Η ΠΟΛΗ-ΚΡΑΤΟΣ ΚΑI Η ΕΞΕΛIΞΗ ΤΟY ΠΟΛIΤΕYΜΑΤΟΣ,ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

  

ΠΗΓΗ  ΕΙΚΟΝΑΣ https://www.slideshare.net/amalousanhti/ss-29297089

Δημιουργία πόλης-κράτους

ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A105/749/4881,22322/
Τον 8ο αιώνα π.Χ. παρατηρήθηκε στον ελληνικό κόσμο μία σημαντική εξέλιξη. Το παλιό φυλετικό κράτος διασπάστηκε και τη θέση του πήρε η πόλη-κράτος. Ο Αριστοτέλης είδε τη δημιουργία της πόλης-κράτους ως επιθυμία των ανθρώπων για ζωή και την επιβίωσή της ως επιθυμία για καλή ζωή. Πυρήνας του νέου θεσμού υπήρξε ο συνοικισμός. Ακολούθησε η ένωση των συνοικισμών σε μία πόλη (ôστυ), γύρω από μία ισχυρή θέση, την ακρόπολη. Πάνω στην ακρόπολη χτίζονταν οι ναοί και τα δημόσια κτίρια. Κάτω και γύρω από αυτήν απλώνονταν οι κατοικίες και τα καταστήματα, όπου τεχνίτες, ξυλουργοί, αγγειοπλάστες και έμποροι εργάζονταν για να καλύψουν τις ανάγκες της ζήτησης. Σταδιακά η πόλη περιβάλλεται από τείχη. Στην ύπαιθρο εξακολούθησε να μένει ένα μέρος του πληθυσμού που ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
   




Χάρτης με τις
πόλεις-κράτη

Ο πολίτης και η οπλιτική φάλαγγα

Ο πολίτης αισθάνεται ασφαλής, αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες και νιώθει ελεύθερος. Αποκτά συνείδηση του ρόλου του ως μέλους μιας κοινότητας, στη διακυβέρνηση της οποίας μετέχει ενεργά. Οι πολίτες στρατεύονται για να υπηρετήσουν τις ανάγκες ενός νέου οργανικού συνόλου. Συγκροτούν την «οπλιτική φάλαγγα», φορούν πανοπλία και όλοι μαζί υπερασπίζονται την πόλη τους. Η προσφορά είναι συλλογική και ο σκοπός κοινός. Στην οπλιτική φάλαγγα συμμετείχαν όσοι μπορούσαν να αγοράσουν με δική τους δαπάνη την απαραίτητη πανοπλία. Αυτή η διευρυμένη συμμετοχή επέφερε μια γενικότερη κοινωνική εξίσωση. Οι κοινωνικές διαφορές περιορίστηκαν. Ωστόσο, δεν έλειψαν οι πολιτικοί ανταγωνισμοί που αντικείμενό τους είχαν την άσκηση εξουσίας.  

Το πολίτευμα 
Με την πόλη συνδέεται και το πολίτευμα, δηλαδή το σύστημα διακυβέρνησης. Όταν συγκροτήθηκε η πόλη, η βασιλεία είχε παρακμάσει. Την εξουσία κατέλαβαν οι ευγενείς και έτσι το πολίτευμα έγινε αριστοκρατικό. Η ονομασία αυτή οφείλεται στους αρίστους, τους πλούσιους δηλαδή ιδιοκτήτες γης, που παλαιότερα αποτελούσαν και το συμβούλιο του βασιλιά. Με την ανάπτυξη του εμπορίου και την ευρεία χρησιμοποίηση του νομίσματος δημιουργήθηκε μία νέα τάξη, η οποία με τη δύναμη του χρήματος αφαίρεσε την εξουσία από τους αριστοκράτες. Οι λίγοι αυτοί επέβαλαν τη δική τους εξουσία και το πολίτευμα έγινε ολιγαρχικό. Κριτήριο για συμμετοχή στην εξουσία δεν ήταν πια η καταγωγή αλλά ο πλούτος.

«ΑΡΙΣΤΙΝΔΗΝ ΚΑΙ ΠΛΟΥΤΙΝΔΗΝ»

Η οργάνωση του αρχαίου πολιτεύματος πριν από την εποχή του Δράκοντα ήταν η εξής: 

Οι άρχοντες ορίζονταν με βάση την ευγενική καταγωγή και τον πλούτο τους («αριστίν

δην και πλουτίνδην»). Αρχικά τα αξιώματα ήταν ισόβια, αργότερα διαρκούσαν

 μια δυναστεία.

Αριστο
τέλης,

 Αθηναίων
πολιτεία,

 3.1

Ο τύραννος της Κορίνθου Περίανδρος (Μουσείο Βατικανού).

