ΕΝΟΤΗΤΑ 4
Η τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης
και η εποχή του Ναπολέοντα (1795-1815)
Η τρίτη και τελευταία φάση της γαλλικής επανάστασης, 1794 – 1799
Επικράτηση των μετριοπαθών Θερμιδοριανών, οι οποίοι:
· ελέγχουν τη Συμβατική
· ψηφίζουν νέο σύνταγμα (1795)
· αναθέτουν την εκτελεστική εξουσία στο Διευθυντήριο.
Η εποχή του Ναπολέοντα,1799 -1815
Η αναρρίχησή του στην εξουσία:
· Στα τέλη του 1799, ο Ναπολέων Βοναπάρτης καταλαμβάνει την εξουσία με τη συγκατάθεση του Διευθυντηρίου.
· Ο Ναπολέων ανακηρύχθηκε Πρώτος Ύπατος το 1799 και τελικά Αυτοκράτορας το 1804, με τη στήριξη της αστικής τάξης.
Οι μεταρρυθμίσεις του:
· 
Στη διοίκηση
Στη διοίκηση
· Στην εκπαίδευση με στόχο τον έλεγχο και την αποτελεσματικότερη
· Στην οικονομία λειτουργία της κρατικής μηχανής
Το σημαντικότερο έργο του:
· Η θέσπιση το 1804 ενός νέου νομικού κώδικα, του Ναπολεόντειου κώδικα.
Η εξωτερική πολιτική του Ναπολέοντα:
· Αντιμετώπισε όλες τις σημαντικές ευρωπαϊκές δυνάμεις της εποχής.
· Έθεσε υπό τον έλεγχό της ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
· Δημιούργησε βασίλεια – δορυφόρους της Γαλλίας στην Ευρώπη.
· Εφάρμοσε από το 1806 τον ηπειρωτικό αποκλεισμό σε βάρος της Αγγλίας.
Η γαλλική παρουσία στις ευρωπαϊκές χώρες αντιμετώπισε την αντίδραση:
· των ευγενών και του ανώτερου κλήρου
· των λαϊκών στρωμάτων.
Η μάχη του Βατερλό το 1815 σήμανε το τέλος της κυριαρχίας του Ναπολέοντα.
Γαλλική επανάσταση και εποχή του Ναπολέοντα: μια αποτίμηση
· Η αστική τάξη κατέλαβε την εξουσία.
· Τα συμφέροντά της προωθήθηκαν με μεταρρυθμίσεις.
· Οι αρχές του Διαφωτισμού έγιναν πολιτικά αιτήματα.
· Η απολυταρχία γκρεμίστηκε στη Γαλλία και κλονίστηκε στην Ευρώπη.
· Αναπτύχθηκε η ιδέα της σύμπτωσης των ορίων έθνους και κράτους.
· Η εκκλησία διαχωρίστηκε από το κράτος.
· Τα προνόμια καταργήθηκαν.
· Ο λαός αναδείχτηκε σε κινητήρια δύναμη της ιστορίας.
· Αναπτύχθηκαν ιδέες και κινήματα που επηρέασαν την παγκόσμια ιστορία.
Το Συνέδριο της Βιέννης
Τα θέματα του Συνεδρίου της Βιέννης (1814-15):
· η επαναχάραξη των συνόρων.
· η ανασυγκρότηση της απολυταρχίας.
· η καταστολή των επαναστατικών ιδεών.
Η Ιερή Συμμαχία και η Παλινόρθωση (1815-1830):
· Στα τέλη του 1815 ιδρύεται η Ιερή Συμμαχία, η οποία απαρτίζεται από τα προπύργια της απολυταρχίας, τη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία.
· Όλοι σχεδόν οι εκθρονισμένοι ηγεμόνες επανήλθαν στους θρόνους τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε Παλινόρθωση.
ΕΝΟΤΗΤΑ 7 : Η Φιλική Εταιρεία και η κήρυξη της ελληνικής επανάστασης στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες
• Τί ήταν η Φιλική Εταιρεία;
Ήταν μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας με σκοπό την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία. Η διαφορά της με τις υπόλοιπες οργανώσεις που είχαν προηγηθεί είναι ότι αυτές έθεταν σαν πρώτο στόχο την παιδεία, ενώ η Φιλική Εταιρεία την επανάσταση. Πρωτεργάτες της ήταν οι Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος.
• Ποια ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσει η Φιλική Εταιρεία;
i. Ο ελληνισμός ήταν διάσπαρτος σε έναν ευρύ γεωγραφικό χώρο
ii. Έπρεπε να δράσουν με μεγάλη μυστικότητα για να μη γίνουν αντιληπτοί από την οθωμανική διοίκηση και από τις ευρωπαϊκές απολυταρχίες
iii. Έπρεπε να υπερνικήσουν τους δισταγμούς των Ελλήνων που είχαν δει προηγούμενες επαναστατικές προσπάθειες να αποτυγχάνουν (Ορλωφικά, Λάμπρος Κατσώνης κλπ.)
iv. Έπρεπε να κινητοποιήσουν ανθρώπους που προέρχονταν από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και είχαν διαφορετικά κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα.
