ΕΝΟΤΗΤΑ 4 -ΑΡΧΑΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΠΗΓΗ http://2stav-glossa.blogspot.com/2014/10/4.html

Αρχαία Ελληνικά Α' Γυμνασίου Εν. 4. Λουκιανού Αληθής Ιστορία

Α. Κείμενο

Ο Λουκιανός (γεννήθηκε το 120 μ.Χ. περίπου) καταγόταν από τη Συρία. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, στρέφεται με το έργο του εναντίον καθιερωμένων αντιλήψεων και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της εποχής του. Ένα σημαντικό έργο του είναι η Ἀληθὴς Ἱστορία, που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της δημιουργικής φαντασίας και του ανήσυχου πνεύματός του. Σε αυτό, με χαριτωμένο λόγο και περιπαικτική διάθεση, σατιρίζει τα περιπετειώδη μυθιστορήματα της εποχής του επινοώντας ένα υπερπόντιο ταξίδι που τον οδηγεί σε μια απίστευτη συνάντηση...

Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃπροσφερόμεθα. Μείναντες δὲ ἡμέρας ἐν τῇ νήσῳ πέντε, τῇ ἕκτῃἐξορμῶμεν καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦπελάγους διαθέοντας, ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰμεγέθη, πλὴν τῶν ποδῶν μόνων· ταῦτα γὰρ φέλλινα ἔχουσιν· ἀφ’ οὗ δή,οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες. Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐβαπτιζομένους, ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων καὶ ἀδεῶςὁδοιποροῦντας. Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς ἑλληνικῇφωνῇ λέγουσί τε εἰς Φελλὼ τὴν αὑτῶν πατρίδα ἐπείγεσθαι. Μέχρι μὲνοὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες, εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆςὁδοῦ βαδίζουσιν εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.3-4 (διασκευή)

Ο Λουκιανός στο έργο του Ἀληθὴς Ἱστορία διακωμωδεί μια κατηγορία λογοτεχνικών έργων που ήταν ιδιαίτερα αγαπητά στην εποχή του, ήταν όμως γεμάτα από υπερβολές και εξωπραγματικές καταστάσεις. Ο συγγραφέας ξεκινά για ένα θαλάσσιο ταξίδι με πολλά απρόοπτα· επισκέπτεται, μεταξύ άλλων, και το νησί των Φελλοπόδων, όπου όλα είναι ασυνήθιστα και παράξενα. Ενδεικτική της δροσιάς που αποπνέει ο λόγος του Λουκιανού είναι και η αφέλεια με την οποία εξηγούνται όλα τα δυσεξήγητα που μας περιγράφει.

  Στόχος του συγγραφέα είναι να διακωμωδήσει με χιουμοριστική διάθεση τα γεμάτα περιπέτεια μυθιστορήματα της εποχής του, που αν και γεμάτα απίθανα και μυθικά στοιχεία προσπαθούσαν ωστόσο να πείσουν τους αναγνώστες για την αλήθειά τους. Γι’ αυτό και ο τίτλος του μυθιστορήματος «Αληθής ιστορία» , όπου ανήκει το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι εντελώς ειρωνικός.

Η διαφορά με τους υπόλοιπους είναι ότι ο Λουκιανός τονίζει ότι το περιεχόμενο του έργου του είναι ψευδές, αποτρέποντας έτσι από το να τον πιστέψουν.

Ομοιότητες θα λέγαμε ότι παρουσιάζει το κείμενο με τις σημερινές κινηματογραφικές ταινίες
επιστημονικής φαντασίας ( o Ε.Τ και το Allien , τα ταξίδια του Γκιούλιβερ, Ο Πόλεμος των Άστρων κλπ με όντα εξωγήινα, φανταστικά αλλά με ανθρωπομορφικά στοιχεία)

Μετάφραση

  Διανύουμε λοιπόν πλέοντας περίπου τριακόσια στάδια και αγκυροβολούμε σε ένα μικρό και έρημο νησί. Κι αφού μείναμε πέντε ημέρες στο νησί, την έκτη ξεκινούμε και την όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα, που έμοιαζαν μ’ εμάς σε όλα και στο σώμα δηλαδή και στο ανάστημα εκτός από τα πόδια. Γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασμένα από φελλό. Γι’ αυτό το λόγο μάλιστα νομίζω και ονομάζονται Φελλόποδες. Απορούσαμε, λοιπόν, βλέποντάς τους να μην βουλιάζουν, αλλά να μένουν πάνω στα κύματα και να βαδίζουν άφοβα. Κι αυτοί μας πλησιάζουν και μας χαιρετούν και μας λένε στα ελληνικά ότι βιάζονται να φτάσουν στην Φελλώ, την πατρίδα τους. Μέχρις ενός σημείου λοιπόν μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας κι έπειτα αλλάζοντας δρόμο προχωρούν ευχόμενοι σ’ εμάς «καλό ταξίδι»

 Εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της 4ης Ενότητας Αρχαίων Ελληνικών Α'Γυμνασίου.
Λουκιανός "Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας" Φελλόποδες από το Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Κρήτης

Παράλληλα κείμενα

 Ἐντεῦθεν ἡμᾶς ὑπεδέχετο πέλαγος προσηνὲς καὶ νῆσος οὐ μεγάλη,εὐπρόσιτος, συνοικουμένη· ἐνέμοντο δὲ αὐτὴν ἄνθρωποι ἄγριοι, Βουκέφαλοι,κέρατα ἔχοντες, οἷον παρ᾿ ἡμῖν τὸν Μινώταυρον ἀναπλάττουσιν. ἀποβάντες δὲπροῄειμεν ὑδρευσόμενοι καὶ σιτία ληψόμενοι, εἴ ποθεν δυνηθείημεν· οὐκέτιγὰρ εἴχομεν. καὶ ὕδωρ μὲν αὐτοῦ πλησίον εὕρομεν, ἄλλο δὲ οὐδὲν ἐφαίνετο,πλὴν μυκηθμὸς πολὺς οὐ πόῤῥωθεν ἠκούετο. δόξαντες οὖν ἀγέλην εἶναι βοῶν,κατ᾿ ὀλίγον προχωροῦντες ἐπέστημεν τοῖς ἀνθρώποις. οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶςἐδίωκον, καὶ τρεῖς μὲν τῶν ἑταίρων λαμβάνουσιν, οἱ δὲ λοιποὶ πρὸς τὴνθάλατταν καταφεύγομεν.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.44

Μετάφραση

Έπειτα μας υποδέχτηκε ήρεμο πέλαγος και μικρό νησί, ευκολοπλησίαστο, κατοικημένο· και το κατείχαν άγριοι άνθρωποι, οι Βουκέφαλοι, που είχαν κέρατα, όπως φαντάζονται σ' εμάς το Μινώταυρο. Και αφού αποβιβαστήκαμε, προχωρήσαμε, για να βρούμε νερό και τροφή, αν μπορούσαμε από κάπου· γιατί δεν είχαμε. Και νερό εκεί κοντά βρήκαμε, τίποτε άλλο όμως δε φαινόταν, εκτός από μεγάλο μουγκρητό που ακουγόταν κοντά. Επειδή νομίσαμε λοιπόν, ότι ήταν κοπάδι βοδιών, προχωρώντας λίγο συναντήσαμε τους ανθρώπους. Και αυτοί, μόλις μας είδαν, μας καταδίωξαν και τρεις από τους συντρόφους μας συλλαμβάνουν, ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούσαμε να βρούμε καταφύγιο στη θάλασσα.

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm

  http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12054/

Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας, ενότητα 4 Αρχαίων Α΄ Γυμνασίου from Χρήστος Τσατσούρης

Ετυμολογικά. Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (Υποκοριστικά - Περιεκτικά - Τοπικά), Εν. 4 Αρχαίων Α΄ Γυμνασίου from Χρήστος Τσατσούρης

Έγινε από την Κατερίνα Προκοπίου για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών της Α΄ Γυμνασίου

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου:Ενότητα 4 : Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας from katerina Prokopiou

Λεξιλογικός πίνακας

Για τη λέξη φωνή Η σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα στα λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm

 

Β2. Ετυμολογικά

Παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (α′ μέρος)

• Υποκοριστικά – Περιεκτικά – Τοπικά

Υποκοριστικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία δηλώνουν πραγματική ή συναισθηματική σμίκρυνση της πρωτότυπης λέξης.
Περιεκτικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν το μέρος που περιέχει πολλά από εκείνα που φανερώνει η πρωτότυπη λέξη ή πολλά όμοια πράγματα που βρίσκονται στο ίδιο μέρος.
Τοπικά είναι τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν τον τόπο όπου μένει ή εργάζεται το πρόσωπο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή τον τόπο όπου γίνεται μια ενέργεια.

Καταλήξεις υποκοριστικών -άριον ἀνθρωπάριον < ἄνθρωπος -ιον σωμάτιον < σῶμα -ίδιον οἰκίδιον < οἶκος -ίς νησίς < νῆσος -ίσκος νεανίσκος < νεανίας -ύδριον νησύδριον < νῆσος -ύλλιον εἰδύλλιον < εἶδος (σύντομο ποίημα συχνά με βουκολικό περιεχόμενο)

Καταλήξεις περιεκτικών -(ε)ών ἀμπελών < ἄμπελος ἐλαιών < ἐλαία -ιά μυρμηκιά < μύρμηξ στρατιά < στρατός

Καταλήξεις τοπικών -ιον ἐμπόριον < ἔμπορος -(ε)ῖον ἰατρεῖον < ἰατρός

 Γ . Γραμματική

Κλίση του άρθρου
	Ενικός αριθμός
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Ονομαστική	ὁ	ἡ	τὸ
Γενική	τοῦ	τῆς	τοῦ
Δοτική	τῷ	τῇ	τῷ
Αιτιατική	τὸν	τὴν	τὸ
Κλητική	ὦ	ὦ	ὦ
	Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οἱ	αἱ	τὰ
Γενική	τῶν	τῶν	τῶν
Δοτική	τοῖς	ταῖς	τοῖς
Αιτιατική	τοὺς	τὰς	τὰ
Κλητική	ὦ	ὦ	ὦ

Β΄ κλίση ουσιαστικών

Η δεύτερη κλίση περιλαμβάνει ονόματα:

• αρσενικά και θηλυκά σε: -ος
• ουδέτερα σε: -ον
• συνηρημένα σε: -ους
• αττικόκλιτα αρσενικά και θηλυκά σε: -ως, ουδέτερα σε: -ων  

Παρατηρήσεις:

• Τα αρσενικά και τα θηλυκά της β' κλίσης έχουν τις ίδιες καταλήξεις στον ενικό και στον πληθυντικό.
• Τα ουδέτερα σχηματίζουν στον ενικό και στον πληθυντικό τρεις πτώσειςόμοιες: την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική.

