NΙΚΟΣ KΑΒΒΑΔΙΑΣ ,Οι γάτες των φορτηγών

4

 ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

https://e-didaskalia.blogspot.com/2012/08/blog-post_2873.html

ΘΕΜΑ: Η αγάπη των ναυτικών για τις γάτες του καραβιού, οι οποίες συχνά τρελαί

νονται από τη συνεχή διαβίωσή τους στο καράβι και οι ναύτες τις λυτρώνουν με

 τον πνιγμό.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ:  Ο συσχετισμός του ταξιδιού με την τρέλα και τελικά με το θάνατο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ – ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στροφές 1-4 = Η αγάπη των ναυτικών για τη γάτα του καραβιού.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στροφές 5-8 = Η λύπη των ναυτικών για τον τραγικό θάνατο της γά

τας τους.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-          Το ποίημα είναι αφηγηματικό.

-          Ο ποιητής έχει το ρόλο του αφηγητή, που διηγείται μια ιστορία με πρωταγωνιστές

 τους ναύτες και τη γάτα του καραβιού, ενώ ο ίδιος δε συμμετέχει.

ΤΟΝΟΣ:  Δραματικός.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-          Αφήγηση.

-          Περιγραφή.

-          Ρεαλιστικές εικόνες που εναλλάσσονται γοργά.

-          Παρομοιώσεις.

-          Μεταφορές.

-          Επαναλήψεις.

-          Μετωνυμία του καραβιού, που ονομάζεται «σίδερο».

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική, με έκφραση απλή, που προσεγγίζει τον προφορικό λόγο

 και περιέχει κάποιες ιδιωματικές λέξεις και εκφράσεις της ναυτικής ζωής. Στο λεξιλό

γιο κυριαρχούν τα ρήματα, που δίνουν κίνηση και ζωντάνια στην αφήγηση.

 ΥΦΟΣ: Απλό, αφηγηματικό και στη συνέχεια αποκτά δραματική ένταση.

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ:

-          Παραδοσιακός στίχος.

-          Οκτώ τετράστιχες στροφές, με στίχους ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους (1ος και 

3ος) και δεκατετρασύλλαβους (2ος και 4ος).

-          Ομοιοκαταληκτούν μόνο ο 2ος με τον 4ο κάθε στροφής.

-          Ο 1ος με τον 3ο συμπίπτουν μόνο τονικά (Παροξύτονοι).

-          Ο 1ος και 3ος της τέταρτης στροφής ομοιοκαταληκτούν.

-          Αρκετές χασμωδίες.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Κυριαρχεί η ιδέα της μοναχικής ζωής των ναυτικών με σημαντικότερα προβλήματα 

τη στέρηση της γυναικείας συντροφιάς και τον κίνδυνο της τρέλας και του θανάτου.

-          Μέσα από την τραγική ιστορία του ζώου αναδεικνύεται έμμεσα ο συσχετισμός του

 ταξιδιού με το θάνατο.

-          Η γάτα είναι η συντροφιά των ναυτικών στη μοναξιά, αλλά η τύχη της προδιαγρά

φει κα τη μοίρα των ναυτικών.

-          Συναισθήματα που κυριαρχούν είναι τρυφερότητα, μοναξιά, θλίψη, πίκρα.

https://www.slideshare.net/martsoyk/ss-6922639

Νίκη Ελευθεριάδη, Γυναίκα και γάτα

NΙΚΟΣ KΑΒΒΑΔΙ

ΑΣ

Οι γάτες των φορ

τηγών

Το ποίημα ανήκει στην πρώτη συλλογή του ποιητή Νίκου Καββαδία Μαραμπού (1933), 

και αναφέρεται στη στενή συναισθηματική σχέση των ναυτικών με τη γάτα του πλοίου.

Ακούστε το τραγούδι σε μουσική του συγκροτήματος  «Ξέμπαρκοι»

