ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Ενότητα 2η )
από τη συνάδελφο Φωτεινή Θεοδούλου (Κύπρος)
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Α. EΓΚΛΙΣΕΙΣ
Πρέπει να ξέρω να αναγνωρίζω τις εγκλίσεις των ρημάτων και να καταλαβαίνω τι φανερώνουν :
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
Φανερώνει:
1. Το πραγματικό, το βέβαιο Διάβασε και γι’ αυτό έγραψε καλά.
2. Το δυνατό Αν είχε διαβάσει, θα έγραφε καλά στις εξετάσεις.
3. Το πιθανό Ο Πέτρος δεν φάνηκε. Μάλλον θα διαβάζει.
4. Ευχή (ας, να, μακάρι να, είθε να ) Μακάρι να διαβάζατε όλο το χρόνο! Ας μελετούσατελίγο περισσότερο...!
5. Παράκληση Δεν ρίχνετε μια ματιά στις εγκλίσεις;
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
Φανερώνει:
1. Το ενδεχόμενο Ίσως να χρειαστεί να διαβάσετε λίγο περισσότερο.
2. Το επιθυμητό Ας γράψετε όλοι
3. Προτροπή Ας αρχίσετε διάβασμα!
4. Παραχώρηση Εντάξει, να μη διαβάσετε την ενότητα 7 !
5. Ευχή Μακάρι να πετύχετε στις εξετάσεις!
6. Απορία Να διαβάσουμε και τα 15 κείμενα ;
7. Προσταγή ή απαγόρευση ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΚΑΛΑ!
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Φανερώνει:
1. Προσταγή Καθίστε τώρα να διαβάσετε για τις εξετάσεις!
2. Προτροπή Διαβάστε για τις εξετάσεις!
3. Απαγόρευση Μη μιλάτε την ώρα της εξέτασης!
ΑΣΚΗΣΗ :
Να γράψετε σε ποια έγκλιση βρίσκονται τα υπογραμμισμένα ρήματα και τι φανερώνει
η έγκλιση αυτή στη συγκεκριμένη περίπτωση.
1. Μακάρι να πήγαινα κι εγώ στο μπάσκετ μαζί τους. Οριστική (ευχή)
2. Ίσως να συναντήσω την Αθηνά σήμερα .................................................................................
3. Φρόντιζε πάντα την εμφάνισή του ...........................................................................................
4. Δοκίμασε να λύσεις αυτή την άσκηση .....................................................................................
5. Να σας έχει καλά ο Θεός! ........................................................................................................
6. Σταματάτε να τσακώνεστε! .....................................................................................................
7. Θα είχα χάσει το δρόμο, αν δεν ήσουν εσύ! ........................................................................
8. Μη φωνάζεις! .............................................................................................................................
9. Εντάξει, ας μη βγούμε έξω απόψε! .........................................................................................
10. Να λύσουμε όλες τις επαναληπτικές ασκήσεις; ..............................................................
Β. ΧΡΟΝΟΙ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
|
ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
| ||
ΠΑΡΟΝ
|
ΠΑΡΕΛΘΟΝ
|
ΜΕΛΛΟΝ
| |
ΜΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ
|
Ενεστώτας:
διαβάζω
|
Παρατατικός:
διάβαζα
|
Εξακολουθητικός Μέλλοντας:
θα διαβάζω
|
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ
|
-- --
|
Αόριστος:
διάβασα
|
Συνοπτικός/Στιγμιαίος Μέλλοντας:
θα διαβάσω
|
ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟ
|
Παρακείμενος:
έχω διαβάσει
|
Υπερσυντέλικος:
είχα διαβάσει
|
Συντελεσμένος Μέλλοντας:
θα έχω διαβάσει
|
ΑΣΚΗΣΕΙΣ :
1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τη χρονική βαθμίδα και το ποιόν ενέργειας
του κάθε ρήματος.
ΡΗΜΑ
|
ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ
|
ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
|
είχε διαβάσει
|
παρελθόν
|
συντελεσμένο
|
παρακολουθούσαν
| ||
φτιάχνεις
| ||
θα έχει χαθεί
| ||
θα προσέξω
| ||
έχω αγχωθεί
| ||
ταράχτηκα
| ||
σκουπίζω
| ||
2. Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις βάζοντας τα ρήματα στον Aόριστο.
Προσέξετε την αύξηση!!!
α. Εκφράζει με θάρρος τις απόψεις του. Εξέφρασε με θάρρος τις απόψεις του.
β. Προκύπτουν πολλά ζητήματα. ...............................................................................
γ. Αναλαμβάνω την ευθύνη. ....................................................................................
δ. Τον προσβάλλει αυτό που είπες! ................................................................................
ε. Μου διαφεύγει η απάντηση. .....................................................................................
στ. Συγγράφει τη διατριβή του. .....................................................................................
Γ. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ
Ανάλογα με τη σχέση του πρώτου με το δεύτερο συνθετικό χωρίζονται σε:
· Παρατακτικά: τα σύνθετα παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο.
(Θα μπορούσαν απλώς να συνδεθούν με το ΚΑΙ.)
αλατοπίπερο < αλάτι + πιπέρι
ασπρόμαυρος < άσπρος + μαύρος
ανοιγοκλείνω < ανοίγω + κλείνω
- Προσδιοριστικά: το πρώτο συνθετικό προσδιορίζει το δεύτερο.
μεγαλούπολη < μεγάλη + πόλη
βατραχοπέδιλα < βάτραχος + πέδιλα
σιγοτραγουδώ < σιγά + τραγουδώ
- Κτητικά: μπορούν να αποδοθούν με τη φράση «εκείνος που εχει...»
καλότυχος < καλός + τύχη (εκείνος που έχει καλή τύχη)
γκριζομάλλης < γκρίζος + μαλλιά (εκείνος που έχει γκρίζα μαλλιά)
· Αντικειμενικά: το ένα συνθετικό είναι το ουσιαστικό και έχει θέση αντικειμένου στο ρήμα.
βιβλιοπώλης < βιβλίο + πωλώ (αυτός που πουλά βιβλία – βιβλία = αντικείμενο)
πετρελαιοπαραγωγός < πετρέλαιο + παραγωγός (αυτός που παράγει πετρέλαιο)
ΑΣΚΗΣΗ : Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα.
ΣΥΝΘΕΤΗ ΛΕΞΗ
|
Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ
|
Β΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ
|
ΕΙΔΟΣ
|
παυσίπονο
|
παύω
|
πόνος
|
αντικειμενικό
|
βαριακούω
| |||
μικροϊδιοκτήτης
| |||
καλόκαρδος
| |||
αγριολούλουδο
| |||
κωμικοτραγικός
| |||
νεκροθάφτης
| |||
στενόμακρος
| |||
