ΛΑOΓΡΑΦΙΚΑ
ΣΤΗΝ ΕΝOΤΗΤA ΠOY AKOΛOYΘEI συγκεντρώνονται κείμενα τα
οποία επιχειρούν να καταγράψουν τις ποικίλες όψεις του λαϊκού
πολιτισμού, τόσο μέσα από απανθίσματα αυθεντικού και γνήσιου
λαϊκού λόγου (λαϊκό θέατρο/θέατρο σκιών, δημοτικά τραγούδια)
όσο και μέσα από έργα γνωστών συγγραφέων που αποτυπώνουν
τη λαϊκή νοοτροπία και συμπεριφορά. Στα κείμενα αυτά
μπορεί να βρει κανείς χαρακτηριστικούς λαϊκούς τύπους,
ποικίλα λαϊκά έθιμα, λαϊκές παραδόσεις, παγιωμένες λαϊκές
αντιλήψεις και προλήψεις κ.ά. Είναι γνωστό ότι ένα μέρος της
λαϊκής
παράδοσης χάνεται και ένα άλλο κατορθώνει να επιβιώνει μέσα
στο χρόνο. Με αυτό το δεδομένο, στα κείμενα που ακολουθούν
καθρεφτίζονται όψεις της λαϊκής ζωής που σιγά σιγά σβήνουν
ή έχουν ήδη χαθεί, αλλά και ισχυρές συνήθειες του λαού
και αντιλήψεις που εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα.
οποία επιχειρούν να καταγράψουν τις ποικίλες όψεις του λαϊκού
πολιτισμού, τόσο μέσα από απανθίσματα αυθεντικού και γνήσιου
λαϊκού λόγου (λαϊκό θέατρο/θέατρο σκιών, δημοτικά τραγούδια)
όσο και μέσα από έργα γνωστών συγγραφέων που αποτυπώνουν
τη λαϊκή νοοτροπία και συμπεριφορά. Στα κείμενα αυτά
μπορεί να βρει κανείς χαρακτηριστικούς λαϊκούς τύπους,
ποικίλα λαϊκά έθιμα, λαϊκές παραδόσεις, παγιωμένες λαϊκές
αντιλήψεις και προλήψεις κ.ά. Είναι γνωστό ότι ένα μέρος της
λαϊκής
παράδοσης χάνεται και ένα άλλο κατορθώνει να επιβιώνει μέσα
στο χρόνο. Με αυτό το δεδομένο, στα κείμενα που ακολουθούν
καθρεφτίζονται όψεις της λαϊκής ζωής που σιγά σιγά σβήνουν
ή έχουν ήδη χαθεί, αλλά και ισχυρές συνήθειες του λαού
και αντιλήψεις που εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και σήμερα.
Λαϊκό παραμύθι |
Το πιο γλυκό ψωμί |
Το παραμύθι που ακολουθεί είναι κεφαλονίτικη παραλλαγή μιας παλαιάς λαϊκής αφήγησης. Ανήκει στον ευρύ τύπο των διηγηματικών ή κοσμικών παραμυθιών, τα οποία αναφέρονται στις περιπέτειες των ανθρώπων χωρίς να χρησιμοποιούν υπερφυσικά στοιχεία. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο παραμύθι κατατάσσεται στην κατηγορία των διδακτικών παραμυθιών που, όπως παρατηρεί ο Δ. Λουκάτος, «έχουν πάντα μέσα τους μια διάθεση για διδασκαλία». |
Κάποτε ήταν ένας πλούσιος βασιλιάς, πολύ πλούσιος, που
ό,τι επιθυμούσε η καρδιά του το ’χε. Όλα τα είχε, και τον έλεγαν ευτυχισμένο, ώσπου έπαθε μια παράξενη ανορεξιά και δεν είχε όρεξη να βάλει τίποτα στο στόμα του. Σιγά σιγά αδυνάτιζε, κι άρχισε να γίνεται γκρινιάρης και παράξενος. Πολλοί γιατροί επήγαιναν και τον έβλεπαν, μα τα γιατρικά τους τίποτα δεν μπορούσαν να του κάμουν. Η ανορεξιά του βασιλιά όλο και κρατούσε, κι εκείνος έρεβε μέρα με την ημέρα. Τίποτα δε λιμπιζόταν να φάει· ούτε «του πουλιού το γάλα», που λέει ο λόγος.
