Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2018

ΠΕΙΘΩ ,ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ,ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ,ΕΚΦΡΑΣΗ -ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ




















Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα



Όταν η πειθώ έχει ως στόχο την απόδει
ξη μιας θέσης/άποψης, ο πομπός κα
ταφεύγει στην επίκληση της λογικής και
χρησιμοποιεί ως μέσα επιχειρήματα και τεκ
μήρια.
Επιχειρήματα, με την ευρύτε
ρη έννοια, είναι λογικές προτάσεις που συ
νήθως διευ





θετούνται σε κλιμακωτή σειρά για την απόδειξη μιας θέσης. Σύμφωνα με τον αυστηρότερο ορι
σμό της λογικής, επιχείρημα είναι μια σει
ρά προτάσεων/κρίσεων με την εξής χαρα
κτηριστική δομή: μία ή περισσότε
ρες προτάσεις (προκείμενες) χρησιμεύ
ουν ως βάση για την αποδοχή μιας
άλλης πρότασης (συμπέρασμα) η οποία α
κολουθεί λογικά τις προκείμενες. Η
διαδικασία ή η μέθοδος με την οποία
 ο νους καταστρώνει ένα επιχείρημα λέγεται
συλλογισμός. Δείτε το παρακάτω παρά
δειγμα:
Προκείμενες:

Τα φάρμακα που έχουν επικίνδυνες πα
ρενέργειες πρέπει να αποσύρονται από
την κυκλοφορία.
Το φάρμακο Χ αποδείχτηκε ότι έ
χει επικίνδυνες παρενέργειες.
Συμπέρασμα:

Άρα: Το φάρμακο Χ πρέπει να απο
συρθεί από την κυκλοφορία.


Ο όρος πειθώ περιγράφει τη λογική ικανότητα να θεμελιώνουμε τις απόψεις μας, ώστε να επηρεάζουμε τη συμπεριφορά των άλλων σύμφωνα με τις επιδιώξεις μας.
Είναι η προσπάθεια να διαμορφώσουμε, να ενισχύσουμε ή να αλλάξουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου ή μιας κοινωνικής ομάδας σχετικά με ένα θέμα, ένα πρόσωπο, ένα αντικείμενο ή μια δραστηριότητα.

ΚΕΦ. 1Ο: Η ΠΕΙΘΩ Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς    ΙΙ. Μορφές πειθούς                        2

ΚΕΦ. 1Ο: Η ΠΕΙΘΩ Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς    ΙΙ. Μορφές πειθούς                        2

Ι. ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ   Α. Επίκληση στη λογική Β. Επίκληση στο συναίσθημα   Γ. Επίκληση στο ήθος                          3

Γ. Επίκληση στο ήθος1. Επίκληση στο ήθος του πομπού2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου   3. Επίκληση στην αυθεντία      ...

Α. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ   1. ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ        α. Τεκμήριαβ. Επιχειρήματα / συλλογισμοί                       5

β. Επιχειρήματα / ΣυλλογισμοίΔύο ή περισσότερες προτάσεις που συνδυασμένες λογικά μεταξύ τους οδηγούν σε μια άλλη πρόταση,...

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙΗ ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες            προτάσεις)         ...

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί•   Το ουσιαστικό είναι μέρος του λόγου.•   Τα μέρη του λόγου είναι λέξεις.• Άρα, το ουσιαστι...

β. Επιχειρήματα / ΣυλλογισμοίΌλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί.Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι άνθρωπος.Επομένως ο πρόεδρος των ΗΠΑ ε...

Παράδειγμα: Επιχείρημα / Συλλογισμός            ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ   1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να    εφαρμόζουν το Ευρωπαϊ...

Αναζήτηση τυπικής δομής επιχειρήματος σε           παράγραφο ή κείμενο        Προσπαθούμε να βρούμε:1. Ποια πρόταση αποτελ...

Η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού του παραβάτη, που επιδιώκεται πρωταρχικά με την...

Το επιχείρημα θα μπορούσε να δοθεί με την εξήςτυπική δομή :• Ο σωφρονισμός προϋποθέτει τη φυσική    ύπαρξη του ανθρώπου.• ...

1. Είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης     Παραγωγικός: Γενικό  ειδικό      Επαγωγικός: Ειδικό  γενικό       Α...


Παραγωγικός συλλογισμός         (παράδειγμα)                  ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ◊ Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται καθημερινά...

Επαγωγικός συλλογισμός       (παράδειγμα)               ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ      ◊ Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος.      ◊ Ο μαθ...

Αναλογικός συλλογισμός           (παράδειγμα)                  ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ◊ Ο Κώστας διάβαζε 10 ώρες την ημέρα και εισήχθη...
2. Είδη συλλογισμών ως προς το είδος των               προτάσεων               1. Υποθετικός(μία τουλάχιστον προκείμενη εί...

Διάκριση με κριτήριο το είδος των προκειμένωνκατηγορικός           υποθετικός           διαζευκτικόςΚανένας επιστήμονας   ...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ     Ορθό επιχείρημα (απόδειξη)= Προκείμενες αληθείς (ισχύουν, ανταποκρίνονται            στην π...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ Για να είναι αληθής μια προκείμενη πρέπει    να αποτελεί γενικά αποδεκτή αλήθεια,            αντι...

Εντοπίστε την τυπική δομή και τη     συλλογιστική πορεία στον παρακάτω                συλλογισμό.•     Απαγορεύτηκε ο απόπ...

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορείαΑν είσαι υπουργός, είσαι διάσημος.Είμαι υπουργός.Άρα, είμαι διάσημος.                     ...

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία Οι τρομοκράτες ήταν άραβες.Ο Άραβας γείτονάς μου πιθανόν να είναι τρομοκράτης.           ...

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και   αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΟι απόφοιτοι του Γυμνασίου φοιτούν ή στο Γενικό Λ...
Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΤα φάρμακα που έχουν επικίνδυνες      παρενέργειες ...
Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και  αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΗ πνευματική εργασία είναι ανώτερη από τη χειρωνακ...


Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΌπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός, ο άνθρωπος δεν πλουτ...
Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και   Αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΌσοι δεν εργάζονται είναι  τεμπέληδες.Ο γείτονάς ...



Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και  Αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημαΟι παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο  παρατατικός, ο αό...


ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ (παράδειγμα)Όλοι οι άνθρωποι έχουν Αλήθεια;έξι δάχτυλα στο δεξί χέρι.Ο Γιάννης είναι            Α...

Αξιολογήστε τον παρακάτω           συλλογισμό☺ Οι βόρειοι λαοί της Ευρώπης είναι ψυχροί.☺ Οι Γερμανοί είναι βορειοευρωπαίο...
Αξιολογήστε τον παρακάτω συλλογισμό☺ Ο χρυσός είναι μέταλλο.☺ Η σιωπή είναι χρυσός.Άρα, η σιωπή είναι μέταλλο.            ...

Παραλογικοί συλλογισμοί:Συλλογισμοί που αντιβαίνουν στον ορθό λόγο, αλλά μπορούν να παραπλανήσουν το δέκτη,   επειδή παρου...

Είδη επαγωγικού συλλογισμούΜε γενίκευσηΜε αίτιο αποτέλεσμαΜε αναλογία (κυριολεκτική ή μεταφορική)                      ...
Αξιολόγηση επαγωγικού      συλλογισμούΤέλεια επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμαΑτελής επαγωγή: επισφαλές, πιθανό           συμπέ...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥΤο σώμα α θερμαινόμενο           Αλήθεια;διαστέλλεται.Το σώμα β θερμαινόμενο           Αλ...


Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού   με αίτιο – αποτέλεσμα προσέχουμε: 1. Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει να...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ              (με αίτιο- αποτέλεσμα)                                           Αλήθεια;Το...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ                  (με γενίκευση)Ένας Γάλλος μου φέρθηκε με         Αλήθεια;αγένεια       ...


ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ              (με αίτιο-αποτέλεσμα                                  Αλήθεια;Διάβασα περισ...
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ         ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ        (με αίτιο-αποτέλεσμα                                Αλήθεια;Όλα τα προβλή...

