Ν . ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ(3) -ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ,ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

https://www.youtube.com/watch?v=gLEPNJ_ypZQ

anne frank house

Ασκήσεις δημιουργικής γραφής

Ø ιστορία με χρήση συγκεκριμένων λέξεων

Ø ιστορία με αλλαγή τέλους

Ø μουσική επένδυση συνομιλίας ή ποιήματος

Ø δημιουργία  ταινιούλας ή παρουσίασης

Ø δραματοποίηση σκηνών

Ø σχεδιασμός αφίσας, διαφημιστικού  κειμένου

Ø φανταστική ιστορία (π.χ. πώς θα είναι η Αθήνα μετά από 500 χρόνια)

ΠΗΓΗ :https://www.slideshare.net/mrsevi/ss-83510401

πηγή :https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-80402679

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ-ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

http://1gym-vyron.att.sch.gr/schoolsite/wp-content/uploads/2015/11/%CE%A3%CE%B5%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF-Anna-Frank-.pdf


Τάξη: Β΄ Γυμνασίου
 Κείμενο: «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ»
1. Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών 

Το κείμενο περιλαμβάνεται στην ενότητα « Οικογενειακές Σχέσεις » του σχολικού εγχειριδίου της Νεοελληνικής λογοτεχνίας της Β΄ Γυμνασίου.
 Θα το εξετάσουμε διαθεματικά στο πλαίσιο του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (Α.Π.Σ.)

 2. Σκεπτικό της δραστηριότητας- Βασική ιδέα του σεναρίου
Με το σενάριο αυτό θα θέλαμε να φέρουμε του μαθητές σε επαφή με την Άννα Φρανκ μέσα από το κειμενικό είδος του ημερολογίου, σαν ένα παράδειγμα κοριτσιού γεμάτο εφηβικές ανησυχίες που αντιμετώπισε την ανισότητα και την κοινωνική αδικία στην εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

3. Στόχοι Διδακτικοί στόχοι 
 Να κατανοήσουν οι μαθητές το περιεχόμενο του κειμένου και να το προσεγγίσουν κριτικά.
 Να μπορέσουν να έρθουν σε επαφή με το κειμενικό είδος του ημερολογίου, μιας αυθεντικής μαρτυρίας, γραμμένο από μια έφηβη στην ναζιστική Γερμανία το 1942.
  Να γνωρίσουν οι μαθητές τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μιας συνομήλικης τους, η οποία, παρά την απόσταση των πενήντα περίπου χρόνων, κατέγραψε στο προσωπικό ημερολόγιό της μια εικόνα της ψυχοσύνθεσης και των οικογενειακών της σχέσεων, που ελάχιστα απέχει από εκείνη των σημερινών εφήβων.
  Να προχωρήσουν οι μαθητές από την ανακάλυψη στη σύνθεση και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων αξιοποιώντας το υλικό που συνέλεξαν.
  Να ασκηθούν στην παραγωγή λόγου. Παιδαγωγικοί στόχοι
  Να προσεγγίσουν οι μαθητές βιωματικά το κείμενο.
 Να εφαρμόσουν επικοινωνιακές μεθόδους μάθησης  Να αναπτύξουν στρατηγικές διερευνητικής και βιωματικής μάθησης
  Να καλλιεργήσουν συνεργατικές δεξιότητες και να αναπτύξουν πνεύμα συλλογικής δημιουργίας με την ανταλλαγή και σύνθεση διαφορετικών εκτιμήσεων, απόψεων και ερμηνευτικών αντιλήψεων.  Να προβληματιστούν πάνω στις έννοιες της ετερότητας, του σεβασμού στην διαφορετικότητας του άλλου, του ρατσισμού, του ολοκαυτώματος, του Ναζισμού και του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, της δύναμης της ανθρώπινης θέλησης, της εφηβείας.

Τεχνολογικοί στόχοι

 Να εξοικειωθούν με τις ΤΠΕ και συγκεκριμένα  Να χρησιμοποιήσουν μηχανές αναζήτησης, να αναπτύξουν δηλαδή δεξιότητες αναζήτησης, αποτίμησης και αξιοποίησης πληροφοριών από το διαδίκτυο.  Να ασκηθούν στην παραγωγή ηλεκτρονικού κειμένου με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου Word ή του λογισμικού παρουσιάσεων Power-Point, για τη συνεργατική παραγωγή πολυτροπικού κειμένου με χρήση εικόνας, χρωμάτων και κειμένου.

4. Διδακτική προσέγγιση

Το σενάριο βασίζεται στις αρχές της διερευνητικής - συνεργατικής μάθησης με μαθητοκεντρικό προσανατολισμό, οι μαθητές μας δηλαδή θα εργαστούν ομαδοσυνεργατικά με την ανακαλυπτική μέθοδο.

Ο εκπαιδευτικός:
  Επεξηγεί, καθοδηγεί τους μαθητές σε όλα τα στάδια των δραστηριοτήτων, συντελώντας στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης των μαθητών.
 Εμψυχώνει και υποστηρίζει τους μαθητές του, ώστε να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να ξεπεράσουν μαθησιακά και τεχνολογικά εμπόδια.
 Τέλος, αξιολογεί το έργο που υλοποιήθηκε, τις διεργασίες που ακολουθήθηκαν, καθώς και τη διαδικασία συνεργασίας των μαθητών.
Οι μαθητές διερευνούν, εργάζονται ομαδοσυνεργατικά και εμπλέκονται ενεργητικά στη διαδικασία μάθησης.

 5. Εφαρμογή στη σχολική μονάδα 

Α. Προγραμματισμός- Προετοιμασία
 α. Ανταπόκριση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Το κείμενο περιλαμβάνεται στα Κ. Ν. Λ. της Β΄ Γυμνασίου, ενταγμένο στη θεματική ενότητα Οικογενειακές Σχέσεις.
 β. Προβλεπόμενες ώρες διδασκαλίας: 4-5
 γ. Οργάνωση της τάξης

Οι μαθητές χωρίζονται σε 6 ομάδες των τεσσάρων και εργάζονται πάνω
 στα Φύλλα Εργασίας που προτείνονται στις ώρες που διατίθενται στο εργαστήριο Πληροφορικής. Υπάρχουν τρία φύλλα εργασίας και δυο ομάδες αναλαμβάνουν το ίδιο φύλλο εργασίας, έτσι ώστε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων να γίνει πιο ενδιαφέρουσα η συζήτηση καθώς θα αντιπαραβάλλονται οι παρουσιάσεις των δυο ομάδων.

 Η σύνθεση των ομάδων γίνεται με κριτήρια την επίδοση στα μαθήματα, τις δεξιότητες στο χειρισμό των ΝΤ (Νέων Τεχνολογιών), το φύλο και τις προσωπικές τους προτιμήσεις.
 Κάθε ομάδα θα αντιστοιχεί σε έναν υπολογιστή.
Οι μαθητές επεξεργάζονται αλλά και παράγουν υλικό συνεργατικά και στη συνέχεια παρουσιάζουν τα φύλλα εργασίας τους με σκοπό τη σύνθεσή τους.

 Ο διδάσκων ενεργεί υποβοηθητικά ως προς τη διεξαγωγή του σεναρίου. 

Β. Διδακτικό υλικό – Τεχνολογικά μέσα. 
1. Το διδακτικό εγχειρίδιο των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για τη Β΄ Τάξη Γυμνασίου.
2. Εργαστήριο πληροφορικής με τα ακόλουθα λογισμικά:
α. Επεξεργαστής κειμένου Ms Word
 β. Λογισμικό παρουσιάσεων Ms Power-Point
γ. Φυλλομετρητής Internet Explorer και πρόσβαση στο διαδίκτυο

Γ. Προαπαιτούμενα - Προϋποθέσεις

 Εξοικείωση του διδάσκοντος και των μαθητών με τις ΤΠΕ
 Προηγούμενη εμπειρία των μαθητών σε συνεργατική δραστηριότητα
  Ανανεωτική διάθεση από τον διδάσκοντα  Διαθεματική αντίληψη της διδασκαλίας 6.

Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας 

Α’ Φάση: Εισαγωγή 

Η πρώτη ώρα θα υλοποιηθεί στην αίθουσα της βιβλιοθήκης του σχολείου όπου υπάρχει και Η/Υ με σύνδεση στο διαδίκτυο και δυνατότητα προβολής.
 Αρχικά θα διαβαστεί το κείμενο από το διδάσκοντα, θα δοθούν κάποια εισαγωγικά στοιχεία για το κείμενο, το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και θα επιχειρηθεί μια πρώτη προσέγγισή. Επίσης την πρώτη ώρα θα γίνει ο χωρισμός σε ομάδες (σύμφωνα με όσα έχουμε ήδη αναφέρει).

Στη συνέχεια όλοι μαζί θα διαβάσουμε ένα άρθρο για τη ζωή της Άννας Φρανκ στην ιστοσελίδα της εφημερίδας «Βήμα». http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=144155 και θα παρακολουθήσουμε σχετικό βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=5Rv0TB4CevM (Μόνο μουσική) http://www.youtube.com/watch?v=xVkc-0cI91o#t=53 (Αγγλικά) και μάθουμε πληροφορίες για τη ζωή της Άννας Φρανκ. Επίσης θα μάθουμε πληροφορίες για τον αντισημιτισμό και τη μαζική εξόντωση και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Ευρώπη http://www.ekebi.gr/Fakeloi/fascism/index.htm 

Β’ Φάση 
: (2η και 3η ώρα) Η δεύτερη και η τρίτη ώρα θα πραγματοποιηθούν στο εργαστήριο Πληροφορικής (σε συνεργασία και προσυνεννόηση με το διδάσκοντα της Πληροφορικής) όπου οι μαθητές θα εργαστούν ομαδοσυνεργατικά για την συμπλήρωση των Φύλλων Εργασίας. 