Oπού κάποια μέρα, έτυχε να περνάει από το παλάτι του ένας
ασπρομάλλης γέροντας φτωχός, που ήτανε όμως σοφός κι ήξερε από γιατρικά. Του είπανε λοιπόν για το βασιλιά, κι ανέβηκε να τον δει. «Μήπως κουράζεσαι, βασιλιά μου;», τον ρώτησε. «Τι λες, γιατρέ μου», του λέει ο βασιλιάς. «Όλη μέρα ξαπλωμένος απάνου στο θρόνο μου, ούτε το μικρό μου δαχτυ λάκι δεν κουνώ». «Μήπως έχεις έγνοιες και σκοτούρες για το λαό σου;» «Όχι, κάθε άλλο. Εγώ ζω ξέγνοιαστος, και καρφάκι δε μου καίεται για κανέναν!» «Μήπως επιθύμησες ποτέ σου κάτι και δεν μπόρεσες να το ’χεις;» «Oύτε κι αυτό! Βασιλιάς είμαι, κι ό,τι γυρέψω, το βλέπω μπροστά μου!…».
Σκέφτηκε, σκέφτηκε λίγο ο γέροντας, ύστερα γυρίζει και λέει του
βασιλιά: «Άκουσε, βασιλιά μου: Καθώς βλέπω, δεν έχεις τίποτα σοβαρό. Εκείνο που φταίει και δεν έχεις όρεξη να τρως, είναι το ψωμί που σου δίνουν στο παλάτι! Να διατάξεις να σου φέρουν να φας το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου. Αν μπορέσεις να το ’χεις αυτό, τότε θα γιατρευτείς!».
Από την ίδια μέρα ο βασιλιάς έδωσε διαταγή στους φουρναραίους
του παλατιού να ζυμώσουν και να του ψήσουν «το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου!». Έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά οι ψωμάδες σ’ όλο το βασίλειο, ποιος θα κάμει στο βασιλιά το πιο γλυκό ψωμί! Ζύμωσαν με ζάχαρη κι ανθόγαλα κάθε λογής ψωμιά και του τα ’φερναν στο παλάτι να τα δοκιμάσει. Μα κανένα απ’ όλα εκείνα τα ψωμιά δεν άνοιγε την όρεξη στο βασιλιά. Oύτε κι ήθελε να τα φάει. Το ’να του μύριζε, τ’ άλλο του βρομούσε. Ώσπου μια μέρα, έξω φρενών ο βασιλιάς, έστειλε ανθρώπους του να πάνε να βρούνε το γέροντα και να τον ξαναφέρουνε μπροστά του. Έτσι λοιπόν κι έγινε.
«Θα σε κρεμάσω, που με ξεγέλασες!», του φώναξε ο βασιλιάς
μόλις τον είδε. «Γιατί, βασιλιά μου;», τον ρώτησε ο γέροντας. «Γιατί το γλυκό ψωμί, που είπες να μου φτιάξουνε να φάω, δε μου έκαμε τίποτα!» «Μπα;», έκαμε ο γέροντας. «Φαίνεται πως το ψωμί που σου ζύμωσαν, δεν ήταν τόσο γλυκό όσο έπρεπε!» O βασιλιάς ήταν πάλι έτοιμος ν’ αγριέψει, μα είδε το γέρο που κάτι συλλογιζότανε, και περίμενε.
«Άκουσε, βασιλιά μου», του λέει ο γέροντας ύστερ’ από λίγο.
«Αν θέλεις να δοκιμάσεις στ’ αληθινά το ψωμί που θα σε γιατρέψει, πρέπει να ’ρθεις μαζί μου για τρεις μέρες μονάχα και να κάνεις ό,τι σου λέω. Αν δε γίνεις καλά, είσαι ελεύτερος να μου πάρεις το κεφάλι!»
Κι ο βασιλιάς, παιδί μου, θέλοντας και μη, δέχτηκε να πάει
μαζί με τον παράξενο γέροντα, εκεί που του ’λεγε. Φόρεσε κι αυτός φτωχικά ρούχα, ποδέθηκε παλιοπάπουτσα, πήρε κι ένα μπαστούνι στα χέρια του κι έφυγε κρυφά από το παλάτι, μακριά, κι επήγανε στον κάμπο, εκεί που καθόταν ο γέροντας, σε μια καλύβα, μέσα σ’ ένα χωράφι σπαρμένο.