Οι ναυτικοί στα φορτηγά*πάντα μια γάτα τρέφουν, που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί, κι αυτή, σαν απ' τη βάρδια τους σχολάνε κουρασμένοι, περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί. Τα βράδια, όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαμαρίνες, και πολεμάει με δύναμη να σπάσει τα καρφιά, μέσα στης πλώρης τη βαριά σιγή, που βασανίζει, είναι γι' αυτούς σα μια γλυκιά γυναίκεια συντροφιά. Είναι περήφανη κι οκνή,*καθώς όλες οι γάτες, κι είναι τα γκρίζα μάτια της γιομάτα ηλεκτρισμό κι όπως χαϊδεύουν απαλά τη ράχη της, νομίζεις πως αναλύεται σ' ένα αργό και ηδονικό σπασμό. Στο ρεμβασμό και στο θυμό με τη γυναίκα μοιάζει κι οι ναύτες περισσότερο την αγαπούν γι' αυτό· κι όταν αργά και ράθυμα*στα μάτια τους κοιτάζει, θαρρείς έναν παράξενο πως φέρνει πυρετό. Της έχουν πάντα στο λαιμό μια μπακιρένια γύρα,* για του σιδέρου την κακήν αρρώστια*φυλαχτό, χωρίς όμως, αλίμονο, ποτέ να κατορθώνουν να την φυλάξουν απ' το μαύρο θάνατο μ' αυτό. Γιατί είναι τ' άγρια μάτια της υγρά κι ηλεκτρισμένα κι έτσι άθελα το σίδερο το μαύρο τα τραβά, κι ουρλιάζοντας τρελαίνεται σ' ένα σημείο κοιτώντας φέρνοντας δάκρυα σκοτεινά στους ναύτες και βουβά. Λίγο πριν απ' το θάνατο από τους ναύτες ένας, -αυτός οπού 'δε πράματα στη ζήση του φριχτά- χαϊδεύοντάς την, μια στιγμή στα μάτια την κοιτάζει κι ύστερα μες στη θάλασσα την άγρια την πετά. Και τότε οι ναύτες, που πολύ σπάνια λυγά*η καρδιά  τους, πάνε στην πλώρη να κρυφτούν με την καρδιά σφιχτή, γεμάτη μια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει, σαν όταν χάνουμε θερμή γυναίκα αγαπητή.

Ν. Καββαδίας, Μαραμπού, Άγρα

Παράλληλα Κείμενα
 Τίτος Πατρίκιος, «Όπως οι γάτες» 
 Ευγένιος Τριβιζάς, «Η τελευταία μαύρη γάτα» (απόσπασμα) 
 Ζαχαρίας Παπαντωνίου, «Ο παπαγάλος» 

---

Λεξιλόγιο
* φορτηγά: εμπορικά πλοία * οκνή: αργοκίνητη * ράθυμα: παθητικά,

 νωχελικά * μπακιρένια γύρα: χάλκινο περιλαίμιο * κακή αρρώστια:

 η τρέλα, από τη συνεχή θέα του σιδήρου * λυγά: λυγίζει

236-237

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

•  Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το ποίημα, οι ναυτικοί στα φορτηγά
•  πλοία τρέφουν γάτες;
•  Από ποια αρρώστια κινδυνεύει η γάτα του καραβιού και πώς προσπα
• θούν οι ναυτικοί να την προφυλάξουν; Πώς συμπεριφέρονται όταν η γά
• τα τους τελικά αρρωστήσει και είναι ετοιμοθάνατη;
•  Βρείτε εκφράσεις που συνδέουν τη γάτα με τη γυναίκα (π.χ., «κου
• νάει σα γάτα την ουρά της») ή χρησιμοποιούν τη λέξη «γάτα» για να α
• ποδώσουν μια έννοια (π.χ., «αυτός είναι γάτα») και εξηγήστε τη σημα
• σία τους.
      Για τα πλάσματα με τις βελούδινες πατούσες [πηγή: Ηλεκτρονικό 
• περιοδικό «Μικρός Αναγνώστης»] 
•  Βρείτε τα μορφολογικά στοιχεία του ποιήματος, επισημαίνοντας ειδι
• κότερα το είδος και το ρόλο της ομοιοκαταληξίας.

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑ

ΣΤΗ

ΡΙΟΤΗΤΕΣ

•  Συγκεντρώστε και ακούστε στην τάξη τραγούδια που αναφέρονται 
• στη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα.
  
      «Οι φίλοι μας τα ζώα». Σχολική εργασία των μαθητών και μαθη
• τριών της Ε' Τάξης του Δημοτικού σχολείου Ριζού Πέλλας 
      Πουλάκι είχα στο κλουβί (δημοτικό τραγούδι) 
      Παντρεύουνε τον κάβουρα (δημοτικό τραγούδι) 
      Ακούστε το τραγούδι «Η μαύρη γάτα» του Νίκου Κηπουργού 
      Απεικονίσεις ζώων στις εικαστικές τέχνες από τον Μινωικό Πολιτισμό
•  ώς τη Μοντέρνα τέχνη του 20ού αιώνα 

Νίκος Καββαδίας (1910-

1975) 

Ο Νίκος (Κόλιας) Καββαδίας γεννήθηκε στο Νικόλσκι Ουσουρίσκι, μια μικρή επαρχιακή 

πόλη του Χαρμπίν της Μαντζουρίας το 1910, γιος του μεγαλεμπόρου Χαρίλαου Καββαδί

α και της Δωροθέας το γένος Αγγελάτου που κατάγονταν από την Κεφαλονιά. Το 1914 

μετά το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου η οικογένεια Καββαδία επισκέ

φτηκε την Ελλάδα και κατέληξε στο Αργοστόλι ως το 1921, οπότε εγκαταστάθηκε στον 

Πειραιά. Στον Πειραιά ο Νίκος τέλειωσε τη γαλλική σχολή του Saint Paul και το Γυμνάσιο.

