του ρατσισμού
Σε ατομικό επίπεδο
- Τα άτομα που είναι θύματα ρατσισμού αδικούνται και καταπιέζονται. Συχνά δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους άλλους με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται και να δυσκολεύονται να εκληρώσουν το δυναμικό τους και να γίνουν ευτυχισμένα.
- Τα άτομα που είναι θύτες ρατσισμού αρνούνται να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους προβλήματα. Συντηρούν ένα τοξικό περιβάλλον μίσους που τους στερεί τη δυνατότητα να χαρούν και να αγαπήσουν τον διπλανό τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που το μίσος αυτό στο τέλος γυρίζει μπούμερανκ και στους ίδιους.
Σε κοινωνικό επίπεδο
- Περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες, με αποτέλεσμα να χάνει η κοινωνία ένα ιδιαίτερα σημαντικό και πολλές φορές ικανό δυναμικό, που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ευημερία.
- Επικρατεί αναξιοκρατία, κοινωνικές ανισότητες, διχόνοια, φαινόμενα που δυναμιτίζουν την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας (απώλεια κοινωνικής συνοχής, ομαλότητας).
- Ξεσπούν συγκρούσεις, εκδηλώνονται ταραχές, κυριαρχεί η βία, που «πληγώνει» την έννοια και την αξία του πολιτισμένου ανθρώπου.
- Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και φτωχών. Δημιουργεί άθλιες συνθήκες διαβίωσης, και οδηγεί στην ανεργία και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ένα, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Έτσι πολλοί ωθούνται στην εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Οι άνθρωποι χωρίζονται σε τάξεις «ισχυρών» και «αδυνάτων», «ανωτέρων» και κατωτέρων ανθρώπων.
- Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών.
- Τα άτομα που είναι θύματα ρατσισμού αδικούνται και καταπιέζονται. Συχνά δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους άλλους με αποτέλεσμα να παραγκωνίζονται και να δυσκολεύονται να εκληρώσουν το δυναμικό τους και να γίνουν ευτυχισμένα.
- Τα άτομα που είναι θύτες ρατσισμού αρνούνται να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους προβλήματα. Συντηρούν ένα τοξικό περιβάλλον μίσους που τους στερεί τη δυνατότητα να χαρούν και να αγαπήσουν τον διπλανό τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που το μίσος αυτό στο τέλος γυρίζει μπούμερανκ και στους ίδιους.
Σε κοινωνικό επίπεδο
- Περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες, με αποτέλεσμα να χάνει η κοινωνία ένα ιδιαίτερα σημαντικό και πολλές φορές ικανό δυναμικό, που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ευημερία.
- Επικρατεί αναξιοκρατία, κοινωνικές ανισότητες, διχόνοια, φαινόμενα που δυναμιτίζουν την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας (απώλεια κοινωνικής συνοχής, ομαλότητας).
- Ξεσπούν συγκρούσεις, εκδηλώνονται ταραχές, κυριαρχεί η βία, που «πληγώνει» την έννοια και την αξία του πολιτισμένου ανθρώπου.
- Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και φτωχών. Δημιουργεί άθλιες συνθήκες διαβίωσης, και οδηγεί στην ανεργία και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ένα, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Έτσι πολλοί ωθούνται στην εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Οι άνθρωποι χωρίζονται σε τάξεις «ισχυρών» και «αδυνάτων», «ανωτέρων» και κατωτέρων ανθρώπων.
- Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών.
Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού
- Στο πλαίσιο της οικογένειας, οι γονείς πρέπει να διαποτίζουν τα παιδιά τους με ανθρωπιστικές αρχές. Έτσι, το άτομο από τη νεαρή ηλικία θα μαθαίνει να σέβεται το συνάνθρωπό του σαν ύπαρξη και σαν προσωπικότητα.
- Το σχολείο θα οφείλει να μαθαίνει στα παιδιά της ανθρωπιστικές αξίες του σεβασμού, της ανεκτικότητας στο διαφορετικό και της υπεράσπισης των ελευθεριών του ατόμου.
- Τόσο το σχολείο όσο και οι οικογένεια θα πρέπει να μάθουν στα παιδιά απο μικρή ηλικία τρόπους πολιτισμένης διευθέτησης των διαφορών τους.
- Απαιτείται η ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, ώστε να αγωνιστούν για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, στις χώρες που υπάρχουν.
- Η πολιτεία, θα πρέπει να εξασφαλίσει μια δικαιότερη κοινωνική πολιτική, που δε θα κάνει καμιά διάκριση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά θα παρέχει σε όλους ίσες ευκαιρίες στον τομέα της απασχόλησης, της εφαρμογής των νόμων και γενικά σε κάθε εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας που καθορίζεται από τις σχέσεις κράτους – πολίτη.
- Ευαισθητοποίηση όλων των κρατών σε παγκόσμια κλίμακα πάνω σε θέματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (μειονότητες).
Λεξιλόγιο ενότητας:
Προκατάληψη: η αυθαίρετη προκατασκευασμένη κρίση χωρίς λογική και επεξεργασία. Η αρνητική προδιάθεση απέναντι σε πρόσωπα και απόψεις.
Στερεότυπα: παγιωμένες αντιλήψεις, συνήθως αιθαίρετες, που επηρεάζουν τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας.
Ρατσισμός: η κάθε είδους αυθαίρετη διάκριση μεταξύ των ανθρώπων.
Ανεκτικότητα: η κατανόηση για τον άλλο, η ανοχή, ο σεβασμός.
Εθνικισμός: η παθολογική προσήλωσε στο έθνος σε βάρος των άλλων εθνων.
Σοβινισμός: ο φανατικός πατριωτισμός, ο τυφλός εθνικισμός.
Μισαλλοδοξία: η εμμονή στις προσωπικές ιδέες και η απόρριψη διαφορετικών ιδεών.
Ξενοφοβία: ο φόβος και η αδικαιολόγητη αποστροφή προς του ξένους.
Φανατισμός: η εμπαθής και εγωιστική προσήλωση, που εξωθεί σε εκδικητκές και παράλογες πράξεις.
Μετανάστες: αυτοί που επιλέγουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή σε μια άλλη χώρα.
Πρόσφυγες: αυτοί που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για λόγους πολιτικούς, κοινωνικούς ή εξ' αιτίας πολέμου.
σεξισμός: είναι μία προκατάληψη ή διάκριση σχετικά με το φύλο ενός ατόμου. Ο σεξισμός μπορεί να αφορά και τα δύο φύλα, αλλά έχει αποδειχτεί ότι αφορά ειδικότερα τις γυναίκες.
Στερεότυπα: παγιωμένες αντιλήψεις, συνήθως αιθαίρετες, που επηρεάζουν τη σκέψη και τη συμπεριφορά μας.
Ρατσισμός: η κάθε είδους αυθαίρετη διάκριση μεταξύ των ανθρώπων.
Ανεκτικότητα: η κατανόηση για τον άλλο, η ανοχή, ο σεβασμός.
Εθνικισμός: η παθολογική προσήλωσε στο έθνος σε βάρος των άλλων εθνων.
Σοβινισμός: ο φανατικός πατριωτισμός, ο τυφλός εθνικισμός.
Μισαλλοδοξία: η εμμονή στις προσωπικές ιδέες και η απόρριψη διαφορετικών ιδεών.
Ξενοφοβία: ο φόβος και η αδικαιολόγητη αποστροφή προς του ξένους.
Φανατισμός: η εμπαθής και εγωιστική προσήλωση, που εξωθεί σε εκδικητκές και παράλογες πράξεις.
Μετανάστες: αυτοί που επιλέγουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή σε μια άλλη χώρα.
Πρόσφυγες: αυτοί που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για λόγους πολιτικούς, κοινωνικούς ή εξ' αιτίας πολέμου.
σεξισμός: είναι μία προκατάληψη ή διάκριση σχετικά με το φύλο ενός ατόμου. Ο σεξισμός μπορεί να αφορά και τα δύο φύλα, αλλά έχει αποδειχτεί ότι αφορά ειδικότερα τις γυναίκες.
Ενδεικτικοί πρόλογοι:
Με αναδρομή στο παρελθόν:
Απο την αρχή του πολιτισμού οι άνθρώποι συνειδητοποίησαν ότι για να ευημερήσουν θα πρέπει να συνεργαστούν. Ωστόσο η ιστορία μας είναι γεμάτη περιπτώσεις διακρίσεων, πολέμων, φανατισμού και βίας. Ο στιγματισμός του "διαφορετικού" αποδείχθηκε η πιο εύκολη λύση για τη δικαίωση των εαυτών μας και η πολυπόθητη συνεργασία μεταξύ των λαών πολύ συχνά αντικαταστάθηκε απο προκαταλήψεις και στερεότυπα. |
Ενδεικτικοί επίλογοι:
Με αναδρομή στο παρελθόν:Η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα όπου ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία οδήγησαν τα άτομα αλλά και τα έθνη στα άκρα. Ο άνθρωπος φαίνεται να είναι ανίκανος να διδαχθεί απο τις αγριότητες του Γ' Ράιχ, τα Άπαρτχάιντ, το δουλεμπόριο των μαύρων. Αν όλοι μας δεν κινητοποιηθούμε, αν όλοι δεν θεωρήσουμε τους εαυτούς μας υπεύθυνους για τη διαμόρφωση μιας νεάς ανθρωπιστικής κουλτούρας, η ιστορία θα επαναλαμβάνει νομοτελειακά τον εαυτό της εσαεί.
Με ιστορία:
Καθώς περπατούσα στον δρόμο πηγαίνοντας στο σχολείο σήμερα το πρωί παρατήρησα έναν τυφλό κύριο που περπατούσε στο πεζοδρόμιο με τη βοήθεια ενός σκύλου-οδηγού. Βλέποντάς τον να με προσπερνά άρχισα να αναρωτιέμαι πώς είναι άραγε ένας κόσμος μόνο με ήχους και αφή. Πόσο έχει, η κατα τα άλλη πολιτισμένη, κοινωνία μας αποδεχθεί αυτόν τον άνθρωπο; Πόσο έχει φροντίσει ώστε να μην νιώθει "αδικημένος", αλλά απλά "διαφορετικός";
Με επίκληση στην αυθεντία:Ο μεγάλος συγγραφές Νίκος Καζαντζάκης έλεγε: "να αγαπάς την ευθύνη να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί εγώ θα φταίω". Μια τέτοια οπτική στον ρόλο του καθενός μας μέσα στην κοινωνία θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους. Μια τέτοια οπτική θα ήταν ικανή να μας θέσει αντιπέτωπους με την ευθύνη που φέρουμε, ο καθένας ατομικά, για τη διαιώνιση των προβλημάτων του ρατισμού.
|
Ρατσισμός,Πρόσφυγες-Μετανάστες,Στερεότυπα,ΑμΕΑ,Παρατσούκλια
https://stefanu.wordpress.com/2008/01/07/132/
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
- Μορφές ρατσισμού.
- Σε σχέση με τους λαούς (φυλετικός ρατσισμός)
- Φυλετικός: διάκριση ανάλογα με το χρώμα (μαύροι – λευκοί, ινδιάνοι).
- Εθνικός: π.χ. Εβραίοι – Γερμανοί (Χίτλερ) – θεωρία Τσάμπερλεν περί Αρίας φυλής
- Θρησκευτικός: Μουσουλμάνοι – Χριστιανοί, Εβραίοι – «ο περιούσιος λαός».
- Ανωτερότητα δυτικών κρατών έναντι των χωρών του Τρίτου Κόσμου.
- Καταπίεση των μειονοτήτων σε κράτη ή λαών με διαφορετικά χαρακτηριστικά.
- Σε σχέση με άτομα ή ομάδες (κοινωνικός ρατσισμός)
- Αυτός εκδηλώνεται απέναντι σε: ομοφυλόφιλους, ναρκομανείς, πόρνες, φορείς ΑΙDS, άτομα με ειδικές ανάγκες, γυναίκες (διαφορετικός τρόπος αντιμετώπισης τους στο επαγγελματικό, οικογενειακό, και κοινωνικό περιβάλλον), μαθητές (καλοί – κακοί ανάλογα με τη βαθμολογία), επαγγέλματα (πνευματικά – χειρωνακτικά).
- Επίσης, μπορεί να αφορά στο πνευματικό επίπεδο, την οικονομική κατάσταση, τη δυνατότητα κατανάλωσης, την ιδεολογία, την ενδυμασία, τον τρόπο ομιλίας και διασκέδασης, την κατοχή τίτλου σπουδών κ.λπ.
- Αίτια ρατσισμού.
- Πνευματική ένδεια – προσωπικά συμπλέγματα.
- Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση – ενίσχυση του απ` το ατομικιστικό πνεύμα της εποχής μας.
- Προκαταλήψεις – στερεότυπα.
- Οικονομικά συμφέροντα (π.χ. οικονομική εκμετάλλευση τριτοκοσμικών χωρών). Σήμερα μάλιστα ενισχύεται λόγω του υλιστικού – καταναλωτικού πνεύματος.
- Πολιτικές σκοπιμότητες (π.χ. επεκτατικές βλέψεις – Χίτλερ).
- Κρίση φορέων αγωγής – έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας.
- Αρνητικά πρότυπα απ’ τα ΜΜΕ (π.χ. ανώτερος απ` τους άλλους αυτός που έχει πολλά υλικά αγαθά κ.λπ.).
- Οι πολιτικοί εντείνουν τον κομματικό και τον πολιτικό ρατσισμό, υψώνουν διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους πολίτες, ώστε τους μετατρέπουν σε φανατικούς οπαδούς (ψηφοθηρικοί λόγοι, ωφελιμιστικό πνεύμα).
- Ξενοφοβία. Τροφοδοτείται από τη γενικότερη οικονομική κρίση (ανεργία, ανισοκατανομή πλούτου), και συχνά, εμφανίζεται να εξαρτάται απ’ την αθρόα εισβολή μεταναστών, ειδικά σήμερα, όπου μετά την κατάρρευση των σοσιαλιστικών καθεστώτων της ανατολικής Ευρώπης, το φαινόμενο της μετανάστευσης παρουσιάζεται έντονο.
- Θρησκευτικός ή και εθνικός φανατισμός (π.χ. Ισλάμ – Δύση).
- Καταστάσεις ή αντιλήψεις που διαμορφώνονται μέσα από την ανάμνηση ιστορικών γεγονότων.
- Η αποξένωση και η ανωνυμία της ζωής στις πόλεις ευνοούν την εμφάνιση φαινομένων κοινωνικής νοσηρότητας όπως ο ρατσισμός, γιατί δεν υπάρχει κοινωνική συνείδηση και αλληλοσεβασμός.
- Ανεργία, αδικία και ανισότητα είναι φαινόμενα που σήμερα γνωρίζουν έξαρση, δημιουργούν εντάσεις και αντιδράσεις και εντείνουν τον κοινωνικό ρατσισμό.
- Συνέπειες ρατσισμού.
- Ανισότητες στην εκπαίδευση – εύκολη η χειραγώγηση των θυμάτων του ρατσισμού.
- Εκμετάλλευση, παραβιάσεις, σκανδαλώδεις ενέργειες, υποκρισία.
- Βία – εγκληματικότητα,
- Απουσία υγιούς δημοκρατίας λόγω έλλειψης ίσων ευκαιριών για διάλογο, συμμετοχή στα κοινά και πολυφωνία.
- Ανασφάλεια – άγχος (για τα θύματα του ρατσισμού).
- Εθνικισμός – πυροδότηση πολέμων και συγκρούσεων.
- Δε συμβάλλουν όλοι στο βαθμό που θα μπορούσαν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η κοινωνία δεν αξιοποιεί εξολοκλήρου το δημιουργικό της δυναμικό.
- Απουσία συνεργασίας, αλληλεγγύης και κοινωνικοπολιτικής συνείδησης -έλλειψη ανθρωπισμού.
- Διεύρυνση χάσματος μεταξύ αναπτυγμένων χωρών και μη («κοινωνία δύο τρίτων»),
- Μειονότητες που ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης κ.λπ.
- Τρόποι αντιμετώπισης ρατσισμού.
- Απ` το άτομο
- Ευαισθησία – κατανόηση, ανεκτικότητα, σεβασμός στο διαφορετικό.
- Αυτοκριτική για να οδηγηθούμε στην αυτογνωσία και να συνειδητοποιήσουμε την ισοτιμία μας με τους άλλους.
- Διάλογος, άνοιγμα προς το συνάνθρωπο, δεκτικότητα και καταδεκτικότητα, απλότητα, σεμνότητα, περιορισμός έπαρσης και αλαζονείας, χαρακτηριστικά που θριαμβεύουν σήμερα.
- Κοινωνική συνείδηση, αλληλεγγύη, βαθιά αίσθηση ανθρωπιάς. Απαλλαγή από προκαταλήψεις και εμπάθεια.
- Συνειδητοποίηση του προβλήματος που αναβιώνει στην εποχή μας. Ιδιαίτερα εμείς οι Έλληνες οφείλουμε να επιστρέψουμε στις παραδοσιακές αξίες μας του μέτρου, της δημοκρατίας, του ανθρωπισμού, της ολυμπιακής ιδέας κ.λπ., που θα μας ανυψώσουν ηθικοπνευματικά και θα μας υπενθυμίσουν τη χαμένη μας ευαισθησία.
- Συζητήσεις με πνευματικούς ανθρώπους για το νοσηρό φαινόμενο του ρατσισμού.
- Οικογένεια
- Καλλιέργεια σεβασμού προς το διαφορετικό.
- Απαλλαγή από προκαταλήψεις και στερεότυπα και μετάδοση αξιών και υψηλού ήθους.
- Διάλογος με τα παιδιά με σκοπό τη μύηση στην ιδέα των πολυπολιτισμικών κοινωνιών.
- Προσωπικό παράδειγμα γονέων με υπεύθυνη ανθρωπιστική συμπεριφορά και κοινωνική συνείδηση, γιατί τα παιδιά μιμούνται τη στάση των γονέων.
- Κράτος
- Υγιής Δημοκρατία.
- Κατάλληλο ήθος-ύφος πολιτικής ηγεσίας ώστε να μην καλλιεργούν οι ίδιοι οι ηγέτες ρατσιστικές τάσεις στους πολίτες.
- Ενίσχυση κράτους πρόνοιας – ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε παιδεία, περίθαλψη, ασφάλιση κ.λπ.
- Εξασφάλιση καλών συνθηκών εργασίας με πνεύμα ισοτιμίας για όλους τους πολίτες.
- Ίσες ευκαιρίες για συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, την τοπική αυτοδιοίκηση κ.λπ
- Σχολείο
- Ανθρωπιστική παιδεία-απαλλαγή του σχολείο από το μανδύα του προπαρασκευαστικού σταδίου για το πανεπιστήμιο.
- Καταλυτικός ο ρόλος του δασκάλου που μπορεί να εμπνεύσει τους μαθητές και να τους προσανατολίσει προς τα υψηλά ανθρωπιστικά ιδεώδη της ισοτιμίας, της συναδέλφωσης και της ουσιαστικής δημοκρατίας.
- Περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις στο σχολείο με θέμα την υγιή αντιμετώπιση των ξένων.
- ΜΜΕ
- Ειδικές εκπομπές με αντιρατσιστικό περιεχόμενο. Ποιοτικός έλεγχος εκπομπών.
- ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
- Παραδείγματα.
- Διαχρονικό φαινόμενο με έξαρση στον αιώνα μας.
- Δωριείς, αποικίες, παροικίες Τουρκοκρατίας.
- Μικρασιάτες. Κύπριοι, Βορειοηπειρώτες, Πόντιοι. Αλβανοί, Αρμένιοι, Κούρδοι, Ανατολικοευρωπαίοι κ,ά.
- Αίτια
- Πόλεμοι.
- Ολοκληρωτικά καθεστώτα, καταπίεση, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμά-
- των, πολιτικές διώξεις.
- Κοινωνικές συγκρούσεις.
- Φτώχεια, χαμηλό βιοτικό επίπεδο.
- Προβλήματα στις χώρες υποδοχής.
- Δυσκολίες ένταξης και αφομοίωσης.
- Κίνδυνος εθνολογικής αλλοίωσης του ντόπιου πληθυσμού.
- Οικονομική επιβάρυνση αποκατάστασης – ανεργία.
- Προβλήματα κοινωνικής παθογένειας,
- Συχνά δημιουργούνται «γκέτο» που δρουν ως μαφία, ενισχύονται οι κοινωνικές, πολιτικές, θρησκευτικές εντάσεις και τα φαινόμενα των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας, προωθείται ο ρατσισμός, διασπάται η κοινωνική συνοχή, περιορίζεται η αλληλεγγύη και απειλείται τελικά η ίδια η δημοκρατία.
- Προβλήματα για τους ίδιους τους μετανάστες.
- Δύσκολη εγκατάσταση και εξασφάλιση διαμονής -ανεργία – εκμετάλλευση (αποτελούν φτηνότερο εργατικό δυναμικό και αμείβονται με πενιχρά ημερομίσθια, που όμως είναι υψηλότερα απ’ τη χώρα τους).
- Δυσκολίες προσαρμογής στις νέες συνθήκες ζωής (εκμάθηση γλώσσας, νοοτροπία, αξίες).
- Εχθρική, συχνά, η αντιμετώπιση τους και κακές οι συνθήκες διαβίωσης και περίθαλψης τους.
- Ψυχολογικά προβλήματα και μνήμες της χαμένης πατρίδας, συμπλέγματα κατωτερότητας, αίσθημα μειονεξίας, ανασφάλεια, άγχος αποδοχής και προόδου.
- Αδυναμία μόρφωσης – εύκολη λεία για χειραγώγηση και μαζοποίηση – κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και πνευματικής υποβάθμισης (π.χ. κάποιοι στην πατρίδα τους ήταν πολιτικοί μηχανικοί, εδώ είναι απλοί εργάτες).
- Εκμετάλλευση, περιθωριοποίηση, έλλειψη σεβασμού απέναντι τους (αναγκάζονται να οδηγηθούν ακόμη και στο έγκλημα για την επιβίωση τους). Δε συμμετέχουν στα κοινά, δεν ελέγχουν την ηγεσία, αισθάνονται, έξω από τις πολιτικές εξελίξεις, αποπολιτικοποιούνται και αδρανούν.
- Αίτια ξενοφοβίας απέναντι στους μετανάστες.
- Τα παραπάνω αρνητικά αποτελέσματα που επιφέρει η μαζική εισροή μεταναστών στις χώρες υποδοχής τους αποτελούν πρώτο και κυρίαρχο λόγο για τον οποίο αναπτύσσεται σε ανησυχητικό βαθμό ένα τέτοιο πνεύμα εις βάρος τους από τους γηγενείς. Άλλα αίτια ξενοφοβίας απέναντι τους είναι:
- Η κρίση των αξιών στη σημερινή κοινωνία του συμφέροντος και της ύλης δημιουργεί ανθρώπους ατομικιστές που εύκολα γίνονται ρατσιστές.
- Η αστικοποίηση δημιουργεί χάσμα μεταξύ των ανθρώπων στις πόλεις. Χαλαρώνουν οι κοινωνικοί δεσμοί, πόσο μάλλον μεταξύ ανθρώπων που δεν έχουν κοινές ρίζες, ιστορία, καταγωγή κ.λπ.
- Από τα ίδια τα ΜΜΕ υπερτονίζεται η εθνικότητα κάποιων ατόμων που εμπλέκονται συχνά σε εγκλήματα (π.χ. ληστείες, φόνους, βιασμούς κ.λπ.) που ενισχύουν τη ρατσιστική και ξενοφοβική στάση των ντόπιων.
- Οι πολιτικοί θέλοντας να δικαιολογήσουν σε κάποιες περιπτώσεις την πολιτική κακοδιαχείριση επιρρίπτουν τις ευθύνες στη μαζική εισροή ξένων μεταναστών οι οποίοι μετατρέπονται σε εξιλαστήρια θύματα.
- Οι πολίτες που συχνά δεν είναι ώριμοι και δε διαθέτουν πάντα την απαραίτητη πολιτική κρίση αντιμετωπίζουν ακόμη πιο άσχημα τους μετανάστες.
- Η αντίστασης στη δημιουργία πολυπολιτισμικών κοινωνιών και στην ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση.
- Τρόποι αντιμετώπισης.
- Από Διεθνείς Οργανισμούς
- Μέτρα πρόληψης των αιτιών της προσφυγιάς (μέριμνα για επικράτηση -διατήρηση δημοκρατίας, για διασφάλιση ειρήνης, για παροχή βοήθειας σε θύματα πολέμου).
- Σωστός καταμερισμός προσφύγων ανά κράτος και περιοχή, μέτρα άμεσης περίθαλψης.
- Σεβασμός και εφαρμογή νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Ανθρωπιστική βοήθεια, οικονομική ενίσχυση.
- Από το Κράτος ή τα Κράτη
- Οργάνωση – προετοιμασία δομών υποδοχής και χωροταξικής κατανομής των προσφύγων.
- Προγράμματα ένταξης και προσαρμογής των προσφύγων.
- Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας τους.
- Ενημέρωση κι επιμόρφωση των ντόπιων και των προσφύγων.
- Παραγωγική αξιοποίηση των προσφύγων ανάλογα με τις ικανότητες τους ή τις σπουδές τους στις χώρες προέλευσης τους.
- Από τα ΜΜΕ και τους Πνευματικούς Ηγέτες
- Ορθή και υπεύθυνη ενημέρωση για τους μετανάστες.
- Συζητήσεις με ειδικούς για το φαινόμενο.
- Οι πνευματικοί άνθρωποι που έχουν παιδεία και κύρος να αγωνιστούν για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των ντόπιων και των μεταναστών.
