ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ. Η Ανελίς «Άνε» Μαρί Φρανκ γεννήθηκε στη Φραγκφούρτη στις12 Ιουνίου του 1929. Ήταν η δεύτερη κόρη του επιχειρηματία Ότο Φρανκ (1889-1980) και της Εντίτ Χολέντερ (1900-1945). Η πρωτότοκη κόρη της οικογένειας ονομαζόταν Μαργκότ (1926-1945) . Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933, η οικογένεια Φρανκ μετακόμισε στο Άμστερνταμ. Αντιμετωπίζοντας την απειλή της εκτόπισης σε στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων, ο Ότο Φρανκ και η οικογένειά του αποφάσισαν να κρυφτούν στην αποθήκη της επιχείρησής τους στο Άμστερνταμ (1942). Έχοντας εξασφαλισμένη τη διατροφή και τη βοήθεια ορισμένων φίλων τους μη Εβραίων, παρέμειναν στο κρησφύγετό τους έως τον Αύγουστο του 1944, οπότε τους ανακάλυψε η Γκεστάπο και τους συνέλαβε. Η οικογένεια Φρανκ οδηγήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, όπου η μητέρα της Άννας πέθανε από τις κακουχίες. Η Άννα και η αδελφή της μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν-Μπέλσεν και πέθαναν εκεί από τύφο. Ο Ότο Φρανκ ήταν το μόνο μέλος της οικογένειας που επέζησε. Μετά τη σύλληψη των Φρανκ στο Άμστερνταμ, φίλοι της οικογένειας ερεύνησαν το κρησφύγετο και παρέδωσαν στον Ότο Φρανκ διάφορα έγγραφα, μεταξύ των οποίων και το ημερολόγιο της Άννας, που ήταν γραμμένο στα ολλανδικά. Ο πατέρας της το εξέδωσε το 1947 με τον τίτλο Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι) ή όπως είναι γνωστό στη χώρα μας Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ. Μεταφράστηκε σε περισσότερες από 30 γλώσσες σε όλο τον κόσμο, έγινε θεατρικό και κινηματογραφικό[1] έργο ενώ το κρησφύγετο της οικογένειας έγινε μουσείο.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη συγγραφέα μπορεί να παρακολουθήσετε στα παρακάτω βίντεο:
Το πρώτο παρουσιάζει οπτικοποιημένη τη ζωή της . Το δεύτερο παρουσιάζει ενα μικρής διάρκειας κινηματογραφικό ντοκουμέντο στο οποίο φαίνεται και η ίδια!
Θέμα: Τα παράπονα της Άννας για τη μεροληπτική, όπως νομίζει, στάση των γονιών της υπέρ της αδελφής της και οι γενικότερες σκέψεις και κρίσεις της για τους γονείς της και τον εαυτό της.
Θεματικά κέντρα:
- Η ψυχολογία των εφήβων και οι σχέσεις τους με τους γονείς
- Οι ανταγωνιστικές σχέσεις ανάμεσα στα αδέλφια
- Το ημερολόγιο και η συνομιλία του εφήβου με τον εαυτό του
v Ενότητες – πλαγιότιτλοι:
1) «Αγαπητή Κίτυ… διάθεση της Μαργκότ» à Τα παράπονα της Άννας με αφορμή το επεισόδιο με τη Μαργκότ
2) «Δεν τις αγαπώ… με τα ελαττώματά της» àΗ σχέση της Άννας με τον πατέρα της
3) «Περισσότερο απ’ όλους… στα παιδιά της» à Η άποψη της Άννας για τη μητέρα της
4) «Μερικές φορές… Δική σου, Άννα» à Οι συναισθηματικές ανάγκες της Άννας και η διάθεση αυτοκριτικής
Λογοτεχνικό είδος: Ημερολόγιο à με τον όρο αυτόν εννοούμε τη συστηματική καταγραφή από ένα άτομο των πιο σημαντικών γεγονότων της προσωπικής του ζωής, καθώς και της δημόσιας ζωής της εποχής του. Έχει προσωπικό χαρακτήρα (δηλαδή δε γράφεται για να δημοσιευτεί ή για να διαβαστεί από άλλους), γι’ αυτό και το ύφος του είναι εξομολογητικό, και η γραφή συχνά συνθηματική ή και ελλειπτική· περιέχει σχόλια, παρατηρήσεις, κρίσεις, σκέψεις και, γενικά μια υποκειμενική καταγραφή όλων όσων απασχολούν το άτομο που κρατά το ημερολόγιο, ενώ βασικό χαρακτηριστικό του είναι ο
ακριβής προσδιορισμός του χρόνου από τον συγγραφέα. Διαφέρει από την αυτοβιογραφία, όπου ο συγγραφέας παρουσιάζει τη ζωή του σε συνεχή αφήγηση και χωρίς κενά, με σκοπό να διαβαστεί από άλλους. Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ είναι το πιο γνωστό κείμενο αυτού του είδους, αν και δεν έχει τόσο την αξία ενός λογοτεχνικού κειμένου, όσο μιας αυθεντικής μαρτυρίας. Η συγγραφέας βρίσκεται στο μεταίχμιο προς την εφηβεία και ίσως γινόταν πολύ καλή συγγραφέας, αν δεν είχε πέσει θύμα της γενοκτονίας των Εβραίων.
