ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ,Ν. ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 6

Ομοιόπτωτοι και Ετερόπτωτοι Προσδιορισμοί: Νεοελληνική γλώσσα Α’ Γυμνασίου

Της Παναγιώτας Κόττα*

https://www.schooltime.gr/2018/05/10/neoelliniki-glossa-a-gimnasiou-omoioptotoi-etroptotoi-prosdiorismoi/

 – Όταν η ονοματική φράση (ουσιαστικό) που προσδιορίζει μια άλλη βρίσκεται στην ίδια πτώση με αυτή, τότε ονομάζεται ομοιόπτωτος προσδιορισμόςπ.χ. «Είναι ο φίλος του, ο Αλέξης» (πτώση ονομ.)

 – Όταν βρίσκεται σε διαφορετική πτώση ονομάζεται ετερόπτωτος προσδιορισμός π.χ. «Είναι ο φίλος του αδερφού μου». (πτώση γεν.)

 – Οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί είναι συνήθως σε πτώση γενική, η οποία μπορεί να δηλώνει:

α. Τον κτήτορα

π.χ. «Το καπέλο του πατέρα μου».

β. Τον δράστη μιας ενέργειας και λέγεται γενική υποκειμενική

π.χ. «Ακούγεται το σφύριγμα του ανέμου».

γ. Τον αποδέκτη μιας ενέργειας και λέγεται γενική αντικειμενική

π. χ. «Οι νέοι είναι συντελεστές προόδου».

δ. Τον τόπο

π.χ. «Το μέλι της Θάσου είναι εξαίσιο».

ε. Τον χρόνο

π.χ. «Τα επιτεύγματα του αιώνα μας είναι θεαματικά».

στ. Τις διαστάσεις ή μονάδες μέτρησεις

π.χ. «Έχτισε σπίτι με συνολική έκταση διακοσίων τετραγωνικών».

ζ. Την ιδιότητα

π.χ «Μας ακολουθούσαν πουλιά της θάλασσας».

η. Τον σκοπό ή την χρήση 

π.χ. «Παράγγειλε τα παπούτσια του γάμου».

θ. Την αιτία

π.χ. «Τον αρρώστησε ο πόνος του χωρισμού».

Οι ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί χρησιμοποιούνται:

α. Για να ορίσουν ακριβέστερα το ουσιαστικό που προσδιορίζουν, προσθέτοντας ένα γενικό γνώρισμα σ’ αυτό. à ΠΑΡΑΘΕΣΗ: από το ειδικό στο γενικό.

π.χ. «Του μίλησα για την αγάπη, το ομορφότερο συναίσθημα».

β. Για να επεξηγήσουν ακριβέστερα το ουσιαστικό που προσδιορίζουν

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: από το γενικό στο ειδικό.

            π.χ. «Εγώ είμαι, ο Γιώργος».

ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ / ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ

 ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

  https://blogs.sch.gr/skourti/2015/02/28/%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9-%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%80%CF%84%CF%89%CF%84/

• Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί ονομάζονται οι λέξεις που προσδιορίζουν ουσιαστικά και βρίσκονται στην ίδια πτώση με τη λέξη που προσδιορίζουν. Είναι οι εξής:

1. Παράθεση: Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει ένα κύριο και γνωστό γνώρισμα. π.χ. Ο κύριος Γεωργιάδης, ο καθηγητής, λείπει.

• Η παράθεση αναλύεται σε αναφορική πρόταση: Ο κύριος Γεωργιάδης, που είναι καθηγητής, λείπει.
• Στην παράθεση πηγαίνουμε από έννοια ειδική (π.χ. ο Γεωργιάδης) σε έννοια γενική (π.χ. καθηγητής).
• Όταν η παράθεση δεν αναφέρεται σε μια λέξη αλλά σε ολόκληρη πρόταση, συνήθως μπαίνει πρώτη και χαρακτηρίζει από πριν το περιεχόμενο της προτάσεως που ακολουθεί. Τότε η παράθεση ονομάζεται προεξαγγελτική παράθεση π.χ. Περίεργο πράγμα, ακόμα δεν φάνηκε το πλοίο της γραμμής.

2. Επεξήγηση: Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και επεξηγεί το νόημά του, που είναι κάπως γενικό και αόριστο, π.χ. Ήρθε και ο άλλος αδελφός μου, ο Πέτρος. Αυτό να αποφεύγεις, τις κακές συναναστροφές.

• Μπροστά από την επεξήγηση μπορεί να εννοηθεί η λέξη δηλαδή: π.χ. Ήρθε και ο άλλος αδελφός μου, δηλαδή ο Πέτρος.
• Στην επεξήγηση, αντίθετα από την παράθεση, πηγαίνουμε από μια έννοια γενική (π.χ. ο αδελφός) σε μια έννοια ειδική (π.χ. ο Πέτρος).