 Παράλληλα δημοσίευσε τους πρώτους στίχους του στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνι

κής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας. Γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή

 της Αθήνας, μετά το θάνατο του πατέρα του όμως αναγκάστηκε να διακόψει τις

 σπουδές του και να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο, συνεχίζοντας τη συνεργασία του με 

φιλολογικά περιοδικά. Το 1929 μπάρκαρε στο φορτηγό πλοίο Άγιος Νικόλαος και από το 

1930 ξεκίνησε η περίοδος των διαρκών ταξιδιών του ως το 1936. Το 1932 δημοσίευσε 

σε συνέχειες την Απίστευτη ιστορία του Λοστρόμου Νακαχαμόκο στην εφημερίδα Πειραϊ

κόν Βήμα. Το 1933 εξέδωσε την ποιητική συλλογή Μαραμπού, που έγινε δεκτή με ενθου

σιασμό από την κριτική. Ακολούθησαν το Πούσι (1947) και η Βάρδια (μυθιστόρημα-

1954), ενώ μετά το θάνατό του εκδόθηκε και η συλλογή Τραβέρσο (1975). Το 1940 υπηρέ

τ

ησε στην Αλβανία και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του Κ.Κ.Ε.. Από

 το 1945 ναυτολογήθηκε ως ραδιοτηλεγραφητής. Το 1953 πήρε το δίπλωμα του Ασυρμα

τιστή Α’. Το 1965 πέθανε η μητέρα του. Το 1968 επισκέφτηκε την Κεφαλονιά μετά από 

τριάντα πέντε χρόνια απουσίας. Εκεί έγραψε το πεζό Λι. Πέθανε στην Αθήνα από εγκεφα

λικό επεισόδιο.

Ο Νίκος Καββαδίας ανήκει σχηματικά στη γενιά του τριάντα, στο χώρο της οποίας όμως

 κατέχει μια ιδιότυπη θέση. Ο ποιητικός του λόγος εξέφρασε την ανάγκη απόδρασης α

πό τη σύγχρονη του ποιητή ελληνική πραγματικότητα κυρίως μέσα από τα στοιχεία του

 κοσμοπολιτισμού και του εξωτισμού. Η γραφή του υπήρξε κυρίως βιωματική και ακο

λούθησε μια εξελικτική πορεία προς την αφαίρεση και τα όρια του υπερρεαλισμού, πά

ντα όμως μέσα στα πλαίσια της παραδοσιακής στιχουργικής φόρμας και ρυθμικής τεχνι

κής.

Νίκος Καββαδίας, Μαρα

μπού

Νίκος Καββαδίας
Ιστότοπος αφιερωμένος στον Νίκο Καββαδία (χρονολόγιο, μαρτυρίες, βιβλιο

γραφία) [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου] 
Ψηφίδες, Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 
Βικιπαίδεια 
Μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info 
Βιβλιοnet 

Νίκη Ελευθεριάδη, βιογραφία και έργα
στο paleta art  , 
στο ΝΙΚΙΑΣ 
Βικιπαίδεια 

Ήρωες

Τόπος

Χρόνος

Γλώσσα

Στίχος-Μέτρο

Ενότητες

Το σχόλιό σας...

https://www.slideshare.net/egoudroubi/ss-34246024









https://www.slideshare.net/martsoyk/ss-6922569

https://blogs.sch.gr/mentekidis/2020/01/28/neoelliniki-logotechnia-v-gymnasioy-5-oi-gates-ton-fortigon/

Νίκος Καββαδίας, Οι γάτες των φορτηγών

Βασικά σημεία

1. Στιχουργική

Το ποίημα είναι γραμμένο κατά την παραδοσιακή τεχνική:

• σε τετράστιχες στροφές.
• υπάρχει σταθερή ομοιοκαταληξία 2ου και 4ου στίχου. Ο 1ος και ο 3ος στίχος ομοιοκαταληκτούν μόνο στην 4η στροφή. 
• στίχοι: ο 1ος και ο 3ος είναι ιαμβικοί 15σύλλαβοι, ενώ ο 2ος και ο 4ος ιαμβικοί 14σύλλαβοι.

Οι επιλογές αυτές δίνουν αρμονικό, ευχάριστο άκουσμα στο ποίημα.

2. Θέμα και ενότητες

Όπως σημειώνει και το σύντομο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, το ποίημα αναφέρεται στη συναισθηματική σχέση των ναυτικών με τις γάτες του πλοίου. Οι γάτες δεν κρατούν απλώς συντροφιά στους ναυτικούς στις δύσκολες ώρες του θαλασσινού ταξιδιού, αλλά λειτουργούν και ως υποκατάστατο της γυναικείας παρέας, που τους λείπει.

Έτσι, στις πρώτες τέσσερις στροφές του ποιήματος, στην πρώτη ενότητα, κυριαρχεί η τρυφερή-συναισθηματική-αισθησιακή ατμόσφαιρα, αφού οι γάτες εμφανίζονται σε εικόνες που παραπέμπουν ευθέως στη γυναίκα:

Οι ναυτικοί στα φορτηγά πάντα μια γάτα τρέφουν,
που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί,
κι αυτή, σαν απ’ τη βάρδια τους σχολάνε κουρασμένοι,
περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί.

