ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ,ΕΝΟΤΗΤΑ 6

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΕΝΟΤΗΤΑ 6η : ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ

ΠΗΓΗ http://istografia.blogspot.gr/2015/03/6.html

 ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ 

Αντωνυμίες λέγονται οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί ονόματος, δηλαδή στη θέση ουσιαστικού ή επιθέτου. Η αντωνυμία πρέπει να αντικαθιστά ένα όνομα που είναι γνωστό ή έχει δηλωθεί τουλάχιστο μια φορά, γιατί διαφορετικά δημιουργείται ασάφεια και αοριστία στο λόγο.

                     Οι αντωνυμίες διακρίνονται σε 8 είδη :

ΠΡΟΣΟΧΗ !

• Δεν πρέπει να συγχέουμε τα άρθρα με τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας γ΄προσώπου ( του, της, τον, τους, την, τις, το, τα). Τα άρθρα μπαίνουν πριν από ονόματα, ενώ οι αντωνυμίες πριν ή ύστερα από ρήμα. ( το πήρα απόφαση: αντωνυμία).

• Δεν πρέπει να συγχέουμε τις κτητικές αντωνυμίες μου, σου, του κλπ με τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας. Οι προσωπικές αντωνυμίες βρίσκονται πριν ή ύστερα από ρήμα, ενώ οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν ύστερα από ουσιαστικά.

         Φέρε μας  το βιβλίο (προσωπική)      αλλά     Το βιβλίο μας ( κτητική ).

• Η  Αόριστη αντωνυμία  ένας, μία, ένα αντικαθιστά ουσιαστικά και είναι μόνη της στο λόγο.(ένας κάποτε πήγαινε…)

 

• Το Αόριστο άρθρο ένας, μία, ένα συνοδεύει ουσιαστικά. ( ένας άνθρωπος προχωρούσε…)

 

• Το  Αριθμητικό  ένας, μία, ένα αντιδιαστέλλει τη μονάδα με τα πολλά. (στο δωμάτιο ήταν άλλος ένας άνθρωπος).

Συντακτικά οι αντωνυμίες χρησιμοποιούνται στο λόγο όπως και τα ονόματα που αντικαθιστούν.

Δηλαδή τις συναντάμε ως:

·     Υποκείμενο:                      Εμείς είμαστε μαθητές της Β΄τάξης Γυμνασίου.

·     Αντικείμενο:                     Τον κατηγόρησαν ως καταχραστή.

·     Κατηγορούμενο:                  Ποιος είσαι εσύ;

·     Επιθετικός προσδιορισμός:       Αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος.

·     Γενική προσδιοριστική:           Η ζωή μου είναι μονότονη.

·     Συνοδεύουν προθέσεις:                Το έμαθα από σένα.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ  ΛΕΞΕΩΝ

Οι λέξεις που σχηματίστηκαν από την ίδια απλή λέξη είτε με παραγωγή είτε με σύνθεση αποτελούν μια οικογένεια λέξεων. Οι λέξεις αυτές λέγονται  συγγενικές.

(θάλασσα, θαλάσσιος, θαλασσινός, θαλασσής, θαλασσογράφος, θαλασσόλυκος, προσθαλάσσωση,…).

Όταν μια λέξη είναι σύνθετη, ανήκει στην ετυμολογική οικογένεια και του α΄ και του β΄ συνθετικού.

Καταγράφω: α΄συνθετικό : κατά         καταζητούμαι, καταβάλλω, κατάλογος…
   β΄ συνθετικό: γράφω      γραφή, γραφτό, γραφείο, γραφειοκράτης…

 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 

1. Να υπογραμμίσετε τις αντωνυμίες στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους:

- Κανένας δε γνωρίζει κάτι για την υπόθεση.
- Θα σε περιμένω όση ώρα χρειαστεί.
- Μην πειράξεις τα πράγματά μου.
- Κάνει ό,τι του αρέσει.
- Ποιος χτυπάει την πόρτα;


2. Στις παρακάτω προτάσεις να χαρακτηρίσετε τις αντωνυμίες ως προς το είδος τους και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο:

- Εμείς δε θα φύγουμε από δω.
- Κάποιοι άνθρωποι είναι πολύ απαιτητικοί.
- Ο καταστηματάρχης μου έδωσε την απόδειξη.
-Η απόφασή μου είναι αμετάκλητη.


3. Να σχηματίσετε παράγωγες και σύνθετες λέξεις που να ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις παρακάτω λέξεις (από 4 παραδείγματα):


- λόγος………………………………………………………………………………………………………………………….
- τύχη……………………………………………………………………………………………………………………………
- τιμώ……………………………………………………………………………………………………………………………
- φύση…………………………………………………………………………………………………………………………
-ανακρίνω…………………………………………………………………………………………………………………….


