ΘΟΥΡΙΟΣ,ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕOΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜOΣ
ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2363,8977/

Βικέντιος Λάντσας, Oι στύλοι του Oλυμπίου Διός

Λογοτεχνία του νεοελληνικού διαφωτισμού ονομάζουμε το σύνολο των λογοτεχνικών κειμένων που γράφτηκαν κατά την περίοδο 1770-1821 και επομένως χρονικά συμπίπτουν με το ρεύμα ιδεών του νεοελληνικού διαφωτισμού, που διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση των καινοτόμων ιδεών του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και της γαλλικής επανάστασης. O ευρωπαϊκός διαφωτισμός ήταν πνευματικό κίνημα του 17ου και 18ου αιώνα, με κεντρική θέση την πίστη στον ορθό λόγο, δηλαδή στην ικανότητα του ανθρώπου να κατανοήσει το σύμπαν και να προαγάγει τη θέση του στον κόσμο μέσω της δύναμης του νου, με απώτερους σκοπούς τη γνώση, την ελευθερία και την ευτυχία. 
Μια μεγάλη ομάδα κειμένων της εποχής αυτής εκφράζουν τη δυσαρέσκεια των Ελλήνων για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην οθωμανική αυτοκρατορία και εκδηλώνουν τον πόθο της εθνικής απελευθέρωσης. Η εμφάνιση και η προβολή μιας αστικής ηθικής, διαφοροποιημένης από την αυστηρή και πατροπαράδοτη ηθική της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκείας και επικεντρωμένης στη χαρά της ζωής και στην απόλαυση του έρωτα, χαρακτηρίζει επίσης μεγάλο μέρος των κειμένων της εποχής. Κυρίαρχο, όμως, αίτημα του διαφωτισμού ήταν η παιδεία και η γνωριμία των Ελλήνων με την αρχαία γραμματεία. 
Η γλώσσα των λογοτεχνικών κειμένων του νεοελληνικού διαφωτισμού παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία, καθώς κυμαίνεται ανάμεσα στη δημοτική ή ομιλούμενη γλώσσα της εποχής και στην καθαρεύουσα ή και την αρχαΐζουσα γλώσσα. Με τη γλωσσική διαμάχη που ξεσπά αυτή την εποχή ανάμεσα στις διαφορετικές γλωσσικές απόψεις τέθηκαν οι βάσεις του γλωσσικού ζητήματος, που είχε ως αποτέλεσμα η λογοτεχνική παραγωγή του 19ου αιώνα να μοιραστεί σε δύο γλωσσικές τάσεις, τους υπερασπιστές της δημοτικής και τους υπέρμαχους της καθαρεύουσας. Στα κείμενα που ανθολογούνται (εκτός από το μεταφρασμένο ποίημα) διατηρήθηκε η πρωτότυπη ορθογραφική μορφή τους.

 