3. Επιθετικός προσδιορισμός: Λέγεται ο προσδιορισμός, ο οποίος δίνει στη λέξη που προσδιορίζει μία μ ό ν ι μ ηιδιότητα, π.χ. Ο καλός καραβοκύρης στη φουρτούνα φαίνεται.

Ως επιθετικοί προσδιορισμοί, εκτός των επιθέτων, χρησιμοποιούνται:

α) Αντωνυμίες: Τόση χαρά δεν την μπορώ.

β) Μετοχές: Τα πληγωμένα πουλιά δεν σάλευαν.

γ) Ουσιαστικά που δηλώνουν ηλικία: Γέρος άνθρωπος και δουλεύει.

δ) Ουσιαστικά που δηλώνουν επάγγελμα: Δικηγόρος άνθρωπος και δεν ξέρει νομικά.
ε) Ουσιαστικά τα οποία δηλώνουν εθνικότητα: Οι Έλληνες στρατιώτες αγωνίστηκαν γενναία.
στ) Ονόματα γεωγραφικών όρων: Ο Πηνειός ποταμός διασχίζει τα Τέμπη.

ζ) Επιρρήματα με άρθρο: Τα πάνω διαμερίσματα είναι πιο κρύα.

4. Κατηγορηματικός προσδιορισμός: Λέγεται η λέξη που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και του δίνει μία π α ρ ο δ ι κ ή ιδιότητα, π.χ. Κατάκοπος ο πατέρας έπεσε να κοιμηθεί.

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ 

• Ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί ονομάζονται τα ουσιαστικά που προσδιορίζουν άλλα ουσιαστικά και βρίσκονται σε διαφορετική πτώση από τη λέξη που προσδιορίζουν.
  Ι.  Σε πτώση γενική. Η γενική αυτή ονομάζεται γενική προσδιοριστική και έχει διάφορες σημασίες: 

     1) Η ταβέρνα του μπαρμπα – Γιάννη (γενική κτητική).

     2) Φοράει γραβάτα της μόδας (γενική της ιδιότητας).

     3) Εργάζεται σε αποθήκη καπνού (γενική του περιεχομένου).

     4) Διάβασε πέντε κεφάλαια του βιβλίου που της χάρισαν (γενική διαιρετική).

     5) Ακούγεται το σφύριγμα του ανέμου (γενική υποκειμενική: σφυρίζει ο άνεμος).

    6) Οι στρατιώτες είναι οι φρουροί της πατρίδας (γενική αντικειμενική: φρουρώ την πατρίδα).

     7) Τον τσάκισε η πίκρα του χωρισμού (γενική της αιτίας).

     8) Παράγγειλε τα ρούχα του γάμου (γενική του σκοπού).

     9) Η ναυμαχία του Ναβαρίνου (γενική προσδιοριστική του τόπου).

   10) Ήταν ένα δώρο χιλίων ευρώ, αγορασμένο από ακριβό κατάστημα (γενική της αξίας)

   11) Ο αδελφός της Μαρίας (γενική της συγγένειας).

   12) Έφαγα νόστιμο κεφαλοτύρι Μυτιλήνης (γενική προσδιοριστική της προέλευσης).

   13) Εδώ είσαι σκλάβα του πασά (γενική προσδιοριστική της εξάρτησης).

    14) Διάβασα την “Ιλιάδα” του Όμηρου (γενική του δημιουργού).

  15) Όταν σήμανε η καμπάνα, έπεσαν οι ίσκιοι του δειλινού (γενική προσδιοριστική του χρόνου).

   16) Πήρε αναρρωτική άδεια τριών μηνών (γενική προσδιοριστική της ποσότητας).

   17) Είχε λαγού περπατησιά (= σαν του λαγού: παρομοίωση).

ΙΙ. Σε πτώση αιτιατική: 

    1) Ήταν ένα χαλί τέσσερα μέτρα το μάκρος (αιτιατική της αναφοράς).