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/kli-ous.htm

καταλήξεις ασυναίρετων της β' κλίσης Ενικός Αρσενικά Θηλυκά Ουδέτερα ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -ος -ου -ῳ -ον -ε -ον -ου -ῳ -ον -ον Πληθυντικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -οι -ων -οις -ους -οι -α -ων -οις -α -α Παραδείγματα αρσενικών και θηλυκών αρσενικά (οξύτονα) (τονίζονται στη λήγουσα) (παροξύτονα ή προπερισπώμενα)(τονίζονται στη παραλήγουσα) (προπαροξύτονα) (τονίζονται στη προπαραλήγουσα) ὁ τοῦ τῷ τὸν ὦ   θε-ὸς θε-οῦ θε-ῷ θε-ὸν θε-ὲ λόγ-ος λόγ-ου λόγ-ῳ λόγ-ον λόγ-ε ἄνθρωπ-ος ἀνθρώπ-ου ἀνθρώπ-ῳ ἄνθρωπ-ον ἄνθρωπ-ε οἱ τῶν τοῖς τοὺς ὦ   θε-οὶ θε-ῶν θε-οῖς θε-οὺς θε-οὶ λόγ-οι λόγ-ων λόγ-οις λόγ-ους λόγ-οι ἄνθρωπ-οι ἀνθρώπ-ων ἀνθρώπ-οις ἀνθρώπ-ους ἄνθρωπ-οι θηλυκά (οξύτονα) (τονίζονται στη λήγουσα) (παροξύτονα ή προπερισπώμενα) (τονίζονται στη παραλήγουσα) (προπαροξύτονα) (τονίζονται στη προπαραλήγουσα) ἡ τῆς τῇ τὴν ὦ   ὁδ-ὸς ὁδ-οῦ ὁδ-ῷ ὁδ-ὸν ὁδ-ὲ νῆσ-ος νήσ-ου νήσ-ῳ νῆσ-ον νῆσ-ε κάμηλ-ος καμήλ-ου καμήλ-ῳ κάμηλ-ον κάμηλ-ε αἱ τῶν ταῖς τὰς ὦ   ὁδ-οὶ ὁδ-ῶν ὁδ-οῖς ὁδ-οὺς ὁδ-οὶ νῆσ-οι νήσ-ων νήσ-οις νήσ-ους νῆσ-οι κάμηλ-οι καμήλ-ων καμήλ-οις καμήλ-ους κάμηλ-οι Παρατηρήσεις Τα οξύτονα (αυτά που τονίζονται στη λήγουσα) και τα παροξύτονα ή προπερισπώμενα (αυτά που τονίζονται στην παραλήγουσα) διατηρούν τον τόνο τους σε όλες τις πτώσεις στην ίδια συλλαβή, π.χ. θεός, ὁδός, λόγος, νῆσος Τα προπαροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην προπαραλήγουσα) στη γενική και δοτική του ενικού και στη γενική, τη δοτική και την αιτιατική του πληθυντικούκατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα π.χ. ἄνθρωπος,  κάμηλος Πρόσεξε πού τονίζονται τα ουσιαστικά στις διάφορες πτώσεις όταν η ονομαστική ενικού τονίζεται στη λήγουσα Λ παραλήγουσα ΠΛ προπαραλήγουσα ΠΠΛ ὁ θε ός λό γος ἄ νε μος τοῦ θε οῦ λό γου ἀ νέ μου τῷ θε ῷ λό γω ἀ νέ μῳ τὸν θε όν λό γον ἄ νε μον ὦ θε έ λό γε ἄ νε με οἱ θε οί λό γοι ἄ νε μοι τῶν θε ῶν λό γων ἀ νέ μων τοῖς θε οῖς λό γοις ἀ νέ μοις τοὺς θε ούς λό γους ἀ νέ μους ῶ θε οί λό γοι ἄ νε μοι ο τόνοςπάνταστη λήγουσα ο τόνοςπάντα στην παραλήγουσα ο τόνος αλλάζει Παραδείγματα ουδέτερων (οξύτονα) (παροξύτονα ή προπερισπώμενα) (προπαροξύτονα) τὸ τοῦ τῷ τὸ ὦ   φυτ-ὸν φυτ-οῦ φυτ-ῷ φυτ-ὸν φυτ-ὸν δῶρ-ον δώρ-ου δώρ-ῳ δῶρ-ον δῶρ-ον μυστήρι-ον μυστηρί-ου μυστηρί-ῳ μυστήρι-ον μυστήρι-ον τὰ τῶν τοῖς τὰ ὦ   φυτ-ά φυτ-ῶν φυτ-οῖς φυτ-ά φυτ-ά δῶρ-α δώρ-ων δώρ-οις δῶρ-α δῶρ-α μυστήρι-α μυστηρί-ων μυστηρί-οις μυστήρι-α μυστήρι-α Παρατηρήσεις Η κατάληξη -α των ουδετέρων είναι βραχύχρονη. Τα οξύτονα (αυτά που τονίζονται στη λήγουσα) και τα παροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην παραλήγουσα) διατηρούν τον τόνο τους σε όλες τις πτώσεις στην ίδια συλλαβή, π.χ. φυτόν, δῶρον Τα προπαροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην προπαραλήγουσα) στη γενική και δοτική του ενικού και πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα π.χ. μυστήριον Τι πρέπει να προσέχουμε όταν κλίνουμε ένα ουσιαστικό Όταν πρόκειται να κλίνουμε ένα ουσιαστικό πρέπει να προσέχουμε τα εξής: α) την κατάληξη, για να καταλάβουμε σε ποια κλίση ανήκει β) πού τονίζεται, για να καταλάβουμε με ποιο τρόπο θα το τονίσουμε. Παράδειγμα: 1. Έστω ότι μας ζητάνε να κλίνουμε το ουσιαστικό ὁ τύραννος. α) από την κατάληξη -ος, καταλαβαίνουμε ότι ανήκει στη β' κλίση. β) από τον τόνο του στην προπαραλήγουσα (ΠΠΛ), καταλαβαίνουμε ότι θα το κλίνουμε σύμφωνα με το ουσιαστικό ὁ ἄνθρωπος. Συνεπώς πρέπει να προσέξουμε πού θα τονίσουμε στη γενική και δοτική ενικού και στη γενική, δοτική και αιτιατική πληθυντικού. Προσωπικές αντωνυμίες Το ταγκό της προσωπικής αντωνυμίας PDF | Εκτύπωση | Οι προσωπικές αντωνυμίες των Αρχαίων σε ένα ταγκό, ιδανικό για απομνημόνευση  Μια συνάδελφος, η Κατερίνα Φωτεινάκη, έχει γράψει ένα τραγούδι για τις προσωπικές αντωνυμίες των Αρχαίων. Στη Γαλλία, όπου ζει και εργάζεται, το "Ταγκό της προσωπικής αντωνυμίας" είναι ήδη γνωστό. Είναι ιδανικό να μαθαίνουν τα παιδιά την προσωπική αντωνυμία εύκολα και ευχάριστα.    Προσωπικές αντωνυμίες Προσωπικές λέγονται οι αντωνυμίες που φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου Πρώτο πρόσωπο είναι εκείνο που ενεργεί: εγώ Δεύτερο πρόσωπο είναι εκείνο που του απευθυνόμαστε: εσύ Τρίτο πρόσωπο είναι εκείνο για το οποίο γίνεται λόγος: αυτός, εκείνος κ.τ.λ. Κλίση  προσωπική αντωνυμία Ενικός αριθμός α' πρόσωπο β' πρόσωπο γ' πρόσωπο Ονομαστική ἐγὼ σὺ Γενική ἐμοῦ, μου σοῦ, σου (οὗ) Δοτική ἐμοί, μοι σοί, σοι οἷ, οἱ Αιτιατική ἐμέ με σέ, σε (ἕ) Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική ἡμεῖς ὑμεῖς (σφεῖς) Γενική ἡμῶν ὑμῶν (σφῶν) Δοτική ἡμῖν ὑμῖν σφίσι(ν) Αιτιατική ἡμᾶς ὑμᾶς (σφᾶς) Όπως φαίνεται από την κλίση της αντωνυμίας στη γενική και στη δοτική του ενικού υπάρχουν δύο τύποι, ο δυνατός(ἐμοῦ, ἐμοί, σοῦ, σοί) και ο αδύνατος (μου, μοι, σου, σοι). Ο δυνατός τύπος χρησιμοποιείται όταν υπάρχει έμφαση, ενώ ο αδύνατος όταν δεν υπάρχει έμφαση. Παραδείγματα: - οὔθ’ ἡ πόλις αἰτία οὖσα Τιμάρχῳ οὔθ’ οἱ νόμοι οὔθ’ ὑμεῖςοὔτ’ ἐγώ... - σὺ δέ μοι δοκεῖς τἀναντία τῆς φιλοσοφίας ἀπολελαυκέναι - ὧν ἕνεκα καὶ ἐμοὶ δίκαιον ὑμᾶς μεταδοῦναι τῆς σωτηρίας Η προσωπική αντωνυμία στη Ν.Ε. - Εμένα ζήτησαν, όχι εσένα. - Μου έδωσες το τετράδιο που σου ζήτησα; Όπως παρατηρείς οι αντωνυμίες έχουν και αδύναμους τύπους οι οποίοι δεν τονίζονται. Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/metafraseis%20a%20gym/a04xm.htm ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/georgiadimitropoulou75/ss-13528308 ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/despifor/4-54587805 ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/varalig/4-27974026

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/christostsatsouris/4-53979010

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/christostsatsouris/4-54123488

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/katerina60/4-28390699

Εισαγωγικό σημείωμα

ΠΗΓΗ  http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/

Ο Λουκιανός (γεννήθηκε το 120 μ.Χ. περίπου) καταγόταν από τη Συρία. Άριστος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, στρέφεται με το έργο του εναντίον καθιερωμένων αντιλήψεων και καυτηριάζει τα κακώς κείμενα της εποχής του. Ένα σημαντικό έργο του είναι η Ἀληθὴς Ἱστορία, που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της δημιουργικής φαντασίας και του ανήσυχου πνεύματός του. Σε αυτό, με χαριτωμένο λόγο και περιπαικτική διάθεση, σατιρίζει τα περιπετειώδη μυθιστορήματα της εποχής του επινοώντας ένα υπερπόντιο ταξίδι που τον οδηγεί σε μια απίστευτη συνάντηση...


Λουκιανός   

Ερμηνευτικά σχόλια

Ο Λουκιανός στο έργο του Ἀληθὴς Ἱστορία διακωμωδεί μια κατηγορία λογοτεχνικών έργων που ήταν ιδιαίτερα αγαπητά στην εποχή του, ήταν όμως γεμάτα από υπερβολές και εξωπραγματικές καταστάσεις. Ο συγγραφέας ξεκινά για ένα θαλάσσιο ταξίδι με πολλά απρόοπτα· επισκέπτεται, μεταξύ άλλων, και το νησί των Φελλοπόδων, όπου όλα είναι ασυνήθιστα και παράξενα. Ενδεικτική της δροσιάς που αποπνέει ο λόγος του Λουκιανού είναι και η αφέλεια με την οποία εξηγούνται όλα τα δυσεξήγητα που μας περιγράφει.

ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη: Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο του τρόπου με τον οποίο ο Λουκιανός παρουσιάζει τους φανταστικούς ήρωές του είναι τα σχεδόν ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά τους. Ο ανθρωπομορφισμός στην παρουσίαση φανταστικών πλασμάτων είναι ένα χαρακτηριστικό που επιβιώνει έως τις μέρες μας. Ας θυμηθούμε τις ταινίες κινουμένων σχεδίων, όπου τα διάφορα ζώα σκέφτονται, ενεργούν και αντιδρούν όπως ακριβώς και οι άνθρωποι. Από το χαρακτηριστικό αυτό ελάχιστες φορές έχει ξεφύγει και η πλέον προωθημένη «επιστημονική φαντασία» στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο, όπου ακόμα και τα πιο αποκρουστικά εξωγήινα και άλλα εχθρικά όντα έχουν χαρακτηριστικά ανθρώπου.

Ερωτήσεις

1. Ποια αξιοπερίεργα χαρακτηριστικά παρουσιάζουν οι Φελλόποδες που περιγράφει ο Λουκιανός;

2. Πώς συμπεριφέρθηκαν οι Φελλόποδες στον αφηγητή και στους συντρόφους του;

3. Να συγκρίνετε τους φανταστικούς ήρωες του Λουκιανού με τους αγαπημένους σας χαρακτήρες από τον κόσμο των κινουμένων σχεδίων ή της επιστημονικής φαντασίας.

10. 
12. 
13. 
14. 
15. 
16. 
17. 
18. 
19. 

 Για τον Λουκιανό   

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

Διαβάζω το αρχαίο κείμενο και απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης, επιλογής από κατάλογο , 
Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου: με λεξιλόγιο , χωρίς λεξιλόγιο 
Κατέβασε τη μετάφραση σε αρχείο   ή αν έχεις πρόβλημα με τους πολυτονικούς χαρακτήρες σε αρχείο 
Άσκηση για τη μετάφραση, επιλογής από κατάλογο 

Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους		Πλέουμε περίπου τριακόσια στάδια
καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ προσφερόμεθα.		και αγκυροβολούμε σ' ένα νησί μικρό και έρημο.
Μείναντες δὲ ἡμέρας ἐν τῇ νήσῳ πέντε, τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν		Κι αφού μείναμε στο νησί πέντε μέρες, την έκτη ξεκινούμε
καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς		και την όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους
ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας,		να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα,
ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη,		που έμοιαζαν με μας σε όλα και στο σώμα και στο ανάστημα
πλὴν τῶν ποδῶν μόνων·		εκτός μόνο από τα πόδια·
ταῦτα γὰρ φέλλινα ἔχουσιν·		γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασμένα από φελλό·
ἀφ’ οὗ δή, οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες.
Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους,		Απορούμε, λοιπόν, βλέποντάς τους να μη βουλιάζουν,
ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων		αλλά να μένουν πάνω στα κύματα
καὶ ἀδεῶς ὁδοιποροῦντας.		και να βαδίζουν χωρίς φόβο.
Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς		Και αυτοί μας πλησιάζουν και μας καλωσορίζουν
ἑλληνικῇ φωνῇ λέγουσί τε		και μας λένε στα ελληνικά
εἰς Φελλὼ τὴν αὑτῶν πατρίδα ἐπείγεσθαι.		ότι βιάζονται (να φτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους.
Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες,		Ως ένα σημείο, λοιπόν, μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας,
εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν		και έπειτα, αλλάζοντας δρόμο, προχωρούν
εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι.		ευχόμενοι σε μας «καλό ταξίδι».
Διαβάζω το αρχαίο κείμενο και απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης, επιλογής από κατάλογο  Κατέβασε το αρχείο, για να γράψεις τη μετάφρασή σου: με λεξιλόγιο , χωρίς λεξιλόγιο  Κατέβασε τη μετάφραση σε αρχείο   ή αν έχεις πρόβλημα με τους πολυτονικούς χαρακτήρες σε αρχείο  Άσκηση για τη μετάφραση, επιλογής από κατάλογο  1 Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους πλέομεν του ρ. πλέω = ταξιδεύω με πλοίο ὅσον = περίπου τὸ στάδιον = αρχαία μονάδα μέτρησης μήκους ίση με 185 μ. περίπου (πβ. ν.ε.: στάδιο, σταδιοδρομία) 2 καὶ προσφερόμεθα νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ. προσφερόμεθα = προσορμίζομαι, αγκυροβολώ (πβ. ν.ε.: προσφορά, πρόσφορο, αντιπροσφορά) 3 Μείναντες δὲ ἐν τῇ νήσῳ πέντε ἡμέρας, μείναντες > του ρ. μένω = αφού μείναμε 4 τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἐξορμῶμεν > του ρ. ἐξορμάω - ἐξορμῶ = ξεκινώ (πβ. ν.ε.: εξόρμηση, παρόρμηση, παρορμητικός) καθορῶμεν > του ρ. καθοράω - καθορῶ = διακρίνω (πβ. ν.ε.: κάτοπτρο, κατοπτεύω) 5 πολλοὺς ἀνθρώπους διαθέοντας ἐπὶ τοῦ πελάγους, διαθέοντας > του ρ. διαθέω = να τρέχουν εδώ κι εκεί (πβ. ν.ε.: βοήθεια) 6 προσεοικότας ἅπαντα ἡμῖν καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη, προσεοικότας ἅπαντα ἡμῖν = που έμοιαζαν μ’ εμάς σε όλα μέγεθος = ανάστημα 7 πλὴν τῶν ποδῶν μόνων· 8 ταῦτα γὰρ ἔχουσι φέλλινα· ὁ φέλλινος, ἡ φελλίνη, τὸ φέλλινον = κατασκευασμένος από φελλό 9 ἀφ' οὗ δὴ, οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες. ἀφ’ οὗ δή, οἶμαι = γι’ αυτόν τον λόγο μάλιστα, νομίζω καλοῦνται = ονομάζονται 10 Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους, θαυμάζομεν > του ρ. θαυμάζω = απορώ, θαυμάζω ὁρῶντες > μτχ. του ρ. ὁράω - ὁρῶ = βλέπω > βλέποντας βαπτιζομένους > μτχ. του ρ. βαπτίζομαι = βουλιάζω (πρβλ. βάπτιση) 11 ἀλλὰ ὑπερέχοντας> τῶν κυμάτων ὑπερέχοντας > μτχ. του ρ. ὑπερέχω = να μένουν πάνω 12 καὶ ὁδοιποροῦντας ἀδεῶς. ὁδοιποροῦντας > μτχ. του ρ. ὁδοιπορῶ > να βαδίζουν (πρβλ. οδοιπορία) ἀδεῶς > επίρρ. = χωρίς φόβο 13 Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς προσέρχονται > του ρ. προσέρχομαι = πλησιάζω ἀσπάζονται > του ρ. ἀσπάζομαι = χαιρετώ, καλωσορίζω 14 λέγουσί τε ἑλληνικῇ φωνῇ 15 ἐπείγεσθαι εἰς Φελλὼ τὴν αὐτῶν πατρίδα. ἐπείγεσθαι > του ρ. ἐπείγομαι = βιάζομαι (πρβλ. επείγον) > βιάζονται (να φτάσουν) αὐτῶν πατρίδα = την πατρίδα τους 16 Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες, συνοδοιποροῦσι > του ρ. συν + ὁδοιπορῶ = περπατώ μαζί με κάποιον, συνοδεύω παραθέοντες > του ρ. παραθέω = τρέχω κοντά ή δίπλα ή παράλληλα 17 εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν εἶτα = έπειτα ἀποτρεπόμενοι > του ρ. ἀποτρέπομαι = αλλάζω κατεύθυνση , αλλάζω δρόμο 18 ἐπευχόμενοι ἡμῖν εὔπλοιαν. ἐπευχόμενοι > του ρ. ἐπεύχομαι = εύχομαι ἡμῖν > προσωπική αντωνυμία = σ' εμάς εὔπλοιαν = καλό ταξίδι

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στα λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

		Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
		φώνημα φωνητικός φωνήεν	φωνάζω φωναχτά φωνακλάς φωνηεντικός
		φωνασκέω, φωνασκῶ [= (α.ε.) καλλιεργώ τη φωνή μου, (ν.ε.) φωνάζω δυνατά, κραυγάζω] ἡ φωνασκία ευφωνία κακοφωνία ἀναφωνέω, ἀναφωνῶ διαφωνέω, διαφωνῶ ἡ διαφωνία συμφωνέω, συμφωνῶ ἡ συμφωνία σύμφωνος ἄφωνος ἡ ἀφωνία καλλίφωνος παράφωνος παραφωνώ ἡ παραφωνία πολύφωνος ἡ πολυφωνία Πρόσθετες λέξεις αναφωνώ αποφώνηση βροντοφωνώ εκφωνώ επιφωνώ, επιφώνημα μαγνητοφωνώ, μαγνητόφωνο κασετόφωνο ξεφωνώ ομοφωνώ, ομοφωνία ορθοφωνία ραδιοφωνία, ραδιόφωνο, ραδιοφωνικός προσφωνώ, προσφώνηση στερεοφωνία, στερεοφωνικός τετραφωνία τηλεφωνώ, τηλέφωνο, τηλεφώνημα, τηλεφωνητής	ευφωνικός μικρόφωνο μεγάφωνο πολυφωνικός μεγαλόφωνα (ή ως) γραμμόφωνο φωνογράφος φωνοληψία, φωνολήπτης φωνολογία φωνολογικός

Χρησιμοποίησε τα σύμβολα % ή *  ή * πριν ή μετά από το φων, π.χ *φων ή φων* ή *φων*, για να βρεις τις σύνθετες λέξεις, καθώς και τη σημασία τους. Χρησιμοποιώντας τη σύνθετη αναζήτηση μπορείς να βρεις μόνο επίθετα ή μόνο ρήματα κ.τ.λ...

Όσες λέξεις δεν ξέρεις τι σημαίνουν πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται αριστερά της λέξης. Αφού τις συγκεντρώσεις όλες πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται δεξιά από το πλαίσιο αναζήτησης. Αντίγραψέ τες σ' ένα έγγραφο του Word ή του OpenOffice. Μελέτησε προσεκτικά τα παραδείγματα.