Νεοελληνικός Διαφωτισμός ΠΗΓΗ http://chrispapakon.blogspot.com/2015/10/blog-post_17.html?view=flipcard Με τον όρο «Διαφωτισμός» εννοούμε την πνευματική κίνηση που εκδηλώθηκε στην  Ευρώπη το 17ο  και 18ο αιώνα και πυροδότησε εξελίξεις στην τέχνη, τη φιλοσοφία και την πολ ιτική σκέψη. Οι διαφωτιστές πίστευαν στη δύναμη του «ορθού λόγου», χάρη στην οποί α ο άν θρωπος κατανο εί το σύμπαν και τη θέση του μέσα στον κόσμο. Πολιτικά αποτελέσματα  της  πνευμα τικής αυτής  κίνησης ήταν η Αμερικανική Ανεξαρτησία (1776) και η Γαλλική Επανάσταση  (1789). Όπως ήταν φυσικό, ο Διαφωτισμός επηρέασε κάποια στιγμή και τον ελληνι σμό,  τόσο στις τουρκοκρατούμενες περιοχές  όσο και στις παροικίες. Σταδιακά, λοιπόν, διαμορφώθηκε μια ιδιαίτερη  πνευματι κή κίνηση,  την οποία ονομάζουμε «Νεοελληνικό Διαφωτισμό». Χρονολογικά, τα ακραία όρια αυτής της κίνησης είναι το 1669 και το 1821 και μπορούμε να τη χω ρίσουμε σε δύο περιόδους: α) 1669-1774, η περίοδος της προετοιμασίας β) 1774-1821, η περίοδος της ακμής Οι φιλελεύθερες ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού φτάνουν στον ελληνικό  χώρο  καταρχάς  χάρη στους Έλληνες που σπουδάζουν την εποχή εκείνη την Ευρώπη.  Επίσης, σημαντικός είναι ο ρόλος των Ελλήνων εμπόρων, που συνήθως συνδυ άζουν  τη μόρφωση  και τα πνευματικά ενδιαφέροντα με τις συνεχείς μετακινήσεις και την οικο νομική  ευρωστία. Εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών στις οποίες ζει τότε ο ελληνισμός, ο Νεοελλη νικός Διαφω τισμός παρουσιάζει ορισμένες ιδιομορφίες και δεν έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με τον  ευρωπαϊκό διαφωτισμό. Υπάρχει φυσικά και στο Νεοελληνικό Διαφωτισμό το έντονο ενδιαφέρον για τις φυσι κές επιστήμες,  τον ορθό λόγο, το κριτικό πνεύμα και τις νέες φιλοσοφικές και ηθικές από ψεις.  Ωστόσο, τελικοί στόχοι του κινήματος είναι, κυρίως, η εθνική αφύπνι ση  και η προσπάθεια για απελευθέρωση του γένους, που σύμφωνα με τους δια φωτιστές  μπορούν να επιτευχθούν μόνο αν προηγηθεί η πνευματική καλλιέργεια και α φύπνιση. Η γλώσσα των λογοτεχνικών κειμένων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού παρουσιάζει με γάλη ποικιλία,  καθώς κυμαίνεται ανάμεσα στη δημοτική ή ομιλούμενη γλώσσα της εποχής και στην  καθαρεύουσα  ή και την αρχαΐζουσα γλώσσα. Μερικοί από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτι σμού,  με κορυφαίους το Ρήγα Φεραίο, τον Αδαμάντιο Κοραή και τον Ανώνυμο Έλληνα, είναι οι  : Ευγένιος Βούλγαρης, Κοσμάς Αιτωλός, Νεόφυτος Δούκας, Δημήτριος  Κατα ρτζής και  πολλοί άλλοι. ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ    ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/ show. php/DSGYM-C113/351/2363,8978/ Θούριος    O Θούριος του Ρήγα είναι ο πιο διαδεδομένος προεπαναστατικός πατριωτικός  ύμνος. Στους σαράντα πρώτους στίχους του εξαίρεται η ιδέα της ελεύθερη ς ζωής και αντηχεί το προσκλητήριο της επανάστασης σε όλους τους βαλκανι κούς λαούς και ιδιαίτερα στους Έλληνες, οι οποίοι δεσμεύονται με ιερό όρκο ότι  θα αγωνιστούν, για να ελευθερώσουν το σκλαβωμένο γένος τους. Ως πότε, παλληκάρια, να ζούμεν στα στενά, μονάχοι, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά; Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά, να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά; Να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς; Καλλιό 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή! Τι σ' ωφελεί αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά; Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά. Βεζίρης, Δραγουμάνος, Αφέντης κι αν σταθής, ο Τύραννος αδίκως σε κάμει να χαθής· δουλεύεις όλ' ημέρα σε ό,τι κι αν σοι πη, κι αυτός πασχίζει πάλιν το αίμα σου να πιη. O Σούτζος* κι ο Μουρούζης*, Πετράκης*, Σκαναβής*, Γκίκας* και Μαυρογένης*, καθρέπτης είν' να ιδής. Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί, σκοτώθηκαν, κι αγάδες, με άδικον σπαθί· κι αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί, ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά 'φορμή. Ελάτε μ' έναν ζήλον σε τούτον τον καιρόν, να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν· συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν, να βάλωμεν, εις όλα να δίδουν ορισμόν· οι Νόμοι να 'ν' ο πρώτος και μόνος οδηγός, και της Πατρίδος ένας να γένη αρχηγός· γιατί κι η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά· να ζούμε σαν θηρία είν' πλιο σκληρή φωτιά. Και τότε, με τα χέρια ψηλά στον ουρανόν, ας πούμ' απ' την καρδιά μας ετούτα στον Θεόν. Εδώ σηκώνονται οι Πατριώται ορθοί και, υψώνοντες τας χείρας προς τον ουρανόν, κάμνουν τον Όρκον: «Ω Βασιλεύ του Κόσμου, ορκίζομαι σε Σε, στην γνώμην των Τυράννων να μην ελθώ ποτέ! Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ. Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός, για να τους αφανίσω, θε να 'ναι σταθερός. Πιστός εις την Πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν, αχώριστος για να 'μαι υπό τον στρατηγόν. Κι αν παραβώ τον όρκον, ν' αστράψ' ο Oυρανός και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός!» Ρήγα Βελεστινλή, Απάνθισμα κειμένων, Βουλή των Ελλήνων *Σούτζος, Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής, Γκίκας και Μαυρογένης: γνωστά πρόσω πα της εποχής, Φαναριώτες, διερμηνείς και ηγεμόνες, που θανατώθηκαν ύστερα από εντολή του  Σουλτάνου. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Πώς παρουσιάζει ο Ρήγας τη ζωή των σκλαβωμένων και γιατί θεωρεί προτιμότερο το θά νατο; 2 Ποια εκφραστικά μέσα τονίζουν τον επαναστατικό χαρακτήρα του Θούριου; Δώστε από  ένα παράδειγμα. 3 O Ρήγας καλεί τους πατριώτες σε κοινό όρκο με συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Πώς οραμα τίζεται το μέλλον και τι επιθυμεί να πετύχει με αυτές τις δεσμεύσεις; (Μπορείτε να απα ντήσετε επικαλούμενοι και άλλες ιστορικές πληροφορίες για την προσωπικότητα και τη δρά ση του Ρήγα.) ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Συγκεντρώστε υλικό (ύμνους, προκηρύξεις, κείμενα, εικόνες κ.ά.) απο τον προεπανα στατικό αγώνα των Ελλήνων, ξεκινώντας από το βιβλίο της Ιστορίας σας. Συγκρίνετε τη  διάδοση και την απήχηση που είχαν αυτά στη σκλαβωμένη Ελλάδα, σε σχέση με το Θού ριο.

Νίκος Εγγονόπουλος, O προπάππους Περραιβός
με το κεφάλι του Ρήγα Φεραίου
ΑΝΑΛΥΣΗ (Α)
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/christostsatsouris/ss-69296294

ΑΝΑΛΥΣΗ (Β)

ΠΗΓΗ https://mnfilologos.wordpress.com/2013/10/10/thourios

_rigasferaios/

Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος (1757 – 24 Ιουνίου 1798) ήταν Έλληνας συγγραφέας, πολιτικός στοχαστής και επαναστάτης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Ο Θούριος από το σχολικό διαδραστικό βιβλίο :

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2363,8978/

Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,

μονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;

Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,

να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

 

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;

Κάλλιο είναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνια, σκλαβιά και φυλακή.

 

Τι σ’ ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;

στοχάσου πως σε ψένουν, καθ’ ώραν στην φωτιά.

Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθής

ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθής.

 

Δουλεύεις όλη ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πει,

κι’ αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιει.

Ο Σούτζος, κι ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής

Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, ειν’ να ιδής.

 

Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί,

σκοτώθηκαν κι αγάδες, με άδικον σπαθί.

Κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί,

ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμμιά αφορμή.

 

Ελάτε με έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν,

να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν.

Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν

να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν.

 

Οι νόμοι να ‘ν’ ο πρώτος, και μόνος οδηγός,

και της πατρίδος ένας, να γένει αρχηγός.

Γιατί κι η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά,

να ζούμε σαν θηρία, ειν’ πιο σκληρή φωτιά.

 

Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν

ας πούμ’ απ’ την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν.

 

Εδώ σηκώνονται οι πατριώτες όρθιοι,

και υψώνοντας τα χέρια προς τον ουρανόν,

κάνουν τον όρκον.

 

Ω βασιλεύ του κόσμου, ορκίζομαι σε Σε,

στην γνώμην των τυράννων, να μην έλθω ποτέ.

Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ,

εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ.

 

Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,

για να τους αφανίσω, θε νάναι σταθερός.

Πιστός εις την πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,

αχώριστος για να ‘μαι, υπό τον στρατηγόν.

 

Κι αν παραβώ τον όρκον, ν’ αστράψ’ ο ουρανός,

και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός.