   2) Εγέρασα, μωρέ παιδιά, σαράντα χρόνους κλέφτης (ετερόπτωτος προσδιορισμός ποσού ή μέτρου).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

• 1.Α Σ Κ Η Σ Η  

Ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί: παράθεση-επεξήγηση

• Η Άνοιξη, η πανέμορφη θεά, δεν ήταν δυνατόν να μην τον συγκλονίζει.
• Αυτά να θυμάσαι, τα λόγια που σου έλεγα όταν ήσουν μικρός.
• Στον πόλεμο έχασε όλα τα υπάρχοντά του, σπίτι, ζώα, κτήματα.
• Έτσι σε θέλω, να μην χάνεις ποτέ το θάρρος σου.
• Ένα μόνο φοβούνται, μην το μάθει ο πατέρας του.
• Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της ιστορίας.
• Ο εθνικός μας ποιητής, ο Διονύσιος Σολωμός.
• Εκείνος, ένα ήσυχο ανθρωπάκι, δε διαμαρτυρήθηκε.
• Είδα το συμμαθητή μου, τον Κυριάκο.
• Ο Σωτήρης, ο απουσιολόγος, δεν ήρθε σήμερα.
• Παντρεύτηκε η Σοφία, η δασκάλα.
• Είναι της μαθήτριας, της Ειρήνης.
• Ένα μόνο ήθελαν από εμένα, να γίνω γιατρός.

2. Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί.

• Ήρθε ο γιος της Ελένης.
• Ο αδερφός της Μαρίας πήγε στρατιώτης.
• Είναι φύλακας σε αποθήκη ξυλείας.
• Βραβεύτηκαν τρεις μαθητές της τάξης.
• Βγήκε η απόφαση του δικαστηρίου.
• Εκείνος ήταν ένοχος φόνου.
• Τα τετράδια της Ειρήνης είναι καθαρά.
• Δουλεύει σε αποθήκη υφασμάτων.
• Η υποδοχή των νικητών έγινε με επισημότητα.
• Οι φρουροί των συνόρων υπηρετούν την πατρίδα.
• Τον βασάνιζε ο φόβος της αποτυχίας

3.Υπογραμμίσετε και αναγνωρίσετε τους ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους ονοματικούς προσδιορισμούς: 

   1) Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο κυβερνήτης της Ελλάδας, γεννήθηκε στην Κέρκυρα.

    2) Οι κλέφτες, τ’ απαντήσανε, οι Κολοκοτρωναίοι.

    3) Σας είπα όλη την αλήθεια. 

    4) Δύο μεγάλοι θεοί, ο Ποσειδώνας κι ο Πλούτωνας, ήσαν αδελφοί του Δία.

    5) Τα μάτια της Ελένης είναι φοβισμένα.

    6) Η χαρά της επιτυχίας ήταν μεγάλη.

    7) Η λύπη του αποχωρισμού ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της.

    8) Ο επιμελητής της τάξης ήταν ασυνεπής.

    9) Η απόφαση των δικαστών ήταν δίκαιη.

  10) Ο πολυταξιδεμένος καπετάνιος γοήτευε τα παιδιά της γειτονιάς με τις ιστορίες του.

4.Στις παρακάτω φράσεις/προτάσεις να εντοπίσετε και να σχολιάσετε τους προσδιορισμούς:

·         Σήμερα λείπει ο Γεωργιάδης, ο καθηγητής Χημείας.

·         Τα μάτια της Ελένης είναι φοβισμένα.

·         Σε λίγο αντικρύσαμε τον Όλυμπο, το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας.

·         Από τον αφρό της θάλασσας βγήκε η θεά της ομορφιάς, η Αφροδίτη.

·         Οι επιστήμονες έχουν ένα δυνατό όπλο, τη σκέψη.

·         Περάσαμε το ποτάμι της Μακεδονίας, τον Αξιό.

·         Σημαίνει κι η Αγια-Σοφιά, το μέγα μοναστήρι.

·         Εργάζεται σε αποθήκη καπνού.

·         Οι στρατιώτες είναι φρουροί της πατρίδας.

·         Ο κήπος της Μαρίνας είναι ξεχωριστός γιατί έχει σπάνια είδη φυτών.

·         Η νίκη των Ελλήνων απέναντι στον εχθρό ενίσχυσε το αίσθημα του πατριωτισμού.

·         Τον βασάνιζε ο φόβος της αποτυχίας.

·         Το κλάμα του μωρού σήκωσε στο πόδι την πολυκατοικία.

·         Χάθηκε το πορτοφόλι της γιαγιάς.

·         Ήρθε και ο άλλος αδελφός μου, ο Πέτρος.

·         Έφαγα νόστιμο κεφαλοτύρι Μυτιλήνης.

·         Όταν σήμανε η καμπάνα, έπεσαν οι ίσκιοι του δειλινού.

·         Ο Ηρόδοτος, ο πατέρας της ιστορίας.

·         Ο αδερφός της Μαρίας πήγε στρατιώτης.

·         Ο εθνικός μας ποιητής, ο Διονύσιος Σολωμός.

·         Ο Σωτήρης, ο απουσιολόγος, δεν ήρθε σήμερα.

·         Βγήκε η απόφαση του δικαστηρίου.

