ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ,1. ΤΑ ΑIΤIΑ ΚΑI ΟI ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟY ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣIΑΚΟY ΠΟΛΕΜΟY - Ο ΑΡΧIΔΑΜΕIΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421 π.Χ.)

Ιστορία Α' Γυμνασίου : Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού Πολέμου - Ο Αρχιδάμειος Πόλεμος (431-421 π.Χ) ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.com/2012/02/431-421.html ΤΑ ΑΙΤΙΑ 1)      Η κόντρα μεταξύ Αθήνας και Κορίνθου (η Αθήνα έστρεψε την προσοχή της προς το Ιόνιο και την Αδριατική, όπου οι Κορίνθιοι είχαν πολλά εμπορικά συμφέροντα) 2)      Η διαφορά στο πολίτευμα μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, η οποία οδήγησε στο να δημιουργηθεί μίσος μεταξύ τους (οι Σπαρτιάτες έβλεπαν με καχυποψία την αυξανόμενη δύναμη των Αθηναίων). ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ 1)      Η διαμάχη μεταξύ Κορίνθου και Κέρκυρας για την Επίδαμνο (Δυρράχιο) : η Κέρκυρα ζήτησε και πήρε τη βοήθεια των Αθηναίων. 2)      Η αποστασία από την Αθηναϊκή συμμαχία της Ποτίδαιας (432 π.Χ.) στη Χαλκιδική μετά από παρότρυνση των Κορινθίων. 3)      Το «Μεγαρικό ψήφισμα» : σε αντίποινα για την Ποτίδαια, ο Περικλής απαγόρευσε στα πλοία των Μεγαρέων, που ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας. Οι τρεις παραπάνω ενέργειες παραβίασαν τις Τριακονταετείς Σπονδές. Έτσι σε συνέδριο των συμμάχων των Σπαρτιατών που έγινε στη Σπάρτη, αποφασίστηκε η κήρυξη του πολέμου, κάτι που ήθελαν πολύ οι Κορίνθιοι και οι Μεγαρείς. Ο πόλεμος ονομάστηκε ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣκαι κράτησε 27 χρόνια (431-404 π.Χ.). Χωρίζεται σε τρεις φάσεις : α) Αρχιδάμειος Πόλεμος : 431-421 π.Χ. β) Σικελική εκστρατεία : 415-413 π.Χ. γ) Δεκελεικός Πόλεμος : 413-404 π.Χ. Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 431-421 π.Χ. ·               Οι Θηβαίοι (σύμμαχοι των Σπαρτιατών) εισβάλλουν στην Πλάταια (σύμμαχο της Αθήνας) ·               Ο πελοποννησιακός στρατός με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης, Αρχίδαμο, φθάνει στην Αττική, λεηλατεί την ύπαιθρο και αναγκάζει τους Αθηναίους να κλειστούν μέσα στην οχυρωμένη πόλη. ·               Το 430 π.Χ. ξεσπάει στην Αθήνα πανούκλα (λοιμός). Πάρα πολλοί Αθηναίοι πεθαίνουν, ανάμεσά τους και ο Περικλής (429 π.Χ.). Τον διαδέχεται ο Κλέων (πολιτικός χωρίς μεγάλες ικανότητες και δημαγωγός) ·               Κάποιοι σύμμαχοι της Αθήνας αποστατούν λόγω της βαριάς φορολογίας. Οι Αθηναίοι τους τιμωρούν π.χ. καταστροφή της Λέσβου το 428 π.Χ. ·               Το 425 π.Χ. οι Αθηναίοι αιφνιδιάζουν τους Σπαρτιάτες και καταλαμβάνουν ένα μικρό νησάκι δίπλα στην Πύλο, τηΣφακτηρία. Κατόπιν συλλαμβάνουν πολλούς Σπαρτιάτες και τους μεταφέρουν αιχμάλωτους στην Αθήνα. Οι Σπαρτιάτες ζητούν ειρήνη, αλλά η Αθήνα αρνείται. ·              Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό το στρατηγό Βρασίδακαταλαμβάνουν την Αμφίπολη (πόλη της Χαλκιδικής και σύμμαχο της Αθήνας). ·               Οι Αθηναίοι αντιδρούν και στέλνουν τον Κλέωνα με στρατό στη Μακεδονία. Στη μάχη που γίνεται στην Αμφίπολη το 422 π.