Α ΕΝΟΤΗΤΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ – ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ -ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ Ορίζω τη διαφορετικότητα και τη συνδέω με τις έννοιες της ετερότητας και του ρατσισμού
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι
ίσοι μεταξύ τους, αλλά διαχωρίζονται σε ανώτερους και κατώτερους, διακρινόμενοι
είτε από το χρώμα του δέρματος, είτε από την εθνικότητα, είτε από τη θρησκεία
κλπ. Το πιο συνηθισμένο είδoς ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική
ονομασία στην λέξη, ιταλ. (ράτσα/ razza = φυλή), είναι ο φυλετικός ρατσισμός.
Οι φυλετικοί ρατσιστές πιστεύουν σε βιολογικές διαφορές μεταξύ των φυλών, βάσει
των οποίων και προσδιορίζουν αυτές σε ανώτερες και κατώτερες
. Έτσι, με την θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα) εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί τον εαυτό της ανώτερο από τις άλλες. Ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποιους ανθρώπους ως κατώτερους ή ακόμη και άξιους περιφρόνησης, λόγω της φυλετικής ή εθνικής τους καταγωγής. Είναι μια συμπεριφορά που παρουσιάζουν οι κοινωνίες και είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Ρατσισμός σημαίνει καχυποψία ακόμα και περιφρόνηση απέναντι στα άτομα που έχουν διαφορετικά φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
. Έτσι, με την θεωρία αυτή υποστηρίζουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα (ανώτερα) εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί τον εαυτό της ανώτερο από τις άλλες. Ρατσισμός είναι να θεωρούμε κάποιους ανθρώπους ως κατώτερους ή ακόμη και άξιους περιφρόνησης, λόγω της φυλετικής ή εθνικής τους καταγωγής. Είναι μια συμπεριφορά που παρουσιάζουν οι κοινωνίες και είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Ρατσισμός σημαίνει καχυποψία ακόμα και περιφρόνηση απέναντι στα άτομα που έχουν διαφορετικά φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά από ό,τι οι άλλοι άνθρωποι. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
Υπάρχουν πολλές
μορφές διακρίσεων και μισαλλοδοξίας που διαιρούν τις κοινωνίες σε όλο τον
κόσμο. Στην εποχή μας και στον τόπο μας το αίσθημα της ξενοφοβίας βρίσκεται σε
άνοδο και συχνά γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για δημαγωγικούς ή σκοτεινούς
πολιτικούς σκοπούς. Μέρα με τη μέρα η διαβρωτική επίδραση της ξενοφοβίας
υπονομεύει τα δικαιώματα των αμέτρητων θυμάτων. Οι διακρίσεις μπορούν να λάβουν
πολλές μορφές, κρυφές ή ολοφάνερες, δημόσιες ή ιδιωτικές. Μπορεί να πάρουν τη
μορφή του θεσμοθετημένου ρατσισμού ή της εθνοτικής διαμάχης και να εκδηλώνονται
με επεισόδια μισαλλοδοξίας και απόρριψης πέρα από κάθε έλεγχο. Θύματα των
διακρίσεων είναι τα άτομα ή οι ομάδες ατόμων που θεωρούνται διαφορετικοί, λόγω
της φυλής, του χρώματος, του φύλου, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή
άλλων πεποιθήσεων, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, της περιουσιακής
κατάστασης, του τόπου γέννησης, της αναπηρίας ή του σεξουαλικού τους
προσανατολισμού.
Οι διακρίσεις έχουν πολλά επίπεδα. Τον μεγαλύτερο αποκλεισμό και τη μεγαλύτερη περιστολή των δικαιωμάτων τους αντιμετωπίζουν τα περιθωριοποιημένα άτομα, όταν επιχειρούν να αποκτήσουν ΠΡΌΣΒΑΣΗ στη στέγαση, την τροφή, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την εκπαίδευση. Τα άτομα με αναπηρία αποτελούν τη μεγαλύτερη και πιο μειονεκτούσα μειονότητα του κόσμου. Για παράδειγμα, το 98% των παιδιών με αναπηρίες στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν πηγαίνει στο σχολείο. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί αντιπροσωπεύουν το 5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά και το 15% των φτωχότερων μελών του. Οι γυναίκες εργάζονται τα δύο τρίτα των ωρών εργασίας και παράγουν τη μισή ποσότητα των τροφίμων παγκοσμίως.