·         Παντρεύτηκε η Σοφία, η δασκάλα.

·         Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο κυβερνήτης της Ελλάδας, γεννήθηκε στην Κέρκυρα.

·         Η χαρά της επιτυχίας ήταν μεγάλη.

·         Η λύπη του αποχωρισμού ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της.

·         Το γέλιο του μωρού μας έφτιαξε τη διάθεση.

·         Η ναυμαχία της Σαλαμίνας έγινε το 480 π.Χ.

Ενότητες 6 και 7-Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου

Ενότητες 6 και 7-Νεοελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου
Κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου

http://alexgger.blogspot.com/2018/03/6-7.html

1. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεστε, όταν ακούτε τη φράση "δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου"; 
2. Συγκεντρώστε τις απαντήσεις σας σε ένα συννεφόλεξο.
3.  Έχετε δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή σας; Ποιες είναι αυτές; Τι είναι δημιουργία για σας;
4. Πιστεύετε  ότι η ενασχόληση με τις νέες τεχνολογίες μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία δημιουργικών δραστηριοτήτων; 
5. Παρακολουθήστε το βίντεο  https://www.youtube.com/watch?v=3-ojm2yT_l4.Θα δοκιμάζατε ποτέ να ασχοληθείτε με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα; Ποια είναι τα οφέλη της;
6. Παρακολουθήστε το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=znH_WI9Mv5c. Μπορεί ένα μουσείο να δώσει κίνητρα για δημιουργικές δραστηριότητες; Με ποιους τρόπους μπορεί να γίνει αυτό; 
7. Παρακολουθήστε μια περιήγηση στον Παρθενώνα: https://www.youtube.com/watch?v=l7qWtqI7j0M
8. Μπορούν οι νέες τεχνολογίες να συμβάλουν στην καλύτερη προσέγγιση των μνημείων, των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων από τους ανθρώπους; Αν ναι, με ποιους τρόπους;
9. Παρακολουθήστε το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=50Y7R5zP0wc. Ποιο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο πρωταγωνιστής του βίντεο; 
10. Πώς μπορεί να ξεπεράσει το πρόβλημα του; Τι δημιουργικό θα του προτείνατε να κάνει;  

ΕΝΟΤΗΤΑ 6

Β .ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. Σχηματίζω φράσεις με δυο ουσιαστικά, μεταφέροντας το δεύτερο στη γενική,

 όπως στο παράδειγμα: Λουλούδια - άνοιξη: τα λουλούδια της άνοιξης

Αέρας - εξοχή: Φρούτα - εποχή Προετοιμασία - παραστάσεις: Θόρυβος- πόλεις: Ωράριο- φύλακες: Κέρδος -έμποροι: Ομιλία - δήμαρχος: Συμπεριφορά- αγριάνθρωπος Το τέλος - η περίοδος : το τέλος της περιόδου Το μήκος - η διαγώνιος : Η ανάγνωση - η εγκύκλιος : Οι παραλίες - η Κάρπαθος : Η περιφέρεια - η Πελοπόννησος : Το βάθος - η άβυσσος :

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Να γράψω τα παρακάτω θηλυκά ουσιαστικά στην αιτιατική ενικού και πληθυντικού:

της πηγής της γυναίκας τις ξύστρες τις λεύκες της ασπίδας της αγελάδας της φωτιάς τις ιτιές τις αιτίες της αστραπής τις ιστορίες της ντροπής

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Να κλιθούν τα παρακάτω θηλυκά ουσιαστικά η είσοδος η έξοδος η διαγώνιος

   ,όπως στο παράδειγμα:

η πρόοδος   της προόδου ..................................... ..................................... .................................... την πρόοδο ..................................... ..................................... ..................................... οι πρόοδοι .................................... ..................................... ..................................... των προόδων ..................................... .......................................................................... τις προόδους ..................................... ..................................... .....................................

4. Συνδυάστε τις κατάλληλες λέξεις με τις προθέσεις:

 α. αντί 1. μόρφωση

β. από 2. παιδεία

γ. μετά 3. σημείωση

δ. παρά 4. χαιρετισμός

ε. υπέρ 5. ναύαρχος

στ. υπό 6. ευαισθησία

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Συμπληρώστε με ουσιαστικά που να δηλώνουν πρόσωπο ή επάγγελμα:

