ΕΚΘΕΣΗ:ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ -Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

http://www.vlioras.gr/Philologia/Composition/Eirini_Polemos.htm

Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Πόλεμος και Ειρήνη  Πόλεμος:

 Η ένοπλη σύρραξη ανάμεσα σε κράτη ή μεταξύ ομάδων εντός του ίδιου κράτους. Ο πόλε

μος διακρίνεται ανάλογα με το σκοπό διεξαγωγής και την έκταση που λαμβάνει σε επιθετικό - κατακτητικό, αμυντικό - εθνικοαπελευθερωτικό, εμφύλιο, παγκόσμιο, τοπικό, θρησκευτικό, ολοκληρωτικό (για την ολοκληρωτική εξόντωση του αντιπάλου),. Μπορεί, συνάμα, να λάβει κι άλλες επιμέρους διακρίσεις ανάλογα με τον τρόπο διεξαγωγής του. Έχουμε, έτσι, πόλεμο κατά ξηρά,

 κατά θάλασσα, από αέρος, αστραπιαίο (με ταχύτητα και συνδυασμένη δράση αρμάτων, πυροβολικού και αεροπορίας), χημικό (με χημικά όπλα), βιολογικό (με βιολογικά όπλα), ατομικό – πυρηνικό. 

Ως έγκλημα πολέμου ορίζουμε κάθε πράξη που αντιβαίνει προς το Δίκαιο του Πολέμου∙ ει
δικότερα, κάθε παραβίαση των κανόνων μεταχειρίσεως των αιχμαλώτων πολέμου, καθώς και
 οι δολοφονίες, κακοποιήσεις, εκτοπίσεις ή διώξεις (πολιτικές, φυλετικές, θρησκευτικές) του
 άμαχου πληθυσμού είτε κατά την έναρξη είτε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Ως Ψυχρό Πόλεμο ορίζουμε τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε δύο πλευρές που χαρακτηρίζε
ται από αντιπαλότητα σε όλα τα επίπεδα, χωρίς όμως να παίρνει τη μορφή της ευθείας σύ
γκρουσης. Παράδειγμα ψυχρού πολέμου αποτέλεσε ο παλαιότερος πολιτικός, στρατιωτικός,
 εξοπλιστικός και οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ των Η.Π.Α. και της πρώην Σοβιετικής 
Ένωσης και των συμμάχων τους.

Τρομοκρατία: Η συστηματική χρήση βίας (δολοφονίες, βομβιστικές ενέργειες, απειλές 
για καταστροφές, αεροπειρατείες) εκ μέρους ομάδων, οργανώσεων, μειονοτήτων, ακόμη και
 στρατών ή μυστικών υπηρεσιών, με στόχο να τρομοκρατήσουν λαούς, κυβερνήσεις ή πολιτι
κούς αντιπάλους, προκειμένου να επιτύχουν τους πολιτικούς τους στόχους.

Ειρήνη: Η κατάσταση κατά την οποία δεν υπάρχουν εχθροπραξίες, συγκρούσεις ή αναταρα
χές μεταξύ κρατών ή στο εσωτερικό ενός κράτους.

Κοινωνική ειρήνη: Η κατάσταση κατά την οποία απουσιάζουν οι αναταραχές και οι συ
γκρούσεις ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες ενός κράτους.

Εργασιακή ειρήνη: Η απουσία συγκρούσεων ανάμεσα στους εργαζομένους και τους εργο
δότες.

Τα οφέλη της ειρήνης

Η επικράτηση της ειρήνης ωφελεί τους πολίτες και τις κοινωνίες σε κάθε πιθανό επίπεδο, εφό
σον διασφαλίζει τις αναγκαίες συνθήκες για την ατομική και συλλογική πρόοδο και ευημερία. Ειδικότερα:

Διαφύλαξη της δημοκρατίας. Η ειρήνη επιτρέπει στις πολιτείες να λειτουργούν κατά τρό
πο ομαλό, χωρίς να υπάρχουν οι εντάσεις εκείνες που θέτουν σε κίνδυνο τη δημοκρατική δια
κυβέρνηση. Οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συζητούν τα τυχόν προβλήματα στο πλαίσι
ο ενός διαρκούς δημοκρατικού διαλόγου, αποφεύγοντας τη μισαλλοδοξία και τις εμπάθειες. 
Τα δικαιώματα των πολιτών γίνονται -ή τουλάχιστον υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε να γί
νουν- σεβαστά και οι διάφορες πολιτικές απόψεις βρίσκουν δημοκρατικά την εκπροσώπησή
 τους.

Οικονομική πρόοδος. Βασικό στοιχείο της ειρηνικής περιόδου είναι η απρόσκοπτη οικο
νομική δράση των πολιτών και των κρατών. Η παραγωγική και εμπορική διαδικασία που κρί
νονται απολύτως αναγκαίες τόσο για την οικονομική ανάπτυξη όσο και για την τροφοδοσία
 των κρατών μπορούν να πραγματοποιηθούν ανεμπόδιστα, επιτρέποντας έτσι την παράλλη
λη συνέχιση όλων των λοιπών οικονομικών δράσεων για τη διασφάλιση της οικονομικής ευμά
ρειας.

Πρόοδος σε πολιτισμικό επίπεδο. Η επικράτηση της ειρήνης προσφέρει τη δυνατότητα
 προόδου σε όλες τις πτυχές της πνευματικής και καλλιτεχνικής δράσης, εφόσον οι πολί
τες μπορούν να μορφώνονται, να σπουδάζουν και να ασχολούνται με τις επιστήμες διασφαλί
ζοντας τη γενικότερη πολιτισμική εξέλιξη της κοινωνίας. Εφικτή καθίσταται, συνάμα, κι η δια
κρατική επικοινωνία και συνεργασία σε ζητήματα πολιτισμικού ενδιαφέροντος ενισχύοντας 
αφενός τις δυνατότητες της επιστημονικής έρευνας και επιτρέποντας αφετέρου τη βαθύτερη
 γνωριμία μεταξύ των διαφόρων λαών.