- Από την Οικογένεια και το Σχολείο
- Ανθρωπιστική παιδεία, κοινωνική συνείδηση, καλλιέργεια ευαισθησίας και σεβασμού στο διαφορετικό.
- Από το ίδιο το Άτομο
- Ήθος, σεβασμός, ευαισθησία, ανθρωπισμός, ηθική και υλική συμπαράσταση.
- Φιλάνθρωπη αντιμετώπιση, υλική και ηθική.
- Σεβασμός της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας των προσφυγών. Πρωτοβουλίες για την ανακούφιση τους (π.χ. έρανοι, εκδηλώσεις, προσφορά τροφίμων, ρουχισμού κ.λπ,).
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
- Ορισμός.
- Τα στερεότυπα είναι, σταθερές, ταξινομημένες αντιλήψεις που συνήθως οφείλονται, σε ελλιπή πληροφόρηση σχετικά με χαρακτηριστικά τα οποία αποδίδονται σε μέλη μιας ομάδας.
- Παραδείγματα στερεοτύπων.
- Οι Αλβανοί είναι κακοί άνθρωποι, επιθετικοί χαρακτήρες με ροπή προς το έγκλημα.
- Οι άνδρες δεν πλένουν πιάτα, δε σκουπίζουν, δε μαγειρεύουν και γενικά δεν κάνουν δουλειές στο σπίτι.
- Υπάρχουν ακόμη ανδρικά και γυναικεία επαγγέλματα, π.χ. οι γυναίκες θεωρούνται καταλληλότερες ως γραμματείς, οι άνδρες ως καθηγητές μαθηματικών, ως οδηγοί ταξί κ.λπ.
- Οι γυναίκες είναι φιλάρεσκες, πρέπει να προσέχουν περισσότερο την εμφάνιση τους, ενώ οι άντρες όχι και τόσο.
- Οι γυναίκες είναι οι χειρότεροι οδηγοί.
- Οι τσιγγάνοι είναι απολίτιστοι κ.λπ.
- Αίτια επικράτησης στερεοτύπων.
- Άτομο
- Χαμηλό πνευματικό επίπεδο, έλλειψη καλλιέργειας, οπότε κάποιοι άνθρωποι υιοθετούν άκριτα τέτοιες αντιλήψεις.
- Ψυχολογικά προβλήματα και εσωτερική ανεπάρκεια ορισμένων ανθρώπων που, στην προσπάθεια τους να φανούν ανώτεροι, υποτιμούν αυτούς που έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.
- Ποικίλα συμφέροντα:
- Οικονομικά, π.χ. διαφημιστές που προβάλλουν το στερεότυπο ότι ευτυχής είναι αυτός που υπερκαταναλώνει, για να ανεβάσουν τις πωλήσεις των προϊόντων.
- Πολιτικά, π.χ. ορισμένοι πολιτικοί μεταθέτουν την ευθύνη για τα βασικά κοινωνικά προβλήματα σε διάφορες ομάδες, όπως σε μετανάστες και σε μειονότητες, οπότε σκόπιμα ενθαρρύνουν τη δημιουργία και τη διατήρηση στερεότυπων σε βάρος τους.
- Η ιδιοσυγκρασία και η νοοτροπία ενός λαού, π.χ. η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική ως προς τη θέση της γυναίκας, αφού ακόμα και σήμερα πολλοί άνδρες θεωρούν ότι οι γυναίκες τους πρέπει να μένουν στο σπίτι και να μην εργάζονται, ιδιαίτερα όταν δεν αντιμετωπίζουν οικονομικό πρόβλημα.
- Οικογένεια
- Γονείς με χαμηλό πνευματικό επίπεδο μεταδίδουν λανθασμένες αντιλήψεις και προκαταλήψεις στα παιδιά.
- Η οικογένεια σήμερα χάνει σε μεγάλο βαθμό το νόημα της εστίας. Απουσιάζει ο διάλογος ανάμεσα στα μέλη της κι έτσι δε μεταδίδονται ανθρωπιστικές αξίες στους νεότερους.
- Σχολείο
- Παρέχει στείρες γνώσεις και όχι γενική καλλιέργεια έτσι τα παιδιά παγιδεύονται σε αναχρονιστικές αντιλήψεις.
- Το ίδιο το σχολείο μάλιστα διαιωνίζει στερεότυπα π.χ. οι καλοί μαθητές είναι και καλά παιδιά, ενώ οι κακοί μαθητές θεωρούνται λιγότερο καλά παιδιά κ.λπ.
- ΜΜΕ
- Μέσω ειδησεογραφίας αλλά και διαφόρων εκπομπών ή σίριαλ προβάλλονται πρότυπα κακής ποιότητας που συνδέονται και με στερεότυπες αντιλήψεις. Τα ΜΜΕ έχουν μετατραπεί σε κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Υπερπροβάλλουν το καταναλωτικό μοντέλο ζωής και μ’ αυτό τον τρόπο διαιωνίζεται το στερεότυπο ότι επιτυχημένος είναι αυτός που έχει πολλές υλικές ανέσεις.
- Σύγχρονο πλαίσιο
- Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση, άρα έλλειψη σεβασμού σε κάποιες κοινωνικές ομάδες.
- Αστικοποίηση που οδηγεί στην αποξένωση και τη χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών. Επομένως, υποβοηθάται η επικράτηση στερεότυπων αντιλήψεων εις βάρος κάποιων ομάδων.
- Αν και σήμερα το πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων είναι υψηλότερο, ο σύγχρονος τεχνοκρατικός και υπερκαταναλωτικός τρόπος ζωής έχει απογυμνώσει ηθικοπνευματικά τον άνθρωπο, καθιστώντας τον πιο ευάλωτο απέναντι σε τέτοιες αναχρονιστικές αντιλήψεις όπως τα στερεότυπα.
- Συνέπειες.
- Κοινωνικός Τομέας
- Απουσία πνεύματος αλληλεγγύης και συνεργασίας – δημιουργείται κοινωνικός ρατσισμός που διασπά τη συνοχή της κοινωνίας.
- Τα θύματα των στερεότυπων αντιλήψεων συχνά αντιδρούν και προκαλούνται εντάσεις, συγκρούσεις, φαινόμενα βίας, κοινωνικής νοσηρότητας και αναξιοκρατίας – εντοπίζονται πολλές διακρίσεις κ.λπ.
- Πολιτικός Τομέας
- Η δημοκρατία δεν είναι υγιής, εφόσον δεν υπάρχει ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτών.
- Δεν παρέχονται ίσες ευκαιρίες για διάλογο και συμμετοχή στα κοινά.
- Ηθικός – Ψυχολογικός Τομέας
- Ανασφάλειες, συμπλέγματα κατωτερότητας και ανωτερότητας διαβρώνουν ηθικά την κοινωνία, εκλείπει ο ανθρωπισμός και η υπευθυνότητα και ενισχύεται το άγχος για τα θύματα των στερεότυπων αντιλήψεων.
- Πνευματικός Τομέας
- Δεν παρέχονται ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και καλλιέργειας σε όλους τους πολίτες, οπότε δημιουργείται μια κοινωνία δύο ταχυτήτων.
- Οικονομικός Τομέας
- Εδραιώνονται προκαταλήψεις απέναντι στα χειρωνακτικά ή τεχνικά επαγγέλματα, οπότε οι περισσότεροι νέοι στρέφονται στην πνευματική εργασία και δημιουργείται πρόβλημα επαγγελματικής ανεργίας.
- Γενικότερα η επικράτηση στερεοτύπων επιφέρει τη μη αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού της κοινωνίας.
ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
- Αίτια περιθωριοποίησης.
- Άτομο – Σύγχρονο Πλαίσιο
- Ειδικά στις σύγχρονες κοινωνίες της μαζοποίησης, όπου επικρατεί η ανωνυμία και η χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών, καλλιεργείται η απουσία σεβασμού προς το συνάνθρωπο, πόσο μάλλον στα άτομα με ειδικές ανάγκες.
- Άμβλυνση κοινωνικής συνείδησης. Ηθική χρεοκοπία, θεοποίηση χρήματος, επιδίωξη προσωπικού συμφέροντος και μόνο, απώλεια ευαισθησίας προς τον πλησίον, πόσο μάλλον όταν αυτός βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
- Η κυριαρχία του τεχνοκρατικού τρόπου ζωής και η προσκόλληση στην εξειδίκευση μας έχουν μετατρέψει σε γρανάζια της μηχανής δίχως να το αντιληφθούμε, οπότε χωρίς ηθικοπνευματικά εφόδια υποδουλωνόμαστε στο συρμό και αντιμετωπίζουμε ως κατώτερα αυτά τα άτομα.
- Οικογένεια – Σχολείο
- Απουσία κατάλληλης ανθρωπιστικής παιδείας από την οικογένεια και το σχολείο. Συγκεκριμένα, η ίδια η οικογένεια πρώτη απ’ όλους μεταφέρει προκαταλήψεις και ταμπού στα νεότερα μέλη της και τα παγιδεύει συστηματικά σε στερεότυπα για τα άτομα αυτά.
- Το σχολείο, απ` την άλλη πλευρά, επιμένει στη μετάδοση στείρων γνώσεων, μετατρέπεται σε εκκολαπτήριο αυριανών παραγωγικών μονάδων και τεχνοκρατών, χωρίς να γαλουχεί τα παιδιά με ανθρωπιστικές αξίες.
- ΜΜΕ
- Τα ΜΜΕ προβάλλουν αυτά τα άτομα ως πρόσωπα που χρήζουν ιδιαίτερης μεταχείρισης και δημιουργούν την εντύπωση ότι είναι ανίκανα να κάνουν οτιδήποτε αξιόλογο.
- Λίγες είναι οι διαφημιστικές προσπάθειες π.χ. παραολυμπιακοί αγώνες.
- Μέσα από διάφορα σίριαλ ενσταλάζετε η αντίληψη ότι τα άτομα αυτά είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού.
- Κράτος
- Το κράτος ενδιαφέρεται κυρίως για την οικονομική πολιτική και την καλή πορεία των οικονομικών δεικτών και όχι για την κοινωνική πολιτική και την κρατική πρόνοια.
- Γιατί η περιθωριοποίηση αυτών των ατόμων δηλώνει χαμηλό πολιτισμικό επίπεδο;
- Συνεπάγεται έλλειψη ανθρωπισμού και ευαισθησίας από την κοινωνία, απουσία ευγένειας , μειωμένο ήθος, έλλειψη αλληλεγγύης και κοινωνικής συνείδησης, στοιχεία που αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους μιας πολιτισμένης κοινωνίας.
- Τα άτομα με ειδικές ανάγκες μπορεί να έχουν συμπλέγματα κατωτερότητας, ανασφάλεια και άγχος, στοιχεία που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία με χαμηλό επίπεδο. Την άτομα αυτά είναι δυνατόν να εκδηλώσουν ακόμη κι επιθετικότητα. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι μια τέτοια κοινωνία που δε μεριμνά για τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν είναι αναξιοκρατική και επομένως μη δημοκρατική και μη πολιτισμένη.
- Ο δείκτης άλλωστε της κουλτούρας ενός λαού σχετίζεται άμεσα με τη στάση των πολιτών και της πολιτείας απέναντι σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
- Τρόποι αντιμετώπισης.
- Άτομο
- Ευαισθησία.
- Κατανόηση.
- Συμπάθεια.
- Κοινωνική συνείδηση.
- Να αντιμετωπίζονται ως άτομα με ειδικές ικανότητες γιατί πράγματι αυτά τα άτομα έχουν αναπτύξει τις ικανότητες τους σε ένα συγκεκριμένο τομέα.
- Παροχή βοήθειας μέσω εράνων.
- Να μην τους καλλιεργούν οι συμπολίτες τους συμπλέγματα κατωτερότητας.
- Αγάπη.
- Ενδιαφέρον.
- Ευκαιρίες ξεδίπλωσης της δημιουργικότητας τους, δηλαδή να εργάζονται σε ένα χώρο βοηθητικά.
- Να αγοράζουμε προϊόντα που κατασκευάζονται από αυτά τα άτομα προκειμένου να τα ενισχύουμε.
- Όχι κοινωνικός ρατσισμός και αποκλεισμός.
- Κοινωνική συναναστροφή και διάλογο με αυτά τα άτομα.
- Η οικογένεια τους να τους αφήνει περιθώρια αυτονομίας και πρωτοβουλίας.
- Πολιτεία – Κράτος
- Ράμπες στα πεζοδρόμια και στα μέσα μεταφοράς.
- Ειδικοί σηματοδότες με ηχητικά σήματα.
- Ειδική λωρίδα κυκλοφορίας στους δρόμους.
- Πιο πολλά χωριά SOS για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.
- Περισσότερα ειδικά σχολεία.
- Περισσότερες αθλητικές εκδηλώσεις για τα άτομα αυτά (Special Olympics).
- Επαρκής ενημέρωση μέσω του σχολείου.
- Εκστρατεία από τα ΜΜΕ για ενημέρωση της κοινής γνώμης.
- Οικονομική ενίσχυση με επιδόματα, αφού χρειάζονται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
- Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί για την παρακολούθηση των ίδιων των ατόμων αλλά και την καθοδήγηση των οικογενειών τους.
- Η πολιτεία να δίνει έμφαση στην κοινωνική πολιτική και όχι μόνο στην κοινωνική ευμάρεια.
ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ
- Συνέπειες.
- Σε ατομικό επίπεδο
- Δημιουργούν συμπλέγματα κατωτερότητας.
- Ανασφάλεια.
- Πίκρα, απογοήτευση του ατόμου από τον περίγυρο.
- Παραγκωνισμός του ατόμου.
- Το άτομο χάνει το θάρρος, την αυτοπεποίθηση του και τον αυτοσεβασμό του.
- Ψυχικά τραύματα, μοναξιά.
- Σε κοινωνικό επίπεδο
- Περιθωριοποίηση.
- Μοναξιά.
- Απομόνωση.
- Το άτομο οδηγείται σε κοινωνική περιθωριοποίηση.
- Οξύνεται ο κοινωνικός ρατσισμός.
- Προκαταλήψεις.
- Δυσφήμηση.
- Το άτομο οδηγείται στη βία – αντιδρά.
- Επιπτώσεις και στο επαγγελματικό του κύρος.
- Εκτός από ψυχολογικά προβλήματα που αποκτά, φτάνει στο σημείο να αδιαφορεί εντελώς για την ομάδα και να μη συμμετέχει σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες.
- Ίσως το άτομο από αντίδραση να υιοθετήσει μια ανάλογη συμπεριφορά και το φαινόμενο να διαιωνίζεται.
- Τρόποι άμυνας απέναντι στα παρατσούκλια.
- Αδιαφορία.
- Αντιμετώπιση με χιούμορ.
- Καλλιέργεια ποικίλων ενδιαφερόντων ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει ευρεία παιδεία.
ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ
- Χαρακτηριστικά.
- Προοδευτικός είναι ο άνθρωπος ο οποίος είναι δεκτικός στις αλλαγές και δεν αρκείται ούτε προσκολλάται στο κατεστημένο και στο υπάρχον,
- Προοδευτικότητα σημαίνει δεκτικότητα σε νέες ιδέες – πολύπλευρη ενημέρωση κι όχι μόνο από μία πηγή. Ο προοδευτικός άνθρωπος βρίσκεται σε διαρκή πνευματική επαγρύπνηση, αξιολογεί πρόσωπα και καταστάσεις, απαλλάσσεται από το ξεπερασμένο και επιδιώκει την ανανέωση.
- Προοδευτικός είναι εκείνος που διακρίνεται από γόνιμη αμφισβήτηση και, αντιπροτείνοντας κάτι καλύτερο και δημιουργικό, δεν πέφτει θύμα φανατισμού και δεν είναι δογματικός. Αντίθετα είναι ένας ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος ο οποίος μπορεί να αντισταθεί στην προπαγάνδα και τη χειραγώγηση.
- Δεν παγιδεύεται σε προκαταλήψεις και στερεότυπα, σέβεται τους συνανθρώπους του και προσπαθεί να βελτιώνει συνεχώς τον εαυτό του.
- Πιστεύει στην ελευθερία και τη δημοκρατία ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που συναντά.
- Δε λυγίζει στις δυσκολίες αλλά αγωνίζεται με σθένος.
- Προοδευτικότητα υπάρχει όταν ανανεώνονται οι νόμοι και οι θεσμοί της κοινωνίας και όταν ο πολίτης προσπαθεί να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει προβλήματα βίας και χουλιγκανισμού,
- Προοδευτικοί είναι οι άνθρωποι που επιδιώκουν την ανανέωση της πολιτικής ζωής του τόπου τους, που αγωνίζονται για μια δημοκρατία χωρίς ρουσφέτια και διαφθορά, που δεν είναι βολεμένοι και που χαρακτηρίζονται από δεκτικότητα απέναντι στη θέση του άλλου και από πνεύμα αλληλοσεβασμού.
- Με την προοδευτικότητα εξελίσσεται η τεχνολογία, εμφανίζονται καινούργιες μέθοδοι, επέρχεται βελτίωση συνθηκών εργασίας (ωράρια, αμοιβές, σχέσεις εργαζομένων – εργοδοτών).
- Προοδευτικότητα σημαίνει διατήρηση ταυτότητας, γλώσσας και παράδοσης χωρίς όμως ο λαός να γίνεται προγονόπληκτος και να φτάνει στο σημείο να αρνείται την οποιαδήποτε επίδραση από άλλους λαούς. Δε σημαίνει ξενομανία ο λαός που είναι προοδευτικός προσπαθεί να συνταιριάξει στοιχεία του παρελθόντος που συνδέονται με το παρόν κι οδηγούν σ` ένα καλύτερο μέλλον με επιδράσεις από άλλους λαούς.
- Σημείωση:
- Ο συντηρητισμός σημαίνει τα αντίθετα από τα παραπάνω. Ωστόσο, σε κάποιο βαθμό παρατηρούμε ότι η συντήρηση συνδέεται και με την ωριμότητα, τις εμπειρίες, τη σύνεση και την αποφυγή του παράτολμου.
Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου – Ενότητα 3η
«Με αφορμή τα συχνά φαινόμενα ρατσισμού που έρχονται στη δημοσιότητα και τις σχετικές για το θέμα συζητήσεις να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο να αναφέρετε τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου».
Πρόλογος → Μολονότι η ισότητα όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, φυλής, φύλου και πολιτικών πεποιθήσεων είναι κατοχυρωμένη συνταγματικά, τα φαινόμενα ρατσισμού αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς
Κύριο μέρος
1η παράγραφος → Αίτια ρατσισμού
- Πλήθος μεταναστών → Αρνητικά συναισθήματα στους γηγενείς κατοίκους, που τους βλέπουν ως κατώτερους και ως απειλή για τη σωματική ακεραιότητα, την περιουσία και τη δουλειά τους.
- Ξενοφοβία και προκατάληψη ότι οι μετανάστες απειλούν τη σύσταση του έθνους.
- Λανθασμένα πρότυπα και στερεότυπα, που περνούν στα παιδιά από το σχολείο, τα ΜΜΕ και την οικογένεια και που τα οδηγούν σε λάθος συμπεριφορές, π.χ. ανωτερότητα των λευκών έναντι των μαύρων, των ανδρών έναντι των γυναικών, των «κανονικών» ανθρώπων έναντι των ατόμων με ειδικές ανάγκες, των ντόπιων έναντι των μεταναστών.
- Ύπαρξη ακραίων ομάδων – συνήθως εθνικιστικών πεποιθήσεων. Για να αναδείξουν την αξία τους και να προσελκύσουν οπαδούς, υπερτονίζουν την ανωτερότητά τους σε βάρος των υπόλοιπων εθνικοτήτων.
2η παράγραφος → Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού
- Σωστή εκπαίδευση των νέων. Πυρήνας της τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ιδεώδη, ώστε οι μαθητές να απαλλαγούν από τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, που οδηγούν σε ρατσιστικές συμπεριφορές.
- Υποχρέωση της πολιτείας, των ΜΜΕ και των πνευματικών ανθρώπων να καταγγέλλουν τα φαινόμενα ρατσισμού και να ενημερώνουν τους πολίτες για το ρατσισμό – τις αιτίες, τις αρνητικές συνέπειες και τις μορφές του – ώστε να υιοθετήσουν αντι-ρατσιστικές συμπεριφορές.
- Αυστηρές κυρώσεις σε όσους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα → Λειτουργούν αποτρεπτικά σε όσους σκοπεύουν να υιοθετήσουν ρατσιστικές συμπεριφορές.
- Εφαρμογή γνήσιας δημοκρατίας → Εξάλειψη της φτώχειας και των ανισοτήτων.
- Τα λάθη του παρελθόντος, όπως το ολοκαύτωμα των Εβραίων από τον Χίτλερ, να διδάξουν την ανθρωπότητα για τις καταστροφικές συνέπειες του ρατσισμού
Επίλογος → Ο ρατσισμός είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών. Αφορά όλους μας και μόνο ενωμένοι μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε και να τον εξαλείψουμε
Μαρία Αθανασίου*
Φιλόλογος
ΑΛΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
11 – 02 – 2018
ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ
http://www.poukamisas.gr/media/k2/attachments/apant_glossa_g_gymn_11022018.
pdf
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από εγκύκλιο του τότε Υφυπουργού Παιδείας για την 21η Μαρτίου (20.3.2014), Διεθνή Ημέρα για την εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων και του Ρατσισμού στην κοινωνία και την εκπαίδευση. Ο ρόλος της εκπαίδευσης μέσα στο σύγχρονο πλουραλιστικό και πολυπολιτισμικό πλαίσιο αναδεικνύεται πρωταρχικός. Χρειάζεται να μετασχηματίσει τις δράσεις και τον προσανατολισμό της, υιοθετώντας πρακτικές που να διέπονται από το ανθρωπιστικό ιδεώδες, ιδιαίτερα στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Το Σχολείο έχει όλα τα εχέγγυα για να βοηθήσει τους μαθητές να ανοικοδομήσουν τις αξιακές τους θέσεις και να τους καθοδηγήσει ατομικά και ομαδικά:
1. Στην ειρηνική συνύπαρξη των ατόμων που ζουν σε μια χώρα, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, το χρώμα του δέρματος, τη γλώσσα που μιλούν, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμά τους, τον πολιτισμό τους.
2. Στην αλληλοκατανόηση και αλληλοεκτίμηση των ανθρώπων.
3. Στην αποδοχή και το σεβασμό της πολιτισμικής ετερότητας, γιατί η διαφορά είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο.
4. Στην καταπολέμηση ρατσιστικών τάσεων και προκαταλήψεων, ώστε οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες που ζουν σε μια χώρα, να μπορούν να επικοινωνούν απρόσκοπτα μεταξύ τους και να συμβάλλουν για την πρόοδο και την ευημερία της.
5. Στην αμοιβαία επίδραση των πολιτισμών των χωρών προέλευσης και υποδοχής των μεταναστών, που ζουν σε μια χώρα.
6. Στην παροχή ίσων ευκαιριών σε όλα τα άτομα για εργασία, εκπαίδευση και κοινωνική και οικονομική ανέλιξη και πρόοδο. […] Καλούμε τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές καθημερινά να σχεδιάζουν και να υλοποιούν εκπαιδευτικές δράσεις, προωθώντας και υλοποιώντας την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική της χώρας που έχει ως στόχο την ένταξη και εκπαιδευτική στήριξη όλων των μαθητών, χωρίς εξαιρέσεις και περιορισμούς, αποκρούοντας κάθε ρατσιστική πρόκληση με σεβασμό σε κάθε ιδιαιτερότητα σωματική, πνευματική, συναισθηματική και κάθε διαφορά γλώσσας, φυλής, θρησκείας, χρώματος. […]
Σ. Κεδίκογλου
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Με ποιο τρόπο η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες; (Μονάδες: 6)
Η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες έχοντας ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να καταπολεμούν τις ρατσιστικές συμπεριφορές και να προάγουν καθημερινά τις ανθρωπιστικές αξίες, όπως για παράδειγμα το σεβασμό στον άνθρωπο, την ισότητα, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την ανοχή στο διαφορετικό και την ειρηνική συνύπαρξη όλων ανεξαιρέτως, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές τους. Με αυτόν τον τρόπο θα παρέχονται σε όλους ίσες ευκαιρίες για εργασία, εκπαίδευση και συνολική πρόοδο.
2. Να βρείτε δύο ονοματικές και δύο επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις στο παραπάνω κείμενο και να αναγνωρίσετε το είδος τους. (Μονάδες: 4)
«να μετασχηματίσει τις δράσεις και τον προσανατολισμό της, υιοθετώντας πρακτικές»: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση «να επικοινωνούν απρόσκοπτα μεταξύ τους»: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση «για να βοηθήσει τους μαθητές»: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση «γιατί η διαφορά είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο»: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση
http://www.poukamisas.gr/media/k2/attachments/apant_glossa_g_gymn_11022018.
pdf
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Σε ένα άρθρο για τη σχολική σας εφημερίδα με αφορμή την αύξηση των φαινομένων ρατσισμού να γράψετε τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου (200 – 250 λέξεις) . (Μονάδες: 10)
Σχεδιαγραμματική απάντηση
Τίτλος → Ο ρατσισμός …
Πρόλογος
→ Η αύξηση των φαινομένων ρατσισμού
Κύριο θέμα
→ Ανάλυση του θέματος
Αίτια ρατσισμού:
το χαμηλό πνευματικό επίπεδο πολλών ανθρώπων και η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις απέναντι σε διάφορες κοινωνικές ομάδες
οικονομικά συμφέροντα, χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ανεργία, κοινωνική καταπίεση
ύπαρξη συμπλεγμάτων κατωτερότητας και ανωτερότητας
Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού:
η ενημέρωση από όλους τους αρμόδιους φορείς και η συνειδητοποίηση του προβλήματος η οικογένεια και το σχολείο θα πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά τις ανθρωπιστικές αρχές, ώστε να καλλιεργείται από μικρή ηλικία ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές του.
