https://www.slideshare.net/chavalesnick/4-58729593
http://evangeliametaxaki.weebly.com/4-phipontizomega-gammaia-th-deltaiatpophih-kai-thn-ygammaeia-moy.html
4. ΦPONTIZΩ ΓIA TH ΔIATPOΦH KAI THN YΓEIA MOY
A. EIΣAΓΩΓIKA KEIMENA
κείμενο 1: "Eίμαστε ό,τι τρώμε".
κείμενο 2: "Παρατηρώντας τα γλυκά…".
κείμενο 3: "Η μεσογειακή διατροφή".
B. ONOMATIKH ΦPAΣH – EΠIΘETIKOΣ ΠPOΣΔIOPIΣMOΣ
Β.1. Τι είναι η ονοματική φράση και ποια η λειτουργία της στην πρόταση;
πίνακας: Oι πρώτες μου γνώσεις για τα μέρη της πρότασης
πίνακας: Διαπιστώνω ότι:
πίνακας: Διαπιστώνω ότι:
πίνακας: Μαθαίνω ότι:
κείμενο 1: "Eίμαστε ό,τι τρώμε".
κείμενο 2: "Παρατηρώντας τα γλυκά…".
κείμενο 3: "Η μεσογειακή διατροφή".
B. ONOMATIKH ΦPAΣH – EΠIΘETIKOΣ ΠPOΣΔIOPIΣMOΣ
Β.1. Τι είναι η ονοματική φράση και ποια η λειτουργία της στην πρόταση;
πίνακας: Oι πρώτες μου γνώσεις για τα μέρη της πρότασης
πίνακας: Διαπιστώνω ότι:
πίνακας: Διαπιστώνω ότι:
πίνακας: Μαθαίνω ότι:
B.2. Επιθετικός προσδιορισμός
κείμενο 4: "H ταινία Πολίτικη κουζίνα".
κείμενο 5: "Ένα «νόστιμο» καλτσόνε".
πίνακας: Μαθαίνω ότι:
κείμενο 6: "Γονείς και διατροφή".
κείμενο 4: "H ταινία Πολίτικη κουζίνα".
κείμενο 5: "Ένα «νόστιμο» καλτσόνε".
πίνακας: Μαθαίνω ότι:
κείμενο 6: "Γονείς και διατροφή".
Γ. KΛIΣH OYΣIAΣTIKΩN KAI EΠIΘETΩN
Γ.1. Kλίση ουσιαστικών
πίνακας: Παρατηρώ ότι
πίνακας: Προσέχω ότι
πίνακας: Διαπιστώνω ότι
κείμενο 7: "Πόσον η ζωή ήτο γλυκεία…".
κείμενο 8: "Aγνά βιολογικά προϊόντα".
Γ.2. Κλίση επιθέτων
πίνακας: Διαπιστώνω ότι
κείμενο 9: "Tι πλούσια γλώσσα για έναν πεινασμένο γάτο!".
Δ. ΠAPAΓΩΓH KAI ΣYNΘEΣH
πίνακας: Mαθαίνω ότι
κείμενο 10: "Προσωρινή απόλαυση, μόνιμη ζημιά".
κείμενο 11: "Tι τρώμε κατά τη διάρκεια των εξετάσεων;".
E. ΣTOIXEIA ΠOY ΣYNOΔEYOYN TON ΠPOΦOPIKO ΛOΓO
κείμενο 12: "Ένας καφές = χίλιες λέξεις".
ΣΤ. ΛEΞIΛOΓIO
Ζ. ΔPAΣTHPIOTHTEΣ ΠAPAΓΩΓHΣ ΛOΓOY
Διαθεματική εργασία
Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις
πίνακας: Mαθαίνω ότι
κείμενο 10: "Προσωρινή απόλαυση, μόνιμη ζημιά".
κείμενο 11: "Tι τρώμε κατά τη διάρκεια των εξετάσεων;".
E. ΣTOIXEIA ΠOY ΣYNOΔEYOYN TON ΠPOΦOPIKO ΛOΓO
κείμενο 12: "Ένας καφές = χίλιες λέξεις".
ΣΤ. ΛEΞIΛOΓIO
Ζ. ΔPAΣTHPIOTHTEΣ ΠAPAΓΩΓHΣ ΛOΓOY
Διαθεματική εργασία
Χρήσιμες ηλεκτρονικές διευθύνσεις
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
 |  |
Κάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικά μέρη: την ονοματική φράση (ΟΦ) και τη ρηματική φράση (ΡΦ). A. Η ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ • Ονοματική Φράση: είναι η φράση που έχει ως κεντρική λέξη: α. ένα ουσιαστικό, π.χ. «Ο μαθητής» ή β. κάποιο στοιχείο που μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστικό: - οι αντωνυμίες π.χ. Εγώ έφυγα. - τα επίθετα π.χ. Φοράει μαύρα. - τα αριθμητικά π.χ. Είμαστε είκοσι. • Μια ονοματική φράση μπορεί να έχει: α. απλή μορφή π.χ. άρθρο + ουσιαστικό: ο Γιώργος β. διευρυμένη μορφή, να αποτελείται δηλαδή από περισσότερες λέξεις-όρους πέραν του άρθρου και του ουσιαστικού. Τότε, μπορεί να περιέχει: - επιθετική φράση π.χ. Αγόρασα πολλά βιβλία. - απόλυτο ή τακτικό αριθμητικό π.χ. Οι τρεις πρώτοι θα βραβευτούν - άρθρο π.χ. Ένας χτύπησε. - άρθρο + ουσιαστικό + κτητική αντωνυμία π.χ. Ο αδερφός μου είναι... - ονοματική (συνήθως αναφορική) πρόταση π.χ. Το μάθημα το οποίο διαβάσαμε χθες ήταν δύσκολο. • Μια ονοματική φράση μπορεί να λειτουργήσει ως: - υποκείμενο ενός ρήματος σε πτώση ονομαστική (Υποκείμενο είναι μια λέξη ή φράση που δηλώνει ποιος ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση π.χ. Ο σκύλος γάβγισε). - άμεσο ή έμμεσο αντικείμενο σε πτώση αιτιατική ή γενική (Αντικείμενο είναι μια λέξη που δηλώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο μεταφέρεται η ενέργεια του υποκειμένου π.χ. Ο σκύλος δάγκωσε την αδερφή μου). - κατηγορούμενο του υποκειμένου ή του αντικειμένου σε πτώση ονομαστική ή αιτιατική αντίστοιχα (Κατηγορούμενο είναι μια λέξη που δηλώνει κάποια ιδιότητα-χαρακτηριστικό του υποκειμένου ή του αντικειμένου και συνδέεται με αυτό μέσω του συνδετικού ρήματος π.χ. Ο σκύλος είναι επικίνδυνος). - συμπλήρωμα πρόθεσης, να εξαρτάται δηλαδή από μια πρόθεση σε πτώση αιτιατική ή γενική π.χ. Η αδερφή μου δαγκώθηκε από το σκύλο. - προσδιορισμός μιας άλλης ονοματικής φράσης. Στην περίπτωση αυτή βρίσκεται σε πρώτη γενική! π.