Πρόοδος σε ατομικό επίπεδο. Κάθε πολίτης έχει στο ευνοϊκό πλαίσιο της ειρηνικής διαβίωσης την ευκαιρία να επιδιώξει την πλήρη προσωπική του ανάπτυξη, καθώς και την ελεύθερη δράση σε κάθε τομέα της επαγγελματικής και προσωπικής του ζωής. Προκύπτει, έτσι, ένα θετικό κλίμα που ευνοεί παράλληλα την αρμονική συνύπαρξη των πολιτών σε κοινωνικό επίπεδο και την αγαστή μεταξύ τους συνεργασία.

Λόγοι για τους οποίους καθίσταται δύσκολη η διαρκής διατήρηση της ειρήνης     

Παρά το γεγονός ότι -σε ό,τι μας αφορά- στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπάρ
χουν πολεμικές συγκρούσεις και παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε παγκόσμιο επίπε
δο στον τομέα της διακρατικής συνεργασίας, η ειρήνη δεν αποτελεί δεδομένη κατάσταση
 σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και σήμερα εκτυλίσσονται πολεμικές διενέξεις σε διάφορα σημεία
 της Ασίας και της Αφρικής, ενώ δεν παύει να παρατηρείται και η εμπλοκή δυτικών κρατών σ’
 αυτές τις διενέξεις, αφήνοντας πάντοτε ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας αιφνίδιας επιδείνωσης 
της κατάστασης με την ανεξέλεγκτη επέκταση των πολεμικών συγκρούσεων και την παράλλη
λη συμμετοχή πολλών κρατών.   

Οι λόγοι για τους οποίους δεν επιτυγχάνεται η επικράτηση της ειρήνης διαφοροποιούνται 
ανάλογα με την περίπτωση και εκτείνονται από την προσπάθεια διασφάλισης ζωτικού χώ
ρου για τη δημιουργία εθνικού κράτους μέχρι τη συνεχή ένταση ανάμεσα σε τοπικούς πλη
θυ
σμούς διαφορετικής θρησκευτικής τοποθέτησης. Πέρα, πάντως, από τους επιμέρους αυ
τούς
 λόγους υπάρχουν κι εκείνοι οι παράγοντες που λειτουργούν υπονομευτικά για τη διατήρη
ση 
της ειρήνης σε ευρύτερη κλίμακα. Ειδικότερα:

- Η έντονα παρεμβατική πολιτική των ισχυρών δυνάμεων. Κράτη υψηλής οικονομι
κή
ς και στρατιωτικής ανάπτυξης, όπως είναι οι Η.Π.Α. και η Ρωσία, έχουν την τάση να πα
ρεμ
βαίνουν στα εσωτερικά λιγότερο ισχυρών κρατών προκειμένου να ελέγχουν όσο πληρέστε
ρα
 γίνεται τις διεθνείς εξελίξεις και να βρίσκονται σε ευνοϊκότερη θέση έναντι των ανταγωνι
στικών τους δυνάμεων. Όπως είναι, όμως, εύλογο, τέτοιους είδους παρεμβατικές πολιτικές 
προκαλούν δυσαρέσκεια στα μικρότερης δύναμης κράτη, τα οποία ενδέχεται ανά πάσα στιγ
μή να θελήσουν να αντεκδικηθούν για τις καταπιέσεις και τον έλεγχο που υπομένουν.

Ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής βαρύνονται με πολλαπλές παρεμβάσεις σε άλλα 
κράτη -είτε εμφανείς είτε παρασκηνιακές-, που αποσκοπούσαν σε ποικίλες επιδιώξεις, όπως
 για παράδειγμα την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών, την αξιοποίηση συγκεκριμέ
νων γεωγραφικών θέσεων για στρατιωτικούς λόγους, τη στήριξη φίλιων κυβερνήσεων, την α
νατροπή κυβερνήσεων που δεν συμμορφώνονταν με τις δικές τους αξιώσεις κ.ά.

- Ο εθνικιστικός και θρησκευτικός φανατισμός. Ο φανατισμός είτε προκύπτει από τις
 δημαγωγίες πολιτικών που επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα πατριωτικά αισθήματα των πο
λιτών είτε είναι απόρροια μιας κακώς εννοούμενης θρησκευτικής αγωγής που ενισχύει τη μι
σαλλοδοξία, προκαλεί περιττές εντάσεις και υπονομεύει τις προσπάθειες ειρήνευσης.

- Η συνεχιζόμενη ανισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου. Η βάθυνση των ανισοτή
των που φέρνει τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα σε δεινή οικονομική θέση, τη στιγμή α
κριβώς που οι οικονομικά ισχυροί απολαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερη ευμάρεια, δημι
ουργεί εν δυνάμει επικίνδυνα ρήγματα ακόμη και στο εσωτερικό εύπορων πολιτειών. Οι φτω
χότεροι πολίτες παύουν να αισθάνονται οργανικό μέλος των χωρών τους κι αναζητούν διέξο
δο στη μετανάστευση ή στρέφονται σε εθνικιστικά κόμματα ζητώντας -μάταια- απάντηση
 στην οικονομική τους απελπισία.

Η ίδια ανισοκατανομή, άλλωστε, που καταδικάζει ολόκληρα κράτη σε οικονομικό μαρασμό
 και συνεχή εξάρτηση από τα ισχυρότερα, προετοιμάζει το έδαφος μελλοντικών εντάσεων κι 
ενισχύει φαινόμενα τρομοκρατίας. Η αδιαφορία των ισχυρών εξωθεί μέλη των φτωχότερων
 κρατών σε ακραίες επιλογές βίας, προκειμένου να καταστήσουν αισθητή την αντίδρασή
 τους στον υπέρμετρο πλουτισμό των λίγων εις βάρος των πολλών.

- Η έμφαση που δίνεται στα προγράμματα εξοπλισμού. Στο πλαίσιο του ανταγωνι
σμού -σε κάθε πιθανό επίπεδο- τα κράτη προχωρούν σε συνεχείς εξοπλισμούς, εξασφαλίζο
ντας ολοένα και πιο φονικά οπλικά συστήματα, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για τις συνέ
πειες μιας γενικευμένης πολεμικής αναμέτρησης.