η πολιτεία επιβάλλεται να εφαρμόζει μία δίκαιη κοινωνική και οικονομική πολιτική, ώστε να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους και σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς τους, και επιπλέον να προστατεύει τα δικαιώματα αυτών που αδικούνται
σε παγκόσμιο επίπεδο κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση των διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
Επίλογος
→ Ανακεφαλαίωση
Σημείωση
: το ύφος πρέπει να είναι επίσημο, τυπικό και να χρησιμοποιηθεί γ΄ πρόσωπο
Ηράκλειο, 20/10/2016
– ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Στόχοι Ευρωπαϊκής Ένωσης
: Οικονομική ανάπτυξη και ευημερία όλων των κρατών –μελών Διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης –> Συνοχή και ενότητα Διατήρηση πολιτικής σταθερότητας και ανάδειξη δημοκρατίας Εδραίωση της ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο Συνεργασία μεταξύ των κρατών για αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων Λόγοι συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών σχολείων: Γνωριμία και επαφή με την ευρωπαϊκή πολυμορφία (γλώσσα, παράδοση, θρησκεία) και προσπάθεια εντοπισμού και ανάδειξης της κοινής πολιτισμικής κληρονομιάς (αγώνες για την ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινά ιστορικά βιώματα, κ.α). Ανταλλαγή απόψεων και γόνιμη επικοινωνία σε διάφορους τομείς, όπως εκπαίδευση, περιβάλλον, αθλητισμός. Συνεργασία και κοινή δράση απέναντι σε προβλήματα που απασχολούν τους νέους όλης της Ευρώπης (ρατσισμός, ναρκωτικά, ανεργία, κ.α). Ελπίδες από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Καταπολέμηση κοινωνικών προβλημάτων. Ενίσχυση της οικονομίας των ασθενέστερων χωρών. Από κοινού αντιμετώπιση των διακρατικών προβλημάτων. Ενίσχυση της πίστης σε αρχές όπως ελευθερία, ισοτιμία, δημοκρατία και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεργασία σε όλους τους τομείς (επιστήμη, τέχνες κ.α).
Φόβοι – κίνδυνοι από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση:
Απώλεια εθνικής ταυτότητας και παραποίηση της ξεχωριστής μας φυσιογνωμίας –> Μη τήρηση ηθών και εθίμων. Παραφθορά της γλώσσας (εισροή ξενικών στοιχείων). Παραγκωνισμός των αδύναμων χωρών και συνεταιρισμός των ισχυρών. Αδράνεια και μη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων –> Αδιαφορία για την ευρωπαϊκή πορεία
Φιλόλογος
ΑΛΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
11 – 02 – 2018
ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ
http://www.poukamisas.gr/media/k2/attachments/apant_glossa_g_gymn_11022018.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από εγκύκλιο του τότε Υφυπουργού Παιδείας για την 21η Μαρτίου (20.3.2014), Διεθνή Ημέρα για την εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων και του Ρατσισμού στην κοινωνία και την εκπαίδευση. Ο ρόλος της εκπαίδευσης μέσα στο σύγχρονο πλουραλιστικό και πολυπολιτισμικό πλαίσιο αναδεικνύεται πρωταρχικός. Χρειάζεται να μετασχηματίσει τις δράσεις και τον προσανατολισμό της, υιοθετώντας πρακτικές που να διέπονται από το ανθρωπιστικό ιδεώδες, ιδιαίτερα στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Το Σχολείο έχει όλα τα εχέγγυα για να βοηθήσει τους μαθητές να ανοικοδομήσουν τις αξιακές τους θέσεις και να τους καθοδηγήσει ατομικά και ομαδικά:
1. Στην ειρηνική συνύπαρξη των ατόμων που ζουν σε μια χώρα, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, το χρώμα του δέρματος, τη γλώσσα που μιλούν, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμά τους, τον πολιτισμό τους.
2. Στην αλληλοκατανόηση και αλληλοεκτίμηση των ανθρώπων.
3. Στην αποδοχή και το σεβασμό της πολιτισμικής ετερότητας, γιατί η διαφορά είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο.
4. Στην καταπολέμηση ρατσιστικών τάσεων και προκαταλήψεων, ώστε οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες που ζουν σε μια χώρα, να μπορούν να επικοινωνούν απρόσκοπτα μεταξύ τους και να συμβάλλουν για την πρόοδο και την ευημερία της.
5. Στην αμοιβαία επίδραση των πολιτισμών των χωρών προέλευσης και υποδοχής των μεταναστών, που ζουν σε μια χώρα.
6. Στην παροχή ίσων ευκαιριών σε όλα τα άτομα για εργασία, εκπαίδευση και κοινωνική και οικονομική ανέλιξη και πρόοδο. […] Καλούμε τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές καθημερινά να σχεδιάζουν και να υλοποιούν εκπαιδευτικές δράσεις, προωθώντας και υλοποιώντας την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική της χώρας που έχει ως στόχο την ένταξη και εκπαιδευτική στήριξη όλων των μαθητών, χωρίς εξαιρέσεις και περιορισμούς, αποκρούοντας κάθε ρατσιστική πρόκληση με σεβασμό σε κάθε ιδιαιτερότητα σωματική, πνευματική, συναισθηματική και κάθε διαφορά γλώσσας, φυλής, θρησκείας, χρώματος. […]
Σ. Κεδίκογλου
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Με ποιο τρόπο η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες; (Μονάδες: 6)
Η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες έχοντας ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να καταπολεμούν τις ρατσιστικές συμπεριφορές και να προάγουν καθημερινά τις ανθρωπιστικές αξίες, όπως για παράδειγμα το σεβασμό στον άνθρωπο, την ισότητα, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την ανοχή στο διαφορετικό και την ειρηνική συνύπαρξη όλων ανεξαιρέτως, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές τους. Με αυτόν τον τρόπο θα παρέχονται σε όλους ίσες ευκαιρίες για εργασία, εκπαίδευση και συνολική πρόοδο.
2. Να βρείτε δύο ονοματικές και δύο επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις στο παραπάνω κείμενο και να αναγνωρίσετε το είδος τους. (Μονάδες: 4)
«να μετασχηματίσει τις δράσεις και τον προσανατολισμό της, υιοθετώντας πρακτικές»: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση «να επικοινωνούν απρόσκοπτα μεταξύ τους»: δευτερεύουσα ονοματική βουλητική πρόταση «για να βοηθήσει τους μαθητές»: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση «γιατί η διαφορά είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο»: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση
http://www.poukamisas.gr/media/k2/attachments/apant_glossa_g_gymn_11022018.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Σε ένα άρθρο για τη σχολική σας εφημερίδα με αφορμή την αύξηση των φαινομένων ρατσισμού να γράψετε τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου (200 – 250 λέξεις) . (Μονάδες: 10)
Σχεδιαγραμματική απάντηση
Τίτλος → Ο ρατσισμός …
Πρόλογος
→ Η αύξηση των φαινομένων ρατσισμού
Κύριο θέμα
→ Ανάλυση του θέματος
Αίτια ρατσισμού:
το χαμηλό πνευματικό επίπεδο πολλών ανθρώπων και η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις απέναντι σε διάφορες κοινωνικές ομάδες
οικονομικά συμφέροντα, χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ανεργία, κοινωνική καταπίεση
ύπαρξη συμπλεγμάτων κατωτερότητας και ανωτερότητας
Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού:
η ενημέρωση από όλους τους αρμόδιους φορείς και η συνειδητοποίηση του προβλήματος η οικογένεια και το σχολείο θα πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά τις ανθρωπιστικές αρχές, ώστε να καλλιεργείται από μικρή ηλικία ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές του.
η πολιτεία επιβάλλεται να εφαρμόζει μία δίκαιη κοινωνική και οικονομική πολιτική, ώστε να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους και σε όλους τους τομείς της δραστηριότητάς τους, και επιπλέον να προστατεύει τα δικαιώματα αυτών που αδικούνται
σε παγκόσμιο επίπεδο κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση των διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
Επίλογος
→ Ανακεφαλαίωση
Σημείωση
: το ύφος πρέπει να είναι επίσημο, τυπικό και να χρησιμοποιηθεί γ΄ πρόσωπο
Παράδειγμα επιστολής:
Προσδιορίστε ένα κοινωνικό ή περιβαλλοντικό πρόβλημα που θεωρείτε σημαντικό για την περιοχή σας και για το οποίο θα άξιζε να αναπτύξετε κοινωνική δράση. Επιλέξτε έναν φορέα και απευθυνθείτε σ’ αυτόν. Περιγράψτε το πρόβλημα και ζητήστε συνεργασία για την αντιμετώπισή του .
Ηράκλειο, 20/10/2016
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Ως μέλη της μαθητικής κοινότητας του 4ου Γυμνασίου Ηρακλείου θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για ένα πρόβλημα που αφορά την πόλη μας και να ζητήσουμε τη συνεργασία σας για την επίλυσή του .
Όπως ήδη γνωρίζετε, πρόσφατα στην πόλη μας δημιουργήθηκε ένας καταυλισμός προσφύγων που προέρχονται από την εμπόλεμη περιοχή της Συρίας.
Σε μια επίσκεψή μας στον χώρο αυτό και αφού συζητήσαμε μαζί τους, διαπιστώσαμε ότι , παρά το γεγονός ότι τους έχει βοηθήσει η πολιτεία, εξακολουθούν ακόμη να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό, ρουχισμό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη .
Με δεδομένο επίσης το γεγονός ότι έρχεται ο χειμώνας, είναι βέβαιο ότι η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί , χωρίς παράλληλα να υπάρχει κάποια πρόβλεψη από τις αρχές για το τι θα απογίνουν .
Όμως, τα προβλήματά τους δεν σταματούν εδώ : ολοφάνερη είναι η απογοήτευση και η απαισιοδοξία τους, καθώς έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, ενώ η πόρτα της Ευρώπης που θα μπορούσε να τους προσφέρει την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής παραμένει ερμητικά κλειστή.
Για όλους αυτούς τους λόγους πήραμε την απόφαση να δουλέψουμε εθελοντικά, προκειμένου να γίνει περισσότερο ανεκτή η ζωή αυτών των προσφύγων. Αποφασίσαμε να ενημερώσουμε τους συμπολίτες μας, ώστε να τους ευαισθητοποιήσουμε για τη συγκέντρωση των απαραίτητων αγαθών . Θα μπορούσαμε ακόμα να συστήσουμε ομάδες που θα βοηθούσαν στην τήρηση της καθαριότητας σε συνεργασία με τους πρόσφυγες . Για να γίνουν πράξη όλα αυτά ζητούμε τη συνεργασία και την οικονομική σας υποστήριξη , ώστε η προσπάθειά μας να έχει αποτελέσματα .
Περιμένουμε τις αποφάσεις σας με την ελπίδα ότι δεν θα αδιαφορήσετε , αλλά θα συμβάλετε στην προσπάθειά μας να προσφέρουμε την αλληλεγγύη μας σε εκείνους που την έχουν ανάγκη.
Με εκτίμηση,
Οι μαθητές της γ΄ τάξης του 4ου Γυμνασίου Ηρακλείου
Ενότητα 4η – ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Στόχοι Ευρωπαϊκής Ένωσης
: Οικονομική ανάπτυξη και ευημερία όλων των κρατών –μελών Διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης –> Συνοχή και ενότητα Διατήρηση πολιτικής σταθερότητας και ανάδειξη δημοκρατίας Εδραίωση της ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο Συνεργασία μεταξύ των κρατών για αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων Λόγοι συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών σχολείων: Γνωριμία και επαφή με την ευρωπαϊκή πολυμορφία (γλώσσα, παράδοση, θρησκεία) και προσπάθεια εντοπισμού και ανάδειξης της κοινής πολιτισμικής κληρονομιάς (αγώνες για την ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινά ιστορικά βιώματα, κ.α). Ανταλλαγή απόψεων και γόνιμη επικοινωνία σε διάφορους τομείς, όπως εκπαίδευση, περιβάλλον, αθλητισμός. Συνεργασία και κοινή δράση απέναντι σε προβλήματα που απασχολούν τους νέους όλης της Ευρώπης (ρατσισμός, ναρκωτικά, ανεργία, κ.α). Ελπίδες από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Καταπολέμηση κοινωνικών προβλημάτων. Ενίσχυση της οικονομίας των ασθενέστερων χωρών. Από κοινού αντιμετώπιση των διακρατικών προβλημάτων. Ενίσχυση της πίστης σε αρχές όπως ελευθερία, ισοτιμία, δημοκρατία και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεργασία σε όλους τους τομείς (επιστήμη, τέχνες κ.α).
Φόβοι – κίνδυνοι από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση:
Απώλεια εθνικής ταυτότητας και παραποίηση της ξεχωριστής μας φυσιογνωμίας –> Μη τήρηση ηθών και εθίμων. Παραφθορά της γλώσσας (εισροή ξενικών στοιχείων). Παραγκωνισμός των αδύναμων χωρών και συνεταιρισμός των ισχυρών. Αδράνεια και μη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων –> Αδιαφορία για την ευρωπαϊκή πορεία
- Ενότητα 4η– ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗΣτόχοι Ευρωπαϊκής Ένωσης:- Οικονομική ανάπτυξη και ευημερία όλων των κρατών – μελών - Διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης –> Συνοχή και ενότητα - Διατήρηση πολιτικής σταθερότητας και ανάδειξη δημοκρατίας - Εδραίωση της ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο - Συνεργασία μεταξύ των κρατών για αντιμετώπιση κοινών προβλημάτωνΛόγοι συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών σχολείων: Γνωριμία και επαφή με την ευρωπαϊκή πολυμορφία (γλώσσα, παράδοση, θρησκεία) και προσπάθεια εντοπισμού και ανάδειξης της κοινής πολιτισμικής κληρονομιάς (αγώνες για την ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινά ιστορικά βιώματα, κ.α). Ανταλλαγή απόψεων και γόνιμη επικοινωνία σε διάφορους τομείς, όπως εκπαίδευση, περιβάλλον, αθλητισμός. Συνεργασία και κοινή δράση απέναντι σε προβλήματα που απασχολούν τους νέους όλης της Ευρώπης (ρατσισμός, ναρκωτικά, ανεργία, κ.α). Εκπαιδευτικές ανταλλαγές και συναντήσεις μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων (π.χ Comenius). Ανάπτυξη φιλίας. Ελπίδες από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Καταπολέμηση κοινωνικών προβλημάτων. Ενίσχυση της οικονομίας των ασθενέστερων χωρών. Από κοινού αντιμετώπιση των διακρατικών προβλημάτων. Ενίσχυση της πίστης σε αρχές όπως ελευθερία, ισοτιμία, δημοκρατία και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεργασία σε όλους τους τομείς (επιστήμη, τέχνες κ.α). Φόβοι – κίνδυνοι από την Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Απώλεια εθνικής ταυτότητας και παραποίηση της ξεχωριστής μας φυσιογνωμίας –> Μη τήρηση ηθών και εθίμων. Παραφθορά της γλώσσας (εισροή ξενικών στοιχείων). Παραγκωνισμός των αδύναμων χωρών και συνεταιρισμός των ισχυρών. Αδράνεια και μη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων –> Αδιαφορία για την ευρωπαϊκή πορεία. ΞενομανίαΣχεδιάγραμμα Έκθεσης – Ενότητα 4η
Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου – Ενότητα 4η
«Είστε πολίτες μιας Ευρώπης που σταδιακά ενοποιείται. Τι περισσότερο ελπίζετε και τι κυρίως φοβάστε από την προοπτική αυτή; Γράψτε ένα κείμενο, το οποίο στη συνέχεια θα διαβάσετε στην τάξη σας προκειμένου να αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό και συζήτηση».
Πρόλογος – Τα τελευταία χρόνια η ύπαρξη της Ε.Ε. τίθεται υπό αμφισβήτηση. Οι κάτοικοι των κρατών – μελών της είδαν τα όνειρά τους να διαψεύδονται και τους φόβους τους να πραγματοποιούνται.
Κύριο μέρος
1η παράγραφος → Οι ελπίδες μου
- Προστασία, προβολή και προώθηση του πολιτισμού και των παραδόσεων κάθε χώρας. Σεβασμός των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού.
- Προάσπιση της δημοκρατίας, προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος.Η Ευρώπη, άλλωστε, είναι η ήπειρος της Δημοκρατίας, του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.
- Από κοινού μέτρα για την εξάλειψη της τρομοκρατίας, της εγκληματικότητας, της ανέχειας και του ρατσισμού.
- Ευρωπαϊκή παιδεία (πιο σφαιρική). Δημιουργία πολιτών με ευρωπαϊκή συνείδηση.
- Οικονομική ανάπτυξη. Ενίσχυση του εμπορίου. Προώθηση των ελληνικών προϊόντων σε όλη την Ευρώπη.
- Καταπολέμηση της ανεργίας. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ιδιαίτερα στις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση.
2η παράγραφος → Οι φόβοι μου
- Η Ενωμένη Ευρώπη να καταλήξει μία τυπική ένωση χωρίς ουσιαστικούς λόγους ύπαρξης, που δε θα προσφέρει τίποτα στους πολίτες της.
- Να μετατραπεί σε ένα οικονομικό οργανισμό, που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών και θα αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Οι λίγοι θα καθορίζουν την τύχη των λαών ελέγχοντας την οικονομία τους.
- Απώλεια της εθνικής ταυτότητας. Παγκοσμιοποίηση και ομοιομορφία σε όλους τους τομείς . Μη προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της παράδοσης κάθε χώρας.
- Αδυναμία να αντεπεξέλθει στο ρόλο και στο όραμά της. Ανισότητες, ανεργία, οικονομική κρίση, πολιτική αποσταθεροποίηση, μετανάστευση.
- Ευρώπη 2 ταχυτήτων – ισχυρή και πλούσια βορειοδυτική Ευρώπη, που θα έχει την εξουσία και θα αναπτύσσεται, και ανίσχυρη, φτωχή και αποδυναμωμένη νοτιοανατολική Ευρώπη, που θα υποτάσσεται σ’ αυτή.
Επίλογος → Η Ενωμένη Ευρώπη αποτελεί αναγκαιότητα. Είναι επείγουσα η αναθεώρηση των στόχων και των δομών της, ώστε να γίνει λειτουργική και αποτελεσματική ως θεσμός και όλοι οι κάτοικοί της να τη θεωρούν δεύτερη πατρίδα τους!
Φιλόλογος
Ενότητα 4η:
Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία – www.synodoiporos.weebly.com
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
ΘΕΜΑ: Η ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΥΡΩΠΗ ΣΗΜΕΡΑ
Κείμενο 1:
Λένα Διβάνη:
Σε είδα να διαλύεσαι, Ευρώπη(απόσπασμα, διασκευή)
...Σύμφωνα με έρευνα του ευρωβαρόμετρου του 2013,οι Ευρωπαίοι, και ειδικά των φτωχότερων
κρατών, νιώθουν πως η Ευρώπη δεν τους ακούει. Νιώθουν πως η ψήφος τους δεν μετράει. Δεν
πιστεύουν πως αντιμετωπίζεται σωστά η κρίση, ότι δεν είναι εξασφαλισμένη ούτε η ειρήνη, ούτε η
ελεύθερη κυκλοφορία, τα δικαιώματα εξανεμίζονται –ο κόπος αιώνων-. Κανείς δεν νιώθει Ευρωπαίος
πια. Δεν βλέπουμε για ποιο λόγο να ανήκουμε σ΄ αυτήν την ένωση που δεν είναι και τόσο ένωση,
αφού γίναμε δύο στρατόπεδα. Οι πολίτες των πλουσίων χωρών που «βαρέθηκαν να δίνουν τα λεφτά
τους στους αχάριστους φτωχούς» και κοιτάνε την πάρτη τους. Και οι φτωχοί που «βαρέθηκαν την
περιφρόνηση και την αδηφαγία1
των πλουσίων» φορτωμένοι προσφυγικά βάρη, χρέη και αμηχανία.
Νιώθουμε όλοι ότι μας κορόιδεψαν.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, σαν τους επιβάτες του Τιτανικού, πίστευαν ότι θα λειτουργήσει για
πάντα το μοντέλο "διεκδικώ για λογαριασμό μου ό,τι καλό γίνεται από την Ευρώπη και ταυτόχρονα
της καταλογίζω όλες τις καυτές πατάτες". Αυτό απλούστατα κατέληξε στην αποσάθρωση2
της
ευρωπαϊκής ταυτότητας. Δεν ανήκουμε στην ίδια οικογένεια, δεν μας έκαναν να το εμπεδώσουμε
αυτό. Άρα γιατί να νοιαστούμε που η Ελλάδα πνίγεται από τα χρέη και τις προσφυγικές ροές; Γιατί να
ανησυχώ εγώ, ο Ολλανδός, που αιμορραγεί η Ελλάδα από τα νιάτα της για τρίτη φορά μέσα στα
τελευταία 100 χρόνια; (150.000 χιλιάδες πτυχιούχοι και διδάκτορες έφυγαν τα τελευταία χρόνια από
τον τόπο τους χωρίς προοπτικές επιστροφής).
Το έχω πει πολλές φορές και θα το ξαναπώ: το μόνο πρόγραμμα που πραγματικά δούλεψε 100% για
το δυνάμωμα και τον εμπλουτισμό της ευρωπαϊκής ταυτότητας είναι το πρόγραμμα Έρασμος. Τα
παιδιά στριφογυρίζουν στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ανασαίνουν τον αέρα αυτού που γεννιέται,
καταλαβαίνουν πίνοντας μπύρα ή κάνοντας μια εργασία μαζί ότι ο Γάλλος, ο Γερμανός, ο Πορτογάλος
είναι ένας σαν κι αυτούς: μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες, μας περιμένει κοινό μέλλον για το οποίο
οφείλουμε να δουλέψουμε όλοι μαζί. Αυτά τα παιδιά, που βγαίνουν τώρα στην επαγγελματική
πιάτσα με δυσμενέστατες εργασιακές συνθήκες, αυτά πρέπει να μην αποξενωθούν, πρέπει να
στηρίξουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα, αν θέλουμε να συνεχίσει να υπάρχει η Ευρώπη. Είναι αναγκαίο
να δοθούν κονδύλια που θα δώσουν στα νιάτα μια αίσθηση ενότητας, αδελφότητας και κυρίως
μέλλοντος. Γιατί τώρα το μόνο που βλέπουν είναι η υπονόμευση των εργασιακών τους δικαιωμάτων
Ενότητα 4η: Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία – www.synodoiporos.weebly.com Page 7
από τις πολυεθνικές για όσους έχουν δουλειά, γιατί οι περισσότεροι στέλνουν δεκάδες βιογραφικά,
βλέποντας τις μέρες και τη ζωή τους να περνάει απελπισμένοι, βλέποντας ότι έγιναν αναλώσιμοι.
Και αντί να εγερθούμε τώρα που η οικονομική κρίση και το Προσφυγικό είναι τα δύο τσουνάμια που
μπορεί να μας πνίξουν, οι μικροί κλαιγόμαστε και οι μεγάλοι αδιαφορούν. Και η Ευρώπη μόνη της
διαλύεται, αφού υπονομεύτηκε τόσο η ευρωπαϊκή ταυτότητα. Το αποτέλεσμα είναι πως ούτε να
ψηφίσουν δεν θέλουν πια οι Ευρωπαίοι. Γιατί να ψηφίσουν; Ξέρουν εξ ενστίκτου ότι μια μικρή
ομάδα τεχνοκρατών που υπερασπίζονται το χρήμα παίρνουν εν ψυχρώ αποφάσεις, διαισθάνονται
ότι οι εκλογές είναι κάπως διακοσμητικές. Ε, λοιπόν δεν πάνε.
Οι μόνοι που πάνε είναι οι εχθροί της Ευρώπης, οι λεπενιστές και οι φαρατζιστές και οι χρυσαυγίτες
και το μαύρο όλης της ηπείρου. Αυτοί πάνε, γιατί θέλουν κάτι με πάθος και γι αυτό, ξέρετε, είναι
επικίνδυνοι. Στα μαθήματα δημιουργικής γραφής λέμε στους μαθητές μας πως ο ήρωας που θέλει
κάτι, αυτός μαγνητίζει όλα τα βλέμματα, ακόμα κι αν είναι κάθαρμα. Ε, λοιπόν, οι μόνοι που θέλουν
κάτι και μαγνητίζουν τα 18χρονα είναι τα καθάρματα. Γιατί αυτό το κάτι είναι ακραίο, επικίνδυνο,
αλλά καινούριο απέναντι σ΄ αυτό που σαπίζει. Γι αυτό κατάφεραν και επέβαλαν την ατζέντα3
τους. Η
υπόλοιπη Ευρώπη αναδιπλώνεται, παίρνει πίσω και τα μεγαλύτερα δώρα της πια, τα ανθρώπινα
δικαιώματα, αναλώνεται σε οπορτουνισμούς4
, ένα δειλό βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω. Η εικόνα
της Ευρώπης είναι πια ΜΑΤ που δέρνουν διαδηλωτές ακόμα και στην καρδιά της, τις Βρυξέλλες,
είναι τείχη που υψώνονται αφήνοντας τους κατατρεγμένους ικέτες απ’ έξω –ποιον μπορεί να
εμπνεύσει αυτό-; Η Ευρώπη κάθεται και βλέπει τον εαυτό της να ξηλώνεται σαν πουλόβερ . Ή όπως
θα έλεγε ο Seamus Heany, «ρίχνει μόνο κάτι λίγες αστραπές ενώ αυτό που χρειάζεται είναι ένας
κομήτης»
. Πηγή : Protagon.gr, 3/3/16
1.αδηφαγία: 1.η χωρίς όρια πολυφαγία. 2. (μτφ.) πολύ μεγάλη απληστία
2.αποσάθρωση: καταστροφή των θεμελίων των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών
3.ατζέντα: α. ημερολόγιο τσέπης για σημειώσεις. β. προσωπικός κατάλογος τηλεφώνων γ. (μτφ.)