Οι διακρίσεις έχουν πολλά επίπεδα. Τον μεγαλύτερο αποκλεισμό και τη μεγαλύτερη περιστολή των δικαιωμάτων τους αντιμετωπίζουν τα περιθωριοποιημένα άτομα, όταν επιχειρούν να αποκτήσουν ΠΡΌΣΒΑΣΗ στη στέγαση, την τροφή, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την εκπαίδευση. Τα άτομα με αναπηρία αποτελούν τη μεγαλύτερη και πιο μειονεκτούσα μειονότητα του κόσμου. Για παράδειγμα, το 98% των παιδιών με αναπηρίες στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν πηγαίνει στο σχολείο. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί αντιπροσωπεύουν το 5% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά και το 15% των φτωχότερων μελών του. Οι γυναίκες εργάζονται τα δύο τρίτα των ωρών εργασίας και παράγουν τη μισή ποσότητα των τροφίμων παγκοσμίως.
Μάλιστα είναι ένα κομμάτι μαζί με το οποίο ο άνθρωπος έχει μάθει εσωτερικεύοντάς το να βιώνει τη καθημερινότητά του. Είναι βασικό να προσδιοριστεί ότι η ετερότητα και η διαμόρφωση ενός εννοιακού πολιτισμικού δίπολου δεν είναι μια κατάσταση, αλλά περισσότερο μια διεργασία που έρπει στη βάση των κοινωνικών δομών και αναπαράγεται μέσω ενός ιδιόμορφου διαλεκτικού κατεστημένου. Η προκατάληψη, ο ρατσισμός, ο φόβος απέναντι στο διαφορετικό και εν γένει η καρατόμηση κι ο διαχωρισμός κοινωνικών ομάδων αποτελούν ένα αναπόσπαστο πλέον κομμάτι του κυρίαρχου πολιτισμού. Είναι παλιές παραδόσεις, άρρητα αποδεχόμενες που αναπαράγονται συνειδητά ή ασυνείδητα στη καθημερινή κοινωνική δραστηριότητα και πηγάζουν από φαντασιακές σημασίες ξένες προς τον σύγχρονο άνθρωπο, οι οποίες προσδίδουν στο περιεχόμενο των ταυτοτήτων στερεοτυπικά χαρακτηριστικά. Τα στερεότυπα ως έννοια σχετικά απροσδιόριστη, αλλά πλήρως κατανοητή από τον σύγχρονο άνθρωπο, αναφέρεται κυρίως σε μια σειρά από αντιλήψεις, εικόνες και (ανα)παραστάσεις που προσιδιάζουν σε παραδόσεις ανάλογες με το πολιτισμικό μοντέλο της δοσμένης κοινωνίας. Μπορούν να θεωρούνται παγιωμένες φαντασιακές σημασίες κι αφορούν περισσότερο ένα μόρφωμα, ένα παραδομένο πλαίσιο αντιλήψεων με πάγια πρόσληψη και δεδομένα χαρακτηριστικά για μια κοινωνική ομάδα που διαμορφώνει έναν κώδικα συμπεριφοράς, αλλά και προσδοκιών σχετικά με αυτή την ομάδα.