Άλλωστε, ενώ θα περίμενε κανείς πως η εμπειρία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου θα εί
χε ωθήσει τις κυβερνήσεις στην υιοθέτηση μιας συλλογικής πολιτικής αφοπλισμού, η πραγ
ματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Κάθε κράτος αφιερώνει σημαντικό τμήμα του προϋπο
λογισμού του για τη διασφάλιση και δημιουργία όπλων, πιστεύοντας πως ο φόβος θα λειτουρ
γήσει ως το αντικίνητρο εκείνο που θα αποτρέψει επιθετικές κινήσεις δυνητικών αντιπά
λων.

- Οι μνήμες παλαιότερων εχθροτήτων. Σε πολλές περιπτώσεις οι λαοί έχουν την τάση 
να διατηρούν ασίγαστη τη μνήμη προγενέστερων πολεμικών αναμετρήσεων ή εντάσεων, δυ
σχεραίνοντας έτσι την όποια προσπάθεια ειρηνικής συνύπαρξης. Σε αυτό συντείνουν συχνά
 λαϊκιστές πολιτικοί, οι οποίοι εκμεταλλεύονται κάθε πιθανό τρόπο για να ενισχύσουν ή να
 προκαλέσουν εθνικιστικά συναισθήματα στους πολίτες.

Πώς μπορεί να διαφυλαχτεί η ειρήνη

Η προσπάθεια διασφάλισης της ειρήνης σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί σε μεγάλο βαθμό
 μια σχεδόν ανέφικτη επιδίωξη, εφόσον τα κράτη και οι εθνικές οντότητες δεν έχουν την προ
θυμία να προβούν σε υποχωρήσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανταγωνισμοί και τα
 αντικρουόμενα συμφέροντά τους. Εντούτοις, αυτό δεν καθιστά μάταια ή χωρίς ουσία την
 προσπάθεια διαφύλαξης της ειρήνης, τουναντίον της προσδίδει μεγαλύτερη αξία, καθώς μέ
σω αυτής μπορεί να αποτραπεί μια ενδεχόμενη γενίκευση των φιλοπόλεμων τάσεων.

- Ενεργή και αμερόληπτη στάση των διεθνών οργανισμών. Η ειρήνη μεταξύ των επι
μέρους κρατών είναι ζήτημα που αφορά συνολικά τη διεθνή κοινότητα∙ δεν θα πρέπει, όμως,
 οι διεθνείς οργανισμοί να παρεμβαίνουν στις διακρατικές εντάσεις επιλεκτικά και μόνο ό
ταν εξυπηρετούνται συγκεκριμένα συμφέροντα, διότι έτσι υπονομεύεται το κύρος και η απο
τελεσματικότητά τους. Έχει παρατηρηθεί, άλλωστε, πως σε πολλές περιπτώσεις κι ενώ η πα
ρέμβασή τους θα μπορούσε να αποτρέψει εξαιρετικά δυσμενείς καταστάσεις, έχουν επιλέξει 
την αδράνεια προκειμένου να μην δυσαρεστήσουν κάποιο από τα ισχυρά μέλη τους.

Οι διεθνείς οργανισμοί, επομένως, και ιδίως ο ΟΗΕ, θα πρέπει να επιχειρούν την επίλυση
 των διακρατικών εντάσεων με αμεροληψία και σταθερότητα, χωρίς να επιδεικνύουν ανοχή 
στις παρεκκλίσεις συγκεκριμένων κρατών. Μια τέτοια στάση σταθερής πολιτικής θα ενισχύ
σει την εμπιστοσύνη στην αντικειμενικότητα του οργανισμού και θα καταστήσει σαφώς πιο
 αποτελεσματικές τις παρεμβάσεις του.

- Προσπάθεια απάλειψης ή περιορισμού των ανισοτήτων. Ένα σημαντικό βήμα για
 τη διασφάλιση της ειρήνης είναι η εκκίνηση εκείνου του σχεδιασμού που θα επιφέρει μια 
σταδιακή εξισορρόπηση στην κατανομή των ωφελειών του παγκόσμιου πλούτου και των διά
φορων τεχνολογικών εξελίξεων. Αποτελεί, άλλωστε, προφανές δεδομένο πως προκειμένου 
να εκλείψουν οι κοινωνικές, αλλά και οι διακρατικές εντάσεις θα πρέπει να αντιμετωπιστούν
 ριζικά τα γενεσιουργά αίτια. Έτσι,  θα πρέπει να γίνει έγκαιρα σαφές πως η διαρκής αύξηση 
του χάσματος ανάμεσα στους εύπορους και τους οικονομικά ασθενείς, δεν μπορεί παρά να
 προκαλεί έντονα και βίαια ξεσπάσματα.

- Τήρηση συναινετικής πολιτικής αφοπλισμού. Οι επιμέρους κυβερνήσεις οφείλουν
 να αντιληφθούν και να αποδεχτούν τους κινδύνους που εμπεριέχει η συνεχής εξοπλιστική 
τακτική τους. Ιδίως, μάλιστα, σε ό,τι αφορά τα όπλα μαζικής καταστροφής, όπως είναι τα
 πυρηνικά, δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτή καμία στάση ανοχής για τη συνέχιση των αντί
στοιχων προγραμμάτων έρευνας και κατασκευής. Όσο κρίσιμη κι αν θεωρούν ορισμένα κρά
τη την ενίσχυση του στρατού τους με όπλα σύγχρονης τεχνολογίας, δεν μπορεί να δικαιολογη
θεί η κατοχή όπλων ικανών να αφανίσουν ολόκληρες πόλεις και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή 
σε ολόκληρο τον πλανήτη.

- Πολύπλευρη συνεργασία μεταξύ των κρατών. Τα κράτη που έχουν μεταξύ τους ιστορι
κές διαφορές, θα πρέπει να προχωρούν σε πολύπτυχες συνεργασίες τόσο σε οικονομικό όσο 
και σε πολιτιστικό επίπεδο προκειμένου να ενισχύουν στους πολίτες τους το αίσθημα της α
μοιβαίας εμπιστοσύνης. Μέσω των συνεργασιών αυτών, άλλωστε, θα εμπεδώνεται πληρέστε
ρα η έννοια της κοινά επωφελούς συνύπαρξης, ώστε να δίνεται ένα σημαντικό κίνητρο στους
 πολίτες να λησμονούν τις εντάσεις του παρελθόντος και να εκτιμούν τα οφέλη που μπορούν 
να προκύψουν στο μέλλον.