Γ’ Φάση : (4η ώρα) Η τέταρτη ώρα θα πραγματοποιηθεί πάλι στην αίθουσα της βιβλιοθήκης όπου οι ομάδες εργασίας θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα τους και θα παρουσιάσουν την εργασία τους σε Power-Point. 

ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: 
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» 
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
 1. Ανατρέξτε στην ιστοσελίδα http://alexgger.blogspot.gr/2013/06/blog-post_7.html διαβάστε για το ημερολόγιο ως λογοτεχνικό είδος και συγκεντρώστε τα χαρακτηριστικά του. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................
2. Η Άννα Φρανκ καταφεύγει στο γράψιμο και στο διάβασμα. Ποια ψυχολογική ανάγκη την ωθεί σε κάθε περίπτωση; Ποιο είναι το δικό σας καταφύγιο στις δύσκολες στιγμές; Αν κρατάτε ημερολόγιο σχολιάστε σε γενικές γραμμές τι καταγράφετε σ’ αυτό. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................
3. Ανατρέξτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/2 29/1685,5378/extras/texts/indexc_2_parallilo_keimeno_2.html και διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Ζλάτλα Φιλίποβιτς, Ένα Ημερολόγιο από το Σεράγεβο. Στη συνέχεια σκεφτείτε τα κοινά σημεία στη ζωή των δυο κοριτσιών. Τι ήταν αυτό που τις συνδέει με διαφορά 50 χρόνια; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:
 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» 

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
 1. Να σχολιάσετε τον χαρακτήρα και τα συναισθήματα της Άννας απ’ όσα γράφει στο ημερολόγιό της. Της δίνετε δίκιο; Θεωρείτε υπερβολική την αντίδρασή της; Τι σας λέει η δική σας εμπειρία; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................
2. Θεωρείτε ότι η Άννα νιώθει ότι βρίσκει από τον πατέρα της τη συναισθηματική στήριξη που θα περίμενε; Ανατρέξτε στην ιστοσελίδα http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/2 29/1685,5378/extras/texts/indexc_2_parallilo_keimeno_4.html και διαβάστε την αντιμετώπιση του πατέρα απέναντι στο νεαρό αγόρι από το βιβλίο του Φραντς Κάφκα, Γράμμα στον πατέρα. Συγκρίνετε την εικόνα της μητέρας της Φρανκ με την εικόνα του πατέρα στο κείμενο του Κάφκα. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

3. Χρησιμοποιείστε το εργαλείο Smart Art του Word και δημιουργείστε ένα γραφικό σχήμα για να περιγράψετε τα συναισθήματα της Άννας απέναντι στον πατέρα, τη μητέρα, την αδελφή της και την Κίττυ.
Μέσα στους αντίστοιχους κύκλους να σημειώσετε φράσεις του κειμένου που δείχνουν τα συναισθήματα, τις προσδοκίες, τις απογοητεύσεις και τις απόψεις της Άννας για τα πρόσωπα των άλλων ηρώων. Στον επάνω κύκλο να καταγράψετε τις απόψεις της Άννας για τον εαυτό της και τη στάση της απέναντι στη ζωή.

 ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
 ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» 
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
 1. Επισκεφθείτε το καταφύγιο της Άννας και της οικογένειάς της στον δικτυακό τόπο: http://annefrank.org/en/Subsites/Home/ Κατά πόσο, πιστεύετε, οι δεδομένες ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες στις οποίες ζει η οικογένεια επηρεάζουν τη σχέση της Άννας με τους δικούς της; Ποια στοιχεία στο κείμενο οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................
2. Ανατρέξτε στην ιστοσελίδα http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=338989 και διαβάστε για την ιστορία της ελληνίδας Άννα Φρανκ.
 Δείτε και το σχετικό βίντεο από την ταινία «Φιλιά εις τα παιδιά» (Kisses to the children) http://www.youtube.com/watch?v=gnZPB5Bd8zc
 Ποια κοινά στοιχεία διαπιστώνετε στη ζωή και στις εμπειρίες αυτών των παιδιών στην Ελλάδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Άννας Φρανκ; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................
3. Ανατρέξτε στο δικτυακό τόπο http://www.annefrank.org/en/Subsites/Timeline/# και αφού συγκεντρώσετε πληροφορίες τη ζωή της Άννας Φρανκ ετοιμάστε ένα σύντομο άρθρο για τη σχολική σας εφημερίδα.

Επιπλέον, σκεφτείτε τον τίτλο και ποιες πληροφορίες και φωτογραφίες θα συμπεριλάβετε.

 ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 
ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ: «Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ»

 Εργασίες για το σπίτι για όλες τις ομάδες

 1. Μελετείστε τα παρακάτω αποσπάσματα από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ και μπείτε στη θέση της. Πως θα αισθανόσασταν αν βρισκόσαστε σε κάποιο διάστημα της ζωής σας να σε μια παρόμοια κατάσταση;

1. Είναι παράδοξο που δεν έχω εγκαταλείψει τα ιδανικά μου, τα οποία φαίνονται τόσο παράλογα και καθόλου πρακτικά. Ωστόσο εμμένω σ’ αυτά γιατί ακόμη πιστεύω, παρά τα όσα συμβαίνουν γύρω μου, πως οι άνθρωποι είναι αληθινά καλοί στην καρδιά...
 2. Νιώθω τον πόνο εκατομμυρίων ανθρώπων. Κι όμως, όταν κοιτάζω τον ουρανό, νιώθω μέσα μου πως όλα θα αλλάξουν προς το καλύτερο, πως αυτή η σκληρότητα θα τελειώσει, πως η ειρήνη και η γαλήνη θα επιστρέψουν και πάλι... Άννα Φρανκ, 15 Ιουλίου 1944 3. Πίστεψέ με, αν είσαι έγκλειστος για ενάμισι χρόνο, μπορεί να σου στοιχίζει πολύ κάποιες μέρες. Το ποδήλατο, ο χορός, το σφύριγμα, το να κοιτάς έξω απ’ το παράθυρο στον κόσμο, το να νιώθεις νέος, το να νιώθεις ελεύθερος, αυτά είναι τα πράγματα που μου λείπουν... 4. Κάποια μέρα αυτός ο φοβερός πόλεμος θα τελειώσει... Κάποια μέρα θα ξαναγίνουμε άνθρωποι κι όχι απλά Εβραίοι...

2. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο του γερμανού ιερέα Μάρτιν Νίμελερ (Martin Niemöller), γραμμένο το 1937; Ποιες ακόμη ομάδες ανθρώπων περιθωριοποιούνται ή εξοντώνονται με βάση τη ρατσιστική πολιτική των Ναζί, σύμφωνα με αυτό;

Στην αρχή ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους. Δεν ήμουν Εβραίος και δεν φώναξα . Μετά ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές. Δεν ήμουν κομμουνιστής και δεν φώναξα. Έπειτα ήρθε η ώρα των σοσιαλδημοκρατών. Δεν ανήκα σ’ αυτό το κόμμα και δεν έβρισκα λόγο να διαμαρτυρηθώ. Ακολούθησαν οι ομοφυλόφιλοι. Ούτε κι αυτό σκέφτηκα ότι με αφορούσε. Στο τέλος ήρθε η σειρά των τσιγγάνων. Ούτε και τότε βρήκα λόγια για να εκφράσω την αντίθεσή μου. Ο επόμενος στη σειρά ήμουν εγώ. Αλλά δεν υπήρχε κανείς για να φωνάξει. Δείτε και το σχετικό βίντεο:
http://www.youtube.com/watch?v=GIpyGQxa2ZY&list=TLf7t3w4xnzfw --DKzH-ot15q9FL7-UGwC

3. Δημιουργείστε μια παρουσίαση σε Power Point στην οποία θα περιλαμβάνονται τα βασικά στοιχεία από τη ζωή της Άννας Φρανκ.
 Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υλικό από τις παρακάτω ιστοσελίδες: http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=144155 http://www.annefrank.org/ http://annefrank.com/ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Δικτυακοί τόποι http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=144155 http://www.youtube.com/ http://digitalschool.minedu.gov.gr http://www.annefrank.org/ http://www.enet.gr/

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 
Η αξιολόγηση θα έχει δυο μορφές:
την αξιολόγηση από τον καθηγητή και την αυτοαξιολόγηση.
 Η αξιολόγηση αφορά τις ομάδες των μαθητών και γίνεται στο τέλος της τέταρτης ώρας, οπότε οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν ειδικά γι’ αυτό το σκοπό προετοιμασμένο φύλλο αξιολόγησης. Εκεί αποτιμούν την πορεία και το αποτέλεσμα της εργασίας τους, την καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό, την συνεργασία τους με τα μέλη της ομάδας τους, κλπ.


Η αξιολόγηση θα αφορά συνολικά την κάθε ομάδα και κάποια κριτήρια στα οποία θα βασιστεί είναι τα παρακάτω:
 έχουν επιτευχθεί με επιτυχία οι στόχοι;
 έχουν απαντηθεί τα ερωτήματα με πληρότητα και μετά από σωστή επιλογή του υλικού; τεκμηριώνονται οι απόψεις; υπάρχει λογική αλληλουχία και συνοχή κατά τη διατύπωση των κειμένων των μαθητών; υπάρχει αισθητικό αποτέλεσμα και πρωτοτυπία;
 οι εργασίες είναι αποτέλεσμα συνεργασίας, αμοιβαίας συνεισφοράς και ανταλλαγής απόψεων όλων των μελών της κάθε ομάδας;
  έχουν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή;
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αυτοαξιολόγηση των μαθητών σε ατομικό και – κυρίως – ομαδικό επίπεδο. 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Ερωτήσεις 
1.Αυτή ήταν η πρώτη φορά κατά την οποία διδαχτήκατε κάποιο μάθημα με τη χρήση Νέων Τεχνολογιών (ΝΤ); ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................
2. Πόσο καλά συνεργαστήκατε στην ομάδα σας για να ολοκληρώσετε τις εργασίες που σας ζητήθηκαν; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ....................................................................................................................
3. Θεωρείτε ότι η εμπλοκή του/της καθηγήτριάς σας ήταν υποβοηθητική για να ολοκληρώσετε τις εργασίες που σας ζητήθηκαν; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ....................................................................................................................
4. Τώρα που ολοκληρώθηκε το μάθημα με τη βοήθεια της χρήσης των ΝΤ θεωρείτε ότι αυτή ήταν μια χρήσιμη/ενδιαφέρουσα/δημιουργική εκπαιδευτική δραστηριότητα που θα θέλατε να επαναληφθεί ή θα προτιμούσατε την διδασκαλία με τον παραδοσιακό τρόπο που έχετε μέχρι τώρα συνηθίσει; ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ....................................................................................................................