Ρήμα παράγωγο ουσιαστικό

φταίω …………………………………… εισπράττω ……………………………… πλάθω …………………………………… σχεδιάζω ………………………………… γράφω ………………………………….. σπουδάζω ……………………………… εισάγω …………………………………… σκάβω …………………………………… 6. Να γράψεις ουσιαστικά που να δηλώνουν τόπο: Λέξεις παράγωγο ουσιαστικό κρατούμαι …………………………………… εργάζομαι …………………………………… ράβω ……………………………………… μανάβης …………………………………… ιατρός …………………………………… ψιλικατζής …………………………………… 7. Να συμπληρώσεις με ουσιαστικά που να δηλώνουν όργανο ή σκεύος: Λέξεις παράγωγο ουσιαστικό νίβω …………………………………… κλαδεύω ………………………………… βράζω …………………………………… στεγνώνω ………………………………… απλώνω ………………………………….. διακόπτω ……………………………………

ΠΗΓΗ: http://eu-mathein.gr/

ΕΝΟΤΗΤΑ 6Η : ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ

https://nanalexandr.wordpress.com/2016/03/29/enothta-6%ce%b7-%ce%bf%ce%bc%ce%bf%ce%b9%cf%8c%cf%80%cf%84%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b9-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b5%cf%84%ce%b5%cf%81%cf%8c%cf%80%cf%84%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b9-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%b4/

1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

(ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ –ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ)

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ :  Η αξία των σχολικών επισκέψεων σε μουσεία

Οι σχολικές επισκέψεις σε μουσεία εντάσσονται στα σχολικά προγράμματα καθώς εκπληρώνουν ορισμένες βασικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ειδικότερα, ο ρόλος του σχολείου δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή χρήσιμων δεξιοτήτων αριθμητικής και εγγραμματισμού , αλλά φροντίζει να διαμορφώνει νέους και νέες που θα εκτιμούν τις τέχνες και τον πολιτισμό. Μέσω των εκδρομών αυτών τα σχολεία εξισορροπούν την πρόσβαση των μαθητών στην πολιτισμική κληρονομιά. Πιο συγκεκριμένα, οι σχολικές εκδρομές σε μουσεία και άλλους χώρους συμβάλλουν στην ανάπτυξη των μαθητών και δημιουργούν ελεύθερες προσωπικότητες με περισσότερες γνώσεις για την τέχνη καθώς και ισχυρότερες δεξιότητες κριτικής σκέψης. Σύμφωνα με σχετική έρευνα, οι μαθητές μετά τις επισκέψεις μπορούσαν να ανακαλέσουν περισσότερες πληροφορίες. Για παράδειγμα, οι μαθητές που παρακολούθησαν κάποια ξενάγηση σε μουσείο ήταν σε θέση να ανακαλέσουν πληροφορίες για πίνακες που είχαν δει και συζητήσει . Αν ληφθεί υπόψη ότι οι μαθητές δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο λόγο για να θυμούνται όλες αυτές τις πληροφορίες (καθώς δεν υπήρχε κάποιο τεστ γνώσεων μετά την εκδρομή), είναι εντυπωσιακή η δυνατότητά τους να ανακαλούν τόσες ιστορικές και πολιτισμικές πληροφορίες. Τα παραπάνω αποτελέσματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι τέχνες και τα μουσεία είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο που μπορεί να συμπληρώσει και να ενισχύσει την ιστορική και πολιτισμική γνώση που προσφέρει το σχολείο μέσω των διδακτικών αντικειμένων του.

                                                                                                                                    http://www.edu-special.gr/

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Ποια επιχειρήματα επικαλείται ο συντάκτης του κειμένου για τις ωφέλειες που αποκομίζουν οι μαθητές όταν επισκέπτονται μουσεία ;

2. Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα με ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους προσδιορισμούς που θα αντλήσετε από το παραπάνω κείμενο αναγνωρίζοντας το είδος του καθενός από αυτούς.

ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΣ  ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ	ΕΙΔΟΣ ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ

3. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.latsis-foundation.org/gr/elibrary/1/O_kyklos_ton_mouseion.html

μπορείς να απολαύσεις τα εκθέματα πολλών μουσείων . Επίλεξε όποιο κέντρισε το ενδιαφέρον σου , δες το υλικό που παρατίθεται στο ηλεκτρονικό βιβλίο που έχει δημιουργηθεί και στη συνέχεια γράψε σε δυο παραγράφους τι είδες καθώς και  εντυπώσεις - σκέψεις σου που σου προκάλεσαν τα εκθέματα.

4. Εναλλακτικά μπορείς να απολαύσεις την εικονική περιήγηση σε αρχαιολογικούς χώρους στις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις :

http://www.parthenonfrieze.gr/#/read

http://acropolis-virtualtour.gr/#

και στη συνέχεια να συνθέσεις δυο παραγράφους με τις εντυπώσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματα που δοκίμασες με την εικονική αυτή περιήγηση.

5. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τους παρακάτω ομοιόπτωτους προσδιορισμούς:

1. Είναι ξάδελφος της Άννας, της φίλης μου.

