ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.Χ.)
Κατά τους αιώνες που ακολουθούν (800-479 π.Χ.) συντελείται μια ριζική καινοτομία. Συγκροτείται η πόλη-κράτος. Ο πολίτης αρχίζει να συμμετέχει στη διαχείριση των πολιτικών πραγμάτων. Ο ελληνισμός ξεπερνάει τα όριά του και αποικίζει τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου. Το εμπόριο, η βιοτεχνία και η ευρεία χρήση του νομίσματος δημιουργούν τις προΰποθέσεις για σημαντική οικονομική πρόοδο. Η τέχνη αναζητεί νέους ρυθμούς έκφρασης, ενώ η ποίηση εκφράζει τις καθημερινές αγωνίες του ανθρώπου. Ο ελληνισμός ενωμένος θα αποκρούσει την περσική επεκτατική πολιτική.
στιοφόρο εμπορικό πλοίο από κύλικα του 6ου π.Χ. αιώνα
(Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο). Τα πλοία αυτής της κατηγορίας είχαν γερή κατασκευή και μπορούσαν
(Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο). Τα πλοία αυτής της κατηγορίας είχαν γερή κατασκευή και μπορούσαν
να διαπλεύσουν ανοιχτές θάλασσες.
1. ΑΠΟIΚIΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ
Αίτια αποικισμού
Ο 8ος αιώνας π.Χ. υπήρξε αφετηρία μιας πρωτοφανούς εξόδου των Ελλήνων προς τις ακτές της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου. Οι λόγοι που ώθησαν τους Έλληνες στη μετανάστευση ήταν κυρίως οικονομικοί, όπως η επιθυμία απόκτησης καλλιεργήσιμης γης, και η ανάγκη προμήθειας σιδηρομεταλλεύματος. Παράλληλα και λόγοι πολιτικοί, όπως η επικράτηση πολιτικών αντιπάλων, ανάγκασαν πολλούς να εγκαταλείψουν την
πατρίδα τους και να αναζητήσουν νέους χώρους εγκατάστασης.
ΣΙΩΠΗΛΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Οι Καρχηδόνιοι λένε ακόμη και το εξής˙ ότι υπάρχει χώρα της Λιβύης
και άνθρωποι που κατοικούν σ’ αυτήν έξω από τις Ηράκλειες στήλες. Λένε ακό
μη ότι, όταν φθάνουν στη χώρα των ανθρώπων αυτών, βγάζουν έξω τα προϊό
ντα τους, τα βάζουν στη σειρά στην παραλία και μπαίνουν πάλι στα πλοία
και κάνουν καπνό. Οι ιθαγενείς, όταν δουν τον καπνό, κατεβαίνουν
στην παραλία, αφήνουν ποσότητα χρυσού, ανάλογης αξίας προς
τα εμπορεύματα, και γυρίζουν πίσω. Οι Καρχηδόνιοι σπεύδουν στην ξηρά
και εξετάζουν τον χρυσό. Αν καταλάβουν ότι ο χρυσός ισοφαρίζει την αξία
του εμπορεύματος, τον παίρνουν και φεύγουν˙ αν όχι, μπαίνουν πάλι
στα καράβια και περιμένουν. Οι ιθαγενείς πλησιάζουν και προσθέτουν χρυ
σό παραπάνω, μέχρι να τους ικανοποιήσουν. Κανείς, όπως λένε οι Καρχηδό
νιοι, δεν αδικεί.