χ. Ο σκύλος του γείτονα δάγκωσε την αδερφή μου. • Προσοχή! Μία ονοματική φράση ανήκει σε μια ρηματική φράση μόνο όταν έχει θέση αντικειμένου ή κατηγορουμένου και όχι όταν έχει θέση υποκειμένου στο ρήμα της ρηματικής φράσης!!! Τα παιδιά διαβάζουν τα μαθήματά τους. ΟΦ ΡΦ Ρ ΟΦ ΑΡΘΡΟ+ ΟΥΣ ΡΗΜΑ ΑΡΘΡΟ + ΟΥΣ + ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Τα παιδιά + διαβάζουν τα μαθήματά τους Πώς λειτουργεί μια ονοματική φράση μέσα στην πρόταση; α. υποκείμενο: Ο Γιάννης πεινάει. Ένα από τα παιδιά της γειτονιάς μου ήρθε τρέχοντας. β. αντικείμενο: Χθες αγόρασα μια καινούρια τσάντα. Ο Γιώργος δάνεισε στο Μιχάλη την καινούρια κασετίνα του. γ. κατηγορούμενο: Το σχολείο είναι παλιό. Οι καθηγητές είναι πολύ αυστηροί. δ. συμπλήρωμα ουσιαστικού σε γενική: Το δώρο της Μαρίας είναι μοναδικό! Ο Νίκος εκλέχτηκε Πρόεδρος της τάξης. ε. ύστερη από πρόθεση (στην περίπτωση αυτή, η πρόθεση μαζί με την ονοματική φράση αποτελούν ένα προθετικό σύνολο, μια προθετική φράση): Ο Μηνάς τρώει με λαιμαργία. Χτύπησε την πόρτα με δύναμη. B. Η ΡΗΜΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ • Ρηματική Φράση: είναι η φράση που ως κεντρική λέξη έχει το ρήμα της πρότασης και ακολουθούν (αν υπάρχουν): α. τα συμπληρώματα (π.χ. κατηγορούμενο, αντικείμενο) ή β. οι προσδιορισμοί του (π.χ. επιρρηματικοί προσδιορισμοί), π.χ. «έκανε φασαρία μέσα στην τάξη» • μια ΟΦ ή ΡΦ όταν έχει διευρυμένη μορφή εμπεριέχει άλλες ΟΦ ή επιρρηματικούς ή εμπρόθετους προσδιορισμούς - π.χ. η ΟΦ «Ο σκύλος του γείτονα» αποτελείται από δύο ΟΦQ α.το βασικό συστατικό «Ο σκύλος», που είναι η ΟΦ1 και β. το συμπλήρωμά της σε γενική πτώση «του γείτονα», που αποτελεί την ΟΦ2 - π.χ. η ΡΦ «δάγκωσε την αδερφή μου» αποτελείται από: α. το βασικό συστατικό που είναι το ρήμα «δάγκωσε» και β. την ΟΦ «την αδερφή μου»
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ - ΣΥΝΤΑΞΗΣ Η γραμματική περιγράφει μία λέξη σε σχέση με τον εαυτό της, δίνει δηλαδή τα χαρακτηριστικά που έχει μία λέξη από μόνη της, χωρίς να μας ενδιαφέρει η σχέση της με τους υπόλοιπους όρους της πρότασης. π.χ. Η αίθουσά μας είναι πολύ ωραία. Η λέξη “αίθουσα”, στη γραμματική, είναι ουσιαστικό, γένους θηλυκού, πτώσης ονομαστικής και ενικού αριθμού. Το συντακτικό περιγράφει το ρόλο που έχει μία λέξη μέσα στην πρόταση στην οποία ανήκει. Επομένως, στο συντακτικό, περιγράφω τη λειτουργία της λέξης σε σχέση με τους υπόλοιπους όρους της πρότασης: π.χ. Η αίθουσά μας είναι πολύ ωραία. Η λέξη “αίθουσα” είναι το υποκείμενο του ρήματος “είναι”. Επομένως, θα ήταν λάθος να απαντήσω ότι: • “ο συντακτικός ρόλος της λέξης αίθουσα είναι ότι είναι ουσιαστικό” • “στη γραμματική, η λέξη αίθουσα είναι υποκείμενο”. Ας ξεχωρίσουμε τα δύο επίπεδα, τη γραμματική και το συντακτικό: Στη ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ μια λέξη μπορεί να είναι: Στο ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ μια λέξη μπορεί να είναι: ουσιαστικό υποκείμενο αντωνυμία αντικείμενο επίθετο κατηγορούμενο μετοχή ομοιόπτωτος προσδιορισμός (παράθεση, επεξήγηση, επιθετικός προσδιορισμός, κατηγορηματικός προσδιορισμός) ρήμα επίρρημα ετερόπτωτος προσδιορισμός (προσδιορισμός σε γενική, προσδιορισμός σε αιτιατική) σύνδεσμος πρόθεση επιρρηματικός προσδιορισμός επιφώνημα εμπρόθετος προσδιορισμός Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα! • ΠΤΩΣΕΙΣ: ονομαστική, γενική, αιτιατική, κλητική. Πότε μία λέξη έχει πτώση; Όταν μπορώ να την κλίνω π.χ. ο / του / τον... π.χ. Η λέξη αίθουσα έχει πτώσεις γιατί λέμε “η αίθουσα” / “της αίθουσας”. (Αντίθετα, η λέξη διαβάζω δεν έχει πτώσεις γιατί δεν λέμε “η διαβάζω” / “της διαβάζω”... ). • ΓΕΝΟΣ: αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο Πότε μία λέξη έχει γένος; Όταν, με την κατάληξή της, δείχνει αν αναφέρεται σε κάτι που είναι αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο π.χ. Η λέξη αίθουσα έχει γένος γιατί παίρνει το θηλυκό άρθρο (λέμε “η αίθουσα” όχι “το αίθουσα”). (Αντίθετα, η λέξη παίζω δεν έχει γένος γιατί δεν δείχνει αν αυτό παίζει είναι αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο). • ΑΡΙΘΜΟΣ: ενικός, πληθυντικός • ΠΡΟΣΩΠΟ: πρώτο, δεύτερο, τρίτο πρόσωπο. Πότε μία λέξη έχει πρόσωπο; Όταν δείχνει ότι αναφέρεται σε εμένα ή εμάς (α΄ πρόσωπο), σε εσένα ή εσάς (β΄ πρόσωπο) ή σε αυτόν / αυτή / αυτό ή αυτούς / αυτές / αυτά (γ΄ πρόσωπο). π.χ. H λέξη παίζω έχει πρόσωπο γιατί δείχνει ότι αναφέρεται σε εμένα (εγώ παίζω). (Αντίθετα, η λέξη αίθουσα δεν έχει πρόσωπο γιατί δεν δείχνει από μόνης της αν η αίθουσα αυτή ανήκει σε εμένα, σε εσένα ή σε κάποιον άλλο). • ΧΡΟΝΟΙ: ενεστώτας, παρατατικός, αόριστος, παρακείμενος, υπερσυντέλικος, στιγμιαίος /εξακολουθητικός /συντελεσμένος μέλλοντας • ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ: α. προσωπικές εγκλίσεις: οριστική, υποτακτική, προστακτική β. απρόσωπες εγκλίσεις: απαρέμφατο, μετοχή • ΦΩΝΕΣ: ενεργητική, παθητική • ΣΥΖΥΓΙΕΣ: α΄ και β΄ • ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ: ενεργητική, παθητική, μέση, ουδέτερη • ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: συνοπτικό, εξακολουθητικό, συντελεσμένο Προσοχή! Από τις αντωνυμίες, έχουν πρόσωπο μόνο οι προσωπικές, οι αυτοπαθητικές και οι κτητικές. Προσοχή! Κλίνονται μόνο οι μετοχές παθητικής φωνής (-κατάληξη: -μένος / -μένη / -μένο). Οι μετοχές ενεργητικής φωνής (κατάληξη: -όντας / -ώντας) είναι άκλιτες! Προσοχή! Τα επιρρήματα, τα επιφωνήματα, οι σύνδεσμοι και οι προθέσεις είναι ΑΚΛΙΤΑ! ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ (προσωπικές) (αυτοπαθείς) (κτητικές) ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ (οριστικές) (αόριστες) (δεικτικές) (αναφορικές) (ερωτηματικές) πτώσεις √ √ √ √ γένος √ √ √ √ αριθμός √ √ √ √ πρόσωπο ─ ─ √ ─ χρόνος ─ ─ ─ ─ έγκλιση ─ ─ ─ ─ φωνή ─ ─ ─ ─ συζυγία ─ ─ ─ ─ διάθεση ─ ─ ─ ─ ποιόν ενεργείας ─ ─ ─ ─ METOXH (ενεργητικής φωνής) METOXH (παθητικής φωνής) ΡΗΜΑ πτώσεις ─ √ ─ γένος ─ √ ─ αριθμός ─ √ √ πρόσωπο ─ ─ √ χρόνος √ √ √ έγκλιση ─ ─ √ φωνή √ √ √ συζυγία ─ ─ √ διάθεση ─ ─ √ ποιόν ενεργείας ─ ─ √ ΕΠΙΡΡΗΜΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΡΟΘΕΣΗ πτώσεις ─ ─ ─ ─ γένος ─ ─ ─ ─ αριθμός ─ ─ ─ ─ πρόσωπο ─ ─ ─ ─ χρόνος ─ ─ ─ ─ έγκλιση ─ ─ ─ ─ φωνή ─ ─ ─ ─ συζυγία ─ ─ ─ ─ διάθεση ─ ─ ─ ─ ποιόν ενεργείας ─ ─ ─ ─
ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Να χωρίσετε τις παρακάτω προτάσεις σε δύο τμήματα, μία ονοματική και μία ρηματική φράση: • Το ύψος του κτιρίου ήταν πολύ εντυπωσιακό. • Οι υπάλληλοι του Δήμου μάζεψαν τα εγκαταλελειμμένα ζώα. • Κάηκε το δάσος, ο πνεύμονας της πόλης μας. • Το ένα στα δέκα Ελληνόπουλα είναι παχύσαρκο. 2. Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι όροι (υποκείμενο, άμεσο αντικείμενο, έμμεσο αντικείμενο, κατηγορούμενο, προσδιορισμός σε γενική): • Η υπογραφή θεωρείται γνήσια. • Οι κάτοικοι του χωριού ανοίγουν τα παράθυρα των σπιτιών. • Ο κατηγορούμενος αποδείχτηκε ένοχος. • Η επιφάνεια του νερού γυαλίζει σαν κρύσταλλο. • Η φύση γύρω μας φαίνεται ήρεμη. • Η Μαρία είπε το μυστικό της στην Ειρήνη. • Η κατάσταση παραμένει ίδια. • Η καθηγήτρια της γλώσσας έδωσε στα παιδιά τις ασκήσεις. • Διορίστηκα καθηγητής στην Αγία Βαρβάρα. 3. Να σχηματίσετε με καθεμία από τις παρακάτω λέξεις δύο προτάσεις. Στην μία πρόταση η λέξη να χρησιμοποιείται ως υποκείμενο και στην άλλη ως αντικείμενο: μάθημα / διατροφή / υπολογιστής / δώρο / μυστικό 4. Να σχηματίσετε με καθεμία από τις παρακάτω λέξεις δύο προτάσεις. Στην μία πρόταση η λέξη να χρησιμοποιείται ως υποκείμενο και στην άλλη ως κατηγορούμενο: πόλη / πλούσιος / μαθητής / νέοι / πρόεδρος 5. Με βάση τις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε όλα όσα μπορούν τα χρησιμοποιηθούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί: α. Επίθετο β. Μετοχή γ. Αντωνυμία δ. Αριθμητικό ε. Ουσιαστικό (συνήθως δηλώνει ηλικία εθνικότητα) ὴ στ. Γεωγραφικός όρος ζ. Εμπρόθετο ουσιαστικό η. Έναρθρο επίρρημα. • Με κέρασαν λευκό κρασί. • Αυτή τη χαρά δεν ένιωσα ποτέ ξανά στη ζωή μου. • Το σχολείο μας επισκέθηκαν δύο σύμβουλοι παιδαγωγικών θεμάτων. • Οι παντρεμένοι στρατιώτες υπηρετούν λιγότερο. • Γριά γυναίκα και φέρεται έτσι! • Ο Πηνειός ποταμός περνά από τα Τέμπη. • Οι Έλληνες αθλητές διακρίθηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώντες παίρνοντας μετάλλια. • Ανέβηκε στον πάνω όροφο. • Ήταν άνθρωπος με γνώση. 6. Να σχηματίσετε με καθεμία από τις παρακάτω λέξεις δύο προτάσεις. Στην μία πρόταση η λέξη να χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός και στην άλλη ως κατηγορούμενο: περήφανος / γαλήνιος / έρημος / τελευταίος / ψύχραιμος 7. Να υπογραμμίσετε τα επίθετα στα παρακάτω κείμενα: α. Η ζωή στην πόλη διαφέρει πολυ από τη ζωή στο χωριό. Στην πόλη οι άνθρωποι, επειδή έχουν περισσότερες υποχρεώσεις, είναι πιο βιαστικοί και πιο αγχώδεις απ' ό,τι στο χωριό. Λόγω του ότι στις πόλεις κατοικούν πολλοί άνθρωποι που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, είναι φυσικό οι άνθρωποι να είναι πιο επιφυλακτικοί και μερικές φορές πιο καχύποπτοι από τους ανθρώπους του χωριού, όπου η ζωή είναι πιο φυσική, πιο ήρεμη και πιο υγιεινή. Στην πόλη ωστόσο οι κάτοικοι έχουν περισσότερες αγαθά και περισσότερες ευκαιρίες και δυνατότητες για ψυχαγωγία και μόρφωση. Καθώς όμως στις πόλεις συγκεντρώθηκαν πολλοί άνθρωποι, πολλά προβλήματα, όπως αυτά της ανεργίας και της εγκληματικότητας, γίνονται με το πέρασμα των χρόνων συχνότερα και οξύτερα. β. Όταν έρχεται η θεία Μαίρη στο σπίτι μας, νιώθω μεγάλη χαρά, γιατί η θεία είναι μια γυναίκα με ευγενικό πρόσωπο, που τη χαρακτηρίζει η απλότητα και η τρυφερότητα. Με τα έξυπνα αστεία της δημιουργεί μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Το αυθόρμητο γέλιο της γεμίζει όλο το σπίτι. Η θεία έχει ακόμα ένα μεγάλο χάρισμα. Μας παρατηρεί με το εκφραστικό βλέμμα της και μαντεύει τη διάθεσή μας. Γι' αυτό, αν κανείς μας έχει κάποιο πρόβλημα, σ' αυτήν το εμπιστεύετει και ξέρει ότι θα βρει συμπαράσταση και στοργή.
