Νίκος Χουλιαράς ,Η εσχάτη των ποινών

Πηγή: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1691,5417/ ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ   Η εσχάτη των ποινών          Στο διήγημα του Νίκου Χουλιαρά ο εννιάχρονος Δαμιανός Καράντζας, ντόπιος και φανατικός του γηπέδου, δεν μπορεί να παίξει στα «διεθνή» καλοκαιρινά ματς της Αντιπάρου. Μετά την ήττα της ελληνικής ομάδας βρίσκει όμως τρόπο να δείξει την αξία του και να πάρει την εκδίκηση του... Το κείμενο περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων Μια μέρα πριν δύο μέρες μετά (1998). Δεν υπάρχει άλλος στο νησί που να ξέρει τόσο καλά το γήπεδο όσο ο Δαμιανός Καράντζας.          Παρόλο που είναι μόνο εννιά χρονώ ξέρει τα πάντα σ' αυτό το χωματένιο στίβο, που συνορεύει με την άμμο του Σιφνέικου. Γνωρίζει όλες τις ανωμαλίες του εδάφους του, ξέρει καλά τις κλίσεις καθώς και όλες τις παγίδες. Λόγω αυτού γνωρίζει, όσο κανείς, και τα πλεονεκτήματα της καθεμιάς πλευράς. Τα ξεχαρβαλωμένα του γκολπόστ τα έχει ψηλαφίσει αμέτρητες φορές και άλλες τόσες τα τρύπια μαύρα δίχτυα τους, γιατί το γήπεδο αυτό είν' όλη η ζωή του.          Το πατρικό του σπίτι βρίσκεται μόλις δυο μάντρες πίσω από τούτη την αλάνα και ο πιτσιρικάς περνάει τις μέρες του εκεί. Είτε με άλλους είτε μόνος του -από το μεσημέρι ως το βράδυ- κλοτσάει μια μπάλα, αλωνίζοντας το γήπεδο χειμώνα καλοκαίρι, τόσο, που έχει γίνει πια εξπέρ. Οι τρίπλες του είναι φανταστικές κι οι πάσες του μεγάλης ακρίβειας. Όλοι το ξέρουν. Κι όμως, δε φαίνεται να φτάνει αυτό. Στα ματς που λαχταράει να παίξει δεν τον θέλουν. Μιλάμε για τα διεθνή: τα κλασικά τα ντέρμπι του καλοκαιριού μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας ή, εν πάση περιπτώσει, στα ματς ντόπιων εναντίον ξένων, μιας και πολλές φορές με την ομάδα της Σουηδίας παίζουν και παίχτες άλλων εθνικοτήτων όπως Άγγλοι, Γερμανοί ή Γάλλοι και σπανιότερα κάποιοι Νορβηγοί, αφού, όπως είναι γνωστό, δεν τρέφουν ιδιαίτερη εκτίμηση οι μεν για τους δε, παρόλο που είναι γείτονες.          Ας είναι. Κάθε απόγευμα, λοιπόν, απ' τα διάφορα σημεία του νησιού, κατηφορίζουν προς το γήπεδο ομάδες παιδιών ή νέοι όλων των ηλικιών, από τα δεκαπέντε μέχρι τα σαράντα. Μέσα σ' αυτούς υπάρχουν και πολλοί που περισσεύουν.          Τέλος πάντων. Κατευθύνονται, όλοι μαζί, στη βόρεια πλευρά. Πιάνουν τους ίσκιους κάτω απ' τα χαμηλά τα κέδρα και ξεντύνονται. Φορούν παντελονάκια όλων των ειδών - από κοντά μονόχρωμα μέχρι χρωματιστές βερμούδες. Φοράνε και φανέλες. Μ' αυτές, τα πράγματα είναι κάπως πιο αυστηρά. Οι ντόπιοι, πάντοτε, φοράνε μπλε ή οποιοδήποτε, εν πάση περιπτώσει, φανελάκι που να 'χει τέτοια απόχρωση, ενώ οι ξένοι κίτρινα -στο χρώμα της σουηδικής σημαίας δηλαδή- αφού οι πιο πολλοί είναι Σουηδοί κι αυτό το χρώμα έχει επικρατήσει από χρόνια.          Όταν είναι έτοιμοι, λοιπόν, οι αρχηγοί της κάθε πλευράς επιλέγουν τους παίχτες της ομάδας τους κι αρχίζει το παιχνίδι. Και το παιχνίδι κρατάει όσο το φως του ήλιου τούς επιτρέπει να διακρίνουν καθαρά την μπάλα.          Πολύ συχνά όμως, τα ματς αυτά τελειώνουν κάπως ανορθόδοξα* είτε γιατί ο διαιτητής θυμάται ξαφνικά πως έχει κάποια επείγουσα δουλειά και πρέπει να αποχωρήσει, είτε γιατί πολλοί απ' τους παίχτες και των δυο πλευρών έχουν κλατάρει,* απ' την πολλή τη ζέστη και το τρέξιμο, και προτιμούν, εντέλει, τη συντροφιά των γυναικών της ολιγάριθμης κερκίδας από την πλήρη εξόντωση. Πάντως, κάθε φορά, τα σκορ αυτών των ντέρμπι συναγωνίζονται εκείνα των αγγλικών ομάδων τρίτης κατηγορίας και κάτι παραπάνω. Πότε, ας πούμε, κερδίζει η Σουηδία με 16-13 και πότε η Ελλάδα με 12-8.          Κάποιες φορές, βέβαια -λόγω ειδικών συνθηκών- αποχωρούν κι οι δυο ομάδες απ' το γήπεδο ισόπαλες. Άλλοτε με σκορ 9-9 και άλλοτε με κάπως μικρότερο: 7-7, ας πούμε.          Αυτό το πράγμα γίνεται, λοιπόν, στο γήπεδο της Αντιπάρου σχεδόν κάθε απόγευμα: από τα μέσα του Ιούνη, κάθε χρονιάς, μέχρι τα τέλη του Αυγούστου.          Το ίδιο πρόκειται να γίνει κι αυτό το απομεσήμερο που βρίσκει, ήδη, το μικρό Δαμιανό Καράντζα έτοιμο - ντυμένο στα γαλάζια.          Φοράει μια ολοκαινούρια στολή κι αθλητικά παπούτσια. Κρατάει στα χέρια του μια μπάλα και τη χτυπάει, νευρικά, στο έδαφος.          Τον βλέπω από μακριά. Ψηλά απ' τα βράχια του Σιφνέικου τον βλέπω: να παίρνει τη στροφή δίπλα στο εκκλησάκι με τα αρμυρίκια και να κατευθύνεται προς το γήπεδο για να συναντήσει εκεί τους άλλους.          