• Ποιες ήταν οι ευνοϊκές συνθήκες για τη Φιλική Εταιρεία;
i. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα (Αλή Πασάς)
ii. Είχαν διαδοθεί οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης μεταξύ των Ελλήνων
iii. Πολλοί Έλληνες ήθελαν τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
• Πώς λειτουργούσε η Φιλική Εταιρεία;
Η Φιλική Εταιρεία υιοθέτησε την οργάνωση των μυστικών οργανώσεων της Ευρώπης (π.χ. καρμπονάροι). Τα υποψήφια μέλη της δοκιμάζονταν για κάποιο διάστημα και στη συνέχεια εντάσσονταν στην οργάνωση. Ορκίζονταν πίστη και αφοσίωση, ενώ οι παραβάτες τιμωρούνταν με θάνατο. Χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα και επικοινωνούσαν με κρυπτογραφικό αλφάβητο.
• Ποιοι ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας;
Μέχρι το 1817-1818 η Φιλική Εταιρεία απευθυνόταν κυρίως σε πλούσιους Έλληνες εμπόρους προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για την ανάπτυξή της. Λίγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν. Αργότερα η οργάνωση απευθύνθηκε και σε μικρεμπόρους και διανοούμενους με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί γρήγορα. Οι γυναίκες γίνονταν δεκτές στην οργάνωση κατ’ εξαίρεση.
• Ποια ήταν η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας;
Η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας ονομαζόταν Αόρατη Αρχή και παρέμενε μυστική έτσι ώστε να εννοείται ότι ήταν κάποιο ισχυρό πρόσωπο. Οι ιδρυτές της ήθελαν να βρουν κάποιο ηχηρό όνομα που θα ενέπνεε τους συμπατριώτες τους. Αρχικά απευθύνθηκαν στον Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, που όμως αρνήθηκε θεωρώντας ότι οι συνθήκες δεν ήταν ακόμα ώριμες για επανάσταση. Τελικά η ηγεσία δόθηκε στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ανώτερο αξιωματικό του ρωσικού στρατού, που ονομάστηκε Γενικός Επίτροπος της Αρχής.
Η επανάσταση αποφασίστηκε να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες :
1) γιατί εκεί δεν υπήρχε τουρκικός στρατός (λόγω ρωσοτουρκικών συνθηκών)
2) γιατί βορειότερα υπήρχε ρωσικός στρατός που μπορούσε πιθανόν να βοηθήσει την επανάσταση.
Συμμετείχαν και διάφοροι βαλκάνιοι ηγέτες (π.χ. Ο Σέρβος Καραγεώργεβιτς έγινε μέλος της Φιλικής, αλλά συνελήφθη από τους Τούρκους και εκτελέστηκε, ενώ ο Βλαντιμηρέσκου που ήταν τοπικός ηγέτης στις Ηγεμονίες, συμμετείχε, αλλά μόνο στην αρχή της επανάστασης).
Τα γεγονότα
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκίνησε από τη Ρωσία και μπήκε στις Ηγεμονίες. Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 κήρυξε την επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας (Ρουμανία). Κυκλοφόρησε φυλλάδια, συγκέντρωσε στρατό και άφηνε να εννοηθεί ότι πίσω από την επανάσταση θα ήταν η Ρωσία.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ :
I. οι πλούσιοι Έλληνες δεν προσέφεραν χρήματα
II. η στρατολόγηση δεν ήταν ικανοποιητική
III. ο τσάρος αποκήρυξε την επανάσταση και δεν έστειλε βοήθεια, αλλά αντίθετα επέτρεψε στον τουρκικό στρατό να μπει στις Ηγεμονίες για να την καταστείλει.
IV. Ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ πιεζόμενος από τον σουλτάνο αφόρισε την επανάσταση.
V. Ο Βλαντιμηρέσκου θεωρήθηκε προδότης και με εντολή της Φιλικής Εταιρείας εκτελέστηκε
Η πιο κρίσιμη μάχη δόθηκε στο Δραγατσάνι, όπου διακρίθηκε ο Ιερός Λόχος (στρατιωτική μονάδα από εθελοντές σπουδαστές). Ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε κι ο Υψηλάντης πέρασε στην Αυστρία, όπου συνελήφθη. Λίγο αργότερα λίγοι Έλληνες πολεμιστές με επικεφαλής τους Γιωργάκη Ολύμπιο και Ιωάννη Φαρμάκη εγκλωβίστηκαν στη μονή Σέκκου. Ο Ολύμπιος αποφάσισε να ανατιναχθεί μαζί με τους συμπολεμιστές του, ενώ ο Φαρμάκης συνελήφθη μετά από δύο εβδομάδες σκληρής αντίστασης και αποκεφαλίστηκε.
Ήταν μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας με σκοπό την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για την ανεξαρτησία. Η διαφορά της με τις υπόλοιπες οργανώσεις που είχαν προηγηθεί είναι ότι αυτές έθεταν σαν πρώτο στόχο την παιδεία, ενώ η Φιλική Εταιρεία την επανάσταση. Πρωτεργάτες της ήταν οι Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος.
• Ποια ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσει η Φιλική Εταιρεία;
i. Ο ελληνισμός ήταν διάσπαρτος σε έναν ευρύ γεωγραφικό χώρο
ii. Έπρεπε να δράσουν με μεγάλη μυστικότητα για να μη γίνουν αντιληπτοί από την οθωμανική διοίκηση και από τις ευρωπαϊκές απολυταρχίες
iii. Έπρεπε να υπερνικήσουν τους δισταγμούς των Ελλήνων που είχαν δει προηγούμενες επαναστατικές προσπάθειες να αποτυγχάνουν (Ορλωφικά, Λάμπρος Κατσώνης κλπ.)
iv. Έπρεπε να κινητοποιήσουν ανθρώπους που προέρχονταν από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και είχαν διαφορετικά κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα.