- Κλίμα σεβασμού των πολιτιστικών και θρησκευτικών διαφορών. Κάθε πολιτεία
 οφείλει να καλλιεργεί στους πολίτες της ένα θετικό κλίμα αποδοχής της διαφορετικότητας, 
προκειμένου να περιορίζονται οι εντάσεις που προκύπτουν από την αδυναμία ορισμένων πο
λιτών να σεβαστούν τις θρησκευτικές ή άλλες ιδιαιτερότητες των άλλων χωρών. Η έμφαση 
θα πρέπει να δίνεται στην εύρεση των σημείων επαφής και όχι στα στοιχεία εκείνα που διαφο
ροποιούν τις επιμέρους εθνότητες και θρησκείες.

- Προσεκτική προσέγγιση των εθνικών θεμάτων από τα Μ.Μ.Ε. Τα μέσα μαζικής ενη
μέρωσης οφείλουν να παρουσιάζουν με προσοχή εκείνα τα ζητήματα που ενδέχεται να ωθήσο
υν τους πολίτες σε εθνικιστικές επιλογές και να αποφεύγουν την ατεκμηρίωτα αρνητική προ
βολή άλλων κρατών και ιδίως εκείνων με τα οποία η χώρα είχε αντιμετωπίσει στο παρελθόν 
προβλήματα.

Ενώ, με παρόμοια προσοχή θα πρέπει να γίνεται και ο χειρισμός θρησκευτικών ζητημάτων,
 προκειμένου να αποφεύγεται η πρόκληση αρνητικών συναισθημάτων για τις εθνότητες εκεί
νες που έχουν διαφορετικό θρησκευτικό προσανατολισμό.

- Έμφαση στην ανθρωπιστική παιδεία. Η αγωγή των νέων θα πρέπει να βασίζεται 
στην ανθρωπιστική παιδεία προκειμένου να διαμορφώσουν μια βαθιά θετική στάση απένα
ντι σε ό,τι αφορά το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ιδιαίτερη αξία της ανθρώ
πινης ζωής. Οι νέοι καλούνται να αντιμετωπίζουν με ανεκτικότητα κάθε πολιτισμική ή θρη
σκευτική διαφορετικότητα και παράλληλα να έχουν ουσιαστικό σεβασμό για την παράδοση
 και την ιστορική πορεία κάθε λαού.

Καίριο ζητούμενο, συνάμα, είναι να κατανοούν οι νέοι την αξία της με σεβασμό προσέγγισης
 όλων των ανθρώπων στο πλαίσιο ενός υγιούς οικουμενισμού, με την παράλληλη απόρριψη
 του εθνικισμού και του ρατσισμού.

Οι αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου

Μια πολεμική σύγκρουση, ανεξάρτητα από τις ειδικότερες επιδιώξεις της, επιφέρει καταστρο
φικές και οδυνηρές συνέπειες στις εμπλεκόμενες παρατάξεις. Ακόμη, άλλωστε, και για την 
πλευρά που πιθανώς θα επικρατήσει της αναμέτρησης, οι συνέπειες ξεπερνούν πολλές φορές
 τα όποια οφέλη του πολέμου. Ειδικότερα:

- Απώλειες ανθρώπων. Η πλέον επώδυνη επίπτωση ενός πολέμου είναι σαφώς το γεγονός
 ότι στο πλαίσιό του χάνονται πολλές ανθρώπινες ζωές∙ απώλεια που δεν μπορεί να συγκριθεί
 με καμία υλική καταστροφή και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από κανένα υλικό κέρδος.

- Κοινωνική αποδιοργάνωση. Οι συνθήκες του πολέμου, με τις ανθρώπινες απώλειες, την
 οικονομική δυσπραγία, τις υλικές καταστροφές και τη δυσκολία τροφοδοσίας, δημιουργούν
 μια κατάσταση χάους που φέρνει στην επιφάνεια τις χειρότερες πτυχές του ανθρώπινου χα
ρακτήρα. Οι πολίτες στρέφονται συχνά ο ένας εναντίον του άλλου ή εξωθούνται κατά χιλιά
δες στη μετανάστευση προκειμένου να διασφαλίσουν μια ευκαιρία επιβίωσης.

Η κοινωνία αδυνατεί να λειτουργήσει ομαλά, τα φαινόμενα βίας αποτελούν μια καθημερινή
 πραγματικότητα και οι δημοκρατικοί θεσμοί καταρρέουν.

- Υλικές καταστροφές και οικονομική κατάρρευση. Ο πόλεμος χαρακτηρίζεται για 
τις πολλαπλές καταστροφές των υποδομών της χώρας, αλλά και για το γεγονός ότι καθιστά 
ανενεργές τις παραγωγικές της δυνάμεις. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η
 έλλειψη σε όλες τις τροφές, που επιτείνει την ήδη επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση των 
πολιτών.

Read more: http://latistor.blogspot.com/2015/10/blog-post_21.html#ixzz4AnoEKMeR

http://oxynoia.blogspot.gr/2012/03/blog-post_4817.html


NΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ, ΕΙΡΗΝΗ / ΠΟΛΕΜΟΣ)



ΕΙΡΗΝΗ < αρχ. ελλ. ρήμα είρω (= ενώνω)
Η αξία της ειρήνης


Oι άνθρωποι νιώθουν ασφαλείς & αναπτύσσουν τις δημιουργικές ικανότητές τους για την επίτευξη του ατομικού και συλλογικού συμφέροντος με αυτοπεποίθηση και πίστη στο μέλλον. σεβασμός ανθρώπινης αξιοπρέπειας και δικαιωμάτων > ισότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη. Oικονομική ανάπτυξη, βελτίωση του βιοτικού επιπέδου (επένδυση χρημάτων σε βιομηχανία, γεωργία, εμπόριο & όχι σε εξοπλισμούς / αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού / επίλυση κοινωνικών προβλημάτων όπως η φτώχεια και η ανεργία). Άνθηση γραμμάτων και τεχνών, ελεύθερη έκφραση καλλιτεχνικής δημιουργίας, εξάπλωση παιδείας. Η επιστημονική έρευνα & τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου με στόχο την ανακούφισή του από τα προβλήματα που τον ταλαιπωρούν. Συνεργασία & συναδέλφωση λαών, διάλογος, γόνιμη ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων, αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων.
Αίτια των πολέμων