Ο ήλιος έχει πάρει, ήδη, την κατιούσα. Κρέμεται πάνω απ' τα νερά όπου είναι το νησί της Σίφνου και στη μεγάλη αλάνα με τα ξύλινα γκολπόστ, σκιές μεγάλες γράφουν πάνω στο χώμα αφήνοντας στενές λουρίδες από φως να κιτρινίζουν το έδαφος μέχρι ψηλά. Εκεί, στη χαμηλή τη μάντρα με τα θαλασσόδεντρα που κλείνει απ' την ανατολική πλευρά όλο το μήκος του γηπέδου και χρησιμοποιείται απ' τους παίχτες σαν μια οριακή περιοχή της θέσης του αράουτ.          Κάτω απ' τα κέδρα, οι δυο ομάδες είναι σχεδόν έτοιμες να μπουν στο γήπεδο, μα διακρίνω από ψηλά μια αναταραχή στο μέρος της ελληνικής πλευράς. Κοιτάω καλύτερα και βλέπω, μες στο τσούρμο, το μικρό Δαμιανό Καράντζα να κρατάει στα χέρια τη δική του μπάλα και να πηγαίνει, πέρα δώθε, σαν να τον παρασέρνει αέρας δυνατός. Τη μια, χώνεται μες στην ομάδα των παιδιών με φόρα και την άλλη -σαν κάποιος να τον έσπρωξε- βγαίνει, ξανά, έξω απ' αυτή, παραπατώντας.          Δεν ακούω τι λένε, μα είναι φανερό πως δεν τον θέλουν, πάλι, το μικρό. Τον βγάζουν έξω απ' την ομάδα.          Δεν μπορώ να διακρίνω την έκφραση στο πρόσωπό του, μα τούτη η απόρριψη γράφει, καθαρά, στο μικροσκοπικό του σώμα. Σαν το σκυλί που μόλις έφαγε κλοτσιά και ετοιμάζεται ν' αποσυρθεί νιώθοντας στο κεφάλι του κάτι πηχτό κι αβάσταχτο να τον βαραίνει, βγαίνει απ' το τσούρμο των παιδιών ο Δαμιανός Καράντζας και κατευθύνεται, σκυφτός, προς την περιοχή του αράουτ, τρεκλίζοντας, λες κι είναι μεθυσμένος.          Σαν να 'ναι χαρτονάκι μαλακό μοιάζει, τώρα, από μακριά ο πιτσιρικάς: σαν ένα χαρτονάκι διπλωμένο, πάνω εκεί, στη χαμηλή τη μάντρα με τα θαλασσόδεντρα που ρίχνει πίσω της μια σκιά τόσο βαριά όση κι η πίκρα του μικρού αυτή την ώρα.          Στο μεταξύ ο αγώνας έχει αρχίσει. Οι παίχτες τρέχουν, ήδη, πέρα-δώθε σαν δαιμονισμένοι. Κλοτσούν την μπάλα και μαρκάρουν δυνατά. Φωνάζουν άγρια, σ' όλες τις γλώσσες και πέφτουν άτσαλα, ο ένας πάνω στον άλλο, μα το νευρικό γκαρσόνι του SUNSET, που εκτελεί χρέη διαιτητή, αφήνει το παιχνίδι να εξελιχτεί. Σφυρίζει μόνο τα φάουλ εκείνα που ευνοούν την ελληνική ομάδα, γι' αυτό κι οι Σουηδοί διαμαρτύρονται.          Σε λίγο, μπαίνουν και τα πρώτα γκολ και η εξέδρα αρχίζει να ζεσταίνεται. Ακόμη πιο πολύ φαίνεται να ζεσταίνονται οι παίχτες, καθώς η θερμοκρασία αγγίζει τους τριάντα δυο βαθμούς. Παρ' όλ' αυτά, τρέχουνε κάθιδροι* σ' όλο το μήκος του γηπέδου. Οι γδούποι* απ' τα χτυπήματα ακούγονται σ' όλη τη δυτική ακτή. Χτυπούν στα βράχια του Σιφνέικου και επιστρέφουν πάλι.          Μια σκόνη κίτρινη, πυκνή, σηκώνεται απ' το χώμα προς τον ουρανό και φεύγει προς το μέρος του οικισμού ενώ η ολιγάριθμη εξέδρα μετράει τα γκολ. Παροτρύνει με κραυγές τους παίχτες και, πότε-πότε, τους υπενθυμίζει, με τον τρόπο της, πού βρίσκεται κάθε στιγμή το σκορ. Το ίδιο κάνει κι ο μικρός Δαμιανός Καράντζας από μέσα του.          Ο πορφυρός μεγάλος δίσκος, αδιάφορος για όλ' αυτά, έχει βουτήξει απ' ώρα στο νερό κι αρχίζει πια να σκοτεινιάζει. Τώρα οι κινήσεις των παιχτών έχουνε γίνει ασταθείς. Δεν έχουν πια το νεύρο που είχαν, γι' αυτό και είναι δύσκολο να γείρει η νίκη προς τη μια πλευρά. Το σκορ παραμένει ισόπαλο 6-6 πάνω από μισή ώρα, κι οι παίχτες είναι κουρασμένοι. Δεν υπάρχει πια και ορατότητα καλή γι' αυτό και κάποιοι απ' αυτούς προτείνουν, όχι και τόσο φανατικά, να χτυπηθούνε πέναλτι για να βγει ο νικητής. Δε συμφωνούν όμως όλοι. Τελικά, καταλήγουν, από κοινού, να επαναληφθεί το ματς την επομένη και το διαλύουν.          Ο Δαμιανός Καράντζας βλέπει την κίνηση αυτή από μακριά. Πηδάει τότε βιαστικά τη μάντρα και τρέχει, αμέσως, προς το σπίτι του.          Όταν ύστερα από λίγο γυρίζει ξανά στον τόπο του μαρτυρίου του, τη θέση της γαλάζιας του φανέλας έχει πάρει μια κίτρινη. Ένα μπλουζάκι της αδερφής του, που 'χει τα χρώματα του εχθρού, φοράει ο πιτσιρικάς και είναι έτοιμος να πάρει εκδίκηση γι' αυτό που του 'χουν κάνει οι δικοί του.          Κοιτάει, λοιπόν, επίμονα το γήπεδο κι όταν βλέπει να φεύγει αποκεί κι ο τελευταίος παίχτης, κατεβαίνει με βηματάκια αποφασιστικά στην αδειανή αλάνα.           Ο θόλος τ' ουρανού έχει σκουρύνει πια για τα καλά. Τα φώτα του οικισμού ανάβουν ένα ένα, μα ο μικρός, χτυπώντας την μπαλίτσα νευρικά πάνω στο χώμα, πάει και τη στήνει στην πλευρά όπου, πριν λίγο, ήταν η περιοχή του τέρματος των Σουηδών. Το κάνει αυτό γιατί την ώρα που διακόπηκε το ματς στα 6-6, οι Σουηδοί είχαν την κατοχή της μπάλας.          