Σχεδιαγράμματα στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ' Γυμνασίου - Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης
Το φαινόμενο βιομηχανική επανάσταση
Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στα 1750-1780. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε εκβιομηχάνιση.
Κύρια χαρακτηριστικά της εκβιομηχάνισης:
· Η εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων με επακόλουθα:
- τον περιορισμό της χειρωνακτικής εργασίας,
- την αύξηση της παραγωγής,
- τη μείωση του κόστους των προϊόντων.
· Η αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας – κυρίως του άνθρακα.
· Η εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία.
· Η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια.
· Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.
Κύριοι πόλοι ανάπτυξης ήταν η υφαντουργία και η μεταλλουργία.
Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης
Στα μέσα του 19ου αιώνα η εκβιομηχάνιση περιοριζόταν:
· στη Μ. Βρετανία,
· στη βόρεια και ανατολική Γαλλία,
· στις Κάτω Χώρες και το Βέλγιο,
· στις όχθες του ποταμού Ρήνου,
· στη βόρεια Ιταλία.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά εξαπλώθηκε με γρήγορους ρυθμούς σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.
Καινοτομίες στον 19ο αιώνα:
· Χημεία: μαζική παραγωγή αγαθών.
· Ηλεκτρισμός: (α) ως πηγή ενέργειας, (β) ως μέσο φωτισμού.
Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες
· Σιδηρόδρομος - Σύμβολα της
· Ατμόπλοιο - βιομηχανικής ανάπτυξης
· Αυτοκίνητο -
· Αεροπλάνο -
· Μέσα μετάδοσης ήχου -
Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός
Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός ή κεφαλαιοκρατία.
Ιδεολογική βάση του νέου συστήματος:
Ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι επιχειρηματίες είχαν την ελευθερία να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο, για να κερδίζουν à το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.
Χαρακτηριστικά του καπιταλισμού:
· επιχειρήσεις με μετοχικό κεφάλαιο,
· μεγάλες τράπεζες,
· ολιγοπώλια ή μονοπώλια,
· περιοδικές οικονομικές κρίσεις.