Ξημερώνοντας, έδωκε ο γέροντας στο βασιλιά ένα δρεπάνι και
του λέει: «Έλα να θερίσουμε!». Έπιασε ο βασιλιάς και θέριζε μες στο λιοπύρι ολάκερη μέρα. Έκαμε καμιά σαρα νταριά δεμάτια στάχυα. Ήρθε το βράδυ, πέσανε ξεροί να κοιμηθούνε. Oύτε φαΐ όλη μέρα, ούτε τίποτα. Έμενε, βλέπεις, κι ο γέροντας νηστικός.
Την άλλη μέρα, πρωί πρωί, ξύπνησε ο γέροντας το βασιλιά και
του λέει: «Σήκω τώρα, να πάρουμε όλ’ αυτά τα δεμάτια, να τα πάμε στ’ αλώνι να τ’ αλωνίσουμε!». Κουβάλησε στην πλάτη του ο βασιλιάς περσότερ’ από τα μισά, κι ύστερα όλη μέρα, γκαπ γκουπ, τα κοπάνιζε με το δάρτη, ώσπου κάμανε το στάρι σωρό, τ’ ανεμίσανε και το βάλανε στο σακί. Κι όλη μέρα την περάσανε πάλε έτσι, νηστικοί κι οι δυο τους, μόνο λίγο νερό ήπιανε από τη στέρνα, που ήτανε κοντά στην καλύβα. Πέσανε πάλι κουρασμένοι το βράδυ και κοιμηθήκανε.
Την τρίτη μέρα, το χάραμα, ο γέροντας σήκωσε το βασιλιά:
«Ξύπνα», του λέει, «τώρα να πάμε το στάρι μας στο μύλο να τ’ αλέσουμε! Πάρ’ το εσύ στην πλάτη σου, γιατί εγώ δεν μπορώ, και πάμε εκεί στην κορφή του βουνού, που ’ναι ο μύλος». Τι να κάμει ο βασιλιάς, αφού έτσι ήτανε η συφωνία, φορτώνεται το σακί στην πλάτη, και κουρασμένος κι ελεεινός το κουβάλησε στην κορφή. Τώρα αρχίνησε και να πεινάει, μα δεν έλεγε ακόμα τίποτα.
Αλέσανε το στάρι τους, και για να μην τα πολυλογούμε,
γυρίσανε κατά το μεσημέρι στην καλύβα, πάλι ο βασιλιάς φορτωμένος τ’ αλεύρι. «Έλα τώρα να ζυμώσουμε», του λέει ο γέρος. Ξεχώρισε ως δέκα λίτρες αλεύρι, το ’ριξε στη σκάφη κι έβαλε το βασιλιά να ζυμώνει. Ύστερα τον έστειλε στο λόγγο να κόψει ξύλα, κι αργά κατά το βράδυ βάλανε κι εκάψανε το φούρνο, για να ψήσουνε 3-4 καρβέλια. O βασιλιάς τώρα πεινούσε κι επερίμενε πότε να ψηθούν τα ψωμιά, για να φάει! Μα πιο πολύ τα λιμπιζόταν, όταν άρχισε να βγαίνει από το φούρνο η μυρωδιά τους. «Πεινάω πολύ», λέει του γέρου. «Περίμενε και θα φας!», του απάντησε κείνος.
Σε λίγο βγήκανε τα καρβέλια, αχνιστά και ροδοψημένα. Σαν
πεινασμένος λύκος τότε ο βασιλιάς άρπαξε το καρβέλι, το έκοψε με τα χέρια του κι άρχισε να τρώει. Μα με την πρώτη μπουκιά που κατάπιε, το πρόσωπό του έγινε κόκκινο από χαρά και φώναξε: «Μάλιστα! Αυτό είναι το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου! Κι όμως ούτε μια κουταλιά ζάχαρη δεν έριξα στο ζυμάρι του!». Τότε ο γέροντας χαμογέλασε και του είπε: «Βασιλιά μου, πρέπει να ξέρεις πως η ζάχαρη του ψωμιού σου ήταν ο ιδρώτας που έχυσες για να το φτιάξεις. Τώρα είσ’ ελεύτερος να ξαναπάς στο παλάτι σου. Κοίτα μονάχα να δουλεύεις αποδώ κι εμπρός, και θα δεις πως η όρεξη δε θα σου λείψει».