Ενότητα 4η – ΥΓΕΙΑ - ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Σημασία:
• απαραίτητη για την επιβίωση του ατόμου. • η καλή υγεία εξασφαλίζει ποιότητα ζωής. • η καλή υγεία βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη του ατόμου. • η σωματική υγεία απαιτεί την πνευματική και ψυχική υγεία. • μας προστατεύει από αρρώστιες και προβλήματα υγείας. • μας βοηθά να ζούμε ήρεμα και χαρούμενα.
Σήμερα: • οι περισσότεροι και ιδίως τα παιδιά αδιαφορούν για τη διατροφή τους. • έντονο το φαινόμενο των «φάστφουντ». • γρήγοροι ρυθμοί ζωής. • έλλειψη ελεύθερου χρόνου. • αδιαφορία ή αμέλεια των γονέων για τη διατροφή των παιδιών τους. • διαφήμιση: επηρεάζει και παροτρύνει τα παιδιά να προτιμούν τυποποιημένα φαγητά. Συνέπειες: • κακή διατροφή. • «κακή» υγεία και σωματικές ασθένειες. • οι πνευματικές ικανότητες του παιδιού «μειώνονται» (ασθενής μνήμη) και οι επιδόσεις του στο σχολείο ελαττώνονται.
Προτάσεις
- ενημέρωση γονέων και παιδιών για τη σημασία της σωστής διατροφής για καλή υγεία. - σχολείο: συζητήσεις και διάλογος προς τους γονείς, σχετικά με το ενδιαφέρον που πρέπει να δείχνουν για τη διατροφή των παιδιών τους. - πολιτεία: ενημέρωση και λήψη μέτρων που θα μπορέσουν να περιορίσουν τη συνεχή προβολή διαφημίσεων σχετικά με «έτοιμα» φαγητά. - γονείς: να επιδιώξουν, όσο μπορούν, να βρίσκονται μαζί με τα παιδιά τους την ώρα του μεσημεριανού φαγητού
http://eumathein.gr
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. Να βρείτε το ονοματικό μέρος και το ρηματικό μέρος στις παρακάτω προτάσεις: - Ο διαρρήκτης παραβίασε την πόρτα του διαμερίσματος. - Ο Γιώργος πάει για μπάνιο. - Η διάρκεια της παράστασης ήταν μιάμιση ώρα. - Με ζάλισε ο θόρυβος από τη μηχανή. - Τα καταστήματα θα είναι ανοιχτά σήμερα μέχρι αργά.
2. Να χωρίσετε τις φράσεις σε ονοματικό και ρηματικό μέρος: α. Το φαγητό είναι απόλαυση. β. Ο σύγχρονος άνθρωπος αδιαφορεί για την ποιότητα του φαγητού του. γ. Η χρήση αλκοόλ έχει καταστροφικά αποτελέσματα στην υγεία του ανθρώπου. δ. Η έλλειψη πρωινού από το διαιτολόγιο κάθε παιδιού έχει ως αποτέλεσμα να καταναλώνει περισσότερο φαγητά από φάστφουντ. ε. Το κάπνισμα σε νεαρή ηλικία έχει ολέθριες επιπτώσεις στον οργανισμό των παιδιών.
3. Να χωρίσετε τις φράσεις σε ονοματικό και ρηματικό μέρος και να κρίνετε ποιες ονοματικές φράσεις έχουν απλή μορφή και ποιες διευρυμένη: α. Η πρωταρχική σημασία του φαγητού είναι η επιβίωση του ανθρώπου. β. Η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο. γ. Το ενδιαφέρον για την προστασία της υγείας μας δείχνει το σεβασμό μας για την ανθρώπινη ζωή. δ. Οι γονείς θα πρέπει να δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη διατροφή των παιδιών τους. ε. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει συντελεστεί μεγάλη ανάπτυξη του φαινομένου «φάστφουντ».
4. Να βρείτε τη συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων ονοματικών φράσεων:
- Τα παιδιά συνήθως δεν τρώνε πρωινό. - Στη μεσογειακή διατροφή η κατανάλωση γάλακτος είναι μέτρια. - Μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων μαθητών καπνίζει σε ημερήσια βάση. - Το «γρήγορο» φαγητό έχει γίνει τρόπος ζωής. - Η υγιεινή διατροφή είναι τροφή πλούσια σε θρεπτικές ουσίες. - Το πρωινό βελτιώνει την πνευματική και φυσική μας κατάσταση. - Τα πρότυπα που προβάλλονται από την τηλεόραση επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών
. 5. Να βρεθούν οι επιθετικοί προσδιορισμοί:
α. Ο πρωινός ήλιος τους ζέστανε με τις ακτίνες του. β. Έφαγε γρήγορα γρήγορα το πρωινό του. γ. Πολλά είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εργαζόμενη γυναίκα σήμερα. δ. Ο διευθυντής υποσχέθηκε να μελετήσει προσεχτικά τα αιτήματα των εργαζομένων. ε. Μαζευτήκαμε όλοι στο σπίτι μου για να παρακολουθήσουμε τον τελικό αγώνα ποδοσφαίρου. στ. Αν και δεν του φαίνεται έχει ήδη πατήσει τα πενήντα. ζ. Έγινε μαέστρος μόλις στα είκοσι του χρόνια
. 6. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς και να βρείτε πώς εκφέρονται (με επίθετο, αντωνυμία, μετοχή κλπ.)
