Οι σύνδεσμοι
Λέγονται
οι άκλιτες λέξεις που χρησιμεύουν για να συνδέουν με ορισμένους τρόπους
λέξεις ή προτάσεις μεταξύ τους, π.χ.
ἐγὼ καὶ σὺ
ἐπαιάνιζόν τε
οἱ Ἕλληνες καὶ ἤρχοντο
ἀντίοι ἰέναι πρὸς τοὺς πολεμίους Οι σύνδεσμοι χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες:
|
ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΟΙ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
|
1. συμπλεκτικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι που συμπλέκουν, δηλ. συνενώνουν (καταφατικά ή
αποφατικά), λέξεις ή προτάσεις:
καταφατικοί: τε, καὶ αποφατικοί: οὔτε,
μήτε – οὐδέ, μηδέ
|
2. διαζευκτικοί
ή διαχωριστικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι που συνδέουν διαζευκτικά (δηλ. διαχωριστικά) λέξεις
ή προτάσεις:
ἤ, ἤτοι, εἴτε, ἐάντε, ἄντε, ἤντε
|
3. αντιθετικοί
ή εναντιωματικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι που σημαίνουν ότι εκείνα που συνδέονται με αυτούς
είναι αντίθετα μεταξύ τους:
μέν, δέ, μέντοι, ὅμως, ἀλλά, ἀτάρ (=
όμως), μήν (= όμως), ἀλλὰ μήν (= αλλὰ
όμως), καὶ μήν (= και όμως),οὐ μὴν ἀλλά (= αλλὰ
όμως), καίτοι (= κα όμως)
|
4. αιτιολογικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που είναι αιτία
ή δικαιολογία άλλου:
γάρ
ὡς, ἐπεί (στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου)
|
5. συμπερασματικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που φανερώνει
συμπέρασμα άλλου προηγούμενου:
ἄρα, οὖν, γοῦν, τοίνυν, τοιγάρτοι, τοιγαροῦν – οὔκουν, οὐκοῦν, δή
ὥστε (στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου και δεν ακολουθεί
άλλη κύρια πρόταση)
|
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
|
6. παραχωρητικοί
ή ενδοτικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους συνδέονται δύο νοήματα κάπως
ασυμβίβαστα μεταξύ τους και που το ένα δηλώνει παραχώρηση (συγκατάβαση) προς
το άλλο:
εἰ καί, ἄν καί - καὶ εἰ, καὶ ἄν, κἄν (= και
αν ακόμη) – οὐδ’ εἰ, οὐδ’ ἐάν, μηδ’ ἐάν (= ούτε και αν)
– καίπερ(= αν και)
|
7. χρονικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται πρόταση που καθορίζει το
χρόνο μιας ενέργειας:
ὡς - ὅτε, ὁπότε - ὁσάκις, ὁποσάκις – ἡνίκα, ὁπηνίκα - ἐπεί, ἐπειδή -
ὅταν, ὀπόταν, ἐπάν, ἐπειδάν - ἕως, ἔστε, ἄχρι, μέχρι, πρίν
|
8. τελικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται πρόταση που φανερώνει το
τέλος (δηλ. το σκοπό) μιας ενέργειας:
ἵνα, ὅπως, ὡς (=για να)
|
9. ειδικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται πρόταση που συμπληρώνει
την έννοια άλλης πρότασης ως αντικείμενο ή ως υποκείμενο ή επεξηγεί κάποια
λέξη άλλης πρότασης: ὅτι, ὡς
|
10. υποθετικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι που εισάγουν υπόθεση:
εἰ, ἐάν, ἄν, ἤν
|
11. ενδοιαστικοί
ή διστακτικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται πρόταση που εκφράζει
ενδοιασμό (δηλ. φόβο ή δισταγμό για κάτι ανεπιθύμητο):
μή, μὴ οὐ
|
αιτιολογικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που είναι αιτία
ή δικαιολογία άλλου:
ὅτι, ὡς, διότι, ἐπεί, ἐπειδή
|
συμπερασματικοί
|
λέγονται οι σύνδεσμοι με τους οποίους εισάγεται ένα νόημα που φανερώνει
συμπέρασμα άλλου προηγούμενου:
ὥστε, ὡς
πηγή:http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Syndesi-protaseon.htm
|