O βασιλιάς ακολούθησε την ορμήνεια του γέροντα, κι όταν γύρισε
στο παλάτι του, δούλευε κάθε μέρα για το λαό του, εκατέβαινε και στον κήπο του γι’ άλλες δουλειές, κι από τότε γιατρεύτηκε από την ανορεξιά κι έτρωε καλά, που μακάρι να τρώαμε κι εμείς έτσι!
Νεοελληνικά λαογρα
φικά κείμενα, επιμέλεια Δ. Λουκάτος, Βασική Βιβλιοθήκη, Ζαχαρόπουλος |
*έρεβε (ρέβω) : αδυνάτιζε *λιμπιζόταν: λαχταρούσε *ποδέθηκε: φόρεσε
τα παπούτσια του *λιοπύρι: καύσωνας *ολάκερη: ολόκληρη *περσότερ':
περισσότερα *δάρτης: ξύλο με το οποίο χτυπούν το στάρι *ανεμίσανε
[το στάρι]: διαδικασία με την οποία καθαρίζεται το στάρι από τα άχρηστα
μέρη *πάλε: πάλι
τα παπούτσια του *λιοπύρι: καύσωνας *ολάκερη: ολόκληρη *περσότερ':
περισσότερα *δάρτης: ξύλο με το οποίο χτυπούν το στάρι *ανεμίσανε
[το στάρι]: διαδικασία με την οποία καθαρίζεται το στάρι από τα άχρηστα
μέρη *πάλε: πάλι
Ερωτή σεις |
---|
1 Απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις, θα έχετε αποδώσει
περιληπτικά το περιεχόμενο του παραμυθιού:
2 Ένα γνώρισμα της λαϊκής αφήγησης είναι ότι γίνεται μπροστά
σε ακροατήριο το οποίο ο λαϊκός αφηγητής φροντίζει να συγκινήσει, να διδάξει και να ψυχαγωγήσει. Βρείτε μέσα στο παραμύθι σημεία που να επαληθεύουν αυτή την παρατήρηση.
3 Περιγράψτε τους δύο ανθρώπινους χαρακτήρες του παραμυθιού,
το βασιλιά και το γέροντα. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές εντοπίζετε;
Διαθεματικές εργασίες
1 Με αφορμή το παραμύθι, ερευνήστε τα στάδια από τα οποία
περνάει το ψωμί μέχρι να φτάσει στο τραπέζι μας. Αν ζείτε σε αγροτική περιοχή, επισκεφθείτε χώρους όπου καλλιεργείται, συγκεντρώνεται και αλέθεται το στάρι. Αν μένετε σε πόλη, ρωτήστε σε φούρνους να πληροφορηθείτε πώς ζυμώνεται και ψήνεται το ψωμί. Τέλος, οργανώστε σχολική εκδήλωση αφιερωμένη σε αυτό το βασικό είδος της ελληνικής διατροφής και παρουσιάστε το υλικό που θα έχετε συγκεντρώσει.
2 Ένα από τα πιο συνηθισμένα μοτίβα (θέματα) των λαϊκών
παραμυθιών είναι οι δοκιμασίες που περνά ο ήρωας μέχρι την ικανοποίηση ή τη δικαίωσή του. Ανάλογους άθλους επιχειρούν και οι ήρωες της μυθολογίας μας, όπως ο Ηρακλής, ο Ιάσων κ.ά. Βρείτε και παρουσιάστε στην τάξη σας ανάλογους μύθους. |
ΠΗΓΗ http://2stav-glossa.blogspot.com/2015/09/blog-post_27.html
Το πιο γλυκο ψωμί - Λαϊκό παραμύθι
Το λογοτεχνικό απόσπασμα
που
ακολουθεί, ανήκει στην
κατηγορία
των λαογραφικών έργων,
τα οποία
είτε ως απανθίσματα
αυθεντικού
και γνήσιου λαϊκού λόγου,
είτε
ως έργα γνωστών συγγρα
φέων
που αποτυπώνουν τη
λαϊκή
νοοτροπία και συμπεριφορά,
επιχειρούν να φωτίσουν τις
ποικίλες όψεις της λαϊκής
ζωής και του λαϊκού
πολιτισμού.
που
ακολουθεί, ανήκει στην
κατηγορία
των λαογραφικών έργων,
τα οποία
είτε ως απανθίσματα
αυθεντικού
και γνήσιου λαϊκού λόγου,
είτε
ως έργα γνωστών συγγρα
φέων
που αποτυπώνουν τη
λαϊκή
νοοτροπία και συμπεριφορά,
επιχειρούν να φωτίσουν τις
ποικίλες όψεις της λαϊκής
ζωής και του λαϊκού
πολιτισμού.
Το παραμύθι που ακολουθεί είναι κεφαλονίτικη παραλλαγή μιας παλαιάς λαϊκής αφήγησης. Ανήκει στον ευρύ τύπο των διηγηματικών ή κοσμικών παραμυθιών, τα οποία αναφέρονται στις περιπέτειες των ανθρώπων χωρίς να χρησιμοποιούν υπερφυσικά στοιχεία. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο παραμύθι κατατάσσεται στην κατηγορία των διδακτικών παραμυθιών που, όπως παρατηρεί ο Δ. Λουκάτος, «έχουν πάντα μέσα τους μια διάθεση για διδασκαλία».
Δείτε το κείμενο
ΓΕΝΙΚΑ:
Τα παραμύθια σήμερα θεωρούνται απλώς ως ιστορίες
(διδακτικές
ή ψυχαγωγικές) για μικρά παιδιά. Τα πράγματα όμως
δεν ήταν
πάντα έτσι. Τα παραμύθια:
(διδακτικές
ή ψυχαγωγικές) για μικρά παιδιά. Τα πράγματα όμως
δεν ήταν
πάντα έτσι. Τα παραμύθια:
1) απευθύνονταν σε όλους (σε μικρούς και μεγάλους)
και
είχαν βαθύτατο συμβολισμό. Εμπεριείχαν τη λαϊκή σοφία
αιώνων και είχαν σκηνές σκληρές-άγριες
και
είχαν βαθύτατο συμβολισμό. Εμπεριείχαν τη λαϊκή σοφία
αιώνων και είχαν σκηνές σκληρές-άγριες
2) είναι προφορικές διηγήσεις που μεταδίδονταν από
γενιά
σε γενιά – δεν είναι προϊόντα ενός ατόμου, αλλά συλλο
γικές
λαϊκές συνθέσεις που παραλλάσσονταν (και διαρκώς βελτι
ώνο
νταν και εμπλουτίζονταν) από στόμα σε στόμα [Κατά συνέ
πεια
έχουν κοινά χαρακτηριστικά με άλλες λαϊκές δημιουργίες,
όπως
τα δημοτικά τραγούδια – Έχουν αναλογίες και με τα έπη
(επική
ποίηση) που ήταν επίσης προφορικές-λαϊκές συνθέσεις, όπως
θα δούμε και στην Οδύσσεια]
γενιά
σε γενιά – δεν είναι προϊόντα ενός ατόμου, αλλά συλλο
γικές
λαϊκές συνθέσεις που παραλλάσσονταν (και διαρκώς βελτι
ώνο
νταν και εμπλουτίζονταν) από στόμα σε στόμα [Κατά συνέ
πεια
έχουν κοινά χαρακτηριστικά με άλλες λαϊκές δημιουργίες,
όπως
τα δημοτικά τραγούδια – Έχουν αναλογίες και με τα έπη
(επική
ποίηση) που ήταν επίσης προφορικές-λαϊκές συνθέσεις, όπως
θα δούμε και στην Οδύσσεια]
ΕΙΔΗ:
- διδακτικά (έχουν διδακτικό περιεχόμενο)
- μαγικά (έχουν κάποια μαγικά-υπερφυσικά στοιχεία: πχ
- τα ζώα μιλούν, μαγικά αντικείμενα (σκούφος, δαχτυλίδι
- κλπ) που κάνει τον ήρωα αόρατο ή μεταμορφώνει τον
- ίδιο ή τους άλλους κλπ (παραδείγματα)
ΗΡΩΕΣ – ΡΟΛΟΙ:
Στα παραμύθια οι ήρωες συνήθως είναι ή καλοί ή κακοί. Παρα
τηρούμε συχνά τους ακόλουθους ρόλους ηρώων:
τηρούμε συχνά τους ακόλουθους ρόλους ηρώων:
- Ήρωας (υπάρχει πάντα ένας ήρωας ή ηρωίδα, το κεντρικό
- πρόσωπο της ιστορίας, που κατά κανόνα είναι καλός/ή)