- οικονομικά συμφέροντα & ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών


- εθνικισμός (= πίστη ενός έθνους ότι είναι ανώτερο από όλα τα άλλα & πρέπει να τα εξουσιάζει), θρησκευτικός φανατισμός, ρατσισμός > μίσος, εχθρότητα


- η πολεμική βιομηχανία (το εμπόριο όπλων αποφέρει τεράστια κέρδη)


- οι επεκτατικές βλέψεις διαφόρων ηγετών για την ικανοποίηση των πολιτικών φιλοδοξιών τους


- ο υπερπληθυσμός


- η επεκτατική πολιτική ορισμένων κρατών που επιδιώκουν να αποκτήσουν ηγεμονικό ρόλο & να εξουσιάσουν τους υπόλοιπους λαούς


- το μίσος μεταξύ χωρών για παλαιότερες διενέξεις
Συνέπειες των πολέμων


- τραγικός απολογισμός θυμάτων (μαζικές εκτελέσεις, δολοφονίες, βασανιστήρια, λιμοί, επιδημίες)


- το μίσος σε συνδυασμό με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί τους ανθρώπους σε αποτρόπαιες πράξεις, τους κάνει ατομιστές, καχύποπτους και αδίστακτους (κατάργηση αγάπης, σεβασμού, ανθρωπιάς / επικρατεί ο νόμος του ισχυρότερου)


- όλοι οι τομείς της οικονομίας (εμπόριο, γεωργία, βιομηχανία) πλήττονται & δημιουργούνται ελλείψεις σε υλικά αγαθά > υποσιτισμός


- καταστροφή φυσικού & οικιστικού περιβάλλοντος / υλικές ζημιές κυρίως σε έργα υποδομής


- η επιστήμη & η τεχνολογία τίθενται στην υπηρεσία του πολέμου ενώ αναστέλλεται η καλλιτεχνική & πνευματική δημιουργία


- αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις στα άτομα που έχουν βιώσει την εμπειρία του πολέμου
Τρόποι αποφυγής των πολέμων


- Η ανάπτυξη ανθρωπιστικής παιδείας θα δημιουργήσει ώριμους & σκεπτόμενους ανθρώπους που δεν θα παρασύρονται από το φανατισμό & τις προκαταλήψεις αλλά θα ενδιαφέρονται για το καλό του συνόλου. Το σχολείο μέσα από τη διδασκαλία της ιστορίας & της λογοτεχνίας πρέπει να δώσει έμφαση στα δεινά που προκαλεί ο πόλεμος και να καλλιεργήσει τα φιλειρηνικά αισθήματα του ατόμου. Επίσης μπορεί να γνωρίσει στο μαθητή την ιστορία και τον πολιτισμό των άλλων λαών, να τονίσει τις ομοιότητες και τα κοινά στοιχεία στον τρόπο ζωής και τις αντιλήψεις τους, εξουδετερώνοντας τα στερεότυπα που γεννούν τα μίση και τις εχθρότητες.


- Τα Μ.Μ.Ε. να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη σχετικά με τις τραγικές συνέπειες του πολέμου & να προτρέπουν τους πολίτες να πιέζουν τις κυβερνήσεις σε περίπτωση που με τις ενέργειές τους θέτουν την ειρήνη σε κίνδυνο.


- Οι διεθνείς οργανισμοί (Ο.Η.Ε.) πρέπει να ανακτήσουν το κύρος τους & να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των λαών, το σταδιακό αφο πλισμό των κρατών, την τήρηση του διεθνούς δικαίου.


- Οι πνευματικοί άνθρωποι με το έργο τους & την ενεργή συμμετοχή τους στα κοινά μπορούν να διαδίδουν και να υπερασπίζονται τα ιδανικά της ειρήνης, δίνοντας έτσι το παράδειγμα στους υπόλοιπους ανθρώπους.


- Ο ρόλος της τέχνης είναι σημαντικός. Η καλλιτεχνική δημιουργία με την ευαισθησία που τη διακρίνει μπορεί να αφυπνίζει τους ανθρώπους για τα δεινά του πολέμου και να τους ωθεί στη διεκδίκηση μιας ειρηνικής κοινωνίας.
Η εύθραυστη σημερινή ειρήνη


Ο 20ος αιώνας σημαδεύτηκε από δυο παγκόσμιους πολέμους με εκατομμύρια θύματα και σοβαρές υλικές απώλειες για τους εμπλεκόμενους. Το αίτημα των λαών για ειρήνη έγινε πιο έντονο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αγριότητες που σημειώθηκαν και η χρήση της ατομικής βόμβας συνέβαλε στη συνειδητοποίηση ότι μια νέα παγκόσμια σύγκρουση θα ήταν ολέθρια για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Έτσι υπογράφτηκαν διακηρύξεις και συμφωνίες μεταξύ των κρατών και ιδρύθηκαν διεθνείς οργανισμοί που εργάζονται για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των λαών με ομαλό τρόπο. Η ειρήνη αυτή όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί γνήσια. Σε αρκετές χώρες του Τρίτου κόσμου μαίνονται αρκετές εστίες συγκρούσεων και εκείνο που προβάλλεται κατά κύριο λόγο είναι η δύναμη των όπλων & ο εκφοβισμός του αντιπάλου κι όχι οι ανθρωπιστικές αξίες της ισότητας, της αλληλεγγύης και της συναδέλφωσης. Μια τέτοια ειρήνη μπορεί εύκολα να ανατραπεί αν αναλογιστούμε μάλιστα τους συνεχείς εξοπλισμούς των κρατών με νέα και πιο αποτελεσματικά όπλα, τους αυξανόμενους ανταγωνισμούς, τα ποικίλα συμφέροντα, την άρνηση συνεργασίας στα πλαίσια του διαλόγου και της ανεκτικότητας.