και άνθρωποι που κατοικούν σ’ αυτήν έξω από τις Ηράκλειες στήλες. Λένε ακό
μη ότι, όταν φθάνουν στη χώρα των ανθρώπων αυτών, βγάζουν έξω τα προϊό
ντα τους, τα βάζουν στη σειρά στην παραλία και μπαίνουν πάλι στα πλοία
και κάνουν καπνό. Οι ιθαγενείς, όταν δουν τον καπνό, κατεβαίνουν
στην παραλία, αφήνουν ποσότητα χρυσού, ανάλογης αξίας προς
τα εμπορεύματα, και γυρίζουν πίσω. Οι Καρχηδόνιοι σπεύδουν στην ξηρά
και εξετάζουν τον χρυσό. Αν καταλάβουν ότι ο χρυσός ισοφαρίζει την αξία
του εμπορεύματος, τον παίρνουν και φεύγουν˙ αν όχι, μπαίνουν πάλι
στα καράβια και περιμένουν. Οι ιθαγενείς πλησιάζουν και προσθέτουν χρυ
σό παραπάνω, μέχρι να τους ικανοποιήσουν. Κανείς, όπως λένε οι Καρχηδό
νιοι, δεν αδικεί.
Ηρόδοτος, Ιστορία,
4.
196
4.
196
Τι ήταν το ανταλλακτικό εμπόριο και ποιες δυσκολίες παρουσίαζε;
ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΚΑΙ
|
Το ζύγισμα των προϊόντων, βασική προΰπόθεση του εμπορίου.
Εικόνα από αγγείο του 6ου αιώνα π.Χ. (Νέα Yόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο).
Εικόνα από αγγείο του 6ου αιώνα π.Χ. (Νέα Yόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο).
Αναχώρηση-εγκατάσταση
Η εγκατάσταση σε έναν τόπο δε γινόταν τυχαία. Η θέση επιλεγόταν από πριν και η αναχώρηση
ήταν οργανωμένη. Ως αρχηγός της αποστολής (οικιστής) οριζόταν ένα άτομο που είχε ξεχωρι
στές ικανότητες και ενέπνεε εμπιστοσύνη σε όλους. Η τελετή της αναχώρησης γινόταν με τη συμμετο
χή όλων των κατοίκων μέσα σε ένα κλίμα μεγάλης συγκίνησης. Η πόλη που ιδρυόταν είχε
τις περισσότερες φορές πλούσια ενδοχώρα και απάνεμο λιμάνι. Συνήθως προτιμούσαν περιοχή που
είχε φυσική οχύρωση. Αυτό τους απασχολούσε ιδιαίτερα, γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν και την πιθα
νή έχθρα των κατοίκων της περιοχής. Η συμβίωση γενικά ήταν ειρηνική, αλλά δεν είναι λίγες οι φο
ρές που οι άποικοι πολέμησαν για να κρατήσουν τη θέση τους.
ήταν οργανωμένη. Ως αρχηγός της αποστολής (οικιστής) οριζόταν ένα άτομο που είχε ξεχωρι
στές ικανότητες και ενέπνεε εμπιστοσύνη σε όλους. Η τελετή της αναχώρησης γινόταν με τη συμμετο
χή όλων των κατοίκων μέσα σε ένα κλίμα μεγάλης συγκίνησης. Η πόλη που ιδρυόταν είχε
τις περισσότερες φορές πλούσια ενδοχώρα και απάνεμο λιμάνι. Συνήθως προτιμούσαν περιοχή που
είχε φυσική οχύρωση. Αυτό τους απασχολούσε ιδιαίτερα, γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν και την πιθα
νή έχθρα των κατοίκων της περιοχής. Η συμβίωση γενικά ήταν ειρηνική, αλλά δεν είναι λίγες οι φο
ρές που οι άποικοι πολέμησαν για να κρατήσουν τη θέση τους.
Κρατήρας του 6ου αιώνα π.Χ. από τη Χαλκίδα,
πάνω στον οποίο εικονίζονται η Ελένη με τον Πάρη και η Ανδρομάχη με τον Έκτορα
πάνω στον οποίο εικονίζονται η Ελένη με τον Πάρη και η Ανδρομάχη με τον Έκτορα
(Martin von Wagner Museum, Βύρτσμπουργκ). Η Χαλκίδα διακρίθηκε για την αποικιστική της πολιτική.
Σημαντικές αποικίες των Χαλκιδέων υπήρχαν στη Χαλκιδική και στη Δύση.