- Βοηθός/οί του ήρωα (ο ήρωας συνήθως συναντά κάποιο
- /α πρόσωπο/α που τον βοηθούν ιδιαίτερα όταν αντιμετω
- πίζει κάποιες δυσκολίες και κάποιες καταστάσεις στις
- οποίες δεν μπορεί να βρει λύση μόνος του – πχ η καλή
- νεράιδα στην Σταχτοπούτα κλπ)
- Αντίπαλος/οι του ήρωα (πολλές φορές υπάρχει κάποιο
- πρόσωπο/α που φέρνει συνέχεια εμπόδια στον ήρωα πχ
- ο κακός δράκος στον Κοντορεβυθούλη, η μάγισσα στο
- Χάνσελ και Γκρέτελ, ο κακός λύκος στην Κοκκινοσκου
- φίτσα, κλπ)
ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ
Επιπλέον, στα παραμύθια παρατηρούμε συνήθως τα ακόλουθα στοιχεία-στάδια
στην εξέλιξη της διήγησης:
στην εξέλιξη της διήγησης:
- Σκοπός – αναζήτηση (στα παραμύθια υπάρχει πάντα
- κάποιος σκοπός, στόχος ή κάποιο πράγμα, κάποιο
- πρόσωπο, ή κάποια κατάσταση, δηλαδή κάποιο αντικεί
- μενο αναζήτησης πχ να γίνει καλά, να βρει την ευτυχία,
- να βρει το αθάνατο νερό, να βρει και να σώσει την βασι
- λοπούλα από κάποια συμφορά, κλπ)
- Δοκιμασίες (ο ήρωας συχνά αντιμετωπίζει κάποιες δοκι
- μασίες, προκειμένου να πετύχει το σκοπό του, όπου ο
- βοηθός του συμπαραστέκεται και ο αντίπαλος τον εμπο
- δίζει – πολλές φορές είναι 3 (παραμύθι βιβλίου) ή 12
- (άθλοι του Ηρακλή) που είναι πολλαπλάσιο του 3 :
- αυτό είναι χαρακτηριστικό και των δημοτικών τραγου
- διών και του έπους)
- Λύση (κατά κανόνα έχουμε καλό και ευτυχισμένο τέλος,
- ο ήρωας βρίσκει αυτό που αναζητά ή πετυχαίνει τον
- σκοπό του)
Ως είδος το παραμύθι ακολουθεί τρεις γενικές αρχές, προκει
μένου να αναφερθεί στον χρόνο, στον τόπο και στα πρόσωπα,
που αφορούν το περιεχόμενό του. Η υπόθεσή του δε δεσμεύ
εται από τόπο και χρόνο και τα πρόσωπά του είναι φανταστικά.
Συγκεκριμένα:
μένου να αναφερθεί στον χρόνο, στον τόπο και στα πρόσωπα,
που αφορούν το περιεχόμενό του. Η υπόθεσή του δε δεσμεύ
εται από τόπο και χρόνο και τα πρόσωπά του είναι φανταστικά.
Συγκεκριμένα:
· Στο παραμύθι ο χρόνος είναι αόριστος.
· Επίσης αόριστος είναι και ο τόπος της δράσης.
· Στα παραμύθια παρατηρούνται επαναλήψεις μοτίβων ,
όπως το μοτίβο: πρόβλημα – λύση και το μοτίβο: περιπέτειες
– ικανοποίηση. Το μοτίβο: περιπέτειες – ικανοποίηση απαντά
και στους αρχαίους ελληνικούς μύθους και σε πολλά
ευρωπαϊκά και ανατολίτικα παραμύθια.
όπως το μοτίβο: πρόβλημα – λύση και το μοτίβο: περιπέτειες
– ικανοποίηση. Το μοτίβο: περιπέτειες – ικανοποίηση απαντά
και στους αρχαίους ελληνικούς μύθους και σε πολλά
ευρωπαϊκά και ανατολίτικα παραμύθια.
Στα παραμύθια συνήθως διακρίνουμε διάφορα στάδια-
μοτίβα από τα οποία περνά ο ήρωας:
μοτίβα από τα οποία περνά ο ήρωας:
α) Στην αρχή παρουσιάζεται ένα πρόβλημα.