« Κανένας δεν είναι τόσο ανόητος, ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη »


Ηρόδοτος, Ιστορία, Α, 78

Τρίτη, 7 Μαΐου 2013

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ: ΠΟΛΕΜΟΣ - ΕΙΡΗΝΗ.

ΕΙΡΗΝΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Ειρήνη είναι η κατάσταση φιλία αμοιβαίας κατανόησης, αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπων ή λαών, με σκοπό την πορεία προς την πρόοδο και την ευημερία, βασισμένη στο διάλογο και τις αξίες του ανθρωπισμού.

Σύμφωνα με τον Έριχ Φρομ η λέξη ειρήνη χρησιμοποιείται με διττή σημασία: από τη μία με την έννοια του μη πολέμου ή της μη χρήσης βίας για την επίτευξη ορισμένων στόχων, αυτό θα ήταν ο αρνητικός της ορισμός, ενώ, αντίθετα, σύμφωνα με το θετικό της ορισμό, η ειρήνη είναι η κατάσταση της αδελφικής αρμονίας όλων των ανθρώπων. Όταν σήμερα γίνεται λόγος για την ειρήνη γενικά, κανείς δε σκέφτεται την αρμονική αλληλεγγύη των ανθρώπων ούτε την πλήρη εξέλιξη του ανθρώπου από ψυχολογική άποψη, αλλά το μη πόλεμο. 

ΜΟΡΦΕΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:

α) Ατομική: ψυχική γαλήνη και ηρεμία.

β) Οικογενειακή: αρμονικές και φιλικές διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στην οικογένεια.

γ) Εθνική: ομοψυχία, αλληλεγγύη μεταξύ των ομοεθνών.

δ) Παγκόσμια: φιλία μεταξύ των λαών, πραγματική αρμονία.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:

Αρχαία Ελλάδα: η ειρήνη επικεντρώνεται τόσο στις σχέσεις ανάμεσα στους πολίτες μιας πόλης όσο και στις σχέσεις ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις. Κίνητρο της φιλειρηνικής σκέψης είναι η ενδυνάμωση του ελληνικού κόσμου στον αέναο αγώνα του κατά των βαρβάρων που έρχονταν κυρίως από την ανατολή.

Ρωμαϊκή εποχή: η Pax Romana ταύτιζε την αιώνια ειρήνη με την απεριόριστη, χρονικά και χωρικά, ρωμαϊκή κυριαρχία στο γνωστό κόσμο.

Μεσαίωνας: η Pax Christi είναι η σύμβαση ανάμεσα στο Θεό και τους χριστιανικούς λαούς. Ο Θεός παραχωρεί μέσω του ηγεμόνα, την ειρηνική συμβίωση με αντάλλαγμα το σεβασμό και την υποταγή στο θεϊκό νόμο.

Νεότερη εποχή: την ιδέα της ειρήνης υπό το πρίσμα της εσωτερικής κρατικής πολιτιστικής ταυτότητας και του εξωτερικού περίγυρου, δέχονται ως δεδομένη οι κυριότεροι πολιτικοί φιλόσοφοι (Χομπς, Ρουσσώ, Καντ κ.α.).

ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:

Α. Για το άτομο:

- Ολοκληρώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα, καλλιεργώντας τα ανθρωπιστικά ιδεώδη.

- Δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή του ανθρώπου.

- Δημιουργεί το απαραίτητο κλίμα αγάπης και ασφάλειας μέσα στο οποίο ο άνθρωπος μπορεί να γευτεί τους καρπούς της εργασίας του και τα αγαθά του πολιτισμού.

- Οδηγεί τον άνθρωπο στην επιδίωξη της πνευματικής και ηθικής του εξύψωσης.

- Απαλλάσσει το άτομο από το φόβο του βίαιου θανάτου, την ανασφάλεια. Ο άνθρωπος διακατέχεται από αισθήματα ηρεμίας, ασφάλειας, αισιοδοξίας για το μέλλον.

Β. Για την κοινωνία:

- Αποτελεί τον βασικότερο κρίκο συνοχής των ανθρώπων.

- Παρακινεί σε ειρηνικά έργα που συμβάλλουν στην πρόοδο και την ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας.

- Φέρνει σε επαφή τους λαούς όλης της γης, προωθείται η συνεργασία.

- Καλλιεργεί το διάλογο ως μοναδικό μέσο επίλυσης των διαφορών.

- Αναπτύσσεται η οικονομική ζωή, ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο των λαών.

- Προωθούνται τα γράμματα, οι τέχνες, οι επιστήμες.

- Καλλιεργείται ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα.

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ:

- Η παγκόσμια οικονομική κρίση και ειδικότερα η ενεργειακή κρίση.

- Οι οικονομικοί ανταγωνισμοί για την προώθηση των προϊόντων στις διεθνείς αγορές.

- Τα συμφέροντα των μεγάλων πολεμικών βιομηχανιών που αναζητούν αγορές και δημιουργούν τεχνητές κρίσεις.

- Οι ιμπεριαλιστικές και μιλιταριστικές αντιλήψεις και η αρρωστημένη φιλοδοξία κάποιων ηγετών.

- Οι στρατιωτικοί ανταγωνισμοί και η τελειοποίηση των όπλων μαζικής καταστροφής, ο κίνδυνος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος που θα σημάνει το τέλος της ανθρωπότητας.

- Η εμφάνιση συνεχώς καινούριων εστιών πολέμου σε πολλά μέρη του κόσμου που υποσκάπτουν τη διεθνή συνεργασία και την παγκόσμια ισορροπία.

- Οι πολιτικές σκοπιμότητες, καπηλεία των ειρηνιστικών κινημάτων.

- Οι αποικιοκρατικές τάσεις, τα διπλωματικά παρασκήνια, η διεθνής κατασκοπεία, ο αποκλεισμός του διαλόγου, η αδιαλλαξία των πολιτικών ηγετών.

- Η κρίση όλων των αξιών, η αμφισβήτηση των ειδώλων, των ιδανικών.