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ         ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ        (με αίτιο-αποτέλεσμα                                  Αλήθεια;Η χρήση ναρ...

Στην αξιολόγηση του επαγωγικούσυλλογισμού με αναλογία προσέχουμε:  1. Αν η αναλογία είναι κυριολεκτική ή                με...

ΠΗΓΗ https://slideplayer.gr/slide/2028800/
Η ΠΕΙΘΩ ΕΙΔΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ. - pp




Αποτέλεσμα εικόνας για πειθω και επιχειρηματα

Σχετική εικόνα

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/epi08/ss-38365499
Σημειώσεις για την έκθεση – έκφραση Γ’ Λυκείου 
Θεωρία και εφαρμογές 
Ειρήνης Πιτταράκη ΠΕ02

σελ. 2 
ΠΕΙΘΩ 
Με την επικοινωνία προσπαθούμε να: 
 μεταδώσουμε πληροφορίες 
 ερμηνεύσουμε ένα φαινόμενο 
 αναλύσουμε μ...
σελ. 2 
ΠΕΙΘΩ 
Με την επικοινωνία προσπαθούμε να: 
 μεταδώσουμε πληροφορίες 
 ερμηνεύσουμε ένα φαινόμενο 
 αναλύσουμε μ...



σελ. 3 
 Τεκμήρια → είναι συγκεκριμένα στοιχεία που αναφέρονται σε μια ορισμένη εμπειρία και χρησιμοποιούνται από τον πομ...



σελ. 3 
 Τεκμήρια → είναι συγκεκριμένα στοιχεία που αναφέρονται σε μια ορισμένη εμπειρία και χρησιμοποιούνται από τον πομ...

σελ. 4 
Διαφορές παραγωγικού από τον επαγωγικό συλλογισμό 
Παραγωγικός συλλογισμός 
Επαγωγικός συλλογισμός 
1. Το μερικό /...

σελ. 5 
 Ένα επιχείρημα που βασίζεται μόνο σε γνώμες δεν έχει αποδεικτική ισχύ. 
 Στους υποθετικούς συλλογισμούς το συμπ...
σελ. 5 
 Ένα επιχείρημα που βασίζεται μόνο σε γνώμες δεν έχει αποδεικτική ισχύ. 
 Στους υποθετικούς συλλογισμούς το συμπ...
σελ. 6 
 Αν η αιτία είναι αναγκαία ή επαρκής, τότε η σχέση αιτίου-αποτελέσματος μπορεί να πάρει την εξής μορφή: 
α) η αιτ...
σελ. 7 
Π.χ.: 
Οι πετυχημένοι καλλιτέχνες είναι ευρέως γνωστοί στο κοινό. Είναι γνωστοί, γιατί το έργο τους προβάλλεται απ...

σελ. 8 
 Στον τομέα των διαζευκτικών συλλογισμών, οι παραλογισμοί οφείλονται κατά κύριο λόγο σε ελλιπή διάζευξη. Π.χ.: 
Ο...


ΟΡΙΣΜΟΙ – ΕΝΝΟΙΕΣ
ΠΗΓΗ http://archeia.moec.gov.cy/sm/316/30_11_2006_pitho.pdf
 Επιχείρημα ονομάζεται ένα οργανωμένο σύνολο λογικών προτάσεων – κρίσεων (προκείμενες) από τις οποίες προκύπτει ένα λογικό συμπέρασμα.
Είναι δυνατόν μία από τις προτάσεις αυτές να εκφέρεται με ερώτηση (ρητορικό ερώτημα).

Συλλογισμός ονομάζεται η διαδικασία ή η μέθοδος με την οποία καταστρώνεται ένα επιχείρημα. Ένας ολοκληρωμένος συλλογισμός 
αποτελείται από τρία βασικά μέρη:
Τη μείζονα προκείμενη,
την ελάσσονα προκείμενη
και το συμπέρασμα.