 

Τέλος του όρκου

 

Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά,

για την πατρίδα όλοι, να ‘χωμεν μια καρδιά.

Στην πίστιν του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζη,

στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί.

 

Βουλγάροι κι Αρβανήτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,

Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,

Για την ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί,

πως είμαστ’ αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή.

 

Όσα απ’ την τυραννίαν, πήγαν στην ξενητιά

στον τόπον του καθ’ ένας, ας έλθη τώρα πιά.

Και όσοι του πολεμου, την τέχνην αγροικούν

Εδώ ας τρέξουν όλοι, τυρράνους να νικούν.

 

Η Ρούμελη τους κράζει, μ’ αγκάλες ανοιχτές,

τους δίδει βιό και τόπον, αξίες και τιμές.

Ως ποτ’ οφφικιάλος, σε ξένους Βασιλείς;

έλα να γένης στύλος, δικής σου της φυλής.

 

Κάλλιο για την πατρίδα, κανένας να χαθή

ή να κρεμάση φούντα, για ξένον στο σπαθί.

Και όσοι προσκυνήσουν, δεν είναι πιά εχθροί,

αδέλφια μας θα γένουν, ας είναι κ’ εθνικοί.

 

Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν,

εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν.

Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά

ως πότε σταις σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά;

 

Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί,

κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή.

Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια,

και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σα θεριά.

 

Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί,

με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανή,

Το αίμα σας ας βράση, με δίκαιον θυμόν,

μικροί μεγάλοι ομώστε, τυρράννου τον χαμόν.

 

Λεβέντες αντριωμένοι, Μαυροθαλασσινοί,

ο βάρβαρος ως πότε, θε να σας τυραννή.

Μην καρτερήτε πλέον, ανίκητοι Λαζοί,

χωθήτε στο μπογάζι, μ’ εμάς και σεις μαζί.

 

Δελφίνια της θαλάσσης, αζδέρια των νησιών,

σαν αστραπή χυθήτε, χτυπάτε τον εχθρόν.

Της Κρήτης και της Νύδρας, θαλασσινά πουλιά,

καιρός ειν’ της πατριδος, ν’ ακούστε την λαλιά.

 

Κι οσ’ είστε στην αρμάδα, σαν άξια παιδιά,

οι νόμοι σας προστάζουν, να βάλετε φωτιά.

Με εμάς κι εσείς Μαλτέζοι, γεννήτε ένα κορμί,

κατά της τυραννίας, ριχθήτε με ορμή.

 

Σας κράζει η Ελλάδα, σας θέλει, σας πονεί,

ζητά την συνδρομήν σας, με μητρική φωνή.

Τι σκέκεις Παζβαντζιόγλου, τόσον εκστατικός;

τινάξου στο Μπαλκάνι, φώλιασε σαν αητός.

 

Τους μπούφους και κοράκους, καθόλου μην ψηφάς,

με τον ραγιά ενώσου, αν θέλης να νικάς.

Συλήστρα και Μπραίλα, Σμαήλι και Κιλί,

Μπενδέρι και Χωτήνι, εσένα προσκαλεί.

 

Στρατεύματα σου στείλε, κ’ εκείνα προσκυνούν

γιατί στην τυρραννίαν, να ζήσουν δεν μπορούν.

Γκιουρντζή πιά μη κοιμάσαι, σηκώσου με ορμήν,

τον Προύσια να μοιάσης, έχεις την αφορμήν.

 

Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς

πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανής.

Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να συκωθής,

στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθής.

 

Του Μισιριού ασλάνια, για πρώτη σας δουλειά,

δικόν σας ένα μπέη, κάμετε βασιλιά.

Χαράτζι της Αιγύπτου, στην Πόλη ας μη φανή,

για να ψοφήσει ο λύκος, όπου σας τυραννεί.

 

Με μια καρδιά όλοι, μια γνώμη, μια ψυχή,

χτυπάτε του τυράννου, την ρίζα να χαθή.

Να ανάψουμε μια φλόγα, σε όλην την Τουρκιά,

να τρέξει από την Μπόσνα, και ως την Αραπιά.

 

Ψηλά στα μπαϊράκια, σηκώστε τον σταυρόν,

και σαν αστροπελέκια, χτυπατε τον εχθρόν.

Ποτέ μη στοχασθήτε, πως είναι δυνατός,

καρδιοκτυπά και τρέμει, σαν τον λαγόν κι αυτός.

 

Τριακόσιοι Γκιρτζιαλήδες, τον έκαμαν να ιδή,

πως δεν μπορεί με τόπια, μπροστά τους να εβγεί.

Λοιπόν γιατί αργήτε, τι στέκεσθε νεκροί;

ξυπνήστε μην είστε ενάντιοι κι εχθροί.

 

Πως οι προπάτορές μας, ορμούσαν σα θεριά,

για την ελευθερία, πηδούσαν στη φωτιά.

Έτσι κι ημείς, αδέλφια, ν’ αρπάξουμε για μια

τα άρματα, και να βγούμεν απ’ την πικρή σκλαβιά.

 

Να σφάξουμε τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν,

και Χριστιανούς και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν.

Στεργιάς και του πελάγου, να λάμψη ο σταυρός,

και στην δικαιοσύνην, να σκύψη ο εχθρός.

 

Ο κόσμος να γλυτώση, απ’ αύτην την πληγή,

κ’ ελεύθεροι να ζώμεν, αδέλφια εις την γη.

Νεοελληνικός Διαφωτισμός – «Θούριος» του Ρήγα Φεραίου

Ρήγας Βελεστινλής : Γεννήθηκε το 1857 στο Βελεστίνο ( αρχαίες Φερές ) της Μαγνησίας και αποδείχθηκε δάσκαλος του γένους.

• Το έργο «Θούριος» είναι ένας πατριωτικός ύμνος που προτρέπει σε απελευθερωτικό αγώνα.
• Περιλαμβάνει 126 στίχους από τους οποίους δίνονται στο απόσπασμα οι 40 πρώτοι.
• Η λέξη «θούριος, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, σήμαινε ορμητικός, πολεμικός. Με αυτό τον τίτλο θέλει να αποδώσει το επαναστατικό περιεχόμενο του ποιήματος

Είδος :  πατριωτικό, επαναστατικό άσμα

Θέμα :  Η προτροπή του ποιητή προς τους σκλαβωμένους Έλληνες για  επανάσταση κατά των Τούρκων ( Οθωμανών ).

