ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΥΦΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ-ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α ) Στους όρους της Α στήλης να αντιστοιχίσετε τους όρους της Β στήλης (περισσεύει ένα)

Α   ΣΤΗΛΗ ΥΦΟΣ	Β  ΣΤΗΛΗ     ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ                ΕΠΙΛΟΓΕΣ
1. εύθυμο ,χιουμοριστικό, παιγνιώδες Α.     Ο συγγραφέας   συμβουλεύει  ή  παρακινεί   τον  αναγνώστη χρήση   β’   προσώπου -β’ ενικό / πληθυντικό ρημ χρήση  προστακτικής  ή  προτρεπτικής-αποτρεπτικής  υποτακτικής, βουλητικές προτάσεις Παροχή πληροφοριών. Παρότρυνση σε μια ιδεατή στάση ζωής, προσπάθεια νουθεσίας του δέκτη. 2. επίσημο  ,λόγιο , τυπικό , ουδέτερο,απρόσωπο Β. λογοπαίγνια, ευφυολογήματα, υπονοούμενα προφορικότητα καθημερινό λεξιλόγιο Οι λεκτικοί συνδυασμοί αποσκοπούν στη διακωμώδηση προσώπων ή καταστάσεων. (δημιουργία   κωμικών  καταστάσεων, χαριτόλογος διάθεση, ψυχαγωγικός  χαρακτήρας) 3. γλαφυρό  ,  λογοτεχνικό ,λυρικό ,ποιητικό ,ζωντανό, παραστατικό Γ.  απλό λεξιλόγιο,καθημερινό · μικροπερίοδος  λόγος · κυριαρχία παρατακτικής  σύνταξης · απλή έκφραση και σύνταξη. -  λείπουν τα σχήματα λόγου . - κυριαρχία  ρημάτων ·  ενεργητική  σύνταξη 4.  διδακτικό, συμβουλευτικό , παραινετικό, Προτρεπτικό Δ. ποιητική   γλώσσα εικονοπλαστικός  λόγος--Βασίζεται  στις σαφείς και καλαίσθητες εικόνες,  χρήση  εκφραστικών  μέσων χρήση :σχημάτων λόγου, διαλόγου, ρητορικών ερωτήσεων -ευθύς λόγος, χρήση παραδειγµάτων ,που προσδίδουν ζωντάνια και παραστατικότητα στο λόγο. ·σημεία  στίξης αφήγηση σε ιστορικό ενεστώτα (δηλαδή "παρελθοντικό" ενεστώτα,) 5. λέξεις/φράσεις που ως προς  τη χρήση τους ή και το σχηματισμό τους  προέρχονται από την καθαρεύουσα ή την αρχαία ελληνική γλώσσα ή δημιουργήθηκαν με αυτές ως πρότυπο, 6.. απλό , λιτό , φυσικό ΣΤ. αφηρημένες  έννοιες και  επιστημονικοί  όροι παθητική  σύνταξη  υποτακτική  σύνταξη  -διαδοχή  υπόταξη γ’ ρηματικό πρόσωπο αναφορική λειτουργία γλώσσας απουσία συναισθηματισμού ......................................................................................................................................................... Β)Χαρακτηρίστε το ύφος των παρακάτω κειμένων:
1. «Μμμ…» σκέφτηκε λίγο ο άλλος γλάρος, που ήταν μεγαλύτερος. Δεν απάντησε αμέσως. Πέταξε μόνος του πιο μακριά, ρούφηξε το θαλασσινό αεράκι και ξαναγύρισε στο σύντροφό του. «Ποιος σου είπε πως δεν έδωσε ο Θεός φτερά στους ανθρώπους; Μόνο που… τα δικά τους φτερά είναι κρυμμένα βαθιά μέσα στην ψυχή τους. Πρέπει μόνοι τους να ψάξουν, να τ’ ανακαλύψουν, να τα ξεδιπλώσουν και να πετάξουν στην ομορφιά». (Αλκυόνη Παπαδάκη, Το χαμόγελο του δράκου) ..............................................................................................................................................