Αποκεί, λοιπόν, θα επιτεθεί, τώρα, ο Δαμιανός Καράντζας έχοντας στόχο την εστία των Ελλήνων: το τέρμα, δηλαδή, που 'χαν οι ντόπιοι στον κανονικό αγώνα. Κόντρα σ' αυτούς που τον απέρριψαν, θέλει να επιτεθεί ο πιτσιρικάς. Να ανατρέψει το αποτέλεσμα και να τους εκδικηθεί. Γι' αυτό, φέρνει στο νου του, γρήγορα, τα πρόσωπα ένα ένα. Όλους τους ντόπιους σκέφτεται, που παίζανε πριν από λίγο στην ομάδα κι ακόμη έναν. Το φίλο του, το Νικολάκη του Σινιόρη, που δεν έπαιζε. Αυτόν τον φαντάζεται στη θέση της εξέδρας έτσι, για να 'χει, ας πούμε, κάποιο μάρτυρα του επικείμενου θριάμβου του.          Στο γήπεδο επικρατεί απόλυτη σιωπή. Κανένας δεν υπάρχει εκεί εκτός από ένα μαύρο κυνηγόσκυλο που τρέχει, αθόρυβα, προς τη μεριά του SUNSET. Έν' αεράκι ήσυχο φυσάει τα θαλασσόδεντρα πίσω απ' τη μάντρα κι ο Δαμιανός Καράντζας, κοιτάζοντας επίμονα προς την αντίπαλη εστία, σπρώχνει την μπάλα, ελαφρά, με το δεξί. Την πετάει δυο τρία μέτρα μπροστά του κι αμέσως ύστερα, αρχίζει να την κοντρολάρει.* Προχωρεί με άνεση, μα λίγο πιο κάτω κάνει ελιγμό και προσπερνά τον πρώτο υποθετικό αντίπαλο. Αυξάνει αμέσως την ταχύτητα κι όταν φαντάζεται μπροστά του το δεύτερο παίχτη να του κλείνει το δρόμο προσποιείται ότι θα σουτάρει. Σταματάει όμως ξαφνικά, στρίβει δεξιά και τον αδειάζει.          Με φάλτσο εσωτερικό φέρνει την μπάλα, αμέσως, προς το κέντρο και επιτίθεται μετωπικά.          Τα μικροσκοπικά του ποδαράκια εναλλάσσονται ταχύτατα σηκώνοντας στον ουρανό μια γκρίζα σκόνη κι ο Δαμιανός Καράντζας φτάνει ήδη στη μεγάλη περιοχή. Με σπάσιμο της μέσης αποφεύγει τον πρώτο υποθετικό αμυντικό, μα λίγα μέτρα πιο πέρα, σκοντάφτοντας σε κάποια ανωμαλία του εδάφους, χάνει τον έλεγχο και σωριάζεται φαρδύς πλατύς στο χώμα. Την ύστατη στιγμή, όμως, προλαβαίνει και κάνει το πέσιμο πιο θεαματικό, δήθεν ότι τον μάρκαρε σκληρά ο αμυντικός, γι' αυτό ζητάει πέναλτι και το κερδίζει αμέσως.          Και να, λοιπόν, που ήρθε η στιγμή να πάρει μια εκδίκηση για όσα του 'χουν κάνει. Σηκώνεται απ' το έδαφος και πάει προς την μπάλα.          Πίσω απ' τους λόφους του Σιφνέικου προβάλλει, τώρα, ένα φτενό πορτοκαλί φεγγάρι και ο πιτσιρικάς, μονάχος στην αλάνα, στήνει την μπάλα, τελετουργικά, στο σημείο του πέναλτι. Ετοιμάζεται να εκτελέσει την εσχάτη των ποινών στο άδειο τέρμα των Ελλήνων ενώ, την ίδια ώρα, λίγα μέτρα πιο κάτω, στην άμμο του γιαλού, η Σιλόνα -η μικρή Ρουμάνα που δουλεύει σαν καθαρίστρια στο Time- βαδίζει μόνη προς τα βράχια του Σταυρού. Ν. Χουλιαράς, Μια μέρα πριν δυο μέρες μετά, Νεφέλη     * ανορθόδοξα: αυθαίρετα, απρογραμμάτιστα * έχουν κλατάρει: έχουν κουραστεί * κάθιδροι: ιδρωμένοι * γδούποι: θόρυβοι *κοντρολάρει: ελέγχει  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Χωρίστε το διήγημα σε ενότητες και γράψτε έναν πλαγιότιτλο που να αποδίδει σύντομα το περιεχόμενο της καθεμιάς. 2 Ποιος αφηγείται την ιστορία του Δαμιανού και ποια γλωσσική ιδιαιτερότητα διακρίνετε στην αφήγησή του; Εξηγήστε τη λειτουργία της. 3 Γιατί ο Δαμιανός Καράντζας πιστεύει ότι αδικείται και θυμώνει με τους Έλληνες συμπατριώτες του; Πώς προσπαθεί να ικανοποιήσει την αδικία που υφίσταται; 4 Ποια «διεθνή» στοιχεία διαθέτει το διήγημα; Σχολιάστε τη σημασία τριών από αυτά. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ♦  Γράψτε ένα δικό σας διήγημα με θέμα μια ομαδική δραστηριότητα στην οποία λάβατε μέρος, αναλύοντας τη σημασία που είχε για σας η συμμετοχή στη συλλογική προσπάθεια της ομάδας.   «Η εσχάτη των ποινών» πηγη https://blogs.sch.gr/skourti/2014/09/19/%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CF%87%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%82-%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/ Βιογραφικό Ο Νίκος Χουλιαράς γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1940 στα Γιάννενα. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους. Κατά το χρονικό διάστημα 1965-1970 ασχολήθηκε με τη μουσική. Έγραψε πολλά τραγούδια-που τα τραγούδησε ο ίδιος, καθώς και άλλοι γνωστοί τραγουδιστές-με μεγάλη επιτυχία. Ήταν επίσης, ο πρώτος που έκανε διασκευές σε δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε τα ηπειρώτικα στο κοινό της Αθήνας. Από το 1962 μέχρι και σήμερα γράφει και δημοσιεύει, κατά καιρούς, σε διάφορα περιοδικά ποιήματα, πεζά, καθώς και κείμενα για τη ζωγραφική. Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, τα ιταλικά, τα αγγλικά, τα σουηδικά και τα γερμανικά, ενώ έχουν εκδοθεί στα γαλλικά από τον εκδοτικό οίκο Hatier η συλλογή διηγημάτων «Το Μπακακόκ» και τα μυθιστορήματα «Ο Λούσιας» και «Ζωή την άλλη φορά». Διηγήματά του έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, ενώ «Ο Λούσιας» έγινε τηλεοπτική σειρά που μεταδόθηκε από την ΕΤ-1 το 1989. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.   (πηγή, ΕΚΕΒΙ) Ανάλυση κειμένου ΘΕΜΑ: ο αποκλεισμός του μικρού Δαμιανού από το διεθνές ματς της Αντιπάρου  και η  εκδίκησή του απέναντι στην ομάδα του ΤΟΠΟΣ: η Αντίπαρος και συγκεκριμένα το γήπεδο ΧΡΟΝΟΣ: καλοκαίρι. ΕΝΟΤΗΤΕΣ: α) «δεν…γείτονες»: το μεγάλο όνειρο του Δαμιανού. β) «Άς…Αυγούστου»: τα απογευματινά ματς μεταξύ ντόπιων και ξένων γ) «Το ίδιο….την ώρα» : ο αποκλεισμός του Δαμιανού από τον αγώνα δ) « Στο μεταξύ..διαλύουν»: το ισόπαλο αποτέλεσμα ε) «Ο Δαμιανός….Σταυρού»: Η εκδίκηση του Δαμιανού ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΗΡΩΑ: α)πάθος για το ποδόσφαιρο και ικανότητα  β)διάθεση προβολής  γ)αντιμετωπίζει  με σοβαρότητα το ματς αντίθετα με μεγάλους δ)απογοήτευση λόγω της απόρριψης, ένταση, θυμός, εκδίκηση ε) άγρια χαρά μετά την εκδίκηση ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΝΗΣΙΟΥ: κοσμοπολίτικος χαρακτήρας από ντόπιους και τουρίστες ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΓΩΝΑ:  α)ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΟΥΣ: διασκέδαση και χαλάρωση από τις έγνοιες της ημέρας. β)ΑΠΟ ΠΑΙΔΙ: Πάθος και λαχτάρα , σοβαρότητα. ΑΦΗΓΗΤΗΣ: τριτοπρόσωπος, παντογνώστης, σε ορισμένα σημεία γίνεται πρωτοπρόσωπος = ομοδιηγητικός ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: 1. αφήγηση σε γ’ πρόσωπο 2. σε κάποια σημεία μιλά με το «εγώ» και εμφανίζεται ως απλός παρατηρητής 3. περιγραφή ΓΛΩΣΣΑ: απλή δημοτική, καθημερινή με ποδοσφαιρική ορολογία ΎΦΟΣ: ανάλαφρο και χιουμοριστικό ως και ειρωνικό ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: παρομοιώσεις «σαν σκυλί»,  μεταφορές»το γήπεδο είναι όλη η ζωή του» ΙΔΕΕΣ: Η σημασία  των ομαδικών αθλημάτων για την ικανοποίηση εσωτερικής ανάγκης για προβολή και αναγνώριση ατομικών ικανοτήτων, ποδόσφαιρο ως μέσο σύσφιξης φιλικών σχέσεων, ψυχολογία παιδιού και συνέπειες απόρριψης, παιδική φαντασία ως μέσο εκτόνωσης απωθημένων επιθυμιών και απογοητεύσεων ΡΟΛΟΣ ΜΙΚΡΗΣ  ΡΟΥΜΑΝΑΣ:  στην Αντίπαρο ζουν όχι μόνο ξένοι που διασκεδάζουν αλλά και που εργάζονται ΔΙΕΘΝΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: κοσμοπολιτισμός, πολλές εθνικότητες τουριστών , φιλόξενη διάθεση,  εργασία ξένων(ρουμάνα) Νίκος Χουλιαράς, Η εσχάτη των ποινών. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου, σελ. 162-166 Νίκος Χουλιαράς, Η εσχάτη των ποινών. Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου from Χρήστος Τσατσούρης "Χαλασιά μου". Τραγούδι Νίκος Χουλιαράς. Διασκευή ηπειρώτικου τραγουδιού από το δίσκο: «Ο ΑΡΑΧΘΟΣ».   πηγή:https://www.slideshare.net/christostsatsouris/ss-41765126 Νίκος Χουλιαράς, Η εσχάτη των ποινών, Νεοελληνική Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου 1. ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣΗ εσχάτη των ποινών Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλαςxtsat.blogspot.gr ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Σελ. 162–166 2. Νίκος Χουλιαράς, Βιογραφικό Ο Νίκος Χουλιαράς γεννήθηκε το 1940 στα Γιάννενα. Είναι απόφοιτος της ΑνωτάτηςΣχολής Καλών Τεχνών και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους. Το χρονικό διάστημα 1965-1970 ασχολήθηκε με τη μουσική. Έγραψε πολλά τραγούδια-που τα τραγούδησε ο ίδιος, καθώς και άλλοι γνωστοί τραγουδιστές-με μεγάλη επιτυχία. Ήταν επίσης, ο πρώτος που έκανε διασκευές σε δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε τα ηπειρώτικα στο κοινό της Αθήνας. Από το 1962 μέχρι και σήμερα γράφει και δημοσιεύει σε περιοδικά ποιήματα, πεζά και κείμενα για τη ζωγραφική. Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες και αρκετά έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση όπως "Ο Λούσιας" που έγινε τηλεοπτική σειρά η οποία μεταδόθηκε από την ΕΤ-1 το 1989. http://www.giannena-e.gr/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82/logotehn%CE%B9%CE%B1/1-Houliaras_Nikos_biografiko.aspx 3. ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ Ζωγραφική (1996-2003 4. http://www.elculture.gr/exhibitions/benaki-xouliaras-100229 5. Νίκος Χουλιαράς, Εργογραφία Σαράντα Σχέδια.. Ώρα 1971. Νεφέλη 1985Ζωγραφική –Κείμενα. Κέδρος, 1978Ο Λούστας. Κέδρος 1979 Νεφέλη 1985Το ΜπακακόκΚέδρος 1981 Νεφέλη 1998Το χιόνι που ήξερα Κέδρος 1983 Ζωή την άλλη φορά, Νεφέλη 1985Το άλλο μισό. Νεφέλη 1987Ο χρόνος είναι πάντα με το μέρος του. Νεφέλη 1989Μια ιστορία του μακρύ χειμώνα. Νεφέλη 1990Η μέσα βροχή. Νεφέλη 1991Νίκος Χουλιαράς-Ζωγραφική 1966-1991. Εκδόσεις Εργαστήρι 1992Οι λεπτομέρειες του μαύρου. Νεφέλη 1993Οι ζωγραφιές του νυχτερινού χάρτη. Νεφέλη 1994Στο σπίτι του εχθρού μου. Νεφέλη 1995Οι κατοικήσιμοι τόποι της ζωγραφικής. Νεφέλη 1997Μια μέρα πριν Δυόμέρες μετά Νεφέλη 1998Εικόνες στο ύψος της ζωής Νεφέλη 2000Το εργαστήριο του ύπνου. Νεφέλη 2002 6. ◦Η εσχάτη των ποινών Στο διήγημα του Νίκου Χουλιαρά ο εννιάχρονοςΔαμιανός Καράντζας, ντόπιος και φανατικός του γηπέδου, δεν μπορεί να παίξει στα «διεθνή» καλοκαιρινά ματς της Αντιπάρου. Μετά την ήττα της ελληνικής ομάδας βρίσκει όμως τρόπο να δείξει την αξία του και να πάρει την εκδίκηση του... Το κείμενο περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων Μια μέρα πριν δύο μέρες μετά(1998). σελ.162 7. Δεν υπάρχει άλλος στο νησί που να ξέρει τόσο καλά το γήπεδο όσο ο Δαμιανός Καράντζας. Παρόλο που είναι μόνο εννιά χρονώξέρει τα πάντα σ' αυτό το χωματένιο στίβο, που συνορεύει με την άμμο του Σιφνέικου. Γνωρίζει όλες τις ανωμαλίες του εδάφους του, ξέρει καλά τις κλίσεις καθώς και όλες τις παγίδες. Λόγω αυτού γνωρίζει, όσο κανείς, και τα πλεονεκτήματα της καθεμιάς πλευράς. Τα ξεχαρβαλωμένα του γκολπόστ τα έχει ψηλαφίσει αμέτρητες φορές και άλλες τόσες τα τρύπια μαύρα δίχτυα τους, γιατί το γήπεδο αυτό είν' όλη η ζωή του. Σκιαγράφηση μικρού ήρωα –εισαγωγικές πληροφορίες για το πάθος του Δαμιανού: φανατικός, μανιώδης παίκτης που γνωρίζει τα μυστικά του γηπέδου και της μπάλαςσελ.162 8. Το πατρικό του σπίτι βρίσκεται μόλις δυο μάντρες πίσω από τούτη την αλάνα και ο πιτσιρικάς περνάει τις μέρες του εκεί. Είτε με άλλους είτε μόνος του -από το μεσημέρι ως το βράδυ- κλοτσάει μια μπάλα, αλωνίζοντας το γήπεδο χειμώνα καλοκαίρι, τόσο, που έχει γίνει πια εξπέρ. Οι τρίπλεςτου είναι φανταστικές κι οι πάσες του μεγάλης ακρίβειας. Όλοι το ξέρουν. Κι όμως, δε φαίνεται να φτάνει αυτό. Στα ματς που λαχταράει να παίξει δεν τον θέλουν. Μιλάμε για τα διεθνή: τα κλασικά τα ντέρμπι του καλοκαιριού μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας ή, εν πάση περιπτώσει, στα ματς ντόπιων εναντίον ξένων, μιας και πολλές φορές με την ομάδα της Σουηδίας παίζουν και παίχτες άλλων εθνικοτήτων όπως Άγγλοι, Γερμανοί ή Γάλλοι και σπανιότερα κάποιοι Νορβηγοί, αφού, όπως είναι γνωστό, δεν τρέφουν ιδιαίτερη εκτίμηση οι μεν για τους δε, παρόλο που είναι γείτονες. α΄ ενότητα Η λαχτάρα του μικρού Δαμιανού να παίξει στα «διεθνή» ματς του νησιού και να καταξιωθεί στον κόσμο των ενηλίκων. σελ.162 Ηλαχτάρατουμικρούναεκπροσωπήσει,ωςντόπιοςκαιφανατικόςτουαθλήματος,τηνελληνικήομάδαείναιέναείδοςπροσωπικούστοιχήματοςγιατηνκαταξίωσήτουσταμάτιατωνμεγάλωνκαιτωνξένων. Ονειρεύεταιτονεαυτότουστορόλοτου«εθνικούήρωα»πουσώζειτηντιμήτηςπατρίδαςτουνικώνταςτουςποδοσφαιρικούςεχθρούςτης. 9. Ας είναι. Κάθε απόγευμα, λοιπόν, απ' τα διάφορα σημεία του νησιού, κατηφορίζουν προς το γήπεδο ομάδες παιδιών ή νέοι όλων των ηλικιών, από τα δεκαπέντε μέχρι τα σαράντα. Μέσα σ' αυτούς υπάρχουν και πολλοί που περισσεύουν. Τέλος πάντων. Κατευθύνονται, όλοι μαζί, στη βόρεια πλευρά. Πιάνουν τους ίσκιους κάτω απ' τα χαμηλά τα κέδρακαι ξεντύνονται. Φορούν παντελονάκια όλων των ειδών -από κοντά μονόχρωμα μέχρι χρωματιστές βερμούδες. Φοράνε και φανέλες. Μ' αυτές, τα πράγματα είναι κάπως πιο αυστηρά. Οι ντόπιοι, πάντοτε, φοράνε μπλε ή οποιοδήποτε, εν πάση περιπτώσει, φανελάκι που να 'χει τέτοια απόχρωση, ενώ οι ξένοι κίτρινα -στο χρώμα της σουηδικής σημαίας δηλαδή-αφού οι πιο πολλοί είναι Σουηδοί κι αυτό το χρώμα έχει επικρατήσει από χρόνια. Όταν είναι έτοιμοι, λοιπόν, οι αρχηγοί της κάθε πλευράς επιλέγουν τους παίχτες της ομάδας τους κι αρχίζει το παιχνίδι. Και το παιχνίδι κρατάει όσο το φως του ήλιου τούς επιτρέπει να διακρίνουν καθαρά την μπάλα. σελ.162-163 10. Πολύ συχνά όμως, τα ματς αυτά τελειώνουν κάπως ανορθόδοξα* είτε γιατί ο διαιτητής θυμάται ξαφνικά πως έχει κάποια επείγουσα δουλειά και πρέπει να αποχωρήσει, είτε γιατί πολλοί απ' τους παίχτες και των δυο πλευρών έχουν κλατάρει,* απ' την πολλή τη ζέστη και το τρέξιμο, και προτιμούν, εντέλει, τη συντροφιά των γυναικών της ολιγάριθμης κερκίδας από την πλήρη εξόντωση. Πάντως, κάθε φορά, τα σκορ αυτών των ντέρμπι συναγωνίζονται εκείνα των αγγλικών ομάδων τρίτης κατηγορίας και κάτι παραπάνω. Πότε, ας πούμε, κερδίζει η Σουηδία με 16-13 και πότε η Ελλάδα με 12-8. σελ.163 11. Κάποιες φορές, βέβαια -λόγω ειδικών συνθηκών-αποχωρούν κι οι δυο ομάδες απ' το γήπεδο ισόπαλες. Άλλοτε με σκορ 9-9 και άλλοτε με κάπως μικρότερο: 7-7, ας πούμε. Αυτό το πράγμα γίνεται, λοιπόν, στο γήπεδο της Αντιπάρου σχεδόν κάθε απόγευμα: από τα μέσα του Ιούνη, κάθε χρονιάς, μέχρι τα τέλη του Αυγούστου. σελ.163 12. Το