κατάλογος θεμάτων για συζήτηση σε μία διάσκεψη, συνάντηση πολιτικών κτλ.
4.οπορτουνισμός: ο πολιτικός καιροσκοπισμός, η πολιτική προσαρμογή στις περιστάσεις ανάλογα με
το συμφέρον, χωρίς ηθικούς φραγμούς
Λεπενιστές: οπαδοί της Μαρί Λεπέν, ηγέτιδας του ακροδεξιού γαλλικού κόμματος
Φαρατζιστές: οπαδοί του Φάρατζ, πρώην ηγέτη του αγγλικού ακροδεξιού κόμματος που
πρωτοστάτησε στην έξοδο της χώρας του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια παραιτήθηκε
Εργασίες
Να εργαστείτε σε ομάδες των 4 ατόμων, ανά 2 θρανία , για τις επόμενες εργασίες: 1.Να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο, αντιπροσωπευτικό του περιεχομένου της.
2 α. Ποια στοιχεία του κειμένου δικαιολογούν τον τίτλο του; Να τα καταγράψετε
β. Υπάρχουν
περιθώρια αισιοδοξίας, σύμφωνα με την αρθρογράφο; Αν ναι, ποια είναι αυτά;
3.α.Ποιος κίνδυνος επισημαίνεται στην τελευταία παράγραφο;
β. Σε ποιους παράγοντες οφείλει την
εμφάνισή του ;
4. Στο επόμενο απόσπασμα του κειμένου να χωρίσετε τις προτάσεις, να διακρίνετε τα είδη των
δευτερευουσών και τον συντακτικό τους ρόλο:
Δεν βλέπουμε για ποιο λόγο να ανήκουμε σ΄ αυτήν την ένωση που δεν είναι και τόσο ένωση, αφού
γίναμε δύο στρατόπεδα
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
6. Συμπληρώστε τον πίνακα με τη βοήθεια του λεξικού, πάντα με βάση τη σημασία της λέξης μέσα
στο κείμενο:
ΛΕΞΗ ΣΥΝΩΝΥΜΗ ΑΝΤΙΘΕΤΗ
αχάριστους
καταλογίζω
να νοιαστούμε
υπονομεύτηκε
αναδιπλώνεται
Κείμενο 2 : Μαργαρίτης Σχοινάς,
Ένα βραβείο για όλους, όχι για τις Βρυξέλλες
Αύριο το μεσημέρι στο Όσλο, οι εκπρόσωποι της επίσημης Ευρώπης θα παραλάβουν το βραβείο
Νομπέλ Ειρήνης. Παρόλο που ο κάθε βραβευόμενος θα συνοδεύεται στην τελετή μόνο από τριάντα
προσκεκλημένους, οι πραγματικοί νομπελίστες δεν θα χωρέσουν στην αίθουσα. Οι τελικοί και
αποκλειστικοί δικαιούχοι του βραβείου θα είναι οι πεντακόσια εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες.
Παρόλο που πολλοί Ευρωπαίοι δεν βρίσκονται ακριβώς σε εορταστική διάθεση, υπομένοντας την
πρωτοφανή οικονομική καταιγίδα που πλήττει την Ευρώπη από το 2008, οι συμβολισμοί του Νομπέλ
Ειρήνης για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σήμερα πιο ισχυροί από ποτέ.
Πρώτον, υπερηφάνεια γιατί μέσα από τις στάχτες και την καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου,
η ενωμένη Ευρώπη συμφιλίωσε προαιώνιους εχθρούς που πολέμησαν επί αιώνες σε κάθε γωνιά της
ηπείρου. Αλλά και γιατί η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όρθωσε τείχη απόρθητα στον αυταρχισμό,
κατοχυρώνοντας τη δημοκρατία σε χώρες που τη στερήθηκαν για δεκαετίες.
Δεύτερον, ευθύνη γιατί όσα πετύχαμε μαζί όλοι οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να θεωρούνται αυτονόητα,
ιδιαίτερα από τις νέες γενιές που γεννήθηκαν σε μια γαληνεμένη ήπειρο που δεν γνώρισε σύνορα,
πόλεμο και αίμα, αλλά τις κοινοτικές επιδοτήσεις και τα προγράμματα Erasmus. Ευθύνη στην
κοινωνία για να μην ανατραπούν κατακτήσεις δεκαετιών, ευθύνη και για τους ηγέτες της που -ειδικά
στη σημερινή συγκυρία- αναμετρούνται με το ιστορικό μέγεθος των επιτευγμάτων των προκατόχων
Ενότητα 4η: Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία – www.synodoiporos.weebly.com Page 9
τους.
Τρίτον, ανατροπή του μύθου ότι η Ευρώπη δεν δικαιούται βραβεία και επαίνους γιατί τάχα
προκάλεσε την οικονομική κρίση. Η αλήθεια είναι ότι την κρίση τη γέννησε ένα αχαλίνωτο πάρτι
ρευστότητας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού σε συνδυασμό με την έλλειψη εποπτείας του
τραπεζικού τομέα. Η Ευρώπη είναι κομμάτι της λύσης όχι η αιτία του προβλήματος. Δουλεύει εδώ
και τέσσερα χρόνια για να σβήσει τη φωτιά στην περιφέρεια της Ε. Ε. και να κτίσει νέους κανόνες
οικονομικής διακυβέρνησης που θα θωρακίσουν την Ευρώπη απέναντι σε κάθε παρόμοια
μελλοντική απειλή.
Πουθενά αλλού δεν αισθάνεται κανείς εντονότερα την ταύτιση της Ευρώπης με την ειρήνη, τη
δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο εκτός Ευρώπης, σε χώρες που θεωρούν την Ε. Ε.
αξιακό πρότυπο προς μίμηση: «Θέλουμε να ζήσουμε ελεύθεροι, θέλουμε να ζούμε όπως ζουν στην
Ευρώπη» κραύγαζε στην κάμερα του CNN η νεαρή Αιγύπτια από τη πλατεία Ταχρίρ. Ως «τη μόνη
νησίδα λογικής σε έναν ωκεανό τρέλας» χαρακτήρισε τον ρόλο της Ευρώπης στον σύγχρονο κόσμο ο
τέως πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούλα.
Να γιατί αύριο η Ευρώπη θα βραβευθεί με το Νομπέλ Ειρήνης. Για όσα πέτυχε διαχρονικά αλλά και
για όσα ακόμη συμβολίζει. Κι αν συχνά οι Ευρωπαίοι αυτομαστιγώνονται γιατί περιμένουν
περισσότερα, ή διαφωνούν μεταξύ τους και εκφράζονται κακόφωνα, βαθιά μέσα τους κατανοούν ότι
η προστιθέμενη αξία της συλλογικής πορείας είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από τους κινδύνους της
μοναξιάς, ιδιαίτερα στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο σκηνικό της ανασφάλειας.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το Νομπέλ αύριο θα το μοιραστούμε όλοι μαζί, όχι μόνο οι επίσημοι
με τα σκούρα κοστούμια.
Καθημερινή, 9/12/2012
ΕΡΓΑΣΙΕΣ (σε ομάδες ανά 2 θρανία)
1.α. Ποια ευρωπαϊκά επιτεύγματα δικαιολογούν –κατά τη γνώμη του αρθρογράφου- την
απονομή στην Ευρωπαϊκή Ένωση του Νομπέλ ειρήνης για το 2012 ;
β. Συμφωνείτε μαζί του ; Διατυπώστε και υποστηρίξτε με επιχειρήματα τη δική σας άποψη.
γ. Αφού μελετήσετε το πολυτροπικό κείμενο 4 της σελ. 66 του σχολ. βιβλίου και
απαντήσετε στα ερωτήματα που το συνοδεύουν, να αναφέρετε αν έχουν επιβεβαιωθεί ή
διαψευστεί σήμερα όσα υπαινίσσεται ο δημιουργός του.
2.Είστε νέοι, πολίτες της Ενωμένης Ευρώπης. Πιστεύετε ότι αξίζει να αγωνιστείτε για ένα
κοινό ευρωπαϊκό όραμα και πώς το φαντάζεστε αυτό;
Για το κείμενο που θα γράψετε σε
μορφή άρθρου, ώστε να δημοσιευθεί στη σχολική ιστοσελίδα, να λάβετε υπόψη σας τα
συμπεράσματα και τους προβληματισμούς που προέκυψαν και από τα δύο παραπάνω
κείμενα.
Ενότητα 5 η
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ: ΠΟΛΕΜΟΣ - ΕΙΡΗΝΗ.
ΕΙΡΗΝΗ
ΟΡΙΣΜΟΣ:
Ειρήνη είναι η κατάσταση φιλία αμοιβαίας κατανόησης, αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπων ή λαών, με σκοπό την πορεία προς την πρόοδο και την ευημερία, βασισμένη στο διάλογο και τις αξίες του ανθρωπισμού.
Σύμφωνα με τον Έριχ Φρομ η λέξη ειρήνη χρησιμοποιείται με διττή σημασία: από τη μία με την έννοια του μη πολέμου ή της μη χρήσης βίας για την επίτευξη ορισμένων στόχων, αυτό θα ήταν ο αρνητικός της ορισμός, ενώ, αντίθετα, σύμφωνα με το θετικό της ορισμό, η ειρήνη είναι η κατάσταση της αδελφικής αρμονίας όλων των ανθρώπων. Όταν σήμερα γίνεται λόγος για την ειρήνη γενικά, κανείς δε σκέφτεται την αρμονική αλληλεγγύη των ανθρώπων ούτε την πλήρη εξέλιξη του ανθρώπου από ψυχολογική άποψη, αλλά το μη πόλεμο.
ΜΟΡΦΕΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:
α) Ατομική: ψυχική γαλήνη και ηρεμία.
β) Οικογενειακή: αρμονικές και φιλικές διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια.
γ) Εθνική: ομοψυχία, αλληλεγγύη μεταξύ των ομοεθνών.
δ) Παγκόσμια: φιλία μεταξύ των λαών, πραγματική αρμονία.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:
Αρχαία Ελλάδα: η ειρήνη επικεντρώνεται τόσο στις σχέσεις ανάμεσα στους πολίτες μιας πόλης όσο και στις σχέσεις ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις. Κίνητρο της φιλειρηνικής σκέψης είναι η ενδυνάμωση του ελληνικού κόσμου στον αέναο αγώνα του κατά των βαρβάρων που έρχονταν κυρίως από την ανατολή.
Ρωμαϊκή εποχή: η Pax Romana ταύτιζε την αιώνια ειρήνη με την απεριόριστη, χρονικά και χωρικά, ρωμαϊκή κυριαρχία στο γνωστό κόσμο.
Μεσαίωνας: η Pax Christi είναι η σύμβαση ανάμεσα στο Θεό και τους χριστιανικούς λαούς. Ο Θεός παραχωρεί μέσω του ηγεμόνα, την ειρηνική συμβίωση με αντάλλαγμα το σεβασμό και την υποταγή στο θεϊκό νόμο.
Νεότερη εποχή: την ιδέα της ειρήνης υπό το πρίσμα της εσωτερικής κρατικής πολιτιστικής ταυτότητας και του εξωτερικού περίγυρου, δέχονται ως δεδομένη οι κυριότεροι πολιτικοί φιλόσοφοι (Χομπς, Ρουσσώ, Καντ κ.α.).
ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:
Α. Για το άτομο:
- Ολοκληρώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα, καλλιεργώντας τα ανθρωπιστικά ιδεώδη.
- Δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή του ανθρώπου.
- Δημιουργεί το απαραίτητο κλίμα αγάπης και ασφάλειας μέσα στο οποίο ο άνθρωπος μπορεί να γευτεί τους καρπούς της εργασίας του και τα αγαθά του πολιτισμού.
- Οδηγεί τον άνθρωπο στην επιδίωξη της πνευματικής και ηθικής του εξύψωσης.
- Απαλλάσσει το άτομο από το φόβο του βίαιου θανάτου, την ανασφάλεια. Ο άνθρωπος διακατέχεται από αισθήματα ηρεμίας, ασφάλειας, αισιοδοξίας για το μέλλον.
Β. Για την κοινωνία:
- Αποτελεί τον βασικότερο κρίκο συνοχής των ανθρώπων.
- Παρακινεί σε ειρηνικά έργα που συμβάλλουν στην πρόοδο και την ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας.
- Φέρνει σε επαφή τους λαούς όλης της γης, προωθείται η συνεργασία.
- Καλλιεργεί το διάλογο ως μοναδικό μέσο επίλυσης των διαφορών.
- Αναπτύσσεται η οικονομική ζωή, ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο των λαών.
- Προωθούνται τα γράμματα, οι τέχνες, οι επιστήμες.
- Καλλιεργείται ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα.
ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ:
- Η παγκόσμια οικονομική κρίση και ειδικότερα η ενεργειακή κρίση.
- Οι οικονομικοί ανταγωνισμοί για την προώθηση των προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
- Τα συμφέροντα των μεγάλων πολεμικών βιομηχανιών που αναζητούν αγορές και δημιουργούν τεχνητές κρίσεις.
- Οι ιμπεριαλιστικές και μιλιταριστικές αντιλήψεις και η αρρωστημένη φιλοδοξία κάποιων ηγετών.
- Οι στρατιωτικοί ανταγωνισμοί και η τελειοποίηση των όπλων μαζικής καταστροφής, ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος που θα σημάνει το τέλος της ανθρωπότητας.
- Η εμφάνιση συνεχώς καινούριων εστιών πολέμου σε πολλά μέρη του κόσμου που υποσκάπτουν τη διεθνή συνεργασία και την παγκόσμια ισορροπία.
- Οι πολιτικές σκοπιμότητες, καπηλεία των ειρηνιστικών κινημάτων.
- Οι αποικιοκρατικές τάσεις, τα διπλωματικά παρασκήνια, η διεθνής κατασκοπεία, ο αποκλεισμός του διαλόγου, η αδιαλλαξία των πολιτικών ηγετών.
- Η κρίση όλων των αξιών, η αμφισβήτηση των ειδώλων, των ιδανικών.
- Ο φανατισμός σε οποιαδήποτε, το τοπικιστικό πνεύμα, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός.
- Η μεγάλη διαφορά στην κατανομή του πλούτου μεταξύ των λαών.
- Τα επιθετικά, βίαια ένστικτα του ανθρώπου, η απληστία, η δίψα για κυριαρχία.
- Η μισαλλοδοξία, οι θρησκευτικές έριδες.
- Η έλλειψη κριτικής στάσης, η ευπιστία, η ορμητικότητα.
- Το ατομικό συμφέρον, η πλεονεξία και η φιλοξενία.
- Η αποχή των πνευματικών μας ηγετών που δεν καθοδηγούν και ευαισθητοποιούν τον άνθρωπο.
ΤΡΟΠΟΙ ΕΔΡΑΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:
- Ενημέρωση σε πλατιά βάση, συνειδητοποίηση κάθε ανθρώπου ξεχωριστά της μεγάλης αξίας και σημασίας της ειρήνης. Αφύπνιση κυρίως των νέων.
- Ανθρωπιστική παιδεία για την κατανόηση των αγαθών της ειρήνης.
- Συμβολή των επιστημόνων και των πνευματικών ανθρώπων που μπορούν να ενημερώσουν και να προβληματίσουν τους ανθρώπους.
- Ενίσχυση των πολιτικών που θα εργαστούν για την ύπαρξη συνεργασίας μεταξύ των κρατών, εκδημοκρατισμός στην πολιτική ζωή των κρατών.
- Χρησιμοποίηση του διαλόγου ως μοναδικού μέσου επίλυσης των διαφορών.
- Μείωση των πυρηνικών όπλων και σταδιακή κατάργησή τους (ύφεση, αφοπλισμός).
- Ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των κρατών μέσα από πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων.
- Συμμετοχή σε φιλειρηνικά κινήματα και οργανώσεις που έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση στις πολιτικές ηγεσίες.
- Διεθνοποίηση, μαζικοποίηση του ειρηνιστικού κινήματος.
- Οι διεθνείς οργανισμοί είναι αναγκαίο να αποκτήσουν πραγματική ισχύ, ώστε οι αποφάσεις τους να μην παραμένουν απλά προσδοκίες.
- Ίσες ευκαιρίες για κοινωνική ανάδειξη και ατομική ευημερία.
ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ:
«Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος, ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη. Γιατί στην ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς, ενώ στον πόλεμο οι γονείς τα παιδιά»
Ηρόδοτος
«Αν γίνει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ο τέταρτος θα γίνει με πέτρες και με ρόπαλα».
Αϊνστάιν
«Ο παιδαγωγός πρέπει να μαθαίνει στο νέο ν’ αγαπά δύο πράγματα, την ειρήνη και την εργασία και να μισεί ένα, τον πόλεμο»
Ανατόλ Φρανς
ΟΡΙΣΜΟΣ:
Πόλεμος είναι η βίαιη και παράλογη επίλυση των διαφορών που δημιουργούνται μεταξύ ανθρώπων ή λαών, με τη δύναμη των όπλων. Αυτός ο τρόπος επίλυσης των διαφορών οδηγεί αναπόφευκτα στη φρίκη, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αναστολή της προόδου.
ΕΙΔΗ ΠΟΛΕΜΟΥ:
α) Αμυντικοί.
β) Επιθετικοί.
γ) Απελευθερωτικοί.
ΜΕΣΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΠΟΛΕΜΟΥ:
α) Συμβατικά όπλα.
β) Χημικά όπλα.
γ) Πυρηνικά όπλα.
Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος γράφει πως ο πόλεμος άρχισε να χάνει ένα μέρος από την ομορφιά που είχε σε παλαιότερες εποχές (την ψυχική ευγένεια των αντιπάλων, την εντιμότητα των ηρώων και των ιπποτών), όταν ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τα εκηβόλα όπλα. Οι ακήρυχτοι πόλεμοι, οι πόλεμοι της ενέδρας, οι αιφνιδιασμοί, η συντριβή του ηθικού των αντιπάλων, χτυπώντας τον άμαχο πληθυσμό, είναι έξω από τους κανόνες του αιματηρού παιχνιδιού που είναι ο πόλεμος.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:
- Απώλειες σε έμψυχο υλικό, αναρίθμητα θύματα, κυρίως νεαρής ηλικίας, στρατόπεδα συγκέντρωσης, γενοκτονίες, αναπηρίες, επιδημίες à μείωση του πληθυσμού.
- Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, μόλυνση της ατμόσφαιρας, του εδάφους, όξινη βροχή, καταστροφή του όζοντος, ραδιενέργεια, κίνδυνος εξαφάνισης κάποιων φυτών και ζώων.
- Παράλυση της οικονομίας: αδρανοποιούνται οι διάφοροι τομείς παραγωγής εκτός από εκείνον της παραγωγής οπλικών συστημάτων, εγκαταλείπεται η καλλιέργεια της γης, αυξάνεται ο πληθωρισμός, τα αγαθά είναι δυσεύρετα, προωθείται η «μαύρη αγορά» και η αισχροκέρδεια, μειώνεται το βιοτικό επίπεδο.
- Καταστροφή οικιστικού περιβάλλοντος. Ισοπεδώνονται οικοδομήματα, αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία τέχνης, όλα γενικά τα αγαθά του πολιτισμού που δημιούργησαν οι άνθρωποι ανά τους αιώνες.
- Πνευματική στασιμότητα, οπισθοδρόμηση των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, αμάθεια, αναλφαβητισμός à ηθική διαφθορά: καταπατούνται οι αξίες, τα ιδανικά, κλονίζονται οι κοινωνικοί θεσμοί, αυξάνεται η βία και η εγκληματικότητα, οι άνθρωποι δρουν βασισμένοι στα ένστικτα και τα πάθη.
- Αύξηση ψυχολογικών προβλημάτων, αβεβαιότητα, ανασφάλεια για το αύριο, πληγές που δε γιατρεύονται ποτέ.
- Επικρατεί σκληρότητα, απανθρωπιά, εκμετάλλευση, έλλειψη αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο, ατομισμός, μίσος, τρόμος, φρίκη.
- Αν ο πόλεμος είναι πυρηνικός, η εικόνα του δε θα είναι στιγμιαία, γιατί ένας τέτοιος πόλεμος θα είναι και ο τελευταίος.
ΘΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ:
Οι αμυντικοί και απελευθερωτικοί πόλεμοι θεωρούνται δίκαιοι, σε αντίθεση με τους επιθετικούς, και καλλιεργούν την εθνική συνείδηση, την αλληλεγγύη, την αγωνιστικότητα, τον ηρωισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δικαιολογούν αυτές τις μορφές πολέμου και μάχονται ενάντια σε κάθε επεκτατικό και άδικο πόλεμο. Από την αρχαία εποχή η συντριπτική πλειοψηφία των ιστορικών και φιλοσόφων, μην παραβλέποντας το αγαθό της ειρήνης, δικαίωνε και σ’ ένα ποσοστό δικαιολογούσε τον πόλεμο σαν αναγκαιότητα πολλαπλής μορφής (Ηρόδοτος, Δαρβίνος, Μαρξ, Νίτσε κ.α.).
Υπάρχουν και φιλοπόλεμοι που εφαρμόζουν τη ρήση των Ρωμαίων «αν θέλεις ειρήνη παρασκεύαζε πόλεμο» και θεωρούν τον πόλεμο πηγή έμπνευσης στις τέχνες και τα γράμματα, πηγή δημιουργίας στις επιστήμες, αναγκαίο συστατικό εκτόνωσης και ψυχικής ισορροπίας, αναγκαιότητα, μέσο διατήρησης της οικολογικής ισορροπίας.
Οι συνέπειες των πολέμων είναι ανυπολόγιστες σ’ όλους τους τομείς: κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό
Με τους πολέμους διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής αλλά και της ηθικής υπόστασης και της αξιοπρέπειας του ατόμου. Χάνονται μαζικά ανθρώπινες ζωές, ενώ το σωματικό άλγος από τους τραυματισμούς και η ψυχική οδύνη από την κυριαρχία του φόβου, της ανασφάλειας, του πόνου για την απώλεια των αγαπημένων είναι ανείπωτα. Προκαλούνται ασθένειες και γενετικές ανωμαλίες σε περίπτωση χρήσης χημικών ή ραδιενεργών ουσιών, ενώ ο άνθρωπος αποκτηνώνεται, διαφθείρονται οι συνειδήσεις, εφόσον το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί σε βία και αγριότητα και η βαρβαρότητα επικρατεί της ευγένειας. Οι ηθικοί δεσμοί ατόμων και λαών καταλύονται. Φυσικά, δεν είναι χωρίς σημασία και οι υλικές και οικονομικές συνέπειες. Οι πολεμικές δαπάνες απομυζούν τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ οι λειτουργίες της οικονομικής ζωής αναστέλλονται, επιφέροντας τον οικονομικό μαρασμό. Σειρά έχουν οι επιπτώσεις στον πολιτισμό. Καταστρέφονται μνημεία που αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού, αναστέλλεται η καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών, οπισθοδρομούν οι επιστήμες, με εξαίρεση αυτές που έχουν άμεση εφαρμογή στον πόλεμο. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, ειδικά σήμερα με τη χρήση σύγχρονων χημικών ή ραδιενεργών όπλων, είναι ανεπανόρθωτες. Καταστρέφεται σε βάθος χρόνου η χλωρίδα και η πανίδα, μολύνεται το έδαφος, ο αέρας και τα ύδατα, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος ολοκληρωτικής καταστροφής του πλανήτη.
Υπάρχουν τρόποι για να ξεφύγει ο άνθρωπος από το φαύλο κύκλο του πολέμου;
Αναμφίβολα, μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης είναι η παιδεία, μια παιδεία ανθρωπιστική, χάρη στην οποία ο άνθρωπος θα κατορθώσει ν’ αναπτύξει τη λογική και την αγάπη στηριζόμενος στο βίωμα της παγκόσμιας αδελφοσύνης. Μέσο για την απόκτηση μιας τέτοιας παιδείας θα αποτελέσει ένα πρόγραμμα σπουδών που θα προσανατολίζεται στην ανύψωση του πνευματικού επιπέδου, στην προβολή, δηλαδή, ενός νέου τύπου ανθρώπου, σκεπτόμενου, έντιμου και ανθρωπιστή. Ο ανθρωπισμός συντελεί στην ουσιαστική γνωριμία και επικοινωνία με τους άλλους, στην καλλιέργεια συλλογικής, πανανθρώπινης, οικουμενικής συνείδησης, στοιχεία απαραίτητα, ώστε να δημιουργηθούν ικανά στελέχη, που θα ανορθώσουν με την αποτελεσματικότητά τους την παραγωγικότητα και την οικονομία των χωρών τους. Η αποφυγή του πολέμου ως λύσης για την αντιμετώπιση των διαφορών και η συνακόλουθη εδραίωση μιας διαρκούς ειρήνης προϋποθέτουν πρώτα απ’ όλα την αντίστοιχη θετική πολιτική βούληση των ηγεσιών, η οποία δεν μπορεί να προκύψει με ηγέτες που δεν διαπνέονται από τα ανθρωπιστικά ιδανικά. Τέλος, στον αγώνα της ανθρωπότητας για την εμπέδωση της ειρήνης πολύτιμη είναι η αξιοποίηση όλων εκείνων των στοιχείων του πολιτισμού που λειτουργούν ενωτικά: της επιστήμης, της τέχνης και του αθλητισμού. Με την επιστήμη, την τέχνη και τον πολιτισμό ενισχύονται οι πνευματικοί δεσμοί, καλλιεργούνται και αναπτύσσονται οράματα και εδραιώνεται μια συνείδηση παγκοσμιότητας που ενοποιεί κάτω από κοινούς στόχους ανάπτυξης και προόδου όλη την ανθρωπότητα.