Προκείμενες είναι προτάσεις, κρίσεις, υποθέσεις, ερωτήματα

 Συμπέρασμα είναι πρόταση / περίοδος στην αποδοχή της οποίας καταλήγουν οι προκείμενες.
Είναι δηλαδή το λογικό επακόλουθο των προκείμενων.

Οι συλλογισμοί της λογικής έχουν μορφή καθαρά τυπική, στεγνή και σύντομη, περιέχουν μόνο προτάσεις-κρίσεις. 
Τα επιχειρήματα σ’ ένα κείμενο έχουν ανάπτυξη, σύνταξη και διατύπωση πολυποίκιλη. (Π σ. 14) ► 

Το επιχείρημα, λοιπόν, εμπεριέχει συλλογισμό ή σειρά συλλογισμών για τη στήριξη ή την ανατροπή μιας θέσης


ΔΕΣ ΚΑΙ https://theoritiki.files.wordpress.com/2012/02/ceb5cf80ceafcebacebbceb7cf83ceb7-cf83cf84ceb7-cebbcebfceb3ceb9cebaceae4.pdf


πηγή https://filology.wordpress.com/2012/01/25/%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B1/
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ ως προς την πορεία που ακολουθεί ο νους
Συλλογισμός σε παράγραφο:
ΠαραγωγήΕπαγωγήΑναλογία
Ο συλλογισμός ξεκινά από μια γενική αρχή που έχει αποδεδειγμένη ισχύ και καταλήγει σε ειδικό συμπέρασμα. Η πορεία της σκέψης είναι αναλυτική . το συμπέρασμα βέβαιο.Ακόμα κι αν απουσιάζει το ειδικό συμπέρασμα, εφόσον ο συλλογισμός ξεκινά από μια γενική αρχή , θεωρείται παραγωγικός.Ο συλλογισμός ξεκινά από ειδικές και συγκεκριμένες διαπιστώσεις για να καταλήξει πιθανολογικά σε γενικό συμπέρασμα (στον κανόνα, στην γενική αρχή). Η πορεία της σκέψης είναι συνθετική. Το συμπέρασμα είναι συνήθως πιθανό.Ο συλλογισμός ξεκινά από μια μερική κρίση και καταλήγει πιθανολογικά σε μερικό συμπέρασμα.
Συλλογισμός σε κείμενο:
Η συλλογιστική πορεία θεωρείται παραγωγική, όταν η θέση του συγγραφέα παρουσιάζεται στην αρχή του κειμένου (1η – 2η παράγραφος), όταν δηλαδή προηγείται των αποδείξεων. Αντίθετα η θέση του συγγραφέα θεωρείται επαγωγική, όταν εντοπίζεται στο τέλος του κειμένου.
Αν η θέση του συγγραφέα καταγράφεται και στην αρχή και στο τέλος του κειμένου, εκλαμβάνουμε την πορεία και πάλι παραγωγική , θεωρώντας ότι ο συγγραφέας στο τέλος επανεκθέτει την αρχική του θέση και συνοψίζει όσα προαναφέρθηκαν.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ  ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ – ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ

Α. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ
Στην αξιολόγηση τεκμηρίων ελέγχουμε:
  1. Αν τα τεκμήρια σχετίζονται άμεσα με το θέμα (συνάφεια, επάρκεια)
  2. Αν θεωρούνται επαρκή προκειμένου να στηρίξουν το επιχείρημα (εγκυρότητα, επάρκεια).
  3. Αν είναι αμερόληπτα ή δογματικά , αν είναι σήμερα αποδεκτά ή απηχούν αναχρονιστικές αντιλήψεις (αλήθεια, αξιοπιστία)
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1)      για το τεκμήριο της αυθεντίας, πρέπει να διαπιστώνεται αν το πρόσωπο που επιλέγεται ως αυθεντία είναι πράγματι ειδήμων στο εξεταζόμενο θέμα ή μήπως χρησιμοποιείται αυθαίρετα και καταχρηστικά.
2)      Επιβάλλεται η αναγραφή των πηγών απ’ όπου προέρχονται τα τεκμήρια, προκειμένου να ελεγχθεί η αξιοπιστία τους.
Β. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ
Είναι απαραίτητο να αξιολογούνται τα επιχειρήματα συλλογισμοί του πομπού. Όταν αξιολογούμε, ελέγχουμε τα ακόλουθα στοιχεία:
Εγκυρότητα = λογική ακολουθία μεταξύ των προκειμένων και συμπεράσματος.
Αλήθεια = να ισχύει το περιεχόμενο του επιχειρήματος – αντιστοιχία με την πραγματικότητα.
Ορθότητα = αποδοχή του επιχειρήματος από το δέκτη ως λογικού (έγκυρου) και αξιόπιστου (αληθούς)
Παραδειγματα
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
1)      Ο χρυσός είναι μέταλλο.2)      Η σιωπή είναι χρυσόςΆρα η σιωπή είναι μέταλλο.Είναι έγκυρο,αλλά όχι αληθές= δεν είναι ορθό.
1)      Η πνευματική εργασία αμείβεται γενναιότερα από την χειρονακτική.2)      Η Ελένη εργάζεται χειρωνακτικάΆρα, η Ελένη επιθυμεί τα χρήματα.Είναι άκυροκαι μη αληθές= μη ορθό.
1)      Η ελευθερία του σύγχρονου ανθρώπου έχει άμεση σχέση με τη δυνατότητα του να καταναλώνει.2)      Η διαφήμιση πολλαπλασιάζει τόσο τις ανάγκες του, ώστε η κάλυψή τους είναι συχνά αδύνατη.Άρα, η διαφήμιση οδηγεί τον άνθρωπο σε μια νέα μορφή δουλείας.Είναι έγκυροκαι αληθές= ορθό.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ
Ειδικά στην περίπτωση των επαγωγικών συλλογισμών, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο πιθανολογικός τους χαρακτήρας. Θα πρέπει να εξετάζουμε εάν οι επαγωγές είναι ολοκληρωμένες και λογικές. Γενικά, η τέλεια επαγωγή οδηγεί σε ασφαλές συμπέρασμα , ενώ η ατελής επαγωγή οδηγεί σε συμπέρασμα με λογικό άλμα, γι’ αυτό πρέπει να διατυπώνεται πιθανολογικά κι όχι απόλυτα.
Παραδειγμα:
α’ προκείµενη : Ο δικανικός λόγος καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα.