ίδιο πρόκειται να γίνει κι αυτό το απομεσήμερο που βρίσκει, ήδη, το μικρό Δαμιανό Καράντζαέτοιμο - ντυμένο στα γαλάζια. Φοράει μια ολοκαινούριαστολή κι αθλητικά παπούτσια. Κρατάει στα χέρια του μια μπάλα και τη χτυπάει, νευρικά, στο έδαφος. Τον βλέπω από μακριά. Ψηλά απ' τα βράχια του Σιφνέικου τον βλέπω: να παίρνει τη στροφή δίπλα στο εκκλησάκι με τα αρμυρίκια και να κατευθύνεται προς το γήπεδο για να συναντήσει εκεί τους άλλους. Άψογη αθλητική εμφάνιση –παίρνει ο μικρός Δαμιανός πολύ σοβαρά τον αγώνα β΄ ενότητα Περιγραφή του συνηθισμένου τρόπου διεξαγωγής των καλοκαιρινών ματς, τα οποία έχουν ερασιτεχνικό, χαλαρό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. σελ.163 13. Ταματςέχουνεντελώςερασιτεχνικό,χαλαρόκαιψυχαγωγικόχαρακτήρα.ΟΔαμιανόςόμως, πουκάθεμέραπαρακολουθείταματς,δεσυμμερίζεταικαθόλουαυτήτηνανάγκηεκτόνωσηςτωνμεγάλων,βλέπειαλλιώςταπράγματακαιαντιμετωπίζειτοπαιχνίδιμεσοβαρότητα,θεωρώνταςότιμπορείνααναδείξειαυτόνκαιτηνομάδατου. 14. Ο ήλιος έχει πάρει, ήδη, την κατιούσα. Κρέμεται πάνω απ' τα νερά όπου είναι το νησί της Σίφνου και στη μεγάλη αλάνα με τα ξύλινα γκολπόστ, σκιές μεγάλες γράφουν πάνω στο χώμα αφήνοντας στενές λουρίδες από φως να κιτρινίζουν το έδαφος μέχρι ψηλά. Εκεί, στη χαμηλή τη μάντρα με τα θαλασσόδεντραπου κλείνει απ' την ανατολική πλευρά όλο το μήκος του γηπέδου και χρησιμοποιείται απ' τους παίχτες σαν μια οριακή περιοχή της θέσης του αράουτ. Κάτω απ' τα κέδρα, οι δυο ομάδες είναι σχεδόν έτοιμες να μπουν στο γήπεδο, μα διακρίνω από ψηλά μια αναταραχή στο μέρος της ελληνικής πλευράς. Κοιτάω καλύτερα και βλέπω, μες στο τσούρμο, το μικρό Δαμιανό Καράντζανα κρατάει στα χέρια τη δική του μπάλα και να πηγαίνει, πέρα δώθε, σαν να τον παρασέρνει αέρας δυνατός. Τη μια, χώνεται μες στην ομάδα των παιδιών με φόρα και την άλλη -σαν κάποιος να τον έσπρωξε-βγαίνει, ξανά, έξω απ' αυτή, παραπατώντας. σελ.163 15. Δεν ακούω τι λένε, μα είναι φανερό πως δεν τον θέλουν, πάλι, το μικρό. Τον βγάζουν έξω απ' την ομάδα. Δεν μπορώ να διακρίνω την έκφραση στο πρόσωπό του, μα τούτη η απόρριψη γράφει, καθαρά, στο μικροσκοπικό του σώμα. Σαν το σκυλί που μόλις έφαγε κλοτσιά και ετοιμάζεται ν' αποσυρθεί νιώθοντας στο κεφάλι του κάτι πηχτό κι αβάσταχτο να τον βαραίνει, βγαίνει απ' το τσούρμο των παιδιών ο Δαμιανός Καράντζαςκαι κατευθύνεται, σκυφτός, προς την περιοχή του αράουτ, τρεκλίζοντας, λες κι είναι μεθυσμένος. Σαν να 'ναι χαρτονάκιμαλακό μοιάζει, τώρα, από μακριά ο πιτσιρικάς: σαν ένα χαρτονάκιδιπλωμένο, πάνω εκεί, στη χαμηλή τη μάντρα με τα θαλασσόδεντραπου ρίχνει πίσω της μια σκιά τόσο βαριά όση κι η πίκρα του μικρού αυτή την ώρα. Παραστατικές παρομοιώσεις: περιγράφουν την εικόνα του απογοητευμένου Δαμιανού γ΄ ενότητα Ο αποκλεισμός του μικρού Δαμιανού από τον αγώνα –περιγραφή κινήσεών του και συναισθημάτων. σελ.164 16. Περνάω μεγάλη ψυχική δοκιμασία. Με απέκλεισαν από τον αγώνα λόγω της μικρής μου ηλικίας. Οι μεγάλοι τελικά είναι εγωιστές και αδιαφορούν για τα συναισθήματά μου. Νιώθω πως συνεχώς με απορρίπτουν και με αδικούν. Ο πατριωτισμός μου έχει πληγωθεί. Και μπορούσα να προσφέρω τόσα πολλά σε αυτό τον αγώνα! 17. Γεια σας! Είμαι ο αφηγητής. Δεν συμμετέχω στα περιστατικά (είμαι δηλ. μη δραματοποιημένος – ετεροδιηγητικός, όπως λένε και οι Φιλόλογοι). Παρακολουθώ από απόσταση τα δρώμενα («βλέπω», «διακρίνω», «κοιτάω»). Συνδυάζω την αμέτοχη αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο με την προσωπική σε α΄. Στην πραγματικότητα είμαι ο ίδιος ο συγγραφέας που μεταφέρω σε εσάς τους αναγνώστες την προσωπική μου εμπειρία. Θα έχετε ήδη διαπιστώσει ότι παρουσιάζω τα γεγονότα στη χρονική τους ακολουθία. Η γλώσσα μου είναι απλή και άμεση, σχεδόν προφορική, αφού έχω ενσωματώσει καθημερινό λεξιλόγιο και ποσοσφαιρικήορολογία. Θα δείτε παρακάτω ότι η αφήγησή μου θα σας θυμίσει ραδιοφωνική αναμετάδοση αγώνα. 18. Στο μεταξύ ο αγώνας έχει αρχίσει. Οι παίχτες τρέχουν, ήδη, πέρα-δώθε σαν δαιμονισμένοι. Κλοτσούν την μπάλα και μαρκάρουν δυνατά. Φωνάζουν άγρια, σ' όλες τις γλώσσες και πέφτουν άτσαλα, ο ένας πάνω στον άλλο, μα το νευρικό γκαρσόνι του SUNSET, που εκτελεί χρέη διαιτητή, αφήνει το παιχνίδι να εξελιχτεί. Σφυρίζει μόνο τα φάουλ εκείνα που ευνοούν την ελληνική ομάδα, γι' αυτό κι οι Σουηδοί διαμαρτύρονται.