Γλώσσα :  Δημοτική ( φαναριώτικη ) με ιδιωματισμούς ( πχ ψένουν ), τουρκικές λέξεις και λόγιες ( πχ να ζούμεν )

Ύφος :  απλό ζωντανό, γιατί παρουσιάζει το φλογερό κήρυγμα του Ρήγα

Στίχος :  ιαμβικός, οξύτονος 13 σύλλαβος ( κάθε στίχος αποτελείται από έναν 7σύλλαβο και από έναν 6σύλλαβο ), με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία

Συναισθήματα :

• Πατριωτικός ενθουσιασμός
• Αγάπη για ελευθερία

Δομή :

• 1^η ενότητα :  στ. 1-8 , προοίμιο- δυσκολίες των κλεφτών από τη σκλαβιά ( τα δεινά της σκλαβιάς )
• 2^η ενότητα : στ 9-20 Αποτελέσματα δουλείας
• 3^η ενότητα : στ. 21-30 Προτροπή σε απελευθερωτικό αγώνα
• 4^η ενότητα : στ. 31-40 όρκος για κοινό αγώνα και συνέπειες παράβασης του όρκου

Ανάλυση 1^ης ενότητας

• Στ. 1 « ως πότε παλικάρια» : ξέσπασμα απελπισίας, αγανάκτησης, οργήςτου ποιητή για τις άθλιες συνθήκες των σκλαβωμένων Ελλήνων.
• Παρουσίαση δυσκολιών των κλεφτών ( στ 1-8 ) :

1) ζουν σε στενότητα ( στα στενά ) = ανασφάλεια ( μεταφορικά )

2) σα λιοντάρια ( παρομοίωση ) = μοναχικά, σε μέρη δύσβατα, σε ορεινές περιοχές

3) σε σπηλιές και όχι σε σπίτια, όπως οι άλλοι άνθρωποι

4) στερούνται την κοινωνική ζωή, βλέποντας «κλαδιά» ( δάση ) αντί για ανθρώπους

5) ζουν μακριά από τους δικούς τους

6) σε μια σκλαβωμένη Πατρίδα

• Χρησιμοποιεί α’ πληθυντικό πρόσωπο, απευθυνόμενος στους κλέφτες αλλά τοποθετώντας και τον εαυτό του μέσα σε αυτούς ( πιθανόν και από προσωπική εμπειρία )
• Οι ερωτήσεις είναι ρητορικές και με αυτές καλεί όλους τους Έλληνες ( Ρωμιούς ) να επαναστατήσουν για την ελευθερία τους
• Γνωμικό : διατυπώνει την άποψη για μια ώρα ελεύθερης ζωής παρά για μακροχρόνια δουλεία που ισοδυναμεί με φυλακή ( έμμεση προτροπή για αγώνα και επανάσταση ). Έμμεσα καταγράφει τις εμπειρίες των Ελλήνων ( φυλακίσεις, καταπίεση ) στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Σχήματα λόγου :

• Παρομοίωση : στ. 2  «σα λιοντάρια»
• Ασύνδετο :  στ. 1-2, 3-4
• Μεταφορά : «πικρή σκλαβιά», «χάνουμε αδέρφια», «παρά σκλαβιά και φυλακή»
• Αντίθεση : «ελεύθερη ζωή- σκλαβιά»

Ανάλυση 2^ς ενότητας

• Χρησιμοποιεί β’  ενικό πρόσωπο γιατί απευθύνεται σε όλους τους σκλαβωμένους ( αμεσότητα )
• Στ. 9 ρητορική ερώτηση ( η ζωή χωρίς ελευθερία δεν έχει αξία )
• Στ. 10 καλεί κάθε σκλαβωμένο Ρωμιό να σκεφτεί τα αποτελέσματα, τις συνέπειες της δουλείας :

Α) απώλεια ζωής ή ισόβια βάσανα ( ψένουν στη φωτιά )

Β) απόλυτη υποταγή στον τύραννο ( Σουλτάνο ) και εκμετάλλευση από αυτόν ( στ.12-14 )

Γ) Ο τύραννος κοιτά το συμφέρον του και την εξουσία του και θανατώνει/τιμωρεί όλους ανεξάρτητα από αξιώματα, τίτλους, εθνικότητες, φυλές, κοινωνικές τάξεις ( παραδείγματα επωνύμων Φαναριωτών που θανατώθηκαν )

Δ) Καμία πρόοδος δε σημειώνεται ( στασιμότητα, στ 20 )

• Υπάρχει ιεραρχική κλιμάκωση των δεινών της δουλείας που ξεκινά από την καταπίεση ( στ 11-16 ) και φτάνει μέχρι τη θανάτωση ( στ. 17-20 ) – δραματική ατμόσφαιρα : άρα απευθύνεται όχι μόνο στους Έλληνες- Ρωμιούς και στους άλλους λαούς των Βαλκανίων αλλά και στους καταπιεσμένους Τούρκους

Σχήματα λόγου :

• Μεταφορά :   ( ψένουν …φωτιά , το αίμα σου να πιει, καθρέπτης είν’ να ιδής )

Ανάλυση 3^ης ενότητας

Αποτελεί παραινετική στροφή

• Χρήση β’ ενικού, α’ πληθυντικού πληθυντικού ( ελάτε, ας κάμωμεν, να βάλωμεν, προτρεπτική προστακτική και υποτακτική )
• Στ.22 η απόφαση για Αγώνα ( επανάσταση ) πρέπει να επισφραγιστεί με όρκο στο Σταυρό
• Στ. 23  όραμα για ίδρυση ενός κράτος με ικανούς, άξιους ηγέτες που διαπνέονται από πατριωτισμό
• Στ. 25    Οι νόμοι ορίζουν το «κράτος δικαίου» , απαραίτητη η υπακοή στους νόμους, ενώ η αναρχία θεωρείται δουλεία, αφού δεν υπάρχουν νόμοι για να περιφρουρούν τα δικαιώματα των ανθρώπων ( στ. 27 )

Σχήματα λόγου :

Προσωποποίηση : « οι Νόμοι», «η Πατρίδα»

Παρομοίωση : ( η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά, σαν θηρία  )

Μεταφορά : ( σκληρή φωτιά )

Αντίθεση : αρχηγός- αναρχία

Ανάλυση 4^ης ενότητας

• Προηγείται η αφήγηση :  ορκίζεται στον Ουρανό και όχι στο σταυρό, ίσως για να δείξει έναν υπερεθνικό χαρακτήρα της επανάστασης
• Σε α’ πρόσωπο, αρχίζει με την επίκληση του Θεού
• Δεσμεύσεις όρκου :

α) δε θα γίνει όργανο του κατακτητή, στ. 32

β) δε θα δουλέψει για τα συμφέροντά τους και δε θα παρασυρθεί από τις υποσχέσεις τους  στ 33-34

γ) μόνος σκοπός : ο αφανισμός των εχθρών ( τυράννων )  στ.35-36

δ) πίστη στη πατρίδα στ. 37

ε) απόλυτη υπακοή στους άρχοντες ( στρατηγό ) στ.38

στ ) τιμωρία στους επίορκους – σκληρή τιμωρία από την παράβαση του όρκου

( εικόνα- παρομοίωση : σαν καπνός, μεταφορά : συντρίβω τον ζυγόν  και υπερβολή : «ν’ αστράψει …καπνός» )

Παράλληλο κείμενο, Δεύτε παίδες των Ελλήνων

Από την συναυλία του Χρήστου Λεοντή στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» με την Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής και την Χορωδία της ΕΡΤ.(27/5/2011)

ΑΝΑΛΥΣΗ
ΠΗΓΗ http://istografia.blogspot.com/2016/03/blog-post_9.html

"Θούριος"

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ - "ΘΟΥΡΙΟΣ" (ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)

Είδος: Ο Θούριος υπήρξε ένας φλογερός πατριωτικός ύμνος που σκοπό του είχε να εμψυχώσει τους Έλληνες και να τους οδηγήσει σε επαναστατική δράση. Υπήρξε σύμβολο του Αγώνα. Ο Θούριος είναι ένα από τα τέσσερα έργα που περιλαμβάνεται στο έργο του Ρήγα με τον γενικό τίτλο "Νέα πολιτική διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας των Μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας" , που έγινε ευρύτερα γνωστό ως "Επαναστατικό Μανιφέστο" (1797). Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά «στρατευμένα» έργα που έχουν γραφτεί ποτέ στην ελληνική γλώσσα. Αυτό βέβαια φαίνεται καλύτερα και από τον υπότιτλο που έδωσε ο Ρήγας στο έργο του: «Μια προσταγή μεγάλη». 

Ο τίτλος: Ο Ρήγας για να εκφράσει τα επαναστατικά του μηνύματα δανείζεται από τους αρχαίους Έλληνες ποιητές τον τίτλο Θούριος, που σημαίνει ορμητικός, μαινόμενος, πολεμικός.

Η λέξη αυτή δεν χρησιμοποιούνταν στην εποχή του, αλλά έκτοτε με τον Ρήγα καταγράφεται στο νεοελληνικό λεξιλόγιο και ο Θούριος γίνεται πασίγνωστος σε όλους τους Έλληνες, μικρούς και μεγάλους. Γίνεται συνώνυμος με την Επανάσταση. Ο τίτλος Θούριος ανταποκρίνεται πράγματι και στο περιεχόμενο του ποιήματος του Ρήγα. Είναι ορμητικός, επαναστατικός παιάνας. Ήθελε πρώτα να εμψυχώσει τους σκλαβωμένους ραγιάδες και μετά να τους ωθήσει στον μεγαλειώδη αγώνα της Επανάστασης, για την απόκτηση της ελευθερίας.

Στιχουργία: Το ποίημα αποτελείται από 126 δεκατρισύλλαβους οξύτονους στίχους με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.
Γλώσσα : Η γλώσσα είναι δημοτική με αρκετές λόγιες προσμίξεις. 
                                                        
                                                             Περιεχόμενο: 

Απευθύνεται: Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι το επαναστατικό κάλεσμα του Ρήγα δεν απευθύνεται μόνο στους Έλληνες κατοίκους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά σε όλους τους λαούς της Βαλκανικής που βρίσκονταν κάτω από τον τουρκικό ζυγό.

Πώς παρουσιάζει τις συνθήκες ζωής των σκλαβωμένων: Ο Ρήγας με χαρακτηριστικές εικόνες διεκτραγωδεί την θλιβερή κατάντια των ραγιάδων, που δεν ορίζουν πατρίδα, δεν ορίζουν τους ανθρώπους τους, την οικογένειά τους, όλα είναι έρμαια στην επιθυμία και τη βούληση του δυνάστη. Επισημαίνει επί πλέον την αβεβαιότητα της ατομικής ζωής και της περιουσίας τους, των χριστιανών αλλά και των μωαμεθανών, από τις αυθαιρεσίες της απολυταρχικής εξουσίας του σουλτάνου. Όσοι δεν αντέχουν τη σκλαβιά, οι κλέφτες και οι αρματολοί, αναγκάζονται να καταφύγουν στα βουνά κυνηγημένοι από τους Τούρκους. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες διαβίωσης καλύτερος είναι ο θάνατος: Καλλιό “ναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή (στίχ. 7-9). Οι Τούρκοι κατακτητές δεν υπολογίζουν και δεν σέβονται ούτε και αυτούς που συνεργάζονται μαζί τους.

Η μόνη διέξοδος: Έτσι η μόνη διέξοδος που έχουν οι υπόδουλοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι η επανάσταση για την απόκτηση της ελευθερίας τους. Ο Ρήγας χρησιμοποιεί ακόμη και τον ψυχολογικό παράγοντα για να πετύχει τους σκοπούς του.

ΠΗΓΗ :http://ta-skonakia.blogs

pot.gr 

Yourprezi ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ , δημιουργός ΤΣΑΠΡΑ 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ from Christoforos-

dina Bosgas

 

 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Να αποδώσετε έναν πλαγιότιτλο σε καθεμιά από

 τις τέσσερις ενότητες του αποσπάσματος:

2. Ποιος είναι ο χαρακτήρας του Θούριου και ποιος ο 

σκοπός συγγραφής του;

3. Ποια συναισθήματα θέλει να εκφράσει ο Ρήγας με

 τη φράση «Ως πότε» και γιατί αποκαλεί τους συμπατριώ

τες του «παλικάρια»; 

4. Σε ποιους στίχους του ποιήματος συμπυκνώνεται ολό

κληρο το νόημα του ύμνου;

5. Στη δεύτερη ενότητα να εντοπίσετε και να παρουσιάσε

τε  την ιεραρχική κλιμάκωση των δεινών των υπόδου

λων Ελλήνων: 

6. Να  χαρακτηρίσετε τη γλώσσα και το ύφος του Θού

ριου: Ποιες οι συμβουλές του Ρήγα στους υπόδουλους 

στην τρίτη ενότητα;

7. Να εντοπίσετε στον Ύμνο μια μεταφορά, μια σύγκριση-

αντίθεση, μια μετωνυμία, μια υπερβολή και μια προσω

ποποίηση.