β) Στη συνέχεια κάποιοι προσπαθούν να το λύσουν, χωρίς
όμως να τα καταφέρνουν.
όμως να τα καταφέρνουν.
γ) Μετά εμφανίζεται ένα άλλο πρόσωπο που δίνει κάποια
συμβουλή.
συμβουλή.
δ) Στο τέλος ο ήρωας του παραμυθιού περνάει κάποιες
δοκιμασίες, και καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα.
δοκιμασίες, και καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα.
Στο παραμύθι που διαβάσαμε, αν νομίζετε ότι ο ήρωας περνά
από τα παραπάνω στάδια, τότε συμπληρώστε τον παρακάτω
πίνακα:
από τα παραπάνω στάδια, τότε συμπληρώστε τον παρακάτω
πίνακα:
Στάδια εξέλιξης του παραμυθιού
| |
α) Πρόβλημα του ήρωα
|
Το πρόβλημα του βασιλιά ήταν η
ανορεξία του |
β) Κάποιοι προσπαθούν να το λύσουν
|
Προσπάθησαν να το λύσουν πολλοί γιατροί, αλλά δεν τα κατάφεραν.
|
γ) Εμφανίζεται ένα άλλο πρόσωπο
|
Τότε εμφανίστηκε ένα άλλο πρόσωπο, ένας γέρος σοφός, που ήξερε από γιατρικά και πρότεινε στον ήρωα ένα γιατρικό, δηλ. να φάει το πιο γλυκό
ψωμί. |
δ) Δοκιμασίες του ήρωα
|
Οι δοκιμασίες του βασιλιά που
κράτησαν τρεις ημέρες ήταν οι εξής:
α) να θερίσει ένα χωράφι με σιτάρι
β) να αλωνίσει το θερισμένο σιτάρι
γ) να το λιχνίσει
δ) να το πάει στο μύλο, για να το
αλέσει
ε) να το ζυμώσει
στ) να το φουρνίσει
|
ΘΕΜΑΤΑ:
1) Η τεμπελιά και η έλλειψη ενδιαφερόντων κάνει τον άνθρωπο
δυστυχισμένο,
δυστυχισμένο,
2) Το ψωμί στο καθημερινό τραπέζι αποκτά μεγαλύτερη αξία
όταν ο άνθρωπος έχει κοπιάσει για να το αποκτήσει,
όταν ο άνθρωπος έχει κοπιάσει για να το αποκτήσει,
3) Η δουλειά και η δημιουργία προσφέρει στον άνθρωπο
ικανοποίηση και χαρά.
ικανοποίηση και χαρά.
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η αξία της εργασίας για τον άνθρωπο.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
1η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Κάποτε... λέει ο λόγος".
2η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Όπου κάποια... το κεφάλι".
3η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Κι ο βασιλιάς... κι εμείς έτσι!".
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:
1η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ανορεξία του βασιλιά.
2η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι ανώφελες συμβουλές του γέροντα για να
γιατρευτεί ο βασιλιάς και ο θυμός του βασιλιά.
γιατρευτεί ο βασιλιάς και ο θυμός του βασιλιά.
3η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η δοκιμασία του βασιλιά και η λύση του
προβλήματός του με την αλλαγή της συμπεριφοράς του.
προβλήματός του με την αλλαγή της συμπεριφοράς του.
ΤΕΧΝΙΚΗ:
- Ο αφηγητής βρίσκεται μπροστά στο ακροατήριό του και
η αφήγησή του είναι προφορική.
η αφήγησή του είναι προφορική.
- Ερωτοαποκρίσεις.
- Τεχνική της αινιγματικής φράσης "να φας το πιο γλυκό
ψωμί του κόσμου".
ψωμί του κόσμου".
- Περιγραφή.
ΓΛΩΣΣΑ: Απλή και φυσική, με τη ζωντάνια και την
αμεσότητα
που διαθέτει ο προφορικός λόγος. Λέξεις κεφαλλονίτικης
διαλέκτου.
ΔΕΣ ΚΑΙ
https://www.slideshare.net/ssuserd078fa/ss-80567114
αμεσότητα
που διαθέτει ο προφορικός λόγος. Λέξεις κεφαλλονίτικης
διαλέκτου.
ΔΕΣ ΚΑΙ
https://www.slideshare.net/ssuserd078fa/ss-80567114