Με τους πολέμους διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής αλλά και της ηθικής υπόστασης και της αξιοπρέπειας του ατόμου. Χάνονται μαζικά ανθρώπινες ζωές, ενώ το σωματικό άλγος από τους τραυματισμούς και η ψυχική οδύνη από την κυριαρχία του φόβου, της ανασφάλειας, του πόνου για την απώλεια των αγαπημένων είναι ανείπωτα. Προκαλούνται ασθένειες και γενετικές ανωμαλίες σε περίπτωση χρήσης χημικών ή ραδιενεργών ουσιών, ενώ ο άνθρωπος αποκτηνώνεται, διαφθείρονται οι συνειδήσεις, εφόσον το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί σε βία και αγριότητα και η βαρβαρότητα επικρατεί της ευγένειας. Οι ηθικοί δεσμοί ατόμων και λαών καταλύονται. Φυσικά, δεν είναι χωρίς σημασία και οι υλικές και οικονομικές συνέπειες. Οι πολεμικές δαπάνες απομυζούν τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ οι λειτουργίες της οικονομικής ζωής αναστέλλονται, επιφέροντας τον οικονομικό μαρασμό. Σειρά έχουν οι επιπτώσεις στον πολιτισμό. Καταστρέφονται μνημεία που αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού, αναστέλλεται η καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών, οπισθοδρομούν οι επιστήμες, με εξαίρεση αυτές που έχουν άμεση εφαρμογή στον πόλεμο. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, ειδικά σήμερα με τη χρήση σύγχρονων χημικών ή ραδιενεργών όπλων, είναι ανεπανόρθωτες. Καταστρέφεται σε βάθος χρόνου η χλωρίδα και η πανίδα, μολύνεται το έδαφος, ο αέρας και τα ύδατα, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος ολοκληρωτικής καταστροφής του πλανήτη.
Υπάρχουν τρόποι για να ξεφύγει ο άνθρωπος από το φαύλο κύκλο του πολέμου;
Αναμφίβολα, μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης είναι η παιδεία, μια παιδεία ανθρωπιστική, χάρη στην οποία ο άνθρωπος θα κατορθώσει ν’ αναπτύξει τη λογική και την αγάπη στηριζόμενος στο βίωμα της παγκόσμιας αδελφοσύνης. Μέσο για την απόκτηση μιας τέτοιας παιδείας θα αποτελέσει ένα πρόγραμμα σπουδών που θα προσανατολίζεται στην ανύψωση του πνευματικού επιπέδου, στην προβολή, δηλαδή, ενός νέου τύπου ανθρώπου, σκεπτόμενου, έντιμου και ανθρωπιστή. Ο ανθρωπισμός συντελεί στην ουσιαστική γνωριμία και επικοινωνία με τους άλλους, στην καλλιέργεια συλλογικής, πανανθρώπινης, οικουμενικής συνείδησης, στοιχεία απαραίτητα, ώστε να δημιουργηθούν ικανά στελέχη, που θα ανορθώσουν με την αποτελεσματικότητά τους την παραγωγικότητα και την οικονομία των χωρών τους. Η αποφυγή του πολέμου ως λύσης για την αντιμετώπιση των διαφορών και η συνακόλουθη εδραίωση μιας διαρκούς ειρήνης προϋποθέτουν πρώτα απ’ όλα την αντίστοιχη θετική πολιτική βούληση των ηγεσιών, η οποία δεν μπορεί να προκύψει με ηγέτες που δεν διαπνέονται από τα ανθρωπιστικά ιδανικά. Τέλος, στον αγώνα της ανθρωπότητας για την εμπέδωση της ειρήνης πολύτιμη είναι η αξιοποίηση όλων εκείνων των στοιχείων του πολιτισμού που λειτουργούν ενωτικά: της επιστήμης, της τέχνης και του αθλητισμού. Με την επιστήμη, την τέχνη και τον πολιτισμό ενισχύονται οι πνευματικοί δεσμοί, καλλιεργούνται και αναπτύσσονται οράματα και εδραιώνεται μια συνείδηση παγκοσμιότητας που ενοποιεί κάτω από κοινούς στόχους ανάπτυξης και προόδου όλη την ανθρωπότητα.
Ενότητα 5 η
– ΕΙΡΗΝΗ - ΠΟΛΕΜΟΣ
Τα αγαθά της ειρήνης
Αίσθημα ασφάλειας, τάξης και σιγουριάς , καθώς δεν κυριαρχεί ο φόβος του
θανάτου.
Στις σχέσεις των ανθρώπων κυριαρχούν ο σεβασμός, η κατανόηση και η
αλληλεγγύη.
Ο άνθρωπος είναι μια υγιής και ολόπλευρη προσωπικότητα χωρίς
τραυματικές εμπειρίες.
Πρόοδος και ευημερία της κοινωνίας.
Ο πολιτισμός αναπτύσσεται σε όλους τους τομείς – επιστήμες, τέχνες,
γράμματα αφού ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να εμπνευστεί και να
δημιουργήσει.
Α
Ανάπτυξη της οικονομίας, αφού μειώνονται οι δαπάνες για πολεμικό
εξοπλισμό.
Ενίσχυση της δημοκρατίας και του διαλόγου.
Διάδοση της ανθρωπιστικής παιδείας και ηθικών αξιών, όπως η δικαιοσύνη, η
αγάπη για το συνάνθρωπο.
Επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στα κράτη για την αντιμετώπιση
σοβαρών προβλημάτων π.χ. περιβαλλοντική καταστροφή , αφού δεν
υπάρχουν συγκρούσεις και ανταγωνισμοί.
Οι συνέπειες του πολέμου
Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στο πεδίο της μάχης, ή από τις αρρώστιες και
την πείνα.
Ο άμαχος πληθυσμός γυναίκες, γέροι και παιδιά αναγκάζεται να εγκαταλείψει
το σπίτι του και να γίνουν πρόσφυγες.
Παιδιά μένουν ορφανά από τον ένα ή και από τους δύο γονείς και καταλήγουν
να μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία.
Τα θύματα του πολέμου τραυματίζονται ψυχικά και κουβαλούν σε όλη τους τη
ζωή τις οδυνηρές εμπειρίες.
Τα παιδιά εξοικειώνονται με τη βία και τα όπλα. Χάνουν την αθωότητά τους.
Κυριαρχεί το μίσος, η οργή και η επιθυμία για εκδίκηση.
Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και απαισιοδοξία.
Επικρατούν η καχυποψία και η απομόνωση, o ρατσισμός και οι
προκαταλήψεις, ο φόβος για το ξένο ή το διαφορετικό .
Στόχος: Επικράτηση και διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης
Ενότητα 5 η
– ΕΙΡΗΝΗ - ΠΟΛΕΜΟΣ
Τα αγαθά της ειρήνης
Αίσθημα ασφάλειας, τάξης και σιγουριάς , καθώς δεν κυριαρχεί ο φόβος του
θανάτου.
Στις σχέσεις των ανθρώπων κυριαρχούν ο σεβασμός, η κατανόηση και η
αλληλεγγύη.
Ο άνθρωπος είναι μια υγιής και ολόπλευρη προσωπικότητα χωρίς τραυματικές
εμπειρίες.
Πρόοδος και ευημερία της κοινωνίας.
Ο πολιτισμός αναπτύσσεται σε όλους τους τομείς – επιστήμες, τέχνες,
γράμματα αφού ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να εμπνευστεί και να δημιουργήσει.
Ανάπτυξη της οικονομίας, αφού μειώνονται οι δαπάνες για πολεμικό
εξοπλισμό.
Ενίσχυση της δημοκρατίας και του διαλόγου.
Διάδοση της ανθρωπιστικής παιδείας και ηθικών αξιών, όπως η δικαιοσύνη, η
αγάπη για το συνάνθρωπο.
Επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στα κράτη για την αντιμετώπιση
σοβαρών προβλημάτων π.χ. περιβαλλοντική καταστροφή , αφού δεν υπάρχουν
συγκρούσεις και ανταγωνισμοί.
Οι συνέπειες του πολέμου
- Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στο πεδίο της μάχης, ή από τις αρρώστιες και
την πείνα.
- Ο άμαχος πληθυσμός γυναίκες, γέροι και παιδιά αναγκάζεται να εγκαταλείψει
το σπίτι του και να γίνουν πρόσφυγες.
- Παιδιά μένουν ορφανά από τον ένα ή και από τους δύο γονείς και καταλήγουν
να μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία.
- Τα θύματα του πολέμου τραυματίζονται ψυχικά και κουβαλούν σε όλη τους τη
ζωή τις οδυνηρές εμπειρίες.
- Τα παιδιά εξοικειώνονται με τη βία και τα όπλα. Χάνουν την αθωότητά τους.
- Κυριαρχεί το μίσος, η οργή και η επιθυμία για εκδίκηση.
- Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και απαισιοδοξία.
- Επικρατούν η καχυποψία και η απομόνωση, o ρατσισμός και οι
προκαταλήψεις, ο φόβος για το ξένο ή το διαφορετικό .
- Όχι ανάπτυξη αλλά οπισθοδρόμηση. Οι τέχνες και οι επιστήμες
στασιμοποιούνται. Τα σχολεία κλείνουν.
- Μνημεία πολιτισμού καταστρέφονται μέσα στη βαρβαρότητα του πολέμου.
Στόχος: Επικράτηση και διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης.
- Σχεδιάγραμμα Έκθεσης – Ενότητα 5η
- Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου: Ενότητα 5ηΘΕΜΑ: «Γιατί πιστεύεις ότι οι άνθρωποι αγαπούν την ειρήνη και απεχθάνονται τον πόλεμο ; Να καταθέσεις τις απόψεις σου σε ένα κείμενο 200 – 300 λέξεων».Πρόλογος → Αγάπη ανθρώπων για την ειρήνη και απέχθειά τους για τον πόλεμο. Αναγκαιότητα ύπαρξης ειρήνης και εξάλειψης των πολέμων σε κάθε γωνιά της γης.1η παράγραφος → Τα αγαθά της ειρήνης
- Αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς , καθώς δεν κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου.
- Στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων κυριαρχούν ο σεβασμός, η κατανόηση και η αλληλεγγύη.
- Ο άνθρωπος είναι μια υγιής και ολόπλευρη προσωπικότητα χωρίς τραυματικές εμπειρίες.
- Πρόοδος και ευημερία της κοινωνίας.
- Ο πολιτισμός αναπτύσσεται σε όλους τους τομείς – επιστήμες, τέχνες, γράμματα – εφόσον ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να εμπνευστεί και να δημιουργήσει.
- Πολιτιστικές ανταλλαγές ανάμεσα στα κράτη.
- Ανάπτυξη της οικονομίας, αφού μειώνονται οι δαπάνες για πολεμικό εξοπλισμό.
- Ενίσχυση της δημοκρατίας και του διαλόγου.
- Διάδοση της ανθρωπιστικής παιδείας και ηθικών αξιών, όπως η δικαιοσύνη, η αγάπη για το συνάνθρωπο.
- Επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στα κράτη για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων π.χ. περιβαλλοντική καταστροφή , αφού δεν υπάρχουν συγκρούσεις και ανταγωνισμοί.
2η παράγραφος → Οι συνέπειες του πολέμου- Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν στο πεδίο της μάχης, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή από τις αρρώστιες και την πείνα.
- Ο άμαχος πληθυσμός – γυναίκες, γέροι και παιδιά – αναγκάζεται να εγκαταλείψει την εστία του και να γίνουν πρόσφυγες.
- Παιδιά μένουν ορφανά από τον ένα ή και από τους δύο γονείς και καταλήγουν να μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία.
- Τα θύματα του πολέμου τραυματίζονται ψυχικά και κουβαλούν σε όλη τους τη ζωή τις οδυνηρές εμπειρίες.
- Τα παιδιά εξοικειώνονται με τη βία και τα όπλα. Χάνουν την αθωότητά τους και από θύματα μετατρέπονται σε στυγνούς τιμωρούς.
- Κυριαρχεί το μίσος, η οργή και η επιθυμία για εκδίκηση.
- Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και απαισιοδοξία. Ο άνθρωπος ενδιαφέρεται μόνο για την επιβίωσή του και μετατρέπεται σ’ ένα «θηρίο» χωρίς αισθήματα.
- Στις διαπροσωπικές σχέσεις επικρατούν η καχυποψία και η απομόνωση, oρατσισμός και οι προκαταλήψεις, ο φόβος για το ξένο ή το διαφορετικό .
- Όχι ανάπτυξη αλλά οπισθοδρόμηση. Οι τέχνες και οι επιστήμες στασιμοποιούνται. Τα σχολεία κλείνουν.
- Μνημεία πολιτισμού καταστρέφονται μέσα στη βαρβαρότητα του πολέμου.
Επίλογος → Χρέος όλων μας να διατηρήσουμε και να περιφρουρήσουμε την ειρήνη. Υποχρέωση να μεταδώσουμε την αγάπη μας γι’αυτήν στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές, καθώς δεν είναι αυτονόητο αγαθό. - Ενότητα 6η
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣΤι είναι ο εθελοντισμός;
Εκούσια και χωρίς αμοιβή προσφορά έργου, με κοινωφελή συνήθως χαρακτήρα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εθελοντή;
• Διακατέχεται από διάθεση προσφοράς προς το συνάνθρωπο. Παρέχει βοήθεια χωρίς να περιμένει υλική ανταμοιβή (ανιδιοτέλεια),
• χαρακτηρίζεται από υψηλή αίσθηση κοινωνικής ευθύνης, δείχνει έμπρακτα το ενδιαφέρον του στον πλησίον,
• είναι πρόθυμος να στρατευθεί μαζί μ' άλλους, προκειμένου να επιτευχθούν κοινοί στόχοι και να εκπληρωθούν κοινωνικές ανάγκες,
• συχνά υπερβαίνει τις εγωιστικές τάσεις που έχει ως άνθρωπος και καθώς συνεργάζεται, μεταβαίνει απ' το «εγώ» στο «εμείς». Εξάλλου, εθελοντής γίνεται αυτός που έχει συγκροτημένη πολιτικοκοινωνική συνείδηση κι αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας οργανωμένης κοινωνίας, που έχει ανάγκη από ενεργούς και συνειδητοποιημένους πολίτες, προκειμένου να διατηρήσει τη συνοχή της.
Είναι αναγκαία η ύπαρξη εθελοντισμού;
• Η χώρα μας έχει μόνιμα την ανάγκη εθελοντικής εργασίας. Για παράδειγμα, έντονα είναι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα μπορούσαν να περιοριστούν ή ν' αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα με την κοινή βοήθεια των πολιτών. Εξάλλου, διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις καταβάλουν γενναία προσπάθεια για τη μη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και σίγουρα χρειάζονται βοηθούς,
• οι Γιατροί του Κόσμου προσμένουν την εθελοντική εργασία επιστημόνων, προκειμένου να παρέχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σ' ανθρώπους της Ελλάδας ή του εξωτερικού που την έχουν ανάγκη και δε μπορούν να την απολαύσουν, η Διεθνής Αμνηστία έχει ανάγκη εθελοντών, για να προστατεύσει ανθρώπους που διώκονται σ' όλον τον κόσμο για τα πολιτικά τους φρονήματα. Επίσης, μάχεται, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για την κατάργηση παγκοσμίως της θανατικής ποινής,
• οι γενικότερες πολεμικές επιχειρήσεις των ημερών μας έχουν κατά καιρούς κλονίσει την παγκόσμια ειρήνη, η σταθερή οικοδόμηση της οποίας αποτελεί αίτημα όλου του πλανήτη,
• οι υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας (ορφανοτροφεία, γηροκομεία κ.α.) αναζητούν αγωνιωδώς τη συνδρομή εθελοντών που θα προσφέρουν χείρα βοηθείας στους αναξιοπαθούντες,
• οι εθελοντές αιμοδότες και δωρητές οργάνων καλύπτουν θεμελιώδεις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.
Θετικές συνέπειες εθελοντισμού
• Ενδυναμώνονται οι κοινωνικοί δεσμοί μεταξύ των πολιτών, γεγονός που αποτελεί ζητούμενο για κάθε κοινωνία, προκειμένου να επιτευχθεί η ευρυθμία της, διαπλάθεται ισχυρή ανθρωπιστική συνείδηση κι αυξάνεται η ευαισθησία για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων προβλημάτων, πατάσσεται ο τυφλός εγωισμός κι ο αντικοινωνικός ωφελιμισμός,
• αποκτώνται νέα ενδιαφέροντα κι εμπειρίες ζωής, σε συλλογικό επίπεδο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις κοινών στόχων κι ευνοείται η εθνική ομοψυχία, βελτιώνεται ο διεθνής ρόλος κι η γενικότερη φυσιογνωμία ενός λαού.
Προτάσεις υπέρ του εθελοντισμού
• Η ανάπτυξη του κινήματος εθελοντών συνιστά μια σύγχρονη αναγκαιότητα κι ως τέτοια πρέπει ν' αντιμετωπιστεί απ' τους επίσημους φορείς:
• οι γονείς θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σ' εθελοντικά προγράμματα, μετατρεπόμενοι σε πρότυπα για τα παιδιά τους.
• Επίσης, διάφορες οικογενειακές υποχρεώσεις θα ήταν δυνατό να εκτελεστούν με κοινή προσπάθεια, μ' αποτέλεσμα τα νεαρά μέλη να βιώνουν εντός του σπιτιού τους το συνεργατικό κλίμα κι αργότερα ως ενήλικες να συμπεριφέρονται ανάλογα,
• το σχολείο είναι δυνατό ν' αποτελέσει κοιτίδα για τη δημιουργία εθελοντικού πνεύματος στους μαθητές (π.χ. με τη συμμετοχή σε προγράμματα δεντροφύτευσης, καθαρισμού των ακτών κ.α.),
• η πολιτεία ας ενθαρρύνει τον εθελοντισμό με μια σειρά κινήτρων που θα ισχύουν ιδιαίτερα για τους νέους (π.χ. επιβράβευση απ' την πολιτική ηγεσία, προκειμένου να παροτρυνθούν για τη συνέχιση της πορείας τους).
• Επιπλέον, η εθελοντική δράση θα έπρεπε ν' αναγνωρίζεται επισήμως: θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι ένα απ' τα κριτήρια επιλογής για την κάλυψη μιας θέσης εργασίας. Επιπροσθέτως, απ' αυτή θα ήταν δυνατό ν' απορρέουν κάποιες φορολογικές ελαφρύνσεις ή ειδικές άδειες για τους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, η κάθε τοπική αρχή ή η πολιτεία έχουν χρέος να συγκροτήσουν κατάλληλους μηχανισμούς που θα οργανώνουν και θα εκπαιδεύουν τους εθελοντές, ώστε να είναι αποτελεσματική η προσπάθειά τους
• τα ΜΜΕ, η ισχύ των οποίων είναι δεδομένη κι ανυπέρβλητη, υποχρεούνται να προβάλουν τα επιτεύγματα των εθελοντών, προτρέποντας κι άλλους για συμμετοχή σε μια κοινωφελή διαδικασία.
Θέμα: Σε έναν κόσμο που δονείται από τον τηλεοπτικό απόηχο φρικτών πράξεων ανθρώπινης βίας και φυσικών θεομηνιών, οι εθελοντές, άτομα αλλά και οργανώσεις, αναλαμβάνουν να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, να περιθάλψουν, να στείλουν ένα μήνυμα ανθρωπιάς και συμπάθειας...
α) Τι ωθεί τους ανθρώπους σε πράξεις εθελοντικής βοήθειας σήμερα;
β) Μπορεί ο εθελοντισμός να λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης δυστυχίας;
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΝΝΟΙΑΣ
Ο όρος εθελοντής είναι γνωστός, αναφέρεται σε εκείνο το άτομο που θεληματικά προσφέρεται να πράξει. Στην εποχή μας ο όρος έχει αποκτήσει και μια συναφή απόχρωση, αυτή του ακτιβιστή. Οι εθελοντές είναι δηλαδή άτομα αντικομφορμιστικά, τα οποία εφαρμόζουν μια ηθική της δράσης, οργανωμένα σε "μη-κυβερνητικά" σχήματα.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 1ο
Η εθελοντική βοήθεια δεν είναι μια επινόηση της εποχής μας. Οι ρίζες της πρέπει να αναζητηθούν στο αίσθημα της κοινοτικής αλληλεγγύης των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Η ηθική της ανταπόδοσης που κυριαρχεί σε αυτές, με στόχο την επιβίωση της κοινότητας, μετουσιώνεται σε ηθική της προσφοράς κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Από τότε η χριστιανική ηθική φαίνεται να λειτουργεί ως εκκολαπτήριο εθελοντών (ιεραποστολές, έρανοι αγάπης κλπ). Η εκκοσμίκευση του εθελοντικού κινήματος, που παρατηρείται ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα (πχ. Σώμα Φιλελλήνων Εθελοντών...) έχει αυξητικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα στον αιώνα μας οι εθελοντές να υπηρετούν όχι μόνο κοινωνικούς αλλά και πολιτικούς, με τη στενή αλλά και ευρεία έννοια, σκοπούς.
Σήμερα οι λόγοι που οδηγούν τους ανθρώπους σε πράξεις εθελοντικής βοήθειας σχετίζονται με:
* το αυξημένο τους βιοτικό επίπεδο
* το αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης
* τη προβολή της ανθρώπινης δυστυχίας από τις τηλεοπτικές οθόνες
* την αναζήτηση ενός ανώτερου νοήματος στη ζωή
* τη διάθεση για εμπειρίες έξω από την καθημερινότητα
* την προσπάθεια πλήρωσης του εσωτερικού κενού του ανθρώπου της κατανάλωσης και του κέρδους
* την πίστη στη χαρά της προσφοράς
* τον κορεσμό στο χώρο των επαγγελμάτων
* τη διάθεση αντίδρασης στην επιβαλλόμενη παθητικότητα του πολίτη
* την ψυχική αντίδραση για δημιουργία, προσφορά και συμπόνια έναντι ενός κόσμου βίας, οικονομικού υπολογισμού και ανθρώπινης εκμετάλλευσης
* την πίστη στον άνθρωπο και τη Ζωή
* τη διάθεση για ψυχική επαφή ως αντίδοτο στη μοναξιά της ιδιώτευσης
* την αναζήτηση της κοινωνικής αναγνώρισης
* την οικονομική, γνωστική και τεχνική ικανότητα του μέσου πολίτη να οργανώνεται συγκροτώντας και "μη-κυβερνητικούς" πόλους εξουσίας
* τα αισθήματα ενοχής των ηθικά ευαίσθητων συνειδήσεων για τα προβλήματα που προκαλούν οι ανισότητες και οι αδικίες του κυρίαρχου πολιτικοοικονομικού συστήματος
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 2ο
Οι εθελοντές αποτελούν σήμερα "σημείο αντιλεγόμενο" τόσο για τις προθέσεις τους όσο και για το πραγματικό αποτέλεσμα των πράξεών τους.
Οι επικρίσεις:
* τυχοδιωκτισμός
* μηχανισμός κατευνασμού της πολιτικής και κοινωνικής δυσαρέσκειας
* ιδιοτέλεια (οικονομικές και πολιτικές βλέψεις)
* δονκιχωτισμός
* σύγχρονες σταυροφορίες / νεοαποικιακή νοοτροπία
Οι επιδοκιμασίες:
* το ηθικό μεγαλείο του ανθρώπου
* η επιβεβαίωση της χριστιανικής ηθικής
* λίγο καλό ισοσταθμίζει το γενικό κακό
* γνώμονας η κρίση του ευεργετημένου: και ζωές σώθηκαν και χαμόγελα έλαμψαν...
Το βασικό όμως ερώτημα παραμένει: Ο εθελοντισμός είναι το αντίδοτο στην ανθρώπινη δυστυχία;
Η εθελοντική προσφορά βοήθειας μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα στην προσπάθεια άμεσης ανακούφισης των ανθρώπων από τον πόνο και τη δυστυχία. Αλλά δε μπορεί παρά να είναι η αρχή. Τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας (πείνα, εξαθλίωση, πόλεμος ανεργία,...) πρέπει να αντιμετωπιστούν στη ρίζα τους. Αυτό απαιτεί όμως και έναν άλλο εθελοντισμό: τη διάθεση όλων μας να αρθούν οι αντιφάσεις και οι αδικίες των σύγχρονων κοινωνιών, διάθεση που θα καταξιώσει την ανθρωπιστική θέρμη των ακτιβιστών εθελοντών...
Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. ΕΙΝΑΙ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ
Είναι κοινός τόπος πλέον ότι στη σημερινή τεχνοκρατούμενη κοινωνία, με τους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς ζωής, με τους ανάλγητους νόμους της αγοράς και της στυγνής οικονομικής συνδιαλλαγής και με την άμβλυνση των ηθικών φραγμών, η έννοια του ανθρωπισμού έχει δυστυχώς παραμεριστεί στην καρδιά και στο νου των σύγχρονων ανθρώπων. Ο εθελοντισμός ως μια έκφραση του ανθρωπισμού έχει και αυτός υποστεί σταδιακή αλλοίωση τόσο ως προς την ένταση του στις διάφορες εκδηλώσεις του, όσο και ως προς το περιεχόμενό του. Ο εθελοντισμός είναι ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Συνιστά μια εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή μας.