• Ποιες ήταν οι ευνοϊκές συνθήκες για τη Φιλική Εταιρεία;
i. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα (Αλή Πασάς)
ii. Είχαν διαδοθεί οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης μεταξύ των Ελλήνων
iii. Πολλοί Έλληνες ήθελαν τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
• Πώς λειτουργούσε η Φιλική Εταιρεία;
Η Φιλική Εταιρεία υιοθέτησε την οργάνωση των μυστικών οργανώσεων της Ευρώπης (π.χ. καρμπονάροι). Τα υποψήφια μέλη της δοκιμάζονταν για κάποιο διάστημα και στη συνέχεια εντάσσονταν στην οργάνωση. Ορκίζονταν πίστη και αφοσίωση, ενώ οι παραβάτες τιμωρούνταν με θάνατο. Χρησιμοποιούσαν ψευδώνυμα και επικοινωνούσαν με κρυπτογραφικό αλφάβητο.
• Ποιοι ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας;
Μέχρι το 1817-1818 η Φιλική Εταιρεία απευθυνόταν κυρίως σε πλούσιους Έλληνες εμπόρους προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για την ανάπτυξή της. Λίγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν. Αργότερα η οργάνωση απευθύνθηκε και σε μικρεμπόρους και διανοούμενους με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί γρήγορα. Οι γυναίκες γίνονταν δεκτές στην οργάνωση κατ’ εξαίρεση.
• Ποια ήταν η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας;
Η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας ονομαζόταν Αόρατη Αρχή και παρέμενε μυστική έτσι ώστε να εννοείται ότι ήταν κάποιο ισχυρό πρόσωπο. Οι ιδρυτές της ήθελαν να βρουν κάποιο ηχηρό όνομα που θα ενέπνεε τους συμπατριώτες τους. Αρχικά απευθύνθηκαν στον Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, που όμως αρνήθηκε θεωρώντας ότι οι συνθήκες δεν ήταν ακόμα ώριμες για επανάσταση. Τελικά η ηγεσία δόθηκε στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ανώτερο αξιωματικό του ρωσικού στρατού, που ονομάστηκε Γενικός Επίτροπος της Αρχής.
Η επανάσταση αποφασίστηκε να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες :
1) γιατί εκεί δεν υπήρχε τουρκικός στρατός (λόγω ρωσοτουρκικών συνθηκών)
2) γιατί βορειότερα υπήρχε ρωσικός στρατός που μπορούσε πιθανόν να βοηθήσει την επανάσταση.
Συμμετείχαν και διάφοροι βαλκάνιοι ηγέτες (π.χ. Ο Σέρβος Καραγεώργεβιτς έγινε μέλος της Φιλικής, αλλά συνελήφθη από τους Τούρκους και εκτελέστηκε, ενώ ο Βλαντιμηρέσκου που ήταν τοπικός ηγέτης στις Ηγεμονίες, συμμετείχε, αλλά μόνο στην αρχή της επανάστασης).
Τα γεγονότα
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκίνησε από τη Ρωσία και μπήκε στις Ηγεμονίες. Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 κήρυξε την επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας (Ρουμανία). Κυκλοφόρησε φυλλάδια, συγκέντρωσε στρατό και άφηνε να εννοηθεί ότι πίσω από την επανάσταση θα ήταν η Ρωσία.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ :
I. οι πλούσιοι Έλληνες δεν προσέφεραν χρήματα
II. η στρατολόγηση δεν ήταν ικανοποιητική
III. ο τσάρος αποκήρυξε την επανάσταση και δεν έστειλε βοήθεια, αλλά αντίθετα επέτρεψε στον τουρκικό στρατό να μπει στις Ηγεμονίες για να την καταστείλει.
IV. Ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ πιεζόμενος από τον σουλτάνο αφόρισε την επανάσταση.
V. Ο Βλαντιμηρέσκου θεωρήθηκε προδότης και με εντολή της Φιλικής Εταιρείας εκτελέστηκε
Η πιο κρίσιμη μάχη δόθηκε στο Δραγατσάνι, όπου διακρίθηκε ο Ιερός Λόχος (στρατιωτική μονάδα από εθελοντές σπουδαστές). Ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε κι ο Υψηλάντης πέρασε στην Αυστρία, όπου συνελήφθη. Λίγο αργότερα λίγοι Έλληνες πολεμιστές με επικεφαλής τους Γιωργάκη Ολύμπιο και Ιωάννη Φαρμάκη εγκλωβίστηκαν στη μονή Σέκκου. Ο Ολύμπιος αποφάσισε να ανατιναχθεί μαζί με τους συμπολεμιστές του, ενώ ο Φαρμάκης συνελήφθη μετά από δύο εβδομάδες σκληρής αντίστασης και αποκεφαλίστηκε.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
ΕΝΟΤΗΤΑ 8 : Η εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης 1821-1827
Γιατί οι συγκυρίες για την ελληνική επανάσταση ήταν ευνοϊκότερες στην Πελοπόννησο;
1. Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν εκεί πυκνότεροι
2. Δεν υπήρχε τόσο πολύς οθωμανικός στρατός
3. Από το 1820 ως το 1822 μεγάλο μέρος του οθωμανικού στρατού ήταν απασχολημένο με τον πόλεμο εναντίον του Αλή Πασά της Ηπείρου.