2.

    Αν ισχύει αυτό, πρέπει οπωσδήποτε να αναρωτηθείτε

 για κάποια θέματα. Σκεφτείτε, αρχικά, αν παραμελείτε τα μαθήματά σας,

 για να μπείτε στο διαδίκτυο. Επίσης, να σας απασχολήσει

 αν μένετε ξύπνιοι ως αργά, επειδή περιηγείστε στο διαδίκτυο,

ενώ την άλλη μέρα έχετε σχολείο. Ένα άλλο κύριο ερώτημα είναι

αν έχετε χάσει την επαφή με τους φίλους σας στον πραγματικό κόσμο,

 επειδή προτιμάτε να είστε στο διαδίκτυο. Από την άλλη,

αισθάνεστε θυμωμένοι, απογοητευμένοι ή ευέξαπτοι, όταν δε βρίσκεστε

στον υπολογιστή σας; Τέλος, είστε μυστικοπαθείς σχετικά με το χρόνο

που περνάτε στο διαδίκτυο και λέτε ψέματα, όταν σας ρωτάνε γι' αυτό;

.......................................................................................

3) Παλιότερα η κοινωνία προστάτευε τα αγόρια σε κάποιο βαθμό από τις συνέ­πειες της αποτυχίας με το μύθο ότι τα αγόρια είναι εξυπνότερα από τα κορίτσια. Τα αγόρια έπρεπε vα ανταγωνίζονται μεταξύ τους αλλά δεν είχαν vα ανταγωνίζονται και τα κορίτσια. Κάθε φύλο ήταν προορισμένο για διαφορετικούς ρόλους και διαφορετικό τρόπο ζωής.

...................................................................................................................................................

4) Με τη ζωή λοιπόν στο Σύμπαν είναι αδύνατο να επικοινωνήσουμε, η ζωή όμως γύρω μας ανθίζει. Η ζωή εδώ, σ’ έναν μικρό και πανέμορφο πλανήτη, ανέδειξε ύστερα από σιωπηλές διεργασίες που διήρκεσαν δισεκατομμύρια χρόνια μια θαυμαστή ποικιλία έμβιων όντων. Οι θάλασσες και τα δάση της Γης, τα βουνά και οι πεδιάδες της αποκαλύπτουν κάθε στιγμή τη γοητεία που κρύβουν τα χιλιάδες όμοια ή ανόμοια δημιουργήματα της εξελίξεως. Η ανεμώνη και το δελφίνι, ο αίλουρος αλλά και ο γυπαετός, τα ανθρώπινα όντα στις πολλαπλές φυλετικές τους παραλλαγές, είναι δίπλα μας, συμμέτοχα του ίδιου πλανήτη και του μέλλοντός του

.......................................................................................................................................................

Γ)

ΠΗΓΗ : http://exapostasews.blogspot.com/2015/04/blog-post_98.html

1.Πώς   θα  χαρακτηρίζατε  το   ύφος  στο  ακόλουθο  απόσπασμα  από  κείμενο   : α] απλό  β]  περίτεχνο  γ]  επίσημο  ;  

   Να  τεκμηριώσετε  την  απάντησή  σας  με  αναφορά   σε  συγκεκριμένες  εκφραστικές  επιλογές 

 

   Κοινότατος, βέβαια, ο τόπος πως η εργασία μπορεί να είναι χαρά, όταν ασχολείσαι με αυτό που αγαπάς και ξέρεις, μ' αυτό που ται­ριάζει στην κλίση σου και στο «μεράκι» σου, μ' αυτό όπου έχεις «μυηθεί» και που άρχισες να το κατακτάς. Αλλά τι χαρά μπορεί να νιώσει ένας φιλόλογος, ένας μαθηματικός, ένας γεωπόνος, που αναγκάζεται να κάνει το γκαρσόνι ή το νυχτοφύλακα για τον επιούσιο; Και τι θα προσφέρει στο περιβόητο «κοινωνικό σύνολο», κάνοντας εργασία που αγνοεί και που μισεί, και μην κάνοντας την ερ­γασία που γνωρίζει και λαχταρά; Μετρήθηκε τάχα πόση είναι αυτού του είδους η σπατάλη εργατικού δυναμικού αλλά και το «διαφεύγον κέρδος» από τη μη αξιοποίηση γνώσεων και σπουδαστικού χρόνου;