Σχέση μητρόπολης-αποικίας
Η νέα πόλη αποκτούσε δική της οργάνωση και νέους θεσμούς. Σταδιακά γινόταν ανεξάρτητη και
ανέπτυσσε συμμαχικές και οικονομικές σχέσεις με άλλες πόλεις. Οι δεσμοί όμως με τη μητρόπολη (μη τέρα-πόλη) ήταν πάντοτε στενοί και η σύγκρουση ανάμεσά τους ήταν αδιανόητη. Και αν αυτό συνέβαινε καμιά φορά, όλοι το κατέκριναν.
Ο χώρος της Μεσογείου και του Εύξεινου πόντου πλημμύρισε από εγκαταστάσεις των Ελλήνων. Ιδιαίτερη
προτίμηση έδειξαν οι Έλληνες στην Κάτω Ιταλία, όπου το πλήθος των αποικιών συνετέλεσε ώστε ο χώρος αυτός να ονομαστεί Μεγάλη Ελλάδα. | ||
| ||
Συνέπειες
|
Ο αποικισμός έφερε πολλές αλλαγές στη ζωή όλων των ανθρώπων. Η επαφή με άλλους λαούς διεύ
ρυνε τον πνευματικό ορίζοντα. Η ζωή άλλαξε. Τα μέταλλα κάλυψαν τη ζήτηση, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία πολλών επαγγελμάτων. Η ανάπτυξη της αγγειοπλαστικής έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς ζωγράφους να αξιοποιήσουν το ταλέντο τους.
Μέχρι τότε οι έμποροι («οἱ ἐν πορείᾳ») μετακινούνταν από τόπο σε τόπο και πουλούσαν τα εμπο
ρεύματά τους. Η ευρεία κατανάλωση, καθώς και η αύξηση των αγορών οδήγησαν στη δημιουργία χώ ρων, όπου η διάθεση των προϊόντων θα ήταν συνεχής.
Παράλληλα λοιπόν με τους εμπόρους αναπτύχθηκαν και οι κάπηλοι, δηλαδή οι μικρέμποροι,
οι λιανοπωλητές.
Ερωτήσεις-Δραστηριότητες
1. Απαριθμήστε λόγους που ωθούν σήμερα πολλούς ανθρώπους να μεταναστεύουν.
2. Συμβουλευθείτε σύγχρονους χάρτες που εικονίζουν τις χώρες γύρω από τον Εύξεινο πόντο και
τη Μεσόγειο θάλασσα και καταγράψτε πόλεις που επιβιώνουν από την εποχή του αποικισμού.
3. Ποιες διαφορές βρίσκετε να υπάρχουν ανάμεσα στον Α’ και τον Β’ αποικισμό;
4. Ποια ήταν τα αποτελέσματα του Β’ αποικισμού;
Χάρτης του
Β’ Αποικισμού ΠΗΓΗ https://www.youtube.com/watch?v=G0cyWBFCHUE
|
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (800-479 π.Χ)
ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ
Β’ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ (8ος αιώνας
π.Χ.)
π.Χ.)
Προς τα πού;
Προς τις ακτές της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Ιδιαίτερα προς τη
νότια Ιταλία, όπου οι αποικίες ήταν τόσο πολλές ώστε η περιοχή ονομάστηκε
«Μεγάλη Ελλάδα».
νότια Ιταλία, όπου οι αποικίες ήταν τόσο πολλές ώστε η περιοχή ονομάστηκε
«Μεγάλη Ελλάδα».
Αιτίες αποικισμού :
- οικονομικοί λόγοι (ανάγκη για καλλιεργήσιμη γη και για προμήθεια σιδήρου
- και άλλων μετάλλων)
- πολιτικοί λόγοι (η επικράτηση σε διάφορες πόλεις πολιτικών αντιπάλων των
- αποίκων)
Πώς γινόταν ο αποικισμός;
- Γινόταν επιλογή της περιοχής και αναχωρούσαν οργανωμένα. Συνήθως διά
- λεγαν περιοχή με πλούσια ενδοχώρα, απάνεμο λιμάνι και φυσική οχύρωση.