: α. Ο Θερμαϊκός κόλπος έχει μολυνθεί. β. Δεξιά μας βλέπουμε τώρα τον αρχαίο ναό του Ποσειδώνα. γ. Για να σφίξει η ζύμη, πρέπει να προσθέσουμε δύο κουταλιές αλεύρι. δ. Ήταν άνθρωπος με μυαλό. ε. Τέτοιες συμπεριφορές ήταν απαράδεκτες. στ. Είναι παιδί χωρίς πείρα. ζ. Καθόταν στον καναπέ σαν βρεγμένη γάτα. η. Ο κάτω όροφος χρησιμοποιείται σαν ιατρείο. θ. Μακριά στον ορίζοντα διαγράφονταν οι χιονισμένες κορυφές των βουνών. ι. Ο Γιώργος στάθηκε στην απέναντι γωνία και του έκανε σινιάλο να πλησιάσει
https://www.slideshare.net/stellakarioti/4-44228190
Διατροφή και υγεία - Σχεδιάγραμμα έκθεσης
Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Διατροφή & Υγεία
Ένας από τους πλέον βασικούς παράγοντες για τη διασφάλιση της υγείας των ατόμων είναι ο συνδυασμός συστηματικής άθλησης και ισορροπημένης υγιεινής διατροφής. Η απουσία σωματικής άσκησης και οι κακές διατροφικές συνήθειες οδηγούν στην αύξηση του σωματικού βάρους, καθώς και στη υπονόμευση της ορθής λειτουργίας του οργανισμού.
Το ζήτημα της παχυσαρκίας
Σήμερα, περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους ενήλικες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Εάν συνεχιστεί η κατάσταση αυτή, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης και ορισμένα είδη καρκίνου θα απειλούν όλο και περισσότερο την ποιότητα ζωής μας, τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας και τη ζωτικότητα της οικονομίας μας.
Επιπλέον, έχει κάνει την εμφάνισή της μια γενιά παιδιών με υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας. Η γενιά αυτή κινδυνεύει με υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής σήμερα αλλά και στο μέλλον. Τα παιδιά αυτά έχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες για όλη τους τη ζωή, εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο. Επιπλέον, ως μελλοντικοί φορολογούμενοι, ίσως καταλήξουν να πληρώνουν περισσότερες ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, καθώς τα συστήματα υγείας επιβαρύνονται όλο και περισσότερο με το αυξανόμενο κόστος των χρόνιων παθήσεων.
- Το θετικό στοιχείο είναι ότι όλες αυτές οι νόσοι είναι σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμες. Μπορούμε επομένως να αποφύγουμε τις αρνητικές επιπτώσεις τους, καθώς είναι στενά συνδεδεμένες με τον τρόπο ζωής μας, κυρίως τη διατροφή και το βαθμό της σωματικής άσκησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε μια επιστημονική ανακάλυψη ή μια μαγική συνταγή για να μάθουμε τι πρέπει να κάνουμε. Θα έχουμε ήδη επιτύχει πολλά αν διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας θα έχουν πρόσβαση σε ισορροπημένα και υγιεινά γεύματα στα σχολεία και στους παιδικούς σταθμούς, πίνουν πολύ νερό και ασκούνται τακτικά.
Παράλληλα, έχει εξίσου μεγάλη σημασία να τα προστατεύσουμε από την επιθετική διαφήμιση και να περιορίσουμε τον χρόνο που περνούν μπροστά σε κάθε είδους οθόνη, αξιοποιώντας ταυτόχρονα στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρουν για την υγεία οι κινητές εφαρμογές και οι σύγχρονες τεχνολογίες εκπαίδευσης και ενημέρωσης των παιδιών σε θέματα υγιεινού τρόπου ζωής.
Πιθανά αίτια για τις επιζήμιες διατροφικές συνήθειες
- Σημαντικό ρόλο στην αλλοίωση των διατροφικών συνηθειών διαδραματίζει ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τις πολλαπλές υποχρεώσεις και τους γοργούς ρυθμούς. Πλέον πολλές οικογένειες δεν μπαίνουν στη διαδικασία να μαγειρεύουν καθημερινά, ώστε να έχουν τον έλεγχο των τροφίμων που καταναλώνουν∙ πλέον είτε παραγγέλνουν φαγητό είτε τρώνε έξω, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε ανθυγιεινές και παχυντικές επιλογές.
- Η διατροφή έχει γίνει στις μέρες μας αντικείμενο έντονης εμπορευματοποίησης με τις διάφορες εταιρείες να επιχειρούν να εκμεταλλευτούν την ανάγκη των ανθρώπων να ετοιμάζουν όλο και πιο γρήγορα τα γεύματά τους. Κυκλοφορούν έτσι επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία με μια ελάχιστη προεργασία είναι έτοιμα προς κατανάλωση.Προπαρασκευασμένα, δηλαδή, γεύματα, τα οποία ενώ καλύπτουν το ζητούμενο της γρήγορης ετοιμασίας, δεν ανταποκρίνονται εντούτοις στο σημαντικότερο ζητούμενο της υψηλής διατροφικής αξίας και ποιότητας.
- Αρνητική είναι η επίδραση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και ειδικότερα των διαφημίσεων που προβάλλονται σε αυτά, εφόσον προωθούνται συνεχώς προϊόντα ή καταστήματα γρήγορου φαγητού που δεν αποτελούν προτάσεις ποιοτικής διατροφικής αξίας. Με γνώμονα το χρηματικό κέρδος και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αντίκτυπος στην υγεία των πολιτών, διαμορφώνεται μέσω των διαφημιστικών μηνυμάτων ένα διατροφικό πρότυπο εξαιρετικά επιζήμιο και ανθυγιεινό.
- Παρά το γεγονός ότι για χρόνια στη χώρα μας οι πολίτες ακολουθούσαν τη Μεσογειακή Διατροφή, που αποτελούσε ένα ιδανικό διατροφικό πρότυπο με άριστα οφέλη για την υγεία, παρατηρείται πλέον η απομάκρυνση από αυτό και η διαμόρφωση ενός νέου τρόπου διατροφής στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η κατανάλωση κρέατος. Τα λαχανικά, τα φρούτα και τα όσπρια, που είναι τόσο ωφέλιμα, υποχώρησαν προς χάρη του κρέατος, η υπερβολική κατανάλωση του οποίου έχει οδηγήσει κατ’ ανάγκη στη προσφορά ολοένα και χαμηλότερης ποιότητας προϊόντων. Η άλλοτε παραδοσιακή κτηνοτροφία έχει αντικατασταθεί από μια βιομηχανική παραγωγή που έχει αγγίξει φρενήρεις ρυθμούς και διοχετεύει στην αγορά κάκιστης ποιότητας κρέας. Έτσι, η επιλογή αυτή, που είναι ούτως ή άλλως επιζήμια, γίνεται αίφνης ακόμη πιο επικίνδυνη, αφού δεν υπάρχει λόγω της υπερβολικά αυξημένης ζήτησης η δυνατότητα να δοθεί έμφαση στην ποιότητα του προσφερόμενος κρέατος.