Γενικά τα ημερολόγια των δημοσίων προσώπων προξενούν το ενδιαφέρον του κοινού, γι’ αυτό συχνά δημοσιεύονται.
v Αφηγηματική τεχνική:
Ο συγγραφέας και ο αφηγητής ταυτίζονται.
Η Άννα απευθύνεται σε μια φανταστική φίλη, την Κίτυ, έτσι το κείμενο αποκτά χαρακτηριστικά επιστολογραφίας
Τόνος: εξομολογητικός, επικριτικός, ειρωνικός
v ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο απόσπασμα του βιβλίου η συγγραφέας καταγράφει, με αφορμή έναν ασήμαντο καβγά, τις σκέψεις της για τη σχέση με την αδερφή, τη μητέρα και τον πατέρα της. Την προβληματίζει κυρίως η ασυμφωνία με τον χαρακτήρα και τη στάση της μητέρας της, η οποία την εμποδίζει να επικοινωνήσει μαζί της. Οι σκέψεις της γύρω από τον γονεϊκό ρόλο παρουσιάζουν μια ασυνήθιστη ωριμότητα, η διάθεσή της όμως χαρακτηρίζεται από συχνές μεταπτώσεις.
Η σχέση με τον πατέρα της είναι καλύτερη, ωστόσο νιώθει πως δε βρίσκει τη συναισθηματική στήριξη που περίμενε απ’ αυτόν, με αποτέλεσμα να νιώθει αποξενωμένη μέσα στην οικογένειά της, καθώς διαπιστώνει ότι οι δικοί της δεν την καταλαβαίνουν και δεν της δίνουν τη σημασία που της αξίζει.
Αυτή η διαπίστωση την οδηγεί να εξομολογηθεί τις σκέψεις της στο ημερολόγιό της, το οποίο αναλαμβάνει να εκπληρώσει τον ρόλο ενός σιωπηλού συνομιλητή (με το τέχνασμα της φανταστικής φίλης – αποδέκτη των επιστολών της), ο οποίος ενθαρρύνει και στηρίζει τη μοναξιά της.
Ø Οι σκέψεις της Άννας για τους γονείς: με αφορμή τη στάση των γονιών της, η Άννα διατυπώνει την άποψή της για τους σωστούς γονείς, οι οποίοι:
α) όταν παρεμβαίνουν στις διενέξεις των παιδιών τους, πρέπει να είναι δίκαιοι, όχι να μεροληπτούν ή να συμμαχούν με το ένα παιδί
β) πρέπει ν’ αγαπούν τα παιδιά τους γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που εκείνοι θα ήθελαν να είναι
γ) πρέπει να είναι έτοιμοι ν’ ακούσουν τα παράπονα των παιδιών τους, να τα βοηθούν, να τα στηρίζουν και να συζητούν μαζί τους
δ) να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με σταθερό τρόπο, να τα ενθαρρύνουν και να τα στηρίζουν καθώς μεγαλώνουν
ε) να μην καλλιεργούν ανταγωνιστικές σχέσεις ανάμεσα στ’ αδέρφια
Από την άλλη πλευρά, κάποιες απόψεις της για το μητρικό ρόλο και για την ανάγκη να βρει στη μητέρα της ένα ιδανικό πρότυπο δείχνουν συνετή κρίση, δυσανάλογη με την ηλικία της. Την ίδια ωριμότητα φανερώνει και η αυτοκριτική της, καθώς παρουσιάζεται δυσαρεστημένη για την ανεπάρκεια της να ολοκληρώσει ένα έργο. Οι αντιφάσεις αυτές είναι απόλυτα φυσιολογικές στη φάση της μετάβασης από την παιδική στην εφηβική ηλικία, στην οποία βρίσκεται η Άννα. Ψυχολογικές μεταπτώσεις, παράπονα, πείσματα και ζήλιες χαρακτηρίζουν πάντα αυτή την ηλικία[2] σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό
Ø Ο χαρακτήρας της Άννας: . Η Άννα, με τα χαρίσματα και τα ελαττώματα της είναι ένας αντιπροσωπευτικός για την ηλικία της χαρακτήρας. Τη διακρίνει φιλομάθεια, εξυπνάδα, ωριμότητα, ειλικρίνεια. Παράλληλα όμως έχει εγωισμό και ζήλια και γενικά, ως έφηβη, είναι απόλυτη στα συναισθήματα της. Έτσι, το μόνο που πετυχαίνει είναι να νιώθει μοναξιά ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους και κάτω από συνθήκες που δεν της επιτρέπουν τέτοιες «πολυτέλειες».
v Οι εξομολογήσεις των εφήβων σε ημερολόγιο: Οι έφηβοι βιώνουν εσωτερικές συγκρούσεις, αισθάνονται μόνοι, νιώθουν άγχος και κατάθλιψη, αμφισβητούν συχνά τον ρόλο των γονέων τους. Έτσι, ανάλογα με τον χαρακτήρα τους, αντιδρούν με κριτική διάθεση ή επιθετικότητα προς τους γονείς, εναντιώνονται απέναντι στο ενδιαφέρον και την προστατευτικότητά τους και επαναστατούν απέναντι στις ιδέες τους.
Συνήθως συζητούν τις ιδέες τους και αμφισβητούν το κατεστημένο μέσα στις ομάδες ων συνομηλίκων τους. Άλλοτε νιώθουν την ανάγκη να συνομιλήσουν με τον εαυτό τους, οπότε εξομολογούνται τις σκέψεις τους σε ημερολόγιο.