2. Όλος ο κόσμος θαύμαζε το καινούργιο μοντέλο κινητού τηλεφώνου.

3. Το 2014 ήταν αφιερωμένο σε έναν μεγάλο Έλληνα ζωγράφο, το Δομήνικο Θεοτοκόπουλο

ΕΝ 6 , ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΣΕΛ.1

4.Της χάρισε όλα τα ρούχα της, όταν πέθανε ο άντρας της, γιατί θα φορούσε μαύρα πλέον.

5. Του τρελού  βοριά παράγγειλα να’ ναι καλό παιδάκι.  

6. Και το σπουδαιότερο, κανένας δεν αντιλήφθηκε την απουσία του7. Εγώ τούτο σας τονίζω, τη συστηματική μελέτη.

7. Χίλιοι μύριοι καλογέροι σ’ ένα ράσο τυλιγμένοι.

8. Οι Έλληνες στρατιώτες πολέμησαν πολύ γενναία στον πόλεμο του 1940.

9. Οι απέναντί μας άνθρωποι κάνουν πολύ θόρυβο & μας ενοχλούν.

10. Κατά τις δώδεκα  ήρθε κι ο Νίκος, ο αγαπημένος  μου ξάδελφος.

11.Η καθηγήτρια φύλαξε για ενθύμιο το καλογραμμένο τετράδιο του μαθητή.

12. Η κάτω γειτονιά έχει πολλές μονοκατοικίες.

13. Είναι ξάδελφος του Κώστα, του γιατρού.

14.Ο χρόνος, ο μεγάλος γιατρός, τού απάλυνε τον πόνο.  

15. Ολόκληρος άνδρας και  δε ντράπηκε γι’ αυτό που έκανε.       

16. Ο πατέρας κατάχλωμος κοίταζε το παιδί που ψηνόταν στον πυρετό.   

17..Περίεργο! Να μην τον χτυπήσει με αυτά που έκανε! 

18. Αυτή ήταν πάντα η μεγάλη του επιθυμία, να γίνει γιατρός.

19. Ο Έβρος ποταμός δημιουργεί τέτοιο δέλτα, όπου υπάρχει σπάνιος υγροβιότοπος. 

20. Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, ο βασιλιάς της Αγγλίας, κατέλαβε την Κύπρο 30. Τα φρεσκοβαμμένα σπίτια καθρεφτίζονταν στη θάλασσα. 

2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

(ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ –ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ

           Το ηλεκτρονικό παιχνίδι είναι η πρώτη ποιοτικά διαφορετική μορφή παιχνιδιού μετά από εκατοντάδες χρόνια, ενώ αρχίζουν να εκλείπουν παραδοσιακά παιχνίδια, που είχαν μια συνέχεια από την αρχαιότητα έως σήμερα (όπως το τσέρκι, γνωστό από την αρχαιότητα ως κρικηλασία). Τα πρώτα videogames εφευρέθηκαν την δεκαετία του ’60 και η διάδοσή τους στις βιομηχανικές χώρες άρχισε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, αρχικά στα ειδικά καταστήματα ηλεκτρονικών παιχνιδιών και μετά στα σπίτια. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και η κυριαρχία της εικόνας στα ΜΜΕ απ’ τη μια, αλλά και ο αυξανόμενος φόβος των γονέων για την ασφάλεια των παιδιών στους δρόμους των μεγάλων πόλεων και η σταδιακή επικράτηση του μοναχικού παιχνιδιού απ’ την άλλη, συνετέλεσαν στη γρήγορη εξάπλωσή τους.

            Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν προγράμματα χρήσης των Η/Υ στην εκπαίδευση (και σε μερικές περιπτώσεις ήδη από την προσχολική ηλικία) με σκοπό την εξοικείωση με την τεχνολογία και την χρήση της στην καθημερινή ζωή αλλά και την βελτίωση των γνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών, ιδιαίτερα μάλιστα εκείνων, οι οποίοι έχουν κάποιες μαθησιακές δυσκολίες.

           Ενώ, λοιπόν, δεν αμφισβητείται η θετική επίδραση των videogames στην ανάπτυξη του γνωστικού τομέα, οι γνώμες διχάζονται σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της φαντασίας και την ικανότητα διάκρισής της απ’ την πραγματικότητα.