σελ.164 19. Σε λίγο, μπαίνουν και τα πρώτα γκολ και η εξέδρα αρχίζει να ζεσταίνεται. Ακόμη πιο πολύ φαίνεται να ζεσταίνονται οι παίχτες, καθώς η θερμοκρασία αγγίζει τους τριάντα δυο βαθμούς. Παρ' όλ' αυτά, τρέχουνεκάθιδροι* σ' όλο το μήκος του γηπέδου. Οι γδούποι* απ' τα χτυπήματα ακούγονται σ' όλη τη δυτική ακτή. Χτυπούν στα βράχια του Σιφνέικου και επιστρέφουν πάλι. Μια σκόνη κίτρινη, πυκνή, σηκώνεται απ' το χώμα προς τον ουρανό και φεύγει προς το μέρος του οικισμού ενώ η ολιγάριθμη εξέδρα μετράει τα γκολ. Παροτρύνει με κραυγές τους παίχτες και, πότε-πότε, τους υπενθυμίζει, με τον τρόπο της, πού βρίσκεται κάθε στιγμή το σκορ. Το ίδιο κάνει κι ο μικρός Δαμιανός Καράντζαςαπό μέσα του. δ΄ ενότητα Διεξαγωγή αγώνα κάτω από αφόρητη ζέστη. σελ.164 20. Ο πορφυρός μεγάλος δίσκος, αδιάφορος για όλ' αυτά, έχει βουτήξει απ' ώρα στο νερό κι αρχίζει πια να σκοτεινιάζει. Τώρα οι κινήσεις των παιχτών έχουνε γίνει ασταθείς. Δεν έχουν πια το νεύρο που είχαν, γι' αυτό και είναι δύσκολο να γείρει η νίκη προς τη μια πλευρά. Το σκορ παραμένει ισόπαλο 6-6 πάνω από μισή ώρα, κι οι παίχτες είναι κουρασμένοι. Δεν υπάρχει πια και ορατότητα καλή γι' αυτό και κάποιοι απ' αυτούς προτείνουν, όχι και τόσο φανατικά, να χτυπηθούνε πέναλτι για να βγει ο νικητής. Δε συμφωνούν όμως όλοι. Τελικά, καταλήγουν, από κοινού, να επαναληφθεί το ματς την επομένη και το διαλύουν. ε΄ ενότητα Ο αγώνας διακόπτεται με ισόπαλο σκορ. 21. Ο Δαμιανός Καράντζαςβλέπει την κίνηση αυτή από μακριά. Πηδάει τότε βιαστικά τη μάντρα και τρέχει, αμέσως, προς το σπίτι του. Όταν ύστερα από λίγο γυρίζει ξανά στον τόπο του μαρτυρίου του, τη θέση της γαλάζιας του φανέλας έχει πάρει μια κίτρινη. Ένα μπλουζάκι της αδερφής του, που 'χει τα χρώματα του εχθρού, φοράει ο πιτσιρικάς και είναι έτοιμος να πάρει εκδίκηση γι' αυτό που του 'χουνκάνει οι δικοί του. Κοιτάει, λοιπόν, επίμονα το γήπεδο κι όταν βλέπει να φεύγει αποκεί κι ο τελευταίος παίχτης, κατεβαίνει με βηματάκιααποφασιστικά στην αδειανή αλάνα. στ΄ ενότητα Ο μικρός Δαμιανός επιστρέφει στο άδειο γήπεδο φορώντας κίτρινη φανέλα. σελ.165 22. Ο θόλος τ' ουρανού έχει σκουρύνειπια για τα καλά. Τα φώτα του οικισμού ανάβουν ένα ένα, μα ο μικρός, χτυπώντας την μπαλίτσα νευρικά πάνω στο χώμα, πάει και τη στήνει στην πλευρά όπου, πριν λίγο, ήταν η περιοχή του τέρματος των Σουηδών. Το κάνει αυτό γιατί την ώρα που διακόπηκε το ματς στα 6-6, οι Σουηδοί είχαν την κατοχή της μπάλας. 23. Αποκεί, λοιπόν, θα επιτεθεί, τώρα, ο Δαμιανός Καράντζαςέχοντας στόχο την εστία των Ελλήνων: το τέρμα, δηλαδή, που 'χανοι ντόπιοι στον κανονικό αγώνα. Κόντρα σ' αυτούς που τον απέρριψαν, θέλει να επιτεθεί ο πιτσιρικάς. Να ανατρέψει το αποτέλεσμα και να τους εκδικηθεί. Γι' αυτό, φέρνει στο νου του, γρήγορα, τα πρόσωπα ένα ένα. Όλους τους ντόπιους σκέφτεται, που παίζανε πριν από λίγο στην ομάδα κι ακόμη έναν. Το φίλο του, το Νικολάκη του Σινιόρη, που δεν έπαιζε. Αυτόν τον φαντάζεται στη θέση της εξέδρας έτσι, για να 'χει, ας πούμε, κάποιο μάρτυρα του επικείμενου θριάμβου του. Προσπαθεί ο μικρός Δαμιανός να καταπραΰνει την πικρία του και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του. σελ.165 24. Στο γήπεδο επικρατεί απόλυτη σιωπή. Κανένας δεν υπάρχει εκεί εκτός από ένα μαύρο κυνηγόσκυλο που τρέχει, αθόρυβα, προς τη μεριά του SUNSET. Έν' αεράκι ήσυχο φυσάει τα θαλασσόδεντραπίσω απ' τη μάντρα κι ο Δαμιανός Καράντζας, κοιτάζοντας επίμονα προς την αντίπαλη εστία, σπρώχνει την μπάλα, ελαφρά, με το δεξί. Την πετάει δυο τρία μέτρα μπροστά του κι αμέσως ύστερα, αρχίζει να την κοντρολάρει.* Προχωρεί με άνεση, μα λίγο πιο κάτω κάνει ελιγμό και προσπερνά τον πρώτο υποθετικό αντίπαλο. Αυξάνει αμέσως την ταχύτητα κι όταν φαντάζεται μπροστά του το δεύτερο παίχτη να του κλείνει το δρόμο προσποιείται ότι θα σουτάρει. Σταματάει όμως ξαφνικά, στρίβει δεξιά και τον αδειάζει. σελ.165 25. Με φάλτσο εσωτερικό φέρνει την μπάλα, αμέσως, προς το κέντρο και επιτίθεται μετωπικά. Τα μικροσκοπικά του ποδαράκια εναλλάσσονται ταχύτατα σηκώνοντας στον ουρανό μια γκρίζα σκόνη κι ο Δαμιανός Καράντζαςφτάνει ήδη στη μεγάλη περιοχή. Με σπάσιμο της μέσης αποφεύγει τον πρώτο υποθετικό αμυντικό, μα λίγα μέτρα πιο πέρα, σκοντάφτοντας σε κάποια ανωμαλία του εδάφους, χάνει τον έλεγχο και σωριάζεται φαρδύς πλατύς στο χώμα. Την ύστατη στιγμή, όμως, προλαβαίνει και κάνει το πέσιμο πιο θεαματικό, δήθεν ότι τον μάρκαρε σκληρά ο αμυντικός, γι' αυτό ζητάει πέναλτι και το κερδίζει αμέσως. Ο Δαμιανός κερδίζει με δόλο πέναλτι. Ο ήρωας φαίνεται ότι έχει υποτιμηθεί άδικα, αφού είναι πιο έξυπνος και μάγκας από τους μεγάλους. σελ.166 26. Και να, λοιπόν, που ήρθε η στιγμή να πάρει μια εκδίκηση για όσα του 'χουνκάνει. Σηκώνεται απ' το έδαφος και πάει προς την μπάλα. ζ΄ ενότητα Ο Δαμιανός ντυμένος στα κίτρινα και παίζοντας μόνος του μπάλα φαντάζεται ότι επιτίθεται εναντίον των Ελλήνων και κερδίζει πέναλτι. σελ.166 27. •Η συμπεριφορά των ενηλίκων απέναντι σε ένα 9χρονο παιδί •Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά το παιδί ΆξονεςΠού μπορεί να φτάσει η συμπεριφορά ενός παιδιού όταν η στάση των μεγάλων απέναντί του είναι απορριπτικήΑπρόβλεπτη, παράλογη αντίδρασηΣκηνοθετεί υποθετικό ποδοσφαιρικό αγώνα, στον οποίο μοναδικός παίκτης είναι ο εαυτός του και οι αντίπαλοι φανταστικοί. 