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

Συνδυάζοντας τις λέξεις της στήλης Α΄ με τις κατάλληλες από τη στήλη Β΄ να δημιουργήσετε ονοματικά σύνολα

αρχική 4η ενότητα 

μικροφωνική	πάθη εγκατάσταση χορδές ευφωνίας χορωδία γνώμη
σύμφωνη	πάθη εγκατάσταση χορδές ευφωνίας χορωδία γνώμη
φωνητικές	πάθη εγκατάσταση χορδές ευφωνίας χορωδία γνώμη
χάριν	πάθη εγκατάσταση χορδές ευφωνίας χορωδία γνώμη
παράφωνη	πάθη εγκατάσταση χορδές ευφωνίας χορωδία γνώμη
φωνηεντικά

Χρησιμοποιώντας λέξεις μόνο από τον Λεξιλογικό Πίνακα να δώσετε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων

αρχική 4η ενότητα 

Συνώνυμα		Αντώνυμα
έριδα, διχογνωμία	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ	χαμηλόφωνα	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ
εύφωνος	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ	διαφωνία	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ
πλουραλισμός	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ	ψιθυρίζω	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ
κραυγάζω	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ	μονοφωνία	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ
κακόφωνος	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ
δυσαρμονία	διαφωνία  καλλίφωνος  μεγαλόφωνα  παράφωνος  παραφωνία  πολυφωνία  συμφωνία  φωνασκώ

Πρόσθετες ασκήσεις

• Αντιστοίχισε τους ορισμούς της Α' στήλης με τις λέξεις της Β' στήλης
• Να αντικαταστήσεις τη λέξη με τα μπλε γράμματα με μια συνώνυμη.
• Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τις αντώνυμές τους.
• Να συμπληρώσεις τα κενά των προτάσεων επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο 

Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (α′ μέρος)

● Υποκοριστικά – Περιεκτικά – Τοπικά

Υποκοριστικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία δηλώνουν πραγματική ή συναισθηματική σμίκρυνση της πρωτότυπης λέξης.

Περιεκτικά λέγονται τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν το μέρος που περιέχει πολλά από εκείνα που φανερώνει η πρωτότυπη λέξη ή πολλά όμοια πράγματα που βρίσκονται στο ίδιο μέρος.

Τοπικά είναι τα παράγωγα ουσιαστικά τα οποία σημαίνουν τον τόπο όπου μένει ή εργάζεται το πρόσωπο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή τον τόπο όπου γίνεται μια ενέργεια.

Καταλήξεις υποκοριστικών	Καταλήξεις περιεκτικών	Καταλήξεις τοπικών
-άριον ἀνθρωπάριον < ἄνθρωπος -ιον σωμάτιον < σῶμα -ίδιον οἰκίδιον < οἶκος -ίς νησίς < νῆσος -ίσκος νεανίσκος < νεανίας -ύδριον νησύδριον < νῆσος -ύλλιον εἰδύλλιον < εἶδος (σύντομο ποίημα συχνά με βουκολικό περιεχόμενο)	-(ε)ών ἀμπελών < ἄμπελος ἐλαιών < ἐλαία -ιά μυρμηκιά < μύρμηξ στρατιά < στρατός	-ιον ἐμπόριον < ἔμπορος -(ε)ῖον ἰατρεῖον < ἰατρός

ασκήσεις

• Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά στην κατηγορία στην οποία ανήκουν.
• Να γράψετε την πρωτότυπη λέξη των ουσιαστικών της προηγούμενης άσκησης.
• Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά της στήλης Α′ με τα πρωτότυπα ουσιαστικά της στήλης Β′ και να γράψετε στη στήλη Γ′ αν αυτά είναι υποκοριστικά, περιεκτικά ή τοπικά:
• Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά (στήλη Α′) με την κατηγορία στην οποία ανήκουν (στήλη Β′):

1. Το άρθρο

2. Β΄ κλίση ουσιαστικών

1. Το άρθρο 

Όπως και στη ν.ε., το άρθρο είναι μονοσύλλαβη κλιτή λέξη η οποία χρησιμοποιείται πριν από ουσιαστικά και επίθετα (ή πριν από λέξεις που παίζουν τον ρόλο ουσιαστικών και επιθέτων, όπως στη φράση: το λέγω είναι ρήμα), π.χ. τῇ νήσῳ, τοῦ πελάγους, τὰ σώματα, τὰμεγέθη, τῶν ποδῶν, τῶν κυμάτων, τὴν πατρίδα, τῆς ὁδοῦ.

Κλίση του άρθρου
	Ενικός αριθμός
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Ονομαστική	ὁ	ἡ	τὸ
Γενική	τοῦ	τῆς	τοῦ
Δοτική	τῷ	τῇ	τῷ
Αιτιατική	τὸν	τὴν	τὸ
Κλητική	ὦ	ὦ	ὦ
	Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οἱ	αἱ	τὰ
Γενική	τῶν	τῶν	τῶν
Δοτική	τοῖς	ταῖς	τοῖς
Αιτιατική	τοὺς	τὰς	τὰ
Κλητική	ὦ	ὦ	ὦ

Ο τύπος ὦ δεν είναι τύπος του άρθρου, αλλά επιφώνημα, που χρησιμοποιείται μπροστά από ονόματα κλητικής πτώσης.

2. Β΄ κλίση ουσιαστικών

Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη Ενότητα, στην α.ε. υπάρχουν τρεις κλίσεις: η πρώτη, η δεύτερη και η τρίτη. Σε αυτή την Ενότητα θα μελετήσετε τη β′ κλίση.

	αρσενικό και θηλυκό		ουδέτερο
	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός	ενικός αριθμός	πληθυντικός αριθμός
ονομαστική	-ος	-οι	-ον	-α
γενική	-ου	-ων	-ου	-ων
δοτική	-ῳ	-οις	-ῳ	-οις
αιτιατική	-ον	-ους	-ον	-α
κλητική	-ε	-οι	-ον	-α

 Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά του κειμένου της Ενότητας που ανήκουν στη β′ κλίση.

 Να συμπληρώσετε την κλίση του ουσιαστικού ὁ νόμος με τη βοήθεια του προηγούμενου πίνακα. Να προσθέσετε και το άρθρο:

	ενικός αριθμός		πληθυντικός αριθμός
	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ονομ.	__    νόμος	νόμος	__    ____________	νόμοι
γεν.	__    ____________	νόμου	__    ____________	νόμων
δοτ.	__    ____________		__    ____________
αιτ.	__    ____________	νόμο	__    ____________	νόμους
κλητ.	__    ____________	νόμε	__    ____________	νόμοι

Παρατηρήσεις

1. Η κατάληξη -α στον πληθυντικό των ουδετέρων είναι βραχεία, π.χ. τὰ δῶρα.
Η δίφθογγος οι, όταν βρίσκεται στο τέλος κλιτής λέξης (πλην ευκτικής ρήματος), είναι βραχεία, π.χ. οἱ χῶροι (αλλά τοῖς χώροις).
2. Η γενική και η δοτική των ουσιαστικών β′ κλίσης, όταν τονίζονται στη λήγουσα, περισπώνται και στους δύο αριθμούς, π.χ. τοῦ ποταμοῦ, τῷ ποταμῶ, τῶν ποταμῶν, τοῖς ποταμοῖς.
3. Τα οξύτονα και παροξύτονα ουσιαστικά β′ κλίσης διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή σε όλες τις πτώσεις, π.χ. ὁ νομός, τοῦ νομοῦ, τῷ νομῷ, τὸν νομόν.
4. Τα προπαροξύτονα ουσιαστικά β′ κλίσης τονίζονται στην προπαραλήγουσα, όταν η λήγουσα είναι βραχεία, π.χ. ὁ ἄνθρωπος, οἱ ἄνθρωποι. Ο τόνος τους κατεβαίνει στην παραλήγουσα, όταν η λήγουσα είναι μακρά, π.χ. τοῦ ἀνθρώπου, τῶν ἀνθρώπων.

Περισσότερη θεωρία

Κλίση των ουσιαστικών της β' κλίσης αρσενικά - θηλυκά 

Πρόσεξε τις καταλήξεις και τον τονισμό στις διάφορες πτώσεις

			όταν η ονομαστική ενικού τονίζεται στη
καταλήξεις			λήγουσα Λ			παραλήγουσα ΠΛ			προπαραλήγουσα ΠΠΛ
ος	ὁ		θε	ός		λό	γος		ἄ	νε	μος
ου	τοῦ		θε	οῦ		λό	γου		ἀ	νέ	μου
ῳ	τῷ		θε	ῷ		λό	γῳ		ἀ	νέ	μῳ
ον	τὸν		θε	όν		λό	γον		ἄ	νε	μον
ε	ὦ		θε	έ		λό	γε		ἄ	νε	με
οι	οἱ		θε	οί		λό	γοι		ἄ	νε	μοι
ων	τῶν		θε	ῶν		λό	γων		ἀ	νέ	μων
οις	τοῖς		θε	οῖς		λό	γοις		ἀ	νέ	μοις
ους	τοὺς		θε	ούς		λό	γους		ἀ	νέ	μους
οι	ὦ		θε	οί		λό	γοι		ἄ	νε	μοι
			ο τόνος πάνταστη λήγουσα			ο τόνος πάντα στην παραλήγουσα			ο τόνος αλλάζει

Κλίση των ουσιαστικών της β' κλίσης ουδέτερα 

Πρόσεξε τις καταλήξεις και τον τονισμό στις διάφορες πτώσεις

			όταν η ονομαστική ενικού τονίζεται στη
καταλήξεις			λήγουσα Λ			παραλήγουσα ΠΛ			προπαραλήγουσα ΠΠΛ
ον	τὸ		φυ	τόν		δῶ	ρον		σχέ	δι	ον
ου	τοῦ		φυ	τοῦ		δώ	ρου		σχε	δί	ου
ῳ	τῷ		φυ	τῷ		δώ	ρῳ		σχε	δί	ῳ
ον	τὸ		φυ	τόν		δῶ	ρον		σχέ	δι	ον
ον	ὦ		φυ	τόν		δῶ	ρον		σχέ	δι	ον
α	τὰ		φυ	τά		δῶ	ρα		σχέ	δι	α
ων	τῶν		φυ	τῶν		δώ	ρων		σχε	δί	ων
οις	τοῖς		φυ	τοῖς		δώ	ροις		σχε	δί	οις
α	τὰ		φυ	τά		δῶ	ρα		σχέ	δι	α
α	ὦ		φυ	τά		δῶ	ρα		σχέ	δι	α
			ο τόνος πάνταστη λήγουσα			ο τόνος πάντα στην παραλήγουσα			ο τόνος αλλάζει

Τι πρέπει να προσέχουμε όταν κλίνουμε ένα ουσιαστικό

Όταν πρόκειται να κλίνουμε ένα ουσιαστικό πρέπει να προσέχουμε τα εξής:

α) την κατάληξη, για να καταλάβουμε σε ποια κλίση ανήκει

β) πού τονίζεται, για να καταλάβουμε με ποιο τρόπο θα το τονίσουμε.

Παράδειγμα:

1. Έστω ότι μας ζητάνε να κλίνουμε το ουσιαστικό ὁ τύραννος.

α) από την κατάληξη -ος, καταλαβαίνουμε ότι ανήκει στη β' κλίση.

β) από τον τόνο του στην προπαραλήγουσα (ΠΠΛ), καταλαβαίνουμε ότι θα το κλίνουμε σύμφωνα με το ουσιαστικό ὁ ἄνθρωπος.

 Συνεπώς πρέπει να προσέξουμε πού θα τονίσουμε στη γενική και δοτική ενικού και στη γενική, δοτική και αιτιατική πληθυντικού.