           Πολλοί θεωρούν ότι σε ένα κόσμο που βομβαρδίζεται από εικόνες, οι προκατασκευασμένες εικόνες που αναπαράγονται απ’ τα videogames είναι άλλο ένα είδος εισβολής, διείσδυσης στο φανταστικό παιχνίδι των παιδιών, που αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο ατομικότητάς τους. Οι υπερασπιστές, απ’ την άλλη, των videogames λένε ότι αυτά δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να αναλάβουν ένα πλήθος ρόλων, χαρακτήρων. Υποστηρίζουν ότι στην σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα οι ευκαιρίες που έχουν τα παιδιά να παίξουν ελεύθερο, εξερευνητικό παιχνίδι σ’ ανοιχτούς χώρους περιορίζονται στο ελάχιστο, ενώ τα videogames τους προσφέρουν τις περιπέτειες που δεν μπορούν αλλιώς να ζήσουν. Οι περιπέτειες που βιώνουν μέσα απ’ τα videogames τους επιτρέπουν να πειραματιστούν, να αντιμετωπίσουν κινδύνους και τα συναισθήματα που τους συνοδεύουν, δηλαδή τον φόβο, την αδυναμία και την δύναμη, τη νίκη και την ήττα, κι όλα αυτά μέσα στο ασφαλές πλαίσιο του παιχνιδιού.

Εδώ όμως έγκειται και το πιο κρίσιμο, ίσως, σημείο: Αν ενστερνιστεί κανείς την παραπάνω άποψη, είναι σα να παραβλέπει ότι έτσι τα παιδιά «βυθίζονται» στην φαντασία χωρίς να μπορούν να κάνουν τη σύνδεση με την πραγματικότητα.Τα παιδιά, π.χ., που μέχρι πριν λίγες δεκαετίες έπαιζαν πετροπόλεμο στους δρόμους της Χίου, μάθαιναν μέσα απ’ το βίωμα (την πραγματική εμπειρία της βίας), πού σταματά η φαντασία και πού ξεκινά η

                                                                                                                                     ΕΝ 6 ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕΛ. 2

πραγματικότητα.Μάθαιναν έτσι να προστατεύουν τον εαυτό τους, όχι μόνον φορώντας κράνη από κατσαρόλες, όπως πολύ ωραία αναπαρίσταται στην ελεγειακή ταινία του Δήμου Αβδελιώδη «Το δέντρο που πληγώναμε», αλλά και υπακούοντας σε κάποιους κανόνες και ακολουθώντας τον αρχηγό. Μάθαιναν επίσης να σέβονται

τους αντιπάλους τους που ήταν πραγματικά πρόσωπα με σάρκα και οστά κι όχι κινούμενοι στόχοι στην οθόνη Η/Υ.Έτσι τα παιδιά μάθαιναν για την επιθετικότητα μέσα από διαδικασίες κοινωνικοποίησης……………….

                                                                              http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-             

                                                                               C107/358/2415,9232/extras/texts/en5_videogames.html

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να δώσετε ένα τίτλο στο παραπάνω κείμενο , ώστε να αποδίδεται το βασικό θέμα που πραγματεύεται.

2. Να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο του κειμένου.

3. Να συνθέσετε την περίληψη του παραπάνω κειμένου.

4. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους προσδιορισμούς που θα αντλήσετε από το παραπάνω κείμενο αναγνωρίζοντας το είδος του καθενός από αυτούς.

ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΣ	ΕΙΔΟΣ ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΥ	ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΣ	ΕΙΔΟΣ ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΥ

5. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τους παρακάτω ετερόπτωτους  προσδιορισμούς:

1. Τα τετράδια του Γιάννη είναι καθαρά.

2. Άκουσαν το σφύριγμα του καραβιού κι έτρεξαν, για να προλάβουν.

3. Ο κ. Γιάννης ζει με το φόβο του θανάτου.

4. Πλησιάζουν οι ημέρες των εξετάσεων.

5. Ήταν ημέρες αργίας, όταν συνέβη το περιστατικό.

6. Αυτό το ποτήρι είναι του νερού.

7. Ο Ερμής του Πραξιτέλη είναι ένα άγαλμα παγκοσμίως γνωστό.

8. Τα φρούτα της ημέρας είναι πιο ακριβά.

9. Η κατάθεση του τελευταίου μάρτυρα οδήγησε στην αθώωση του κατηγορουμένου.

10. Έπεσαν σε ένα πηγάδι που ήταν πέντε μέτρα βάθος. 

11. Ο απουσιολόγος δικαιολόγησε την ανησυχία των συμμαθητών του με έξυπνο τρόπο.

12. Δίκαια ονομάστηκε σωτήρας της χώρας.

13. Είναι άνθρωπος του λαού.

14. Την λύπησε πολύ ο θάνατος του παιδιού.

15. Η γοητεία του κινηματογράφου είναι μεγάλη.

16. Πολλοί παρακινούνται από την προσδοκία του κέρδους.

17. Αγόρασε ένα ωραίο φόρεμα περιπάτου.