4. Συμπληρώστε τα κενά με την κατάλληλη αντωνυμία:

•      Δεν του ξεφεύγει ……..
•      Έκαναν ………. μπορούσαν αλλά δεν έφεραν αποτέλεσμα
•      Δεν ξέρω …………. είναι τα πράγματα που άφησαν στην πόρτα σου.
•      Αυτός πάνω απ’ όλους βάζει τον ………..
•      ………………. δεν ……. τηλεφώνησε στα γενέθλιά του
•      ………………… άνθρωποι είναι πολύ απαιτητικοί

5. Κυκλώστε τις αντωνυμίες των προτάσεων που ακολουθούν, χαρακτηρίστε το είδος τους και προσδιορίστε τον συντακτικό τους ρόλο:

•      Εσείς θα έρθετε σινεμά;
•      Ο καθηγητής με έβγαλε έξω από την τάξη
•      Το βιβλίο σου βρίσκεται μέσα στο ντουλάπι
•      Να σέβεστε τους άλλους
•      Σου χρωστάει πολλά χρήματα;
•      Αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος
•     Ποιος είσαι εσύ;

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΑΝΝΑ ΜΑΚΡΑΚΗ (4ο Γυμνασιο Ηρακλείου)

Ενότητα 6 η - ΜΜΕ Μ.Μ.Ε.
ΠΗΓΗ http://eu-mathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%95%CE%9D%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A4%CE%91-6-MME.pdf 
Τα κυριότερα: Τύπος, Ραδιόφωνο, Τηλεόραση.
 Θετικά: 
• Ενημερώνουν για όλα τα θέματα.
 • Καταργούν τις αποστάσεις.
 • Προβληματίζουν και αναπτύσσουν τη φαντασία.
 • Μας φέρνουν σε επαφή με άλλους πολιτισμούς και άλλες χώρες.
• Μας διασκεδάζουν.
• Προβάλλουν έργα τέχνης και πολιτιστικές δραστηριότητες
. • Ευαισθητοποιούν για κοινωνικά θέματα
. Αρνητικά: 
• Παραπληροφορούν.
 • Αλλοιώνουν την πραγματικότητα.
 • Προξενούν «πλύση εγκεφάλου».
 • Αποδυναμώνουν την κριτική σκέψη του ατόμου.
 • Απομονώνουν το άτομο από τους γύρω του.
 • Προωθούν την ξενομανία. • Αλλοιώνουν τη γλώσσα.
Προϋποθέσεις ορθής λειτουργίας
 • Ουσιαστική ενημέρωση.
• Σεβασμός στις ανάγκες του τηλεθεατή.
 • Καλλιέργεια ηθικών αξιών και αρχών.
 • Έντιμοι δημοσιογράφοι.
 • Η πολιτεία να λάβει αυστηρά μέτρα.
Διαδίκτυο
 Προσφορά: 
• Πληροφορίες στον παγκόσμιο ιστό.
• Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
• Συνομιλία με άλλους.
 • Ψυχαγωγία. • Εκπαίδευση μέσω απόστασης.
• Ελεύθερη πρόσβαση πληροφοριών.
 • Κοινωνικοποίηση του ατόμου.
 Κίνδυνοι: 
• Παραπληροφόρηση. • Αδυναμία ελέγχου ψευδών μηνυμάτων. • Απομόνωση του ατόμου. • «πλύση εγκεφάλου». • Κυριαρχία Αγγλικής γλώσσας > αλλοίωση άλλων γλωσσών.
Προτάσεις:
 Γονείς: • Συζήτηση και διάλογος με τα παιδιά για τους κινδύνους του διαδικτύου. • Να επιβλέπουν. • Να παροτρύνουν το παιδί να συμμετέχει σε άλλες δραστηριότητες.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
 1) Να βρείτε το είδος των παρακάτω υπογραμμισμένων αντωνυμιών:
  Η ιδέα της ανέγερσης του νέου κτηρίου ήταν δική του. 
 Η επιτυχία του σχεδίου εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.
 Δικαίωμα εγγραφής στο πρόγραμμα έχουν μόνο όσοι είναι άνεργοι.
  Κάποιοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεών τους.
 Τόση ποσότητα αλατιού είναι κατάλληλη, για να γίνει εύγευστο το φαγητό.
2) Στις παρακάτω φράσεις να δηλώσετε ποτε οι υπογραμμισμένοι τύποι είναι αντωνυμίες και ποτε άρθρα:
 o Για να το επιβεβαιώσουμε πρέπει να συνεχίσουμε την έρευνά μας.
o Της έδωσα να καταλάβει ότι το έκανα για το καλό της.
 o Του το αγόρασα για τα γενέθλιά του.
 o Τον είδα χτες αργά να οδηγεί το αυτοκίνητο που του δάνεισες.