Χ. σκοτώνεται και ο Βρασίδας και ο Κλέωνας. ·              Το 421 π.Χ. υπογράφεται με πρωτοβουλία του Αθηναίου αρχηγού του αριστοκρατικού κόμματος, Νικία, ειρήνη για 50 χρόνια, ανάμεσα στη Σπάρτη και την Αθήνα. Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης  ΤΑ ΑΙΤΙΑ, ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (από τον Θουκυδίδη) Η ΕΠΙΔΑΜΝΟΣ (μια από τις αφορμές του πολέμου) ΠΟΤΙΔΑΙΑ (μια από τις αφορμές του πολέμου) ΤΟ ΜΕΓΑΡΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ (μια από τις αφορμές του πολέμου) Ο ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ Β΄ Ο ΛΟΙΜΟΣ (όπως τον περιγράφει ο Θουκυδίδης) Ο ΛΟΙΜΟΣ (β' μέρος) ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΣΦΑΚΤΗΡΙΑΣ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Α’ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 431 – 421 π.Χ. (ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) Τι ήταν ο Πελοποννησιακός πόλεμος ; Ήταν ένας μακροχρόνιος πόλεμος (κράτησε 27 χρόνια) ανάμεσα στη Σπάρτη και την Αθήνα, (συμμετείχαν και άλλες ελληνικές πόλεις), δηλαδή ένας εμφύλιος πόλεμος, που είχε καταστροφικές συνέπειες. Ποιες ήταν οι αιτίες που οδήγησαν στον Πελοποννησιακό πόλεμο ; 1.    Η Αθήνα προσπαθεί να επεκτείνει το εμπόριό της στη Δύση (Ιόνιο πέλαγος) και αυτό δυσαρεστεί την Κόρινθο, σύμμαχο της Σπάρτης, που βλέπει να απειλούνται τα οικονομικά της συμφέροντα. 2.    Η Αθήνα και η Σπάρτη έχουν διαφορετικά πολιτεύματα και διαφορετικό τρόπο ζωής και σκέψης. 3.    Η αριστοκρατική Σπάρτη βλέπει με δυσπιστία τη δύναμη της δημοκρατικής Αθήναςσυνεχώς να αυξάνεται. Οι αφορμές : 1.       Η ανάμειξη των Αθηναίων στη διαμάχη ανάμεσα στην Κέρκυρα και την Κόρινθο για την Επίδαμνο. 2.      Η αποστασία (επανάσταση ενάντια στην αθηναϊκή συμμαχία) της Ποτίδαιας με παρακίνηση των Κορίνθιων. 3.      Η απαγόρευση από τον Περικλή στα πλοία των Μεγαρέων, συμμάχων της Σπάρτης, να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας και να διεξάγουν εμπόριο (Κατά Μεγαρέων ψήφισμα). Συνέδριο στη Σπάρτη : Κορίνθιοι και Μεγαρείς, με τη συμπαράταξη και της φιλοπόλεμης σπαρτιατικής μερίδας, ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος είναι η μόνη λύση. Επικρατούν οι φιλοπόλεμοι και οι εχθροπραξίες αρχίζουν το 431 π.Χ. Τι συμβαίνει στην αρχή του πολέμου ; Επειδή οι Σπαρτιάτες λεηλατούν την Αττική, ο πληθυσμός της υπαίθρουσυγκεντρώνεται μέσα στην Αθήνα, που προστατεύεται από τα τείχη της. Εκεί λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης ξεσπά μια μολυσματική ασθένεια, (ο λοιμός) που σκοτώνει πολλούς κατοίκους. Ανάμεσά τους και ο Περικλής πεθαίνει από την ασθένεια. Αποτέλεσμα :     Οι Αθηναίοι έτσι έχασαν τον αρχηγό τους και μαζί μ’ αυτόν και το ηθικό τους (δηλαδή την ψυχική τους δύναμη). Ἀλλα γεγονότα :  Αποστασία της Λέσβου  : τιμωρείται από τους Αθηναίους με αγριότητα Ήττα των Σπαρτιατών στη Σφακτηρία (Πύλος) Μεταφορά του πολέμου στη Μακεδονία (Αμφίπολη) : θάνατος Κλέωνα και Βρασίδα Πώς τελειώνει η α’ φάση του πολέμου ; Έχουν περάσει 10 χρόνια από την αρχή του πολέμου, με αποτέλεσμα και οι δύο αντίπαλοι να έχουν κουραστεί και να ζητούν ειρήνη.  