- Το τελευταίο ήταν πολύ σημαντικό γιατί συχνά αντιμετώπιζαν την έχθρα από
- τους παλιούς κατοίκους της περιοχής όπου αποίκιζαν, αν και σπάνια έφταναν
- στον πόλεμο.
- Η πόλη από την οποία έφευγαν οι άποικοι ονομαζόταν μητρόπολη (μητέρα-
- πόλη)
- Υπήρχε ένας αρχηγός της αποστολής (ο οικιστής). Αυτός έπρεπε να έχει ξεχω
- ριστές ικανότητες και να εμπνέει εμπιστοσύνη σε όλους.
- Γινόταν τελετή κατά την αναχώρηση με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων
- της μητρόπολης
- Η νέα πόλη (αποικία) είχε δική της οργάνωση και θεσμούς.
- Σταδιακά, η αποικία γινόταν ανεξάρτητη και δημιουργούσε συμμαχίες και οι
- κονομικές σχέσεις με τις γύρω πόλεις.
- Οι δεσμοί της αποικίας με τη μητρόπολη ήταν στενοί και η σύγκρουση ανάμε
- σά τους αδιανόητη. Αν καμιά φορά συγκρούονταν, αυτό κατακρινόταν από
- όλους.
Οι συνέπειες του αποικισμού :
- Η επαφή με άλλους λαούς διεύρυνε τον πνευματικό ορίζοντα των
- αποίκων
- δημιουργήθηκαν νέα επαγγέλματα
- αναπτύχθηκε η αγγειοπλαστική και η ζωγραφική των αγγείων
- η ευρεία κατανάλωση αύξησε τις αγορές. Αυξήθηκαν οι έμποροι.
- αναπτύχθηκαν παράλληλα με τους εμπόρους οι μικρέμποροι
- (κάπηλοι).
Ε
πιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
πιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
Δεύτερος ελληνικός αποικισμός
Δεύτερος ελληνικός αποικισμός ονομάστηκε η οργανωμένη αποικια
κή εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνωνστον χώρο της Μεσογείου και της Μαύρης
θάλασσας, κατά την περίοδο του 8ου, του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. Ο
αποικισμός αυτός διέφερε από τον πρώτο αποικισμό γιατί αποτέλεσε οργα
νωμένη επιχείρηση από την μητρόπολη σε αντίθεση με την απλή μετακίνηση
φυλών που συντελέστηκε κατά τον πρώτο αποικισμό. Πολλές αποικίες που
ιδρύθηκαν αυτή την περίοδο εξελίχθηκαν σε πόλεις ισχυρές και έγιναν ανεξάρτη
τες από την μητρόπολη.
Τα αίτια του αποικισμού
Τα αίτια του δεύτερου αποικισμού είχαν να κάνουν με την δημογραφική έκρηξη αυτής της περιόδου, την ανάπτυξη του εμπορίου, την ανάγκη για εξασφάλιση
περισσότερων πρώτων υλών αλλά και με πολιτικά γεγονότα της περιόδου που
οδήγησαν ομάδες πληθυσμού στην εξορία. Η αύξηση του πληθυσμού δημι
ούργησε στενότητα χώρου και περιορισμό των καλλιεργήσιμων εκτάσεων που
αναλογούσαν σε κάθε πολίτη κάτι που ενίσχυσε την ανάγκη για εγκατάσταση μέ
ρους του πληθυσμού σε άλλη περιοχή. Η περιοχή εγκατάστασης που διέθετε
ανεκμετάλλευτους πόρους θα μπορούσε επίσης να προμηθεύει την μητρόπολη
με μέρος των αγαθών που θα παρήγαγε. Η ανάπτυξη του εμπορίου ήταν α
πό τα σημαντικότερα κίνητρα ίδρυσης αποικιών. Οι αποικίες αυτές θα δη
μιουργούσαν νέες αγορές, θα προμήθευαν την μητρόπολη με σημαντικές πρώ
τες ύλες και θα αποτελούσαν σημαντικούς ενδιάμεσους σταθμούς στα μακρινά
εμπορικά ταξίδια της εποχής. Τέλος η ταραγμένη πολιτική κατάσταση σε πολ
λές πόλεις με την εγκαθίδρυση τυραννικών πολιτευμάτων οδηγούσε τους πολιτι
κούς αντιπάλους στην εξορία και στην αναζήτηση νέου τόπου εγκατάστασης.