Τα βράδια, όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαμαρίνες,
και πολεμάει με δύναμη να σπάσει τα καρφιά,
μέσα στης πλώρης τη βαριά σιγή, που βασανίζει,
είναι γι’ αυτούς σα μια γλυκιά γυναίκεια συντροφιά.

Είναι περήφανη κι οκνή, καθώς όλες οι γάτες,
κι είναι τα γκρίζα μάτια της γιομάτα ηλεκτρισμό·
κι όπως χαϊδεύουν απαλά τη ράχη της, νομίζεις
πως αναλύεται σ’ ένα αργό και ηδονικό σπασμό.

Στο ρεμβασμό και στο θυμό με τη γυναίκα μοιάζει
κι οι ναύτες περισσότερο την αγαπούν γι’ αυτό·
κι όταν αργά και ράθυμα στα μάτια τους κοιτάζει,
θαρρείς έναν παράξενο πως φέρνει πυρετό.

Στις επόμενες όμως στροφές, στη δεύτερη ενότητα του ποιήματος, το κλίμα αλλάζει: γίνεται δραματικό και στο τέλος τραγικό, γιατί παρουσιάζεται σταδιακά η αρρώστια της γάτας και το σκληρό -αλλά αναπόφευκτο- τέλος.

Της έχουν πάντα στο λαιμό μια μπακιρένια γύρα,
για του σιδέρου την κακήν αρρώστια φυλαχτό,
χωρίς όμως, αλίμονο, ποτέ να κατορθώνουν
να την φυλάξουν απ’ το μαύρο θάνατο μ’ αυτό.

Γιατί είναι τ’ άγρια μάτια της υγρά κι ηλεκτρισμένα
κι έτσι άθελα το σίδερο το μαύρο τα τραβά,
κι ουρλιάζοντας τρελαίνεται σ’ ένα σημείο κοιτώντας
φέρνοντας δάκρυα σκοτεινά στους ναύτες και βουβά.

Λίγο πριν απ’ το θάνατο από τους ναύτες ένας,
-αυτός οπού ‘δε πράματα στη ζήση του φριχτά-
χαϊδεύοντάς την, μια στιγμή στα μάτια την κοιτάζει
κι ύστερα μες στη θάλασσα την άγρια την πετά.

Και τότε οι ναύτες, που πολύ σπάνια λυγά η καρδιά τους,
πάνε στην πλώρη να κρυφτούν με την καρδιά σφιχτή,
γεμάτη μια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει,
σαν όταν χάνουμε θερμή γυναίκα αγαπητή. 