- Στην αλλοίωση των διατροφικών μας συνηθειών έχει συμβάλει φυσικά και η πληθώρα βιομηχανικά επεξεργασμένων τροφίμων που έχουν κατακλύσει την αγορά. Προϊόντα γεμάτα ζάχαρη και συντηρητικά που ξεγελούν τον καταναλωτή με τις σκοπίμως ελκυστικές συσκευασίες τους, εκμεταλλεύονται την προδιάθεση των ανθρώπων για ό,τι δίνει την εντύπωση του νόστιμου, παραγνωρίζοντας πλήρως κάθε έννοια διατροφικής αξίας. Ιδίως τα μικρά παιδιά που αγαπούν τα γλυκά τρόφιμα παρασύρονται στη συνεχή κατανάλωση τέτοιων προϊόντων, χωρίς να υποψιάζονται καν το πόσο επιζήμια είναι αυτά για την υγεία τους.
Ενώ παλαιότερα το ιδανικότερο επιδόρπιο ήταν κάποιο φρούτο εποχής, από τα τόσα που προσφέρει εν αφθονία η ελληνική γη, πλέον κάθε γεύμα συνοδεύεται από κάποιο βιομηχανικό προϊόν που έχει ως βάση του τη ζάχαρη.
Διατροφικές διαταραχές
Νευρική ανορεξία (κατά μεταφορά του ξένου όρου anorexia nervosa∙ ορθότερα ψυχογενής ανορεξία) η παθολογική αποστροφή προς το φαγητό, η οποία οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο.
Ψυχογενής βουλιμία: ακατάσχετη πείνα που οφείλεται σε ψυχοπαθολογικά αίτια. Το άτομο αφού καταναλώσει μεγάλες ποσότητες φαγητού, επιχειρεί κατόπιν να απαλλαγεί από τις περιττές θερμίδες είτε κάνοντας εμετό ή λαμβάνοντας καθαρτικά.
- Τα προβαλλόμενα πρότυπα ομορφιάς που δίνουν έμφαση στο αδύνατο σώμα -ιδίως σε ό,τι αφορά τις γυναίκες- προκαλούν έντονη ψυχολογική πίεση, κυρίως σε άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα οποία και καταλήγουν να επιχειρούν με ανορθόδοξους τρόπους την προσέγγιση αυτής της ιδεατής σωματικής εικόνας. Νεαρά άτομα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη ζημιά που προκαλούν στον οργανισμό τους, καταφεύγουν σε εξαντλητικές δίαιτες ή αποβάλλουν βιαίως το φαγητό που έχουν καταναλώσει, μόνο και μόνο για να χάσουν βάρος και να πλησιάσουν περισσότερο τα αδύνατα σώματα που κατακλύζουν τα περιοδικά μόδας και τις διαφημίσεις.
Έτσι, η εμφανώς επεξεργασμένη εικόνα των μοντέλων που εμφανίζονται στις διάφορες διαφημίσεις προϊόντων, έχει καταλήξει να αποτελεί το επιδιωκόμενο πρότυπο για πολλές νέες κοπέλες, οι οποίες είναι πρόθυμες να ταλαιπωρήσουν με κάθε πιθανό τρόπο τον εαυτό τους προκειμένου ν’ αποκτήσουν σώμα αντίστοιχων αναλογιών.
- Υπεύθυνη για τις διατροφικές διαταραχές είναι και η τάση της κοινωνίας να αντιμετωπίζει με αρνητικό τρόπο τα υπέρβαρα άτομα. Τα δίχως ευαισθησία σχόλια συμμαθητών στο χώρο του σχολείου ή ακόμη και συνεργατών στο χώρο εργασίας, έχουν ιδιαίτερα έντονο αντίκτυπο στην ψυχολογία ενός ατόμου που για οποιονδήποτε λόγο είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Είναι αισθητή η απουσία της επιθυμητής εκείνης νοοτροπίας αποδοχής του άλλου ανθρώπου, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εξωτερική του εμφάνιση.
Ενώ, θα πρέπει να σημειωθεί, πως σε περιπτώσεις που τα δηκτικά σχόλια των άλλων -ιδίως κατά την εφηβική ηλικία- είναι συνεχή, και δεν επέρχεται η έγκαιρη επέμβαση για την αποτροπή τους, οι επιπτώσεις στην ψυχολογία του υπέρβαρου ατόμου είναι συντριπτικές.
- Τα πρότυπα ομορφιάς και η αρνητική αντιμετώπιση από τον κοινωνικό περίγυρο, προστίθενται συχνά στην αίσθηση του υπέρβαρου ατόμου πως μόνο αν αποκτήσει ένα ιδανικό σωματικό βάρος θα μπορέσει να απολαύσει πλήρως τη ζωή -όπως θεωρεί ότι την απολαμβάνουν οι άλλοι-, κι αυτό το ωθεί κάποτε σε ακρότητες ως προς τις διατροφικές του συνήθειες, είτε γιατί θέλει να φτάσει πολύ γρήγορα στο επιθυμητό αποτέλεσμα είτε γιατί δεν μπορεί να ακολουθήσει ένα απολύτως ισορροπημένο διαιτολόγιο.
- Τα άτομα νέας ηλικίας θεωρούν πως πολλές πτυχές του βίου τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το σωματικό τους βάρος. Θεωρούν, λοιπόν, πως αναγκαία προϋπόθεση για την εύρεση ερωτικού συντρόφου, για τη δυνατότητα ουσιαστικής διασκέδασης, για την αύξηση των επαγγελματικών ευκαιριών, αλλά και για την απαλλαγή από την ειρωνική αντιμετώπιση των άλλων, είναι η με όποιο κόστος απόκτηση ενός αδύνατου σώματος.
Προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος
- Απολύτως καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση τόσο του ζητήματος της κακής διατροφής, όσο και των διατροφικών διαταραχών είναι η έγκαιρη και πλήρης ενημέρωση σχετικά με τα θέματα διατροφής και τη στενή διασύνδεση της σωματικής και πνευματικής υγείας με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής.