Ο δίολκος. Ο Περίανδρος συνέλαβε την ιδέα 
να κόψει τον Ισθμό. Το έργο δεν πραγματοποιήθηκε 
λόγω ανυπέρβλητων εμποδίων. 
Ο ίδιος όμως φρόντισε να κατασκευάσει τον δίολκο, 
έναν λιθόστρωτο δρόμο, πάνω στον 
οποίο σύρονταν τα πλοία, προκειμένου 
να αποφευχθεί ο περίπλους της Πελοποννήσου. 
Τι είναι ισθμός και τι διώρυγα;

Τυραννίδα
Η εξουσία των ολίγων δεν έλυσε τα βασικά προβλήματα των πολλών, με αποτέλεσμα να ξεσπούν συχνά ταραχές. Την κοινωνική αυτή δυσαρέσκεια και την ανασφάλεια γενικά των πολιτών εκμεταλλεύτηκαν φιλόδοξα άτομα, που κατάφεραν με λαϊκή πολλές φορές υποστήριξη να επιβάλουν τυραννικό καθεστώς.
Οι τύραννοι άσκησαν την εξουσία αποβλέποντας στο δικό τους όφελος, χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν για τις πράξεις τους. Αν και συνέδεσαν το όνομά τους με μεγάλα έργα, όπως ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ο Πολυκράτης στη Σάμο, o Φείδων στο Άργος κ.ά., γενικά δεν κέρδισαν τη συμπάθεια του λαού.

Ο ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΓΡΟΤΗΣ Λένε ότι σε μία από τις περιοδείες του Πεισίστρατου συνέβη το περιστατικό με τον γεωρ γό  από τον Yμηττό, ο οποίος καλλιεργούσε το κτήμα του σε μια περιοχή που αργότερα ο νο μάστηκε αφορολόγητη. Ο Πεισίστρατος, όταν είδε τον γεωργό να σκάβει και να καλ λιερ γεί έναν πετρώδη τόπο, απόρησε και έβαλε τον δούλο που είχε μαζί του να τον ρωτήσει τι αποκόμιζε απ' αυτόν τον τόπο. Κι εκείνος απάντησε: «Τίποτα παρά μόνο κόπο και βά σα να˙ και από αυτά το ένα δέκατο πρέπει να πάρει ο Πεισίστρατος». Τα είπε όλα αυτά χω ρίς  να ξέρει ποιος ήταν αυτός που του μιλούσε. Ο Πεισίστρατος εκτίμησε την ειλικρίνεια  και την εργατικότητα του αγρότη και τον απάλλαξε τελείως από τους φόρους. Αριστο τέ λη ς, Αθηναίων  πολιτεία, 16.6.
	Αυτή την εποχή σημαντική ανάπτυξη, εκτός από τη Σπάρτη και την Αθήνα, παρουσίασαν η Κόρινθος, το Άργος*, η Χαλκίδα, η Θήβα, η Ιωλκός κ.ά. Σε πολλές περιοχές επανήλθε το ολιγαρχικό πολίτευμα. Στην Αθήνα, όμως, είχε ήδη ξεκινήσει η πορεία προς τη δημοκρατία.
ΕΚΟΒΕ ΤΑ ΣΤΑΧΥΑ ΠΟΥ ΕΞΕΙΧΑΝ Ο Περίανδρος αρχικά δεν ήταν τόσο σκληρός όσο ο πατέρας του. Από τότε όμως που ήλθε σε επαφή με τον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο, έγινε πιο σκληρός από τον πατέ ρα του τον Κύψελο. Έστειλε λοιπόν κήρυκα στον Θρασύβουλο και ζήτησε να μάθει ποιο  πολι τικό καθεστώς έπρεπε να εγκαταστήσει για να έχει ασφάλεια και να κρατήσει την πόλη υπό την εξουσία του. Ο Θρασύβουλος πήρε τον κήρυκα έξω από την πόλη και μπήκε σε ένα σπαρμένο χωράφι. Προχωρώντας μέσα στα σπαρτά ρωτούσε επίμονα να μάθει το σκο πό της άφιξης του κήρυκα από την Κόρινθο. Συγχρόνως έκοβε τα στάχυα που έβλεπε να  ξεπερνούν τα άλλα και τα έριχνε κάτω, μέχρι που, κάνοντας αυτό, κατέστρεψε τα ωραι ότε ρα και ψηλότερα στάχυα του χωραφιού… Από τη διήγηση του κήρυκα ο Περίανδρος κατανόησε τη σημασία της πράξης του Θρασύ βουλου… Από τότε έδειξε όλη του την κακία απέναντι στους πολίτες. Ηρό δοτος, Ιστορία,  5.92

https://www.youtube.com/watch?v=D0tB4lHx89s

Δ2. Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ http://fliphtml5.com/xpqa/vico/basic/

Ιστορία Α' Γυμνασίου : Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος

ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.com/2011/12/blog-post_5642.html

ΠΟΛΗ – ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

Η ΠΟΛΗ – ΚΡΑΤΟΣ

Πότε δημιουργήθηκαν;

Δημιουργήθηκε κατά τον 8^ο αιώνα π.Χ. (αρχές αρχαϊκής εποχής) μετά τη διάσπαση του παλιού φυλετικού κράτους.

Πώς δημιουργήθηκαν;

Στην αρχή υπήρχαν συνοικισμοί, οι οποίοι ενώθηκαν σε μια πόλη (το άστυ), γύρω από μια ακρόπολη (οχυρωμένος λόφος με απότομες πλαγιές).

Τι υπήρχε πάνω και γύρω από την ακρόπολη;

Πάνω στην ακρόπολη υπήρχαν ναοί και δημόσια κτήρια. Κάτω και γύρω από αυτήν υπήρχαν καταστήματα και κατοικίες.

Ήταν οχυρωμένες οι πόλεις-κράτη;

Ναι. Σταδιακά, περιβλήθηκαν με τείχη, εκτός της Σπάρτης.

Έμεναν άνθρωποι στην ύπαιθρο;

Ναι. Εκτός των τειχών, στην ύπαιθρο, εξακολούθησε να μένει ένα μέρος του πληθυσμού που ασχολούνταν με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία.

 Η Ακρόπολη των Αθηνών

Η Ακρόπολη του Άργους

Ο ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙ Η ΟΠΛΙΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ

Οι πολίτες αισθάνονταν ασφαλείς μέσα στις πόλεις-κράτη, ασχολούνταν με διάφορα πράγματα, φρόντιζαν για το κράτος και μετείχαν ενεργά στα κοινά. Οι πολίτες, επίσης στρατεύονταν, συγκροτώντας την «οπλιτική φάλαγγα» (συμμετείχαν μόνο όσοι μπορούσαν να δαπανήσουν χρήματα για να έχουν δική τους πανοπλία). Οι κοινωνικές διαφορές περιορίστηκαν, καθώς πολλοί συμμετείχαν πλέον στα κοινά. Δεν έλειψαν, όμως οι πολιτικοί ανταγωνισμοί, ανάμεσα σε αυτούς που ήθελαν την εξουσία.

ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ : Όταν συγκροτήθηκαν οι πόλεις-κράτη, η βασιλεία είχε πια παρακμάσει.

ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ : Την εξουσία καταλάμβαναν οι ευγενείς, οι άριστοι (ιδιοκτήτες γης που παλιότερα ήταν σύμβουλοι του βασιλιά). Κριτήριο για τη συμμετοχή στην εξουσία ήταν η καταγωγή.

ΤΟ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ : Με την ανάπτυξη του εμπορίου και την ευρεία χρησιμοποίηση νομισμάτων, δημιουργήθηκε μια νέα τάξη που με τη δύναμη του χρήματος πήρε την εξουσία από τους αριστοκράτες. Κριτήριο για τη συμμετοχή στην εξουσία ήταν ο πλούτος.

Η ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ : Συχνά ξεσπούσαν ταραχές κατά της ολιγαρχίας. Την κοινωνική δυσαρέσκεια εκμεταλλεύτηκαν κάποια φιλόδοξα άτομα, που πήραν την εξουσία (πολλές φορές με τη θέληση του λαού). Οι τύραννοι δεν έδιναν λόγο σε κανέναν για τις αποφάσεις τους και απέβλεπαν στο δικό τους όφελος. Δεν κέρδισαν τη συμπάθεια του λαού, αν και έκαναν πολλά έργα. Κάποιοι σημαντικοί τύραννοι ήταν ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ,ο Πολυκράτης στη Σάμο ,ο Πεισίστρατος στην Αθήνα, ο Φείδων στο Άργος κ.α.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

Περίανδρος (τύραννος της Κορίνθου)

Πεισίστρατος (τύραννος Αθηνών)

ΤΑ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Οι Έλληνες ήταν χωρισμένοι σε πολλά μικρά κράτη. Τα περισσότερα από αυτά ήταν περιοχές με μικρούς οικισμούς γύρω από μια πόλη. Η πόλη ήταν το κέντρο του κράτους και του έδινε το όνομά της. Τα κράτη αυτά τα ονομάζουμεπόλεις-κράτη.
Κάθε πόλη-κράτος ήταν ανεξάρτητη και είχε δικούς της νόμους καιπολίτευμα. Το πολίτευμα όμως άλλαζε, καθώς άλλαζαν και οι συνθήκες της ζωής σε κάθε κράτος.

Βασιλεία
Στην αρχή το κράτος το κυβερνούσε ο βασιλιάς με ένα συμβούλιο απόευγενείς, που ήταν μεγαλοκτηματίες.

Αριστοκρατία
Αυτοί οι μεγαλοκτηματίες αργότερα πήραν όλη τη δύναμη στα χέρια τους, κατάργησαν το βασιλιά και κυβέρνησαν μόνοι τους. Το πολίτευμα αυτό ονομάστηκε αριστοκρατικό, γιατί τους ευγενείς τους έλεγαν και άριστους.

Ολιγαρχία
Κατόπιν με το εμπόριο,την ναυτιλία και τη βιοτεχνία πλούτισαν και άλλοι άνθρωποι και απόκτησαν μεγαλύτερη δύναμη από τους ευγενείς. Άρχισαν λοιπόν να παίρνουν εκείνοι την εξουσία. Το πολίτευμα αυτό ονομάστηκε ολιγαρχικό, γιατί οι πλούσιοι ήταν (ο)λίγοι.

Τυραννία
Σε μερικές περιπτώσεις κάποιοι φιλόδοξοι άνθρωποι κατόρθωσαν να εκμεταλλευτούν τις φιλονικίες ανάμεσα στις διάφορες πολιτικές παρατάξεις και να πάρουν με τη βία την εξουσία. Οι άρχοντες αυτοί ονομάστηκαν τύραννοι.
Οι τύραννοι διοικούσαν αυθαίρετα και έκαναν πολλές αδικίες, γι' αυτό ο λαός τους μίσησε και τους κατάργησε। Έτσι, η λέξη "τύραννος", που αρχικά σήμαινε άρχοντας, απόκτησε την κακή σημασία που έχει και σήμερα.

πηγή :http://dim-galat.pel.sch.gr/projects/akropolis/athens_02politeymata.htm 

Το φαινόμενο της τυραννίδας

Για πρώτη φορά την περίοδο αυτή παρουσιάζεται το φαινόμενο της τυραννίδας, το οποίο την περίοδο αυτή γνωρίζει ιδιαίτερη διάδοση. Οι τυρρανίδες της εποχής αυτής είναι γνωστές ως η αρχαία τυραννίς, σε αντιπαραβολή με την νεότερη τυραννίδα, που συμβαίνει στην ύστερη κλασική και κυρίως στην ελληνιστική εποχή. Από τις αρχαίες πηγές η τυραννίδα δε θεωρείται πολίτευμα, αλλά απόκλιση, ούτε, δηλαδή, θεωρητική νομιμοποίηση ούτε ήταν αποδεκτή στην πράξη. Βέβαια, η τυραννίδα δεν έπαυσε να υπάρχει και κατά την κλασική εποχή, οι περιοχές, όμως, στις οποίες υπήρχε ήταν συγκεκριμένες: οι ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, τον 6ο και τον πρώιμο 5ο αιώνα, λόγω της περσικής επιρροής και, δεύτερον, η αρχαϊκή και κλασική Σικελία, όπου εξηγείται ιστορικά λόγω των συνεχών προβλημάτων με τους Καρχηδονίους, οι οποίοι είχαν αποικίσει το βόρειο τμήμα του νησιού.

Το πλαίσιο εμφάνισης της τυραννίδας, της ανάληψης, με άλλα λόγια της άσκησης της εξουσίας από ένα πρόσωπο, κατά την αρχαϊκή περίοδο συνθέτουν οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις μεταξύ των ευγενών για την κατάληψη των αξιωμάτων. Τα μέσα ισχύος που απαραίτητα έπρεπε να έχει στη διάθεσή του ένας ευγενής προκειμένου να κατορθώσει να υπερισχύσει των αντιπάλων του επιβαλλόμενος ως τύραννος είναι τα εξής:

• η χρήση ενός μισθοφορικού στρατού,
• η υποστήριξη του πληθυσμού, βασισμένη στην επιρροή που ασκούσε ο ευγενής,
• και οι εταιρείες ευγενών, συσσωματώσεις, δηλαδή, ευγενών γύρω από έναν ισχυρό εκπρόσωπο της τάξης τους.

Περιοχή εξάπλωσης της τυραννίδας

Η τυραννίδα εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού χώρου, καθώς παρατηρήθηκε στις εξής πόλεις:

• στην Πελοπόννησο: στην Κόρινθο, στη Σικυώνα, στη Φλειούντα, στην Επίδαυρο και στα Μέγαρα
• στην Κεντρική και βόρεια Ελλάδα: στην Κεφαλληνία, στη Χαλκίδα, στην Ερέτρια και στην Αθήνα
• στη Μικρά Ασία: στη Μυτιλήνη, στην Κύμη, στη Φώκαια, στην Ερυθραία, στην Κολοφώνα, στη Χίο, στη Σάμο, στη Μίλητο, στην Έφεσο, στην Αλικαρνασσό, στην Κω, στη Ρόδο
• στη Σικελία: στις Συρακούσες, στους Λεοντίνους, στην Ιμέρα, στη Γέλα, στον Ακράγαντα, στη Σελινούντα
• στην Κάτω Ιταλία: στο Ρήγιο, στον Κρότωνα, στη Σύβαρι, στο Ηράκλειο Καμπανίας, στο Μεταπόντιο, στην Κύμη,
• στη Θρακική χερσόνησο: στην Άβυδο, στη Σηστό, στη Λάμψακο, στο Πάριο, στην Προκόννησο, στην Κύζικο και στο Βυζάντιο.

Λίγες μόνο περιοχές του ελληνικού κόσμου δε γνώρισαν την τυραννίδα, ανάμεσα στις οποίες και η Σπάρτη, κάτι το οποίο δικαιολογείται ιστορικά. Όπως παρατηρούμε, στις πόλεις που εγκαθιδρύθηκε τυραννίδα, αυτό συνέβη μετά την κατάργηση της βασιλείας. Ωστόσο, στη Σπάρτη η διπλή βασιλεία δεν καταργήθηκε ποτέ, αφού με τη Μεγάλη Ρήτρα, οι δύο βασιλείς εντάχθηκαν στη γερουσία, μη; διατηρώντας ουσιώδη χαρακτηριστικά της ιδιότητάς τους. Πλέον ήταν στρατιωτικοί αρχηγοί, έχοντας, παράλληλα, ορισμένες θρησκευτικές αρμοδιότητες και διατηρώντας μέρος των δικαστικών αρμοδιοτήτων τους. Καθώς, λοιπόν, το πολίτευμα της Σπάρτης κατένειμε την πολιτική ισχύ στους δύο βασιλείς, στη γερουσία, στους πέντε εφόρουςκαι στην Απέλλα, κατά τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων εκφράζονταν όλα τα κοινωνικά μέρη και, συνεπώς, δεν υπήρχαν περιθώρια εγκαθίδρυσης προσωπικής εξουσίας

Η οπλιτική φάλαγγα

Οπλιτική φάλαγγα

Το πρώτο μισό του 8ου αιώνα διαδόθηκε μία νέα τακτική μάχης, γνωστή ως οπλιτική φάλαγγα, καθώς η μάχη διεξαγόταν ανάμεσα σε δύο μεγάλους στρατιωτικούς σχηματισμούς, αποτελούμενους από οπλίτες. Με τη δημιουργία της φάλαγγας, συνέβη και η μετακίνηση της χειρολαβής της στρόγγυλης ασπίδας από το κέντρο στο άκρο. Η τεχνικής φύσης μεταβολή αυτή είχε αποτελέσματα στο ηθικό επίπεδο. Καθώς η χειρολαβή της ασπίδας βρισκόταν πλέον στην άκρη της ασπίδας, η τελευταία κάλυπτε μόνο το αριστερό τμήμα του σώματος του πολεμιστή που την έφερε, αφήνοντας ακάλυπτο το δεξί, την κάλυψη του οποίου αναλάμβανε ο ευρισκόμενος στα δεξιά του συμπολεμιστής, σχηματίζοντας ένα τείχος ασπίδων. Αυτή η αλληλεξάρτηση των αποτελούντων τη φάλαγγα, οδήγησε στη δημιουργία μίας εσωτερική συνοχής, λόγω της συνυπευθυνότητας των οπλιτών για τη διασφάλιση του αρραγούς της φάλαγγας και της αλληλοκάλυψης.

Μία διαφορετική τακτική διεξαγωγής της αναμέτρησης, η οποία αποτελούσε παραλλαγή της κλασικής φάλαγγας ήταν η λεγόμενη Λοξή φάλαγγα, την οποία χρησιμοποίησε ο Επαμεινώνδας στη μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.). Κατά την τακτική της λοξής φάλαγγας, η οπλιτική φάλαγγα χωριζόταν σε δύο πτέρυγες: αυτήν που αποτελούσε την κύρια επιθετική δύναμη και την υποστηρικτή, καθεμία από τις οποίες αναλάμβανε διαφορετικούς ρόλους. Κατόπι, χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα από το Φίλιππο το Β’ της Μακεδονίας και από το διάδοχό του Αλέξανδρο Γ’, στις μάχες του Γρανικού, της Ισσού και των Γαυγαμήλων, και από τα ελληνιστικά βασίλεια. Τελευταία χρήση της μακεδονικής φάλαγγας έγινε από το Ρωμαίο αυτοκράτοραΚαρακάλλα (211-217 μ।Χ.), ο οποίος τύγχανε θαυμαστής του Αλεξάνδρου και γι’ αυτό αναβίωσε τη χρήση της.

πηγή : wikipedia

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.Χ.)

Η ΠΟΛΗ-ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

ΠΗΓΗ https://blogs.sch.gr/earkouli/2015/12/01/%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7-%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B5%CE%BE%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CF%85/

https://www.youtube.com/watch?v=ssbNi0c7RAI

Διαδραστική Περιήγηση στην Αρχαία Αγορά

Πότε είναι η αρχαϊκή εποχή;

Από το 800 ως το 479 π.Χ.

Ποια συγκλονιστική εξέλιξη παρατηρείται στον ελληνικό κόσμο, όσον αφορά την κρατική οργάνωση, τον 8^ο αιώνα π.Χ. ; Πώς την αιτιολόγησε ο φιλόσοφος της αρχαιότητας Αριστοτέλης;

Τον 8ο αιώνα π.Χ. παρατηρήθηκε στον ελληνικό κόσμο μία σημαντική εξέλιξη. Το παλιό φυλετικό κράτος διασπάστηκε και τη θέση του πήρε η πόλη-κράτος. Ο σπουδαίος φιλόσοφος  Αριστοτέλης είδε τη δημιουργία της πόλης-κράτους ως επιθυμία των ανθρώπων για ζωή και την επιβίωσή της ως επιθυμία για καλή ζωή.

Με ποια διαδικασία δημιουργήθηκε η πόλη-κράτος;

Πυρήνας του νέου θεσμού υπήρξε ο συνοικισμός. Ακολούθησε η ένωση των συνοικισμών σε μία πόλη (άστυ), γύρω από μία ισχυρή θέση, την ακρόπολη.

Ποια είναι τα βασικά μέρη της πόλης –κράτους;

Α) Η ακρόπολη. Πάνω στην ακρόπολη χτίζονταν οι ναοί και τα δημόσια κτίρια.

Β) Το άστυ.  Είναι η περιοχή κάτω και γύρω από την ακρόπολη. Εκεί απλώνονταν οι κατοικίες και τα καταστήματα, όπου τεχνίτες, ξυλουργοί, αγγειοπλάστες και έμποροι εργάζονταν για να καλύψουν τις ανάγκες της ζήτησης. Σταδιακά η πόλη περιβάλλεται από τείχη.

Γ) Την ύπαιθρο. Εκεί  εξακολούθησε να μένει ένα μέρος του πληθυσμού που ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Γιατί η πόλη-κράτος ήταν σημαντική για τον πολίτη;

Ο πολίτης αισθάνεται ασφαλής, αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες και νιώθει ελεύθερος. Αποκτά συνείδηση του ρόλου του ως μέλους μιας κοινότητας, στη διακυβέρνηση της οποίας μετέχει ενεργά. Οι πολίτες στρατεύονται για να υπηρετήσουν τις ανάγκες ενός νέου οργανικού συνόλου. Συγκροτούν την «οπλιτική φάλαγγα», φορούν πανοπλία και όλοι μαζί υπερασπίζονται την πόλη τους. Η προσφορά είναι συλλογική και ο σκοπός κοινός.

Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα και ποια πολιτική σημασία είχε η δημιουργία της;

Ήταν ένα καινούργιο στρατιωτικό σώμα, στο οποίο ανήκαν όσοι από τους πολίτες απέκτησαν την ιδιότητα του πολεμιστή και συμμετείχαν όσοι μπορούσαν να αγοράσουν με δική τους δαπάνη την απαραίτητη πανοπλία.

Αυτή η διευρυμένη συμμετοχή επέφερε μια γενικότερη κοινωνική εξίσωση. Οι κοινωνικές διαφορές περιορίστηκαν. Ωστόσο, δεν έλειψαν οι πολιτικοί ανταγωνισμοί που αντικείμενό τους είχαν την άσκηση εξουσίας.