Χαρακτηριστικά του αποικισμού
Η ίδρυση των αποικιών ήταν αποτέλεσμα οργανωμένης επιχείρησης. Η αποστολή οργανωνόταν από τη μητρόπολη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζο
νταν περισσότερες πόλεις. Η θέση της αποικίας επιλεγόταν προσεκτικά με
στόχο να προσφέρει εμπορικά πλεονεκτήματα αλλά και ασφάλεια απέναντι σε επι
δρομείς. Για να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης σχετικά
με τη θέση της νέας αποικίας απέδιδαν την επιλογή της θέσης σε χρησμό
του μαντείου των Δελφών[1]. Η αποστολή διέθετε πάντα έναν αρχηγό που
ονομαζόταν οικιστής. Στις νέες πόλεις οι άποικοι μοιράζονταν τη γη, συνή
θως με κλήρωση. Το σύστημα εξουσίας που διαμορφωνόταν θύμιζε συνήθως αυ
τό που ίσχυε στη μητρόπολη.
Χρονικό
Πρώτοι ιδρυτές αποικιών ήταν οι Ευβοείς που ίδρυσαν αποικίες κατά τις αρχέςτου 8ου αιώνα π.Χ. στην Κάτω Ιταλία και στην Χαλκιδική. Τα δύο ισχυρά κρά
τη τις Εύβοιας, η Χαλκίδα και η Ερέτρια ίδρυσαν πολυάριθμες αποικίες στην
Χαλκιδική με σημαντικότερη την Όλυνθο και ήταν οι πρώτοι που αποίκησαν
την Κάτω Ιταλία. Πρώτη αποικία που ίδρυσαν εκεί ήταν οι Πιθηκούσσες στο
νησί
Ίσκια.
Στην συνέχεια ίδρυσαν τις αποικίες Κύμη, Ζάγκλη, Ρήγιο και Νάξο[2]. Στα τέ
λη του 8ου αιώνα η Εύβοια πέφτει σε παρακμή με το ξέσπασμα του Ληλάντιου
πολέμου και την σκυτάλη της ίδρυση αποικιών την πήραν άλλες ελληνικές
πόλεις. Κατά τον 7ο αιώνα ιδρύονται πολυάριθμες αποικίες στο Ιόνιο, στην
Κάτω Ιταλία, στην Θράκη και στην Μάυρη Θάλασσα. Ελληνικές αποικίες ιδρύθη
καν ακόμα και στις Μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, στην Κυρρηναϊκή χερσόνη
σο στην Αφρική αλλά και στην Αίγυπτο. Στην αποικιακή εξάπλωση αυτή
πρωτοστάτησαν πόλεις όπως η Κόρινθος, η Μίλητος, τα Μέγαρα και η
Φώκαια.
Αποικίες στην Μακεδονία και στην Θράκη
Στην Βόρεια Ελλάδα ιδρύθηκαν πολλές αποικίες κυρίως στην περιοχή της Χαλκιδικής αλλά και στην περιοχή της Θράκης. Η Χαλκιδική αποικίστηκε από Ευβοείς,
κυρίως από την Χαλκίδα. Στις αποικίες αυτές όφειλε το όνομά της. Σημαντικό
τερες αποικίες των Ευβοέων στην Χαλκιδική ήταν η Όλυνθος (στον αποικισμό
της συμμετείχαν και Αθηναίοι), η Τορώνη, η Μένδη, η Σερμύλη, ή Άφυτις και
οι Κλεώνες στην χερσόνησο του Άθου. Άλλες σημαντικές αποικίες στην Χαλκιδι
κή ήταν η Άκανθος , αποικία που ίδρυσαν άποικοι από την Άνδρο[3] και η Ποτίδαι
α, αποικία της Κορίνθου.
