Η ΣΠΑΡΤΗ ,ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Η ΣΠΑΡΤΗ" - (ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) Πώς δημιουργήθηκε το σπαρτιατικό κράτος ; Οι Δωριείς που έφτασαν στη νότια Πελοπόννησο ίδρυσαν ένα ισχυρό κράτος γύρω από τη Σπάρτη. Έπειτα , συγκρούστηκαν με τους Μεσσήνιους που ήταν γείτονές τους και κατέλαβαν το κράτος τους (8ος - 7ος αι.). Αποτέλεσμα : με τους πολέμους αυτούς η ζωή των Σπαρτιατών άλλαξε και η Σπάρτη έμοιαζε με στρατόπεδο. Ποιες ήταν οι κοινωνικές τάξεις στη Σπάρτη ; 1.    Σπαρτιάτες : αυτοί μόνο είχαν δικαιώματα, ασχολούνταν με τα πολιτικά πράγματα και τον πόλεμο. Περίοικοι : ζούσαν γύρω από τη Σπάρτη και ασχολούνταν με το εμπόριο 3.    Είλωτες :  ήταν οι παλιοί κάτοικοι που έγιναν δούλοι, καλλιεργούσαν τη γη και έδιναν κάποια από τα προϊόντα στους Σπαρτιάτες. Ποια ήταν η πολιτική οργάνωση στη Σπάρτη ; Το πολίτευμα της Σπάρτης δημιουργήθηκε από το νομοθέτη Λυκούργο. Τη Σπάρτη διοικούσαν : οι δύο βασιλιάδες : ήταν θρησκευτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί 2.    οι πέντε έφοροι : είχαν μεγάλη εξουσία, ήταν υπεύθυνοι για τον πόλεμο και τις  εξωτερικές σχέσεις του κράτους. η Γερουσία :  ήταν ένα συμβούλιο από 28 άτομα ηλικίας πάνω από εξήντα χρονών. 4.  η Απέλλα : ήταν μια συνέλευση όπου συμμετείχαν όλοι οι Σπαρτιάτες πάνω από  30 χρονών. Πώς γίνονταν η εκπαίδευση των νέων ; Από 7 ετών τα παιδιά τα αναλάμβανε η πόλη : ζούσαν σεομάδες και μάθαιναν να υπομένουν  τη σκληρή ζωή. Διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. Εκπαιδεύονταν και τα κορίτσια για να γίνουν άξιες μητέρες. Οι Σπαρτιάτες έμειναν στην ιστορία ως οι πιο γενναίοι πολεμιστές.                                        ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/ssuserd078fa/ss-83877218 Ιστορία Α' Γυμνασίου : Η Σπάρτη ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.com/2011/12/blog-post_2379.html ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ   12ος αιώνας π.Χ. : Οι Δωριείς κατεβαίνουν στην Πελοπόννησο. Αρχαϊκή εποχή : Ιδρύεται στη Λακωνική με κέντρο τη Σπάρτη ένα ισχυρό κράτος. 8ος και 7ος αιώνας (αρχές Αρχαϊκής εποχής) : Οι Σπαρτιάτες καταλαμβάνουν την γειτονική Μεσσηνία και κάνουν τους Μεσσήνιους είλωτες (δούλους) Πώς ήταν η ζωή στη Σπάρτη; Η Σπάρτη μετά τους πολέμους εναντίον του Άργους (ισχυρός αντίπαλός της) «κλείστηκε» στον εαυτό της, σταμάτησε το εμπόριο και μετατράπηκε σε ένα απέραντο στρατόπεδο. Η κοινωνική δομή της Σπάρτης : Η κοινωνία της Σπάρτης αποτελούταν από : 1) Σπαρτιάτες πολίτες : τους είχε μοιραστεί η γη και είχαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα. Ασχολούνταν με τα πολιτικά και με την πολεμική τέχνη. 2) Περίοικους : κατοικούσαν σε οικισμούς γύρω από τη Σπάρτη και ασχολούνταν με το εμπόριο. 3) Είλωτες : ήταν οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής (πριν την κάθοδο των Δωριέων) και οι Μεσσήνιοι που υποτάχθηκαν. Καλλιεργούσαν τη γη και παρέδιδαν ένα μέρος της παραγωγής στους Σπαρτιάτες ιδιοκτήτες. Οι Σπαρτιάτες φοβόντουσαν πάντα μήπως οι είλωτες επαναστατήσουν. Το Σπαρτιατικό πολίτευμα Η παράδοση λέει πως το πολίτευμα της Σπάρτης ήταν έργο του νομοθέτη Λυκούργου. Η πόλη είχε 2 βασιλείς (ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάποτε υπήρξαν δίδυμοι διάδοχοι). Οι βασιλείς είχαν λίγες αρμοδιότητες π.