Δες το παράδειγμα

Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ

Ασκήσεις

Σχολικού βιβλίου

1. Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά του κειμένου της Ενότητας που ανήκουν στη β′ κλίση
2. Να συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν στον παρακάτω πίνακα
3. Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού
4. Να αντιστοιχίσετε τα ουσιαστικά της στήλης Α′ με τις πτώσεις τους στη στήλη Β′:
5. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις και να τονίσετε τα ουσιαστικά και τους τύπους του άρθρου
6. Στις προτάσεις που ακολουθούν να συμπληρώσετε την κατάλληλη πτώση του ουσιαστικού και στη συνέχεια να γράψετε την ίδια πτώση του άλλου αριθμού

Πρόσθετες ασκήσεις

1. Άσκηση για την κλίση του άρθρου: αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο
2. Συγκριτική κλίση του ουδ. ουσ. το μυστήριον στα αρχαία και στα νέα ελληνικά *
3. Συγκριτική κλίση του αρσ. ουσ. ὁ ἄνθρωπος στα αρχαία και στα νέα ελληνικά *
4. Τόνισε σωστά το ουσιαστικό ὁ κέραμος (κεραμίδι)
5. Άσκηση κλίσης του ουσιαστικού ὁ ἥλιος
6. Άσκηση κλίσης του ουσιαστικού ἡ ἔφοδος
7. Κλίνε το ουσιαστικό ὁ ποταμός
8. Κλίνε το ουσιαστικό ὁ ἑταῖρος
9. Άσκηση κλίσης του ουσιαστικού τὸ κύτταρον
10. Άσκηση για το σωστό τόνο 
11. Κλίνε τα ουσιαστικά: ναός, λόγος, ἄνθρωπος *
12. Άσκηση σωστού λάθους στη β' κλίση 
13. Αντιστοίχισε τα ουσιαστικά β' κλίσης με τη γραμματική τους αναγνώριση 
14. Άσκηση συμπλήρωσης των καταλήξεων για τη β' κλίση 
15. Άσκηση συμπλήρωσης κενών στα ουσιαστικά της β' κλίσης 
16. Άσκηση συμπλήρωσης κενών στα ουσιαστικά β' κλίσης 
17. Γράψε τις παρακάτω λέξεις στη γενική και δοτική ενικού 
18. Βρες στο πρώτο από τα παρακάτω κείμενα τους 32 τύπους των ουσιαστικών της β' κλίσης. 
19. Βρες στο δεύτερο από τα παρακάτω κείμενα τους 37 τύπους των ουσιαστικών της β' κλίσης. 

1ο κείμενο Ὁ γεωργός

Τῶν κατοίκων τῆς ῾Ελλάδος πολλοὶ γεωργοί ἐσμεν. Ἐν δὲ τῷ οἴκῳ ποίμνια καὶ ζῷα τρέφομεν. Πολλάκις δ’ ὅμως μάτην τοὺς ἀγροὺς ἡμεῖς θεραπεύομεν· οἱ μὲν γὰρ κάπροι τοὺς καρποὺς διαφθείρουσιν, οἱ δὲ λύκοι τὰ πρόβατα ἁρπάζουσι. Τότε ἐν ἀπόρῳ ἐσμὲν καὶ μάταιοι οἱ πόνοι εἰσίν. Τοῦ γεωργοῦ ἔργον ἐστὶ φυτεύειν καὶ σπείρειν· ὁ δὲ θεὸς αὐξάνει τὸν σῖτον καὶ τοὺς τῶν δένδρων καρπούς· ἄνευ γὰρ ὄμβρου καὶ ἡλίου οὐκ ἔστι καρπὸν φέρειν ἐκ τῶν φυτῶν. Διὸ νόμος τῶν γεωργῶν ἐστι τοῖς τῶν ἀγρῶν καρποῖς τοὺς θεοὺς θεραπεύειν. Τοῖς γεωργοῖς ὁ βίος μεστὸς πόνων ἐστί. Μάτην, ὦ γεωργοί, σπείρετε καὶ φυτεύετε, εἰ μὴ ὁ θεὸς βοηθὸν ἔχετε· οὕτω μόνον, εἰ ὁ θεὸς συνεργὸς ἐστιν, ἐστὲ μακάριοι.

2ο κείμενο: Ὁ Περσικὸς στρατὸς ἐπὶ τὰς νήσους τὰς ῾Ελληνικάς.

Αἱ νῆσοι τοῦ Αἰγαίου κατὰ τὸ ἄκρον Σούνιόν εἰσιν. Ἐν ταῖς νήσοις τὸ ἀρχαῖον οἱ κάτοικοι ἀμπέλους ἐθεράπευον· περιέκλειον δὲ καὶ ἐχώριζον τὰς ἀμπέλους βάτοις καὶ ἀτραποῖς. Τῶν νήσων ἡ Νάξος ἔνδοξος ἦν ταῖς ἀμπέλοις, ἡ δὲ Δῆλος τῷ ἱερῷ. Ὅτε ὁ στρατηγὸς τοῦ Δαρείου ἐπὶ τὰς νήσους ἐστράτευε, τὸ πρῶτον ἐπὶ τὴν Νάξον ἀπέβαινεν. Ἐνταῦθα τοὺς οἴκους ἔκαιε καὶ τὰς ἀμπέλους ἔφθειρεν. Εἶτα πρὸς τὴν Δῆλον τὸν στόλον ἔφερεν. Οἱ κάτοικοι δ’ ὅμως τῆς Δήλου εἰς Τῆνον ἔφευγον. Τότε τοῖς Δηλίοις ὁ στρατηγὸς ἀγγέλους ἔπεμπε καὶ ἔλεγε· «Διατὶ οὐκ ἐμένετε ἐν τῇ νήσῳ; οὐκ ἐγιγνώσκετε ὅτι τὸν αὐτὸν θεὸν καὶ ἡμεῖς θεραπεύομεν;». Οἱ δὲ Δήλιοι ἔλεγον· «Σύ, ὡς λέγεις, φίλος ἔκπαλαι ἦσθα τῷ θεῷ· καίτοι δὲ σὺ καὶ οἱ ἄλλοι στρατηγοὶ φίλοι ἦτε, ὅμως δ’ ἐπεβουλεύετε τοῖς κατοίκοις τῶν νήσων».

Ενότητα 4

ΠΗΓΗ https://filologika.gr/gimnasio/a-gymnasiou/archea-ellinika/enothta-4/

Κείμενο

Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ προσφερόμεθα. Μείναντες δὲ ἡμέρας ἐν τῇ νήσῳ πέντε, τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας͵ ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη͵ πλὴν τῶν ποδῶν μόνων· ταῦτα γὰρ φέλλινα ἔχουσιν· ἀφ΄ οὗ δή͵ οἶμαι͵ καὶ καλοῦνται Φελλόποδες. Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους͵ ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων καὶ ἀδεῶς ὁδοιποροῦντας. Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς ἑλληνικῇ φωνῇ λέγουσί τε εἰς Φελλὼ τὴν αὐτῶν πατρίδα ἐπείγεσθαι. Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες͵ εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.3-4 (διασκευή)

Μετάφραση

Πλέουμε περίπου τριακόσια στάδια και αγκυροβολούμε σε ένα μικρό και έρημο νησί. Αφού μείναμε στο νησί πέντε ημέρες, την έκτη ξεκινάμε και την όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί στο πέλαγος, οι οποίοι έμοιαζαν μ’ εμάς σε όλα και στη μορφή του σώματος και στη σωματική διάπλαση εκτός από τα πόδια μόνο· γιατί αυτά τα έχουν κατασκευασμένα από φελλό· γι’ αυτό το λόγο μάλιστα, νομίζω, και αποκαλούνται Φελλόποδες. Απορούμε λοιπόν βλέποντάς τους να μη βουλιάζουν αλλά να μένουν πάνω από τα κύματα και να βαδίζουν χωρίς φόβο. Και αυτοί πλησιάζουν, μας χαιρετούν στα ελληνικά και μας λένε ότι βιάζονται (να φτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους. Μέχρις ενός σημείου λοιπόν μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας, έπειτα αλλάζουν δρόμο και προχωρούν ευχόμενοι σ’ εμάς «καλό ταξίδι».

Κείμενο - Μετάφραση σε Αντιστοίχιση

Πλέομεν

ὅσον τριακοσίους σταδίους

καὶ προσφερόμεθα

μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ νήσῳ.

Μείναντες δὲ ἐν τῇ νήσῳ

πέντε ἡμέρας,

τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν

καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν

πολλοὺς ἀνθρώπους

διαθέοντας

ἐπὶ τοῦ πελάγους,

προσεοικότας ἡμῖν

ἅπαντα καὶ τὰ σώματα

καὶ τὰ μεγέθη,

πλὴν τῶν ποδῶν μόνων·

ταῦτα γὰρἔχουσι

φέλλινα·

ἀφ’ οὗ δή, οἶμαι,

καὶ καλοῦνται

Φελλόποδες.

Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες

οὐ βαπτιζομένους,

ἀλλὰ ὑπερέχοντας

τῶν κυμάτων

καὶ ὁδοιποροῦντας ἀδεῶς.

Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται

καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς

ἑλληνικῇ φωνῇ

λέγουσί τε

ἐπείγεσθαι

εἰς Φελλὼ

τὴν αὑτῶν πατρίδα.

Μέχρι μὲν οὖν τινος

συνοδοιποροῦσι ἡμῖν

παραθέοντες,

εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ

βαδίζουσιν

ἐπευχόμενοι ἡμῖν εὔπλοιαν.  

Πλέουμε

περίπου τριακόσια στάδια

και αγκυροβολούμε

σε ένα μικρό και έρημο νησί.

Αφού μείναμε στο νησί

πέντε ημέρες,

την έκτη ξεκινάμε

και την όγδοη διακρίνουμε

πολλούς ανθρώπους

να τρέχουν εδώ κι εκεί

στο πέλαγος,

οι οποίοι έμοιαζαν μ’ εμάς

σε όλα και στη μορφή του σώματος

και στη σωματική διάπλαση

εκτός από τα πόδια μόνο·

γιατί αυτά τα έχουν

κατασκευασμένα από φελλό·

γι’ αυτό το λόγο μάλιστα, νομίζω,

και αποκαλούνται

Φελλόποδες.

Απορούμε λοιπόν βλέποντάς τους

να μη βουλιάζουν

αλλά να μένουν πάνω

από τα κύματα

και να βαδίζουν χωρίς φόβο.

Και αυτοί πλησιάζουν,

μας χαιρετούν

στα ελληνικά

και μας λένε

ότι βιάζονται (να φτάσουν)

στη Φελλώ,

την πατρίδα τους.

Μέχρις ενός σημείου λοιπόν

μας συνοδεύουν

τρέχοντας δίπλα μας,

έπειτα αλλάζουν δρόμο

και προχωρούν

ευχόμενοι σ’ εμάς «καλό ταξίδι».