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ, ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

http://filologikaek.blogspot.com/2017/12/blog-post.html

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ,ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ,ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ from mrsevi

Η ΑΝΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ

                                          

ΔΕΙΤΕ ΚΑΤΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ:https://www.slideshare.net/patmaria92/ss-28083964

ΔΕΙΤΕ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ:    https://youtu.be/-HvaS57jF38

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΙΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ:http://www.patakis.gr/images/files/1166152/1166152/assets/basic-html/index.html#1

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

• Ακριβής προσδιορισμός χρόνου και  τόπου ( ημερομηνίας)  στην αρχή  της σελίδας πάνω δεξιά.  Π.χ  Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017.

• Φράση «αγαπημένο μου ημερολόγιο »  αριστερά .

• Χρήση συνήθως πρώτου ενικού προσώπου.

• Λόγος αυθόρμητος, απλός , καθημερινός , επιγραμματικός .

• Ύφος  απλό, προσωπικό, εξομολογητικό, πολλές φορές λογοτεχνικό.

Δείτε αποσπάσματα από άλλα ημερολόγια στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1685,5378/

ΔΕΙΤΕ  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΩΝ:

Το ημερολόγιο της Χριστίνας

[…] Νιώθω τόσο μόνη και τόσο απελπισμένη. Σε ποιον να μιλήσω; Αποφάσισα να αρχίσω να γράφω ημερολόγιο, κάθε φορά που θα με πνίγει η σιωπή. […]

Παρασκευή βράδυ, 25 Σεπτεμβρίου,

Πρώτη νύχτα στην Αθήνα, στο θυρωρείο ….

Πρέπει να το πάρω απόφαση, να κλείσω την πόρτα και ν’ αρχίσω μια καινούρια ζωή, σε μια ξένη πόλη, που δε θέλω ν’ αγαπήσω. Είμαι δεκαπέντε χρονών, μοναχοκόρη, χαϊδεμένη, χαιρόμουν τα πάντα. Τίποτε δε μου έλειπε και ξαφνικά τα έχασα όλα. Όλα. Πήγαινα σχολείο, στην Τρίτη γυμνασίου. Μ’ άρεσαν τα μαθήματα, οι δάσκαλοι, οι συμμαθήτριές μου. Το μεσημέρι γύριζα με τα πόδια σπίτι και πάντα με περίμενε η μαμά χαμογελαστή. Ο πατέρας μου ήταν ασφαλιστής σε μια μεγάλη γερμανική εταιρεία. Δούλευε πρωί και απόγευμα. Τον έβλεπα πολύ μόνο τις Κυριακές, όταν πηγαίναμε εκδρομές, περιπάτους στον κινηματογράφο. Ήταν καλός, τον αγαπούσα και όλο με πείραζε. Βασίλισσα Χριστίνα με φώναζε. […]

Απόσπασμα από «Το ψέμα», της Ζωρζ Σαρή, εκδ. Κέδρος

ΦΥΛΛΑ  ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Κυριακές στη θάλασσα»

ΟΜΑΔΑ 1^Η

1. Ποιο είναι το θέμα του αποσπάσματος;
2. «Ο πατέρας είναι υπάλληλος… κρυφά η μια από την άλλη».: να δώσετε έναν τίτλο για την ενότητα.

3. Εντοπίστε δύο διαφορετικούς αφηγηματικούς τρόπους και σχολιάστε τη λειτουργία τους

4. Ποια σχέση είχαν τα κορίτσια με τον πατέρα τους; Εντοπίστε στο κείμενο τα αντίστοιχα σημεία.

5. Υποθέστε ότι είστε η μεγαλύτερη αδερφή της αφηγήτριας, η Μαρία. Πώς θα περιγράφατε τις σχέσεις σας  με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας;

ΟΜΑΔΑ 2^Η

1. Ποιο είναι το θέμα του αποσπάσματος;
   2. «Με τον πατέρα πηγαίναμε… δε λέγαν ούτε αυτά»: να  δώσετε έναν τίτλο για την ενότητα.

3. Εντοπίστε δύο διαφορετικούς αφηγηματικούς τρόπους και σχολιάστε τη λειτουργία τους

4. Πώς περνούσαν τα τρία κορίτσια τις Κυριακές τους στη θάλασσα;

5. Ποια ηταν η σχέση της αφηγήτριας ειδικά με την ξαδέλφη της Έλλη;

6. Αναζητήστε και καταγράψτε 2-3 κοινά ενδιαφέροντα ανάμεσα στα κορίτσια του κειμένου και  τους εφήβους της σύγχρονης εποχής και  2-3 βασικές διαφορές .

ΟΜΑΔΑ 3^Η

1. Ποιο είναι το θέμα του αποσπάσματος;
2. «Εκείνες οι Κυριακές… μεσολογγίτικες ιστορίες του»: να  δώσετε έναν τίτλο για την ενότητα.

3.Εντοπίστε δύο διαφορετικούς αφηγηματικούς τρόπους και σχολιάστε τη λειτουργία τους

4. Στο κείμενο κυριαρχούν οι περιγραφές προσώπων. Πώς περιγράφονται τα πρόσωπα;Ο πατέρας

Ο θείος Αγησίλαος
Η Έλλη

Η Ινφάντα
Η Μαρία

5. Ως αναγνώστης του έργου, ποιο πρόσωπο σας προκαλεί μεγαλύτερη συμπάθεια και γιατί;

6. Υποθέστε ότι κάνετε έναν διάλογο με την Κατερίνα. Διατυπώστε 5 ερωτήσεις που θα κάνετε στην  Κατερίνα σχετικές με τα ενδιαφέροντά της στον ελεύθερο χρόνο της.

ΠΗΓΗ:https://www.slideshare.net/mrsevi/ss-79394567

ΔΕΣ :https://dokumen.tips/documents/-55ad69df1a28ab1a718b47ef.html

ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Μ.ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ

ΠΗΓΗ :http://philologikobl.blogspot.com/2015/01/blog-post_50.html

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ποιο είναι το θέμα του αποσπάσματος;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………        

 Χωρίστε το κείμενο σε τρεις ενότητες και δώστε έναν τίτλο για κάθε ενότητα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ποια ήταν η αιτία χωρισμού των γονιών της αφηγήτριας και ποια η οικογενειακή της κατάσταση;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ποια σχέση είχαν τα κορίτσια με τον πατέρα τους; Εντοπίστε στο κείμενο τα αντίστοιχα σημεία.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Πώς περνούσαν τα τρία κορίτσια τις Κυριακές τους στη θάλασσα;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ποια ηταν η σχέση της αφηγήτριας ειδικά με την ξαδέλφη της Έλλη;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Στο κείμενο κυριαρχούν οι περιγραφές προσώπων. Πώς περιγράφονται τα πρόσωπα; 
  



Ο πατέρας……………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

   Ο θείος Αγησίλαος…………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

     
Η Έλλη………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Η Ινφάντα…………………………………………………………………………………………………………………………..

Η Μαρία……………………………………………………………………………………………………………………………….

Ποιος είναι ο τύπος αφηγητή της ιστορίας;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Να επισημάνετε μία μικρή αναδρομική αφήγηση

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Διαθεματική δραστηριότητα

Τοποθετώντας στο κέντρο τη μητερα και τον πατέρα σας σχεδιάστε το οικογενειακό σας δεντρο,στο οποίο να περιλαμβάνονται τα αδέρφια , οι παππούδες και άλλοι συγγενείς σας.

https://www.slideshare.net/alexgger/ss-10408532

https://www.slideshare.net/gymagias/ss-59994903

Γρηγόριος Ξενόπουλος «Κάποια Χριστούγεννα»

ΠΗΓΗ:http://mariagrivakou.blogspot.com/2014/12/blog-post_21.html

  ·    Η επιστολή που διαβάσατε αποτελεί ένα πρωτότυπο είδος χρονογραφήματος – σχολίου για παιδιά και νέους, με προσωπικό ύφος και με ιδιαίτερα αφηγηματικά χαρακτηριστικά. Οι επιστολές τέτοιου τύπου αναφέρονταν σε θέματα της πολιτικής, της κοινωνικής και της πολιτικής επικαιρότητας και αποτελούσαν έναν ξεχωριστό τρόπο επικοινωνίας ανάμεσα στον κόσμο των ενηλίκων και στο παιδικό αναγνωστικό κοινό. Να επιβεβαιώσετε τα παραπάνω χαρακτηριστικά της επιστολής στο κείμενο που διαβάσατε:

  ·    Ο επικοινωνιακός λόγος του Ξενόπουλου – αν και χρονολογείται το έτος 1925 – διακρίνεται για τηγλωσσική απλότητα, τον κουβεντιαστό τόνο, τη συναισθηματική αμεσότητα και τονευτράπελο χαρακτήρα. Μπορείτε να εντοπίσετε τα συγκεκριμένα στοιχεία επικαλούμενοι αναφορές μέσα από το κείμενο;

  ·    Όπως προαναφέρθηκε, η συγκεκριμένη επιστολή ανήκει στο είδος του χρονογραφήματος, δηλ. πρόκειται για ένα κείμενο δοκιμιακού χαρακτήρα που παρουσιάζει και σχολιάζει με ανάλαφρη διάθεση επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα. Το χρονογράφημα σήμερα έχει μικρή παρουσία, αλλά την εποχή που έγραφε ο Ξενόπουλος ήταν πολύ δημοφιλές είδος στον ημερήσιο και στον περιοδικό τύπο. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, συνέβαινε κάτι τέτοιο;