Η αξία του εθελοντισμού είναι δεδομένη. Χρειάζεται όμως να ενισχυθεί και να προστατευθεί από υστερόβουλες ενέργειες εκμετάλλευσης. Το επίκεντρο του εθελοντισμού είναι η προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, καθώς μέσα από τον εθελοντισμό καθρεπτίζεται η εικόνα του εαυτού μας. Κινητήριος δύναμη του εθελοντισμού πρέπει να είναι η αγάπη και η συμπαράσταση στον συνανθρωπό μας που υποφέρει και ζητά βοήθεια. Ο εθελοντισμός είναι κάτι παραπάνω από ένα κίνημα όπως προβάλλεται στις μέρες μας. Δεν έχει ούτε χρονικά όρια, ούτε πεπερασμένους τόπους και τρόπους εφαρμογής, ούτε στοχαστικούς και φιλοσοφικούς ορισμούς. Ο εθελοντισμός ξεκινά από την καρδιά του καθενός και διαχέεται στο περιβάλλον του χωρίς φραγμούς και περιορισμούς. Το πρώτο βήμα που χρειάζεται να γίνει είναι να δει κανείς τον εαυτό του στον συνάνθρωπό του. Ο εθελοντής βάζει τον εαυτό του στη θέση του συνανθρώπου του και «παίρνει» «προσφέροντας». Προσφέροντας οικονομική βοήθεια, προσφέροντας ένα καλό λόγο, προσφέροντας λίγη βοήθεια, προσφέροντας κάθε είδους συμπαράσταση, προσφέροντας λίγο χρόνο, προσφέροντας λίγη αγάπη.
Όλοι μας μπορούμε να προσφέρουμε λίγο απ΄ αυτό που μας περισσεύει. Απ' αυτό που χωρίς ιδιαίτερο κόπο μπορούμε να δώσουμε. Όλοι μας μπορούμε να γίνουμε εθελοντές, γιατί όλοι μας μπορούμε να αγαπήσουμε. Όλοι μας μπορούμε έτσι να ενισχύσουμε τον εθελοντισμό.
Τι είναι ο Εθελοντισμός;
Ο εθελοντισμός είναι μια πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και βοηθούνται να είναι ενεργοί πολίτες στην κοινότητα τους. Ο εθελοντισμός δεν έχει πλαίσια και όρια, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και διαστάσεις με βάση τις αξίες, αρχές και την κοινωνικό -οικονομική και πολιτισμική πραγματικότητα της κοινωνίας.
Οι εθελοντές προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονομικό στρώμα της κοινωνίας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ένας εθελοντής μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας, οικονομικής κατάστασης, ακαδημαϊκού υπόβαθρου, τότε μπορούμε εύκολα να ισχυριστούμε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες μπορούν να είναι υποψήφιοι εθελοντές.
Εθελοντής είναι ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο του χρόνο ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Με αυτή την έννοια ο εθελοντισμός ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία, όπως χρησιμοποιήθηκε κατά την κλασική εποχή κυρίως για να αποδώσει μια καινούργια αρετή, την αγάπη για το συνάνθρωπο. Η διαφορά ανάμεσα στον εκπαιδευμένο εθελοντή και στην παλιά έννοια της φιλανθρωπίας είναι ότι ο εθελοντής αντιμετωπίζει τα άτομα στα οποία προσφέρει εθελοντική εργασία, όχι με οίκτο αλλά σαν άτομα ισότιμα τα οποία περνούν δυσκολίες και στα οποία μπορεί να προσφέρει.
Εθελοντισμός είναι η μη αμειβόμενη και δίχως επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.
Oι εθελοντές προσεγγίζονται και θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες παρά φιλάνθρωποι. Εντάσσονται στη λειτουργία των υπηρεσιών και των προγραμμάτων κάποιου οργανισμού, αναλαμβάνουν εξειδικευμένους ρόλους, συναλλάσσονται με τα μέλη του προσωπικού και τα άτομα.
Η προσφορά εθελοντικής υπηρεσίας, έχει πολλές μορφές δράσης: συνοδεία, βοήθεια στο σπίτι, εμψύχωση, πρόληψη, δωρεά αίματος, μεταφορά ασθενών, επανένταξη, τηλεφωνική ακρόαση, εξειδικευμένες και επαγγελματικές παροχές, υγειονομικές φροντίδες, ψυχαγωγία, κοινωνική γραμματεία, νομική βοήθεια κ.λ.π.
Υπάρχει, επίσης, ο διεθνής εθελοντισμός: ως προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης στις χώρες του Τρίτου κόσμου ή ανθρωπιστικών υπηρεσιών στις ζώνες πολεμικών συγκρούσεων. Σε ανάπτυξη βρίσκεται επίσης, ο περιβαλλοντικός εθελοντισμός, μέσω της ανάπτυξης πρωτοβουλιών για την καθαριότητα των δασών και των παραθαλάσσιων περιοχών, της οργάνωσης προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων κ.λπ. Τέλος, υπάρχει ο πολιτιστικός εθελοντισμός, η οργάνωση από νεανικές ιδίως εθελοντικές οργανώσεις πολιτιστικών θεατρικών, μουσικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων που εκφράζουν τη νεανική φαντασία και δημιουργικότητα , πέρα από τη λογική της αγοράς και του κέρδους.
H εθελοντική δράση αποτελεί μαθησιακή-μορφωτική λειτουργία. Eνισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες. Eνδυναμώνει και δίνει νέο περιεχόμενο στη ζωή των ατόμων. Aυξάνει τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των νέων στη ζωή και την εργασία. Aποτελεί εν δυνάμει χώρο ανάπτυξης νέων κοινωνικών υπηρεσιών αυξάνοντας την απασχόληση. Η εθελοντική δράση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μάχη της ανεργίας και αποτελεί πηγή θέσεων εργασίας.
Πόσο σημαντική είναι η εθελοντική εργασία και ο εθελοντισμός; Εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη ασχολούνται ενεργά με διάφορες μορφές εθελοντισμού. Οι πιο πρόσφατοι αριθμοί παρουσιάζουν, τα ακόλουθα:
Στο Ηνωμένο Βασίλειο 23 εκατομμύρια άνθρωποι προσφέρουν εθελοντική εργασία κάθε χρόνο, αποτελώντας ένα εργατικό δυναμικό ισοδύναμο με 180.000 εργαζομένους πλήρους απασχόλησης - για κάθε ΕΥΡΩ της δημόσιας χρηματοδότησης που δαπανάται για να υποστηριχθεί ο εθελοντισμός, οι εθελοντές προσφέρουν εργασία αξίας 30 ΕΥΡΩ - η οικονομική αξία του επίσημου εθελοντισμού στο ΗΒ έχει υπολογισθεί σε περισσότερα απο 65 δις ΕΥΡΩ ετησίως, ή 7,9% του ΑΕΠ.
Οι Βέλγοι αφιερώνουν 5 ώρες την εβδομάδα σε εθελοντικές δραστηριότητες χωρίς αμοιβή, το οποίο είναι ισοδύναμο με περίπου 200.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Το 2002 ο χρόνος που αφιερώθηκε σε εθελοντικές εργασίες, σε διάφορους συνδέσμους/οργανώσεις στην Γαλλία, ήταν ισοδύναμος με περισσότερα από 716.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.23 εκατομμύρια πολίτες (36%) συμμετέχουν σε διάφορα είδη εθελοντικών εργασιών στη Γερμανία ενώ το 33% του ενήλικου πληθυσμού στην Ιρλανδία (δηλ. περίπου 1.287.000 άτομα) ασχολείται με τον εθελοντισμό.
Το 2004 στην Πολωνία, περίπου 5,4 εκατομμύρια πολίτες ασχολήθηκαν με τον εθελοντισμό, το οποίο αντιπροσωπεύει το 18,3% του συνολικού πληθυσμού. Η κατ' εκτίμηση οικονομική αξία του εθελοντισμού, που υπολογίστηκε από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των κατ’ αντιστοιχεία εργαζομένων σε θέσεις πλήρους απασχόλησης (εθελοντές) με τον μέσο όρο μισθού στον συγκεκριμένο τομέα, ανήλθε στα 124 εκατομμύρια ΕΥΡΩ.
Πηγή:laventer.blogspot.comΣημασία εθελοντισμού και προτάσεις για τη διάδοση τουΟΡΙΣΜΟΣ και ΣΗΜΑΣΙΑ:Εθελοντισμός είναι η οργανωμένη, εκούσια και ανιδιοτελής προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Είναι η ενεργητική συμμετοχή και η ανάληψη δράσης των πολιτών, για την αντιμετώπιση προβλημάτων, για την επίτευξη κοινωφελών στόχων και τελικά για την ποιότητα ζωής και την ευτυχία των ανθρώπων. Η έννοια του εθελοντισμού βασίζεται στην ιδέα της ανθρώπινης αλληλοβοήθειας που ο καθένας μας προσφέρει τον εαυτό του, αλλά και όλες του τις δυνάμεις στην υπηρεσία του πάσχοντα συνανθρώπου του χωρίς να ζητάει αμοιβή. Οι ρίζες του εθελοντισμού είναι βαθιές μέσα στην ιστορία και τη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνίας.Ό,τι κάνει με τη θέλησή του ο άνθρωπος έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από αυτό που του επιβάλλεται και είναι υποχρεωμένος να το κάνει. Η συναίσθηση ευθυνών που έχει, η ενσυνείδητη ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσης και πολύ περισσότερο η γενναιόδωρη προσφορά στο συνάνθρωπο δείχνουν άνθρωπο ελεύθερο, δίκαιο, υπεύθυνο και ενάρετο. Στον εθελοντισμό ενυπάρχουν όλα αυτά. Ως ελεύθερη απόφαση είναι προσωπική υπόθεση, είναι τρόπος ζωής και ατομική πειθαρχία. Είναι ο έρωτας για τη βοήθεια και τη στήριξη της ανάγκης των άλλων. Ο Εθελοντισμός είναι ο δείκτης τού πολιτισμού μιας κοινωνίας. Γι’ αυτό, όπου κι όπως κι αν εκδηλώνεται, αποτελεί δείγμα υψηλού επιπέδου, ανθρωπιάς, κοινωνικότητας και πολιτικής ωριμότητας ανθρώπων και κοινωνιών.Παραδείγματα εθελοντισμού:Εθελοντική δράση μπορεί ν’ αναπτυχθεί παντού. Όπου υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια και συμπαράσταση, όπου υπάρχουν προβλήματα και ανάγκες, εκεί η προσφορά των εθελοντών είναι πολύτιμη.Ανθρωπιστικές οργανώσεις εθελοντών προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για την καταπολέμηση της φτώχειας, της αρρώστιας, του αναλφαβητισμού και αγωνίζονται με αυταπάρνηση για να καταργηθούν οι διακρίσεις, η εκμετάλλευση και οι διώξεις, για να είναι σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλη την οικουμένη.Φιλανθρωπικές οργανώσεις και σύλλογοι ενισχύουν υλικά και ηθικά ανθρώπους που δεινοπαθούν (φτωχούς, ανέργους, αστέγους) και περιθάλπουν αρρώστους, ηλικιωμένους, ανάπηρους, ορφανά. Δραστήρια μέλη οικολογικών οργανώσεων αγωνίζονται για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Σύλλογοι για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και για τη διάδοση της γνώσης, της τέχνης του πολιτισμού αναπτύσσουν αξιόλογη δράση και αντιστέκονται στην ομογενοποίηση και στην πολιτιστική ισοπέδωση. Η οργάνωση και η διεξαγωγή μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων, όπως είναι οι Ολυμπιακοί αγώνες, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη χωρίς τη συνδρομή εθελοντών.Ζωτικής σημασίας είναι και η προσφορά των εθελοντών αιμοδοτών και των δωρητών οργάνων. Τα παραδείγματα εθελοντικής προσφοράς δεν εξαντλούνται, ασφαλώς, με όσα αναφέρθηκαν. Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής. Γι’ αυτό, όσο περισσότεροι άνθρωποι θα συνειδητοποιούν ότι ο άνθρωπος είναι υπέρτατη αξία, τόσο θα πυκνώνουν οι τάξεις των μελών του και θα επεκτείνεται το πεδίο της εθελοντικής δράσης του.
Μέσω του εθελοντισμού επιτυγχάνονται τα εξής:1. Φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και βοηθάει να διευθετηθούν τα κοινωνικά προβλήματα στη βάση.2. Ενισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες.3. Ενδυναμώνει και δίνει νέο περιεχόμενο στη ζωή των ενηλίκων.4. Αυξάνει τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των νέων στη ζωή και την εργασία.5. Αποτελεί εν δυνάμει χώρο ανάπτυξης νέων κοινωνικών υπηρεσιών αυξάνοντας την απασχόληση.6. Οδηγεί στη εσωτερική ολοκλήρωση του πολίτη-εθελοντή και στη συνολική μετεξέλιξη της κοινωνίας από άκρως ατομικιστικής σε κοινωνία αλληλεγγύης.Οι εθελοντικές οργανώσεις ουσιαστικά δραστηριοποιούνται στην παραγωγή των «δημοσίων αγαθών». Αγαθά που το Κράτος αδυνατεί να προσφέρει σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας δεν επιθυμεί να τα προσφέρει, εφόσον τα περιθώρια κέρδους δεν είναι ικανοποιητικά. Για τον λόγο αυτό οι προνοιακές και κοινωνικές υπηρεσίες, ο πολιτισμός, το περιβάλλον κ.λ.π. αποτελούν τα προνομιακά εκείνα πεδία στα οποία οι εθελοντικές οργανώσεις καλούνται να δραστηριοποιηθούν.Στη χώρα μας, ο εθελοντισμός σαν θεσμός δεν είχε, μέχρι πρόσφατα ανάλογη ανάπτυξη με αυτή των άλλων χωρών της Δύσης. O εθελοντισμός έχει μια σημαντική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον OHE, το 8% του AEΠ των κρατών (και σε ορισμένα κράτη μέχρι 15%), είναι αποτέλεσμα της εθελοντικής δράσηςΗ αξία του εθελοντισμού έγκειται στο ότι με αυτόν διαμορφώνεται μια κοινωνία, πεμπτουσία της οποίας είναι η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά.Η ευοίωνη προοπτική που υπάρχει για τον εθελοντισμό οφείλεται στην αξία του. Ο εθελοντισμός είναι ενέργεια με βαθύτατα ηθικό περιεχόμενο. Τόσο τα κίνητρα όσο και η προσφορά του εθελοντή συνδέονται με την αγάπη του για τον πλησίον, τον αλτρουισμό, την αλληλεγγύη και την ανθρωπιά, με τις έννοιες δηλαδή που αποτελούν τον πυρήνα της ηθικής. Με την εθελοντική προσφορά ανακουφίζονται άνθρωποι που πάσχουν, περιορίζονται διακρίσεις και αδικίες, συναντιούνται οι άνθρωποι και στρατεύονται αφιλοκερδώς στον αγώνα για την πρόοδο, την ευημερία και την ευτυχία των ανθρώπων.Ο εθελοντισμός αντιστρατεύεται το πνεύμα του ατομισμού, της ναρκισσιστικής εσωστρέφειας και της ιδιοτέλειας που επικρατεί στην εποχή μας. Ο άνθρωπος που προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες του στο κοινωνικό σύνολο δε βλέπει πια τη ζωή του με τη ματιά του εγωκεντρικού ατόμου που βάζει πάνω από όλα το προσωπικό του συμφέρον και κύρος, αλλά με την ευρύτητα της σκέψης του ανθρώπου που συναισθάνεται πως είναι μέλος μιας κοινότητας ανθρώπων και πως η προσωπική του ζωή είναι άρρηκτα δεμένη με αυτήν. Έτσι, δε διευκολύνεται μόνο η ενσωμάτωση του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκει, αλλά αναπτύσσεται και η συντροφικότητα και συσφίγγονται οι σχέσεις και οι δεσμοί ανάμεσα στους ανθρώπους, που συνειδητοποιούν την αλληλεξάρτηση τους. Ευνοείται η ενότητα και η ομοψυχία των πολιτών.Παράλληλα, με την εθελοντική δράση συντονίζονται οι δυνάμεις του κοινωνικού συνόλου, ελέγχεται το κράτος, αναπληρώνονται ελλείψεις και αδυναμίες του και αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά από τους ίδιους τους πολίτες σοβαρά προβλήματα που έχουν σχέση με την κοινωνική πρόνοια και την ποιότητα της ζωής τους. Ενισχύεται, επομένως, ουσιαστικά η δημοκρατία και ο εθελοντής ολοκληρώνεται ως πολίτης και ως άνθρωπος, γιατί συνειδητοποιεί την ανάγκη για υπευθυνότητα, συνεργασία και αλληλεγγύη.Ο εθελοντισμός ασκεί ιδιαίτερα σημαντική επίδραση και στον ψυχισμό του ανθρώπου, τόσο του εθελοντή όσο και αυτού που δέχεται τις ευεργεσίες του. Ο εθελοντής νιώθει τη μεγάλη ηθική ικανοποίηση που προσφέρει η αγαθοεργία και η κοινωνική αναγνώριση για τις υπηρεσίες του στο κοινωνικό σύνολο. Είναι η ικανοποίηση που προέρχεται από τη συναίσθηση του χρέους προς το συνάνθρωπο και από την εκπλήρωση του χρέους αυτού. Αυτά ακριβώς τα κίνητρα που ανέδειξαν μεγάλους ανθρωπιστές και αγίους. Παράλληλα, η ανταπόκριση όλο και περισσότερων ανθρώπων και η συμμετοχή τους στο εθελοντικό κίνημα δεν ενισχύει μόνο την αποτελεσματικότητα, αλλά και τη δύναμη του εθελοντή, που βλέπει κι άλλους να έχουν τις ίδιες ευαισθησίες και το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο. Εξάλλου, ο άνθρωπος που ευεργετείται νιώθει πιο ασφαλής, καθώς διαπιστώνει πως δεν είναι μόνος, πως υπάρχουν άνθρωποι που συμμερίζονται το πάθος του, που πρόθυμα του προσφέρουν και την ηθική στήριξη και την υλική βοήθεια που χρειάζεται.Τέλος, ο εθελοντισμός δίνει ουσιαστικό νόημα, σκοπό και πληρότητα στη ζωή των ανθρώπων. Την πληρότητα που έχουν ανάγκη όσοι δεν ξέρουν πού να διοχετεύσουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις, πώς να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους, πώς να αποφύγουν την πλήξη και την ανία στην οποία τους οδηγεί η αποξένωση απ’ τους συνανθρώπους, η απομάκρυνση από τα πνευματικά ενδιαφέροντα, η κοινωνική αναλγησία και η ηθική αλλοτρίωση. Η φιλανθρωπία, ως αγάπη και ανιδιοτελής βοήθεια προς το συνάνθρωπο, δεν πρέπει να είναι μόνον υπόθεση μελών της υψηλής κοινωνίας που ανήκουν σε κάποιον φιλανθρωπικό σύλλογο ή λέσχη, αλλά πρέπει να γίνει υπόθεση όλων των ανθρώπων. Και αυτό θα γίνει μόνο αν διαδοθεί το πνεύμα του εθελοντισμού, αν όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσχωρούν στις γραμμές του εθελοντισμού.Πώς μπορεί να διαδοθεί το πνεύμα του εθελοντισμούΗ εθελοντική προσφορά είναι αποτέλεσμα ωριμότητας του ανθρώπου, δηλαδή ηθικής ευαισθησίας, πνευματικής καλλιέργειας και κοινωνικής συνειδητοποίησης.Πρώτα απ’ όλους είναι η οικογένεια. Η οικογένεια είναι ο χώρος όπου ο άνθρωπος σε καθοριστική για τη διαμόρφωσή του ηλικία, την παιδική, αποκτά βιώματα και πρότυπα που διαμορφώνουν καθοριστικά την προσωπικότητά του. Εάν, λοιπόν, η οικογένεια με την ανατροφή που προσφέρει, γαλουχήσει τα μέλη της με πνεύμα ανιδιοτελούς προσφοράς και συντροφικότητας, θα τα βοηθήσει σημαντικά να εκτιμήσουν το εθελοντικό πνεύμα και να το ασπαστούν. Η συμβολή της, όμως, θα είναι ακόμα πιο σημαντική, εάν οι ίδιοι οι γονείς είναι μέλη εθελοντικών οργανώσεων, αν δίνουν το παράδειγμα στα παιδιά τους και τα προτρέπουν να το μιμηθούν με τη συμμετοχή τους σε κοινωφελείς δραστηριότητες που να αρμόζουν στην ηλικία τους και να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους.Το έργο της οικογένειας μπορεί να το συνεχίσει και να το συμπληρώσει το σχολείο. Η προσφορά του σχολείου στην ανάπτυξη του εθελοντισμού μπορεί να είναι και θεωρητική και πρακτική. Θεωρητική, αν με το περιεχόμενο της μάθησης που προσφέρει διαμορφώνει προσωπικότητες που εμφορούνται από ηθικές αξίες και ανθρωπιστικά ιδεώδη, πρακτική, αν αναλαμβάνει πρωτοβουλίες οργανωμένης εθελοντικής δράσης ή συμμετέχει σε τέτοιες δραστηριότητες και εθίζει τους μαθητές σ’ αυτές. Για παράδειγμα, η συμμετοχή της σχολικής κοινότητας σε δενδροφυτεύσεις, στην ανάδειξη και προστασία μνημείων, σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες είναι πολύ σημαντικές για την καλλιέργεια του εθελοντικού και ανθρωπιστικού πνεύματος.Με πνεύμα εθελοντισμού μπορούν, βέβαια, να μπολιάσουν το κοινωνικό σώμα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό μπορεί να γίνει με δυο τρόπους:παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της εθελοντικής προσφοράς και δράσης και προβάλλοντας ως πρότυπα δημοφιλείς κυρίως προσωπικότητες που συμμετέχουν στον εθελοντισμό. Και τη μια και στην άλλη περίπτωση ο εθελοντισμός εγγράφεται στη συνείδηση του κοινού ως κοινωνική αξία και θεσμός που πρέπει να συνεχίσει και να αναπτύξει τη δράση του.Στη διάδοση του εθελοντισμού μπορούν να συμβάλλουν και οι πολιτικοί, πνευματικοί και θρησκευτικοί ηγέτες που ασκούν επιρροή στους πολίτες. Δίνοντας με το έργο τους απτά δείγματα ανιδιοτελούς κοινωνικής προσφοράς μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για τον κόσμο και να γίνουν κήρυκες του εθελοντικού πνεύματος.Η πορεία, ωστόσο, και το μέλλον του εθελοντισμού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τις ίδιες τις οργανώσεις των εθελοντών και τη δράση τους. Όσο περισσότεροι άνθρωποι θα απολαμβάνουν τις υπηρεσίες τους, όσο πιο ανιδιοτελής, ανυστερόβουλη και αποτελεσματική θα είναι η δράση τους, τόσο πιο μεγάλη θα είναι η καταξίωσή τους, ο σεβασμός και η ευγνωμοσύνη που θα τρέφει γι’ αυτούς η κοινωνία.Καταλήγοντας, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο εθελοντισμός δεν υποκαθιστά το κράτος ούτε το απαλλάσσει από τις ευθύνες του σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας. Είναι μια στάση ζωής που βοηθάει τον άνθρωπο ν’ αναπτύξει την κοινωνικότητά του, να διαμορφώσει ήθος και να διοχετεύσει τις δημιουργικές του δυνάμεις στην ικανοποίηση κοινών αναγκών.Είναι, με λίγα λόγια, θέμα παιδείας και αγωγής. Γι’ αυτό εκείνοι που μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά ώστε ν’ αναπτυχθεί το πνεύμα του εθελοντισμού είναι οι παράγοντες που προσφέρουν, άμεσα ή έμμεσα, παιδεία και αγωγή.Υποστηρίζουμε & ενισχύουμε τον εθελοντισμό ως στάση ζωής [ΠΗΓΗ: Πειστικός Λόγος, τεύχος Β΄ σελ. 336]πηγη: http://ta4mx.blogspot.com- Έκφραση – Έκθεση Γ΄ Λυκείου
- Ενημερωτικό υλικό
- : Εθελοντισμός
- https://eclass.gunet.gr/modules/document/file.php/TESTGU281/%CE%95%CE%
- BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%203%20%3A%20%CE%94%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%AC%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82%20%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82/%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82/%CE%B5%CE%B8%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82%2C%20%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%B1.pdf
- Μη ρωτάς τι έκανε η πατρίδα για σένα, αλλά να ρωτάς τι έκανες εσύ για την πατρίδα
- J.F. KENNEDY
- Oρισμός «Υπό την ευρεία έννοια καθορίζεται ως η συνεισφορά ατόμων στο πλαίσιο μίας μη κερδοσκοπικής, μη αμειβόμενης δράσης που δεν προβλέπει επαγγελματική εξέλιξη. Σκοπό έχει την ευημερία τον συνανθρώπου, της κοινότητας ή της κοινωνίας γενικότερα.»
- ΟΗΕ - Εθελοντισμός σημαίνει προσφορά έργου απαλλαγμένη από την ελάχιστη έστω ιδιοτέλεια (η οποία δεν είναι υποχρεωτικά οικονομική, όπως συνήθως ερμηνεύεται). -
- Εθελοντισμός είναι η μη αμειβόμενη και χωρίς κατ΄ ανάγκη επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα.
- ∆εν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.
- Εθελοντισμός είναι κάτι που αναβλύζει από μια ψυχική αναγκαιότητα και ανόθευτη πίστη σε αυτό που υπηρετεί η προσφορά. Ζήτημα, πρωτίστως, συνειδησιακό.