28. Πίσω απ' τους λόφους του Σιφνέικου προβάλλει, τώρα, ένα φτενό πορτοκαλί φεγγάρι και ο πιτσιρικάς, μονάχος στην αλάνα, στήνει την μπάλα, τελετουργικά, στο σημείο του πέναλτι. Ετοιμάζεται να εκτελέσει την εσχάτη των ποινών στο άδειο τέρμα των Ελλήνων ενώ, την ίδια ώρα, λίγα μέτρα πιο κάτω, στην άμμο του γιαλού, η Σιλόνα-η μικρή Ρουμάνα που δουλεύει σαν καθαρίστρια στο Time- βαδίζει μόνη προς τα βράχια του Σταυρού. η΄ ενότητα Ο Δαμιανός ετοιμάζεται να χτυπήσει πέναλτι στην αδειανή εστία των Ελλήνων –η βουβή παρουσία της Σιλόνα. Δείχνει το πάθος του για το ποδόσφαιρο Υποκρύπτεται η παράσταση του Γολγοθά –σηκώνουν τα δύο παιδιά το σταυρό της μοναξιάςσελ.166 29. Το πέναλτι αλλά και η μοναξιά της εκδίκησης. Σύνδεση Δαμιανού με τη μοναχική παρουσία της Σιλόνα. Ο ντόπιος Δαμιανός και η μικρή εργαζόμενη μετανάστρια βρίσκονται αποστασιοποιημένοιαπό την κοσμοπολίτικη ζωή της καλοκαιρινής Αντιπάρου. Και οι δύο έχουν βιώσει την αδικία. Ο Δαμιανός από τη συμπεριφορά των μεγάλων. Η Σιλόνααπό τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα. Δύο αδικημένες λοιπόν υπάρξεις ζουν το δράμα της μοναξιάς. 30. Όπως ήδη έχετε καταλάβει έγραψα ένα διήγημα «κοινωνικού ρεαλισμού»που αποδίδει με γλαφυρό τρόπο την αδικία, τη μοναξιά και τον κοινωνικό αποκλεισμό 31. 1 Χωρίστε το διήγημα σε ενότητες και γράψτε έναν πλαγιότιτλο που να αποδίδει σύντομα το περιεχόμενο της καθεμιάς. 2 Ποιος αφηγείται την ιστορία του Δαμιανού και ποια γλωσσική ιδιαιτερότητα διακρίνετε στην αφήγησή του; Εξηγήστε τη λειτουργία της. 3 Γιατί ο Δαμιανός Καράντζαςπιστεύει ότι αδικείται και θυμώνει με τους Έλληνες συμπατριώτες του; Πώς προσπαθεί να ικανοποιήσει την αδικία που υφίσταται; 4 Ποια «διεθνή» στοιχεία διαθέτει το διήγημα; Σχολιάστε τη σημασία τριών από αυτά. Ερωτήσεις βιβλίου, σελ. 166 32. Ονομάζομαι Δαμιανός Καράντζας. Είμαι φανατικά προσηλωμένος στο ποδόσφαιρο. Λαχταρώ τη διάκριση και την αναγνώριση από τους ενήλικες. Βιάζομαι να μεγαλώσω. Πιστεύω στις ικανότητές μου. Ονειρεύομαι την ποδοσφαιρική καταξίωση. Νιώθω όχι μόνο ικανός να βοηθήσω την ομάδα μου αλλά ήμουν και σίγουρος ότι θα επιλεγώ. Δυστυχώς όμως με απέρριψαν. Ο εγωισμός μου πληγώθηκε και ένιωσα το θυμό μου να με πνίγει. Έφυγα από τον αγωνιστικό χώρο σαν σκυλί που μόλις έφαγε κλωτσιά. Δεν μπορώ να αντιληφθώ τη χαλαρή συμπεριφορά των μεγάλων. Νιώθω απόρριψη και μοναξιά. Έχει θιγεί ο πατριωτισμός μου. Έχω προδοθεί. Για αυτό λοιπόν θα εκδικηθώ. Θα σκηνοθετήσω το θρίαμβό μου και θα αποδείξω ότι κακώς με έδιωξαν από την ομάδα. 3. Γιατί ο Δαμιανός Καράντζαςπιστεύει ότι αδικείται και θυμώνει με τους Έλληνες συμπατριώτες του;Πώςπροσπαθεί να ικανοποιήσει την αδικία που υφίσταται; 33. 4. Ποια «διεθνή» στοιχεία διαθέτει το διήγημα; Σχολιάστε τη σημασία τριών από αυτά. Ποδοσφαιρική ορολογία (ντέρμπι, ματς, φάουλ, σκορ, γκολπόστ) Δείχνει την παγκόσμια αποδοχή του συγκεκριμένου αθλήματος, αφού σε όλο τον κόσμο έχει υιοθετηθεί η αγγλική ορολογία –παγκόσμια ποδοσφαιρική γλώσσαΞενόγλωσσες επιγραφές (SUNSET, TIME) Τουριστικοποίησηνησιού –απώλεια πολιτισμικής ταυτότηταςΞένοι τουρίστες Ο Δαμιανός ζητά αναγνώριση αλλά και αντιπαράθεση με τους ξένους που «κυριεύουν» το νησί του. Τουριστικοποίηση–ξενομανία –αντιφατική συμπεριφορά (μιμητισμός - πατριωτισμός) Ρουμάνα καθαρίστρια Αντιδιαστέλονται οι περαστικοί, ανέμελοι τουρίστες από πλούσιες χώρες (Σουηδοί) με τη μικρή Σιλόνααπό φτωχή χώρα που εργάζεται για βιοπορισμό. Οι ντόπιοι κολακεύουν τους τουρίστες και ταυτόχρονα εκμεταλλεύονται τους οικονομικούς πρόσφυγες. 34. ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣΗ εσχάτη των ποινών Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλαςxtsat.blogspot.gr «Η εσχάτη των ποινών» αναφέρεται συνήθως στη θανατική ποινή. Στη γλώσσα όμως του ποδοσφαίρου δηλώνει το πέναλτι, που έχει το χαρακτήρα «θανατικής ποινής» για την ομάδα που τιμωρείται. Ο τίτλος του διηγήματος μας προϊδεάζει λοιπόν για το θέμα και τονίζει τη διάθεση του ήρωα να «εκτελέσει» όσους αμφισβήτησαν την ποδοσφαιρική του αξία. Σχολιασμός τίτλου