4. Υπήρχαν εκεί πολλοί Φιλικοί που προετοίμαζαν την επανάσταση.
5. Υπήρχαν πολλοί κλέφτες
6. Υπήρχαν πολλά ελληνικά εμπορικά σκάφη εφοδιασμένα με κανόνια
7. Πολλοί Έλληνες είχαν εμπειρία τόσο στη ξηρά (στρατιώτες στις δυνάμεις του Αλή Πασά και στον αγγλικό στρατό των Επτανήσων), όσο και στη θάλασσα (ναύτες τουρκικού στόλου ή σε εμπορικά πλοία που είτε αντιμετώπιζαν τους πειρατές, είτε ασκούσαν τα ίδια πειρατεία)
8. Τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.
Πού ξέσπασαν επαναστάσεις το 1821;
Επαναστάσεις ξέσπασαν τον Μάρτιο του 1821 σε διάφορα μέρη της Πελοποννήσου και στη συνέχεια στη Στερεά Ελλάδα, στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου, στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στη Θράκη. Επαναστατικές κινήσεις έγιναν στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία.
Στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία η επανάσταση έσβησε γρήγορα γιατί οι εκτάσεις ήταν πεδινές και δεν ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.
Στη Θράκη, στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία η επανάσταση έσβησε γιατί σε αυτές τις περιοχές ο οθωμανικός στρατός έφθασε γρήγορα.
Τελικά, η επανάσταση εδραιώθηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.
Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές της επανάστασης;
Ξεχώρισαν οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Μάρκος Μπότσαρης στη στεριά και οι Κωνσταντίνος Κανάρης και Ανδρέας Μιαούλης στη θάλασσα. Ηγετικό ρόλο έπαιξαν και δυο γυναίκες : η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους.
Η ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ (1821-1824)
1821
• Αρχικά οι επαναστάτες περιόρισαν τους Τούρκους στα φρούρια και κατέλαβαν πόλεις της Πελοποννήσου (Καλαμάτα, Πάτρα)
• Οι οθωμανικές αρχές έκαναν αντίποινα με σφαγές αμάχων στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στη Θράκη, στην Κύπρο και αλλού. Στη διάρκειά τους, απαγχόνισαν τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ (10 Απριλίου 1821).
• Οι Έλληνες οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδος (Αθανάσιος Διάκος και Οδυσσέας Ανδρούτσος) πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση στα τούρκικα στρατεύματα που κατέβαιναν για να καταπνίξουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο.
• Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι Έλληνες με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη κατέλαβαν την Τριπολιτσά (διοικητικό κέντρο των Τούρκων στην Πελοπόννησο)
• Τα ελληνικά πλοία παρεμπόδιζαν τις κινήσεις του τουρκικού στόλου και συμμετείχαν στην πολιορκία παραλιακών φρουρίων.
1822
• Το Πάσχα του 1822 οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Χίο και κατέσφαξαν τον ελληνικό πληθυσμό της (23.000 νεκροί και 47.000 αιχμάλωτοι). Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στην Ευρώπη.
• Ο Κανάρης για να εκδικηθεί ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου.
• Οι Έλληνες με τον Κολοκοτρώνη διέλυσαν στα Δερβενάκια (Ιούλιος 1822) το στρατό του Δράμαλη που προχωρούσε προς την Τριπολιτσά για να την ανακαταλάβει.
1823
• Σκοτώθηκε πολεμώντας λίγο έξω από το Καρπενήσι ο Μάρκος Μπότσαρης.
1824
• Ο σουλτάνος πέτυχε συμφωνία με τον Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου, προσφέροντας αντάλλαγμα για τη βοήθειά του, την Κρήτη και την Πελοπόννησο.
• Ο αιγυπτιακός στρατός κατέπνιξε την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψε την Κάσο.
• Ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε τα Ψαρά
• Ο ελληνικός στόλος με αρχηγό τον Ανδρέα Μιαούλη νίκησαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στη ναυμαχία του Γέροντα (Αύγουστος 1824)
Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΨΗΣ (1825-1827)
1825
• Στις αρχές του έτους ο Ιμπραήμ (θετός γιος του Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου) αποβιβάζεται στην Πελοπόννησο με πολύ καλά οργανωμένο στρατό. Ανακαταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου χωρίς αντίσταση
• Ο Παπαφλέσσας αντιμετωπίζει με ηρωισμό στο Μανιάκι τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, αλλά χάνει και σκοτώνεται.
• Τον Ιούνιο στους Μύλους της Αργολίδας οι Έλληνες με τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Μακρυγιάννη καταφέρνουν να πλήξουν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
• Αρχίζει από τον Απρίλιο η πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους, τόσο από τη στεριά, όσο και από τη θάλασσα.
1826
• Τον Απρίλιο (τη νύχτα από 10 προς 11 του μηνός) λήγει η πολιορκία του Μεσολογγίου με την ηρωική έξοδο των πολιορκημένων κατοίκων του.