β’ προκείµενη : Ο συµβουλευτικός λόγος καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα.
γ’ προκείµενη : Ο πανηγυρικός λόγος καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλά­δα.
Συµπέρασµα : Η ρητορική καλλιεργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα.
Ο συλλογισµός αποτελεί τέλεια επαγωγή και το συµπέρασµά του είναι βέβαιο.
Οι συλλογισμοί εμφανίζονται με τρεις μορφές : γενίκευση, αίτιο-αποτέλεσμα, αναλογία.
ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ
ΜΟΡΦΕΣΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Α. ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ
  1. Επαρκή δεδομένα = επιτρεπτή γενίκευση
  2. Ανεπαρκή δεδομένα = βεβιασμένη γενίκευση.
ΑΡΑ είναι τέλεια, όταν η μείζονα προκείμενη παρουσιάζει όλα τα στοιχεία του συνόλου για το οποίο γίνεται λόγος στο συμπέρασμα. Είναι ατελής, όταν στη μείζονα προκείμενη δεν αναφέρονται όλα τα στοιχεία του συνόλου για το οποίο γίνεται λόγος στο συμπέρασμα.
Β. ΑΙΤΙΟ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
  1. θεώρηση μιας χρονολογικής σχέσης ως αιτιώδους = μη αποδεκτός συλλογισμός
  2. προβολή μιας μερικότερης ως μοναδικής αιτίας = μη αποδεκτός συλλογισμός
  3. αιτιώδης σχέση αναγκαία αλλά όχι επαρκής = μη αποδεκτός συλλογισμός.
  4. Αιτιώδης σχέση επαρκής αλλά όχι αναγκαία = μη αποδεκτός συλλογισμός.
  5. Αιτιώδης σχέση επαρκής και αναγκαία = αποδεκτός συλλογισμός.
Είναι τέλεια, εφόσον υπάρχουν επαρκή κι αναγκαία στοιχεία.
Γ. ΑΝΑΛΟΓΙΑ
  • Μεταφορική αναλογία
  1. Μεταφορική αναλογία δίχως αποδεικτική αξία και λογική ισχύ = μη αποδεκτός συλλογισμός.
  2. Μεταφορική αναλογία με αποδεικτική ισχύ λογικού επιχειρήματος = αποδεκτός συλλογισμός.
  • Κυριολεκτική
  1. Ομοιότητες επαρκής και άσχετες με το θέμα = Μεταφορική αναλογία
  2. Ομοιότητες επαρκείς και σχετικές με το θέμα = αποδεκτός συλλογισμός.
Είναι πάντοτε ατελής (πιθανολογικό συμπέρασμα)
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ
  • Επαγωγικός με γενίκευση
Ι. α’ προκείµενη:  Στη Μέση Εκπαίδευση η διδασκαλία της Λογοτε­χνίας γίνεται µε αναχρονιστικές µεθόδους. Στο µά­θηµα της Ιστορίας τα κεφάλαια για την Τέχνη παρα­λείπονται ή διδάσκονται συνοπτικά. Τέλος, οι πολιτι­στικές εκδηλώσεις γίνονται χωρίς τη στοιχειώδη προ­ετοιµασία.
β’ προκείµενη : Το υπουργείο Παιδείας, δεν παίρνει πρωτοβουλίες για να αναβαθµιστεί ή επαφή του µαθητή µε την τέχνη.
Συµπέρασµα : Η Τέχνη στη Μέση Εκπαίδευση παραγκωνίζεται.