  ·    Να σχολιάσετε το λαογραφικό χαρακτήρα και την ιδιαιτερότητα της ελληνικής θρησκευτικής παράδοσης σε συνδυασμό με τις συνήθειες της παραδοσιακής οικογένειας. Σε ποια συμπεράσματακαταλήγετε; Στη δική σας οικογένεια ισχύουν κάποιες συγκεκριμένες παραδόσεις κατά τη διάρκεια της γιορτής των Χριστουγέννων;

  ·    Να  εξετάσετε τη συναισθηματική σχέση που διαμορφώνει το άτομο κάθε εποχή με τον τόπο, τους κοινωνικούς θεσμούς, τα πρόσωπα του περιβάλλοντός του. Οι παράγοντες αυτοί είναι στατικοί ήεξελίσσονται σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του και επηρεάζουν σημαντικά την προσωπικότητά του ατόμου αλλά και την ευρύτερη φυσιογνωμία ενός κοινωνικού συνόλου;     

  ·    Να διατυπώσετε τις απόψεις σας για τα φαινόμενα της εσωτερικής μετανάστευσης και τουαστικού τρόπου ζωής. Πρόκειται για δύο φαινόμενα που μπορεί κατά την εποχή του συγγραφέα να είχαν ακόμη μικρές διαστάσεις, συνέβαλαν όμως σημαντικά στη συνέχεια στην αλλαγή των ηθών, την εγκατάλειψη της παράδοσης, τη συναισθηματική αποξένωση και την κοινωνική αλλοτρίωση των ανθρώπων.

  ·    Να συγκρίνετε το παρακάτω ποίημα με την επιστολή του Ξενόπουλου. Ας σημειωθεί ότι στο ποίημα του Μ. Γκανά προβάλλεται ο γέρος πατέρας που περνά μόνος του τις γιορτές σ’ ένα απομονωμένο χωριό της Ηπείρου, ενώ ο γιος του αισθάνεται ένοχα, καθώς νιώθει τα παιδικά του χρόνια και την οικογενειακή ζωή να διαμελίζονται εξαιτίας της μεγάλης –χωροχρονικής κι όχι μόνο – απόστασης.

«Χριστουγεννιάτικη ιστορία» (Μιχάλης Γκανάς)

Κάθεται μόνος και καθαρίζει τ’ όπλο του δίπλα στο τζάκι. Κανείς δε θά ’ρθει και το ξέρει, κλείσαν οι δρόμοι από το χιόνι, σαν πέρυσι, σαν πρόπερσι, Χριστούγεννα και πάλι και τα ποτά κρυώνουν στο ντουλάπι. Το τσίπουρο στυφό, το ούζο γάλα και το κρασί ραγίζει τα μπουκάλια. Εκείνη τρία χρόνια πεθαμένη. Κάθεται μόνος του δίπλα στο τζάκι, δεν πίνει, δεν καπνίζει, δε μιλάει. Στην τηλεόραση χιονίζει, το στρώνει αργά στο πάτωμα και στο τραπέζι και στις παλιές φωτογραφίες, γνώριμα μάτια των νεκρών, που τον κοιτάζουν απ’ το μέλλον. Εκείνη τρία χρόνια πεθαμένη και μόνο το δικό της βλέμμα έρχεται από τα περασμένα. Κοντεύουνε μεσάνυχτα και καθαρίζει τ’ όπλο του απ’ το πρωί. Πώς να του πω «Καλά Χριστούγεννα», ευχές δε φθάνουν ως εδώ, δρόμοι κλεισμένοι, τηλέφωνα κομμένα, η σκέψη αρπάζεται απ’ το κλαδί της μνήμης, μα να τρυπώσει δεν μπορεί στη μοναξιά του. Μια μοναξιά που χτίστηκε σιγά σιγά μ’ όλα τα υλικά και δίχως λόγια. Κοντεύουνε ξημερώματα κι ακόμη γυαλίζει τ’ όπλο του δίπλα στο τζάκι με αργές κινήσεις σα να το χαϊδεύει. Μένει στα δάχτυλα το λάδι αλλά το χάδι χάνεται. Θυμάται κυνηγετικές σκηνές με αγριογούρουνα και χιόνια ματωμένα, πριν γίνει θήραμα κι ο ίδιος στην μπούκα ενός κρυμμένου κυνηγού, που τον παραμονεύει αθέατος αφήνοντας να τον προδίδουν κάθε τόσο πότε μια λάμψη κάνης, πότε μια κίνηση στις κουμαριές κι η μυρωδιά απ’ το βαρύ καπνό του. Ξέρει καλά ότι κρατάει μακρύκανο παλιό μπροστογεμές γεμάτο σκάγια και μπαρούτι μαύρο. Όταν αποφασίσει να του ρίξει δε θα προλάβει πάλι να τον δει πίσω απ’ το σύννεφο της ντουφεκιάς του.

Α  δεν σκέφτεται στ’ αλήθεια κάτι τέτοια, και δεν τον τιμωρώ εγώ μ’ αυτές τις σκέψεις, πώς να πλαγιάσει και να κοιμηθεί. Λέω να γίνω πατέρας του πατέρα μου, ένας πατέρας που του έτυχε σιωπηλό και δύστροπο παιδί, και να του πω μια ιστορία για να τον πάρει ο ύπνος. Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά πάρε και τον πατέρα… Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά πάρε και τον πατέρα· απ’ τις μασχάλες πιάσ’ τονε σα νά ’ταν λαβωμένος. Όπου πηγαίνεις τα παιδιά εκεί περπάτησέ τον, με το βαρύ αμπέχωνο στις πλάτες του ν’ αχνίζει.   δώσ’ του κι ένα καλό σκυλί και τους παλιούς του φίλους, και ρίξε χιόνι ύστερα άσπρο σαν κάθε χρόνο. Να βγαίνει η μάνα να κοιτά από το παραθύρι, την έγνοια της να βλέπουμε στα γαλανά της μάτια, κι όλοι να της το κρύβουμε πως είναι πεθαμένη. Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά πάρε κι εμάς μαζί σου, με τους ανήλικους γονείς, παιδάκια των παιδιών μας. Σε στρωματσάδα ρίξε μας μια νύχτα του χειμώνα, πίσω απ’ τα ματοτσίνορα ν’ ακούμε τους μεγάλους, να βήχουν, να σωπαίνουνε, να βλαστημούν το χιόνι. Κι εμείς να τους λυπόμαστε που γίνανε μεγάλοι και να βιαζόμαστε πολύ να μοιάσουμε σ’ εκείνους, να δούν πως μεγαλώσαμε να παρηγορηθούνε.

 ü  Ο Μιχάλης Γκανάς είναι Έλληνας ποιητής και στιχουργός. Γεννήθηκε στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας το 1944 και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Πολλά ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από σημαντικούς Έλληνες και ξένους μουσικοσυνθέτες όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, o Ara Dinkjian, κ.ά. Το 1994τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο ποίησης.

Γρηγόριος Ξενόπουλος, "Κάποια Χριστούγεννα"

http://katchiot.blogspot.com/2015/12/blog-post_17.html

 Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951)

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951), που καταγόταν από τη Ζάκυνθο, είχε όμως γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη, είναι πολυγραφότατος. Έζησε κυρίως στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε για να σπουδάσει μαθηματικά. Στα πρώτα κείμενά του («μυθιστορήματα επαρχιακών ηθών», όπως τα χαρακτήριζε ο ίδιος), τοποθετούσε τη δράση στη Ζάκυνθο. Το θέμα γύρω από το οποίο συνήθως περιστρέφονται τα κείμενα αυτά είναι οι διαμάχες ανάμεσα στους ευγενείς και τους αστούς της Ζακύνθου στα τέλη του 19ου αιώνα, με αποτέλεσμα την τελική επικράτηση των αστών. Αργότερα έγραψε «αθηναϊκά» μυθιστορήματα που είχαν βασικό θέμα τους τα προβλήματα του αστικού πληθυσμού. Είναι ο πρώτος λογοτέχνης που μετέφερε τις ιστορίες των έργων του από το χωριό στην πόλη, από τη ζωή της υπαίθρου στην αστική ζωή γράφοντας τα πρώτα ελληνικά αστικά διηγήματα και μυθιστορήματα και θεωρήθηκε ο εισηγητής της αστικής πεζογραφίας στην Ελλάδα. Στα έργα του ενδιαφέρεται να παρουσιάσει με τρόπο ρεαλιστικό την κοινωνία και τις συγκρούσεις ανάμεσα στις τάξεις. Ο έρωτας αποτελεί κεντρικό θέμα τους και τα κύρια πρόσωπα είναι συνήθως γυναίκες. Αυτό φαίνεται και από τους τίτλους αρκετών από αυτά: Μαργαρίτα Στέφα (1893), Λάουρα (1915), Αναδυομένη(1925), Τερέζα Βάρμα Δακόστα (1925).

Ο συγγραφέας, που ζούσε αποκλειστικά από την πένα του, έγραψε ένα πλήθος έργα, καθώς και άρθρα, κριτικές, χρονογραφήματα και πολλά θεατρικά έργα. Η πληθωρική παραγωγή του Ξενόπουλου, όπως παρατήρησαν οι κριτικοί, έβλαψε την ποιότητα του έργου του, το οποίο συχνά παρουσιάζει σημάδια προχειρότητας. Οι κριτικοί όμως του αναγνώρισαν παράλληλα την αφηγηματική ευχέρεια, την παρατηρητικότητα και την άψογη τεχνική του συγγραφέα. Ανάμεσα σε αυτά ξεχώρισε η τριλογία των μυθιστορημάτων Πλούσιοι και φτωχοί (1919), Τίμιοι και άτιμοι (1921) και Τυχεροί και άτυχοι (1924), όπου ο συγγραφέας προβληματίζεται πάνω σε κοινωνικά θέματα και το κατορθώνει με επιτυχία. Γύρω στο 1900 επηρεασμένος από τον θεατρικό συγγραφέα Ερρίκο Ίψεν (H. Ibsen) ο Ξενόπουλος έδωσε και τα πρώτα του δράματα (βλ. παρακάτω στο «Θέατρο»).