• Η επανάσταση κινδυνεύει να σβήσει. Μόνο στη Στερεά Ελλάδα πραγματοποιούνται ακόμα επιχειρήσεις με επικεφαλής τον Γεώργιο Καραϊσκάκη.
1827
• Ο Καραϊσκάκης σκοτώνεται στο Φάληρο τον Απρίλιο του 1827
• Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Ακρόπολη της Αθήνας
• Τον Ιούλιο του 1827 οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) αποφασίζουν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (6/7/1827) τη δημιουργία ελληνικού κράτους.
1. Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν εκεί πυκνότεροι
2. Δεν υπήρχε τόσο πολύς οθωμανικός στρατός
3. Από το 1820 ως το 1822 μεγάλο μέρος του οθωμανικού στρατού ήταν απασχολημένο με τον πόλεμο εναντίον του Αλή Πασά της Ηπείρου.
4. Υπήρχαν εκεί πολλοί Φιλικοί που προετοίμαζαν την επανάσταση.
5. Υπήρχαν πολλοί κλέφτες
6. Υπήρχαν πολλά ελληνικά εμπορικά σκάφη εφοδιασμένα με κανόνια
7. Πολλοί Έλληνες είχαν εμπειρία τόσο στη ξηρά (στρατιώτες στις δυνάμεις του Αλή Πασά και στον αγγλικό στρατό των Επτανήσων), όσο και στη θάλασσα (ναύτες τουρκικού στόλου ή σε εμπορικά πλοία που είτε αντιμετώπιζαν τους πειρατές, είτε ασκούσαν τα ίδια πειρατεία)
8. Τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.
Πού ξέσπασαν επαναστάσεις το 1821;
Επαναστάσεις ξέσπασαν τον Μάρτιο του 1821 σε διάφορα μέρη της Πελοποννήσου και στη συνέχεια στη Στερεά Ελλάδα, στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου, στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στη Θράκη. Επαναστατικές κινήσεις έγιναν στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία.
Στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία η επανάσταση έσβησε γρήγορα γιατί οι εκτάσεις ήταν πεδινές και δεν ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.
Στη Θράκη, στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία η επανάσταση έσβησε γιατί σε αυτές τις περιοχές ο οθωμανικός στρατός έφθασε γρήγορα.
Τελικά, η επανάσταση εδραιώθηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.
Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές της επανάστασης;
Ξεχώρισαν οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Μάρκος Μπότσαρης στη στεριά και οι Κωνσταντίνος Κανάρης και Ανδρέας Μιαούλης στη θάλασσα. Ηγετικό ρόλο έπαιξαν και δυο γυναίκες : η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους.
Η ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ (1821-1824)
1821
• Αρχικά οι επαναστάτες περιόρισαν τους Τούρκους στα φρούρια και κατέλαβαν πόλεις της Πελοποννήσου (Καλαμάτα, Πάτρα)
• Οι οθωμανικές αρχές έκαναν αντίποινα με σφαγές αμάχων στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στη Θράκη, στην Κύπρο και αλλού. Στη διάρκειά τους, απαγχόνισαν τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ (10 Απριλίου 1821).
• Οι Έλληνες οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδος (Αθανάσιος Διάκος και Οδυσσέας Ανδρούτσος) πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση στα τούρκικα στρατεύματα που κατέβαιναν για να καταπνίξουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο.
• Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι Έλληνες με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη κατέλαβαν την Τριπολιτσά (διοικητικό κέντρο των Τούρκων στην Πελοπόννησο)
• Τα ελληνικά πλοία παρεμπόδιζαν τις κινήσεις του τουρκικού στόλου και συμμετείχαν στην πολιορκία παραλιακών φρουρίων.
1822
• Το Πάσχα του 1822 οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Χίο και κατέσφαξαν τον ελληνικό πληθυσμό της (23.000 νεκροί και 47.000 αιχμάλωτοι). Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στην Ευρώπη.
• Ο Κανάρης για να εκδικηθεί ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου.
• Οι Έλληνες με τον Κολοκοτρώνη διέλυσαν στα Δερβενάκια (Ιούλιος 1822) το στρατό του Δράμαλη που προχωρούσε προς την Τριπολιτσά για να την ανακαταλάβει.
1823
• Σκοτώθηκε πολεμώντας λίγο έξω από το Καρπενήσι ο Μάρκος Μπότσαρης.
1824
• Ο σουλτάνος πέτυχε συμφωνία με τον Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου, προσφέροντας αντάλλαγμα για τη βοήθειά του, την Κρήτη και την Πελοπόννησο.
• Ο αιγυπτιακός στρατός κατέπνιξε την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψε την Κάσο.
• Ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε τα Ψαρά
• Ο ελληνικός στόλος με αρχηγό τον Ανδρέα Μιαούλη νίκησαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο στη ναυμαχία του Γέροντα (Αύγουστος 1824)
Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΨΗΣ (1825-1827)
1825
• Στις αρχές του έτους ο Ιμπραήμ (θετός γιος του Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου) αποβιβάζεται στην Πελοπόννησο με πολύ καλά οργανωμένο στρατό. Ανακαταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου χωρίς αντίσταση
• Ο Παπαφλέσσας αντιμετωπίζει με ηρωισμό στο Μανιάκι τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, αλλά χάνει και σκοτώνεται.