Αυτή υπογράφεται με πρωτοβουλία του Νικία, ηγέτη του αριστοκρατικού κόμματος της Αθήνας, γι’ αυτό και ονομάζεται Νικίειος ειρήνη  (421 π. Χ). https://www.slideshare.net/Kvarnalis75/1-11789691 ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ (431-362 π.Χ.) ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A105/749/4883,22338/ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Τα αίτια Η Αθήνα, μετά την πλήρη κυριαρχία στο Αιγαίο, στρέφει τις βλέψεις της και προς τη Δύση, το Ιόνιο και την Αδριατική. Αυτό τη φέρνει σε σύγκρουση με την Κόρινθο, κύρια σύμμαχο της Σπάρτης, η οποία θεωρούσε ως χώρο επιρρο ής της τις δυτικές θάλασσες και βλέπει τώρα τα οικονομικά της συμφέροντα να απειλούνται. Ακόμη, η πολιτειακή διαφορά της Αθήνας με τη Σπάρτη, η ο ποία γεννά και τη διαφορά στην ανάπτυξη των νοοτροπιών, είναι η βαθύτερη  και ουσιαστικότερη αιτία του χάσματος ανάμεσα στις δύο πόλεις, το οποίο, σταδιακά, θα καταστεί αγεφύρωτο. Η κλειστή και αριστοκρατική Σπάρτη έβλε πε με ολοφάνερη καχυποψία τη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη της ανοικτής και δημοκρατικής Αθήνας. Με την Αθήνα και τη Σπάρτη βρίσκονται αντιμέτω πες δύο αντίπαλες και αντίθετες κοσμοθεωρίες. Η σύγκρουση ήταν αναπόφευ κτη.  Οι αφορμές Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η ανάμειξη των Αθηναίων στη διαμάχη ανάμεσα στην Κέρκυρα και την Κόρινθο για την Επίδαμνο (Δυρράχιο), αποτελεί την πρώ τη αφορμή του πολέμου. Η αντιπαλότητα ανάμεσα σε Κόρινθο και Αθήνα οξύ νεται και οι Κορίνθιοι ωθούν σε αποστασία από την Αθηναϊκή συμμαχία την Πο τίδαια (432 π.Χ.). Σε αντίποινα ο Περικλής απαγορεύει στα πλοία των Μεγαρέ ων, συμμάχων της Σπάρτης, να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμ μαχίας και να διεξάγουν εμπόριο (Κατά Μεγαρέων ψήφισμα). Οι «Τριακο ντούτεις σπονδαί» (τριακονταετής ειρήνη) είχαν παραβιαστεί. Σε συνέδριο στη Σπάρτη, Κορίνθιοι και Μεγαρείς, με τη συμπαράταξη και της φιλοπόλεμης σπαρτιατικής μερίδας, ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος είναι η μόνη λύση. Επικρα τούν οι φιλοπόλεμοι και οι εχθροπραξίες αρχίζουν το 431 π.Χ. Ο πόλεμος ονο μάστηκε Πελοποννησιακός, κράτησε, με μικρές διακοπές, 27 χρόνια και διακρί νεται σε τρεις φάσεις: α) Αρχιδάμειος πόλεμος (431-421 π.Χ.) β) Σικελική  εκστρατεία (415-413 π.Χ.) γ) Δεκελεικός πόλεμος (413-411 π.Χ.).    Τα Μακρά τείχη: μεγάλο οχυρωματικό έργο που  περιέβαλλε Αθήνα και Πειραιά και μεταμόρφωνε ουσιαστικά τις  δύο πόλεις σε απόρθητο  τεχνητό νησί.