8. Να συγκρίνετε το περιεχόμενο του Όρκου που ενσωμα

τώνει στο Θούριο ο Ρήγας, με τον όρκο της Φιλικής

 Εταιρείας. Να βρείτε τα βασικά κοινά σημεία και να επιση

μάνετε τις διαφορές τους:

«Τέλος πάντων ορκίζομαι εις σε, ω ιερά πλην τρισάθλια

 πατρίς, ορκίζομαι εις τοὺς πολυχρονίους βασάνους Σου, ορκί

ζομαι εις τα πικρά δάκρυα, 

τα ὁποῖα τόσους αιώνας ἔχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέ

κνα Σου, εἰς τὰ ἴδιά μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την

 στιγμήν, καὶ εἰς τὴν μέλλουσα 

ἐλευθερίαν τῶν ομογενών μου, ὅτι αφιερώνομαι ὅλως εἰς Σέ. 

Εἰς τὸ εξής Σὺ θέλεις εἶσαι ἡ αἰτία καὶ ὁ σκοπὸς τῶν διαλ

ογισμών μου. Τὸ όνομα Σου ὁ ὁδηγὸς τῶν πράξεών μου και 

ἡ ευτυχία Σου ἡ ανταμοιβή τῶν

 κόπων μου….»

ΠΗΓΗ : http://mariagriva

kou.

blogspot.gr

Η Χάρτα του Ρήγα

Στην Κοζάνη, η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη φυλάσσει στη συλλογή της ένα από τα λίγα σωζώμενα πλήρη αντίτυπα της Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή. Διαβάστε στον ακόλουθο σύνδεσμο περισσότερα : http://cartography.web.auth.gr/Kozani/
  

  

ΑΝΑΛΥΣΗ
ΠΗΓΗ http://chrispapakon.
blogspot.com/
2015/10/blog-post_1.html?
view=flipcard

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ (ΦΕΡΑΙΟΣ)

«Εστάθη ο μεγαλύτερος ευεργέτης της φυλής μας. Το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον του Θεού, όσο το αίμα του άγιο.» (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης)

Πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Το θεωρούμενο ως πραγματικό του επώνυμο Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης δεν επιβεβαιώνεται από τη σύγχρονη έρευνα. Ο ίδιος προτιμούσε να χρησιμοποιεί ως επώνυμο αυτό της γενέτειράς του, ενώ οι Έλληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην εξορία τον αποκαλούσαν Φεραίο, επειδή στην αρχαιότητα η πόλη του ονομαζόταν Φεραί.

Ο νεαρός Ρήγας εγκατέλειψε το Βελεστίνο πολύ νωρίς, αφού πρώτα πήρε την βασική του μόρφωση. Το 1785 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνέχισε τις σπουδές του κι εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, ενώ το 1788 εγκαταστάθηκε στη Βλαχία ως διοικητικός υπάλληλος.
Στα χρόνια που ακολούθησαν διακρίθηκε ως λόγιος και συγγραφέας. Το 1790 και το 1796 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα βιβλία του, μεταξύ αυτών το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» και ο «Ανάχαρσις»

Ως κορυφαίο έργο του, πάντως, θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, 
της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε:

·         τον Θούριο, γνωστό επαναστατικό άσμα

·         μια επαναστατική προκήρυξη

·         τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου σύμφωνα με τα πρότυπα των Γάλλων Διαφωτιστών

·         το Σύνταγμα του Ρήγα

Το πολιτικό όραμα του Ρήγα συνίστατο στη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας
 που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου προσπάθησε να εξεγείρει όλους τους υπόδουλους στους Οθωμανούς λαούς της Βαλκανικής εναντίον του κοινού τυράννου.

Επεδίωξε, μάλιστα, να συναντήσει τον Μεγάλο Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του. 
Συνελήφθη, όμως, στις 8 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη 
και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού
 στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι.

Από το διαδίκτυο:

Σαν σήμερα.gr

                                   http://www.sansimera.gr/biographies/1#ixzz2kXc6xE88

Ρήγας Βελεστινλής: «Θούριος»

Θεματικά κέντρα

·         Ελευθερία ή θάνατος

·         Κοινός όρκος και αγώνας των Ελλήνων για την ελευθερία.

·         Συλλογική και όχι ατομική  η ευθύνη για την τύχη της Ελλάδας

Πρόκειται για ένα έμμετρο κείμενο, με στοιχεία αφηγηματικότητας, το οποίο γράφτηκε το 1797. Ένα πατριωτικό άσμα, το οποίο αποτελείται από 126 στίχους και προτρέπει τους σκλαβωμένους Έλληνες σε επανάσταση κατά των Τούρκων. 

Ο τίτλος του ,το αρχαιοελληνικό επίθετο «Θούριος»= ορμητικός, μαινόμενος, πολεμικός, 

προσδιορίζει την ψυχική διάθεση που επιδιώκει να καλλιεργήσει με αυτό. 

Στην επιλογή του τίτλου του επαναστατικού ύμνου διαφαίνεται η εσωτερική συνάφεια του έργου του 
με το ιδεολογικό κλίμα του επαναστατικού κλασικισμού της εποχής του.

Απευθύνεται στους απανταχού Έλληνες , αλλά και σε όλους τους καταπιεσμένους βαλκανικούς λαούς, 

καλώντας τους σε απελευθερωτικό αγώνα, οραματιζόμενος τη δημιουργία μιας «Ελληνικής Δημοκρατίας» 

που θα απλώνεται σε όλη τη Βαλκανική αντικαθιστώντας την Οθωμανική αυτοκρατορία. 

Ονειρεύεται ένα ελεύθερο κράτος δικαίου,

 με άξιους και ικανούς ηγέτες, το οποίο θα εξασφαλίζει ισονομία και ισοπολιτεία για όλους.

Οι ιδέες του Ρήγα συγκλίνουν με αυτές του ανώνυμου συγγραφέα της «Ελληνικής Νομαρχίας»

 και ιδιαίτερα μπροστά στο ενδεχόμενο της αναρχίας, η οποία παραλληλίζεται με τη σκλαβιά.