Στην περιοχή της Θράκης οι περισσότερες αποικίες ιδρύθηκαν από Ίωνες από
τα παράλια της Μικράς Ασίας. Σημαντικότερες αποικίες ήταν η Μαρώνεια και τα
Άβδηρα . Οι Μιλήσιοι ίδρυσαν επίσης στα στενά του Ελλήσποντου τις
πόλεις Άβυδος και Καρδία και στην Προποντίδα την Ραιδεστό. Οι Σάμιοι αποίκι
σαν το νησί της Σαμοθράκης, γεγονός στο οποίο οφείλει το όνομά της. Τέλος οι
Πάριοιαποίκησαν την Θάσο με αρχηγό οικιστή τον πατέρα του ποιητή Αρχίλοχου
Αποικίες στο Ιόνιο και στην Ιλλυρία
Η περιοχή του Ιονίου και της Ιλλυρίας αποικίστηκε αποκλειστικά σχεδόν από Κορινθίους. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν σημαντικές αποικίες κατά μήκος του θαλάσ
σιου δρόμου προς την Κάτω Ιταλία και την δύση με τις οποίες πέτυχαν να γί
νουν κυρίαρχοι στο εμπόριο της δυτικής πλευράς της Μεσογείου. Σημαντικότερες
αποικίες των Κορινθίων ήταν η Λευκάδα, ο Αστακός, το Ανακτόριο, το Άκτιο,
η Αμβρακία, και η Κέρκυρα. Οι Κορίνθιοι ίδρυσαν ακόμα δύο σημαντικές
αποικίες στην Ιλλυρία που εξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις, την Απολλωνία και
την Επίδαμνο.
Αποικίες στην Κάτω Ιταλία
Οι πρώτοι που αποίκησαν την Κάτω Ιταλία ήταν οι Ευβοείς, οι οποίοι με εκκίνηση τις Πιθηκούσσες (στο νησί Ίσχια) ίδρυσαν μια σειρά από πόλεις στην
περιοχή. Δεύτερη πόλη που ίδρυσαν ήταν η Κύμη, σχεδόν απέναντι από την
Ίσχια. Άποικοι από την Κύμη ίδρυσαν στην Σικελία την Ζάγκληκαι στην απένα
ντι ακτή το Ρήγιο. Οι Ευβοείς ίδρυσαν ακόμα την πόλη Νάξο η οποία έγινε
η βάση για την ίδρυση των πόλεων Λεοντίνοι, Ταυρομένιο και Κατάνη[2][4].
Η ισχυρότερη αποικία της Σικέλίας ήταν οι Συρακούσες, αποικία των Κοριν
θίων τον 8ο αιώνα π.Χ. Την ίδια περίοδο περίπου άποικοι από την περιο
χή της Αχαΐας ίδρυσαν τις πόλεις Σύβαρη και Κρότωνα στον κόλπο του Τάραντα
αλλά και το Μεταπόντιο στην ίδια περιοχή. Στην ίδια περιοχή φυγά
δες από την Σπάρτη ίδρυσαν τον Τάραντα που εξελίχθηκε σε μία από τις ισχυ
ρότερες πόλεις της περιοχής. Άλλα ελληνικά κράτη που ίδρυσαν αποικίες στην
Κάτω Ιταλία ήταν τα Μέγαρα που ίδρυσαν τα Μέγαρα Υβλαία και τον Σελινού
ντα, η Φώκαια ίδρυσε την Ελέα, οι Ρόδιοι που ίδρυσαν την Γέλα μαζί
με Κρήτες και τη Μελιγουνίδα (Λιπάρα) μαζί με Κνιδίους, καθώς και οι Λοκροί
που ίδρυσαν τους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Σικελία[2].