- Οι εθελοντικές οργανώσεις προσδιορίζονται από την ύπαρξη οργανωτικής δομής, την προσφορά βοήθειας (ιατρικής, κοινωνικής ή άλλης) και αυτοβοήθειας χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Έχουν δημόσιο χαρακτήρα, αλλά δεν ταυτίζονται με κρατικούς φορείς ή ΝΠ∆∆ και διαφοροποιούνται από την ιδιωτική φιλανθρωπία ή τα ιδρύματα φιλανθρωπίας.
- Μορφές εθελοντισμού / εθελοντικής δράσης / πεδία εφαρμογής
- Κυμαίνονται από τις παραδοσιακές συνήθειες της αμοιβαίας εξυπηρέτησης σε χειρισμούς της κοινότητας σε ώρα κρίσης έως την πρωτοποριακή εθελοντική προσπάθεια ανακούφισης, επίλυσης συγκρούσεων και εξάλειψης της φτώχειας
- . Ειδικότερα: • Συμμετοχή εθελοντών σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις (Ολυμπιακοί αγώνες, μεγάλα παγκόσμια πρωταθλήματα)
- • Ο διεθνής εθελοντισμός: ως προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης στις χώρες του Νότου ή ανθρωπιστικών υπηρεσιών στις ζώνες πολεμικών συγκρούσεων.
- Εθελοντές-διασώστες που παρεμβαίνουν σε περιοχές που επλήγησαν από θεομηνίες (καταστροφικοί σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές κοκ),
- οργανώσεις εθελοντών –ιατρών (ΓΧΣ) για παροχή ιατροφαρμακευτικής συνδρομής και την αντιμετώπισης ανθρωπιστικών προβλημάτων στις αναπτυσσόμενες χώρες που δοκιμάζονται από φτώχεια, εμφύλιες αναταραχές
- . • Συσσίτια /δωρεάν διανομή φαγητού σε οργανώσεις τοπικών ενοριών.
- • ∆ασοπυρόσβεση –δασοπροστασία.
- • Περιβαλλοντικός εθελοντισμός: εθελοντική συμμετοχή σε οργανώσεις/ πρωτοβουλίες με οικολογική – περιβαλλοντική δράση (πχ. Αναδασώσεις, δενδροφυτεύσεις, εκστρατείες απορρύπανσης ακτών/δασών κοκ).
- • Πολιτιστικός εθελοντισμός: η οργάνωση από νεανικές ιδίως εθελοντικές οργανώσεις πολιτιστικών θεατρικών, μουσικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων που εκφράζουν τη νεανική φαντασία και δημιουργικότητα , πέρα από τη λογική της αγοράς και του κέρδους. • Προσφορά εθελοντικής εργασίας στο πλαίσιο των εναλλακτικών μορφών τουρισμού (αγροτουρισμός /οικοτουρισμός).
- • Αιμοδοσία,∆ωρεά οργάνων: Η ιδέα της ∆ωρεάς Οργάνων μετά το τέλος της ζωής, αποτελεί την ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού, αποτελεί υπέρτατο δώρο ζωής, μήνυμα ελπίδας, ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. καθώς και τη βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίηση του ιατρικού θαύματος της Μεταμόσχευσης. • Μορφές εθελοντικής υπηρεσίας στη δράση και λειτουργία όλων των ΜΚΟ ανεξαιρέτως (Χαμόγελο του Παιδιού, Γιατροί χωρίς σύνορα, GreenPeace κοκ) συνοδεία, βοήθεια στο σπίτι, εμψύχωση, πρόληψη, μεταφορά ασθενών, επανένταξη, τηλεφωνική ακρόαση, εξειδικευμένες και επαγγελματικές παροχές, υγειονομικές φροντίδες, ψυχαγωγία, κοινωνική γραμματεία, νομική βοήθεια κ.λ.π. Παράγοντες που καθιστούν αναγκαία την ανάπτυξη του εθελοντικού κινήματος ∆ιαχρονικοί παράγοντες • Ηθικοί ανθρωπιστικοί λόγοι : ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μέσα από την εθελοντική προσφορά και την αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο, κατακτά την ηθική και ψυχική αρτίωση , νοηματοδοτεί την ύπαρξή του. • Σε κάθε εποχή ανακύπτουν προβλήματα, έκτατες καταστάσεις και ανάγκες που αδυνατεί το Κράτος να καλύψει και που δοκιμάζουν τα όρια αντοχής και συνοχής μιας κοινωνίας. Από το βαθμό ανταπόκρισής της σε αυτές τις δοκιμασίες, αποδεικνύεται και η ανθεκτικότητά της στο πέρασμα του χρόνου, η σφυρηλάτηση κοινωνικής και εθνικής συνοχής και συνείδησης (πχ. θεομηνίες, πόλεμοι, εθνικές συμφορές ή προκλήσεις, περίοδοι φτώχειας, μετανάστευση κοκ). • Η διάθεση των μεγάλων ευεργετών μιας χώρας να ανταποδώσουν στην κοινωνία και την πατρίδα μέρος από τα οφέλη που αποκόμισαν οι ίδιοι με την επιχειρηματική δράση τους και να συνεισφέρουν στην ευημερία της χώρας τους με έργα ανάπτυξης και κοινής ωφέλειας. Σύγχρονοι παράγοντες • Καταρρέει σε ολόκληρη την Ευρώπη το κοινωνικό κράτος, εκλείπει η κρατική πρόνοια, στερεύουν οι δαπάνες για νευραλγικούς τομείς της πρόνοιας ( κονδύλια και επιδόματα για την υγεία, περίθαλψη, στήριξη των ανέργων, των πολύτεκνων οικογενειών, των απόρων, των ΑΜΕΑ κοκ) στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής σε ένα άτεγκτο πρόγραμμα λιτότητας. Το έλλειμμα αυτό έρχεται να αναπληρώσει η δράση των εθελοντικών οργανώσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών. • Κι όλα αυτά τη στιγμή που η παρατεταμένη οικονομική ύφεση δυσχεραίνει την κατάσταση για τις μη προνομιούχες ομάδες οξύνοντας προβλήματα φτώχειας, εξαθλίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού της χώρας: πληθαίνουν οι τάξεις των απόρων, αστέγων συμπολιτών που στερούνται βασικά αγαθά πρώτης ανάγκης. • Συνάμα πληθαίνουν και οι τάξεις των εξαθλιωμένων μεταναστών που συρρέουν όχι μόνο στη χειμαζόμενη από την κρίση Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, με συνέπειες: α) την περαιτέρω εξαθλίωσή τους, β) την όξυνση αισθημάτων ξενοφοβίας και ρατσισμού. Οφέλη κοινωνικά - πολιτικά • Ο εθελοντισμός δίνει νόημα και περιεχόμενο σε πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, η κοινωνική προσφορά, η αγάπη προς τον συνάνθρωπο. • Με το ζωντάνεμα του εθελοντικού κινήματος και την ανάπτυξη των μη κυβερνητικών οργανώσεων καλύπτεται το σοβαρό κοινωνικό έλλειμμα της ελληνικής δημοκρατίας. Αναπτύσσονται ο κοινωνικός διάλογος, η συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, το αίσθημα της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης. • Με τη λειτουργία της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών η κοινωνία γίνεται πιο ισχυρή και η δημοκρατία πιο άμεση και αποτελεσματική. Ο κοινωνικός έλεγχος από τον ενεργό πολίτη συμβάλλει στη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής και κοινωνικής δράσης. • Μέσα από το εκτεταμένο δίκτυο των εθελοντικών οργανώσεων μπορούν να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν τεράστια αποθέματα δυναμικής και ανάπτυξης στον τομέα της «κοινωνικής οικονομίας», της «οικονομίας της αλληλεγγύης». • Μέσα από την ανάπτυξη των οργανώσεων αλληλεγγύης αξιοποιούνται οι πρωτοβουλίες, η φαντασία των νέων, των πολιτών και οικοδομείται ένας πολιτικός πολιτισμός συνεργασίας, που καταπολεμά τη νοσηρότητα παλαιοκομματικών αντιλήψεων ανταγωνισμού και στείρας αντιπαράθεσης. • Ο εθελοντισμός φέρνει στην επιφάνεια πρωτοφανείς δυνάμεις δημιουργικότητας και προόδου, που παραγκωνίζουν τις αγκυλώσεις ενός γραφειοκρατικού κράτους και εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και ενότητα, συνέχουν τον κοινωνικό ιστό, διατηρούν ζωντανή την ελπίδα και την αισιοδοξία των ανθρώπων.
- • H εθελοντική δράση αποτελεί μαθησιακή-μορφωτική λειτουργία. Eνισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες που βοηθούν μετέπειτα στην επαγγελματική αποκατάσταση. Αποτελεί κοινωνική δραστηριότητα με την οποία μπορεί κανείς να περάσει δημιουργικά τον ελεύθερό του χρόνο.
- • Σήμερα είναι αδήριτη ανάγκη το εθελοντικό κίνημα να αποτελέσει την υγιή αντίδραση και απάντηση της οργανωμένης κοινωνίας σε φαινόμενα αδράνειας και αναλγησίας.
- Ο εθελοντισμός αναδεικνύεται ως ένας τρίτος πόλος στον κοινωνικό βίο, ο οποίος πέρα από τους δύο παραδοσιακούς παραδοσιακούς χώρους, του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, περιλαμβάνει όλες τις ενεργές δυνάμεις και δράσεις που διοχετεύονται στην ανάληψη του πολύπλευρου κοινωνικού έργου που καλείται να επιτελέσει.
- Με αυτή την έννοια, μπορεί ακόμα να χαρακτηρισθεί ως μια νέα μορφή πολιτικής, που εκφράζει το ευγενέστερο νόημά της και δίνει τη δυνατότητα της άμεσης συμμετοχής όλων των πολιτών.
- Τον εθελοντισμό στηρίζουν
- Γενικά :
- Η ανάπτυξη του εθελοντισμού και η ενδυνάμωση της κουλτούρας του απαιτούν, πάνω απ’ όλα, σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση, ιδίως σε θέματα πολιτισμού και δημοκρατίας, σεβασμού των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αρχών της κοινωνικής δικαιοσύνης και συνοχής, της κοινωνικής αλληλεγγύης και πρόνοιας, της επικουρικότητας και της ενεργού συμμετοχής των πολιτών.
- • Η ισχυρή συλλογική συνείδηση, άνθρωποι με αναπτυγμένο αίσθημα κοινωνικότητας.
- • Η ανθρωπιστική παιδεία, που προβάλλει ως μέγιστη αξία τον άνθρωπο και την ανάγκη για ποιότητα ζωής.
- • Η σοβαρή και αξιόπιστη πολιτεία, που λειτουργεί με δημοκρατικές αρχές, στηρίζεται στους πολίτες και δε διστάζει καθημερινά να τους τονίζει ότι απαιτείται και η δική τους παρουσία.
- • Η δραστηριοποίηση όλων των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, εκτός των θεσμών, ανεξάρτητα από τις τυπικές διαδικασίες, ώστε να επιλυθούν αποτελεσματικά ορισμένα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. Αυτά αφορούν σε μια πολιτεία που πείθει για την ποιότητα των στόχων της και παράλληλα αντιπαλεύεται την αδράνεια, τον εφησυχασμό, την κοινωνική αδιαφορία, τον ατομισμό.
- • Η προβολή της αξίας του εθελοντισμού από τους φορείς παιδείας, και κυρίως η υπενθύμισή της από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με τη βοήθεια διαφημιστικών μηνυμάτων.
- • Βέβαια, στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι εθελοντές δεν προσφέρουν μόνο στη χώρα τους, αλλά νοιάζονται για τον άνθρωπο οπουδήποτε κι αν βρίσκεται.
- Για παράδειγμα, ασχολούνται με την αντιμετώπιση του υποσιτισμού στον Τρίτο κόσμο, ή στρατεύουν τις δυνάμεις τους για την επιτυχία ενός υψηλού σκοπού, την πραγμάτωση ενός ανώτερου ιδανικού, π.χ. για την υλοποίηση της Ολυμπιακής ιδέας.
- Εχθροί του εθελοντισμού
- • Ο ατομισμός, εγωισμός, φιλαυτία, το προσωπικό όφελος
- • Ο άκρατος υλισμός, ο οποίος εξελίσσεται σε διαρκή και ανεξέλεγκτο καταναλωτισμό.
- • Ο ανταγωνισμός, που παίρνει τη μορφή της διαρκούς προβολής και της κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στους άλλους, της αναλγησίας και αδιαφορίας για το συνάνθρωπο
- . • Η δυσαρέσκεια των πολιτών προς την επίσημη πολιτεία, επειδή τη θεωρούν αδιάφορη και αναποτελεσματική για τα προβλήματά τους. Η αρνητική αυτή διάθεσή τους και η απαξίωση των πολιτικών εκπροσώπων δημιουργεί εχθρικούς και αδιάφορους για την πολιτεία πολίτες.
- • Στρεβλή κοινωνικοποίηση : έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας, αδιαφορία για τα κοινά, απολιτικοποίηση, παθογενή φαινόμενα, ρατσισμός, ξενοφοβία, καχυποψία, επιφυλακτικότητα.
- • Ο μονόπλευρος τεχνοκρατικός προσανατολισμός της κοινωνίας που δίνει έμφαση στην ευημερία των οικονομικών δεικτών και αδιαφορεί για την αξία της ανθρώπινης ζωής, που επιτρέπει στις "αγορές" και σε λογής χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να διαχειρίζονται ανάλγητα τις τύχες εκατομμυρίων ανθρώπων. • Ο αμοραλισμός, η αναλγησία, η καταρράκωση των ανθρωπιστικών αξιών και η επικράτηση απαξιών που καθόρισαν τα κυρίαρχα πρότυπα ζωής κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες: χρήμα, οικονομική επιφάνεια, πάση θυσία πλουτισμός, το πνεύμα της ήσσονος προσπάθειας, το κυνήγι της εφήμερης δόξας και δημοσιότητας. • Τεχνοκρατικός προσανατολισμός της εκπαίδευσης: παραγκωνισμός ανθρωποπλαστικής αποστολής σχολείου, βαθμοθηρία, ανταγωνισμός, χρησιμοθηρική προσέγγιση της γνώσης, έμφαση στην παραγωγή καταρτισμένων τεχνοκρατών και αποδοτικών στελεχών του παραγωγικού συστήματος όχι όμως ανθρώπων με ήθος, ευαισθησίες. Ο ρόλος του σχολείου στην καλλιέργεια εθελοντικού πνεύματος στους μαθητές Ποικίλες δράσεις του σχολείου που βοηθούν το μαθητή να κοινωνικοποιηθεί, να αναπτύξει κοινωνική συνείδηση, κοινωνική ευαισθησία, ενδιαφέρον για τα προβλήματα της κοινωνίας : α) ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ: συνεργασία της σχολικής κοινότητας με ΜΚΟ, δράσεις φιλανθρωπίας, συνεισφοράς, εξοικείωση με τη δράση ανθρωπιστικών οργανώσεων. β) περιβαλλοντικά προγράμματα : εκδρομές, εξορμήσεις στη φύση, οικολογική δράση (πχ. Συμμετοχή σχολείων σε περιβαλλοντικές δράσεις, όπως εκστρατείες δενδροφύτευσης, αναδάσωσης, περιβαλλοντικά προγράμματα του Υπουργείου) =ευαισθητοποίηση μαθητών για τα οικολογικά προβλήματα. γ) επιμορφωτικές /πολιτιστικές εκδρομές, επισκέψεις σε πολιτιστικούς χώρους, όπως θέατρα, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων από τα ίδια τα σχολεία και τους δήμους /κοινότητες με συμμετοχή των μαθητών. δ) Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ και της ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ : διαδικασία του «εκλέγειν –εκλέγεσθαι» στην οποία μυούνται οι μαθητές, εξοικειώνονται με τις συλλογικές / δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, συμμετοχής στα κοινά, ανάληψης ευθυνών. Οι μαθητές διαμορφώνουν πολιτική /δημοκρατική συνείδηση, ωριμάζουν, γίνονται περισσότερο υπεύθυνοι, συναποφασίζουν για κοινά προβλήματα, βγαίνουν απ΄τα στενά όρια της ατομικότητας, αναπτύσσουν συλλογικό πνεύμα. ε) δημοσιογραφική δράση - έκδοση έντυπης /ηλεκτρονικής σχολικής εφημερίδας, καταγραφή σχολικής επικαιρότητας και παρακολούθηση των εξελίξεων σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας (∆ήμου –Κοινότητας). Οι μαθητευόμενοι δημοσιογράφοι που ασκούνται στην ερμηνευτική δημοσιογραφία ασκούν κριτική, εμβαθύνουν στα γεγονότα, διαμορφώνουν άποψη για τα γεγονότα, πολιτική σκέψη και συνείδηση.
Ενότητα 6η –
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
Ορισμός:
Η οργανωμένη, εκούσια και ανιδιοτελής προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό
σύνολο.
Αξία:
Καταπολέμηση ατομικισμού και ιδιοτέλειας, ανάπτυξη αλληλεγγύης,
συντροφικότητας, ενότητας.
Ενεργός συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή και ενίσχυση
δημοκρατίας.
Έμπρακτη απόδειξη ανιδιοτελούς αγάπης προς τον συνάνθρωπο
. Ηθική ικανοποίηση και πληρότητα.
Διοχέτευση δημιουργικών δυνάμεων ανθρώπου με τρόπο ωφέλιμο
Φορείς ευαισθητοποίησης:
Οικογένεια –>Ανατρέφει τα μέλη της με πνεύμα ανιδιοτελούς προσφοράς, δίνοντας
η ίδια το παράδειγμα.
Το σχολείο –> Διαμορφώνει προσωπικότητες με ηθικές αξίες και ανθρωπιστικά
ιδεώδη / Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ή συμμετέχει σε δραστηριότητες εθελοντικής
δράσης.
Τα Μ.Μ.Ε. –> Παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της εθελοντικής προσφοράς και
δράσης / Προβάλλουν ανάλογα πρότυπα.
Προβλήματα σύγχρονης εποχής που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη ανθρωπιάς και
αλληλεγγύης:
Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλές χώρες της υφηλίου.
Πόλεμος και συνέπειές του.
Bία και εγκληματικότητα.
Οικολογική καταστροφή.
Κυριαρχία της μηχανής.
- Ενότητα 6η
- http://eu-mathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A4%CE%91-6-%CE%95%CE%98%CE%95%CE%9B%CE%9F%CE%9D%CE%A4%CE%99%CE%A3%CE%9C%CE%9F%CE%A3.pdf
- – ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
- Ορισμός:
- Η οργανωμένη, εκούσια και ανιδιοτελής προσφορά υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Αξία:
- o Καταπολέμηση ατομικισμού και ιδιοτέλειας, ανάπτυξη αλληλεγγύης, συντροφικότητας, ενότητας. o Ενεργός συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή και ενίσχυση δημοκρατίας. o Έμπρακτη απόδειξη ανιδιοτελούς αγάπης προς τον συνάνθρωπο. o Ηθική ικανοποίηση και πληρότητα. o Διοχέτευση δημιουργικών δυνάμεων ανθρώπου με τρόπο ωφέλιμο.
- Φορείς ευαισθητοποίησης:
- Οικογένεια –>
- Ανατρέφει τα μέλη της με πνεύμα ανιδιοτελούς προσφοράς, δίνοντας η ίδια το παράδειγμα.
- Το σχολείο –>
- Διαμορφώνει προσωπικότητες με ηθικές αξίες και ανθρωπιστικά ιδεώδη / Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ή συμμετέχει σε δραστηριότητες εθελοντικής δράσης.
- Τα Μ.Μ.Ε. –>
- Παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της εθελοντικής προσφοράς και δράσης / Προβάλλουν ανάλογα πρότυπα.
- Οι πολιτικοί, πνευματικοί και θρησκευτικοί ηγέτες
- –> Δίνουν με το έργο τους παραδείγματα κοινωνικής προσφοράς, ώστε να αποτελέσουν παράδειγμα για τον κόσμο.
- Προβλήματα σύγχρονης εποχής που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη ανθρωπιάς και αλληλεγγύης: o Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλές χώρες της υφηλίου. o Πόλεμος και συνέπειές του. o Bία και εγκληματικότητα. o Οικολογική καταστροφή. o Κυριαρχία της μηχανής. o Απρόσωπες, εφήμερες και ιδιοτελείς διαπροσωπικές σχέσεις. o Υπονόμευση ανθρώπινων αξιών από τον υλικό ευδαιμονισμό, τη χρησιμοθηρία, τον ανταγωνισμό .
- Σχεδιάγραμμα Έκθεσης – Ενότητα 6η
Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου: Ενότητα 6η
ΘΕΜΑ : « Σ’ ένα κόσμο που συγκλονίζεται από φριχτές πράξεις βία και φυσικές καταστροφές, οι εθελοντές, άτομα και οργανώσεις, αναλαμβάνουν να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, να περιθάλψουν, να στείλουν ένα μήνυμα ανθρωπιάς και συμπάθειας.
α) Τι ωθεί τους ανθρώπους σε πράξεις εθελοντικής προσφοράς σήμερα ;
β) Κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί ο εθελοντισμός να λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης δυστυχίας ;»
Πρόλογος → Ζούμε σ’ ένα κόσμο που καθημερινά συγκλονίζεται από φαινόμενα βίας και φυσικές καταστροφές. Μοναδική ελπίδα σωτηρίας είναι οι εθελοντές και οι διάφορες εθελοντικές οργανώσεις που με τη δράση τους προσπαθούν ν’ απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο και να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο.
Κύριο μέρος
1η παράγραφος → Λόγοι ενασχόλησης με τον εθελοντισμό:
- Αγάπη για το συνάνθρωπο, αλληλεγγύη και συμπόνοια. Οι εθελοντές αγαπούν το συνάνθρωπό τους και θέλουν να τον βοηθούν, όταν βρίσκεται σε ανάγκη.
- Αλτρουισμός, ρομαντισμός, υψηλά ιδανικά.Οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με τον εθελοντισμό παρακινούμενοι από υψηλά ιδανικά και μια ρομαντική διάθεση ότι μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο και να καταπολεμήσουν τη φτώχεια, τον πόνο και τη δυστυχία. Επιπλέον, είναι αλτρουιστές, αφού βάζουν το συνάνθρωπό τους πάνω από τον εαυτό τους.
- Αίσθηση του καθήκοντος. Οι εθελοντές είναι υπεύθυνοι και κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι με υψηλή αίσθηση του χρέους. Γνωρίζουν ότι η προσφορά και η αλληλεγγύη αποτελούν τη βάση για την ομαλή συμβίωση και πρόοδο των ανθρώπων.
- Ο εθελοντισμός δίνει νόημα στη ζωή του ανθρώπου. Μέσα από την προσφορά και την επαφή με το συνάνθρωπο αισθάνονται ολοκληρωμένοι και ευτυχισμένοι.
2η παράγραφος → Κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί ο εθελοντισμός να λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης δυστυχίας ;
Ο εθελοντισμός μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης δυστυχίας κάτω από τις εξής προϋποθέσεις.
- Να είναι οργανωμένος. Ένα άτομο ή μια μικρή ομάδα ατόμων δε μπορούν να σώσουν τον κόσμο. Οι εθελοντικές ομάδες πρέπει να έχουν τη στήριξη της πολιτείας και των χωρών όπου λαμβάνουν δράση, να έχουν χρηματοδότηση και να αποτελούνται από καταρτισμένους εθελοντές που να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες των ανθρώπων που τους χρειάζονται.
- Να είναι ανεξάρτητος από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Μόνο έτσι μπορεί να προσφέρει ουσιαστικό έργο.
- Οι εθελοντές πρέπει να έχουν όρεξη και μεράκι γι’ αυτό που κάνουν. Να μη νοιάζονται για την προσωπική τους προβολή και ματαιοδοξία.
- Να υπάρχει συνεργασία των εθελοντικών ομάδων σε παγκόσμιο επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο, η βοήθεια θα είναι πιο άμεση και αποτελεσματική.
Επίλογος → Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής και η ύψιστη μορφή προσφοράς. Γι’ αυτό πρέπει όλοι μας να στηρίξουμε και να προωθήσουμε την ιδέα του εθελοντισμού.
Ενότητα 7η
- ΤΕΧΝΗ
https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Ορισμός
Τέχνη: είναι η έκφραση, η αποκάλυψη του ωραίου. Είναι η δηµιουργία έργων µέσα από τα οποία ο δηµιουργός τους, ο καλλιτέχνης, επιδιώκει να εξωτερικεύσει τα συναισθήµατά του, τα βιώµατά του, τις ιδέες τους και να επικοινωνήσει µε τον κόσµο, προκαλώντας ταυτόχρονα αισθητική συγκίνηση.
Αισθητική συγκίνηση:
εννοούµε τη συναισθηµατική εξύψωση που νιώθει κανείς όταν έρθει σε επαφή µε το ωραίο. Τότε νιώθουµε την ψυχή µας να γεµίζει από ένα αίσθηµα πληρότητας, ευφορίας, χαράς.
Το ίδιο µπορεί να συµβεί, αν διαβάσουµε ένα λογοτεχνικό κείµενο ή αν σταθούµε µπροστά σε έναν πίνακα ζωγραφικής.
Ο καλλιτέχνης:
είναι ένα ιδιαίτερα χαρισµατικό και εµπνευσµένο άτοµο.
∆ιαθέτει το ταλέντο, το έµφυτο αυτό χάρισµα του δηµιουργού, που τον οδηγεί στο να παράγει όµορφα και πρωτότυπα δηµιουργήµατα.
∆ιακρίνεται για την ευαισθησία και τη δηµιουργική φαντασία, γι’ αυτό έχει τη δύναµη να µετουσιώνει σε τέχνη τις ιδέες και τα συναισθήµατά του.