Τα στερεότυπα πρέπει να θεωρούνται αμιγώς ανθρώπινη, συλλογική και πολιτισμική κατασκευή. Δημιουργούνται, διαμορφώνονται και αναπαράγονται πρωτοβάθμια από συγκεκριμένους μηχανισμούς που αποκρύπτοντας τα όποια ιδεολογικά, πολιτικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά ενισχύουν το συναισθηματικό κυρίως μέρος. Τα στερεότυπα σήμερα αντικατοπτρίζουν την εν γένει κοινωνική κατάσταση και τη θέση-στάση απέναντι σε κοινωνικές ομάδες
. Ποιές Μορφές Ρατσισμού υπάρχουν Είδη ρατσισμού 1.Φυλετικός ρατσισμός Φυλετικός ρατσισμός είναι η αντίληψη ότι επειδή κάποια άνθρωποι ανήκουν σε άλλες "φυλές", είναι είτε ανώτεροι είτε κατώτεροι από αυτούς που ανήκουν σε κάποιες άλλες τέτοιες. Για παράδειγμα οι ινδιάνοι, είναι μία φυλή, διαφορετική από τους άλλους. Έχουν δέρμα πιο κίτρινο και κάποια άλλα τέτοια χαρακτηριστικά, που τους κάνουν να διαφέρουν από τους άλλους. Εξαιτίας αυτού, πχ θεωρούνται κατώτεροι άνθρωποι βάσει του φυλετικού ρατσισμού. Αλλά οι ίδιοι, αν είναι ρατσιστές, μπορεί να πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Στην ουσία όμως, αν και υπάρχουν "επιφανειακές" διαφορές, όλοι οι άνθρωποι είναι απλά άνθρωποι. Αυτού του τύπου ο ρατσισμός αντλείται από τον εθνικισμό και το ναζισμό και έχει διαφορετική ιδεολογία από τον εθνικό ρατσισμό που μπορεί να ακούγονται έννοιες παραπλήσιες. 2.Θρησκευτικός ρατσισμός Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι θρησκείες προσπαθούσαν να θέσουν υπό τον έλεγχο τους τον φυσικό και τεχνικό Ρατσισμό με καταστροφικά για τους ανθρώπους και τα άλλα ζώα αποτελέσματα. Αυτό συνέβη διότι οι θρησκείες αγνοούν τους βασικούς κανόνες Ρατσισμού της φύσεως ή δεν θέλουν, εσκεμμένα να τους εφαρμόσουν. Παραδείγματα από θρησκείες που καταπατούν τον βασικό κανόνα του φυσικού Ρατσισμού για την αλληλοϋποστήριξη της Ράτσας τους είναι στην Ιουδαϊκή, Μουσουλμανική και Χριστιανική ο Μωυσής. 3.Κοινωνικός ρατσισμός Ανατρέχοντας στην πορεία του ανθρωπίνου γένους μέσα στο χρόνο διαπιστώνουμε πολλά παραδείγματα ρατσισμού: ανθρώπινες ομάδες έχουν υποστεί ανελέητο κυνηγητό, διώξεις και εξευτελισμούς και έχουν γίνει θύματα βάναυσης συμπεριφοράς.
Ο ρατσισμός διακρίνεται σε φυλετικό που αφορά τη διάκριση μεταξύ φυλών σε ανώτερες και κατώτερες αλλά και ο κοινωνικός που αποτελεί μορφή φανατισμού διότι και αυτός καλλιεργεί την προσκόλληση των οπαδών σε δόγματα και στερεότυπα, χωρίς να έχει προηγηθεί κριτική επεξεργασία και έλεγχος. Ο κοινωνικός ρατσισμός στρέφεται εναντίον ανίσχυρων και αδύνατων κοινωνικών ομάδων, που διαφέρουν από τους άλλους συνανθρώπους τους ως προς τον τρόπο ζωής, ως προς το θρήσκευμα, τις αντιλήψεις τους, τις ερωτικές επιλογές τους, το φύλο τους. Τέτοιες ομάδες είναι οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, οι ναρκομανείς, οι άνεργοι, οι μετανάστες, οι φυλακισμένοι, οι τσιγγάνοι, οι γυναίκες και διάφορα άλλα περιθωριοποιημένα άτομα. Το φαινόμενο αυτό είναι πανάρχαιο και παρουσιάστηκε στην αρχαιότητα όπου ανθούσε το δουλεμπόριο, στα νεότερα χρόνια την εποχή των ανακαλύψεων νέων χωρών και της αποικιοκρατίας όπου οι λευκοί πολιτισμένοι εξόντωσαν τους απολίτιστους <<ιθαγενείς>> και συνεχίστηκε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο την εποχή του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη.