- Ο φανατισμός σε οποιαδήποτε, το τοπικιστικό πνεύμα, ο εθνικισμός, ο ρατσισμός.

- Η μεγάλη διαφορά στην κατανομή του πλούτου μεταξύ των λαών.

- Τα επιθετικά, βίαια ένστικτα του ανθρώπου, η απληστία, η δίψα για κυριαρχία.

- Η μισαλλοδοξία, οι θρησκευτικές έριδες.

- Η έλλειψη κριτικής στάσης, η ευπιστία, η ορμητικότητα.

- Το ατομικό συμφέρον, η πλεονεξία και η φιλοξενία.

- Η αποχή των πνευματικών μας ηγετών που δεν καθοδηγούν και ευαισθητοποιούν τον άνθρωπο.

ΤΡΟΠΟΙ ΕΔΡΑΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:

- Ενημέρωση σε πλατιά βάση, συνειδητοποίηση κάθε ανθρώπου ξεχωριστά της μεγάλης αξίας και σημασίας της ειρήνης. Αφύπνιση κυρίως των νέων.

- Ανθρωπιστική παιδεία για την κατανόηση των αγαθών της ειρήνης.

- Συμβολή των επιστημόνων και των πνευματικών ανθρώπων που μπορούν να ενημερώσουν και να προβληματίσουν τους ανθρώπους.

- Ενίσχυση των πολιτικών που θα εργαστούν για την ύπαρξη συνεργασίας μεταξύ των κρατών, εκδημοκρατισμός στην πολιτική ζωή των κρατών.

- Χρησιμοποίηση του διαλόγου ως μοναδικού μέσου επίλυσης των διαφορών.

- Μείωση των πυρηνικών όπλων και σταδιακή κατάργησή τους (ύφεση, αφοπλισμός).

- Ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των κρατών μέσα από πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων.

- Συμμετοχή σε φιλειρηνικά κινήματα και οργανώσεις που έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση στις πολιτικές ηγεσίες.

- Διεθνοποίηση, μαζικοποίηση του ειρηνιστικού κινήματος.

- Οι διεθνείς οργανισμοί είναι αναγκαίο να αποκτήσουν πραγματική ισχύ, ώστε οι αποφάσεις τους να μην παραμένουν απλά προσδοκίες.

- Ίσες ευκαιρίες για κοινωνική ανάδειξη και ατομική ευημερία.

ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ:

«Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος, ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη. Γιατί στην ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς, ενώ στον πόλεμο οι γονείς τα παιδιά»

                                                                                                      Ηρόδοτος

«Αν γίνει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, ο τέταρτος θα γίνει με πέτρες και με ρόπαλα».

                                                                                                      Αϊνστάιν

«Ο παιδαγωγός πρέπει να μαθαίνει στο νέο ν’ αγαπά δύο πράγματα, την ειρήνη και την εργασία και να μισεί ένα, τον πόλεμο»

                                                                                                 Ανατόλ Φρανς 

ΠΟΛΕΜΟΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Πόλεμος είναι η βίαιη και παράλογη επίλυση των διαφορών που δημιουργούνται μεταξύ ανθρώπων ή λαών, με τη δύναμη των όπλων. Αυτός ο τρόπος επίλυσης των διαφορών οδηγεί αναπόφευκτα στη φρίκη, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αναστολή της προόδου.

ΕΙΔΗ ΠΟΛΕΜΟΥ:

α) Αμυντικοί.

β) Επιθετικοί.

γ) Απελευθερωτικοί.

ΜΕΣΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΠΟΛΕΜΟΥ:

α) Συμβατικά όπλα.

β) Χημικά όπλα.

γ) Πυρηνικά όπλα.

Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος γράφει πως ο πόλεμος άρχισε να χάνει ένα μέρος από την ομορφιά που είχε σε παλαιότερες εποχές (την ψυχική ευγένεια των αντιπάλων, την εντιμότητα των ηρώων και των ιπποτών), όταν ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τα εκηβόλα όπλα. Οι ακήρυχτοι πόλεμοι, οι πόλεμοι της ενέδρας, οι αιφνιδιασμοί, η συντριβή του ηθικού των αντιπάλων, χτυπώντας τον άμαχο πληθυσμό, είναι έξω από τους κανόνες του αιματηρού παιχνιδιού που είναι ο πόλεμος.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:

- Απώλειες σε έμψυχο υλικό, αναρίθμητα θύματα, κυρίως νεαρής ηλικίας, στρατόπεδα συγκέντρωσης, γενοκτονίες, αναπηρίες, επιδημίες à μείωση του πληθυσμού.

- Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, μόλυνση της ατμόσφαιρας, του εδάφους, όξινη βροχή, καταστροφή του όζοντος, ραδιενέργεια, κίνδυνος εξαφάνισης κάποιων φυτών και ζώων.

- Παράλυση της οικονομίας: αδρανοποιούνται οι διάφοροι τομείς παραγωγής εκτός από εκείνον της παραγωγής οπλικών συστημάτων, εγκαταλείπεται η καλλιέργεια της γης, αυξάνεται ο πληθωρισμός, τα αγαθά είναι δυσεύρετα, προωθείται η «μαύρη αγορά» και η αισχροκέρδεια, μειώνεται το βιοτικό επίπεδο.

- Καταστροφή οικιστικού περιβάλλοντος^. Ισοπεδώνονται οικοδομήματα, αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία τέχνης, όλα γενικά τα αγαθά του πολιτισμού που δημιούργησαν οι άνθρωποι ανά τους αιώνες.

- Πνευματική στασιμότητα, οπισθοδρόμηση των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, αμάθεια, αναλφαβητισμός à ηθική διαφθορά: καταπατούνται οι αξίες, τα ιδανικά, κλονίζονται οι κοινωνικοί θεσμοί, αυξάνεται η βία και η εγκληματικότητα, οι άνθρωποι δρουν βασισμένοι στα ένστικτα και τα πάθη.

- Αύξηση ψυχολογικών προβλημάτων, αβεβαιότητα, ανασφάλεια για το αύριο, πληγές που δε γιατρεύονται ποτέ.

- Επικρατεί σκληρότητα, απανθρωπιά, εκμετάλλευση, έλλειψη αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο, ατομισμός, μίσος, τρόμος, φρίκη.

- Αν ο πόλεμος είναι πυρηνικός, η εικόνα του δε θα είναι στιγμιαία, γιατί ένας τέτοιος πόλεμος θα είναι και ο τελευταίος.

ΘΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ:

Οι αμυντικοί και απελευθερωτικοί πόλεμοι θεωρούνται δίκαιοι, σε αντίθεση με τους επιθετικούς, και καλλιεργούν την εθνική συνείδηση, την αλληλεγγύη, την αγωνιστικότητα, τον ηρωισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δικαιολογούν αυτές τις μορφές πολέμου και μάχονται ενάντια σε κάθε επεκτατικό και άδικο πόλεμο. Από την αρχαία εποχή η συντριπτική πλειοψηφία των ιστορικών και φιλοσόφων, μην παραβλέποντας το αγαθό της ειρήνης, δικαίωνε και σ’ ένα ποσοστό δικαιολογούσε τον πόλεμο σαν αναγκαιότητα πολλαπλής μορφής (Ηρόδοτος, Δαρβίνος, Μαρξ, Νίτσε κ.α.).

Υπάρχουν και φιλοπόλεμοι που εφαρμόζουν τη ρήση των Ρωμαίων «αν θέλεις ειρήνη παρασκεύαζε πόλεμο» και θεωρούν τον πόλεμο πηγή έμπνευσης στις τέχνες και τα γράμματα, πηγή δημιουργίας στις επιστήμες, αναγκαίο συστατικό εκτόνωσης και ψυχικής ισορροπίας, αναγκαιότητα, μέσο διατήρησης της οικολογικής ισορροπίας. 

http://laventer.blogspot.gr

Οι συνέπειες των πολέμων είναι ανυπολόγιστες σ’ όλους τους τομείς: κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτιστικό 
Με τους πολέμους διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής αλλά και της ηθικής υπόστασης και της αξιοπρέπειας του ατόμου. Χάνονται μαζικά ανθρώπινες ζωές, ενώ το σωματικό άλγος από τους τραυματισμούς και η ψυχική οδύνη από την κυριαρχία του φόβου, της ανασφάλειας, του πόνου για την απώλεια των αγαπημένων είναι ανείπωτα. Προκαλούνται ασθένειες και γενετικές ανωμαλίες σε περίπτωση χρήσης χημικών ή ραδιενεργών ουσιών, ενώ ο άνθρωπος αποκτηνώνεται, διαφθείρονται οι συνειδήσεις, εφόσον το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί σε βία και αγριότητα και η βαρβαρότητα επικρατεί της ευγένειας. Οι ηθικοί δεσμοί ατόμων και λαών καταλύονται. Φυσικά, δεν είναι χωρίς σημασία και οι υλικές και οικονομικές συνέπειες. Οι πολεμικές δαπάνες απομυζούν τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ οι λειτουργίες της οικονομικής ζωής αναστέλλονται, επιφέροντας τον οικονομικό μαρασμό. Σειρά έχουν οι επιπτώσεις στον πολιτισμό. Καταστρέφονται μνημεία που αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού, αναστέλλεται η καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών, οπισθοδρομούν οι επιστήμες, με εξαίρεση αυτές που έχουν άμεση εφαρμογή στον πόλεμο. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, ειδικά σήμερα με τη χρήση σύγχρονων χημικών ή ραδιενεργών όπλων, είναι ανεπανόρθωτες. Καταστρέφεται σε βάθος χρόνου η χλωρίδα και η πανίδα, μολύνεται το έδαφος, ο αέρας και τα ύδατα, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος ολοκληρωτικής καταστροφής του πλανήτη.


 Υπάρχουν τρόποι για να ξεφύγει ο άνθρωπος από το φαύλο κύκλο του πολέμου; 
Αναμφίβολα, μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης είναι η παιδεία, μια παιδεία ανθρωπιστική, χάρη στην οποία ο άνθρωπος θα κατορθώσει ν’ αναπτύξει τη λογική και την αγάπη στηριζόμενος στο βίωμα της παγκόσμιας αδελφοσύνης. Μέσο για την απόκτηση μιας τέτοιας παιδείας θα αποτελέσει ένα πρόγραμμα σπουδών που θα προσανατολίζεται στην ανύψωση του πνευματικού επιπέδου, στην προβολή, δηλαδή, ενός νέου τύπου ανθρώπου, σκεπτόμενου, έντιμου και ανθρωπιστή. Ο ανθρωπισμός συντελεί στην ουσιαστική γνωριμία και επικοινωνία με τους άλλους, στην καλλιέργεια συλλογικής, πανανθρώπινης, οικουμενικής συνείδησης, στοιχεία απαραίτητα, ώστε να δημιουργηθούν ικανά στελέχη, που θα ανορθώσουν με την αποτελεσματικότητά τους την παραγωγικότητα και την οικονομία των χωρών τους. Η αποφυγή του πολέμου ως λύσης για την αντιμετώπιση των διαφορών και η συνακόλουθη εδραίωση μιας διαρκούς ειρήνης προϋποθέτουν πρώτα απ’ όλα την αντίστοιχη θετική πολιτική βούληση των ηγεσιών, η οποία δεν μπορεί να προκύψει με ηγέτες που δεν διαπνέονται από τα ανθρωπιστικά ιδανικά. Τέλος, στον αγώνα της ανθρωπότητας για την εμπέδωση της ειρήνης πολύτιμη είναι η αξιοποίηση όλων εκείνων των στοιχείων του πολιτισμού που λειτουργούν ενωτικά: της επιστήμης, της τέχνης και του αθλητισμού. Με την επιστήμη, την τέχνη και τον πολιτισμό ενισχύονται οι πνευματικοί δεσμοί, καλλιεργούνται και αναπτύσσονται οράματα και εδραιώνεται μια συνείδηση παγκοσμιότητας που ενοποιεί κάτω από κοινούς στόχους ανάπτυξης και προόδου όλη την ανθρωπότητα.