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1695,5440/ https://www.youtube.com/watch?v=K74G165MMXg Τηλεοπτική συνέντευξη του Νίκου Καββαδία στο ΡΙΚ το  1965 https://www.youtube.com/watch?v=LYtWJrWwznA Afierwma ston Niko Kavvadia slideshare.net/egoudroubi/3-34245572 Ακολουθώντας τον Καββαδία 3: Σέφιλντ, Λίβερπουλ, Αλεξάνδρεια, Κολόμπο (Σρι Λάνκα), Πενάνγκ (Μαλαισία) Νίκος Καββαδίας/Ξέμπαρκοι - Οι γάτες των φορτηγών https://www.youtube.com/watch?v=aHe2RWNxorQ NΙΚΟΣ KΑΒΒΑΔΙΑΣ   Οι γάτες των φορτηγών          Το ποίημα ανήκει στην πρώτη συλλογή του ποιητή Νίκου Καββαδία Μαραμπού (1933), και  αναφέρεται στη στενή συναισθηματική σχέση των ναυτικών με τη γάτα του πλοίου. Οι ναυτικοί στα φορτηγά* πάντα μια γάτα τρέφουν, που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί, κι αυτή, σαν απ' τη βάρδια τους σχολάνε κουρασμένοι, περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί. Τα βράδια, όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαμαρίνες, και πολεμάει με δύναμη να σπάσει τα καρφιά, μέσα στης πλώρης τη βαριά σιγή, που βασανίζει, είναι γι' αυτούς σα μια γλυκιά γυναίκεια συντροφιά. Είναι περήφανη κι οκνή,* καθώς όλες οι γάτες, κι είναι τα γκρίζα μάτια της γιομάτα ηλεκτρισμό· κι όπως χαϊδεύουν απαλά τη ράχη της, νομίζεις πως αναλύεται σ' ένα αργό και ηδονικό σπασμό. Στο ρεμβασμό και στο θυμό με τη γυναίκα μοιάζει κι οι ναύτες περισσότερο την αγαπούν γι' αυτό· κι όταν αργά και ράθυμα* στα μάτια τους κοιτάζει, θαρρείς έναν παράξενο πως φέρνει πυρετό. Της έχουν πάντα στο λαιμό μια μπακιρένια γύρα,* για του σιδέρου την κακήν αρρώστια* φυλαχτό, χωρίς όμως, αλίμονο, ποτέ να κατορθώνουν να την φυλάξουν απ' το μαύρο θάνατο μ' αυτό. Γιατί είναι τ' άγρια μάτια της υγρά κι ηλεκτρισμένα κι έτσι άθελα το σίδερο το μαύρο τα τραβά, κι ουρλιάζοντας τρελαίνεται σ' ένα σημείο κοιτώντας φέρνοντας δάκρυα σκοτεινά στους ναύτες και βουβά. Λίγο πριν απ' το θάνατο από τους ναύτες ένας, -αυτός οπού 'δε πράματα στη ζήση του φριχτά- χαϊδεύοντάς την, μια στιγμή στα μάτια την κοιτάζει κι ύστερα μες στη θάλασσα την άγρια την πετά. Και τότε οι ναύτες, που πολύ σπάνια λυγά* η καρδιά τους, πάνε στην πλώρη να κρυφτούν με την καρδιά σφιχτή, γεμάτη μια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει, σαν όταν χάνουμε θερμή γυναίκα αγαπητή. Ν. Καβ βαδίας,  Μαραμπού,  Άγρα      Νίκη Ελευθεριάδη, Γυναίκα και γάτα * φορτηγά: εμπορικά πλοία * οκνή: αργοκίνητη * ράθυμα: παθητικά, νωχελικά * μπακιρένια γύρα: χάλκινο περιλαίμιο *  κακή αρρώστια: η τρέλα, από τη συνεχή θέα του σιδήρου * λυγά: λυγίζει Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής   ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το ποίημα, οι ναυτικοί στα φορτηγά πλοία τρέ φουν γάτες; 2 Από ποια αρρώστια κινδυνεύει η γάτα του καραβιού και πώς προσπαθούν οι ναυ τικοί να την προφυλάξουν; Πώς συμπεριφέρονται όταν η γάτα τους τελικά αρρωστήσει και είναι ετοιμοθάνατη; 3 Βρείτε εκφράσεις που συνδέουν τη γάτα με τη γυναίκα (π.χ., «κουνάει σα γάτα  την ουρά της») ή χρησιμοποιούν τη λέξη «γάτα» για να αποδώσουν μια έννοια  (π.χ., «αυτός είναι γάτα») και εξηγήστε τη σημασία τους. 4 Βρείτε τα μορφολογικά στοιχεία του ποιήματος, επισημαίνοντας ειδικότερα το εί δος και το ρόλο της ομοιοκαταληξίας. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚH ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤA ♦  Συγκεντρώστε και ακούστε στην τάξη τραγούδια που αναφέρονται στη σχέση του  ανθρώπου με τα ζώα.          Γιάννης Τσαρούχης, Ναύτης