Η Διάπλασις των Παίδων

Από το 1895, ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Η Διάπλασις των Παίδων (το πιο μακρόβιο περιοδικό για παιδιά που άρχισε να εκδίδεται το 1879 και η έκδοσή του έφτασε μέχρι το 1948, όταν πλέον ο Ξενόπουλος έπαψε να είναι διευθυντής του). Η Διάπλασις θα φιλοξενήσει στους κόλπους της εκτός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Αθηναϊκής και της Επτανησιακής σχολής, όλους τους σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του '80 και βέβαια μεταγενέστερους, όπως το Δημήτριο Καμπούρογλου, το Γεώργιο Σουρή, το Δροσίνη, αλλά και τον Παλαμά, το Βιζυηνό, τον Προβελέγγιο, το Ρώμο Φιλύρα, το Γιάννη Βλαχογιάννη, το Σωτήρη Σκίπη, τον Παπαδιαμάντη, τον Καρκαβίτσα. Στο περιοδικό ο Ξενόπουλος με το ψευδώνυμο «Φαίδων» υπέγραφε τις «Αθηναϊκές επιστολές», οι οποίες απευθύνονταν σε μαθητές των τελευταίων τάξεων του γυμνασίου ή σε φοιτητές και αντλούσαν τη θεματολογία τους από την επικαιρότητα (ιστορική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική). Οι «επιστολές» συνοδεύονταν από ένα συμπέρασμα σε μορφή διδάγματος, προτροπής ή προβολής ενός θετικού παραδείγματος.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/583/3820,16780/ 

Περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα: 

1. "Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας": http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7710886&lan=1

2. Εποχές και Συγγραφείς: Γρηγόριος Ξενόπουλος (Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ):http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=8427&autostart=0  

Η σειρά ντοκιμαντέρ «ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του πεζογράφου, θεατρικού συγγραφέα, κριτικού και εκδότη ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ (γενν. 1867 – πέθ. 1951). Παρατίθενται στοιχεία σχετικά με την καταγωγή, την παιδική του ηλικία στη Ζάκυνθο, τις σπουδές και την εγκατάστασή του το 1892 στην Αθήνα. Ακολουθεί εκτενής αναφορά στο οξυμένο λογοτεχνικό του αισθητήριο και στην προσφορά του στην πνευματική ζωή του τόπου. Αρχισυντάκτης του θρυλικού περιοδικού «Η διάπλασις των παίδων», όπου γράφει τις περίφημες «Αθηναϊκές επιστολές» –στις οποίες υπογράφει με τη φράση «Σας ασπάζομαι, Φαίδων»–, υπήρξε επίσης ιδρυτής και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Εστία» το 1927. Στη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζεται το πλούσιο σε ποικιλία και έκταση έργο του ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, γίνεται αναφορά στις επικρίσεις που δέχτηκαν τα πεζογραφήματά του εξαιτίας του ανάλαφρου συγγραφικού ύφους τους, καθώς και στη διαφοροποίηση ανάμεσα στα «αθηναϊκά» και τα «ζακυνθινά» μυθιστορήματά του, βασικό θέμα των οποίων είναι ο έρωτας. Το πεζογραφικό έργο του (μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα) είναι τεράστιο, καθώς υπήρξε ο πρώτος Νεοέλληνας λογοτέχνης που επέλεξε να βιοποριστεί από τη συγγραφή. Η εκπομπή ολοκληρώνεται διερευνώντας τους λόγους της μεγάλης απήχησης που είχαν και έχουν τα έργα του μέχρι τις μέρες μας. Για τον πεζογράφο ΓΡ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟ μιλά η καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας Γ. ΦΑΡΙΝΟΥ-ΜΑΛΑΜΑΤΑΡΗ. Πλούσιο φωτογραφικό, έντυπο και οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό συμπληρώνει την αφήγηση. 

Διαβάστε, ακούστε, μάθετε...

1. Χριστουγεννιάτικα παραμύθια και διηγήματα:http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/6513?locale=el

2. Έθιμα, κάλαντα και ύμνοι των Χριστουγέννων: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4401?locale=el

 Παράλληλο κείμενο

Μιχάλη Γκανά, «Χριστουγεννιάτικη ιστορία»

Κάθεται μόνος
και καθαρίζει τ' όπλο του δίπλα στο τζάκι.
Κανείς δε θά 'ρθει και το ξέρει,
κλείσαν οι δρόμοι από το χιόνι, σαν πέρυσι,
σαν πρόπερσι, Χριστούγεννα και πάλι
και τα ποτά κρυώνουν στο ντουλάπι.
Το τσίπουρο στυφό, το ούζο γάλα
και το κρασί ραγίζει τα μπουκάλια.
Εκείνη τρία χρόνια πεθαμένη.

Κάθεται μόνος του δίπλα στο τζάκι,
δεν πίνει, δεν καπνίζει, δε μιλάει.
Στην τηλεόραση χιονίζει,
το στρώνει αργά στο πάτωμα και στο τραπέζι
και στις παλιές φωτογραφίες,
γνώριμα μάτια των νεκρών,
που τον κοιτάζουν απ' το μέλλον.
Εκείνη τρία χρόνια πεθαμένη
και μόνο το δικό της βλέμμα
έρχεται από τα περασμένα.

Κοντεύουνε μεσάνυχτα
και καθαρίζει τ' όπλο του απ' το πρωί.
Πώς να του πω «Καλά Χριστούγεννα»,
ευχές δε φθάνουν ως εδώ,
δρόμοι κλεισμένοι, τηλέφωνα κομμένα,
η σκέψη αρπάζεται απ' το κλαδί της μνήμης,
μα να τρυπώσει δεν μπορεί στη μοναξιά του.
Μια μοναξιά που χτίστηκε σιγά σιγά
μ' όλα τα υλικά και δίχως λόγια.

Κοντεύουν ξημερώματα κι ακόμη
γυαλίζει τ' όπλο του δίπλα στο τζάκι
με αργές κινήσεις σα να το χαϊδεύει.
Μένει στα δάχτυλα το λάδι
αλλά το χάδι χάνεται.
Θυμάται κυνηγετικές σκηνές
με αγριογούρουνα και χιόνια ματωμένα,
πριν γίνει θήραμα κι ο ίδιος
στην μπούκα ενός κρυμμένου κυνηγού,
που τον παραμονεύει αθέατος
αφήνοντας να τον προδίδουν κάθε τόσο
πότε μια λάμψη κάννης,
πότε μια κίνηση στις κουμαριές
κι η μυρωδιά απ' το βαρύ καπνό του.
Ξέρει καλά ότι κρατάει
μακρύκανο παλιό μπροστογεμές
γεμάτο σκάγια και μπαρούτι μαύρο.
Όταν αποφασίσει να του ρίξει
δε θα προλάβει πάλι να τον δει
πίσω απ' το σύννεφο της ντουφεκιάς του.

Αν σκέφτεται στ' αλήθεια κάτι τέτοια,
και δεν τον τιμωρώ εγώ μ' αυτές τις σκέψεις,
πώς να πλαγιάσει και να κοιμηθεί.
Λέω να γίνω πατέρας του πατέρα μου,
ένας πατέρας που του έτυχε
σιωπηλό και δύστροπο παιδί,
και να του πω μια ιστορία
για να τον πάρει ο ύπνος.

Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά πάρε και τον πατέρα...

Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά
πάρε και τον πατέρα· απ' τις μασχάλες πιάσ' τονε
σα να 'ταν λαβωμένος. Όπου πηγαίνεις τα παιδιά
εκεί περπάτησέ τον, με το βαρύ αμπέχωνο
                             στις πλάτες του ν' αχνίζει.

Δώσ' του κι ένα καλό σκυλί
και τους παλιούς του φίλους, και ρίξε χιόνι ύστερα
άσπρο σαν κάθε χρόνο. Να βγαίνει η μάνα να κοιτά
από το παραθύρι, την έγνοια της να βλέπουμε
στα γαλανά της μάτια, κι όλοι να της το κρύβουμε
                             πως είναι πεθαμένη.

Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά
πάρε κι εμάς μαζί σου, με τους ανήλικους γονείς,
παιδάκια των παιδιών μας. Σε στρωματσάδα ρίξε μας
μια νύχτα του χειμώνα, πίσω απ' τα ματοτσίνορα
ν' ακούμε τους μεγάλους, να βήχουν, να σωπαίνουνε,
να βλαστημούν το χιόνι. Κι εμείς να τους λυπόμαστε
που γίνανε μεγάλοι και να βιαζόμαστε πολύ
να μοιάσουμε σ' εκείνους, να δούν πως μεγαλώσαμε
                             να παρηγορηθούνε.

Aπό τη συλλογή Γυάλινα Γιάννενα (1989)

[πηγή: Μιχάλης Γκανάς, Ποιήματα 1978-2012, Μελάνι, Αθήνα 2013, σ. 102-106]

ΠΗΓΗ :http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politismos/logotexnia/B-kapia-xrist.htm

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟ
ΠΟΥΛΟΣ

Κάποια Χριστού
γεννα

Η παρακάτω επιστολή του Γρηγόριου Ξενόπουλου γράφτηκε τα Χριστούγεννα 
του 1925 και απευθυνόταν στους μικρούς αναγνώστες της Διάπλασης των παί
δων, περιοδικού που διεύθυνε με επιτυχία για 50 χρόνια (1896-1944, 1946-
1948). O Ζακυνθινός λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας αναπολεί, με νο
σταλγία αλλά και χιούμορ, τα παιδικά του χρόνια και την οικογενειακή ατμόσφαι
ρα των Χριστουγέννων, σε συνδυασμό με τα έθιμα και τις παραδοσιακές συνήθε
ιες του τόπου του.