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2.       Πώς   θα  χαρακτηρίζατε  το   ύφος  στο  ακόλουθο  απόσπασμα  από  κείμενο ;   α ) επιστημονικό    β)  γλαφυρό    γ)  ειρωνικό   

        Να  τεκμηριώσετε  την  απάντησή  σας  με  αναφορά   σε  συγκεκριμένες  εκφραστικές  επιλογές 

   Το ίδιο έγινε με όλα τα γεγονότα, τα πρόσωπα και τα πράματα που άγ­γισε με το μαγικό ραβδί της η Μεγάλη Τέχνη. Ας ξαναθυμηθούμε κείνο το παλιό παραμύθι που μας έλεγε η γιαγιά, για την πολιτεία που μια κατάρα τη μαρμάρωσε. Εκεί, λέει, όλα τα 'χε σκεπάσει η σιωπή της ακινησίας. Τ' αηδόνια ασάλευτα, βουβά πάνω στα ακίνητα κλαδιά. Τα δάση πετρωμένα. Κανένα αγέρι. Μήτε ένα θρόισμα. Οι βρύσες στερεμένες, και μπροστά στις στεγνές γούρνες μαρμαρωμένες και οι κοπέλες, με τις στάμνες στο χέρι, αδειανές. Έτσι, παντού. Οι άνθρωποι και τα ζωντανά, πετρωμένα αγάλματα. Τα μά­τια τους αδειανά από βλέμμα και το στόμα τους από φωνή. Τα κύματα στη θά­λασσα μαρμάρωσαν κι αυτά.   Και κάποια μέρα, να και περνά η Πεντάμορφη, η μικρή μάγισσα. Περνά μέσα στη νεκρή πολιτεία, χαμογελά με καλοσύνη, και τ' αγγίζει όλα με το τριανταφυλλί ραβδάκι της. Τις πέτρες, τις πόρτες, τους αν­θρώπους, τα δέντρα και τα νερά. Και τότες γίνεται το θάμα. Ένας άνεμος ζω­ής φυσά πάνω στη μαρμαρωμένη χώρα.

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3.  Να   αναγνωρίσετε  τρία  γνωρίσματα  του  επιστημονικού  ύφους   στο  ακόλουθο  από

σπασμα  

   Η ψυχική τυραννία του μελλοθάνατου είναι ίσως το πιο σοβαρό επιχείρημα για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Πραγματικά ο καταδικασμένος σε θάνατο έχει το μονα­δικό «προνόμιο» να γνωρίζει τη βεβαιότητα του επικείμενου θανάτου του, πράγμα που τον τοποθετεί έξω από τα όρια της ανθρώπινης υπάρξεως. Η  υπαρξιακή-οριακή κατάσταση του μελλοθάνατου δεν είναι αντίθετη με το Σύνταγμα, αφού δεν έχει καμιά  σχέση με την απαγορευόμενη σ' αυτό προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ούτε όμως και αποτελεί μοναδική περίπτωση αυτή του θανατοποινίτη. Σε παρόμοια κατάσταση, βρίσκονται άνθρωποι που ξεκινούν για μια «αποστολή θανάτου», καθώς και ανίατα άρρω­στοι που γνωρίζουν το βέβαιο επικείμενο θάνατο τους. Η απίθανη παρέκκλιση από την πρόβλεψη δεν λείπει σαν αφηρημένη δυνατότητα σε καμιά από τις παρόμοιες περιπτώσεις πορείας προς το θάνατο.