Βρείτε εκφράσεις που συνδέουν τη γάτα με τη γυναίκα (π.χ., «κουνάει σα γάτα την ουρά της») ή χρησιμοποιούν τη λέξη «γάτα» για να αποδώσουν μια έννοια (π.χ., «αυτός είναι γάτα») και εξηγήστε τη σημασία τους. Βρείτε τα μορφολογικά στοιχεία του ποιήματος, επισημαίνοντας ειδικότερα το είδος και το ρόλο της ομοιοκαταληξίας. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚH ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤA ♦Φύλλα εργασίας https://magdagaitanidou.blogspot.com/2013/04/blog-post.html                                                     Έντυπο Φύλλο εργασίας                                                                 ( ατομικό) Τάξη: Β΄ Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο μαθητή/μαθήτριας:                           Οι γάτες των φορτηγών, Ν. Καββαδίας                Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1.     Ποια συνήθεια των ναυτικών περιγράφεται στις δύο πρώτες στροφές του ποιήματος; 2.     Πώς παρουσιάζεται  η γάτα στην 3η και 4η στροφή; 3.     Γιατί οι ναυτικοί τρέφουν γάτες στα πλοία; 4.     Από ποια αρρώστια κινδυνεύει η γάτα του καραβιού και πώς προσπαθούν οι ναυτικοί να την προστατέψουν; Τα καταφέρνουν; 5.     Πώς συμπεριφέρονται οι ναυτικοί στην άρρωστη γάτα και γιατί; Πώς αισθάνονται; 6.     Το ποίημα μπορεί να χωριστεί στις εξής ενότητες. Βάλε από έναν τίτλο : α. « Οι ναυτικοί … συντροφιά» : ……………………………………………………………………………….. β. « Είναι περήφανη … πυρετό» : ……………………………………………………………………………….. γ. « Της έχουν … βουβά» : ……………………………………………………………………………….. δ. « Λίγο … αγάπη» : ……………………………………………………………………………….. 7.     Η ομοιοκαταληξία του ποιήματος είναι ……………. . 8.     Να βρείτε 2 προσωποποιήσεις ή μεταφορές: 9.      Να εντοπίσετε 2 παρομοιώσεις: 10.                        Να σημειώσετε 2 επαναλήψεις: 11.                       Να γράψετε 2 εικόνες: 12.                       Να βρείτε 2 αντιθέσεις                                                                                                                             https://www.slideshare.net/egoudroubi/ss-34246301 Η γάτα: ιστορία, προλήψεις, παροιμίες-εκφράσεις  Διαθεματικές Εργασίες ( Β' Τάξη Γυμνασίου Μελίκης, 2012-2013) 1.    Οι γάτες , Χρήστος Θηβαίος 2. "Cat People (Putting Out The Fire)" , David Bowie 3.Γυναίκες και γάτες, Β. Μαρκαντωνάκης 4. Είναι γάτα, Ρ. Σακελλαρίου 5. Η γάτα, Χρηστάκης 6. Cat Power, The Greatest 7. Catgroove, Parov Stellar 8. The Lovecats, The Cure 9. Mean Eyed Cat, Johny Cash 10. Three cool cats, The Coasters 11. Scary cats blues, Rolling Stones 12.  Η γάτα, Mazoo and the zoo 13. Ο μαύρος γάτος , Β. Παπακωνσταντίνου                                                                Και πολλά άλλα.... Ας ακούσουμε κάποια από αυτά :   4.  Αναζητήστε στην ιστοσελίδα https://www.google.gr/ εκφράσεις και παροιμίες που σχετίζονται με τη γάτα.                                                    Εκφράσεις και παροιμίες με γάτες Γάτα: πολύ έξυπνος άνθρωπος (μεταφορικά) - Γάτα με πέταλα: πολύ ικανός και επιδέξιος άνθρωπος - Όσο πατάει η γάτα: πολύ λίγο, ελάχιστα - Σα βρεγμένη γάτα: με τέτοιο τρόπο που γίνεται κατανοητό ότι κάποιος έχει συνειδητοποιήσει κάποια σφάλμα ή τις ευθύνες του - Σκίζω τη γάτα: επιβάλλομαι, παίρνω τον αέρα - Τρώγονται σαν το σκύλο με τη γάτα: για σχέση που χαρακτηρίζεται από συνεχείς και αλλεπάλληλους τσακωμούς - Γάτα που κοιμάται ποντικούς δεν πιάνει: όποιος τεμπελιάζει είναι φυσικό να μένει νηστικός. - Ούτε γάτα ούτε ζημιά: δεν έγινε τίποτε - Όταν λείπει η γάτα χορεύουν τα ποντίκια: απουσιάζει κάποιος τον οποίο φοβόμαστε και κάνουμε ότι θέλουμε - Κι αλευρωμένος να ‘ναι ο ποντικός, η γάτα τον γνωρίζει: όσο και προσπαθεί κάποιος να μην φανερώσει το πραγματικό πρόσωπο, χαρακτήρα μπορεί να αναγνωριστεί - Κάνει σαν την λυσσιασμένη γάτα: κάποιος αντιδρά πολύ έντονα, επιθετικά. - Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι΄η γάτα πίταν έσερνε: ενώ υπάρχει έλλειψη βασικών πραγμάτων δίνουμε βαρύτητα σε λεπτομέρειες.                             Διαβάστε κι αυτό το παραμύθι : Παραμύθια για τις γάτες : Συγκεντρώστε και ακούστε στην τάξη τραγούδια που αναφέρονται στη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα.

Ο Καββαδίας υπήρξε μοναδική περίπτωση ποιητή.    Αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο. Αν και χρησιμοποίησε παραδοσιακούς τρόπους για να γράψει τα ποιήματα του, δεν θεωρήθηκε πότε ξεπερασμένος από την εποχή του, όπως συνέβη ας πούμε με τους επίγονους του Καρυωτάκη. Ούτε η ιδιότυπη γλώσσα, γεμάτη από ναυτικούς όρους και λόγια των ναυτικών, στάθηκε ανασταλτικός παράγοντας. Αντίθετα, η μείξη του εξωτικού και του ρεαλιστικού, ο γνήσιος ανθρωπισμός, η λαχτάρα για ταξίδια και το άγνωστο, ο ειλικρινής και χαμηλόφωνος λυρισμός του και η βαθιά γνώση της ανθρώπινης μοίρας (και όχι απλά και μόνο της μοίρας του ναυτικού) καθιστούν το έργο του πάντα επίκαιρο και πάντα αγαπητό, ιδιαίτερα στους νέους. Πρόκειται για τον περισσότερο μελοποιημένο Έλληνα ποιητή. Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει ασχοληθεί μαζί του σε τρεις δίσκους (Γραμμές των Οριζόντων, Σταυρός του Νότου 2005, Σταυρός του Νότου ). Οι "Ξέμπαρκοι" στον μοναδικό τους (S/S IONION). Ποιήματα του έχουν μελοποιήσει ο Λάκης Παπαδόπουλος, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης, ο Γιάννης Σπανός, η Μαρίζα Κοχ κ.α. Ο Μωυσής Άσερ έγραψε και ένα τραγούδι απευθυνόμενος σ΄αυτόν, η Μαρία Βουμβάκη μελοποίησε το ποίημα του Σκαρίμπα που απευθύνεται στον Καββαδία, ενώ πάνω στο ποίημα του Καββαδία (Λένε για μένα οι ναυτικοί που ζήσαμε μαζί...)"πατάει" ένα τραγούδι των Πυξ Λαξ(Λένε για μένα οι όμορφες που ζήσαμε μαζί..)    Αυτό είναι το πρώτο μέρος της ανάρτησης, στο οποίο δίδεται βάση στο ποίήμα και τους ναυτικούς. Ακολουθεί άλλη αναρτηση για τις γάτες. Το ποίημα του Νίκου Καββαδία που κάναμε στην τάξη αναφέρεται στις γάτες. Το ακούμε στην μελοποίηση του από τους "Ξέμπαρκους" και οπτικοποίηση (μεταγενέστερη της παρούσας ανάρτησης) από μαθητές της Β' Γυμνασίου Παραδεισίου.  Στο πρώτο μισό του ποιήματος αυτού περιγράφεται η ζωή των γάτων που ζουν στα βαπόρια και η αντιμετώπιση τους από τους ναυτικούς. Πως πάντα έχουν μια γάτα, κι ας μην ξέρουν γιατί, πως τους δίνει κουράγιο τις ώρες της τρικυμίας και τους κάνει να αισθάνονται πως έχουν μαζί τους μια γλυκιά γυναίκα, πως τους κάνει παρέα, όταν τελειώνουν τη βάρδια τους και, πάνω από όλα, πως υπο/αντικαθιστά τη αίσθηση της ερωτικής γυναικείας παρουσίας. Στο δεύτερο μισό παρουσιάζεται ο αργός εκφυλισμός της γάτας από την ασθένειας της λαμαρίνας, του καραβιού δηλαδή ("η λαμαρίνα, η λαμαρίνα, όλα τα σβήνει", γράφει αλλού, στο ποίημα Kuro Siwo  (εδώ η σχετική ανάρτηση), ο ποιητής. Και -τι σύμπτωση!= στο ίδιο ποίημα αναφέρεται η θλίψη του αφηγητή του για το θάνατο δυο παπαγάλων και ενός πιθήκου που είχε μαζί του), παρά τις προσπάθειες των ναυτικών να τη γλυτώσουν με ξόρκια και φυλακτά (δείγμα της απλοϊκής σκέψης τους). Και πως σκίζεται η ψυχή των ναυτών, όταν,τρελή πια, την ακούν να ουρλιάζει. Και την απελπισμένη τρυφερότητα με την οποία αυτός που έχει ήδη ζήσει φοβερά πράγματα, άρα μπορεί να το αντέξει, της χαρίζει το θάνατο, για να μην υποφέρει. Το ποίημα κλείνει με τους ναυτικούς απομονωμένους στη βουβή τους θλίψη να θρηνούν (και ως γνωστόν ο βουβός πόνος είναι χειρότερος. Η Ευρυδίκη, ας πούμε, γυναίκα του Κρέοντα, στην "Αντιγόνη" του Σοφοκλή,έχοντας χάσει ήδη το γιο της Μεγαρέα που θυσιάστηκε για να κερδίσουν οι Θηβαίοι τους Αρείους, όταν μαθαίνει την αυτοκτονία του άλλου γιου της, του Αίμονα, πάνω στο σώμα της νεκρής Αντιγόνης, φεύγει αμίλητη από τη σκηνή... Ο χορός και ο αγγελιοφόρος εικάζουν ότι δεν θέλει να θρηνήσει παρουσία ξένων. Λίγο μετά το νεκρό της σώμα οδηγείται στη σκηνή. Κάτι πρέπει να κάνω με τις παρεκβάσεις μου...). Έτσι μέσα σε οχτώ στροφές θίγει ο ποιητής - έμμεσα, αλλά καθόλου ξώφαλτσα- το δίπολο που