χ. ήταν θρησκευτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί. Αυτοί που πραγματικά εξουσίαζαν ήταν οι 5 έφοροι, που ήταν υπεύθυνοι για την άμυνα και τις εξωτερικές σχέσεις του κράτους. Η γερουσία ήταν ένα συμβούλιο από 28 άτομα που ήταν άνω των 60 χρονών και προετοίμαζε τα θέματα που θα εγκρίνονταν ή όχι στη συνέλευση. Η συνέλευση λεγόταν Απέλλα και σε αυτήν συμμετείχαν όλοι οι Σπαρτιάτες που ήταν πάνω από 30 χρονών. Η αγωγή των νέων Όταν τα παιδιά γίνονταν 7 χρονών, τα αναλάμβανε η πόλη। Ζούσαν όλα μαζί σε ομάδες (αγέλες) και μάθαιναν να υπομένουν τη σκληρή ζωή. Μάθαιναν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. Τα κορίτσια μεγάλωναν με ανάλογο τρόπο για να γίνουν άξιες μητέρες. Στη Σπάρτη η θέση της γυναίκας ήταν καλύτερη απ’΄οτι στην Αθήνα. Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης Η ΑΡΧΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗ Ιστοσελίδα για την Αρχαία Σπάρτη Εκπαιδευτική Τηλεόραση : Σπάρτη (Α' μέρος) Εκπαιδευτική Τηλεόραση : Σπάρτη (Β' μέρος)Η ΣΠΑΡΤΗ         ΠΗΓΗ http://4gym-aigiou.ach.sch.gr/autosch/joomla15/index.php?option=com_k2&view=item&id=106:sxediagrammata-fylla-ergasias&Itemid=154 α. ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ?  Δωριείςκαταλαμβάνουν τηΛακωνικήκαι ιδρύουν κράτος με πρωτεύουσα τη Σπάρτη. ?  Μετά από μακροχρόνιους πολέμους υποτάσσεται ηΜεσσηνία. ?  Πολεμικές συγκρούσεις και με τοΆργος. ?  Η Σπάρτη«κλείνεται στον εαυτό της»και παίρνει μορφή διαρκούς στρατοπέδου. β. ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ  1. Σπαρτιάτες ?Έχουν πλήρη πολιτικά δικαιώματα. ?Μοιράζονται τη γη. ?Ασχολούνται με την πολεμική τέχνη και τα πολιτικά πράγματα. 2. Περίοικοι ?Κατοικούν σε οικισμούς γύρω από τη Σπάρτη. ?Ασχολούνται με το εμπόριο. 3. Είλωτες ?Οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής που έγιναν δούλοι ?Καλλιεργούσαν τη γη των Σπαρτιατών και τους έδιναν μέρος της παραγωγής ?Δεν είχαν κανένα δικαίωμα και ο φόβος εξέγερσής τους αποτελούσε το μόνιμο «πονοκέφαλο» των Σπαρτιατών Γ. ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ Δυο βασιλείς :Θρησκευτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί. Πέντε έφοροι :   - Ασκούν την πραγματική εξουσία στην πόλη                          -Είναι υπεύθυνοι για άμυνα και εξωτερικές σχέσεις. Γερουσία :-Αποτελείται από 28 άτομα άνω των 60 ετών (2)                  - Προετοιμάζει τα θέματα για έγκριση στην Απέλλα. Απέλλα :   -Συμμετέχουν όλοι οι Σπαρτιάτες άνω των 30 ετών                 - Ψηφίζουν «δια βοής» ΣΥΣΣΙΤΙΑ : Όλοι οι Σπαρτιάτες είναι υποχρεωμένοι να τρώνε μαζί στα συσσίτια ή φει(ι)δίτια, συμμετέχοντας στα έξοδά τους.  Όποιος δεν μπορεί να καταβάλει τη συμμετοχή του, χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα και θεωρείται «υπομείων», δηλαδή υποδεέστερος. Δ. Η «ΑΓΩΓΗ» ?Η πόλη αναλαμβάνει τα αγόρια από 7 ετών. ?