Αθήνα, 26 Δεκεμβρίου 1925

Αγαπητοί μου,

Έναν καιρό στη ζωή μου, τα Χριστούγεννα τα γιόρταζα... την Πρωτοχρονιά. 
Πώς; Ακολουθούσα κανένα δικό μου καλαντάρι*, ή είχα προσηλυτισθεί σε κα
μιά αίρεση;... Τίποτ' απ' αυτά. Μόνο που τον καιρό εκείνο, νιόφερτος στην
 Αθήνα, φοιτητούδι, σχεδόν παιδί, δεν μπορούσα να καταλάβω Χριστούγεννα χω
ρίς...  κουλούρα.

Στη Ζάκυθο, βλέπετε, όπου είχα μεγαλώσει, την παραμονή των Χριστουγέν
νων το βράδυ, κόβουν με πομπή* κάποια κουλούρα. Αντιστοιχεί με τη βασιλό
πιτα που κόβουν εδώ την Πρωτοχρονιά -κομμάτι ονομαστικό για τον καθένα, 
φλουρί για τον τυχερό, και καθεξής, -αλλά δε μοιάζει και καθόλου. Άλλη πάσ
τα, άλλη ζύμη, άλλη όψη, άλλη γεύση, άλλη μυρωδιά. Φανταστείτε ένα ωραίο
 ψωμί σιμιγδαλένιο, πιασμένο με λάδι, βαμμένο κίτρινο με ζαφουράνα,* 
σπαρμένο μέσα με σταφίδες άσπρες και μαύρες, με κουκουνάρια, πορτοκαλό
φλουδες κι ένα σωρό μπαχαρικά, και με μια κρούστα όλο σουσάμι και πυκνά
 φυτεμένα καρύδια, κάποτε μάλιστα και πασπαλισμένη με ψιλή ζάχαρη
 χρωματιστή. Αυτή είναι η ζακυθινή κουλούρα. Πώς να καταλάβαινα Χριστού
γεννα χωρίς το «κομμάτι μου» απ' αυτήν; Και πού να 'βρισκα τέτοιο πράμα εδώ,
 στο βραδινό τραπέζι της παραμονής;

- Χριστούγεννα αύριο, μου 'λεγαν. Και του χρόνου!

- Πού είναι τα; Απαντούσα. Δεν τα βλέπω!...

Και δεν τα 'βλεπα πραγματικώς. Ή, να πω καλύτερα, τα 'βλεπα, αλλά με τη φα
ντασία μου, μακρινά, αμυδρά, νοσταλγικά, λυπημένα - τα 'βλεπα εκεί κάτω, 
στην πατρίδα, στο πατρικό μου σπίτι, στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι με την κου
λούρα στη μέση,

64

με τους δικούς μου ολόγυρα και -αλίμονο!- με τη θέση μου σε μιαν άκρη αδεια
νή... Ήταν γιορτή αυτή για μένα; Αν δεν έκλαψαν τα μάτια μου, έκλαψε όμως η ψυ
χή μου, - ψυχή παιδιού που για πρώτη φορά ξενιτεύεται...

Συνέβαινε όμως να βγάζουν εκεί και το δικό μου το κομμάτι, -ε, φυσικά, τι κι 
αν έλειπα; Δεν είχα κιόλα πεθάνει!- και, μαζί μ' ένα χριστόψωμο κι ένα τενεκεδέ
νιο κουτί μαντολάτο, να μου το στέλνουν εδώ με κανένα επιβάτη ή με το ταχυ
δρομείο. Αλλά αργούσε. Δεν είχε εφευρεθεί, βλέπετε, ούτε εφευρέθηκε ακό
μα και κανένας τηλέγραφος για δέματα. (Αχ, κι αυτός ο Έδισσον! Τι κάνει;...) 
Και το δέμα έφτανε μόλις την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Έτσι, με το κομμάτι
 εκείνο της κουλούρας, που το λάβαινα και το 'τρωγα με τόση χαρά, με τό
ση συγκίνηση, με τόση αγάπη, έκανα κι εγώ τα Χριστούγεννά μου πρωτοχρονιά
τικα.

Αυτό βάσταξε κάμποσα χρόνια. Είναι αλήθεια ότι και στην Αθήνα, αργότερα,
 γνωρίστηκα με ζακυθινά σπίτια που έκοβαν την παραμονή ζακυθινή κουλού
ρα και με προσκαλούσαν και μένα στην τελετή. Αλλά δεν ήταν το ίδιο! Εγώ 
ήθελα το κομμάτι μου από την κουλούρα του σπιτιού μας. Και πάλι περίμενα 
σαν και τι το δέμα που θα ξεκινούσε από κει πέρα μετά την παραμονή, για να το
 λάβω... κατόπιν εορτής.

Αλλά ήρθαν και Χριστούγεννα ή μάλλον Πρωτοχρονιά, που δεν έλαβα τίποτα. 
Στην πατρίδα είχε πεθάνει ο καημένος μου ο πατέρας. Ούτε εκείνο το χρόνο έκο
ψαν στο σπίτι μας κουλούρα, ούτε τον άλλον... Το πένθος, η απουσία μου ακό
μα, το μεγάλωμα και το σκόρπισμα των παιδιών της, έκαμε τη μητέρα μου ν' 
αφήσει, να ξεσυνηθίσει αυτό το χριστουγεννιάτικο έθιμο του τόπου, αταίριαστο 
πια σ' ένα σπίτι χωρίς νοικοκύρη και χωρίς μικρά παιδιά. Τότε μάλιστα, για 
πολλά χρόνια, συνέβαινε το αντίθετο: εγώ έστελνα της μητέρας μου το κομμάτι
 της από τη βασιλόπιτα που έκοβα εδώ, στο σπίτι μου, για τα παιδιά μου. Και η
 μητέρα μου πάλι, θυμούμενη τα παιδικά της χρόνια στην Πόλη, όπου επίσης 
έκοβαν βασιλόπιτα, γιόρταζε στη Ζάκυθο μια πολίτικη Πρωτοχρονιά... τα Θεοφά
νεια.

Κάποιο χρόνο όμως, μεγάλος εγώ πια, πήγα στη Ζάκυθο να κάμω Χριστούγεν
να με τη γριά μητέρα μου.

- Α, της λέω, δεν έχει, θα κόψουμε και κουλούρα!

- Ναι, παιδί μου, μου λέει, αφού είσαι και συ εδώ, ας κόψουμε.

Πραγματικώς, παράγγειλα έξω μια ωραία κουλούρα, και την κόψαμε το βράδυ 
της παραμονής, όπως άλλοτε. Αλλά θα το πιστέψετε; Δε μ' ενθουσίασε καθόλου!
 «Πού το τσουρέκι μας; Έλεγα. Αυτό δεν είναι παρά ψωμί!» Ναι, αυτό το ψω
μί με το λάδι και με τη σταφίδα, που άλλη φορά με τρέλαινε, που το προτιμού
σα από καθετί και που δεν έκανα Χριστούγεννα αν δεν το 'χα, δε μου άρεσε
 πια. Το είχα ξεσυνηθίσει. Προτιμούσα το τσουρέκι. Κι ούτε όψη τού έβρισκα 
πια, ούτε γεύση, ούτε μυρωδιά εξαιρετική. Ένα κοινό πράμα, χοντρό, βαρύ, που
 απορούσα μάλιστα πώς μ' ενθουσίαζε τόσο άλλη φορά...

65

Μη δεν ήταν το ίδιο;

Όχι, το ίδιο ήταν απαράλλαχτο. Εγώ μόνο είχα αλλάξει, εγώ δεν ήμουν πια
 ο ίδιος... Τόσα χρόνια στην Αθήνα, είχα ξεσυνηθίσει τα πράματα της πατρί
δας μου και είχα συνηθίσει τ' αθηναίικα. Όλα στον κόσμο μια συνήθεια είναι.
 Κι ακόμα, κάθε πράμα ταιριάζει στον τόπο του. Μόνο η νοσταλγία των πρώτων
 χρόνων της ξενιτιάς μ' έκανε να βρίσκω τόσο ωραία και στην Αθήνα τη ζακυ
θινή κουλούρα και να την προτιμώ απ' το καλύτερο τσουρέκι. Αλλά όταν, με 
τον καιρό, λιγόστεψε κι έσβησε η νοσταλγία, χάθηκαν μαζί κι όλες οι παλιές, 
οι νοσταλγικές μου προτιμήσεις. Είχα εγκλιματιστεί* πια Αθηναίος. Κι ένας Αθη
ναίος δεν μπορεί βέβαια να προτιμάει τη ζακυθινή κουλούρα από το τσουρέκι
 του. Για να την προτιμάει κανείς, πρέπει να 'ναι Ζακυθινός, και να μένει στη Ζά
κυθο.

Έτσι εξήγησα τότε το παράξενο. Και θυμήθηκα και το μέλανα ζωμό των Σπαρτια
τών. Οι Σπαρτιάτες τον αποζητούσαν και τον εκθείαζαν παντού σαν το καλύτερο 
φαΐ του κόσμου. Έτσι, ο μέλας ζωμός έβγαλε μια φήμη μεγάλη. Όσοι δεν τον 
είχαν δοκιμάσει, τον νόμιζαν εφάμιλλο* με την αμβροσία, την αιθέρια αυτή τροφή
 των Ολύμπιων Θεών. Δε θυμούμαι τώρα ποιος επίσημος, βασιλιάς ή στρατη
γός -ο Διονύσιος των Συρακουσών άραγε;- όταν πέτυχε μια φορά κάτι Σπαρ
τιάτες μαγείρους, τους έβαλε να του φτιάσουν μέλανα ζωμό. Του τον έφτιασαν 
όσο καλύτερα ήξεραν, κι εκενος τον δοκίμασε μ' ένα μεγάλο μορφασμό.

- Απορώ, τους είπε, πώς σας αρέσει αυτή η αηδία!