Ήδη από τις πρώτες τάξεις του σχολείου θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην κατάλληλη παρουσίαση των ποικίλων ωφελειών που παρέχει η σωστή διατροφή, όπως και η ανάδειξη των συνεπειών που έχει η κατανάλωση τροφών κακής ποιότητας ή χαμηλής διατροφικής αξίας. Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν από μικρή ηλικία να προσπερνούν τα βιομηχανικά διατροφικά προϊόντα ως ολέθρια για την υγεία τους και να αποζητούν τις αγνές εκείνες τροφές που προσφέρει η γεωργική παραγωγή της χώρας. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, το ελαιόλαδο κ.λπ., θα πρέπει να λάβουν εκ νέου την πρωτοκαθεδρία στη διατροφή των ανθρώπων.
- Εκπαιδευτικοί και γονείς οφείλουν να συνεργαστούν με κοινό στόχο την εδραίωση μιας υγιούς αντίληψης απέναντι στο θέμα της διατροφής και της σωματικής άσκησης, προκειμένου οι νέες γενιές να μη βιώσουν τα δεινά που επιφέρει η καθιστική ζωή και η κακής ποιότητας διατροφή.
- Αντιστοίχως κοινός θα πρέπει να είναι κι ο αγώνας ευαισθητοποίησης σε ό,τι αφορά το θέμα της αποδοχής τόσο του άλλου ανθρώπου όσο και του εαυτού μας. Οι νέοι θα πρέπει εγκαίρως να κατανοήσουν πόσο στρεβλή είναι η εικόνα που προβάλλουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για το ανθρώπινο σώμα και πόσο ελάχιστα αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα. Τα δήθεν αψεγάδιαστα σώματα των μοντέλων που πρωταγωνιστούν στις διάφορες διαφημιστικές εκστρατείες, δεν αποτελούν για κανένα λόγο το υγιές σωματικό πρότυπο που οφείλουν να έχουν κατά νου οι νέοι∙πρόκειται για μια επεξεργασμένη και παραποιημένη εικόνα που δεν πρέπει να επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι ίδιοι το δικό τους σώμα.
Είναι απολύτως σημαντικό να μάθουν οι νέοι άνθρωποι να αποδέχονται τις όποιες ατέλειες του σώματός τους ως μέρος της υπόστασής τους. Η εξωτερική εμφάνιση δεν σχετίζεται με τα πλέον ουσιώδη και αξιόλογα στοιχεία ενός ανθρώπου, που είναι η ποιότητα του ήθους και της προσωπικότητάς του. Το τυχόν αυξημένο σωματικό βάρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί το στοιχείο που καθορίζει τη ζωή τους και τον τρόπο που προσδιορίζουν τον εαυτό τους, εφόσον ό,τι πραγματικά έχει σημασία είναι η ποιότητα που έχουν ως άνθρωποι και η ειλικρίνεια των προθέσεών τους.
- Η ενημέρωση σχετικά με τις ορθές διατροφικές επιλογές και την αξία της σωματικής άσκησης, θα πρέπει να γίνεται κατά τρόπο τέτοιο που να τονίζει τα οφέλη για την υγεία του ατόμου, χωρίς ωστόσο να δίνεται η εντύπωση πως οι επιλογές αυτές αποσκοπούν στην απόκτηση μιας μη ρεαλιστικής σωματικής διάπλασης. Το ζητούμενο είναι η απόκτηση καλής φυσικής κατάστασης μέσα από την ήπια άθληση και την ισορροπημένη διατροφή. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί ζητούμενο η προσέγγιση των κατασκευασμένων σωματικών προτύπων της βιομηχανίας της διαφήμισης.
- Στην προσπάθεια προώθησης πιο υγιεινών διατροφικών επιλογών αναγκαία κρίνεται και η παρέμβαση στα τρόφιμα που προσφέρονται προς κατανάλωση στο χώρο του σχολείου στους μαθητές. Είναι προφανώς αναποτελεσματικό το να παρουσιάζονται σε θεωρητικό επίπεδο τα οφέλη της υγιεινής διατροφής, τη στιγμή που οι μικροί μαθητές γνωρίζουν πως δεν μπορούν να βρουν καμία τροφή ανάλογης διατροφικής αξίας στο κυλικείο του σχολείου τους.
- Οι γονείς οφείλουν να συνειδητοποιήσουν το πόσο καταλυτικά επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών τους. Κάθε τους ενέργεια και επιλογή, από το αν θα ετοιμάσουν οι ίδιοι το καθημερινό γεύμα των παιδιών τους, μέχρι τις δικές τους διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις, επιδρά στο πώς θα διαμορφωθεί η σχέση των παιδιών με τις διάφορες τροφές και το αν θα υιοθετήσουν τελικά ένα ορθό διατροφικό πρότυπο.
Το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής
Η Μεσογειακή Διατροφή αναγνωρίζεται ως ένα πολυδιάστατο αγαθό, που περικλείει τη γεωργία και την αλιεία, τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα, τις μεθόδους παραγωγής, την προετοιμασία των φαγητών, την ύπαιθρο, αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο, τις τοπικές κοινωνίες, που μαζεύονται όλοι μαζί γύρω από το τραπέζι για να φάνε, να γιορτάσουν, να μοιραστούν χαρές και λύπες, παραμύθια και θρύλους.
Η Μεσογειακή διατροφή είναι μια κοινωνική πρακτική, ένα σύνολο δεξιοτήτων, γνώσης, πρακτικών και παραδόσεων, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, μέσα στο χρόνο και στο χώρο, παραμένοντας στενά συνδεδεμένη με την ιστορία και την παράδοση, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα. Μια ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά, γεμάτη μνήμες, χρώματα, αρώματα και γεύσεις, που η κοινωνικότητα και το μοίρασμα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της.
Έχει τις ρίζες της στην περιοχή και στη βιοποικιλότητα, διασφαλίζει τη διατήρηση και συνέχιση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και πρακτικών που έχουν σχέση με τη γεωργία και την αλιεία στις Μεσογειακές κοινότητες. Αναμφίβολα, τα γεωργικά προϊόντα με τις ιδιαίτερες θρεπτικές αξίες τους και τα συστατικά τους αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής Διατροφής, αναπόσπαστο μέρος της οποίας είναι η παράδοση, ο πολιτισμός τα ήθη και έθιμα των λαών της λεκάνης της Μεσογείου που παράγουν και καταναλώνουν τα χαρακτηριστικά της γεωργικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, τα φρούτα και λαχανικά, τα δημητριακά, τα όσπρια, τα ψάρια.
- Η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται σαν ένα διατροφικό πρότυπο που έχει παραμείνει σταθερό στο χρόνο και τον χώρο, που αποτελείται κυρίως από ελαιόλαδο, δημητριακά, φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά, μέτρια ποσότητα ψαριών, γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος, καθώς επίσης και από πολλά καρυκεύματα και μπαχαρικά, που όλα συνοδεύονται από κρασί ή αφεψήματα, με σεβασμό πάντοτε στις θρησκευτικές επιταγές της κάθε κοινότητας.