Τα παιδιά ζουν ομαδικά και   μαθαίνουν να υπομένουν σκληρές συνθήκες ζωής και κακουχίες. ?Διδάσκονται ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. ?Τα κορίτσια:    - Εκπαιδεύονται με ανάλογο τρόπομε τα αγόρια   -Συμμετέχουν ελεύθερα σε εκδηλώσεις της πόλης. - Πρέπει να αποκτήσουν δυνατό σώμα κα ιηθικό χαρακτήρα για να γίνουν καλές μητέρες. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η ζωή στη Σπάρτη έμεινε ίδια για αιώνες. Το ίδιο και το πολίτευμά της. Η οργάνωση της Σπαρτιατικής πολιτείας θεωρείται έργο του βασιλιά της και νομοθέτη Λυκούργου. Η ανδρεία, η υπερηφάνεια και η χωρίς όρια φιλοπατρία ήταν τα χαρακτηριστικά των Σπαρτιατών. Ο στρατός της Σπάρτης θεωρείτο υποδειγματικός. 6.Η Σπάρτη δεν είχε τείχη. Απαγορευόταν να ταξιδεύουν έξω από το κράτος τους για να μην αλλοιωθεί ο τρόπος ζωής τους. 8.Για τον ίδιο λόγο απαγορευόταν στους ξένους να μένουν για πολύ καιρό στη Σπάρτη. Οι Σπαρτιάτες σέβονταν πολύ τους ηλικιωμένους Μιλούσαν με σύντομες φράσεις (λακωνισμός) Δεν αγαπούσαν την πολυτέλεια και το χρήμα. Τα χρήματά τους ήταν σιδερένια. 12.΄Η ΤΑΝ ΄Η ΕΠΙ ΤΑΣ              Οι Σπαρτιάτισσες, όταν οι άντρες τους και οι γιοί τους έφευγαν για τον πόλεμο, τους έδιναν τις ασπίδες και τους έλεγαν να επιστρέψουν με αυτήν (ως νικητές) ή πάνω σε αυτήν ( ως νεκροί). ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΣΠΑΡΤΗ Να απαντήσετε με μία λέξη: Οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στη ____________. Υπέταξαν τη _____________ και συγκρούστηκαν με το _________. Η Σπάρτη είχε τη μορφή μεγάλου ________________ Οι κοινωνικές τάξεις ήταν οι: ____________, ____________, ________ ΄Ετσι ονομάζονταν τα κοινά γεύματα των Σπαρτιατών: ______________ Οργάνωσε τη σπαρτιατική πολιτεία και ήταν και νομοθέτης:______________ Ομιλία με σύντομες φράσεις:_____________ Η φράση που χρησιμοποιούσαν οι μητέρες για τους συζύγους ή τους γιους πολεμιστές ήταν: __________________________ Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση: Η ζωή και το πολίτευμα στη Σπάρτη μεταβάλλονταν συχνά Η Σπάρτη ήταν καλά οχυρωμένη Οι Σπαρτιάτες ταξίδευαν συχνά Ο στρατιώτες ήταν άριστα εκπαιδευμένοι Οι ξένοι δεν είχαν δικαίωμα παραμονής στη Σπάρτη για πολύ καιρό Οι γέροντες είχαν ιδιαίτερη αξία Ζούσαν πολυτελώς και εφηύραν το χρήμα Να τοποθετήσετε στο σωστό πίνακα τις παρακάτω λέξεις: «διά βοής», θρησκευτικοί αρχηγοί, αποτελείται από 128 άτομα, υπεύθυνοι για την εξωτερική πολιτική, προετοιμασία θεμάτων προς συζήτηση, πραγματικοί αρχηγοί, όριο ηλικίας συμμετοχής 60 ετών, όριο ηλικίας συμμετοχής 30 ετών, υπεύθυνοι για την άμυνα, αρχηγοί στρατού Δύο βασιλείς Πέντε έφοροι Γερουσία Απέλλα Ψηφοφορία Να σημειώσετε σωστό ή λάθος και να δικαιολογήσετε: Η αγωγή στη Σπάρτη ήταν ίδια για τα αγόρια και για τα κορίτσια ___________________ Οι γονείς αναλάμβαναν την αγωγή των αγοριών ________________________________ Τα αγόρια άρχιζαν την εκπαίδευσή τους στην ηλικία των 10 ετών Ζούσαν ομαδικά ___________________________________ Διδάσκονται ανάγνωση, γραφή, και χορό. _________________ Τα κορίτσια ζούσαν μόνο μέσα στο σπίτι ____________________________________ ΄Επρεπε να αποκτήσουν δυνατό σώμα και ηθικό χαρακτήρα για να γίνουν ικανές πολεμίστριες ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.Χ.) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