18. Ο Δισκοβόλος του Μύρωνα είναι αριστούργημα. 

19. Διάβασα προσεκτικά την ανακοίνωση του υπουργείου.

                                                          ΚΑΛΟ  ΔΙΑΒΑΣΜΑ !!

Ενότητα 6η

ΚΡΙΤΗΡΙΟ

Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου

 Πώς προετοιμαζόμαστε για μια επίσκεψη σε ένα Μουσείο

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα (ελαφρώς διασκευασμένο) από άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα «athinodromio.gr» στις 28.02.2018.

[…]Προετοιμάζοντας την επίσκεψή μας στο μουσείο θα πρέπει να έχουμε στον νου μας να είναι ανάλογη με το είδος του μουσείου που θα επισκεφτούμε, δηλαδή με τις εκθέσεις του και τις θεματικές του. Άρα το πρώτο που οφείλουμε να γνωρίζουμε είναι πως τα μουσεία διαφέρουν βάσει των συλλογών που διαθέτουν: Αρχαιολογικά, Τέχνης, Ιστορικά, Θεματικά, Λαογραφικά, Φυσικής Ιστορίας, Επιστημών, Πολεμικά, Νομισματικά, Ναυτικά, Εθνολογικά κ.α. . Βέβαια υπάρχουν και αυτά που διαθέτουν πολλαπλών ειδών συλλογές, όπως είναι στην Ελλάδα το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου και άλλα πολλά. […]

Επίσης, είναι σωστό να ξέρουμε κάποια πράγματα για το μουσείο που θα επισκεφτούμε. Κάνουμε λοιπόν, μια διαδικτυακή έρευνα για αυτό με σκοπό να μάθουμε για τα κτήριά του, την ιστορία του, την εποχή κατά την οποία ιδρύθηκε και για τις ιστορικές προσωπικότητες που συνέβαλαν στη δημιουργία του.

Πάρα πολύ σημαντικό είναι, κατόπιν, να οργανώσουμε το τι θα κάνουμε στο μουσείο, μόλις πάμε. Σημασία έχει λοιπόν, για να μην περιφερόμαστε ψάχνοντας, να ενημερωθούμε για την εκάστοτε έκθεση (ποια είναι, τι περιλαμβάνει κ.λπ.)  αλλά και για τις δράσεις και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα. Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί έτσι δε θα χαθούμε στον μεγάλο τους αριθμό και ποικιλία. Απεναντίας θα έχουμε κάνει από πριν την επιλογή -έχοντας επισκεφτεί την ιστοσελίδα του μουσείου για τις λεπτομέρειες – και θα έχουμε δηλώσει συμμετοχή έγκαιρα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που μας ενδιαφέρει.

Επιπλέον, καλό θα ήταν επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού να ενημερωθούμε για τα ωράρια των Μουσείων, για το αντίτιμο του εισιτηρίου καθώς και για το ποιες ημέρες καθορίζονται ως ημέρες ελεύθερης εισόδου και ποιοι απαλλάσσονται από την καταβολή αντίτιμου εισόδου. […]

Κάτι που επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι και το ποια συμπεριφορά είναι αρμόζουσα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σε ένα μουσείο. Ως κανόνες σωστής συμπεριφοράς μπορούν να οριστούν οι ακόλουθοι: Πρωτίστως, δε φωνάζουμε αλλά μιλάμε χαμηλόφωνα, δε σπρώχνουμε ο ένας τον άλλον, ακούμε προσεκτικά τον συνοδό – δάσκαλό μας ή τον ξεναγό και δεν στριμωχνόμαστε όλοι μαζί μπροστά σε κάποια από τις προθήκες του. Επίσης, δεν απομακρυνόμαστε από την ομάδα ή την οικογένειά μας και δεν αγγίζουμε τα εκθέματα. Τα μάτια μας είναι ανοιχτά και το μυαλό μας ενεργό. Δεν επιτρέπεται το φαγητό και τα αναψυκτικά και δεν πρέπει να παραλείψουμε να κλείσουμε τα κινητά μας. […]

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε έναν πολύ σημαντικό παράγοντα για μια ολοκληρωμένη και πλήρη επίσκεψη σε ένα μουσείο, την ξενάγηση. Μπορούμε δηλαδή να ζητήσουμε τη συνοδεία ή αλλιώς την επιμόρφωσή μας από έναν ξεναγό. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα, καθώς είναι ο ορισμένος ειδικός, για να μας δώσει πληροφορίες, να συνδέσει αυτό που βλέπουμε με τις γενικές μας γνώσεις και να απαντήσει σε όλα μας τα ερωτήματα. […]

Πηγή: athinodromio.gr