Απόδοση Nοήματος

Ο Λουκιανός περιγράφει μια φανταστική συνάντηση με τους Φελλοπόδες, που θυμίζουν τους φανταστικούς ήρωες της εποχής μας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί ο ανθρωπομορφισμός των Φελλοπόδων τόσο στη μορφή όσο και στη συμπεριφορά, που θυμίζει τη σημερινή αντίληψη για τα φανταστικά πλάσματα. Οι ασυνήθιστες ιδιότητες των Φελλοπόδων και οι ωραίες εικόνες, που μας μεταφέρουν σε άλλους εξωτικούς και μακρινούς τόπους, μας δίνουν την πολύτιμη ευκαιρία να ξεφύγουμε από την ανία και την πλήξη της καθημερινότητας.

Γλωσσικά – Γραμματικά Σχόλια

πλέομεν: α΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. πλέω (= ταξιδεύω στη θάλασσα).

ὅσον: αιτιατ. εν. ουδ. της αναφορικής αντωνυμίας ὅσος, ὅση, ὅσον.

τριακοσίους: αιτιατ. πληθ. αρσ. του δευτερόκλιτου απόλυτου αριθμητικού επιθέτου τριακόσιοι, τριακόσιαι, τριακόσια.

σταδίους: αιτιατ. πληθ. του ουδ. ουσιαστικού β΄ κλίσης τὸ στάδιον (= αρχαία μονάδα μέτρησης μήκους ίση με 185 περίπου μέτρα). Στον πληθυντικό: οἱ στάδιοι και τὰ στάδια.

καί: καταφατικός παρατακτικός συμπλεκτικός σύνδεσμος.

τῇ νήσῳ: δοτ. εν. του θηλ. ουσιαστικού β΄κλίσης ἡ νῆσος (= το νησί).

μικρᾷ: δοτ. εν. θηλ. του δευτερόκλιτου επιθέτου ὁ μικρός, ἡ μικρά, τὸ μικρόν.

ἐρήμῃ: δοτ. εν. θηλ. του δευτερόκλιτου επιθέτου ὁ ἔρημος/ἐρῆμος, ἡ ἔρημη/ἐρήμη/ἔρημος/ἐρῆμος, τὸ ἔρημον/ἐρῆμον (= ερημικός, εγκαταλειμμένος).

προσφερόμεθα: α΄ πληθ. ορ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. προσφέρομαι (= προσορμίζομαι, αγκυροβολώ).

μείναντες: ον. πληθ. αρσ. της μετοχής αορ. ενεργ. φωνής του ρ. μένω (= μένω, διαμένω, παραμένω).

δέ: παρατακτικός αντιθετικός σύνδεσμος (= αλλά, όμως, και).

ἡμέρας: αιτιατ. πληθ. του θηλ. ουσιαστικού α΄ κλίσης ἡ ἡμέρα.

ἐν: κύρια πρόθεση συντασσόμενη με δοτική (= σε)

πέντε: άκλιτο απόλυτο αριθμητικό.

ἕκτῃ: δοτ. εν. θηλ. του τακτικού αριθμητικού επιθέτου ἕκτος, ἕκτη, ἕκτον.

ἐξορμῶμεν: α΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. ἐξορμάω, ἐξορμῶ (= φεύγω από κάπου, ξεκινώ να πάω κάπου).

ὀγδόῃ: δοτ. εν. θηλ. του τακτικού αριθμητικού επιθέτου ὄγδοος, ὀγδόη, ὄγδοον.

καθορῶμεν: α΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. καθοράω, καθορῶ (= διακρίνω, βλέπω καθαρά).

ἀνθρώπους: αιτιατ. πληθ. του αρσ. ουσιαστικού β΄ κλίσης ὁ ἄνθρωπος.

πολλούς: αιτιατ. πληθ. αρσ. του ανώμαλου επιθέτου πολύς, πολλή, πολύ.

ἐπί: πρόθεση συντασσόμενη (εδώ) με γενική (= πάνω σε).

τοῦ πελάγους: γεν. εν. του ουδ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης τὸ πέλαγος, τοῦ πελάγους.

διαθέοντας: αιτιατ. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. διαθέω (= τρέχω εδώ κι εκεί).

ἅπαντα: αιτιατ. πληθ. ουδ. του τριτόκλιτου επιθέτου ἅπας, ἅπασα, ἅπαν (= όλος, ολόκληρος).

ἡμῖν: δοτ. πληθ. του α΄ προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας

προσεοικότας: αιτιατ. πληθ. αρσ. της μετοχής παρακ. του ρ. προσέοικα (= μοιάζω με κάποιον σε κάτι).

τὰ σώματα: αιτιατ. πληθ. του ουδ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης τὸ σῶμα, τοῦ σώματος.

τὰ μεγέθη: αιτιατ. πληθ. του ουδ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης τὸ μέγεθος, τοῦ μεγέθους.

πλήν: καταχρηστική πρόθεση συντασσόμενη με γενική (= εκτός).

τῶν ποδῶν: γεν. πληθ. του αρσ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης ὁ πούς, τοῦ ποδός (= το πόδι).

μόνων: γεν. πληθ. αρσ. του δευτερόκλιτου επιθέτου μόνος, μόνη, μόνον.

ταῦτα: αιτιατ. πληθ. ουδ. της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη, τοῦτο (= αυτός).

γάρ: παρατακτικός αιτιολογικός σύνδεσμος ( = γιατί, δηλαδή).

φέλλινα: αιτιατ. πληθ. ουδ. του δευτερόκλιτου επιθέτου ὁ φέλλινος, ἡ φελλίνη, τὸ φέλλινον(= φτιαγμένος από φελλό).

ἔχουσιν: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. ἔχω.

ἀφ’ (= ἀπό): πρόθεση συντασσόμενη με γενική (= από).

οὗ: γεν. εν. ουδ. της αναφορικής αντωνυμίας ὅς, ἥ, ὅ (= ο οποίος, η οποία, το οποίο).

δή: βεβαιωτικό μόριο (= πράγματι, αλήθεια, λοιπόν, μάλιστα).

οἶμαι: α΄ εν. ορ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. οἴομαι/οἶμαι (= νομίζω).

καλοῦνται: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. καλέομαι, καλοῦμαι (= ονομάζομαι).

Φελλόποδες: ον. πληθ. αρσ. του επιθέτου γ΄ κλίσης ὁ/ἡ Φελλόπους, τὸ Φελλόπουν (= αυτός που έχει πόδια από φελλό).

θαυμάζομεν: α΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. θαυμάζω (= εκπλήσσομαι, απορώ).

οὖν: παρατακτικός συμπερασματικός σύνδεσμος (=λοιπόν).

ὁρῶντες: ον. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. ὁράω, ὁρῶ (= βλέπω).

οὐ: αρνητικό μόριο (= όχι, δεν).

βαπτιζομένους: αιτιατ. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. μέσης φωνής του ρ. βαπτίζομαι (= βουλιάζω).

ἀλλά: παρατακτικός αντιθετικός σύνδεσμος (=αλλά).

ὑπερέχοντας: αιτιατ. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. ὑπερέχω (= υψώνομαι πάνω από κάτι).

τῶν κυμάτων: γεν. πληθ. του ουδ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης τὸ κῦμα, τοῦ κύματος (= το κύμα).

ἀδεῶς: τροπικό επίρρημα (= χωρίς φόβο, άφοβα).

ὁδοιποροῦντας: αιτιατ. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. ὁδοιπορέω, ὁδοιπορῶ (= βαδίζω, περπατώ, ταξιδεύω).

προσέρχονται: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. προσέρχομαι (= πηγαίνω προς κάποιον ή κάτι, πλησιάζω).

ἀσπάζονται: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. ἀσπάζομαι (= καλωσορίζω).

ἡμᾶς: αιτιατ. πληθ. του α΄ προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας.

ἑλληνικῇ: δοτ. εν. θηλ. του δευτερόκλιτου επιθέτου ἑλληνικός, ἑλληνική, ἑλληνικόν.

φωνῇ: δοτ. εν. του θηλ. ουσιαστικού α΄ κλίσης ἡ φωνή.

λέγουσι: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. λέγω (= λέω, μιλώ).

τε: παρατακτικός συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και).

εἰς: πρόθεση συντασσόμενη με αιτιατική (= προς, σε).

Φελλώ: δοτ. εν. του θηλ. ουσιαστικού γ΄ κλίσης ἡ Φελλώ, τῆς Φελλοῦς (= η Φελλός). Κωμική λέξη που έπλασε ο Λουκιανός.

τὴν πατρίδα: αιτιατ. εν. του θηλ. ουσιαστικού γ’ κλίσης ἡ πατρίς, τῆς πατρίδος.

αὑτῶν (= ἑαυτῶν): γεν. πληθ. θηλ. της αυτοπαθητικής αντωνυμίας γ΄ προσώπου.

ἐπείγεσθαι: απαρέμφατο ενεστ. μέσης φωνής του ρ. ἐπείγομαι (= βιάζομαι).

μέχρι: καταχρηστική πρόθεση συντασσόμενη με γενική.

μέν: παρατακτικός αντιθετικός σύνδεσμος.

τινος: γεν. εν. ουδ. της αόριστης αντωνυμίας τὶς, τὶς, τὶ (= κάποιος, κάποια, κάποιο/κάτι).

συνοδοιποροῦσι: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. συνοδοιπορέω, συνοδοιπορῶ (= βαδίζω μαζί με κάποιον, συνοδεύω).

ἡμῖν: δοτ. πληθ. του α΄ προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας.

παραθέοντες: ον. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. παραθέω (= τρέχω δίπλα σε κάποιον).

εἶτα: χρονικό επίρρημα (= έπειτα, ύστερα).

ἀποτρεπόμενοι: ον. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. μέσης φωνής του ρ. ἀποτρέπομαι (= αλλάζω δρόμο).

τῆς ὁδοῦ: γεν. εν. του θηλ. ουσιαστικού β΄ κλίσης ἡ ὁδός (= ο δρόμος).

βαδίζουσιν: γ΄ πληθ. ορ. ενεστ. ενεργ. φωνής του ρ. βαδίζω (= προχωρώ).

εὔπλοιαν: αιτιατ. εν. του θηλ. ουσιαστικού α΄ κλίσης ἡ εὔπλοια (= το καλό θαλάσσιο ταξίδι).

ἐπευχόμενοι: ον. πληθ. αρσ. της μετοχής ενεστ. μέσης φωνής του ρ. ἐπεύχομαι (= εύχομαι).

Ομόρριζα- Παράγωγα Λέξεων Κειμένου

α.ε.	μετάφραση	Ομόρριζα-Παράγωγα ν.ε.
πλέω	ταξιδεύω στη θάλασσα	πλους, απόπλους, ναυσιπλοΐα, ακτοπλοϊκός
ἐξορμάω, ἐξορμῶ	ξεκινώ	ορμή, εξόρμηση, παρορμητικός, παρόρμηση, αφόρμηση
ὁράω, ὁρῶ	βλέπω	ορατός, όραση, όψη, οφθαλμός, μάτι (< ὀμμάτιον)
καλέομαι, καλοῦμαι	ονομάζομαι	κλητική, κλήση, πρόκληση, κλήτευση, κλητήρας
προσέρχομαι	πλησιάζω	προσέλευση, προσιτός, δυσπρόσιτος

Απαντήσεις στις Ερωτήσεις του Σχολικού Βιβλίου

1. Ποια αξιοπερίεργα χαρακτηριστικά παρουσιάζουν οι Φελλόποδες που περιγράφει ο Λουκιανός;

Οι Φελλόποδες μοιάζουν με τους ανθρώπους σε όλα σχεδόν τα χαρακτηριστικά τους. Διαθέτουν όμως και κάτι που τους κάνει μοναδικούς: Τα πόδια τους είναι κατασκευασμένα από φελλό. Αυτό τους επέτρεπε να στέκονται στην επιφάνεια του νερού και να βαδίζουν ή να τρέχουν πάνω στα κύματα. Αυτό το χαρακτηριστικό φάνηκε περίεργο στον Λουκιανό και τους συντρόφους του, γιατί σύμφωνα με τα βιώματά τους, οποιοσδήποτε περπατούσε στο νερό βούλιαζε, ενώ οι Φελλόποδες επέπλεαν όπως οι φελλοί. 

2. Πώς συμπεριφέρθηκαν οι Φελλόποδες στον αφηγητή και στους συντρόφους του;

Οι Φελλόποδες ήταν πολύ ευγενικοί με τον αφηγητή και τους συντρόφους του. Αρχικά τους πλησίασαν και τους καλωσόρισαν στα ελληνικά. Στη συνέχεια τους είπαν πως βιάζονται να φτάσουν στην πατρίδα τους, τη Φελλώ. Από εκείνη τη στιγμή και μετά τους συνόδευσαν τρέχοντας πάνω στο νερό. Όταν έπρεπε να αλλάξουν πορεία, τους ευχήθηκαν καλό ταξίδι και απομακρύνθηκαν γρήγορα για το νησί τους. Από τη συμπεριφορά τους καταλαβαίνουμε ότι ο Λουκιανός τους περιγράφει σαν έναν λαό ειρηνικό με φιλόξενη διάθεση και καλούς τρόπους.

3. Να συγκρίνετε τους φανταστικούς ήρωες του Λουκιανού με τους αγαπημένους σας χαρακτήρες από τον κόσμο των κινουμένων σχεδίων ή της επιστημονικής φαντασίας.

Οι φανταστικοί ήρωες του Λουκιανού έχουν πολλά κοινά με τους χαρακτήρες των κινουμένων σχεδίων και των έργων επιστημονικής φαντασίας. Κατ’ αρχάς, όλοι έχουν ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να αφορούν τόσο στην εξωτερική εμφάνισή τους όσο και στον χαρακτήρα τους. Επιπλέον διαθέτουν ένα αξιοπερίεργο ή υπερφυσικό στοιχείο που τους διαφοροποιεί από τα ανθρώπινα όντα. Για παράδειγμα, οι Φελλοπόδες είχαν την ιδιότητα να επιπλέουν, ο Superman να πετάει σπάζοντας το φράγμα του ήχου, o Spiderman να απλώνει ιστό αράχνης και να γαντζώνεται στους τοίχους. Μία ακόμη ομοιότητα είναι ο καλός χαρακτήρας. Οι φανταστικοί ήρωες πλημμυρίζουν πάντοτε καλοσύνη και είναι έτοιμοι να βοηθήσουν όποιον το έχει ανάγκη. Υπηρετούν το καλό και αγαπούν την ανθρωπότητα. Τέλος, πάντα παρουσιάζονται να έχουν ανθρώπινες συνήθειες και να μπορούν να επικοινωνούν με τους ανθρώπους που συναναστρέφονται.

Βέβαια, μια άλλη κατηγορία έργων επιστημονικής φαντασίας ακολουθεί εντελώς διαφορετικό δρόμο. Παρουσιάζει ανθρωπόμορφους ήρωες – ή, τουλάχιστον, ήρωες με πολλά ανθρωπόμορφα στοιχεία, κυρίως με ανθρώπινη ή υπερφυσική νοημοσύνη και αντίστοιχες δυνάμεις – που επιβουλεύονται την ανθρωπότητα και σκοπό έχουν είτε να την υποτάξουν είτε να την αφανίσουν. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν έργα λογοτεχνικά και κινηματογραφικά, τηλεοπτικές σειρές και παιχνίδια ηλεκτρονικών υπολογιστών που παρουσιάζουν είτε κάποιο ζώο με υπερφυσικές δυνάμεις και εχθρικές διαθέσεις για τον άνθρωπο (π.χ. Μόμπυ Ντικ, κάποιος καρχαρίας) είτε κάποια εξωγήινη μορφή (π.χ. Ανεξαρτησίας, Alien, Αρειανοί) είτε κάποιο μεταλλαγμένο ον που αντίθετα με τη φύση του επιτίθεται στον άνθρωπο (π.χ. Gremlins).

Β2. Παραγωγή ουσιαστικών - Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Να κατατάξετε τα παρακάτω παράγωγα ουσιαστικά στην κατηγορία που ανήκουν. Στη συνέχεια να υπογραμμίσετε την κατάληξή τους: παιδάριον, λογεῖον, θυρίς, πυργίδιον, παρθενών, μαγειρεῖον, παιδίσκη, ξιφίδιον.

Υποκοριστικά:  παιδ-άριον, θυρ-ίς, πυργ-ίδιον, παιδ-ίσκη, ξιφ-ίδιον

Περιεκτικά: παρθεν-ών

Τοπικά: λογ-εῖον, μαγειρ-εῖον

2. Να γράψετε την πρωτότυπη λέξη των ουσιαστικών της προηγούμενης άσκησης.

παιδάριον < παῖς, θυρίς < θύρα, πυργίδιον < πύργος, παιδίσκη < παῖς, ξιφίδιον < ξίφος, παρθενών < παρθένος, λογεῖον < λόγος, μαγειρεῖον < μάγειρος.

3. Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά της στήλης Α΄ με τα πρωτότυπα ουσιαστικά της στήλης Β΄ και να γράψετε στη στήλη Γ΄ αν αυτά είναι υποκοριστικά, περιεκτικά ή τοπικά:

1. ἀρχεῖον – στ. ἀρχή – τοπικό / 2. σφηκιά – ε. σφήξ – περιεκτικό / 3. οἰκίσκος – β. οἶκος –υποκοριστικό / 4. σανδάλιον – γ. σάνδαλον – υποκοριστικό / 5. ξενών – α. ξένος – περιεκτικό / 6. σανίδιον – δ. σανίς – υποκοριστικό.

4.Να αντιστοιχίσετε τα παράγωγα ουσιαστικά (στήλη Α΄) με την κατηγορία στην οποία ανήκουν (στήλη Β΄):

Απάντηση:  1–α, 2–α, 3–β, 4–γ, 5–α, 6–α, 7–α.

5. Να γράψετε παράγωγα ουσιαστικά των παρακάτω λέξεων που να δηλώνουν αυτό που ζητείται στην παρένθεση:

χῶρος (υποκοριστικό)           → χωρίον

γραφεύς ( τοπικό)                  → γραφεῖον

κίων ( υποκοριστικό)             → κιονίσκος/κιόνιον

θήρ (υποκοριστικό)               → θηρίον

ὄμμα ( τοπικό)                        → ὀμμάτιον

ᾠδή (τοπικό)                           → ᾠδεῖον

Γ. Γραμματική

Αρχαία Α’ Γυμνασίου 4

1. Θεωρία

1. Η β’ κλίση ουσιαστικών

Η β’ κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει όλα τα αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά που στην ονομαστική ενικού λήγουν σε -ος και τα ουδέτερα που λήγουν σε -ον. Είναι η κλίση που παρουσιάζει τις περισσότερες ομοιότητες με τη ν.ε.

αρσενικό
	ενικός		πληθυντικός
πτώση	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ονομ.	ἄνθρωπος	άνθρωπος	ἄνθρωποι	άνθρωποι
γεν.	ἀνθρώπου	ανθρώπου	ἀνθρώπων	ανθρώπων
δοτ.	ἀνθρώπῳ	―	ἀνθρώποις	―
αιτιατ.	ἄνθρωπον	ἀνθρωπο	ἀνθρώπους	ανθρώπους
κλητ.	ἄνθρωπε	άνθρωπε	ἄνθρωποι	άνθρωποι

Θηλυκό				Ουδέτερο
	ενικός		πληθυντικός		ενικός		πληθυντικός
πτώση	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ονομ.	ὁδὸς	οδός	ὁδοί	οδοί	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα
γεν.	ὁδοῦ	οδού	ὁδῶν	οδών	δώρου	δώρου	δώρων	δώρων
δοτ.	ὁδῷ	―	ὁδοῖς	―	δώρῳ	―	δώροις	―
αιτιατ.	ὁδὸν	οδό	ὁδούς	οδούς	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα
κλητ.	ὁδὲ	(οδέ)	ὁδοί	οδοί	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα

 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

• Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών είναι πανομοιότυπες και μάλιστα ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό το σχηματισμό του αρσενικού άρθρου.
• Οι καταλήξεις των ουδετέρων ακολουθούν το σχηματισμό του άρθρου στο ουδέτερο γένος. Προσοχή στο -ν!
• Τα ουδέτερα δευτερόκλιτα έχουν όμοιες την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική και των δύο αριθμών.
• Τα οξύτονα και παροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή καθ’ όλη την κλίση τους.
• Γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού που τονίζονται στη λήγουσα περισπώνται.
• Το -α των ουδετέρων (σε όλες τις κλίσεις) είναι πάντοτε βραχύ.
• Το -οι ακάλυπτο στο τέλος των κλιτών λέξεων είναι βραχύ. Όταν όμως καλύπτεται από -ς, ξαναγίνεται μακρό.
• Τα προπαροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά μετακινούν τον τόνο τους ανάλογα με τη λήγουσα:

α) Αν αυτή είναι βραχεία, τονίζονται στην προπαραλήγουσα, π.χ. ἄνθρωπος.

β) Αν είναι μακρά, τονίζονται στην παραλήγουσα, π.χ. ἀνθρώπου.

Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Να συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν στον παρακάτω πίνακα:

	ενικός αριθμός		πληθυντικός αριθμός
ονομ.	ἡ ἄμπελος	ὁ ταῦρος	αἱ ἄμπελοι	οἱ ταῦροι
γεν.	τῆς ἀμπέλου	τοῦ ταύρου	τῶν ἀμπέλων	τῶν ταύρων
δοτ.	τῇ ἀμπέλῳ	τῷ ταύρῳ	ταῖς ἀμπέλοις	τοῖς ταύροις
αιτ.	τὴν ἄμπελον	τὸν ταῦρον	τὰς ἀμπέλους	τοὺς ταύρους
κλητ.	(ὦ) ἄμπελε	(ὦ) ταῦρε	(ὦ) ἄμπελοι	(ὦ) ταῦροι

2. Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού: τοῖς ὀφθαλμοῖς, τῇ νήσῳ, τοῖς ἀνθρώποις, τὸν οἶνον, τοὺς ὅρκους, τῷ ποτηρίῳ.