3. Η ΣΠΑΡΤΗ      Χάρτης του κράτους της Σπάρτης Οι Δωριείς που κατευθύνθηκαν προς τα νότια της Πελοποννήσου κατέλαβαν τη Λακωνική και ίδρυσαν ένα ισχυρό κράτος με κέντρο τη Σπάρτη. Αργότερα, σε μια προσπάθεια να διευρύνουν την επικράτειά τους, ήλθαν σε σύγκρουση με τους Μεσσήνιους, τους οποίους τελικά υπέταξαν ύστερα από μακροχρόνιους πολέμους (8ος-7ος αιώνας π.Χ.). Ισχυρός αντίπαλος της Σπάρτης, με τον οποίο συγκρούστηκε πολεμικά ήταν και το Άργος. Μετά τους πολέμους αυτούς η ζωή στη Σπάρτη άλλαξε. Το εμπόριο με τις άλλες περιοχές σταμάτησε και οι σχέσεις περιορίστηκαν. Σιγά-σιγά η πόλη της Σπάρτης «κλείστηκε» στον εαυτό της και πήρε τη μορφή στρατοπέδου.  Κοινωνικές τάξεις Στην εσωτερική ζωή του κράτους πλήρη δικαιώματα είχαν οι Σπαρτιάτες, στους οποίους είχε μοιραστεί η γη. Κύριες απασχολήσεις τους ήταν τα πολιτικά πράγματα και η πολεμική τέχνη.  ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ῎Aγετ’, ὦ Σπάρτας εὐάνδρω κῶροι πατέρων πολιατᾶν, λαιᾶ μὲν ἴτυν προβάλεσθε, δόρυ δ' εὐτόλμως ἄνσχεσθε μή φειδόμενοι τᾶς ζωᾶς˙ οὐ γάρ πάτριον τᾷ Σπάρτᾳ. Εμπρός, παιδιά, πατέρων πολιτών της ηρωικής Σπάρτης, προβάλετε την ασπίδα με το αριστερό χέρι, κρατήστε το δόρυ θαρραλέα, χωρίς να υπολογίζετε τη ζωή σας˙ δεν είναι πατροπαράδοτο στη Σπάρτη. Τυρταίος Με το εμπόριο ασχολήθηκαν οι περίοικοι, αυτοί δηλαδή που κατοικούσαν σε οικισμούς γύρω από τη Σπάρτη. Οι παλιοί κάτοικοι έγιναν δούλοι (είλωτες) με την υποχρέωση να καλλιεργούν τη γη και να παραδίδουν ένα μέρος της παραγωγής στους ιδιοκτήτες του κτήματος. Ο φόβος μιας επανάστασης των δούλων ήταν πάντοτε υπαρκτός και ταλάνιζε τους Σπαρτιάτες. Πολιτειακοί θεσμοί Το πολίτευμα της Σπάρτης, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν έργο του μεγάλου νομοθέτη Λυκούργου. Η πόλη είχε δύο βασιλείς˙ το γεγονός αυτό προέκυψε, σύμφωνα με μία άποψη, ως ανάγκη, από τη γέννηση κάποτε δίδυμων διαδόχων. Οι βασιλείς δεν είχαν πολλές αρμοδιότητες. Ήταν θρησκευτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί. Την ουσιαστική εξουσία στην πόλη είχαν οι πέντε έφοροι, υπεύθυνοι για την άμυνα και τις εξωτερικές σχέσεις του κράτους. Η γερουσία ήταν ένα συμβούλιο από 28 άτομα που είχαν ηλικία άνω των εξήντα ετών. Κύριο έργο είχε να προετοιμάζει τα θέματα που υποβάλλονταν για έγκριση στην Απέλλα. Στη λαϊκή αυτή συνέλευση συμμετείχαν όλοι οι Σπαρτιάτες που είχαν συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας τους. Αγωγή νέων Σπαρτιάτης πολεμιστής (480 π.Χ.), ο οποίος πιστεύεται ότι εικονίζει τον Λεωνίδα (Σπάρτη, Αρχαιολογικό Μουσείο). Ο τρόπος με τον οποίο είχε οργανωθεί η ζωή στη Σπάρτη επηρέασε και την αγωγή των νέων. Τα παιδιά από την ηλικία των επτά ετών τα αναλάμβανε η πόλη. Ζούσαν όλα μαζί σε ομάδες, όπου μάθαιναν να υπομένουν τη σκληρή ζωή και τις κακουχίες. Διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, μουσική και χορό. Με ανάλογο τρόπο εκπαιδεύονταν και τα κορίτσια, τα οποία συμμετείχαν ελεύθερα σε πολλές εκδηλώσεις της πόλης. Έπρεπε και αυτά να αποκτήσουν δυνατό σώμα και να διαπλάσουν ηθικό χαρακτήρα. Έτσι θα μπορούσαν στο μέλλον να γίνουν άξιες μητέρες.   