• Τον Ιούνιο στους Μύλους της Αργολίδας οι Έλληνες με τον Δημήτριο Υψηλάντη, τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Μακρυγιάννη καταφέρνουν να πλήξουν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
• Αρχίζει από τον Απρίλιο η πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους, τόσο από τη στεριά, όσο και από τη θάλασσα.
1826
• Τον Απρίλιο (τη νύχτα από 10 προς 11 του μηνός) λήγει η πολιορκία του Μεσολογγίου με την ηρωική έξοδο των πολιορκημένων κατοίκων του.
• Η επανάσταση κινδυνεύει να σβήσει. Μόνο στη Στερεά Ελλάδα πραγματοποιούνται ακόμα επιχειρήσεις με επικεφαλής τον Γεώργιο Καραϊσκάκη.
1827
• Ο Καραϊσκάκης σκοτώνεται στο Φάληρο τον Απρίλιο του 1827
• Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Ακρόπολη της Αθήνας
• Τον Ιούλιο του 1827 οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) αποφασίζουν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (6/7/1827) τη δημιουργία ελληνικού κράτους.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
ΕΝΟΤΗΤΑ 9 : Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους
Γιατί δημιουργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί (ένα είδος τοπικής κυβέρνησης);
1. για να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των ελληνικών στρατευμάτων
2. για να οργανωθούν πολιτικά οι περιοχές που απελευθερώνονταν
3. για να διαχειριστούν οι εθνικές γαίες (ή εθνικά κτήματα), δηλαδή η ακίνητη οθωμανική περιουσία, που πλέον είχε περάσει σε ελληνικά χέρια.
Από ποιους ελέγχονταν οι τοπικοί οργανισμοί;
Οι περισσότεροι ελέγχονταν από προεστούς, Φαναριώτες και ιεράρχες. Οι παρουσία εκπροσώπων της κατώτερης τάξης ήταν πολύ σπάνια.
Ποιοι ήταν οι κυριότεροι πολιτικοί οργανισμοί;
• Η Πελοποννησιακή Γερουσία : φτιάχτηκε με πρωτοβουλία Πελοποννήσιων προεστών, χωρίς να συμμετέχουν οι αγωνιστές της επανάστασης.
• Η Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας (δυτικής Στερεάς Ελλάδας) που είχε επικεφαλής τον Φαναριώτη πολιτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
• Ο Άρειος Πάγος, που διοικούσε την Ανατολική Στερεά Ελλάδα και είχε επικεφαλής τον επίσης Φαναριώτη Θεόδωρο Νέγρη.
Η συγκρότηση των τοπικών οργανισμών βοήθησε στο να αντιμετωπιστούν διάφορα προβλήματα, αλλά έφερε στο φως και διάφορες διαμάχες :
Το καλοκαίρι του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης, αδερφός του ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρου Υψηλάντη, προκειμένου να αναλάβει την ηγεσία της επανάστασης. Τότε πολλοί οπλαρχηγοί και Φιλικοί, που ήταν αντίθετοι με τους προεστούς, τους Φαναριώτες και τους ιεράρχες συσπειρώθηκαν γύρω του. Οι προεστοί της Πελοποννήσου αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τον Υψηλάντη κι έτσι απειλήθηκαν σφαγές με εξοργισμένους αγωνιστές. Οι σφαγές δεν έγιναν χάρη στην παρέμβαση του Κολοκοτρώνη.
Α’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος, Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822)
Η ανάγκη ενιαίας διεύθυνσης του Αγώνα, οδήγησε σε εκλογές για την ανάδειξη παραστατών (εκπροσώπων του λαού που θα αποτελούσαν την Εθνική Συνέλευση).
• Η Εθνοσυνέλευση έμεινε γνωστή ως Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και ψήφισε το 1ο ελληνικό σύνταγμα, γνωστό ως Σύνταγμα της Επιδαύρου. Ήταν ένα κείμενο επηρεασμένο από την γαλλική επανάσταση, που διακήρυττε την ανεξαρτησία της Ελλάδας και θέσπιζε το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας (μοναδική εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη, όπου επικρατούσε η βασιλεία !!!).
• Για να μην ξεσηκώσει την αντίδραση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, η Εθνοσυνέλευση διακήρυξε ότι η επανάσταση ήταν εθνική και δεν είχε κοινωνικοανατρεπτικές προθέσεις.
• Τέλος, η διοίκηση θα αποτελούταν από 2 σώματα με ετήσια θητεία : το Εκτελεστικό (κυβέρνηση) με πέντε μέλη και πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και το Βουλευτικό με 70 μέλη και πρόεδρο τον Δημήτριο Υψηλάντη. Ωστόσο στο Βουλευτικό πλειοψηφούσαν οι προεστοί κι έτσι το έργο του Υψηλάντη γινόταν πολύ δύσκολο.
Β’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Άστρος, Μάρτιος-Απρίλιος 1823)
• Εγκρίθηκε μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του Συντάγματος της Επιδαύρου, ο νόμος της Επιδαύρου
• Καταργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί και το αξίωμα του αρχιστράτηγου που είχε ο Κολοκοτρώνης
• Αρχηγός του Εκτελεστικού ορίστηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και του Βουλευτικού ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.
Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Το φθινόπωρο του 1823 ξέσπασε πολιτική σύγκρουση που μετά από λίγο εξελίχθηκε σε ένοπλη αναμέτρηση. Οι αιτίες του εμφυλίου :
1. Από τη μια πλευρά ήταν οι Έλληνες που διέθεταν προεπαναστατικά εξουσία και επιθυμούσαν να την διατηρήσουν (πρόκριτοι, ιεράρχες, Φαναριώτες) και από την άλλη, οι Έλληνες που αναδείχθηκαν πρωταγωνιστές μέσα από τον Αγώνα (οπλαρχηγοί, Φιλικοί).
2. Ο τρόπος διαχείρισης των δανείων που είχαν συναφθεί με την Αγγλία.
3. Οι τοπικιστικές διαφορές
4. Οι προσωπικές φιλοδοξίες
Α’ φάση Εμφυλίου (φθινόπωρο 1823- καλοκαίρι 1824)
Συγκρούστηκαν οι δυο παρατάξεις : οι οπλαρχηγοί και Φιλικοί με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη (αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού) και οι προεστοί και Φαναριώτες με αρχηγό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο (πρόεδρο του Βουλευτικού). Ο Μαυροκορδάτος εξασφάλισε την υποστήριξη των προεστών της Πελοποννήσου και της Ύδρας και έτσι ο Κολοκοτρώνης υποχώρησε αναγκαστικά.
Β’ φάση Εμφυλίου (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825)
Ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη που επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία. Στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη βόρεια Πελοπόννησο κι έτσι οι Πελοποννήσιοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Ο Κολοκοτρώνης και ο Ανδρούτσος φυλακίστηκαν. Ο τελευταίος δολοφονήθηκε στη φυλακή.
Γ’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος/Τροιζήνα, 1826/άνοιξη 1827)
Αρχικά συγκλήθηκε στην Επίδαυρο, αλλά διέκοψε τις εργασίες της όταν έγινε γνωστή η πτώση του Μεσολογγίου. Ξανάρχισε τις εργασίες της στην Τροιζήνα το 1827 και αποφάσισε :
1. Κυβερνήτης της Ελλάδας εκλέχθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας με θητεία 7 ετών
2. Ψηφίστηκε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας που βασιζόταν στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, διαπνεόταν από φιλελεύθερες ιδέες και ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.
1. για να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των ελληνικών στρατευμάτων
2. για να οργανωθούν πολιτικά οι περιοχές που απελευθερώνονταν
3. για να διαχειριστούν οι εθνικές γαίες (ή εθνικά κτήματα), δηλαδή η ακίνητη οθωμανική περιουσία, που πλέον είχε περάσει σε ελληνικά χέρια.
Από ποιους ελέγχονταν οι τοπικοί οργανισμοί;
Οι περισσότεροι ελέγχονταν από προεστούς, Φαναριώτες και ιεράρχες. Οι παρουσία εκπροσώπων της κατώτερης τάξης ήταν πολύ σπάνια.
Ποιοι ήταν οι κυριότεροι πολιτικοί οργανισμοί;
• Η Πελοποννησιακή Γερουσία : φτιάχτηκε με πρωτοβουλία Πελοποννήσιων προεστών, χωρίς να συμμετέχουν οι αγωνιστές της επανάστασης.
• Η Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας (δυτικής Στερεάς Ελλάδας) που είχε επικεφαλής τον Φαναριώτη πολιτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
• Ο Άρειος Πάγος, που διοικούσε την Ανατολική Στερεά Ελλάδα και είχε επικεφαλής τον επίσης Φαναριώτη Θεόδωρο Νέγρη.
Η συγκρότηση των τοπικών οργανισμών βοήθησε στο να αντιμετωπιστούν διάφορα προβλήματα, αλλά έφερε στο φως και διάφορες διαμάχες :
Το καλοκαίρι του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης, αδερφός του ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρου Υψηλάντη, προκειμένου να αναλάβει την ηγεσία της επανάστασης. Τότε πολλοί οπλαρχηγοί και Φιλικοί, που ήταν αντίθετοι με τους προεστούς, τους Φαναριώτες και τους ιεράρχες συσπειρώθηκαν γύρω του. Οι προεστοί της Πελοποννήσου αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τον Υψηλάντη κι έτσι απειλήθηκαν σφαγές με εξοργισμένους αγωνιστές. Οι σφαγές δεν έγιναν χάρη στην παρέμβαση του Κολοκοτρώνη.
Α’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος, Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822)
Η ανάγκη ενιαίας διεύθυνσης του Αγώνα, οδήγησε σε εκλογές για την ανάδειξη παραστατών (εκπροσώπων του λαού που θα αποτελούσαν την Εθνική Συνέλευση).
• Η Εθνοσυνέλευση έμεινε γνωστή ως Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και ψήφισε το 1ο ελληνικό σύνταγμα, γνωστό ως Σύνταγμα της Επιδαύρου. Ήταν ένα κείμενο επηρεασμένο από την γαλλική επανάσταση, που διακήρυττε την ανεξαρτησία της Ελλάδας και θέσπιζε το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας (μοναδική εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη, όπου επικρατούσε η βασιλεία !!!).
• Για να μην ξεσηκώσει την αντίδραση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, η Εθνοσυνέλευση διακήρυξε ότι η επανάσταση ήταν εθνική και δεν είχε κοινωνικοανατρεπτικές προθέσεις.