Πώς εξελίχθηκε το πολίτευμα τα αρχαϊκά χρόνια;

Με την πόλη συνδέεται και το πολίτευμα, δηλαδή το σύστημα διακυβέρνησης. Όταν συγκροτήθηκε η πόλη, η βασιλεία είχε παρακμάσει. Την εξουσία κατέλαβαν οι ευγενείς και έτσι το πολίτευμα έγινε αριστοκρατικό. Η ονομασία αυτή οφείλεται στους αρίστους, τους πλούσιους δηλαδή ιδιοκτήτες γης, που παλαιότερα αποτελούσαν και το συμβούλιο του βασιλιά. Με την ανάπτυξη του εμπορίου και την ευρεία χρησιμοποίηση του νομίσματος δημιουργήθηκε μία νέα τάξη, η οποία με τη δύναμη του χρήματος αφαίρεσε την εξουσία από τους αριστοκράτες. Οι λίγοι αυτοί επέβαλαν τη δική τους εξουσία και το πολίτευμα έγινε ολιγαρχικό. Κριτήριο για συμμετοχή στην εξουσία δεν ήταν πια η καταγωγή αλλά ο πλούτος. Η εξουσία των ολίγων δεν έλυσε τα βασικά προβλήματα των πολλών, με αποτέλεσμα να ξεσπούν συχνά ταραχές. Την κοινωνική αυτή δυσαρέσκεια και την ανασφάλεια γενικά των πολιτών εκμεταλλεύτηκαν φιλόδοξα άτομα, που κατάφεραν με λαϊκή πολλές φορές υποστήριξη να επιβάλουν τυραννικό καθεστώς.

Πώς άσκησαν την εξουσία τους οι τύραννοι;
Οι τύραννοι άσκησαν την εξουσία αποβλέποντας στο δικό τους όφελος, χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν για τις πράξεις τους. Αν και συνέδεσαν το όνομά τους με μεγάλα έργα, όπως ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ο Πολυκράτης στη Σάμο, o Φείδων στο Άργος κ.ά., γενικά δεν κέρδισαν τη συμπάθεια του λαού.

Ποιες πόλεις είχαν σημαντική ανάπτυξη αυτή την εποχή;

Αυτή την εποχή σημαντική ανάπτυξη, εκτός από τη Σπάρτη και την Αθήνα, παρουσίασαν η Κόρινθος, το Άργος*, η Χαλκίδα, η Θήβα, η Ιωλκός κ.ά.

Μετά την τυραννία, ποιο πολίτευμα επικράτησε;

Σε πολλές περιοχές επανήλθε το ολιγαρχικό πολίτευμα. Στην Αθήνα, όμως, είχε ήδη ξεκινήσει η πορεία προς τη δημοκρατία.

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Ακρόπολη: το υψηλότερο μέρος μιας αρχαίας πόλης. Εκεί έβρισκαν οι πολίτες της καταφύγιο σε περίπτωση πολέμου.

Πολίτευμα: το σύστημα διακυβέρνησης

Ύπαιθρος: η εξοχή

Φάλαγγα: στρατιωτικό σώμα με ιδιαίτερη οργάνωση.

"Η ΠΟΛΗ - ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ" - (ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)

ΠΗΓΗ http://istografia.blogspot.com/2014/11/blog-post_5.html

Μέχρι τον 8^ο αιώνα στον ελληνικό χώρο υπήρχαν τα φυλετικά κράτη, μετά αυτά διασπάστηκαν (χωρίστηκαν) και δημιουργήθηκε η πόλη-κράτος.

Πώς δημιουργήθηκε η πόλη-κράτος ;

Αρχικά υπήρχαν διάφοροι συνοικισμοί, που ενώθηκαν και δημιούργησαν την πόλη (το άστυ),γύρω από την ακρόπολη.

Ακρόπολη : βρίσκεται σε ένα ψηλό σημείο. Εκεί χτίζονται οι ναοί και τα δημόσια κτίρια.

Κάτω από την ακρόπολη : υπάρχουν  οι κατοικίες και τα καταστήματα των ανθρώπων.

Γύρω από την πόλη χτίζονται τείχη, για να την προστατεύουν.

Στην ύπαιθρο : μένουν άνθρωποι που ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Πώς αισθάνονται οι πολίτες μιας πόλης - κράτους ;

Αισθάνονται ασφαλείς και ελεύθεροι, συμμετέχουν στη διακυβέρνηση της πόλης τους.

Για να προστατέψουν την πόλη τους δημιουργείται η  «οπλιτική φάλαγγα» :είναι ο στρατός της πόλης, όπου συμμετέχουν όσοι μπορούν με τα χρήματά τους να αγοράσουν τα όπλα τους.

Αποτέλεσμα : αισθάνονται ίσοι μεταξύ τους, χωρίς κοινωνικές διαφορές.

Το πολίτευμα :είναι ο τρόπος που κυβερνιέται μια χώρα

Η πόλη-κράτος άλλαξε στο πέρασμα των χρόνων διάφορα πολιτεύματα :

1. Βασιλεία : κυβερνάει ένας, ο βασιλιάς

2.  Αριστοκρατία : την εξουσία έχουν οι ευγενείς (οι άριστοι), οι πλούσιοι ιδιοκτήτες γης.

3. Ολιγαρχία : την εξουσία παίρνουν οι πλούσιοι έμποροι

4.  Τυραννίδα : ο τύραννος εκμεταλλεύεται το λαό για δικό του όφελος και δε δίνει λογαριασμό σε κανένα για τις πράξεις του. Γνωστοί τύραννοι : ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ο Πολυκράτης στη Σάμο, ο Πεισίστρατος στην Αθήνα.

5. Δημοκρατία : ο λαός συμμετέχει στη διακυβέρνηση του κράτους. 

         

ΠΗΓΗ http://igeorgoulakou.blogspot.com/2016/03/750-480.html


ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/Kvarnalis75/2-10365671

Το υδραγωγείο της  Σάμου.

https://youtu.be/n--mWBKwBDI

https://youtu.be/zORn8bRJyrM

ΠΗΓΗ  https://www.slideshare.net/NikosPotamianos/ss-23868034

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/mavraroda/ss-28198006

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/amalousanhti/ss-29297089
































ΠΗΓΗ
http://afterschoolbar.blogspot.com/2016/10/750-480.html

Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.) 

Εποχή κατά την οποία προετοιμάστηκε η η παντοειδής ανάπτυξη των κλασσικών χρόνων.  Κομβικά σημεία της εποχής: ο β΄ αποικισμός, ο θεσμός της πόλης-κράτους και η απόκρουση των Περσών.

Γένεση της πόλης κράτους

Πόλη-κράτος: Η οργανωμένη υπό μια συγκεκριμένη εξουσία και σε συγκεκριμένο χώρο  κοινότητα ανθρώπων προς αντιμετώπιση κοινών ζητημάτων .

Συστατικά στοιχεία ως προς το χώρο:

«πόλις» ή «άστυ» (κέντρο και έδρα της εξουσίας)

και η ύπαιθρος χώρα (χωριά και κωμοπόλεις ).

Απεικόνιση της Αθήνας  των κλασσικών χρόνων. Μέσα από τα τείχη το "άστυ", έξω η "ύπαιθρος χώρα"

Συστατικά ως προς την οργάνωση:

Πολίτης : ο κάτοικος της περιοχής ο οποίος λιγότερο ή περισσότερο έπαιρνε μέρος στην διακυβέρνησή της.

Πολίτευμα: Συστατικό στοιχείο που όριζε πως διοικείται η πόλη-κράτος και ποιοι από τους κατοίκους έχουν το δικαίωμα του πολίτη.

Επιδιώξεις και προϋποθέσεις ύπαρξης μιας πόλης-κράτους: Ελευθερία, αυτάρκεια, αυτονομία.

Η σημασία της πόλης- κράτους:

Η επιβίωση του θεσμού ήταν συνυφασμένη με την επιδίωξη για ελευθερία, αυτάρκεια και αυτονομία.

 Έτσι: α) Ήταν η βασική αιτία της γέννησης των επιτευγμάτων του ελληνικού πολιτισμού.

 β) Αλλά:  ι) Εμπόδισε την δημιουργία ενιαίου ελληνικού κράτους.

                  ιι) Γέννησε ένα έντονο τοπικιστικό πατριωτισμό.

                  ιιι) Έγινε η αιτία πολλών και αιματηρών εμφυλίων πολέμων.

γ)Γέννησε την ιδέα της υπεράσπισης της ελευθερίας, και της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων

δ)Γέννησε την έννοια του «πολίτη» και της «πολιτικής».

ε) Αποτέλεσμα της δραστηριοποίησης του ανθρώπου στα πλαίσια του θεσμού ήταν μεταξύ άλλων: φιλοσοφία, ρητορική, δημοκρατία, θέατρο, πολεοδομία, επιστήμη.

Πανοραμική φωτογραφία της Καμείρου, μιας από τις τρεις πόλεις κράτη του νησιού

Οικονομική και κοινωνική οργάνωση

Ανάλογα με τις οικονομικές, κοινωνικές και  ειδικότερες συνθήκες κάθε περιοχής, δημιουργήθηκαν πόλεις-κράτη  με διαφορετικό τρόπο.

α) Στην Μικρά Ασία: Γύρω από έναν τόπο λατρείας ή με βάση την χωροταξική οργάνωση και τις σχέσεις με τους ντόπιους πληθυσμούς

β) Στον ελλαδικό χώρο είτε μέσω ανεξαρτητοποίησης επιμέρους φύλων, είτε με «συνοικισμό» (συνένωση γειτονικών κοινοτήτων ή κωμών και χωριών)

Το ανάγλυφο καράβι στην Λίνδο, τη δεύτερη πόλη κράτος του νησιού