κυβερνά την ζωή. Τον έρωτα και το θάνατο. Που τα πάντα με αυτά σχετίζονται και σ' αυτά οδηγούν. Έτσι το ποίημα ξεπερνά το πεπερασμένο του θέματος του και ανάγεται σε παραδειγματικό εγχειρίδιο ζωής. Παράλληλα, όμως, η έλξη της γάτας από το σίδερο, που την οδηγεί στη τρέλα και στο θάνατο, αντικατοπτρίζει και την παράξενη έλξη που ασκεί στο ναυτικό η θάλασσα. Και έτσι η γάτες των καραβιών προοιωνίζουυν κάπως το μέλλον των ναυτικών. Αλλά και την αδυναμία τους να το αποφύγουν ή το φόβο τους μήπως το αποφύγουν. Γιατί σαν τη γάτα που ποτέ δεν αποχωρίζεται το σπίτι της, έστω καράβι, έτσι και ο ναυτικοί βουλιάζουν στη στεριά. Ενδεικτικό το ποίημα του Κώστα Ουράνη "Τα φορτηγά καράβια συλλογίζομαι". Στο οποίο μάλιστα γέροι ναυτικοί συσχετίζονται με τα παροπλισμένα καράβια τους. Τὰ φορτηγὰ καράβια συλλογίζομαι Τὰ φορτηγὰ καράβια συλλογίζομαι ποῦ γέρασαν κὰ τώρα, λαβωμένα, χωρὶς οὔτε μία βάρδια στὸ κατάστρωμα, σαπίζουν στ᾿ ἀκρολίμανα δεμένα. Τὰ φορτηγὰ καράβια: ποὺ ταξίδεψαν στῶν πέντε τῶν ἠπείρων τὰ πελάγη -ἀπ᾿ τοῦ Μουρμὰνκ τὴ παγερὴ τὴ θάλασσα ἴσαμε τοῦ Ἀμαζόνα τὰ τενάγη. Τοὺς ναυτικούς τους γέρους συλλογίζομαι ποῦ στὰ μεγάλα τῶν χειμώνων βράδια μ᾿ ὑπομονὴ κι ἀγάπη -γιὰ τὰ ἐγγόνια του (εἴτε γι᾿ αὐτούς;-) μικρὰ φτιάχνουν καράβια, καὶ δὲν μποροῦνε πιὰ νὰ ταξιδέψουνε μὰ κάθε μέρα ὡς τὸ λιμάνι πᾶνε καί, ἄνεργοι, ἀνώφελοι καὶ πένθιμοι σὰν κάτι τὶς νὰ χάσανε κοιτᾶνε. Παρόμοια και ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας της νουβέλας της Ιωάννας Καρυστιάνη "Σούελ", αν και περασμένα τα 70, πεισματικά παραμένει καπετάνιος στο φορτηγό του πλοίο, καταφέρνοντας μάλιστα να κρατήσει κρυφό απ' όλους οτι έχει χάσει την όραση του. Αλλά και ένα άλλο ποίημα του Καββαδία, στο οποίο εκφράζει το φόβο του μήπως μείνει "Ιδανικός και ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιων" και δεν "σχίσει τη θολή γραμμή των οριζόντων" και το φόβο του μήπως, ενώ "πόθησε μια μέρα να ταφεί σε κάποια θάλασσα μακριά", τον περιμένει, αν ζήσει στη στεριά, θάνατος" κοινός και θλιβερός πολύ και μια κηδεία σαν τον πολλών ανθρώπων της κηδείες", μοίρα που τελικά περίμενε τον, ναυτικό, Νίκο Καββαδία, μια και πέθανε το 1975 στη στεριά. Για αυτό και η λατρεία που έχουν για τις γάτες τους οι ναυτικοί. Για την πίστη, την ανεξαρτησία και την αναπόφευκτη, μα επιθυμητή, μοίρα. Αντίθετα, με μια "Μαϊμου" που περιγράφει σε έναν άλλο ποίημα. Που, συμβολίζοντας αυτή τη φορά το ευμετάβλητο της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, αλλά και τον ναυτικό που αρνήθηκε τη θάλασσα, ξεγελάει τον αφηγητή και χάνεται σε ένα λιμάνι. . Μπορεί οι ναυτικοί να τη ζηλεύουν και να την κατανοούν, μπορεί η έλλειψη της να είναι μεγάλη, αλλά δεν μπορούν να την ακολουθήσουν. Το παρόν ιστολόγιο έχει ασχοληθεί με τον Καββαδία εδώ και εδώ Περισσότερα για τον Καββαδία εδώ Με τις γάτες οι 7 νάνοι στο s/s Cyrenia - Θ.Μικρούτσικος Live https://www.youtube.com/watch?v=zveemnKDo6w Ο Σταυρός του Νότου (ολόκληρο το άλπουμ) 1979 https://drive.google.com/file/d/0B_Q9rLKe8slOZGY0 VHhUWjdzOVU/edit ταση κειμένων στη Λογοτεχνία:  1. Στο άλογό μου, Ν. Καββαδία  2. Οι γάτες των φορτηγών, Ν. Καββαδία  Στο άλογό μου Οι γάτες των φορτηγών  https://drive.google.com/file/d/0B_Q9rLKe8slOTUVWdkx0UmhjaGc/edit Ασκήσεις - Δραστηριότητες:  1. Με ποιο τρόπο η παρουσία των ζώων και η παρουσία του ανθρώπου απέναντι σ’ αυτά επηρεάζει τη ζωή και τον ανθρώπινο ψυχισμό; 2. Να παρακολουθήσετε την ταινία «war horse» και να την παρουσιάσετε  στην τάξη παραλληλίζοντας κοινά σημεία. 3. Να διαβάσετε και να ακούσετε κι άλλα ποιή ματα του ποιητή της  θάλασσας και να προσπαθήσετε να παρουσιάσετε κάποια από αυτά σε σχετική εκδήλωση του σχολείου.