Πολλές αποικίες της περιοχής έγιναν με την σειρά τους μητροπόλεις για νέες
αποικίες όπως οι Συρακούσσες που ίδρυσαν την πόλη Καμάρινα στα νότια
της Σικελίας ή η Ζάγκλη που πρωτοστάτησε στην ίδρυση της αποικίας Ιμέρα.
Επίσης η Νάξος όπως είδαμε παραπάνω συμμετείχε στην ίδρυση πολλών αποι
κιών ενώ η πολή Σύβαρη ίδρυσε την αποικία Ποσειδωνία στα βόρειά της. Η πόλη
Γέλα που ήταν αποικία Ροδίων και Κρητικών ίδρυσε την πόλη του Ακράγαντα[4].
Αποικίες στη Μαύρη Θάλασσα και στην Προποντίδα
Στον αποικισμό της Μαύρης Θάλασσας πρωτοστάτησαν οι Μεγαρείς και κάποιεςΙωνικές πόλεις όπως η Μίλητος, η Φώκαια και η Τέως. Οι περισσότερες αποικίες
στην περιοχή του Πόντου και της Προποντίδας ιδρύθηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ.
Στην περιοχή της Προποντίδας οι Μεγαρείς ίδρυσαν τις πόλεις Αστακό, Χαλκη
δόνα και Βυζάντιο σε ιδιαίτερα προνομιακές θέσεις. Η Μίλητος ίδρυσε
την Κύζικο και οι Φωκαείς την Λάμψακο[5].
Στην περιοχή του Εύξεινου πόντου στις δυτικές ακτές οι Μεγαρείς ίδρυσαν
τις πόλεις Σηλυμβρία και πολύ αργότερα την Μεσημβρία. Λίγο βορειότερα
στην περιοχή της σημερινής Ρουμανίας οι Μιλήσιοι ίδρυσαν τις πόλεις Ίστριακαι
Οργάμη. Μία ακόμα πόλη που ίδρυσε η Μίλητος στην δυτική ακτή του Εϋξει
νου Πόντου ήταν η Απολλωνία. Στα νότια του Εϋξεινου πόντου σημαντικότε
ρη αποικία ήταν η Σινώπη που σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη ήταν α
ποικία της Μιλήτου. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσής της δεν είναι σήμερα γνωστή
αλλά φαίνεται πως ιδρύθηκε κατά στα μέσα περίπου του 7ου αιώνα π.Χ[5]. Η Σι
νώπη με την σειρά της ίδρυσε στην περιοχή του Πόντου τις πόλεις
Τραπεζούντα, Κερασούντα, Κύτωρο, Κοτύωρα, Κρώμνα, Πτέριον, Τίειον κ.α.
Σημαντική πόλη που ιδρύθηκε στην νότια ακτή του Εύξεινου Πό
ντου ήταν επίσης η Μεγαρική αποικία Ηράκλεια που ιδρύθηκε στα μέσα του 6ου
αιώνα π.Χ..
Στην βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας κυριάρχησε η Μίλητος. Οι αποικίες της
Μιλήτου σ' αυτή την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας ήταν η Ολβία και το Παντι
κάπαιο(σημερινό Κερτς). Κατά την διάρκεια του 6ου αιώνα π.Χ. οι Μιλή
σιοι ίδρυσαν στην περιοχή της σημερινής Ουκρανίας την Οδησσό[5]. Βορειότερα
από τις εκβολές του Δούναβη οι Έλληνες αποίκησαν ένα νησάκι, το σημερινό
Μπερεζάν (πιθανόν τότε να ήταν χερσόνησος). Αυτό βρίσκεται στις εκβολές
των ποταμών Μπουγκ (για τους αρχαίους Έλληνες, ποταμός Ύπανις) και Δνείπε
ρου (οι αρχαίοι τον όνόμαζαν Βαρυσθένη). Η νησίδα ή χερσόνησος ονο
μαζόταν από τους αρχαίους Βαρυσθενίδα. Απέναντι από αυτήν, βρισκόταν ήδη
ή οικοδομήθηκε αργότερα η Ολβία. Δίπλα στην Ολβία οικοδομήθηκε άλλη μία ελ
ληνική αποικία -αυτή είχε ως μητρόπολη την Ιστρία.
