ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,ΕΝΟΤΗΤΑ 13 : ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ,ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της Βιομηχανικής επανάστασης

ΠΗΓΕΣ : http://skapanefs.blogspot.gr/2012/04/13.html
https://e-didaskalia.blogspot.gr/2012/08/13.html
http://fliphtml5.com/xpqa/cihc/basic(απαντήσεις στις ερωτησεις του βιβλίου )

Η βιομηχανική επανάσταση έφερε σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές :

1. πληθυσμιακές μεταβολές : Καθώς βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο, ο πληθυσμός της Ευρώπης ιδίως μετά το 1850 αυξήθηκε εντυπωσιακά. Παράλληλα είχαμε εσωτερική μετανάστευση (προς τις βιομηχανικές πόλεις, όπου υπήρχαν εργοστάσια και χρειάζονταν εργάτες) και εξωτερική μετανάστευση (προς τις Η.Π.Α., την Αυστραλία και τον Καναδά)

2. κοινωνικές αλλαγές :

Α. οι αριστοκράτες-μεγαλογαιοκτήμονες παρέμειναν πανίσχυροι στην ανατολική και μεσογειακή Ευρώπη. Στην Αγγλία ασχολήθηκαν με επιχειρήσεις κι έτσι εξακολούθησαν να είναι ισχυροί. Αντίθετα στη Γαλλία έμειναν πίσω στις εξελίξεις και συνεχώς έχαναν τη δύναμή τους.

Β. οι αστοί έγιναν πλέον η κυρίαρχη τάξη. Χωρίζονταν σε α) μεγαλοαστούς (βιομήχανους, μεγαλέμπορους, τραπεζίτες) β) μεσοαστούς (βιοτέχνες και ελεύθερους επαγγελματίες) και γ) μικροαστούς (δημόσιους και ιδιωτικούς υπάλληλους). Οι μεγαλοαστοί διέθεταν πλούτο, κύρος και πολιτική επιρροή.

Γ. οι αγρότες ήταν η πλειοψηφία των Ευρωπαίων του 19ου αιώνα. Ζούσαν σε ασταθείς συνθήκες. Πολλοί από αυτούς μετανάστευσαν.

Δ. οι εργάτες συνεχώς αυξάνονταν. Δούλευαν 12-16 ώρες κάθε μέρα, όλες τις μέρες του χρόνου. Έπαιρναν πολύ μικρούς μισθούς. Κατοικούσαν σε μικρά και ανθυγιεινά σπίτια. (Το 1827 οι Γάλλοι εργάτες πέθαιναν από τις κακουχίες στα 27 τους κατά μέσο όρο)

3. σοσιαλιστικές ιδέες : Ο σοσιαλισμός, σαν θεωρία τονίζει το κοινωνικό συμφέρον και όχι το ατομικό. Οι πρώτοι σοσιαλιστές μιλούσαν για μια ιδανική κοινωνία που θα έπρεπε να υπάρχει. Οι απόψεις τους ονομάστηκαν ουτοπικός σοσιαλισμός. Το 1848 οι Γερμανοί Κάρλ Μάρξ και Φρίντριχ Ένγκελς δημοσίευσαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Αργότερα ο Μαρξ δημοσίευσε το Κεφάλαιο. Σε αυτό υποστήριζε ότι η κοινωνική αδικία υπάρχει επειδή οι ολιγάριθμοι αστοί είχαν στα χέρια τους τα μέσα παραγωγής(πρώτες ύλες, μηχανήματα κλπ). Θα έπρεπε λοιπόν η εργατική τάξη να οργανωθεί σε ένα δικό της κόμμα (κομμουνιστικό), να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να πάρει αυτή τα μέσα παραγωγής στα χέρια της. Η νέα κομμουνιστική κοινωνία δε θα είχε τάξεις κι έτσι δε θα υπήρχε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτές οι θέσεις έγιναν γνωστές ως μαρξισμός.

4. ανάπτυξη του συνδικαλισμού : Οι εργάτες, που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, ξεσηκώθηκαν. Μετά το 1830 άρχισαν να διεκδικούν οργανωμένα κάποια αιτήματα, όπως ήταν η 8ωρη εργασία. Το 1838 η αγγλική Ένωση Εργατών δημοσίευσε τη Χάρτα του Λαού, με την οποία διατύπωσαν διάφορα πολιτικά αιτήματα, όπως η καθολική ψηφοφορία για τους άνδρες. Τα μέλη της Ένωσης ονομάστηκαν χαρτιστές. Οι εργάτες διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους, κυρίως με απεργίες, οι οποίες κατέληγαν σε βίαιες καταστολές. Η απεργία των εργατών του Σικάγου, την 1η Μαΐου 1886 με αίτημα την 8ωρη εργασία πνίγηκε στο αίμα. Τα συνδικάτα και τα σοσιαλιστικά κόμματα από το 1890 άρχισαν να γιορτάζουν την Πρωτομαγιά ως παγκόσμια ημέρα εργατών.
  Ως τα τέλη του 19ου αιώνα τα συνδικάτα είχαν πετύχει :

Α. τη 10ωρη εργασία

Β. τη δημιουργία ασφαλιστικών ταμείων, που στήριζαν οικονομικά τους εργάτες σε περίπτωση ατυχήματος, ασθένειας ή απόλυσης.

Γ. τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας με τους εργοδότες (δηλαδή εξασφάλιση κατώτερου ορίου στους μισθούς)

5. πολιτική ανάπτυξη των εργατών: Το 1864 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η Α’ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΗ ΕΡΓΑΤΩΝ (1η Διεθνής), που διαλύθηκε το 1876 εξαιτίας διαφωνιών. Το 1889 ιδρύθηκε στο Παρίσι η 2η ΔΙΕΘΝΗΣ με συμμετοχή μόνο πολιτικών κομμάτων που υποστήριζαν τον μαρξισμό. Τις επόμενες χρονιές δημιουργήθηκαν σε πολλές χώρες της Ευρώπης σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα. Κάποια από αυτά τα κόμματα υποστήριζαν ότι έπρεπε να κερδίσουν την εξουσία με εκλογές, ενώ κάποια άλλα υποστήριζαν την ιδέα της επανάστασης (π.χ. ο Κάρλ Λιμπκνεχτ και η Ρόζα Λούξεμπουργκ με το κόμμα των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και ο Λένιν στη Ρωσία)

6. κίνημα φεμινισμού : κατά τον 19ο αιώνα πολλές γυναίκες εργάζονταν στα εργοστάσια. Απέκτησαν οικονομική ανεξαρτησία κι άρχισαν να διεκδικούν δικαιώματα. Το 1903 η Αγγλίδα Έμελιν Πάνκχορστ ίδρυσε την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών, που μαχόταν για δικαιώματα στις γυναίκες, κάτι που άρχισε να γίνεται κατά τον 20ο αιώνα σε κάποιες χώρες της Ευρώπης.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

https://e-didaskalia.blogspot.gr/2012/08/13.html

ΕΝΟΤΗΤΑ 13

Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης

Πληθυσμιακές μεταβολές

§  Εσωτερική μετανάστευση: με κατεύθυνση προς τις βιομηχανικές πόλεις.

§  Εξωτερική μετανάστευση: με κατεύθυνση προς ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία.

Κοινωνικοί μετασχηματισμοί

Οι αριστοκράτες:

·      Πανίσχυροι σε περιοχές, όπου οι κοινωνικές δομές δεν άλλαξαν. 

·      Κράτησαν διπλή στάση σε περιοχές, όπου επικράτησε η βιομηχανική επανάσταση: (α) στην Αγγλίαάρχισαν να ασχολούνται με επιχειρήσεις καπιταλιστικού χαρακτήρα, (β) στη Γαλλία, αντίθετα, δεν έδειξαν ενδιαφέρον για νέου τύπου δραστηριότητες.

Οι αστοί:

Ήταν η κυρίαρχη πλέον τάξη και διακρινόταν:

·      σε μεγαλοαστούς: βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, τραπεζίτες, 

·      σε μεσοαστούς: βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες,

·      σε μικροαστούς: δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι.

Οι αγρότες:

Ζούσαν κάτω από ασταθείς συνθήκες και πολλοί μετανάστευσαν.

Οι εργάτες:

Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, καθώς εργάζονταν 12 έως 16 ώρες καθημερινά, χωρίς ημέρα ανάπαυσης και έπαιρναν πολύ χαμηλούς μισθούς.

Σοσιαλιστικές θεωρίες

Ουτοπικός σοσιαλισμός:

Πρόβαλε μια εξιδανικευμένη μορφή κοινωνίας και εκφράστηκε από τους πρώτους σοσιαλιστές (Σαιν Σιμόν, Φουριέ, Όουεν, Μπλαν).

Μαρξισμός:

Πρόβαλε την άποψη ότι κύρια αιτία της κοινωνικής αδικίας ήταν το γεγονός ότι ολιγάριθμοι αστοί ήταν ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και έθεσε ως στόχο τη δημιουργία μιας αταξικής κοινωνίας, όπου δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση. Διαμορφώθηκε από τους Γερμανούς Καρλ Μαρξ και Φριντριχ Έγκελς, που το 1848 δημοσίευσαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.      

Η ανάπτυξη του συνδικαλισμού

·      Μετά το 1830 οι εργάτες άρχισαν να διεκδικούν οργανωμένα την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, όπως ήταν η οκτάωρη εργασία.

·      Το 1838 η αγγλική Ένωση Εργατών δημοσίευσε τη Χάρτα του Λαού με  πολιτικά αιτήματα, όπως τη θέσπιση καθολικής ψηφοφορίας.

·      Την 1^η Μαϊου του 1886 μία εργατική απεργία στο Σικάγο των ΗΠΑ με αίτημα τη καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας πνίγηκε στο αίμα - από το 1890 η Πρωτομαγιά γιορτάζεται ως παγκόσμια ημέρα εργατών.

·       Στα τέλη του 19^ου αι. το εργατικό κίνημα είχε σημειώσει κάποιες επιτυχίες:

Ø  μείωση των ωρών εργασίας σε δέκα,

Ø  δημιουργία ταμείων ασφάλισης,

Ø  υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας με τους εργοδότες.

Η πολιτική οργάνωση των εργατών

·      Το 1864 ιδρύθηκε η πρώτη Διεθνής Ένωση Εργατών (πρώτη Διεθνής)

·      To 1889 στο Παρίσι ιδρύθηκε η δεύτερη Διεθνής με τη συμμετοχή μόνο πολιτικών κομμάτων που δέχονταν το μαρξισμό.

·      Τα επόμενα χρόνια δημιουργήθηκαν σε διάφορες χώρες σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα με μετριοπαθή ή επαναστατικό χαρακτήρα.

Το κίνημα για τη χειραφέτηση της γυναίκας

Το 1903 η Αγγλίδα Πάνκχορστ ίδρυσε την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών που μαχόταν για την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
http://fliphtml5.com/xpqa/cihc/basic