Αλλά και η εποχή μας δεν υστερεί σε ρατσιστική βαρβαρότητα, αφού σύμφωνα με δημοσιεύματα, στην Ινδία σκοτώνουν τα κορίτσια πριν μεγαλώσουν, γιατί θεωρούνται μεγάλο οικονομικό βάρος για την οικογένεια, που πρέπει να καταβάλει μεγάλη προίκα για να τα παντρέψει. Μια ευάλωτη και ευπαθής κοινωνική κατηγορία που υφίσταται ιδιαίτερα και καθημερινά τις συνέπειες του ρατσισμού, είναι οι μετανάστες που γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης από τους εργοδότες και αντιμετωπίζονται ως μεγάλη απειλή για την χώρα και τους φορτώνουν όλα τα προβλήματα που υπάρχουν. 4.Εθνικός ρατσισμός. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το φαινόμενο του ρατσισμού δεν είναι καινούργιο, αλλά ανάγεται στην αρχαιότητα ακόμη. Πρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι το φαινόμενο αυτό εμφανίστηκε και εδραιώθηκε, ως η τάση των κοινωνικών ομάδων να διατηρήσουν την εσωτερική τους ενότητα, για να αντιμετωπίσουν τους εξωτερικούς εχθρούς. Σ΄ αυτή τους λοιπόν την προσπάθεια, καλλιεργούν συνειδητά τις φυλετικές, εθνικές, θρησκευτικές ή άλλες τους ιδιαιτερότητες, ώστε να αυτοπροσδιορίζονται και να διακρίνονται από τους άλλους
. Έτσι, οι αρχαίοι πρόγονοί μας έχοντας συνείδηση της πολιτιστικής τους ανωτερότητας, διατύπωσαν την πασίγνωστη φράση "πας μή Έλλην βάρβαρος", για να επιβεβαιώσουν αυτή τη συνείδηση της ανωτερότητας και να ενισχύσουν τη θέση τους απέναντι στους άλλους λαούς. Σήμερα η έννοια του ρατσισμού ταυτίζεται στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων ως η ανωτερότητα της λευκής φυλής σε σχέση με τους νέγρους. Είναι μια αντίληψη, που δημιουργήθηκε σκόπιμα και καλλιεργήθηκε για αιώνες, αρχίζοντας από την εποχή του δουλεμπορίου των μαύρων της Αφρικής. Πίσω της κρύβονται τα συμφέροντα της τότε κρατούσας τάξης στην Β. Αμερική. Συμφέροντα, που η πολιτική προπαγάνδα τα διατήρησε και τα καλλιέργησε, φτάνοντας στο σημείο να θεωρείται φυσιολογική η ανωτερότητα της λευκής φυλής σε βάρος της μαύρης. Τον περασμένο αιώνα, όταν άρχισαν να δημιουργούνται τα σύγχρονα κράτη, εμφανίζεται μια νέα μορφή ρατσισμού : ο "εθνικός ρατσισμός", που στηρίχθηκε σε ιστορικούς λόγους, σε ιστορικές εχθρότητες και μίση και στο σοβινισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το μίσος μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, ως αποτέλεσμα των ιστορικών συνθηκών και των σχέσεων των δύο λαών.
Επίσης σήμερα, παρατηρείται μια συντηρητική εθνικιστική στροφή σε πολλούς λαούς, που εκδηλώνεται με την ανάλογη προπαγάνδα και τη δημιουργία ομάδων με έντονο εθνικιστικό χρωματισμό. Εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος να αναβιώσει το φασιστικό πρότυπο, που είναι η χειρότερη μορφή ρατσισμού. Ας μην ξεχνάμε την άνοδο τα τελευταία χρόνια, των ακροδεξιών κομμάτων σε αρκετές χώρες και μάλιστα και της Ευρώπης, καθώς και τη δράση διάφορων νεοναζιστικών οργανώσεων. Μέσα στις κοινωνικές, πολιτικές και διεθνείς συνθήκες και στην αντιπαλότητα για κυριαρχία στον κόσμο, αναβιώνουν δυστυχώς στον 20ο αιώνα ποικιλώνυμες φασιστοειδείς θεωρίες περί φυλετικής καθαρότητας της Αρίας φυλής, που οδήγησε όπως όλοι γνωρίζουν στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και στη γενοκτονία των Εβραίων από τους Γερμανούς. Β
