Παρατίθεται στη συνέχεια το κείμενο του Ι.Θ. Κακριδή «Η Γεωγραφία της Οδύσσειας» από το βιβλίο «Προομηρικά Ομηρικά Ησιόδεια», Αθήνα 1980, σσ 92-108.
Το όνομα του Ομήρου, και μέσα στα χρόνια που ζούσε ακόμα, πρέπει να είχε διαλαληθεί στις αποικίες της Μικρασίας, ως ένα βαθμό και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και όσο περνούσε ο καιρός, τόσο και η δόξα του άπλωνε. Τον 7ο κιόλας αιώνα οι ραψωδοί απάγγελναν τα έργα του σε όποια πολιτεία και σε όποιο χωριό έβρισκαν ελληνικά αυτιά να τους ακούσουν. Από τον 6ο αιώνα είχε καθιερωθεί στην Αθήνα να ραψωδούνται στη γιορτή των Παναθηναίων η Ιλιάδα και η Οδύσσεια από την αρχή ως το τέλος. Από τον 5ο αιώνα, μπορεί και πιο νωρίς, τα παιδιά του σχολείου πρωτομάθαιναν γράμματα συλλαβίζοντας τα ονόματα των ηρώων τους — Έκτωρ, Οδυσσεύς, Αντίλοχος — και έπειτα διαβάζοντας και ερμηνεύοντας εκλεχτές περικοπές από τα έπη του.Σε πόση τιμή είχαν τον ποιητή στο σχολείο δείχνει χαραχτηριστικά η συνήθεια, μόλις ο μαθητής άρχιζε να χαράζει αδέξια στην πλάκα του τα πρώτα γράμματα, να αντιγράφει τη φράση: Ο Όμηρος δεν ήταν άνθρωπος ήταν θεός, θεός, ουδ' άνθρωπος Όμηρος. Και είναι πέρα για πέρα σωστός ο λόγος του Πλάτωνα ότι την Ελλάδα πεπαίδευκεν ούτος ο ποιητής (Πολιτ. 10, 606 Ε).Γρήγορα ο Όμηρος γίνεται η πηγή κάθε γνώσης: Όμηρος ο σοφώτατος πεποίηκε σχεδόν περί πάντων των ανθρωπίνων (Ξενοφ. Συμπ. 4,6), Όμηρος ο μεγίστην επί σοφία δόξαν ειληφώς (Ισοκρ. 13,2). Οι Έλληνες έβρισκαν στα έργα του — και με το δίκιο τους — τα πιο φωτεινά πρότυπα της παλικαριάς, της φιλοπατρίας, της φιλοτιμίας, της φιλαλληλίας, ακόμα — ιδιαίτερα στην Οδύσσεια — της ευστροφίας του μυαλού και της καρτερίας στις δύσκολες ώρες της ζωής.Δεν τους έφτανε όμως αυτό· τον ήθελαν και ιδρυτή και τελειωτή της κάθε επιστήμης, όχι μόνο της ποιητικής, αλλά και της θεολογικής, της πολιτικής, της ρητορικής, της στρατηγικής, της οικονομικής και — γιατί όχι; — της γεωγραφίας. Πόσους λαούς και πόσους τόπους, πόσα νησιά και πόσες θάλασσες δεν μνημονεύει στην Ιλιάδα και προπαντός στην Οδύσσεια! Και είναι από τον Στράβωνα, τον μεγάλο γεωγράφο της αρχαιότητας, που ο Όμηρος χαραχτηρίζεται (1,1,2) αρχηγέτης της γεωγραφικής εμπειρίας.Με αυτή τη δόξα που συνοδεύει τον Όμηρο ως πάνσοφο και στα γεωγραφικά ζητήματα και με την απόλυτη εμπιστοσύνη που έχουν στην αξιοπιστία του, δεν είναι να παραξενευτούμε αν οι Έλληνες, από πολύ νωρίς, αρχίζουν να ψάχνουν στον γεωγραφικό χάρτη, για να ταυτίσουν τις χώρες, τα νησιά και τα πελάγη που μνημονεύονται στην Οδύσσεια. Δεν μιλούμε για τα μικρασιατικά παράλια, για τη Θράκη, για την ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα, για τα νησιά του Αιγαίου, τη Δήλο, την Κρήτη κλπ., γιατί ο αιγαιοπελαγίτικος χώρος ήταν και στον Όμηρο και στους ακροατές του πολύ γνωστός· ο λόγος είναι για τους απόμακρους τόπους που αντίκρισε ο Οδυσσέας, των Λαιστρυγόνων, να πούμε, και των Κυκλώπων, για τα νησιά του Αιόλου, της Κίρκης, της Καλυψώς. Και γι' αυτές τις χώρες πιστεύουν πως ο ποιητής, όταν τις περιγράφει, δεν αφήνεται στη φαντασία του, μόνο έχει στο νου του πραγματικές χώρες και πραγματικά νησιά — αλλιώς τι γεωγράφος ήταν;
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/Odysseia/Odysseia-geographia.htm
Το όνομα του Ομήρου, και μέσα στα χρόνια που ζούσε ακόμα, πρέπει να είχε διαλαληθεί στις αποικίες της Μικρασίας, ως ένα βαθμό και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και όσο περνούσε ο καιρός, τόσο και η δόξα του άπλωνε. Τον 7ο κιόλας αιώνα οι ραψωδοί απάγγελναν τα έργα του σε όποια πολιτεία και σε όποιο χωριό έβρισκαν ελληνικά αυτιά να τους ακούσουν. Από τον 6ο αιώνα είχε καθιερωθεί στην Αθήνα να ραψωδούνται στη γιορτή των Παναθηναίων η Ιλιάδα και η Οδύσσεια από την αρχή ως το τέλος. Από τον 5ο αιώνα, μπορεί και πιο νωρίς, τα παιδιά του σχολείου πρωτομάθαιναν γράμματα συλλαβίζοντας τα ονόματα των ηρώων τους — Έκτωρ, Οδυσσεύς, Αντίλοχος — και έπειτα διαβάζοντας και ερμηνεύοντας εκλεχτές περικοπές από τα έπη του.Σε πόση τιμή είχαν τον ποιητή στο σχολείο δείχνει χαραχτηριστικά η συνήθεια, μόλις ο μαθητής άρχιζε να χαράζει αδέξια στην πλάκα του τα πρώτα γράμματα, να αντιγράφει τη φράση: Ο Όμηρος δεν ήταν άνθρωπος ήταν θεός, θεός, ουδ' άνθρωπος Όμηρος. Και είναι πέρα για πέρα σωστός ο λόγος του Πλάτωνα ότι την Ελλάδα πεπαίδευκεν ούτος ο ποιητής (Πολιτ. 10, 606 Ε).Γρήγορα ο Όμηρος γίνεται η πηγή κάθε γνώσης: Όμηρος ο σοφώτατος πεποίηκε σχεδόν περί πάντων των ανθρωπίνων (Ξενοφ. Συμπ. 4,6), Όμηρος ο μεγίστην επί σοφία δόξαν ειληφώς (Ισοκρ. 13,2). Οι Έλληνες έβρισκαν στα έργα του — και με το δίκιο τους — τα πιο φωτεινά πρότυπα της παλικαριάς, της φιλοπατρίας, της φιλοτιμίας, της φιλαλληλίας, ακόμα — ιδιαίτερα στην Οδύσσεια — της ευστροφίας του μυαλού και της καρτερίας στις δύσκολες ώρες της ζωής.Δεν τους έφτανε όμως αυτό· τον ήθελαν και ιδρυτή και τελειωτή της κάθε επιστήμης, όχι μόνο της ποιητικής, αλλά και της θεολογικής, της πολιτικής, της ρητορικής, της στρατηγικής, της οικονομικής και — γιατί όχι; — της γεωγραφίας. Πόσους λαούς και πόσους τόπους, πόσα νησιά και πόσες θάλασσες δεν μνημονεύει στην Ιλιάδα και προπαντός στην Οδύσσεια! Και είναι από τον Στράβωνα, τον μεγάλο γεωγράφο της αρχαιότητας, που ο Όμηρος χαραχτηρίζεται (1,1,2) αρχηγέτης της γεωγραφικής εμπειρίας.Με αυτή τη δόξα που συνοδεύει τον Όμηρο ως πάνσοφο και στα γεωγραφικά ζητήματα και με την απόλυτη εμπιστοσύνη που έχουν στην αξιοπιστία του, δεν είναι να παραξενευτούμε αν οι Έλληνες, από πολύ νωρίς, αρχίζουν να ψάχνουν στον γεωγραφικό χάρτη, για να ταυτίσουν τις χώρες, τα νησιά και τα πελάγη που μνημονεύονται στην Οδύσσεια. Δεν μιλούμε για τα μικρασιατικά παράλια, για τη Θράκη, για την ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα, για τα νησιά του Αιγαίου, τη Δήλο, την Κρήτη κλπ., γιατί ο αιγαιοπελαγίτικος χώρος ήταν και στον Όμηρο και στους ακροατές του πολύ γνωστός· ο λόγος είναι για τους απόμακρους τόπους που αντίκρισε ο Οδυσσέας, των Λαιστρυγόνων, να πούμε, και των Κυκλώπων, για τα νησιά του Αιόλου, της Κίρκης, της Καλυψώς. Και γι' αυτές τις χώρες πιστεύουν πως ο ποιητής, όταν τις περιγράφει, δεν αφήνεται στη φαντασία του, μόνο έχει στο νου του πραγματικές χώρες και πραγματικά νησιά — αλλιώς τι γεωγράφος ήταν;
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/Odysseia/Odysseia-geographia.htm