Απάντηση: τῷ ὀφθαλμῷ, ταῖς νήσοις, τῷ ἀνθρώπῳ, τοὺς οἴνους, τὸν ὅρκον, τοῖς ποτηρίοις.

3. Να αντιστοιχίσετε τα ουσιαστικά της στήλης Α΄ με τις πτώσεις τους στη στήλη Β΄:

Απάντηση: 1–γ, 2–β, 3–δ, 4–ε, 5–α.

4. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις και να τονίσετε τα ουσιαστικά και τους τύπους του άρθρου:

Απάντηση: τοῦ μυστηρίου, τὴν νῆσον, τοῖς σταδίοις, τὰ δένδρα, τῶν δώρων, τοῦ οἴκου, τὸν ἰατρόν, τῷ ἐφήβῳ, τοῦ καρποῦ, τοῖς ποταμοῖς, ταῖς ψήφοις, τοὺς γεωργούς, τοὺς ἀνθρώπους, τὸν Λουκιανόν.

5. Στις προτάσεις που ακολουθούν να συμπληρώσετε την κατάλληλη πτώση του ουσιαστικού και στη συνέχεια να γράψετε την ίδια πτώση του άλλου αριθμού:

Απάντηση: α. ταῦροι (ταῦρος), β. νόσου (νόσων), ὀφθαλμούς (ὀφθαλμόν), γ. ἄμπελοι (ἄμπελος), οἶνον (οἴνους), δ. σύμμαχοι (σύμμαχος), πολέμιοι (πολέμιος), βάρβαροι (βάρβαρος), ε. τοῦ θρήνου (τῶν θρήνων).

Προσωπική Αντωνυμία - Απαντήσεις στις ασκήσεις του σχολικού βιβλίου

1. Να αντιστοιχίσετε τους τύπους προσωπικών αντωνυμιών της στήλης Α΄ με τη γραμματική τους ταυτότητα στη στήλη Β΄:

Απάντηση: 1–γ, 2–δ, 3–ε, 4–α, 5–β.

2. Να υπογραμμίσετε τις προσωπικές αντωνυμίες των παρακάτω φράσεων και να τις αναγνωρίσετε γραμματικά:

α. Αἱ ψυχαὶ ἡμῶν καθαραί εἰσιν. (γεν. πληθ. α΄ προσώπου)

β. Μάχονται ἡμῖν οἱ πολέμιοι. (δοτ. πληθ. α΄ προσώπου)

γ. Αἱροῦνται ἡμᾶς στρατηγούς. (αιτ. πληθ. α΄ προσώπου)

δ. Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. (ονομ. εν. α΄ προσώπου)

ε. Ὁ λόγος σου γλυκύς ἐστι. (γεν. εν. β΄ προσώπου)

στ. Οἱ πρόγονοι ὑμῶν γενναῖοι ἦσαν. (γεν. πληθ. β΄ προσώπου)

ζ. Λέγω σοι καὶ τοῦτο. (δοτ. εν. β΄ προσώπου)

Παράλληλα Κείμενα

Παράλληλο κείμενο

Ἐντεῦθεν ἡμᾶς ὑπεδέχετο πέλαγος προσηνὲς καὶ νῆσος οὐ μεγάλη͵ εὐπρόσιτος͵ συνοικουμένη· ἐνέμοντο δὲ αὐτὴν ἄνθρωποι ἄγριοι͵ Βουκέφαλοι͵ κέρατα ἔχοντες͵ οἷον παρ΄ ἡμῖν τὸν Μινώταυρον ἀναπλάττουσιν. Ἀποβάντες δὲ προῄειμεν ὑδρευσόμενοι καὶ σιτία ληψόμενοι͵ εἴ ποθεν δυνηθείημεν· οὐκέτι γὰρ εἴχομεν. Καὶ ὕδωρ μὲν αὐτοῦ πλησίον εὕρομεν͵ ἄλλο δὲ οὐδὲν ἐφαίνετο͵ πλὴν μυκηθμὸς πολὺς οὐ πόρρωθεν ἠκούετο. Δόξαντες οὖν ἀγέλην εἶναι βοῶν͵ κατ΄ ὀλίγον προχωροῦντες ἐπέστημεν τοῖς ἀνθρώποις. Οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶς ἐδίωκον͵ καὶ τρεῖς μὲν τῶν ἑταίρων λαμβάνουσιν͵ οἱ δὲ λοιποὶ πρὸς τὴν θάλατταν καταφεύγομεν.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.44

 Απόδοση κειμένου στη νέα ελληνική

Έπειτα μας υποδέχτηκε ένα ήρεμο πέλαγος και ένα νησί μικρό, ευπρόσιτο και κατοικημένο· το κατείχαν άγριοι άνθρωποι, οι Βουκέφαλοι, οι οποίοι είχαν κέρατα, όπως σ’ εμάς φαντάζονται τον Μινώταυρο. Αφού αποβιβαστήκαμε στη στεριά, προχωρούσαμε, για να πάρουμε νερό και τροφή, αν από κάπου μπορούσαμε (να βρούμε)· γιατί δεν είχαμε πια. Και νερό βρήκαμε εκεί κοντά, όμως τίποτε άλλο δε φαινόταν παρά μόνο ακουγόταν δυνατό μουγκρητό από κάπου κοντά. Επειδή λοιπόν νομίσαμε ότι επρόκειτο για κοπάδι βοδιών, προχωρήσαμε σιγά σιγά και συναντήσαμε ανθρώπους. Αυτοί, μόλις μας είδαν, άρχισαν να μας καταδιώκουν και συλλαμβάνουν τρεις από τους συντρόφους μας· οι υπόλοιποι καταφεύγουμε προς τη θάλασσα, για να γλιτώσουμε.

Απαντήσεις στις Ερωτήσεις

1. Ποια χαρακτηριστικά έχουν οι Βουκέφαλοι και πώς αντιμετώπισαν τον αφηγητή και τους συντρόφους του;

Οι Βουκέφαλοι είχαν ανθρώπινη μορφή, άγρια όψη, πρόσωπο ταύρου και κέρατα. Θύμιζαν πολύ τον Μινώταυρο. Στη συμπεριφορά τους απέναντι στον αφηγητή ήταν αγροίκοι. Μόλις αντίκρισαν ξένους στο νησί τους, τους καταδίωξαν και συνέλαβαν τρεις από αυτούς. Ήταν αφιλόξενοι, άγριοι, απολίτιστοι και βάρβαροι.

2. Ποιος είναι, κατά τη γνώμη σας, ο κοινός θεματικός άξονας ανάμεσα στο παραπάνω απόσπασμα και το κείμενο της Ενότητας;

Ο κοινός θεματικός άξονας είναι ο ανθρωπομορφισμός των φανταστικών όντων που περιγράφονται. Από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας δεν μπορούμε να φανταστούμε κάτι μακριά από την πραγματικότητα και τις εμπειρίες μας. Πάντοτε του αποδίδουμε τα δικά μας χαρακτηριστικά, ώστε να είναι οικείο σε μας.

Επίσης, ένα ακόμα κοινό είναι η προβολή των συνηθειών, της συμπεριφοράς και του πολιτισμού των λαών που περιγράφονται. Η επιλογή αυτών των δύο αποσπασμάτων είναι πολύ έξυπνη, γιατί αντιπαρατίθενται δύο φυλές εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, κάτι που μας φέρει στον νου ανάλογες διαφορές από την Ὀδύσσεια: οι πολιτισμένοι Φαίακες υποδέχθηκαν τον Οδυσσέα πολιτισμένα, του απέδωσαν τιμές και τον συνόδευσαν όπως του άρμοζε πίσω στην πατρίδα του σε αντίθεση με πολλούς άλλους λαούς που συνάντησε, που, άλλοι με κάποια αφορμή και άλλοι αναίτια, του συμπεριφέρθηκαν άγρια και έβαλαν σε κίνδυνο τη ζωή του.

3. Με βάση το κείμενο του Λουκιανού γνωρίζουμε πώς εξελίχθηκε η ιστορία: ο Λουκιανός και οι σύντροφοί του πήραν τα όπλα, κυνήγησαν με τη σειρά τους τους Βουκέφαλους, σκότωσαν πολλούς και αιχμαλώτισαν ζωντανούς δύο. Στη συνέχεια οι Βουκέφαλοι έστειλαν αντιπροσώπους ζητώντας πίσω τους δικούς τους και προσφέροντας για λύτρα πολλά τυριά, ξερά ψάρια, κρεμμύδια και τέσσερα ελάφια που είχαν τρία πόδια το καθένα. Ανακαλείτε στη μνήμη σας περιπτώσεις από τα ομηρικά έπη, όπου αντίστοιχα δίνει κάποιος λύτρα, για να πάρει πίσω ένα δικό του πρόσωπο.

Πολλές φορές στα ομηρικά έπη κάποιος από τους πρωταγωνιστές δίνει λύτρα, για να πάρει πίσω ένα δικό του πρόσωπο, συνήθως συγγενικό. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Πριάμου. Στον Πρίαμο πηγαίνει η Ίριδα φέρνοντας τη θεϊκή εντολή να πάει στο στρατόπεδο των Αχαιών με ένα μόνο κήρυκα και να εξαγοράσει το σώμα του Έκτορα με λύτρα. Παρά τις αντιρρήσεις της γυναίκας του Εκάβης, φορτώνει σε ένα αμάξι τα λύτρα και ξεκινά με έναν κήρυκα για τη σκηνή του Αχιλλέα. Στο δρόμο συναντούν τον Ερμή, που τους οδηγεί στον Αχιλλέα, χωρίς να τους πάρει είδηση κανένας από τους Αχαιούς. Ο Αχιλλέας τον υποδέχεται με θαυμασμό και καλοσύνη. Τρώνε και πίνουν μαζί και συμφωνούν να γίνει δωδεκαήμερη ανακωχή για την ταφή του νεκρού. Ο Πρίαμος κοιμάται στη σκηνή του Αχιλλέα και το άλλο πρωί φέρνει τον νεκρό Έκτορα στην Τροία. Επίσης, ο Χρύσης, ιερέας του Απόλλωνα, αφού πληροφορήθηκε για τη σύλληψη της θυγατέρας του, ήρθε από το νησί όπου κατοικούσε στο στρατόπεδο των Αχαιών ντυμένος με τα ιερά του ενδύματα, για να εξαγοράσει την κόρη του Χρυσηίδα, την οποία είχε πιάσει αιχμάλωτη ο Αχιλλέας κατά την άλωση της Θήβας και είχε κρατήσει ο Έλληνας αρχιστράτηγος Αγαμέμνονας. Σύσσωμος ο στρατός των Αχαιών φαίνεται να συμφωνεί, μόνο ο Αγαμέμνονας αρνείται κατηγορηματικά, φέρεται με ασέβεια στον ιερέα και τον διώχνει με απειλές. Έτσι, παρά τα λύτρα που είχε φέρει, τα δάκρυά του και τις παρακλήσεις του, ο Χρύσης φεύγει άπραγος και προσβεβλημένος.
ΔΕΣ ΚΑΙ http://eu-mathein.gr/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B1-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85/