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4.       Πώς   θα  χαρακτηρίζατε  το  ύφος  του  ακόλουθου  κειμένου  ως  προς  την  ψυχική  

         διάθεση  του   συγγραφέα   και  γιατί  ;

   

  Ο Ντούσσελ, ο γιατρός που μοιράστηκε μαζί μου την καμαρούλα, έχει να μας πει ένα σωρό πράγματα για τον έξω κόσμο, τώρα πια που πάψαμε ν' ανήκουμε σ' αυτόν. Οι ιστο­ρίες του είναι θλιβερές. Πολλοί φίλοι εξαφα­νίστηκαν. Η τύχη τους μας τρομάζει. Κάθε βραδιά χτενίζουν την πόλη τα στρατιωτικά αυτοκίνητα με τους πράσινους μουσαμάδες. Οι Γερμανοί χτυπούν όλες τις πόρτες και ψά­χνουν για Εβραίους. Αν βρουν Εβραίους, φορτώνουν στα καμιόνια ολόκληρη την οικο­γένεια. Όσοι δεν κρύβονται υπογράφουν την καταδίκη τους. Οι Γερμανοί το κάνουν αυτό συστηματικά με τη λίστα στο χέρι, χτυπώντας εκείνη την πόρτα που θα βρουν να τους περιμένει πλούσια λεία. Άλλοτε πάλι, οι δυστυχισμένοι πληρώνουν λύτρα για κάθε κεφάλι. Το πράγμα είναι τραγικό. Το βρά­δυ βλέπω να περνάνε συχνά αυτές οι λιτανείες των ασθενών με τα παι­διά τους να κλαίνε, να σέρνονται κάτω απ' τις διαταγές μερικών κτηνανθρώπων, που τους χτυπούν με το μαστίγιο και τους βασανίζουν, ώσπου να πέσουν κάτω. Δε λυπούνται κανένα, ούτε τους γέρους, ούτε τα μωρά, ούτε τις έγκυες γυναίκες, ούτε τους αρρώστους. Όλοι είναι κα­τάλληλοι για το ταξίδι προς το θάνατο.

...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5.     Το  ύφος  του  ακόλουθου  κειμένου  έχει  στοιχεία  του  προφορικού  λόγου .        Να   εντοπίσετε  τρία   στοιχεία  του  κειμένου   που  το  επιβεβαιώνουν

Από το καρτέρι  στην πλατεία Ομονοίας  ως το καραούλι  στις αίθουσες  των δικαστηρίων   και τα ..τυχερά τηλέφωνα  που λαμβάνει    κάθε εκπομπή   βρίσκεται  ο  « αυριανός»  καλεσμένος   των καθημερινών  ανθρωποκεντρικών εκπομπών . Δημοσιογράφοι  κάποιων  «ριάλιτι σόου»  στέκονται   σε   διάφορες  πιάτσες   των Αθηνών περιμένοντας   την  .... ξεχωριστή περίεργη  φάτσα    με την περίεργη   ερωτική  ιστορία    , η παρουσίαση της οποίας    θα ανεβάσει   στα ουράνια    τους αριθμούς    τηλεθέασης της εκπομπής  . Ε  λοιπόν όλοι αυτοί  οι πρωταγωνιστές   καταφεύγουν   στην τηλεόραση  γιατί έτσι  λύνονται  πάρα πολλές φορές  τα προβλήματά  τους ή  τουλάχιστον    επισπεύδονται  λύσεις. Μου   φαίνεται πως   η   τηλεόραση    έχει  υποκαταστήσει    τις κρατικές  αρχές .

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

   6. Να     δώσετε  έναν   χαρακτηρισμό  του  ύφους  στα  ακόλουθα  κείμενα  : επικριτικό   -  παραινετικό  -    επιστημονικό  -χιουμοριστικό  -  ζωηρό 

         

.......................................................................................................................................................

· 

         Το θαυμαστό είναι, ότι σε κανέναν ελληνικό ερειπιώνα δεν αισθανόμαστε ασυμφωνία ανάμεσα στο χαρακτήρα του τόπου και στην αρχιτεκτονική μορφή των μνημείων του. Το υλικό και το χρώμα τους, η κάτοψη τους, οι αναλογίες τους και η μορφή των μελών τους, η σύνταξη των μνημείων σε μικρές ομάδες, όπου το κάθε στοιχείο, ενώ βοηθάει για το σύνολο, δεν χάνει την αυθυπαρξία του και όπου η κάθε ομάδα δεν λησμονεί την ύπαρξη της άλλης, δείχνουν ασύγκριτη ευαισθησία για τον τόπο, τόση ώστε φαίνεται σαν αυτός να καλεί τα μνημεία να είναι τέτοια· και τούτα πάλι έχουν τόσο πολύ κρατήσει την ουσία της μορφής του τόπου, δίνοντας της σταθερότητα και διάρκεια, ώστε δεν είναι σπάνιο να μας οδηγήσουν, αυτά πρώτα, στο να προσέξουμε την ιδιομορφία του τόπου.

.................................................................................................................................................................

·  

         Ορισμένοι φανατικοί της συνωμοσιολογίας επιμένουν ότι η ανθρώπινη συνείδηση επηρεάζεται παγκοσμίως με ψεκασμούς: κάποιοι κακοί φορτώνουν τα αεροπλάνα τους με μυστηριώδη ψυχοτρόπα και τα στέλνουν να μας λούσουν από ψηλά. Άλλοι διατείνονται ότι ο μαζικός συνειδησιακός επηρεασμός επιτυγχάνεται με τα καλώδια της ΔΕΗ, αλλά αυτό ας μην το πολυσυζητάμε, γιατί στο τέλος θα μας επιβαρύνουν το λογαριασμό της ΔΕΗ και με κάνα άλλο... τέλος, ας πούμε με «φόρο ψυχικής καλλιέργειας». Και υπάρχουν κι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι με το κόλπο των εικόνων που προβάλλονται στην οθόνη με ταχύτητα που δεν την προλαβαίνει το μάτι, τα εν τω βάθει αφανή μηνύματα καταγράφονται στο υποσυνείδητό μας, άρα στην ουσία δρούμε σαν ανδρείκελα. Αλλά τίποτε από όλα αυτά τα σατανικά δεν χρειάζεται για να πετύχει μια διαφημιστική καμπάνια. Αρκεί η επανάληψη κι ο βομβαρδισμός, αρκεί δηλαδή να δουλεύει ακατάπαυστα το πλυντήριο· αδύναμα ή ενδοτικά μυαλά πάντοτε βρίσκονται.

.............................................................................................................................................................

·  

        Πρόσεξε πόσο συγκρούονται οι γνώμες των συναδέλφων σου, όταν χαρα­κτηρίζουν τη σημερινή Νεότητα συγκρίνοντας τη με την παλαιότερη. Σπάνια βρίσκεται κανείς να την εγκωμιάσει. Οι πιο πολλοί την κατηγορούν ότι έχασε τη φιλοπονία, το φιλότιμο, την ντροπή, τις αρετές που κάνουν το νέο άνθρωπο συμπαθητικό, αγαπητό.Μη βιαστείς να συμφωνήσεις μαζί τους. Εσύ να κάνεις προσεχτικές παρα­τηρήσεις και να σχηματίσεις τη δική σου γνώμη. - Πώς; - Αυτό είναι το μυστικό σου. Πάντως, όχι με απειλές και με λοιδορίες, ούτε με ειρωνείες και σαρκασμούς. Αλλά με την πειθώ, που είναι τόσο πιο αποτελεσματική, όσο επιχειρείται πιο πολύ με το ζωντανό παράδειγμα, παρά με τα άψυχα λόγια. Πρώτα όμως να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του Νέου.

.......................................................................................................................................