Στη χερσόνησησο της Κριμαίας (οι Ελληνες τότε την ονόμαζαν Ταυρική Χερσόνη
σο ή Χερσόνησο των Ταύρων) ιδρύθηκαν επίσης οι πόλεις Συμφερόπολη
(κοντά στο σημερινό Ζολοτόι), Νυμφαίον και Ερμώνασσα (κοντά στο σημερι
νό Κεκουβάτσκ). Στην Αζοφική Θάλασσα (Μαιώτιδα Λίμνη για τους αρχαίους
) ιδρύθηκε η Ταναϊδα (στο Ροστόφ), η Τυριτάκη, το Μυρμήκιον, η Κερκίνη και
η
Φαναγορεία -η τελευταία ήταν αποικία Τηίων.
Στα ανατολικά παράλια που ανήκαν στην αρχαία Κολχίδακαι τα οποία σήμερα
στο μεγαλύτερο μέρος τους ανήκουν κυρίως στη Γεωργία και στην αυτόνομη
περιοχή της Αμπχαζίας,Έλληνες ίδρυσαν την πόλη Φάσι και τη Διουσκουριά
δα. Η τελευταία ονομάστηκε Σεβαστούπολη από τους Ρωμαίους και τους Βυζαντι
νούς και εκεί βρίσκεται σήμερα το Σουχούμι) -τα ερείπια των αρχαίων και βυ
ζαντινών κτισμάτων βρίσκονται κυρίως κάτω από το νερό πλέον.
Αποικίες στην υπόλοιπη Μεσόγειο
Οι ελληνικές αποικίες εξαπλώθηκαν μέχρι την Ισπανία και την βόρεια Αφρική. Στην Βόρεια Αφρική, στην χερσόνησο της Κυρηναϊκής άποικοι από την Θή
ρα, ίδρυσαν την Κυρήνη, που εξελίχθηκε σε πολύ ισχυρή πόλη της περιο
χής[2]. Άλλες αποικίες στην Κυρηναϊκή που αποτέλεσαν αργότερα μαζί με
την Κυρήνη την Κυρηναϊκή Πεντάπολη ήταν η Βάρκη, οι Ευεσπερίδες (στην
θέση της σημερινής Βεγγάζης), η Ταύχειρα και η Απολλωνία.
Στην βόρεια πλευρά της Μεσογείου οι Φωκαείς, ίδρυσαν στις ακτές της Γαλλίας
την Μασσαλία. Η Μασσαλία με την σειρά της έγινε βάση για την ίδρυση ακόμα
πιο απομακρυσμένων αποικιών στην περιοχή της Ισπανίας. Η Φώκαια ίδρυ
σε επίσης στην Κορσική την πόλη Αλαλία και στην Σαρδηνία την Ολβία. Οι Φω
καείς έφτασαν μέχρι τις ακτές της Ιβηρικής χερσονήσου. Όπως αναφέρει ο Ηρό
δοτος, ένας τοπικός βασιλιάς προσκάλεσε τους Φωκαείς να ιδρύσουν μία α
ποικία στην περιοχή και τους παρείχε χρηματική βοήθεια για την οχύρωση
της πόλης[6]. Οι Φωκαείς στην περιοχή αυτή ίδρυσαν το Εμπόριο
και αργότερα το ακόμα πιο απομακρυσμένο Ημεροσκοπείον.
Κατά τα μέσα του 7ου αιώνα ιδρύθηκε και η μοναδική ελληνική αποικία
στην Αίγυπτο, ή Ναύκρατη[7]. Ο Φαραώ Ψαμμήτιχος Α΄ της Αιγύπτου παραχώρη
σε σε Μιλήσιους εμπόρους μία έκταση στις όχθες του Νείλου για να ιδρύσουν
έναν εμπορικό σταθμό ο οποίος εξελίχθηκε σε ακμάζουσα πόλη μέχρι την Περ
σική εισβολή στην Αίγυπτο το 525 π.Χ.