Για πολλά χρόνια η ζωή στη Σπάρτη συνεχίστηκε χωρίς σημαντικές αλλαγές και διαφοροποιήσεις. Οι Σπαρτιάτες, ανδρείοι και υπερήφανοι, άφησαν ένα υπόδειγμα γενναιότητας, μοναδικό στον κόσμο.   ΛΑΚΩΝΙΣΜΟΣ Οι Σπαρτιάτες μάθαιναν τα παιδιά τους να αποφεύγουν τη φλυαρία και να μιλούν σύντομα και περιεκτικά. Η διατύπωση μιας φράσης με λίγες λέξεις και έξυπνο περιεχόμενο ονομάστηκε λακωνισμός. Αλλά και ο ίδιος ο Λυκούργος μιλούσε βραχυλογικά και αποφθεγματικά. Βγάζουμε αυτό το συμπέρασμα με βάση τα λόγια του που έχουν σωθεί. Κάποτε σε κάποιον που τον ρώτησε γιατί όρισε να γίνονται τόσο μικρές και φθηνές θυσίες είπε: «Για να μην πάψουμε ποτέ να τιμάμε τον θεό». Λένε μάλιστα ότι, όταν οι συμπολίτες του τον ρώτησαν: «Πώς θα μπορούσαμε να αποκρούσουμε μιαν εχθρική έφοδο;» είπε: «Αν μένετε φτωχοί κι αν δεν επιθυμείτε ο ένας να είναι ανώτερος από τον άλλο». Πλούταρχος, Λυκούργος, 19. ΤΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕ Η ΓΟΡΓΩ Αλλά και τα σώματα των γυναικών έπρεπε να καταπονηθούν με το τρέξιμο, την πάλη, τη ρίψη δίσκων και ακοντίων, έτσι που να γεννιούνται παιδιά από γερά σώματα... Λένε μάλιστα ότι η Γοργώ, η γυναίκα του Λεωνίδα, όταν κάποια ξένη της είπε: «Μονάχα στη Σπάρτη εσείς οι γυναίκες εξουσιάζετε τους άνδρες», εκείνη της απάντησε: «Γιατί εμείς γεννάμε άνδρες». Πλούταρχος, Λυκούργος 14. Χάλκινο αγαλμάτιο που παριστάνει Σπαρτιάτισσα αθλήτρια (Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο). Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ Η Σπάρτη λοιπόν ήταν ένα στρατόπεδο, όπου ύψιστο αντικειμενικό σκοπό της ζωής του είχε ο καθένας, να είναι σε κάθε στιγμή έτοιμος να πολεμήσει με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα για την πόλη του. Ο σκοπός κάθε νόμου, ο έσχατος λόγος όλου του συστήματος κοινωνικής διατάξεως ήταν να διαμορφώσει καλούς στρατιώτες. Η χλιδή στην ιδιωτική ζωή απαγορευόταν αυστηρά˙ η σπαρτιατική λιτότητα έγινε παροιμιώδης. Ο επιμέρους άνθρωπος, απορροφημένος ολότελα μέσα στο κράτος, δεν είχε καθόλου δική του ατομική ζωή˙ δεν είχε να λύσει προβλήματα της δικής του ανθρώπινης υπάρξεως. Η Σπάρτη δεν ήταν τόπος για διανοουμένους ή φίλους της θεωρίας˙ το χρέος όλο του ανθρώπου και το υπέρτατο ιδεώδες της ζωής του Σπαρτιάτη περιέχονταν μέσα στους νόμους της πόλης του. J.B. Bury-Russell Meiggs, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1978, σ. 149 Ερωτήσεις-Δραστηριότητες 1. Ποιος ο σκοπός της αγωγής των αγοριών και των κοριτσιών στη Σπάρτη; Πώς συνδέεται ο σκοπός αυτός με το χαρακτήρα του σπαρτιατικού κράτους; 2. «Δουλεύει σαν είλωτας». Τι σημαίνει η φράση αυτή που και σήμερα ακούμε να λέγεται; Εξηγήστε το περιεχόμενό της με βάση τις γνώσεις σας. 3. Τι ήταν ο «λακωνισμός»; (Συμβουλευθείτε το σχετικό παράθεμα). Τι σημαίνει και πώς εξηγείται η φράση «περνάμε σπαρτιάτικα»; ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/Kvarnalis75/3-10375492