Γνωρίζοντας καλά τόσο τις ιστορικές συνθήκες όσο και την ψυχοσύνθεση των Ελλήνων, 

ο Ρήγας προσπαθεί να προβλέψει και να αντιμετωπίσει τους ενδεχόμενους κινδύνους για τον εθνικό αγώνα.

Έτσι δίνει μεγάλη βαρύτητα στην ανάγκη εθνικής συσπείρωσης και ενότητας, και καλεί τους πατριώτες 

να δεσμευτούν με όρκο για την υπεράσπιση του κοινού αγώνα και της ομόνοιας.
Πηγή:
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, βιβλίο καθηγητή, ΟΕΔΒ

                                      ΘΕΜΑ: Η προτροπή του ποιητή προς τους σκλαβωμένους Έλληνες για ξεσηκωμό εναντίον των Τούρκων

                                      ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: πατριωτικό , επαναστατικό

                                      ΣΤΙΧΟΣ: Ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος

                                      

                                      ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

                                      1η ενότητα:  " Ως πότε παλληκάρια ..................... σκλαβιά και φυλακή"

                                                                                                   Τα δεινά της σκλαβιάς

                                      2η ενότητα: " Τι σ'ωφελεί .......... χωρίς καμιά' φορμή"

                                                                                                    Τα αποτελέσματα της σκλαβιάς

                                      3η ενότητα: " Ελάτε μ' έναν ζήλο .................. ετούτα στον Θεόν"

                                                                                                    Προτροπή σε απελευθερωτικό αγώνα

                                      4η ενότητα:  " Ω Βασιλεύ του κόσμου ...................................να γένω σαν κα

πνός" 

                                                                                                    Όρκος για κοινό αγώνα / Συνέπειες της πα

ράβασης του όρκου

Ο Ρήγας απευθύνεται όχι μόνο στους Έλληνες 

αλλά και στους άλλους λαούς των Βαλκανίων και στους καταπιεσμένους Τούρκους.

Υπενθυμίζεται εξάλλου , το όραμα του Ρήγα για τη δημιουργία μιας Ελληνικής  δημοκρα

τίας στα Βαλκάνια, 
με ισονομία και ισοπολιτεία, οργανωμένης  σύμφωνα με τους θεσμούς της Γαλλικής

 Επανά

στασης.

                                    

                           ΑΝΑΛΥΣΗ:

                           Στην 1η ενότητα ο Ρήγας απαριθμεί τα δεινά της σκλαβιάς 

                           και τις δυσκολίες της ζωής των σκλαβωμένων, οι οποίοι:

α. ζουν στα στενά περάσματα των βουνών [ ...να ζούμεν στα στενά] 

β. ζουν μοναχική ζωή  [ μονάχοι σαν λιοντάρια] σαν άγρια ζώα

γ. κατοικούν σε σπηλιές και όχι στα σπίτια τους [ σπηλιές να κατοικούμεν] 

δ. αποκομμένοι από τους ανθρώπους [ να βλέπωμεν κλαδιά] 

ε. μακριά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα , σε μια σκλαβωμένη πατρίδα

[ Να χάνωμεν..........συγγενείς] 

Αξίζει να προσέξουμε τη χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου το οποίο χρησιμοποιεί ο Ρήγας, 

βάζοντας και τον εαυτό του μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες ,

 με τους οποίους συμπάσχει, αφού είναι ένας από αυτούς,

 ζώντας κι ο ίδιος το σκληρό ζυγό της οθωμανικής σκλαβιάς.

 Στους στίχους 7-8 συνοψίζεται   η  κεντρική ιδέα του αποσπάσματος : 

" Κάλλιο ναι' μιας ώρας ελεύθερη ζωή

παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή"

Ζωή χωρίς ελευθερία δεν έχει καμιά αξία!

Στη 2η ενότητα  απευθύνεται στους σκλαβωμένους, 
όχι μόνο στους Έλληνες, αλλά και στους άλλους λαούς της Βαλκανικής
και στους καταπιεσμένους Τούρκους.
Χρησιμοποιεί β΄ενικό πρόσωπο
-δίνοντας αμεσότητα στο λόγο του- και  με μια ρητορική ερώτηση: 
" Τι σ'ωφελεί αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά;" 
καλεί τον κάθε σκλαβωμένο να αναλογιστεί [ στοχάσου] 
τη ματαιότητα της ζωής μέσα στη σκλαβιά. 
Ατέλειωτες οι συμφορές για τους σκλαβωμένους: 
καταπίεση [ Στοχάσου πως σε ψένουν  καθ΄ώρα στη φωτιά]
εκμετάλλευση [ κι αυτός πασχίζει πάλι το αίμα σου να πιη] 
θάνατος [ ζωήν και  πλούτον χάνουν χωρίς καμιά ' φορμή]

Στην 3η ενότητα προτρέπει τους  Έλληνες σε απελευθερωτικό αγώνα. 
Η απόφαση για αγώνα  πρέπει να επισφραγιστεί με όρκο. 
Για το Ρήγα έχει μεγάλη σημασία η ενότητα των Ελλήνων και η εθνική συσπείρωση

.
Ο ίδιος οραματίζεται ένα κράτος δικαίου , 
με ηγέτες άξιους και ικανούς που υπηρετούν και υπακούουν τους νόμους. 
Ηγέτες φωτισμένους, που θα εμψυχώσουν και θα καθοδηγήσουν το λαό στην ελευ

θε

ρία.
Για το Ρήγα η ελευθερία χάνει την αξία της αν δεν συνοδεύεται από νόμους,
[ γιατί κι η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά] 
αν δεν υπάρχουν ηγέτες ικανοί να κυβερνήσουν και υπήκοοι  έτοιμοι να κυβερνη

θούν

.

Στην 4η ενότητα , τέλος, βλέπουμε τον όρκο , που ξεκινάει με την επίκληση στο θεό.
Όποιος δίνει τον όρκο αναλαμβάνει τις εξής δεσμεύσεις: 
α. δεν θα γίνει όργανο των τυράννων [ στην γνώμην των Τυράννων να μην ελθώ ποτέ

] 
β. δεν θα δουλέψει για τα συμφέροντά τους [ μήτε να τους δουλέψω]
γ. δεν θα παρασυρθεί από υποσχέσεις [ μήτε θα πλανηθώ]
Ορκίζεται ακόμα: 
α. πίστη στην πατρίδα
β. απόλυτη υποταγή στους άρχοντες
Ο παραβάτης θα τιμωρηθεί από το Θεό με τον πιο σκληρό τρόπο.
[ ν΄αστράψ' ο ουρανός και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός!] 