Μορφές της τέχνης:
Καλές τέχνες:
Λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία), εικαστικές τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική),
κινητικές τέχνες ή τέχνες του χρόνου (µουσική, θέατρο, χορός, κινηµατογράφος, όπερα) Εφαρµοσµένες τέχνες: Αγγειοπλαστική, χρυσοχοϊα, η τέχνη του επίπλου, η διακόσµηση, η τέχνη του γυαλιού, κ.λ.π.
Γραφικές τέχνες: Χαλκογραφία, ξυλογραφία, λιθογραφία
Η αξία της τέχνης:
Προβληµατίζει και ευαισθητοποιεί
Εξευγενίζει τον άνθρωπο
Ψυχαγωγεί
Ενώνει τους ανθρώπους και τους λαούς
Οδηγεί στην αυτογνωσία και την αυτοκριτική
Προβάλλει πρότυπα και αξίες
Η τέχνη σταµατά το χρόνο
Ενότητα 7η
http://eu-mathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A4%CE%91-7-TEXNH.pdf
- ΤΕΧΝΗ
Ορισμός
Τέχνη:
είναι η έκφραση, η αποκάλυψη του ωραίου. Είναι η δηµιουργία έργων µέσα από τα οποία ο δηµιουργός τους, ο καλλιτέχνης, επιδιώκει να εξωτερικεύσει τα συναισθήµατά του, τα βιώµατά του, τις ιδέες τους και να επικοινωνήσει µε τον κόσµο, προκαλώντας ταυτόχρονα αισθητική συγκίνηση.
Αισθητική συγκίνηση: εννοούµε τη συναισθηµατική εξύψωση που νιώθει κανείς όταν έρθει σε επαφή µε το ωραίο. Τότε νιώθουµε την ψυχή µας να γεµίζει από ένα αίσθηµα πληρότητας, ευφορίας, χαράς. Το ίδιο µπορεί να συµβεί, αν διαβάσουµε ένα λογοτεχνικό κείµενο ή αν σταθούµε µπροστά σε έναν πίνακα ζωγραφικής.
Ο καλλιτέχνης: είναι ένα ιδιαίτερα χαρισµατικό και εµπνευσµένο άτοµο. ∆ιαθέτει το ταλέντο, το έµφυτο αυτό χάρισµα του δηµιουργού, που τον οδηγεί στο να παράγει όµορφα και πρωτότυπα δηµιουργήµατα. ∆ιακρίνεται για την ευαισθησία και τη δηµιουργική φαντασία, γι’ αυτό έχει τη δύναµη να µετουσιώνει σε τέχνη τις ιδέες και τα συναισθήµατά του.
Μορφές της τέχνης:
Καλές τέχνες:
Λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία), εικαστικές τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική), κινητικές τέχνες ή τέχνες του χρόνου (µουσική, θέατρο, χορός, κινηµατογράφος, όπερα)
Εφαρµοσµένες τέχνες: Αγγειοπλαστική, χρυσοχοϊα, η τέχνη του επίπλου, η διακόσµηση, η τέχνη του γυαλιού, κ.λ.π. Γραφικές τέχνες: Χαλκογραφία, ξυλογραφία, λιθογραφία
Η αξία της τέχνης:
Προβληµατίζει και ευαισθητοποιεί Εξευγενίζει τον άνθρωπο Ψυχαγωγεί Ενώνει τους ανθρώπους και τους λαούς Οδηγεί στην αυτογνωσία και την αυτοκριτική Προβάλλει πρότυπα και αξίες Η τέχνη σταµατά το χρόνο
Ενότητα 7η
- ΤΕΧΝΗ
https://samara.gr/wp-content/uploads/2018/06/%CE%93-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CE%95%CE%BD%CE%BF%CF%84.-1-7.pdf
Ορισμός
Τέχνη: είναι η έκφραση, η αποκάλυψη του ωραίου. Είναι η δηµιουργία έργων µέσα από τα οποία ο δηµιουργός τους, ο καλλιτέχνης, επιδιώκει να εξωτερικεύσει τα συναισθήµατά του, τα βιώµατά του, τις ιδέες τους και να επικοινωνήσει µε τον κόσµο, προκαλώντας ταυτόχρονα αισθητική συγκίνηση.
Αισθητική συγκίνηση:
εννοούµε τη συναισθηµατική εξύψωση που νιώθει κανείς όταν έρθει σε επαφή µε το ωραίο. Τότε νιώθουµε την ψυχή µας να γεµίζει από ένα αίσθηµα πληρότητας, ευφορίας, χαράς.
Το ίδιο µπορεί να συµβεί, αν διαβάσουµε ένα λογοτεχνικό κείµενο ή αν σταθούµε µπροστά σε έναν πίνακα ζωγραφικής.
Ο καλλιτέχνης:
είναι ένα ιδιαίτερα χαρισµατικό και εµπνευσµένο άτοµο.
∆ιαθέτει το ταλέντο, το έµφυτο αυτό χάρισµα του δηµιουργού, που τον οδηγεί στο να παράγει όµορφα και πρωτότυπα δηµιουργήµατα.
∆ιακρίνεται για την ευαισθησία και τη δηµιουργική φαντασία, γι’ αυτό έχει τη δύναµη να µετουσιώνει σε τέχνη τις ιδέες και τα συναισθήµατά του.
Μορφές της τέχνης:
Καλές τέχνες:
Λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία), εικαστικές τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική),
κινητικές τέχνες ή τέχνες του χρόνου (µουσική, θέατρο, χορός, κινηµατογράφος, όπερα) Εφαρµοσµένες τέχνες: Αγγειοπλαστική, χρυσοχοϊα, η τέχνη του επίπλου, η διακόσµηση, η τέχνη του γυαλιού, κ.λ.π.
Γραφικές τέχνες: Χαλκογραφία, ξυλογραφία, λιθογραφία
Η αξία της τέχνης:
Προβληµατίζει και ευαισθητοποιεί
Εξευγενίζει τον άνθρωπο
Ψυχαγωγεί
Ενώνει τους ανθρώπους και τους λαούς
Οδηγεί στην αυτογνωσία και την αυτοκριτική
Προβάλλει πρότυπα και αξίες
Η τέχνη σταµατά το χρόνο
Ενότητα 7η
http://eu-mathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A4%CE%91-7-TEXNH.pdf
- ΤΕΧΝΗ
Ορισμός
Τέχνη:
είναι η έκφραση, η αποκάλυψη του ωραίου. Είναι η δηµιουργία έργων µέσα από τα οποία ο δηµιουργός τους, ο καλλιτέχνης, επιδιώκει να εξωτερικεύσει τα συναισθήµατά του, τα βιώµατά του, τις ιδέες τους και να επικοινωνήσει µε τον κόσµο, προκαλώντας ταυτόχρονα αισθητική συγκίνηση.
Αισθητική συγκίνηση: εννοούµε τη συναισθηµατική εξύψωση που νιώθει κανείς όταν έρθει σε επαφή µε το ωραίο. Τότε νιώθουµε την ψυχή µας να γεµίζει από ένα αίσθηµα πληρότητας, ευφορίας, χαράς. Το ίδιο µπορεί να συµβεί, αν διαβάσουµε ένα λογοτεχνικό κείµενο ή αν σταθούµε µπροστά σε έναν πίνακα ζωγραφικής.
Ο καλλιτέχνης: είναι ένα ιδιαίτερα χαρισµατικό και εµπνευσµένο άτοµο. ∆ιαθέτει το ταλέντο, το έµφυτο αυτό χάρισµα του δηµιουργού, που τον οδηγεί στο να παράγει όµορφα και πρωτότυπα δηµιουργήµατα. ∆ιακρίνεται για την ευαισθησία και τη δηµιουργική φαντασία, γι’ αυτό έχει τη δύναµη να µετουσιώνει σε τέχνη τις ιδέες και τα συναισθήµατά του.
Μορφές της τέχνης:
Καλές τέχνες:
Λογοτεχνία (ποίηση και πεζογραφία), εικαστικές τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική), κινητικές τέχνες ή τέχνες του χρόνου (µουσική, θέατρο, χορός, κινηµατογράφος, όπερα)
Εφαρµοσµένες τέχνες: Αγγειοπλαστική, χρυσοχοϊα, η τέχνη του επίπλου, η διακόσµηση, η τέχνη του γυαλιού, κ.λ.π. Γραφικές τέχνες: Χαλκογραφία, ξυλογραφία, λιθογραφία
Η αξία της τέχνης:
Προβληµατίζει και ευαισθητοποιεί Εξευγενίζει τον άνθρωπο Ψυχαγωγεί Ενώνει τους ανθρώπους και τους λαούς Οδηγεί στην αυτογνωσία και την αυτοκριτική Προβάλλει πρότυπα και αξίες Η τέχνη σταµατά το χρόνο
Σχεδιαγράμματα Εκθέσεων για τη Γ’ Γυμνασίου: Ενότητα 7η
ΘΕΜΑ: «Περιηγηθείτε μόνοι σας ή σε μικρές συντροφιές στη γειτονιά του σχολείου σας.Παρατηρείστε προσεκτικά δρόμους, κτίρια, τα μαγαζιά, τους κοινόχρηστους χώρους(πλατείες, πάρκα) και αξιολογήστε την αισθητική τους. Προσπαθήστε να σκεφτείτε συγκεκριμένες παρεμβάσεις που θα βελτίωναν αισθητικά το χώρο. Στη συνέχεια συντάξτε μια επιστολή προς το δήμο ή άλλον αρμόδιο φορέα που να περιλαμβάνει τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις σας για παρεμβάσεις και αλλαγές στο χώρο.»
Πρόλογος – Με πρωτοβουλία της τάξης μας περιηγηθήκαμε στη γειτονιά του σχολείου, για να καταγράψουμε τις εντυπώσεις μας. Σε αυτή μας την επιστολή σας παραθέτουμε τις προτάσεις μας για αισθητικές παρεμβάσεις στο χώρο.
Κύριο μέρος
1η και 2η παράγραφος – Παρατηρήσεις και προτάσεις για βελτίωση
- Οι περισσότεροι δρόμοι είχαν λακκούβες, κάποια πεζοδρόμια ήταν πολύ μικρά και σε κάποια σημεία ήταν κατεστραμμένα. Οι ζημιές πρέπει ν’ αποκατασταθούν άμεσα, ώστε ν’ αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα. Όπου είναι δυνατόν πρέπει να γίνει διαπλάτυνση των πεζοδρομίων, για να διευκολύνονται οι πεζοί.
- Σκουπίδια πεταμένα στους δρόμους και στα πεζοδρόμια. Aναγκαία η τοποθέτηση περισσότερων κάδων απορριμμάτων όχι μόνο για λόγους αισθητικής αλλά και για την προστασία της δημόσιας υγείας.
- Αρκετά αυτοκίνητα ήταν διπλοπαρκαρισμένα ενώ άλλα σταθμευμένα πάνω στα πεζοδρόμια. Δημιουργία υπαίθριων πάρκινγκ, ώστε ν’ αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
- Έλλειψη πρασίνου όχι μόνο στα πεζοδρόμια αλλά και στην πλατεία και στην παιδική χαρά της γειτονιάς. Στους χώρους αυτούς καλό θα ήταν να φυτευτούν λουλούδια και δέντρα, ώστε η ζωή των περιοίκων να γίνει πιο ανθρώπινη.
- Πολύ ψηλά κτίρια, ομοιόμορφες και άχαρες πολυκατοικίες δημιουργούν αποπνικτική ατμόσφαιρα. Η πρότασή μας : να κατεδαφιστούν τα παλιά κτίρια, να βαφούν και να επισκευαστούν όσα δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Οι ένοικοι θα μπορούσαν να βάλουν λουλούδια στα μπαλκόνια τους και να φτιάξουν κήπους στις ταράτσες τους.
- Τα λιγοστά μαγαζιά που υπάρχουν στη γειτονιά χαρακτηρίζονται από έλλειψη πρωτοτυπίας, καθώς είναι μικρά και το ένα δίπλα στο άλλο. Φωτεινές πινακίδες και επιγραφές, έντονα χρώματα θα άλλαζαν την όψη τους.
Επίλογος – Ελπίζουμε οι προτάσεις μας να εισακουστούν και η γειτονιά του σχολείου μας να γίνει ομορφότερη. Άλλωστε, η καλαισθησία είναι δείγμα πολιτισμού!
Διαβάστε ακόμα:
ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
Ενδεικτικές διαρθρωτικές / συνδετικές λέξεις-φράσεις
Είναι οι λέξεις που συνδέουν μικρότερα ή μεγαλύτερα μέρη του λόγου και δηλώνουν:
Αίτιο – αποτέλεσμα:
επειδή, γιατί, διότι, γι’ αυτό, για τους πιο πάνω λόγους, λόγω του ότι, ως εκ τούτου, κατά συνέπεια, όπως ήταν αναμενόμενο, ως αποτέλεσμα, ως επακόλουθο, επομένως, αφού-τότε κ.ά.
Αντίθεση – εναντίωση:
αντίθετα όμως, εν αντιθέσει, ωστόσο, αλλά, από την άλλη, εξάλλου, αντί τούτου, παρόλο που, αν και, τουναντίον κ.ά.
Επεξήγηση:
δηλαδή, με άλλα λόγια, για να γίνω πιο σαφής, διευκρινιστικά κ.ά.
Χρονική σχέση / ακολουθία:
αρχικά, καταρχήν, πρώτα-πρώτα, έπειτα, στη συνέχεια, το επόμενο, προηγουμένως, ταυτόχρονα, στο μεταξύ, τελικά, τότε, κ.ά.
Όρο – προϋπόθεση:
αν, εκτός αν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση ότι, λαμβάνοντας υπόψη πως κ.ά. Βεβαιότητα: αναμφισβήτητα, αναντίρρητα, αναμφίβολα, οπωσδήποτε, πράγματι, είναι ολοφάνερο, είναι κοινή διαπίστωση, είναι γενικά παραδεκτό, γεγονός είναι ότι, είναι κοινός τόπος, δεν αμφισβητεί κανείς κ.ά.
Ομοιότητα / αναλογία:
επίσης, στο ίδιο μοτίβο, παράλληλα, αναλογικά, παρόμοια, όπως ακριβώς-έτσι και, κατά τον ίδιο τρόπο, σύμφωνα με τα παραπάνω κ.ά.
Σύγκριση:
συγκριτικά με, αντιπαραβάλλοντας, αντιδιαστέλλοντας, αν κρίνει κανείς σε σχέση με κ.τ.λ. Συμπλήρωση:
επιπλέον, εκτός απ’ αυτό, επιπρόσθετα, συμπληρωματικά, ακόμα ένα σημείο, όλο και περισσότερο, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, μ’ αυτόν τον τρόπο κ.ά.
Έμφαση:
πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοπρόσεκτο, είναι χαρακτηριστικό ότι, ας μην παραβλέψουμε, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, αξιοσημείωτο είναι, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε κ.ά. Παράδειγμα:
για παράδειγμα, χαρακτηριστικό παράδειγμα, λόγου χάρη, ενδεικτικά κ.ά.
Συμπέρασμα:
συμπερασματικά, συνοψίζοντας, ανακεφαλαιώνοντας, εν κατακλείδι, άρα λοιπόν, επομένως, συνεπώς, αβίαστα συμπεραίνει κανείς, είναι ευλογοφανές, αποδεικνύεται άρα κ.ά. Προτροπή:
επιβάλλεται, πρέπει, οφείλουμε, είναι υποχρέωση όλων, είναι ευθύνη μας, είναι χρέος μας, για να θεραπεύσουμε κ.ά.
__ Πηγή : Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου
ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Οι προτάσεις παρατάσσονται, τοποθετούνται ισότιμα η μια δίπλα στην άλλη ( κύρια με κύρια, δευτερεύουσα με δευτερεύουσα )
και συνδέονται με τους παρατακτικούς συνδέσμους που είναι:
Συμπλεκτικοί :
και , ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ
Αντιθετικοί :
μα, αλλά, παρά, ωστόσο, όμως, μόνο
Διαχωριστικοί ή διαζευκτικοί :
ή, είτε
Συμπερασματικοί :
ώστε, λοιπόν, άρα, επομένως ( μετά από τελεία ή άνω τελεία )
Παράδειγμα:
Πέρασα/ και σε αναζήτησα στο σπίτι σου, /αλλά είχες βγει για καφέ.
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Στην περίπτωση αυτή οι προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες, αλλά έχουμε δευτερεύουσες που εξαρτώνται από κύριες, ή δευτερεύουσες που εξαρτώνται από άλλες δευτερεύουσες.
Ως υποτακτικοί σύνδεσμοι χρησιμεύουν οι παρακάτω :
Ειδικοί : ότι, πως, που Χρονικοί : όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε, ενόσω, κάθε που Αιτιολογικοί : γιατί, επειδή, αφού, διότι, που Υποθετικοί : αν, σαν άμα Τελικοί : να, για να Βουλητικοί : να Αποτελεσματικοί :
ώστε, που
Διστακτικοί :
μη, μήπως
Εναντιωματικοί :
αν και, ενώ, μολονότι, μόλο που , και που, που, και ας, ας
Επίσης, υποτακτικά συνδέουν και
οι αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα :
που, ο οποίος, όποιος, όσος, όπου, όπως, όσο κλπ
Οι ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα :
ποιος, τι, πόσος, πού, πώς, πόσο, πότε κλπ.
Παράδειγμα:
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην Ελλάδα,/ προσπαθεί τώρα/να βρει δουλειά στην Ευρώπη, /γιατί η ανεργία των νέων στη χώρα μας είναι αρκετά υψηλή.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Στο επόμενο κείμενο υπάρχουν προβλήματα, καθώς λείπουν οι κατάλληλες συνδετικές λέξεις ή φράσεις. Να τις προσθέσετε ξαναγράφοντας το κείμενο από την αρχή στο τετράδιο της ΝΕ Γλώσσας .
Φροντίστε ώστε στο κείμενό σας να κυριαρχεί η υποτακτική σύνδεση.
Κάποιο σαββατοκύριακο πριν δύο χρόνια αποφασίσαμε με την παρέα των φίλων μας να δούμε την ταινία «Στη Ρώμη με αγάπη » .
Ήταν η νέα σκηνοθετική δουλειά του ταλαντούχου Γούντι Άλλεν .
Πρωταγωνιστούσαν, εκτός από τον ίδιο, μια πλειάδα γνωστών ηθοποιών.
Είναι ο Τζέσε Άιζενμπεργκ, ο Ρομπέρτο Μπενίνι, η Πενέλοπε Κρουζ και άλλοι.
Ένα ατυχές γεγονός ματαίωσε την αρχική μας πρόθεση. Φτάσαμε στο ταμείο του κινηματογράφου.
Υπήρχε μια τεράστια ουρά. Περιμέναμε υπομονετικά .
Ξαφνικά δύο από τους φίλους μας ένιωσαν πόνο στο στομάχι.
Είχαν προηγουμένως καταναλώσει γιαούρτι παγωτό.
Επέμεναν να δούμε την ταινία. Οι υπόλοιποι διαφωνούσαμε. Πλησιάζαμε στο ταμείο.
Ο πόνος γινόταν εντονότερος και τελικά ανυπόφορος.
Δεν τους εγκαταλείψαμε, εννοείται. Φύγαμε όλοι για το πλησιέστερο νοσοκομείο.
Ήταν φανερό.
Είχαν υποστεί τροφική δηλητηρίαση .
2. Συμπληρώστε τα κενά με τους ζητούμενους τρόπους σύνδεσης :
Α.)Μείνε μαζί μας ……………………….. κάθισε ήσυχα ( παράταξη)
Β.) Φοβάται …………………… χάσει τη δουλειά του (υπόταξη) ………….. αναγκαστεί ( παράταξη) ………… καταφύγει στη φροντίδα της Πρόνοιας (υπόταξη) .
Γ. ) Αποφάσισα…………………………………………………………………………………………………………................... ( υπόταξη)
Δ.) Ήθελε τόσο πολύ αυτό το ταξίδι , ……………………………………………………………………………………...... ( υπόταξη)
Ε. ) Κέρδισε το στοίχημα ………………………………………………………………………………………………………………….................................. (παράταξη)
Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ
1. ΟΜΙΛΙΑ-ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Είναι προφορικός λόγος που εκφωνείται σε ακροατήριο με την αφορμή κάποιας εκδήλωσης κι έχει την ακόλουθη διάρθρωση:
▪ Προσφώνηση:
Αγαπητοί συμμαθητές, Αξιότιμοι κύριοι, /ες
(πάνω αριστερά)
▪ Πρόλογος/Εισαγωγή :
πολύ σύντομη παρουσίαση του θέματος και της θέσης του ομιλητή με τέτοιο τρόπο, ώστε εξαρχής να προκαλέσει το ενδιαφέρον.
▪ Κύριο μέρος:
αναπτύσσεται η βασική ιδέα με τους παρακάτω τρόπους:
α. αφήγηση:
ιστορικές πληροφορίες σχετικά με το θέμα,
β. βεβαίωση:
αποδεικτικό υλικό για τη θέση του ομιλητή (επιχειρήματα με στοιχεία, μαρτυρίες, πορίσματα ερευνών, απόψεις ειδικών κ.λ.π.)
γ. ανασκευή:
παρουσίαση και αντίκρουση της αντίθετης άποψης, με αναφορά κινδύνων που τυχόν θα προκύψουν , εάν επικρατήσει
. ▪ Επίλογος:
συμπεράσματα-σύντομη ανακεφαλαίωση, ευχή, προτροπή
▪ Επιφώνηση: στο κάτω δεξιό μέρος
εκφράζονται ευχαριστίες προς το ακροατήριο:
Ευχαριστώ για την προσοχή σας, για τον χρόνο σας, που με ακούσατε, κλπ.
Ύφος: απλό-οικείο ή σοβαρό-επίσημο, ανάλογα με τους αποδέκτες και την περίσταση επικοινωνίας.
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν ποικίλα εκφραστικά μέσα όπως π.χ.
οι ρητορικές ερωτήσεις.
Καλό είναι σε μια ομιλία να υπάρχουν διάσπαρτες εκφράσεις σε β΄ πρόσωπο που υποδηλώνουν ότι πρόκειται για προφορικό λόγο σε ζωντανό ακροατήριο, όπως: "φανταστείτε ότι...", "σκεφτείτε αν...", "νομίζετε πως..." κ.λ.π.
2. ΑΡΘΡΟ
Το άρθρο είναι συνήθως επίκαιρο κείμενο που δημοσιεύεται σε εφημερίδα, σε περιοδικό ή στο διαδίκτυο με σκοπό την πληροφόρηση ή (και) τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και διαρθρώνεται ως εξής:
▪ Τίτλος (ή και υπότιτλος)
▪ Πρόλογος:
το θέμα και η άποψη- θέση του γράφοντος.
▪ Κύριο μέρος :
ανάπτυξη της βασικής ιδέας με επιχειρήματα .
Μπορούμε να δώσουμε παραδείγματα, να χρησιμοποιήσουμε την αιτιολόγηση ή να κάνουμε συγκρίσεις.
▪ Επίλογος :
γενικά συμπεράσματα, υποβολή μιας πρότασης, ευχές κ.λ.π.
Το άρθρο χαρακτηρίζεται
από ύφος σοβαρό, ουδέτερο, αντικειμενικό.
3. ΣΕΛΙΔΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
Περιλαμβάνει: Την ένδειξη του χρόνου (και του τόπου, αν έχει γραφεί σε κάποιο ταξίδι), πάνω δεξιά.
Αρχή με την έκφραση:
"Αγαπημένο μου ημερολόγιο"
κάτω αριστερά
Προσωπικές εμπειρίες, σκέψεις, στοχασμούς .
Στόχος είναι η καταγραφή γεγονότων και η έκθεση προσωπικών απόψεων.
Ύφος:
προσωπικό, ειλικρινές, αυθόρμητο με χρήση του α΄ προσώπου.
Γενικά, η ημερολογιακή σελίδα μοιάζει με επιστολή προς κάποιον φίλο στον οποίο απευθυνόμαστε σε β΄ ενικό πρόσωπο.
4. ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Μια επιστολή περιλαμβάνει:
▪ Το χωροχρονικό πλαίσιο αναφοράς (τόπος, ημερομηνία):
πάνω δεξιά αναγράφεται ο τόπος και ο χρόνος:
Π.Χ.:Ηράκλειο, 14 Οκτωβρίου 2016.
Αν στέλνεται μέσω διαδικτύου, γράφεται :
Από : ………………….@ ………………… gr.
Προς : ………………….@ …………………
Θέμα : …………………………………………
Την προσφώνηση,
πάνω αριστερά:
Αγαπητέ Γιώργο, Αξιότιμε κύριε ...
▪ Το περιεχόμενο της επιστολής
Πρόλογος:
η αφορμή για τη σύνταξη της επιστολής και ο σκοπός του γράφοντος.
Κύριο Μέρος:
- παρουσίαση ενός θέματος, προβλήματος ή μιας άποψης
- τεκμηρίωση με λογικά επιχειρήματα, στοιχεία, μαρτυρίες
- ανασκευή - απόρριψη των αντίθετων απόψεων.
Επίλογος:
συμπεράσματα και πρόσκληση του αποδέκτη για ευαισθητοποίηση και ανάληψη δράσης
. ▪ Την επιφώνηση,
κάτω δεξιά (σύμφωνη με την προσφώνηση):
Με εκτίμηση/Με σεβασμό/Με αγάπη ...
▪ Την υπογραφή
Το ύφος μιας επιστολής εξαρτάται
από τον αποδέκτη και τις συνθήκες επικοινωνίας:
φιλικό - οικείο, ή σοβαρό -επίσημο
Βιβλιογραφία:
α. Εκπαιδευτικό υλικό μέσης εκπαίδευσης υπ. Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου, www.schools.ac.cy/eyliko/mesi β.
Κ. Αδαλόγλου: Γλώσσα και γλωσσικές ποικιλίες,
Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα,
http://www.greek-language.gr/