- Θα σου άρεσε και σένα, του αποκρίθηκαν οι Σπαρτιάτες, αν έκανες ταχτικά το
 λουτρό σου στον Ευρώτα!

Λέτε τώρα, όταν ξενιτευόταν κανένας νεαρός Σπαρτιάτης, να του έστελνε η μητέ
ρα του, καμιά γιορτή σαν τα Χριστούγεννα λιγάκι μέλανα ζωμό;... Δεν το πιστεύ
ω. Οι Λάκαινες* δε συνήθιζαν να παραχαϊδεύουν έτσι τα λεοντόπουλά τους. 
Πιο πιθανό μου φαίνεται να το 'κανε μια μητέρα Αθηναία ή Ζακυθινή. Γι' αυτό
 κι ένας δικός μας ποιητής, ο Ανδρέας Μαρτζώκης, σε κάποιο σατιρικό 
ποίημά του, «Ζακυθινός Μνηστήρας», παρασταίνει ένα Ζακυθινό αρχοντό
πουλο στην Ιθάκη -στην ομηρική Ιθάκη, επί Οδυσσέως- που για να συγκινή
σει την Πηνελόπη, της προσφέρει... τ' ωραίο χριστόψωμο που του είχε στείλει
 τα Χριστούγεννα η μητέρα του!

Σας ασπάζομαι

Φαίδων

Γ. Ξενόπουλος, Αθηναϊκές επιστολές, Αδελφοί Βλάσση

Παράλληλα Κεί
μενα
 Μιχάλης
 Γκα
νάς, «Χριστου
γεννιάτικη ιστο
ρί
α» 

---

Λεξιλόγιο
* καλαντάρι:
 η
με
ρολόγιο
* πομπή: τελε
τή
* ζαφουράνα: ζαφορά, κρόκος, είδος
 φυτού που καλλιερ
γείται
 για τις χρωστικές και 
φαρμακευ
τικές του ιδιότη
τες
* είχα εγκλι
ματι
στεί: 
είχα συνηθί
σει στο νέο τρό
πο
 ζωής
* εφάμιλλο:
 ισο
δύ
ναμο, ισάξι
ο
* Λάκαινες: Σπαρτιά
τισσες

66

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

•  Βρείτε τις
•  θε
• ματι
• κές ενότη
• τες της επιστολής και
•  γράψτε από 
• έναν
•  πλαγιότιτ
• λο για καθε
• μιά.
•  Σχολιάστε
•  τον 
• πρόλογο
•  της επιστο
• λής, 
• εντοπίζοντας
•  πα
• ράλλη
• λα τα σημεί
• α εκείνα του κε
• ιμένου 
• που εξηγούν
•  γιατί α) ο συγ
• γρα
• φέας και
•  β) η μητέρα
•  του
•  γιόρ
• ταζαν με
•  αρκετή καθυ
• στέ
• ρηση
•  τα Χριστούγεν
• να
•  και την
•  Πρωτοχρο
• νιά.
•  Ποιες ανα
• μνή
• σεις έχει
•  ο επιστολο
• γρά
• φος από τη γιορ
• τή 
• των Χριστου
• γέν
• νων στη Ζάκυν
• θο;
•  Πώς 
• αντιμετωπίζει
•  στην 
• ενήλικη ζωή 
• του
•  τα 
• τοπικά
•  έθιμα;
•  O Ξενόπουλος συγκρίνει το ζακυνθινό έ
• θιμο της κου
• λού
• ρας με
•  το μέλανα
•  ζωμό των Σπαρ
• τια
• τών.
•  Με ποιον τρό
• πο πραγματο
• ποιεί 
• αυτήν 
• τη 
• σύγκριση και σε
•  ποιο
•  συμπέρασμα
•  φαίνεται ότι 
• κα
• ταλήγει;
•  Διαβάστε 
• προ
• σεκτικά 
• την επιστολή 
• και
•  εντοπίστε τα δια
• κριτι
• κά γνωρί
• σματα της γλώσ
• σας
•  και του
•  ύφους του Ξε
• νό
• πουλου. Ποιο 
• από
•  τα γνωρί
• σμα
• τα αυτά πιστεύ
• ε
• τε
•  ότι διευκο
• λύνει περισσό
• τε
• ρο την επικοι
• νω
• νία με
•  τον αποδέ
• κτη; Αιτιολογή
• στε
•  την 
• απάντη
• σή σας, με βά
• ση 
• ένα ενδεικτικό
•  χω
• ρίο της
•  επιστολής.
•  Γράψτε
•  μια
•  επι
• στολή σε
•  φίλο ή άγνω
• στο
•  σας αποδέκτη
•  με
•  την 
• οποία θα 
• περιγράφετε
•  πώς
•  γιορτάζε
• τε στον τόπο
•  σας μια θρη
• σκευτ
• ική εορτή.

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙ

ΚΕΣ

 ΔΡΑΣΤΗ

ΡΙΟΤΗΤΕΣ

•  Χωριστείτε
•  σε 
• ομάδες 
• και καταγράψ
• τε
•  διάφορα λαογ
• ρα
• φικά
•  έθιμα της
•  περιοχής ή 
• της 
• πατρίδας 
• σας σχετικά
•  με 
• τις
•  θρησκευτικές
•  γιορτές.
•  Ερευνή
• στε
•  ποια από αυτά
•  χάθη
• καν και 
• ποια επιβιώ
• νουν
•  ως τις μέρες μας, και
•  συζητήστε
•  γενικότερα για
•  τη
•  σημα
• σία αυτής 
• της
•  τοπικής παρά
• δο
• σης 
• με τους 
• καθηγητές των
•  θρησκευ
• τικών και 
• της Οικιακής 
• Οικο
• νομίας.
   Η γέν
• νηση 
• του 
• Ιησού Χρι
• στού: Γενέ
• θλια
•  της νέας
•  ανθρωπότητας
• 
  
•  [Θρησκευτικά
•  Β' Γυμνασίου]
•  
   Πώς 
• γιορ
• τά
• ζουμε τα 
• Χριστούγεν
• να; 
• [Θρησκευτικά
•  Β' 
• Γυμνασίου]
•  
   Έθιμα, 
• κά
• λαντα και
•  ύμνοι των
•  Χρι
• στουγέννων 
• (Δραστηριότη
• τα)
•   
•  Συγκεντρώ
• στε 
• πληροφο
• ρίες για τον
•  τρό
• πο που γιορτά
• ζουν
•  άλ
• λοι λαοί
•  τις
•  θρησκευτικές 
• τους 
• γιορτές
• . Συγκρίνετε 
• αυ
• τούς τους εορ
• τα
• σμούς 
• με τη σύγ
• χρονη ελληνική 
• πραγ
• ματικό
• τητα, με σκο
• πό 
• να εντοπίσετε
•  τυχόν
•  ομοιότητες
•  και διαφορές 
• στον
•  τρόπο
•  που εκδηλώ
• νει 
• κάθε
•  λαός το θρη
• σκευτι
• κό του 
• συναίσθη
• μα.
   Εκπαιδ
• ευ
• τικό 
• υλικό για τα 
• Χρι
• στούγεννα [πη
• γή: 
• Υπουρ
• γεί
• ο Παιδείας και
•  Πολιτι
• σμού Κυπρια
• κής Δημοκρα
• τίας]
•  

Γρηγόριος Ξενόπου
λος

Γρηγόριος Ξενόπου
λος
Βικιπαίδεια
 
Ψηφίδες, Πρόσωπα 
και θέ
ματα της Νεο
ελληνικής Λογοτε
χνίας
 
Βιβλιοnet
 
ΕΚΕΒΙ 

Ήρωες

Τόπος

Χρόνος

Γλώσσα

Αφήγηση

Αφηγητής

Ενότητες

Το σχόλιό σας...

© Γιάννης Παπαθανασίου

Ακριτικά τραγούδια.Λογοτεχνία Β Γυμνασίου.

http://filologosab.blogspot.com/2016/03/blog-post_21.html

Ακριτικά τραγούδια

                                                             Βυζαντινό κράτος

 Tα σύνορα της αυτοκρατορίας ήταν απέραντα και η φύλαξή τους ήταν διαρκής φροντίδα για το Βυζαντινό κράτος. Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν η προστασία των ανατολικών συνόρων. Άρχιζαν από τον Καύκασο και τον Εύξεινο Πόντο, κι ακολουθώντας τον Τίγρη και τον Ευφράτη ποταμό έφταναν ως τον Περσικό Κόλπο. Πέρα από τα σύνορα αυτά ζούσαν λαοί που, συχνά, έκαναν επιδρομές και λεηλατούσαν τις ανατολικές βυζαντινές περιοχές.

                                                               Οι Ακρίτες                                   

                                                             

Για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αυτό οι Βυζαντινοί, έβαλαν στις άκρες αυτές των συνόρων μόνιμους φρουρούς που τους ονόμαζαν Ακρίτες. Στους Ακρίτες έδιναν δωρεάν γη για καλλιέργεια, άλογα και πανοπλίες για τους πολέμους και τους απάλλασσαν από τους φόρους. Οι Ακρίτες έγιναν ονομαστοί στα χρόνια που απειλούσαν το Βυζάντιο οι Άραβες (7ος – 10ος αι.). Χιλιάδες παλικάρια, οργανωμένα σε μεγάλες ομάδες, φρουρούσαν τα περάσματα των συνόρων κι εμπόδιζαν τους εχθρούς να λεηλατούν τα μέρη εκείνα. Όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν στο τρέξιμο και στο κοντάρι. Βοηθούσαν ακόμη να οχυρωθούν οι ακριτικές πόλεις και να χτιστούν κάστρα και βίγλες στα μέρη τα οποία φύλαγαν.

                    

                                               Βασίλειος Διγενής Ακρίτας

Ο πιο ξακουστός από τους ακρίτες ήταν ο Βασίλειος Διγενής, που στο πρόσωπό του συγκέντρωνε τα χαρίσματα όλων των ακριτών και εξυμνήθηκε ξέχωρα στο έπος «Βασίλειος Διγενής Ακρίτας». 