• Τέλος, η διοίκηση θα αποτελούταν από 2 σώματα με ετήσια θητεία : το Εκτελεστικό (κυβέρνηση) με πέντε μέλη και πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και το Βουλευτικό με 70 μέλη και πρόεδρο τον Δημήτριο Υψηλάντη. Ωστόσο στο Βουλευτικό πλειοψηφούσαν οι προεστοί κι έτσι το έργο του Υψηλάντη γινόταν πολύ δύσκολο.
Β’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Άστρος, Μάρτιος-Απρίλιος 1823)
• Εγκρίθηκε μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του Συντάγματος της Επιδαύρου, ο νόμος της Επιδαύρου
• Καταργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί και το αξίωμα του αρχιστράτηγου που είχε ο Κολοκοτρώνης
• Αρχηγός του Εκτελεστικού ορίστηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και του Βουλευτικού ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.
Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Το φθινόπωρο του 1823 ξέσπασε πολιτική σύγκρουση που μετά από λίγο εξελίχθηκε σε ένοπλη αναμέτρηση. Οι αιτίες του εμφυλίου :
1. Από τη μια πλευρά ήταν οι Έλληνες που διέθεταν προεπαναστατικά εξουσία και επιθυμούσαν να την διατηρήσουν (πρόκριτοι, ιεράρχες, Φαναριώτες) και από την άλλη, οι Έλληνες που αναδείχθηκαν πρωταγωνιστές μέσα από τον Αγώνα (οπλαρχηγοί, Φιλικοί).
2. Ο τρόπος διαχείρισης των δανείων που είχαν συναφθεί με την Αγγλία.
3. Οι τοπικιστικές διαφορές
4. Οι προσωπικές φιλοδοξίες
Α’ φάση Εμφυλίου (φθινόπωρο 1823- καλοκαίρι 1824)
Συγκρούστηκαν οι δυο παρατάξεις : οι οπλαρχηγοί και Φιλικοί με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη (αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού) και οι προεστοί και Φαναριώτες με αρχηγό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο (πρόεδρο του Βουλευτικού). Ο Μαυροκορδάτος εξασφάλισε την υποστήριξη των προεστών της Πελοποννήσου και της Ύδρας και έτσι ο Κολοκοτρώνης υποχώρησε αναγκαστικά.
Β’ φάση Εμφυλίου (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825)
Ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη που επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία. Στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη βόρεια Πελοπόννησο κι έτσι οι Πελοποννήσιοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Ο Κολοκοτρώνης και ο Ανδρούτσος φυλακίστηκαν. Ο τελευταίος δολοφονήθηκε στη φυλακή.
Γ’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος/Τροιζήνα, 1826/άνοιξη 1827)
Αρχικά συγκλήθηκε στην Επίδαυρο, αλλά διέκοψε τις εργασίες της όταν έγινε γνωστή η πτώση του Μεσολογγίου. Ξανάρχισε τις εργασίες της στην Τροιζήνα το 1827 και αποφάσισε :
1. Κυβερνήτης της Ελλάδας εκλέχθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας με θητεία 7 ετών
2. Ψηφίστηκε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας που βασιζόταν στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, διαπνεόταν από φιλελεύθερες ιδέες και ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
Ενότητα 12 - Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης
Το φαινόμενο βιομηχανική επανάσταση
Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στα 1750-1780. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε εκβιομηχάνιση.
Κύρια χαρακτηριστικά της εκβιομηχάνισης:
· Η εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων με επακόλουθα:
- τον περιορισμό της χειρωνακτικής εργασίας,
- την αύξηση της παραγωγής,
- τη μείωση του κόστους των προϊόντων.
· Η αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας – κυρίως του άνθρακα.
· Η εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία.
· Η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια.
· Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.
Κύριοι πόλοι ανάπτυξης ήταν η υφαντουργία και η μεταλλουργία.
Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης
Στα μέσα του 19ου αιώνα η εκβιομηχάνιση περιοριζόταν:
· στη Μ. Βρετανία,
· στη βόρεια και ανατολική Γαλλία,
· στις Κάτω Χώρες και το Βέλγιο,
· στις όχθες του ποταμού Ρήνου,
· στη βόρεια Ιταλία.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά εξαπλώθηκε με γρήγορους ρυθμούς σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.
Καινοτομίες στον 19ο αιώνα:
· Χημεία: μαζική παραγωγή αγαθών.
· Ηλεκτρισμός: (α) ως πηγή ενέργειας, (β) ως μέσο φωτισμού.
Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες
· Σιδηρόδρομος - Σύμβολα της
· Ατμόπλοιο - βιομηχανικής ανάπτυξης
· Αυτοκίνητο -
· Αεροπλάνο -
· Μέσα μετάδοσης ήχου -
Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός
Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός ή κεφαλαιοκρατία.
Ιδεολογική βάση του νέου συστήματος:
Ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι επιχειρηματίες είχαν την ελευθερία να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο, για να κερδίζουν à το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.
Χαρακτηριστικά του καπιταλισμού:
· επιχειρήσεις με μετοχικό κεφάλαιο,
· μεγάλες τράπεζες,
· ολιγοπώλια ή μονοπώλια,
· περιοδικές οικονομικές κρίσεις.