- Άσκηση. Η τακτική άσκηση μέτριας έντασης (τουλάχιστον 30 λεπτών κάθε μέρα) είναι βασικό συμπλήρωμα για την ισορροπία του ενεργειακού ισοζυγίου, για τη διατήρηση μια καλής φυσικής κατάστασης και σωματικού βάρους, αλλά και για πολλά άλλα οφέλη στην υγεία του ατόμου. Το περπάτημα, το ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών έναντι χρήσης ανελκυστήρα, οι δουλειές του νοικοκυριού, κι άλλες ασχολίες είναι απλοί και εύκολοι τρόποι άσκησης. Οι υπαίθριες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο, οι οποίες μπορούν εύκολα να συμπεριλάβουν και τη συμμετοχή φίλων για να γίνουν πιο διασκεδαστικές, οδηγούν στην ενδυνάμωση των σχέσεων της κοινότητας.
https://latistor.blogspot.com
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.
Ενότητα 4η
Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου
Κείμενο
Α. Όλο και συχνότερα βλέπουμε παιδιά, εφήβους και νέους ανθρώπους με περιορισμένα και “ανθυγιεινά” γευστικά ενδιαφέροντα: κάτι πολύ γλυκό, κάτι πολύ αλμυρό, κάτι τυρένιο, κάτι πληθωρικό. Πίτσα, χάμπουργκερ (απαραιτήτως με τυρί και γλυκές σάλτσες), ζυμαρικά που κρύβονται κάτω από τόνους σάλτσας και τυριών. Ακόμα και το παραδοσιακό τυλιχτό «σουβλάκι» περιλαμβάνει πλέον πατάτες, περίεργες σως και λιωμένα τυριά αμφίβολης ποιότητας. Στο σπίτι, πάλι, ελάχιστα φαγητά γίνονται δεκτά με ευχαρίστηση. Όχι ψάρι, όχι πολύπλοκα μαγειρευτά, όχι λαχανικά, σπανίως όσπρια. Η παραδοσιακή μαγειρική έχει απομακρυνθεί από τα γούστα του σημερινού παιδιού και του νέου, που θρέφεται πλέον με τον αμερικανικό, γρήγορο τρόπο. Το γεγονός ότι συχνά η οικογένεια δεν τρώει συγκεντρωμένη την ίδια ώρα, επιτείνει το πρόβλημα: το παιδί τρώει ό,τι βρει πιο «εύκολο».
Β. Ας μην θεωρούμε παράξενο, λοιπόν, που συναντάμε όλο και περισσότερα υπέρβαρα παιδιά και που σχεδόν όλα βρίσκουν την υπέρτατη ευχαρίστηση στο «fast food». Έτσι, διαμορφώνονται άνθρωποι με περιορισμένες γευστικές προτιμήσεις, που ενώ ζουν σε μια χώρα που διαθέτει πολλά και εξαιρετικά φρέσκα τρόφιμα, εκτιμούν περισσότερο τα φαγητά που γίνονται από κακή πρώτη ύλη και χωρίς ισορροπία στα καρυκεύματα και στη γεύση: περιττές θερμίδες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία, είναι το αποτέλεσμα.
Γ. Θα πει κανείς, τι μπορείς να κάνεις, όταν γύρω σου το junk food προσφέρεται αφειδώς και, μάλιστα, κυρίως σε χώρους που απευθύνονται σε παιδιά και νέους. Όταν, ήδη από τις βρεφικές τροφές, το παιδί μαθαίνει ν’ αποζητάει τη ζάχαρη παντού…
Δ. «Το φαγητό πέρα από ζωτική ανάγκη είναι στοιχείο πολιτισμού και κοινωνική πράξη», καταλήγει ο σεφ Γιάννης Μπαξεβάνης. Από εδώ ξεκινάει και η ανάγκη να δώσουμε τη σημασία που οφείλουμε στην αντίστοιχη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Πώς καταφέρνεις, στην εποχή μας, να διαμορφώσεις έναν άνθρωπο με «σωστά» διατροφικά γούστα; Με το να τονίσεις τι είναι καλό για την υγεία του, αλλά και με το να το εντάξεις στην έννοια της απόλαυσης των γεύσεων…
Από την ιστοσελίδα www.athinorama.gr (διασκευή)
Παρατηρήσεις
Α.1. Ποια είναι τα αποτελέσματα, σύμφωνα με το κείμενο, της κακής διατροφής των παιδιών;
Α.2. Στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται πως τα παιδιά τρώνε σήμερα με τον αμερικάνικο, γρήγορο τρόπο. Τι εννοεί; Τι είδους φαγητά περιλαμβάνονται σε αυτό τον τρόπο;
Α.3. «Ακόμα και το παραδοσιακό τυλιχτό «σουβλάκι» περιλαμβάνει πλέον πατάτες, περίεργες σως και λιωμένα τυριά αμφίβολης ποιότητας. Στο σπίτι, πάλι, ελάχιστα φαγητά γίνονται δεκτά με ευχαρίστηση. Όχι ψάρι, όχι πολύπλοκα μαγειρευτά, όχι λαχανικά, σπανίως όσπρια. Η παραδοσιακή μαγειρική έχει απομακρυνθεί από τα γούστα του σημερινού παιδιού και του νέου, που θρέφεται πλέον με τον αμερικανικό, γρήγορο τρόπο»
Να βρεθούν τα επίθετα που λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί, δηλώνοντας τα ουσιαστικά που προσδιορίζουν.
B.1. Να κλίνετε τις παρακάτω συνεκδοχές σε ενικό και πληθυντικό αριθμό: νέους ανθρώπους, γευστικά ενδιαφέροντα, υπέρβαρο παιδί, πρώτη ύλη, περιττές θερμίδες.
Β.2. Να εντοπίσετε την ονοματική και τη ρηματική φράση των παρακάτω προτάσεων.
Α) Ελάχιστα φαγητά γίνονται δεκτά με ευχαρίστηση.
Β) Η παραδοσιακή μαγειρική έχει απομακρυνθεί από τα γούστα του σημερινού παιδιού.
Γ) Το παιδί τρώει ό,τι βρει πιο εύκολο.
Δ) Το αποτέλεσμα είναι περιττές θερμίδες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία.
Β.3. Να βρείτε τα συνθετικά των παρακάτω λέξεων.
Λέξεις
|
Συνθετικά
|
| επιτείνει | |
| πολύπλοκα | |
| υπέρβαρα | |
| περιορισμένες | |
| μακροχρόνιες |
Δ. Σε ένα κείμενο επιχειρηματολογικό, προσπαθείτε να πείσετε τους συμμαθητές σας να ακολουθήσουν μια σωστή διατροφή σε όλη τη διάρκεια της ημέρας γιατί κάνει καλό στην υγεία τους.