                                                Η ζωή του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα 

Χάραζε ο δέκατος αιώνας όταν ο Μουσούρ, ο άρχοντας Σαρακηνός καπετάνιος, και η Ειρήνη, ελληνοπούλα κόρη του ένδοξου άρχοντα Ανδρόνικου, έφεραν στον κόσμο ένα υγιέστατο αγοράκι. Το ονόμασαν Βασίλειο Διγενή γιατί καταγόταν από δύο γένη, το Ελληνικό και το Αραβικό. Ο Διγενής έγινε ένα πανέξυπνο και δυνατό αγόρι. Ο πατέρας του και οι πέντε θείοι του, του δίδασκαν την πολεμική τέχνη από μικρό παιδί. Ήταν πολύ καλός στο τρέξιμο, στο σπαθί, στο δοξάρι και στην πάλη. Στα δώδεκα του όταν είδε τον πατέρα του να πολεμάει απεγνωσμένα με τους ληστές, άδραξε το σπαθί του και σαν άνεμος όρμησε στη μάχη να σώσει τον πατέρα του. Μια άλλη μέρα ο Διγενής πήγε με τον πατέρα του στο δάσος για κυνήγι. Ενώ στεκόταν μπροστά από ένα θάμνο πετάχτηκε ένα λιοντάρι και χωρίς να χάσει καιρό έβγαλε το σπαθί του και το σκότωσε.

Όταν μεγάλωσε ο Διγενής, καθώς γυρνούσε από το κυνήγι άκουσε γλυκόλογα τραγούδια. Ήταν η Ευδοκία η κόρη του άρχοντα Δούκα. Όταν την είδε, η καρδιά του γέμισε αγάπη και την έκλεψε για να την κάνει γυναίκα του, όπως έκανε και ο πατέρας με τη μητέρα του. Τα κατορθώματά του γίνονταν όλο και πιο γνωστά, το ένα μετά το άλλο. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός άκουσε τα μαντάτα και αμέσως χωρίς να χάσει χρόνο τον έχρισε Ακρίτα. Του έδωσε μια μεγάλη έκταση γης για να χτίσει το κάστρο του. Του άφησε και μερικούς στρατιώτες για να φρουρούν τα ανατολικά σύνορα του Ευφράτη ποταμού, όπου ήταν και το κάστρο του Διγενή και της Ευδοκίας. Ο Διγενής και η Ευδοκία ζούσαν μαζί μια πολύ ευτυχισμένη ζωή. Ο Διγενής έγινε θρύλος, φόβος και τρόμος των Σαρακηνών .

Τα χρόνια περνούσαν και κανείς πλέον δεν τολμούσε να επιτεθεί στα εδάφη που φύλαγε ο Διγενής. Ο ίδιος όμως ήθελε να αγωνίζεται διαρκώς και να πεθάνει σαν ήρωας στη μάχη.

                                                         Ν Ξυλούρης: Ο Διγενής

                                               

                                              

 Μια μέρα, όταν ο Διγενής γύρισε από το κυνήγι αρρώστησε βαριά. Κανένα φάρμακο δεν μπορούσε να τον κάνει καλά. Ούτε καν η φροντίδα της γυναίκας του. Ήταν μόνο τριαντατριών χρονών.  Ο Διγενής τότε αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Χάροντα πρόσωπο με πρόσωπο στα μαρμαρένια αλώνια. Τρεις μέρες πάλευε ο Διγενής με τον Χάροντα. Κι όπου χτυπούσε ο Διγενής το αίμα έτρεχε σαν αυλάκι, κι όπου χτυπούσε ο Χάροντας το αίμα έτρεχε σαν ποτάμι. Μέσα από αυτή την τολμηρή μάχη νικητής βγήκε ο Χάροντας, που τόσο πολύ ζήλευε το Διγενή για τα κατορθώματά του. Ήταν μέρα Τρίτη που έφυγε ο ηρωικός ακρίτας, Τρίτη ήταν και η μέρα που γεννήθηκε.

                                                     Ο Διγενής και ο Χάρος

                                  

Ακριτικά τραγούδια

 Ο λαός ένιωθε τους ακρίτες προστάτες του, τους αγαπούσε και τους θαύμαζε για την ανδρεία τους. Κι έτσι ανδρειωμένους τους εξύμνησε στα ακριτικά τραγούδια. Τα τραγούδια αυτά, που μιλούν για τη ζωή και τους αγώνες των ακριτών, σώθηκαν από γενιά σε γενιά, αγαπήθηκαν από το λαό μας κι έγιναν η αρχή των δημοτικών μας τραγουδιών. 

https://www.youtube.com/watch?v=0Khw-ABbrK4

Αφιέρωμα στη Δημοτική Ποίηση: "Ο Διγενής ψυχομαχεί"

ΠΗΓΗ :https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-82994028

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄Γυμνασίου. Ο Διγενής – Ακριτικό τραγούδι.

ΠΗΓΗ :http://filologikoskipos.blogspot.com/2018/09/blog-post_24.html

Το τραγούδι είναι ακριτικό με επικά χαρακτηριστικά.Ακριτικά ονομάζονται τα πολύ παλαιά εκείνα αφηγηματικά τραγούδια τα οποία αναφέρονται στα κατορθώματα και στις περιπέτειες,στη ζωή και στους έρωτες των ακριτών,των φρουρών δηλαδή των βυζαντινών συνόρων (άκρων).

Θέμα:

Θέμα του ποιήματος είναι η αντίδραση των αψύχων στο ψυχομαχητό του Διγενή και τα τελευταία περήφανα λόγια του ήρωα. Το περιεχόμενο είναι ηρωϊκό.

Η Αντίδραση των αψύχων στον επικείμενο θάνατο του Διγενή.

Αντίδραση της φύσης σεαυτή την  παραλλαγή του τραγουδιού είναι μόνο η αντίδραση της γης γιατί η ταφόπλακα δεν είναι στοιχείο της  φύσης, αλλά κατασκεύασμα του ανθρώπου (από φυσικά βέβαια στοιχεία).

Ο Διγενής ένας ήρωας με υπερφυσικές ιδιότητες και ξεχωριστή ανδρεία, δεν παύει να είναι άνθρωπος και κάποια στιγμή έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατο ξέροντας ότι στην αναμέτρησή του με το θάνατο (Χάρο) θα ηττηθεί.

Εκτός από τη γή η οποία καταλαμβάνεται από τρόμο την ώρα που ο Διγενής χαροπαλεύει παρουσιάζεται και η αντίδραση της ταφόπλακας που πρόκειται να σκεπάσει τον τάφο του ήρωα.

Τα ανθρώπινα και υπερφυσικά γνωρίσματα του Διγενή.

Ο Διγενής είναι ένας θνητός ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατο και γνωρίζει τη μοίρα του. Την ώρα που χαροπαλεύει είναι ένας αδύναμος άνθρωπος που καλείται να αποδεχθεί τη φθαρτή του φύση.

Το στοιχείο της υπερβολής.

Η τολμηρή προσωποποίηση της γης και της πλάκας που παρουσιάζονται σαν έμψυχα όντα με συναισθήματα και αντιδράσεις είναι στοιχείο υπερβολής και αποτελεί ένα μέσο με το οποίο εξαίρεται η ανδρεία του Διγενή στην άνιση μάχη με το θάνατο.

Στόχος του τραγουδιού.

Στόχος του τραγουδιού (του λαϊκού τραγουδιστή) είναι η προβολή εξαιρετικών ηρωϊκών ιδιοτήτων του Διγενή οι οποίες προβάλλονται  ως υπερφυσικές.

Γλωσσικές  παρατηρήσεις

Ως προς το λεξιλόγιο είναι έκδηλη η χρήση ιδιωματικών λέξεων και τύπων (τρομάσει, ανατριχιάκ.α). Υπάρχει και το σχήμα υπαλλαγής (αντρειωμένα λόγια του Διγενή (αντί τα λόγια  του αντρειωμένου Διγενή).

Στιχουργικές παρατηρήσεις:

Οι στίχοι είναι από τους πιο συνηθισμένους των δημοτικών τραγουδιών (ιαμβικοί δεκαπεντασύλλαβοι,ανομοιοκατάληκτοι, χωρισμένοι σε δύο αυτοτελή νοηματικά ημιστίχια).

Ερωτήσεις.

Ποιο είναι το θέμα του τραγουδιού;

Ποια  ανθρώπινα και ποια υπερφυσικά γνωρίσματα του Διγενή εκφράζονται ή υποδηλώνονται στο τραγούδι;

• ΑΡΧΙΚΗ
• ABOUT

KΑΠΟΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΗΓΗ:https://blogs.sch.gr/earkouli/2016/12/22/k%ce%b1%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%b1-%cf%87%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%ce%b3%ce%b5%ce%bd%ce%bd%ce%b1-%ce%b3%cf%81%ce%b7%ce%b3%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%85-%ce%be%ce%b5%ce%bd%ce%bf%cf%80%ce%bf/

Το κείμενο είναι μια επιστολή που γράφτηκε και δημοσιεύτηκε τα Χριστούγεννα του 1925 στο παιδικό περιοδικό «Η διάπλασις των παίδων».

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ(1867-1951): Βιογραφικά στοιχεία από τα αρχεία της ΕΡΤ και τη σειρά ντοκιμαντέρ «ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ». http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=8427&autostart=0

ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ: Περιοδικό για παιδιά που εκδίδονταν για 100 περίπου χρόνια. Ο συγγραφέας Γρηγόρης Ξενόπουλος ήταν αρχισυντάκτης του για πενήντα χρόνια ως το 1948. Εκεί ανάμεσα στα άλλα δημοσίευε και τις Αθηναϊκές επιστολές, που τις απηύθυνε στα παιδιά με το ψευδώνυμο Φαίδων. Οι επιστολές https://www.slideshare.net/gymagias/ss-59994903Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου