Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας και του Πόντου
| |
Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας
|
Ø Έλληνες διάφορων περιοχών μεταναστεύουν στη Μικρά Ασία, στα μέσα του 19ου αιώνα.
Ø Η ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία έγινε ιδιαίτερα ισχυρή, αν και μόνο στην πόλη της Σμύρνης οι Έλληνες αποτελούσαν την πλειονότητα (400.000 περίπου).
Ø Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες αντιπροσωπεύονταν από τους ηγέτες τους. Ισχυρός υπήρξε ο ρόλος και των αρχιερέων.
Ø Κυριότερη ενασχόληση των Ελλήνων ήταν το εμπόριο.
Ø Η Σμύρνη ήταν κέντρο:
- οικονομικό (εμπορικοί οίκοι, τράπεζες, ναυτιλιακές επιχειρήσεις),
- εκπαιδευτικό (Ευαγγελική Σχολή, Ομήρειο, Κεντρικό Παρθεναγωγείο),
- πολιτιστικό (τυπογραφεία).
|
Ο ελληνισμός του Πόντου
|
Ø Από το 1876 (παραχώρηση συντάγματος από τον Αβδούλ Χαμίτ Β'), παρατηρείται βελτίωση της κατάστασης των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων στον Πόντο.
Ø Μεγάλα εμπορικά κέντρα ήταν η Τραπεζούντα, η Κερασούντα και η Σαμψούντα. Ονομαστό εκπαιδευτήριο υπήρξε το Φροντιστήριον της Τραπεζούντας.
|
Οι διωγμοί του μικρασιατικού ελληνισμού
|
Ø Η επανάσταση των Νεότουρκων (1908), φέρει την επιδείνωση της κατάστασης του μικρασιατικού ελληνισμού.
Ø Η υποχρέωση κατάταξης στο στρατό και των Ελλήνων (κάτω των 45 ετών) τους ωθεί να καταφύγουν στην Ελλάδα (150.000).
Ø Κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, περίπου 150.000 Έλληνες των μικρασιατικών παραλίων εκτοπίζονται στην Ανατολία (ενδοχώρα της Τουρκίας).
Ø Στα τάγματα εργασίας οδηγούνταν άντρες άνω των 45 ετών.
Ø Εξοντώθηκαν τότε συνολικά 250.000 Έλληνες. Από τους Έλληνες του Πόντου (500.000) οι 235.000 εξορίστηκαν, εκ των οποίων 80.000 κατέφυγαν στη Ρωσία.
|
Η κίνηση αυτονόμησης στον Πόντο
|
Ø Στο τέλος του Α' Παγκόσμιου πολέμου εκδηλώθηκε αυτονομιστική κίνηση των Ελλήνων στον Πόντο.
Ø Τον Ιανουάριο του 1920, ιδρύθηκε ομόσπονδο ποντοαρμενικό κράτος, το οποίο όμως υπήρξε βραχύβιο.
|
Ιστορία Γ' Γυμνασίου : Ενότητα 36 : Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας και του Πόντου
ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.gr/2012/04/36.html
Ο ελληνισμός της δυτικής Μικράς Ασίας
Οι Έλληνες κατοικούσαν στην περιοχή της Μικράς Ασίας από την αρχαιότητα.
Οι μεταρρυθμίσεις Χατί Χουμαγιούν (1856), μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο και οι θετικές οικονομικές προοπτικές παρακίνησαν πολλούς Έλληνες, τόσο από τον ελλαδικό χώρο όσο κι από γειτονικές περιοχές να μεταναστεύσουν στην περιοχή της δυτικής Μικράς Ασίας.
Οι Τούρκοι αποτελούσαν την πλειοψηφία στην περιοχή, αλλά οι ελληνικές κοινότητες ήταν πολύ οργανωμένες (εκπροσωπούνταν στις τοπικές από τους πρόκριτους και τους αρχιερείς). Οι Έλληνες αποτελούσαν την πλειονότητα μόνο στη Σμύρνη (400.000 το 1912). Πολλοί Έλληνες ζούσαν και στις Κυδωνίες (Αϊβαλί), το Αϊδίνι και την Προύσσα.
Η κύρια ασχολία των Ελλήνων ήταν το εμπόριο. Στη Σμύρνη (εμπορική πύλη για όλη την Ανατολή) υπήρχαν πολλές ελληνικές εμπορικές και ναυτιλιακές εταιρίες, τράπεζες, ελληνικά σχολεία (Ευαγγελική Σχολή, Ομήρειο, Κεντρικό Παρθεναγωγείο), πολιτιστικοί και αθλητικοί σύλλογοι (Πανιώνιος, Απόλλων) και τυπογραφεία, όπου τυπώνονταν ελληνικά βιβλία και εφημερίδες.
Ο ελληνισμός του Πόντου
Οι Έλληνες του Πόντου ζούσαν οργανωμένοι σε ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες. Η κύρια ασχολία τους ήταν η γεωργία και το εμπόριο. Μεγάλα εμπορικά κέντρα ήταν η Τραπεζούντα, η Κερασούντα και η Σαμψούντα. Στην Τραπεζούντα λειτουργούσε από τα τέλη του 17ου αιώνα το ξακουστό «Φροντιστήριον», που ήταν κέντρο της ελληνικής παιδείας της περιοχής.
Οι διωγμοί του μικρασιατικού ελληνισμού
Οι συστηματικοί διωγμοί των Ελλήνων ξεκίνησαν από το 1913 :
Α) λόγω της επικράτησης του κινήματος των Νεότουρκων (1908) και
Β) λόγω των ισχυρών γερμανικών οικονομικών συμφερόντων, που ήθελαν να εκτοπίσουν τους Έλληνες, Αρμένιους και Εβραίους ανταγωνιστές..
Στα χρόνια των Βαλκανικών πολέμων (με την αιτιολόγηση ότι ο ελληνικός πληθυσμός θα ήταν επικίνδυνος, αν η Ελλάδα επιτιθόταν στην περιοχή) εκτοπίστηκαν στην τουρκική ενδοχώρα περίπου 150.000 Έλληνες. Παράλληλα οργανώθηκαν τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού), όπου κατατάσσονταν υποχρεωτικά άνδρες πάνω από 45 ετών και οδηγούνταν για αγγαρείες στα λατομεία και στα δημόσια έργα στο εσωτερικό της χώρας. Πολλές χιλιάδες Έλληνες πέθαναν λόγω της κούρασης και των άθλιων συνθηκών σε αυτά τα τάγματα. Ίδια τύχη είχαν και οι Αρμένιοι.
Η κίνηση αυτονόμησης του Πόντου
Στα τέλη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου κι ενώ γινόταν λόγος για την αυτοδιάθεση των λαών, εκδηλώθηκε η αυτονομιστική κίνηση των Ελλήνων του Πόντου. Τον Ιανουάριο του 1920 ιδρύθηκε το ομόσπονδο Ποντοαρμενικό Κράτος, που αναγνωρίστηκε από τη συνθήκη των Σεβρών. Η ζωή αυτού του κράτους υπήρξε όμως εξαιρετικά σύντομη.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