Ο Νίκος Ξυλούρης τραγουδάει τον Θούριο του Ρήγα Βελεστινλή σε μουσική του Χρήστου

 Λεοντή.

Αναμνηστική πλάκα στον πύργο  Νεμπόισα, στον οποίο ο Ρήγας Φεραίος βρήκε φρικτό θάνατο

Ν Ε Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Σ 

                  Δ Ι Α Φ Ω Τ Ι Σ Μ Ο Σ
ΠΗΓΗ http://filologos123.blogspot.com/

p/blog-page_2566.html

1.  Θούριος

                              Ρήγας Βελεστινλής 

Ποιητής, πολιτικός, στοχαστής, επαναστάτης, εθνομάρτυρας, πρό

δρο

μος της Ελληνικής Επανάστασης, από τους κυριότερους εκπροσώπους του Νεο

ελληνικού Διαφωτισμού

 όποιος συλλογάται ελεύθερα , συλλογάται καλά

(Βλέπε ταινία σε εκπαιδευτική Τηλεόραση)

·                 Ο ποιητής γεννήθηκε στο Βελεστίνο(αρχ. Φερές).

·                 Το ποίημα είναι ένας πατριωτικός ύμνος που προτρέπει σε απελευ

θερωτικό αγώνα και περιλαμβάνει 126 στίχους.

·                 Η λέξη Θούριος σημαίνει ορμητικός, πολεμικός και δηλώνει το επαναστατικό περιεχόμενο του έργου

 Θέμα: η προτροπή του ποιητή προς τους σκλαβωμένους Έλληνες για επανάσταση κατά των Τούρκων
Βασικές ιδέες: αγάπη για ελευθερία, ισονομία, δικαιοσύνη, η αξία της ελευθερίας και η αναγκαιότητα της επανάστασης
Ενότητες
1η ( 1-8): δυσκολίες ζωής κλεφτών
2η (9-20): συνέπειες δουλείας
3η (21-30): προτροπή προς υποδούλους για απελευθερωτικό αγώνα
4η (31-40): όρκος για κοινό αγώνα

 Γλώσσα: δημοτική εκφραστική με λόγιες λέξεις , π.χ. κάμωμεν 
Ύφος: ζωηρό, προτρεπτικό, συμβουλευτικό

1. Ο Θούριος τελειώνει με τους στίχους:

Έτζι κ' ημείς, αδέλφια, ν' αρπάξωμεν για μια,
τ' άρματα και να βγούμεν, απ' την πικρή σκλαβιά.
Να σφάξωμεν τους λύκους, που στον ζυγόν βαστούν,
και Χριστιανούς, και Τούρκους, σκληρά τους τυραννούν.
Στεργιάς, και του πελάγου, να λάμψη ο Σταυρός,
και στην δικαιοσύνην, να σκύψη ο εχθρός.
O Kόσμος να γλυτώση, απ' αύτην την πληγή,
κ' ελεύθεροι να ζώμεν, αδέλφια εις την Γη.

2. 'Ορκος της Φιλικής Εταιρείας

«Τέλος πάντων, ορκίζομαι εις Σε, ω Ιερά πλην τρισαθλία Πατρίς! Ορκίζομαι εις τας 

πολυχρονίους βασάνους Σου, ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα, τα οποία τόσους αιώνας έχυ

σαν και 

χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου τα δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την

 στιγμήν 

και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου, ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε. Εις 

το

 εξής Συ θέ

λεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου. Το όνομά Σου ο οδηγός των πράξε

ών μου και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου.»

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ

1. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ:Βλέπε: http://www.eoellas.org/2014/03/16/viografiarigasfereos/

  και  https://antexoume.wordpress.com/2014/06/12

2. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

                     «Σύνταγμα »                           Βιέννη               όραμα

                         

πρόδρομος επανάστασης           ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ                                                      «Χάρτα της Ελλάδας»

                  «Δίκαια του ανθρώπου»          Βελιγράδι           «Θούριος»

 Διαβάστε επίσης: http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1998/03/22031998.pdfhttp://www.rhigassociety.gr/contents

.htm

 Εδώ βλέπουμε όλο το κείμενο του Θούριου: http://night-flights.pblogs.gr/2007/02/olos-o-thoyrios-rhgas-feraios

.html

ΑΝΑΛΥΣΗ-ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΗΓΗ  

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ

ΘΕΜΑ:  Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει στη δουλεία. Είναι λοιπόν, χρέος του να εξεγερθεί και να

 διεκδικήσει με κάθε μέσο την ελευθερία του.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.1-8: Προοίμιο – Το αφύσικο της δουλείας.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.9-20: Η προκοπή είναι αδύνατη στους υπόδουλους.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.21-30: Προτροπή σε αγώνα για την ελευθερία.

4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: στ.31-40: Ο όρκος.

ΓΛΩΣΣΑ: Φαναριώτικη δημοτική, με αρκετές τουρκικές λέξεις της εποχής και με ακατάστατη χρησιμο

ποίηση διάφορων τύπων.

ΛΟΓΟΣ: Υψηλός.

ΎΦΟΣ: Χειμαρρώδη μεγαλοπρέπεια.

ΜΕΤΡΟ:

-          Δεκατρισύλλαβοι οξύτονοι στίχοι.

-          Ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία.

-          Τομή ανάμεσα στην 7η και 8η συλλαβή.

-          Ιαμβικό σε όλους τους πόδες εκτός από τον τρίτο που είναι αμφίβραχυς.

-          Κάθε στίχος είναι συρραφή ενός επτασύλλαβου παροξύτονου και ενός εξασύλλαβου οξύτονου στί

χου.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

-          Ο Θούριος διακρίνεται για τη ρωμαλέα, σφριγηλή μορφή του, την απερίτεχνη απλότητα και τους δυ

νατούς του τόνους.

-          Είναι ένα επαναστατικό σάλπισμα προς τους υπόδουλους.

-          Ο Ρήγας καλεί τους Έλληνες και όλους τους λαούς της Βαλκανικής σε μια καθολική εξέγερση, εμπνε

όμενος από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και οραματιζόμενος την εγκαθίδρυση ενός κράτους δι

καίου.

Advertisements