Η γενίκευση είναι επιτρεπτή γιατί βασίζεται σε επαρκή στοιχεία.
ΙΙ. α΄ προκείμενη:  Στην σύγχρονη Ελλάδα ο νοµοταγής πολίτης είναι υπο­χρεωµένος να υποµένει την ανεπάρκεια του εκπαιδευ­τικού συστήµατος
Β΄ προκείμενη: και την αδιαφορία του κράτους για την υγεία του.
Συμπέρασμα:  Στη σύγχρονη Ελλάδα ο νοµοταγής πολίτης δεν έχει σχεδόν κανένα δικαίωµα.
Η γενίκευση είναι βεβιασµένη, γιατί στηρίζεται σε δύο µόνο στοι­χεία, που δεν αρκούν για να συναχθεί το συµπέρασµα.
  •  Επαγωγικός µε αίτιο – αποτέλεσµα
Ι .  Αίτιο: Ο ανταγωνισµός, ο καταναλωτισµός και το κυνήγι της επιτυχίας απο­τελούν τις κυρίαρχες αξίες της σύγχρονης κοινωνίας.
Αποτέλεσµα:  Στις αναπτυγµένες κοινωνίες αυξάνονται διαρκώς», εκδηλώσεις άγχους.
Η αιτιώδης σχέση είναι λογική. Άρα το συμπέρασμα είναι πιθανό (έχει αποδεικτική ισχύ)
ΙΙ Αίτιο: Σήµερα έσπασα έναν καθρέφτη.
Αποτέλεσμα: Θα µε κυνηγάει για εφτά χρόνια η ατυχία.
Η αιτιώδης σχέση έχει χρονολογικό χαρακτήρα. Άρα το συµπέρασµα δεν έχει αποδεικτική ισχύ.
ΙΙΙ. . Αίτιο: Η τριτοβάθµια εκπαίδευση στη χώρα µας πάσχει στον τοµέα της υλικοτεχνικής υποδοµής.
Αποτέλεσμα: Η τριτοβάθµια εκπαίδευση στη χώρα µας δεν αναταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
‘Εχουµε υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου – αποτελέσµατος. Μια µερικότερη αιτία προβάλλεται ως η µοναδική.
IV.  Για να βράσει το νερό απατείται θερµοκρασία 100’ C σε κανονικές συνθήκες ατµοσφαιρικής πίεσης.
Η αιτία είναι αναγκαία και επαρκής. Άρα το αποτέλεσµα είναι βέβαιο.
V.  Ο ουρανός είναι συννεφιασµένος. Θα βρέξει.
Η αιτία είναι αναγκαία, όχι όµως επαρκής. Άρα το συµπέρασµα είναι πιθανό.
Vl.  Ζυγίζει εκατόν τριάντα κιλά. Μπορεί να πάθει καρδιακή προσβολή.
Η αιτία είναι επαρκής,όχι όµως αναγκαία. Άρα το συµπέρασµα είναι πιθανό.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΣΙΣΜΟΥ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
  1. Όπως στο Βιετνάµ, έτσι και στο Ιράκ, οι Αµερικανοί πραγµατοποίησαν ει­σβολή για να προασπίσουν τα συµφέροντά τους και όχι µε σκοπό να αποκα­ταστήσουν τα ανθρώπινα δικαιώµατα.
Οι βασικές οµοιότητες ανάµεσα στα δυο αντικείµενα δίνουν στο συλλογι­σµό αποδεικτική ισχύ.
  1. Τα σκυλάκια µοιάζουν µε τα µικρά παιδιά. Έχουν ανάγκη από στοργή και προστασία για να ξεπεράσουν το φόβο µπροστά στο άγνωστο.
Οι οµοιότητες ανάµεσα στα µικρά παιδιά και τα σκυλάκια δεν είναι τέ­τοιες ώστε να στηρίζουν το συµπέρασµα. Ο συλλογισµός δεν έχει αποδει­κτική αξία.

ΠΑΡΑΠΕΙΣΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ: ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΙ & ΣΟΦΙΣΜΑΤΑ

Όταν τα επιχειρήματα και τα τεκμήρια στερούνται αποδεικτικής ισχύος ή είναι άκυρα και ψευδή, είναι παραπειστικά. Τα συλλογικά αυτά σχήματα , που ονομάζονται παραλογισμοί , μπορούν να επηρεάσουν το δέκτη και να τον παραπλανήσουν , καθώς εξωτερικά παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες με τους έγκυρους συλλογισμούς.
π.χ. ο χρυσός είναι πολύτιμο μέταλλο, η σιωπή είναι χρυσός , άρα η σιωπή είναι πολύτιμο μέταλλο.
Οι παραλογισμοί μπορεί να οφείλονται σε λογικά σφάλματα ή έλλειψη γνώσεων. Όταν όμως ενέχουν την πρόθεση της εξαπάτησης του δέκτη, τότε ονομάζονται σοφίσματα. Το σόφισμα αποτελεί μέσο προπαγάνδας και μπορεί να εντοπιστεί σε κάθε κείμενο (π.χ. πολιτικό, διαφημιστικό, επιστημονικό κ.α.)
Π.χ. Ο Θεός μας είναι ο αληθινός. Η αλήθεια είναι ο Θεός μας. Ο Θεός μας είναι ίδιος με τον δικό τους. Άρα ο Θεός τους δεν είναι αληθινός.
ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ
Να εντοπίσετε το είδος των ακόλουθων συλλογισμών και να τους αξιολογήσετε ως προς την ορθότητα τους.
α) Οι διανοούμενοι και οι μαχητές του δρόμου συχνά αγωνίζονται για τον ίδιο σκοπό, την κατάργηση των κοινωνικών ανισοτήτων και το μετασχηματισμό των κοινωνικών δο­μών. Ο μαχητής του δρόμου χρησιμοποιεί την πέτρα και τη γροθιά του, ενώ ο πνευμα­τικός άνθρωπος τη γραφίδα και τη νόηση του. Ο μαχητής του δρόμου καταφεύγει στην αμφισβήτηση του κοινωνικού κατεστημένου μέσα από την πυρά των συμβόλων του, ενώ ο διανοούμενος αμφισβητεί τη σαθρή καθεστηκυία τάξη μέσα από τους πύρινους λόγους του και τα γεμάτα με ρομαντικό πάθος κείμενα του. Ο μαχητής του δρόμου παραθέτει τον προσωπικό σωματικό αγώνα του ως παράδειγμα ενεργού κινητοποίη­σης για τους συμπατριώτες του, ενώ ο διανοούμενος καταθέτει την πνευματική παρα­γωγή του ως μέσο για την αφύπνιση της κοινωνικής συνείδησης των συμπατριωτών του και τη συμπόρευσή τους σε έναν ευγενή αγώνα.
α) Πρόκειται για τέλειο επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με κυριολεκτική ανα­λογία. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται αποδεκτό, εφόσον οι ομοιότητες ανάμε­σα στις δύο συγκρινόμενες έννοιες (διανοούμενος – μαχητής του δρόμου) είναι εύστοχες και επαρκείς σε αριθμό.
β) Η αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να φέρει τους μαθητές σε γόνιμη και ου­σιαστική επαφή με την ελληνική γλώσσα έχει οδηγήσει τη νεολαία μας στη χρήση ενός «ημιτελούς και καταχρηστικού» τρόπου ομιλίας που βρίθει αυθαίρετων γλωσσικών ευ­ρημάτων και κακόηχων, νεολογισμών.
β) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται βάσει αιτίου και απο­τελέσματος. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται μη ορθό, καθώς το αίτιο είναι αναγκαίο ,αλλά δεν είναι επαρκές (η αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να φέρει τους μαθητές σε εποικοδομητική επαφή με την ελληνική γλώσσα δεν είναι η μοναδική αιτία για τη χρή­ση ενός ημιτελούς και καταχρηστικού τρόπου ομιλίας από τη νεολαία). Επιπλέον, παρατηρείται και υπεραπλούστευση αιτίου.
γ) Οι κάτοικοι μερικών ακριτικών περιοχών της χώρας είναι επιφυλακτικοί έναντι των μεταναστών που καταφεύγουν στις περιοχές τους αναζητώντας εργασία, αφού οι αλ­λοδαποί μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι άτομα αμφίβολης ηθικής υπό­στασης.
γ) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με αίτιο (οι αλ­λοδαποί μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι άτομα αμφίβολης ηθικής υπό­στασης) και αποτέλεσμα (Οι κάτοικοι μερικών ακριτικών περιοχών της χώρας είναι επιφυλακτικοί έναντι των μεταναστών που καταφεύγουν στις περιοχές τους αναζητώντας εργασία). Το αίτιο δεν είναι αναγκαίο (δεν αποδεικνύεται η γενίκευση που αφορά στους μετανάστες) ,ακόμη κι αν θεωρηθεί επαρκές. Επομένως, οδηγεί σε ένα αβέβαιο συμπέρασμα.
δ)  Η εξαφάνιση 150 ζωικών ειδών σε ετήσια βάση, η αποψίλωση 70 εκταρίων τροπικών δασών ανά δευτερόλεπτο και η ρύπανση των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών καταδεικνύουν την τεράστια  έκταση του οικολογικού προβλήματος στη σύγχρονη ε­ποχή.
δ) Πρόκειται για τέλειο επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται βάσει γενίκευσης. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται ως αποδεκτό, γιατί το παρατιθέμενο δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του συνόλου (τα στοιχεία της γενίκευσης « Η εξαφάνιση 150 ζωικών ειδών σε ετήσια βάση, η αποψίλωση 70 εκταρίων τροπικών δασών ανά δευτερόλεπτο και η ρύπανση των θαλασσών» κρίνονται επαρκή και οδηγούν σε βέβαιο συμπέρασμα).
ε) Η Ρωσία, όπως και όλοι οι εταίροι της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ένα τεχνολογικά αναπτυγμένο κράτος και, άρα, αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της για την καλύτερη δυνατή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των κατοίκων της.
ε) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με κυριολεκτική αναλογία (Ρωσία- Εταίροι Ε.Ε). Ωστόσο , το συμπέρασμα που προκύπτει από την αναλογία εξωθείται πέρα από το επιτρεπόμενο (λογικό) όριο (η Ρωσία δεν απο­τελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης).