Η ΠΕΡΙΛΗΨΗ

https://www.slideshare.net/nikosas/ss-70184251

https://www.slideshare.net/zetabokola/ss-53166306

Πως γράφω Περίληψη – Οδηγίες βήμα-βήμα

https://www.taexeiola.gr/%CF%80%CF%89%CF%82-%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CF%89-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BB%CE%B7%CF%88%CE%B7/

Πως γράφω Περίληψη

γράφει η Γκουντρουμπή Βάσω,
Φιλόλογος

Το άρθρο απευθύνεται κυρίως στους μαθητές του Λυκείου και ακόμη περισσότερο σε όσους είναι υποψήφιοι για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις (Γ΄ Λυκείου). Επί της ουσίας πρόκειται για οδηγίες – σημειώσεις για την συγγραφή μίας περίληψης γραμμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι κατανοητές από όλους τους μαθητές. Οπότε, οι συγκεκριμένες σημειώσεις είναι δυνατό να προσεγγιστούν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και από μαθητές Β΄ ή Γ΄ Γυμνασίου.

Α. Τα βήματα που ακολουθούμε για να γράψουμε μία περίληψη

1. Το πρώτο βήμα και το σημαντικότερο είναι η προσεκτική ανάγνωση του κειμένου. Διαβάζουμε το κείμενο προσεκτικά και υπογραμμίζουμε παράλληλα τις λέξεις ή/και τις εκφράσεις που θεωρούμε σημαντικές. Όταν το κάνουμε αυτό με μία ματιά μπορούμε να δούμε τα βασικά σημεία του κειμένου.
2. Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό βήμα είναι η εύρεση των νοηματικών κέντρων για καθεμιά από τις παραγράφους, γράφοντας τους πλαγιότιτλους. Οι πλαγιότιτλοι ουσιαστικά περιέχουν το θεματικό κέντρο της παραγράφου και ίσως μια – δυο ιδέες του συγγραφέα που θεωρούμε ότι είναι σημαντικές και πρέπει να αναφερθούν.
3. Το τρίτο βήμα είναι αυτό της σύνθεσης του κειμένου της περίληψης. Για την σύνθεση της περίληψης χρησιμοποιούμε τους πλαγιότιτλους των παραγράφων και το νοηματικό κέντρο του κειμένου.

Προσοχή! Το κείμενό μας δεν πρέπει να ξεπερνά τις λέξεις που μας ζητούνται. Ωστόσο, επιτρέπεται και αυτό μονάχα εάν είναι απαραίτητο να υπερβούμε το όριο κατά δέκα λέξεις, καλό είναι να αποφεύγεται η κάθε υπέρβαση.

Β. Η σύνταξη της περίληψης

Ξεκινάμε την περίληψη με το θέμα και την θέση του συγγραφέα. Έπειτα χρησιμοποιούμε τους πλαγιότιτλους των παραγράφων για να συντάξουμε το υπόλοιπο της περίληψης. Προσέχουμε να μην χρησιμοποιούμε αυτούσιες εκφράσεις από το κείμενο που μας δόθηκε και σε περίπτωση που αυτό κρίνεται αναγκαίο τις βάζουμε μέσα σε εισαγωγικά («…»).

Προσέχουμε κατά την σύνταξη του κειμένου να μην πάρουμε θέση για όσα ο συγγραφέας γράφει. Σκοπός μας είναι να δώσουμε στον αναγνώστη τις πιο βασικές θέσεις του συγγραφέα που παρουσιάζονται στο κείμενο, χωρίς κριτική, αλλά συνοπτικά και περιεκτικά.

Προσοχή!
– Δεν αντιγράφουμε λέξεις και φράσεις του κειμένου, προσπαθούμε να βρούμε συνώνυμες ή ταυτόσημες λέξεις.
– Χρησιμοποιούμε παθητική σύνταξη και όχι ενεργητική, καθώς ο λόγος γίνεται πιο σύντομος, περιεκτικός και δίδεται έμφαση στο αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου.

Γ. Πώς ξεκινάμε μία περίληψη

• Ο συντάκτης του κειμένου:
– αναφέρει…
– παρουσιάζει…
– αναλύει….
– απευθύνεται…
– πραγματεύεται…
– προτείνει…
– τονίζει…
– υποστηρίζει…
• Σύμφωνα με το άρθρο…
• Ο αρθρογράφος πραγματεύεται…
• Το πρόβλημα που απασχολεί το συντάκτη…
• Η παρούσα επιφυλλίδα θίγει το ζήτημα…

Δ. Διαρθρωτικές λέξεις

• Αρχικά ο συγγραφέας… (αναφέρεται, θίγει, τονίζει…)
• Στη συνέχεια…
• Τέλος, …
• Ο συγγραφέας καταλήγει, συμπεραίνει…

Ε. Πώς βαθμολογείται μία περίληψη

1. Περιεχόμενο (0 – 12 μονάδες)
Θετικά Στοιχεία:
α) πλήρης κατανόηση του κειμένου
β) εντοπισμός θέματος και θέσης συγγραφέα
γ) παράθεση σημαντικών σημείων κειμένου

Αρνητικά Στοιχεία:
α) ανεπάρκεια στην κατανόηση του κειμένου
β) παρουσίαση μη σημαντικών στοιχείων του κειμένου

2. Γλώσσα και ύφος (0 – 8 μονάδες)
Θετικά Στοιχεία:
α) γραμματικά και συντακτικά ορθό κείμενο
β) η ικανότητα της πύκνωσης του πρωτότυπου κειμένου
γ) η χρήση του κατάλληλου ύφους για το κείμενο

Αρνητικά Στοιχεία:
α) γραμματικά και συντακτικά λάθη
β) αντιγραφή αυτούσιων εκφράσεων από το πρωτότυπο
γ) σχολιασμός των θέσεων του συγγραφέα

3. Δομή
Θετικά Στοιχεία:
α) αρμονική παράθεση ιδεών, συνοχή και συνεκτικότητα

Αρνητικά Στοιχεία:
α) άτακτη παράθεση πληροφοριών χωρίς συνεκτικότητα και συνοχή.

Στ. Παράδειγμα για την Περίληψη

Βήμα 1ο:
Διαβάζουμε το κείμενο με ιδιαίτερη προσοχή και παράλληλα υπογραμμίζουμε τις λέξεις ή φράσεις κλειδιά κάθε παραγράφου. Ωστόσο, σε περίπτωση που δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε πλήρως το περιεχόμενο των παραγράφων διαβάζουμε το κείμενο εκ νέου και έπειτα υπογραμμίζουμε τα σημαντικά στοιχεία των παραγράφων.
Είναι σημαντικό για να καταφέρουμε να αποδώσουμε περιληπτικά ένα κείμενο να έχουμε κατανοήσει πλήρως το περιεχόμενό του.

Βήμα 2ο:
Αυτή τη φορά διαβάζοντας κάθε παράγραφο χωριστά προσπαθούμε, βασιζόμενοι στις λέξεις και φράσεις κλειδιά που έχουμε υπογραμμίσει, να αποδώσουμε το νοηματικό τους κέντρο με την μορφή πλαγιότιτλου. Προσοχή! Πρέπει να επιλέξουμε τα κύρια στοιχεία της παραγράφου για τον πλαγιότιτλο και όχι τα δευτερεύοντα. Επίσης, καλό είναι να αποδώσουμε με την μορφή τίτλου το σύνολο του περιεχομένου του κειμένου, το νοηματικό κέντρο δηλαδή.

Μεταλλαγμένα τρόφιμα. Λύση ή απειλή;

Νοηματικό κέντρο κειμένου: Το δίλημμα για την χρήση των μεταλλαγμένων προϊόντων

Κείμενο	Πλαγιότιτλοι
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα μπορούν να δώσουν μια λύση στο επισιτιστικό πρόβλημα των χωρών που υποφέρουν. Στις Δυτικές χώρες όμως, είναι ακόμα περισσότεροι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα αποτελούν απειλή για την υγεία των καταναλωτών. Ποιο δρόμο πρέπει να διαλέξουμε άραγε;	Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα αποτελούν λύση για το επισιτιστικό πρόβλημα ή απειλή για το μέλλον;
Ας δούμε για αρχή τι εννοούμε με τον όρο «μεταλλαγμένα». Μεταλλαγμένα καλούνται τα προϊόντα που παράγονται στο εργαστήριο έπειτα από εφαρμογή της γενετικής μηχανικής. Σαν σκοπό τους έχουν την εμφάνιση νέων χαρακτηριστικών ή την ενίσχυση κάποιων υπαρχόντων σε διάφορα προϊόντα, εισάγοντας με την βοήθεια της γενετικής γονίδια από έναν ιό ή βακτήριο ή ακόμα και από κάποιο φυτό ή ζώο, σε ένα διαφορετικό οργανισμό, για παράδειγμα ένα καλλιεργούμενο φυτό. Το αποτέλεσμα συνήθως αποσκοπεί στην εμφάνιση ανθεκτικών χαρακτηριστικών όπως για παράδειγμα, αντοχή των φυτών στην ξηρασία ή σε ακατάλληλές καιρικές συνθήκες για την ανάπτυξή τους σε διαφορετικά από τα προβλεπόμενα κλίματα.	Ορισμός του όρου «μεταλλαγμένα», ο σκοπός, ο τρόπος παραγωγής τους και τα αποτελέσματα της διαδικασίας.
Το παραπάνω παράδειγμα, αποτελεί τον κύριο λόγο που προβάλλεται από τους υποστηρικτές αυτής της διαδικασίας, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί λύση στο επισιτιστικό πρόβλημα των χωρών του τρίτου κόσμου. Για παράδειγμα, με την δημιουργία ενός μεταλλαγμένου προϊόντος, μπορεί να κατασκευαστεί ένα υβρίδιο λαχανικών που να αντέχει στα ξηρά κλίματα ή ένα αντίστοιχο υβρίδιο σιτηρών που να μπορεί να δώσει μεγάλη παραγωγή προϊόντων, χωρίς ιδιαίτερη ποσότητα νερού. Η αλήθεια είναι, ότι αυτή η λύση φαντάζει ιδανική και ικανή να σώσει πολλές ζωές.	Τα επιχειρήματα υπέρ της παραγωγής μεταλλαγμένων προϊόντων.
Από την άλλη πλευρά, όσοι αντιτίθενται στην παραγωγή μεταλλαγμένων τροφίμων, παρουσιάζουν σαν κύριο πρόβλημα την ανάπτυξη χαρακτηριστικών έξω από τη φύση, αλλά και την ανάπτυξη γονίδιων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.	Επιχειρήματα κατά της παραγωγής μεταλλαγμένων προϊόντων.
Συμπερασματικά, το αποτέλεσμα της δημιουργίας μεταλλαγμένων τροφίμων μπορεί να αποτελεί άμεση λύση για ορισμένες περιπτώσεις αλλά λόγω της πρόσφατης έντονης δραστηριότητας των γενετιστών, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα μελλοντικά αποτελέσματα της χρήσης των μεταλλαγμένων προϊόντων στην δημόσια υγεία. Οπότε το δίλημμα παραμένει: Να σώσουμε κάποιες ζωές σήμερα, αλλά να βάλουμε σε κίνδυνο τις ζωές των παιδιών μας σε μερικά χρόνια; Μαρία Τουμπή, diatrofi.gr	Τα μεταλλαγμένα προϊόντα ως λύση κάποιων προβλημάτων με αμφίβολη αποτελεσματικότητα/ επικινδυνότητα λόγω της πρωιμότητας των ερευνών.

Βήμα 3ο:
Χρησιμοποιώντας τους πλαγιότιτλους, καθώς και το νοηματικό κέντρο του κειμένου επιχειρούμε την σύνθεση της περιληπτικής απόδοσής του. Είναι σημαντικό να μην χρησιμοποιούμε λέξεις ή φράσεις του κειμένου, εκτός και αν πρόκειται για ορολογία. Σε περίπτωση που δεν μπορούμε να βρούμε μία συνώνυμη λέξη ή μία φράση για να αποδώσουμε το περιεχόμενο του σημείου του κειμένου που θεωρούμε σημαντικό, τότε μπορούμε χρησιμοποιώντας εισαγωγικά («») να «δανειστούμε» την λέξη που θέλουμε από το αρχικό κείμενο.
Προσοχή! Είναι σημαντικό στο κείμενο της περίληψης να μην υιοθετήσουμε το ύφος του ή της συγγραφέως, καθώς αποτελεί περιληπτική απόδοση του αρχικού κειμένου, συνεπώς και δικό μας πόνημα, σκοπός δεν είναι να αντιγράψουμε!

Σημαντικό: Το γεγονός ότι για κάθε παράγραφο έχουμε δημιουργήσει και έναν πλαγιότιτλο δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να τον χρησιμοποιήσουμε αυτούσιο στην περίληψή μας. Ενδέχεται το κείμενο που θα συνθέσουμε να έχει τέτοια δομή που να «επιβάλλει» την συγχώνευση δύο πλαγιότιτλων, για παράδειγμα. Τέλος, σημαντικό είναι να μην ξεφεύγουμε από το όριο των λέξεων και να χρησιμοποιούμε ως επί το πλείστον παθητική σύνταξη. Προσέχουμε τη συνοχή του κειμένου μας.
Η περιληπτική απόδοση του υπό εξέταση κειμένου είναι μεταξύ 80 και 100 λέξεων.

Γράφω την Περίληψη

Η αρθρογράφος πραγματεύεται το ζήτημα των μεταλλαγμένων τροφίμων και διερωτάται εάν αποτελούν λύση για το επισιτιστικό πρόβλημα ή απειλή για τους καταναλωτές. Αρχικά, μέσω της διατύπωσης του ορισμού των «μεταλλαγμένων προϊόντων», αναφέρεται με παραδείγματα στον σκοπό, τον τρόπο, αλλά και στα αποτελέσματα της παραγωγής τους. Στη συνέχεια, παραθέτει τα επιχειρήματα που τίθενται υπέρ και κατά της χρήσης τους. Καταλήγοντας, επισημαίνει ότι αν και τα μεταλλαγμένα προϊόντα δύνανται να αποτελέσουν λύση σε κάποια προβλήματα, δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί άμεσα η αποτελεσματικότητα ή η επικινδυνότητά τους λόγω της πρωιμότητας των ερευνών σε αυτόν τον τομέα.

(94 λέξεις)

Προσοχή! Δεν πρέπει να ξεπερνάμε το όριο των λέξεων της περίληψης, μονάχα αν είναι απαραίτητο τότε μπορούμε να το ξεπεράσουμε κατά 10 περίπου λέξεις.

http://anixneuontas.weebly.com/muiotaalpha-piepsilonrhoiotapi941tauepsiloniotaalpha-

gammaiotaalpha-tauomicronnu-rhoomegamualpha943omicron.html

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB105/438/2914,11463/indexn_03.htm Κρατώ σημειώσεις κατά παράγραφο

α) Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου

Κάθε κείμενο απαρτίζεται από μικρές νοηματικές ενότητες, τις παραγράφους. Επομένως ένας τρόπος για να κρατήσουμε πλήρεις σημειώσεις είναι να εργαστούμε κατά παράγραφο. Στην περίπτωση αυτή εντοπίζουμε τα κύρια συστατικά της παραγράφου, δηλαδή το θέμα της, και τις σημαντικές λεπτομέρειες, αυτές που έχουν σημασία για την ανάπτυξη της παραγράφου. Έτσι, αν συγκεντρώσουμε τις σημειώσεις μας από κάθε παράγραφο-μέρος του κειμένου, θα έχουμε τα κύρια σημεία ολόκληρου του κειμένου.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το θέμα της πρώτης (Α) παραγράφου παρουσιάζεται με συντομία στη θεματική της περίοδο και ότι αναπτύσσεται αναλυτικά με σύγκριση στο υπόλοιπο μέρος της παραγράφου, εργαστείτε ως εξής, για να κρατήσετε σημειώσεις:

Βρείτε τη θεματική περίοδο και ανιχνεύστε το θέμα της παραγράφου. Στην ανάπτυξη του θέματος να διακρίνετε τις σημαντικές λεπτομέρειες. Εφόσον πρόκειται για σύγκριση, χρειάζεται να καθορίσετε τα αντικείμενα που συγκρίνονται και τις διαφορές τους. Υπογραμμίστε όλες τις λέξεις-κλειδιά της παραγράφου, αυτές που δηλώνουν το θέμα και τις σημαντικές λεπτομέρειες. Προσπαθήστε τώρα να χρησιμοποιήσετε μερικές λέξεις-κλειδιά, για να αποδώσετε τα κύρια συστατικά της παραγράφου με δικές σας σύντομες φράσεις.

Να συγκρίνετε τις σημειώσεις που κρατήσατε με αυτές που παραθέτουμε ενδεικτικά παρακάτω.

Κείμενο		Σημειώσεις 1η παραλλαγή
ΑΓια να κατανοήσουμε την αρχαία ελληνική τραγωδία, είτε γενικά είτε στην πολιτική της διάσταση που μας ενδιαφέρει εδώ ειδικότερα, είναι απαραίτητο να απελευθερωθούμε για λίγο από τις δικές μας θεατρικές εμπειρίες και να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας ορισμένες ιδιομορφίες, οι οποίες καθορίζουν τη φυσιογνωμία αυτού του θεατρικού είδους στον 5ο αιώνα π.χ.	Θεματική περίοδος	Θέμα: Οι ιδιομορφίες και η πολιτική διάσταση της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Έτσι, ενώ για μας σήμερα η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης είναι ιδιωτική υπόθεση, στην αρχαιότητα το γεγονός αυτό τοποθετείται στο κέντρο της κρατικής μέριμνας –απόδειξη ότι υπεύθυνος για τη διοργάνωση των θεατρικών εκδηλώσεων στην αρχαία Αθήνα ήταν ο επώνυμος άρχοντας. Αυτή η κρατική παρέμβαση γίνεται ευκολότερα κατανοητή, αν θυμηθούμε ότι οι παραστάσεις δεν ήταν, όπως είναι σήμερα, ανεξάρτητες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά αποτελούσαν αναπόσπαστο και σημαντικό τμήμα μιας σπουδαίας αθηναϊκής γιορτής, των Μεγάλων Διονυσίων, που τελούνταν την άνοιξη κάθε χρόνου (Μάρτιο - Απρίλιο). Η διαπίστωση αυτή μας οδηγεί στον εντοπισμό μιας ακόμη διαφοράς του αρχαίου από το σύγχρονο θέατρο: ο χαρακτήρας των έργων ήταν εφήμερος και ανεπανάληπτος, δηλαδή κανένα δράμα δεν παιζόταν πάνω από μια φορά, ενώ σήμερα τα έργα προορίζονται εξαρχής για πολλές επαναλήψεις.	Ανάπτυξη -Λεπτομέρειες	Σημαντικές λεπτομέρειες: Η παρακολούθηση της θεατρικής παράστασης ήταν αντικείμενο κρατικής μέριμνας, ενώ σήμερα είναι ιδιωτική υπόθεση. Η θεατρική παράσταση αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα των Μ. Διονυσίων, ενώ σήμερα είναι ανεξάρτητη πολιτιστική εκδήλωση. Ο χαρακτήρας των έργων ήταν εφήμερος και ανεπανάληπτος, ενώ σήμερα τα έργα προορίζονται εξαρχής για επαναλήψεις.

β) Παρουσιάζω παραλλαγές σημειώσεων από την ίδια παράγραφο

Ακολουθούν παραλλαγές σημειώσεων από την ίδια παράγραφο (Α).

Να τις συγκρίνετε με τις σημειώσεις που σας δόθηκαν προηγουμένως. Ποια κοινά σημεία και ποιες διαφορές παρουσιάζουν οι τέσσερις παραλλαγές των σημειώσεων; Από ποιους παράγοντες εξαρτάται κυρίως η μορφή των σημειώσεων;

2η παραλλαγή

Αρχαίο θέατρο (τραγωδία): Ιδιομορφίες- Πολιτική διάσταση. παρακολούθηση θεατρικής παράστασης αντικείμενο κρατικής μέριμνας - σήμερα ιδιωτική υπόθεση θεατρική παράσταση αναπόσπαστο τμήμα Μ. Διονυσίων- σήμερα ανεξάρτητη πολιτιστική εκδήλωση χαρακτήρας έργων: εφήμερος + ανεπανάληπτος - σήμερα έργα εξαρχής για επαναλήψεις.

3η παραλλαγή
Αρχαίο θέατρο (τραγωδία): Ιδιομορφίες - Πολιτική διάσταση.
Κριτήρια σύγκρισης	Αρχαίο θέατρο	Σύγχρονο θέατρο
1. παρακολούθηση* 2. παράσταση 3. χαρακτήρας έργων	κρατική μέριμνα τμήμα Μ. Διονυσίων ανεπανάληπτος-εφήμερος	ιδιωτική υπόθεση ανεξάρτητη πολιτιστική εκδήλωση έργα για επαναλήψεις

4η παραλλαγή
Αρχαίο θέατρο (τραγωδία): Ιδιομορφίες - Πολιτική διάσταση.
αρχαίο θέατρο	παρακολούθηση: κρατική μέριμνα παράσταση: τμήμα Μ. Διονυσίων χαρακτήρας έργων: εφήμερος και ανεπανάληπτος
σύγχρονο θέατρο	παρακολούθηση: ιδιωτική υπόθεση παράσταση: ανεξάρτητη πολιτιστική εκδήλωση χαρακτήρας έργων: έργα για επαναλήψεις

---

* Σε μια επεξεργασμένη μορφή σημειώσεων θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε τις λέξεις του κειμένου με άλλες καταλληλότερες, ώστε οι σημειώσεις μας, σε σχηματική μορφή (3η και 4η παραλλαγή) να είναι αναγνώσιμες και από έναν τρίτο· π.χ. τα κριτήρια της σύγκρισης αρχαίου και σύγχρονου θεάτρου (παρακολούθηση, παράσταση, χαρακτήρας έργων) μπορούν να αντικατασταθούν με τις εξής λέξεις αντίστοιχα: οργανωτικός φορέας, χρόνος και τρόπος παραστάσεων, συχνότητα παραστάσεων.

Παρατηρούμε ότι οι σημειώσεις ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και ότι έχουν μορφή ανάλογη με το σκοπό για τον οποίο γράφονται. Άλλοτε αποδίδουν τα κύρια σημεία του θέματος με κανονικές φράσεις και άλλοτε πάλι τα καταγράφουν τηλεγραφικά παραλείποντας ρήματα, άρθρα, συνδέσμους, αντωνυμίες, προθέσεις και γενικά όσες λέξεις εννοούνται εύκολα. Συνήθως στις σημειώσεις χρησιμοποιούνται: η αρίθμηση, οι συντομογραφίες* και άλλα σύμβολα ή ακόμη και κάποιο σχήμα/σχεδιάγραμμα, οπότε οι σημειώσεις παίρνουν σχηματική μορφή. Οπωσδήποτε πάντως οι σημειώσεις έχουν έναν προσωπικό χαρακτήρα, αφού προορίζονται να εξυπηρετήσουν κυρίως το άτομο που τις κρατάει.

---

* Μπορούμε να διακρίνουμε τρία βασικά είδη συντομογραφίας:

1. τις «ειδικές» συντομογραφίες και τα σύμβολα από έναν ορισμένο επιστημονικό τομέα: Ca, C, >, <, = κτλ.
2. τις κοινά αποδεκτές συντομογραφίες και τα σύμβολα: π.χ., κτλ., ο.π., βλ., πβ. ή πρβ., σ. ή σελ., τ., ή τομ., -, =, +
3. τις «προσωπικές» συντομογραφίες που επινοεί ο καθένας για δική του χρήση.

Στη δεύτερη παράγραφο (Β) η θεματική περίοδος είναι η ακόλουθη: «Αν τώρα συνδυάσουμε αυτή την αθρόα προσέλευση… πολιτική σημασία».

Να κρατήσετε σημειώσεις ακολουθώντας τη γνωστή διαδικασία. Για τη μορφή των σημειώσεων μπορείτε να ακολουθήσετε μία από τις παραλλαγές που είδαμε προηγουμένως.

γ) Χρησιμοποιώ τον πλαγιότιτλο της παραγράφου για να κρατήσω σημειώσεις

Είδαμε ότι, όταν θέλουμε να κρατήσουμε σημειώσεις κατά παράγραφο, προσπαθούμε να καταγράψουμε τις σημαντικές λεπτομέρειες και το θέμα της παραγράφου. Αυτό πάλι το εντοπίζουμε με βάση τη θεματική περίοδο ή, όταν δεν υπάρχει θεματική περίοδος, το αναζητούμε στο νοηματικό κέντρο της παραγράφου. Για παράδειγμα, στην 3^η παράγραφο (Γ), στην οποία δεν υπάρχει θεματική περίοδος, το νοηματικό κέντρο μπορεί να αποδοθεί με τον ακόλουθο πλαγιότιτλο: «Το υλικό της τραγωδίας και η επεξεργασία του από τον ποιητή». Υπάρχει ωστόσο περίπτωση να μη μας ενδιαφέρουν οι σημαντικές λεπτομέρειες, οπότε περιοριζόμαστε μόνο στον πλαγιότιτλο της κάθε παραγράφου, για να κρατήσουμε σημειώσεις. Έτσι, οι σημειώσεις μας από το απόσπασμα του κειμένου «Η πολιτική διάσταση των «Ευμενίδων» του Αισχύλου» θα μπορούσαν να περιοριστούν στους παρακάτω πλαγιότιτλους:

1. Η πολιτική διάσταση και οι ιδιομορφίες του αρχαίου θεάτρου (τραγωδίας) σε σύγκριση με το σύγχρονο θέατρο.
2. Παράγοντες που μαρτυρούν την πολιτική σημασία του αρχαίου θεάτρου (τραγωδίας).
3. Το υλικό της τραγωδίας και η επεξεργασία του από τον ποιητή.

δ) Επισημαίνω τις διαρθρωτικές* λέξεις

Όταν κρατούμε σημειώσεις, καλό είναι να επισημαίνουμε τις λέξεις /φράσεις που συμβάλλουν στην οργάνωση (διάρθρωση - συνοχή) του λόγου. Με τις λέξεις /φράσεις αυτές, μαζί με την οργάνωση του κειμένου, αντιλαμβανόμαστε και τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα. Με τις διαρθρωτικές λέξεις συνήθως δηλώνεται:

α) το αίτιο - αποτέλεσμα: επειδή, διότι, έτσι, γι' αυτό το λόγο, κτλ.

β) η αντίθεση - εναντίωση: αλλά, όμως, ωστόσο, από την άλλη πλευρά, όμως κτλ.

γ) η χρονική σχέση: ύστερα, προηγουμένως, εντωμεταξύ κτλ.

δ) ένας όρος,

ε) η επεξήγηση: με άλλα λόγια, δηλαδή, με όσα είπα προηγουμένως εννοούσα, (για να με καταλάβετε) θα σας το παρουσιάσω με άλλο τρόπο, για να γίνω σαφέστερος κτλ.

στ) η έμφαση: είναι αξιοσημείωτο ότι…, θα ήθελα να τονίσω το εξής …/ να επιστήσω την προσοχή σας κτλ.

ζ) ένα παράδειγμα: π.χ. λ.χ., για παράδειγμα κτλ.

η) η απαρίθμηση επιχειρημάτων, η εισαγωγή μιας καινούριας ιδέας: πρώτο… δεύτερο, καταρχήν, τελικά, το επόμενο επιχείρημα/θέμα που θα μας απασχολήσει κτλ.

θ) η διάρθρωση του κειμένου: το άρθρο/η μελέτη/ η εισήγηση/ η ομιλία μου χωρίζεται σε τρία μέρη: στο πρώτο κτλ.

ι) ένα συμπέρασμα, συγκεφαλαίωση: για να συνοψίσουμε, συγκεφαλαιώνοντας/επιλογικά/συμπερασματικά θα λέγαμε ότι… κτλ.

---

* Έτσι λέμε τις λέξεις που ενώνουν/ διαρθρώνουν μικρότερα ή μεγαλύτερα τμήματα του λόγου: φράσεις, προτάσεις, περιόδους, παραγράφους κτλ. (βλ. και "Νεοελληνική Γλώσσα" για το Γυμνάσιο, ενότ. 23)

Ομαδική εργασία Να χωριστείτε σε δύο ομάδες και να κρατήσετε σημειώσεις από κάποιο κείμενο σχολικού βιβλίου.

Οι μαθητές της πρώτης ομάδας θα κρατήσουν, χωριστά ο καθένας, αναλυτικές σημειώσεις (θέμα και σημαντικές λεπτομέρειες της κάθε παραγράφου), με σκοπό να προετοιμαστούν για ένα ωριαίο διαγώνισμα. Αντίθετα οι μαθητές της δεύτερης ομάδας θα κρατήσουν, χωριστά ο καθένας πάλι, πιο συνοπτικές σημειώσεις (πλαγιότιτλοι των παραγράφων), αφού σκοπός τους θα είναι να ενημερώσουν την υπόλοιπη τάξη σχετικά με το κείμενο που δεν το διδάχτηκε συστηματικά.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

https://filologika.gr/lykio/g-lykiou/genikis-pedias/neoelliniki-glossa/perilipsi/

ΟΡΙΣΜΟΣ

Περίληψη είναι η σύντομη απόδοση του περιεχομένου ενός κειμένου, η οποία μπορεί να υποκαταστήσει το αρχικό κείμενο. Είναι προσωπική δημιουργία, με πληροφοριακό ύφος, χωρίς ίχνος σχολιασμού ή κριτικής.

Είδη περίληψης

Α) Εκτενής περίληψη: Συντίθεται από τα βασικά σημεία ανά παράγραφο και καλύπτει σε έκταση το ένα τρίτο του αρχικού κειμένου.

Β) Συνοπτική περίληψη: Συντίθεται από τα βασικά σημεία ανά νοηματική ενότητα και καλύπτει σε έκταση το ένα έκτο του αρχικού κειμένου.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των βημάτων για την προετοιμασία και τη σύνθεση της περίληψης, θα πρέπει να σταθούμε με προσοχή στον τρόπο οργάνωσης του διαγράμματος ενός κειμένου. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία σχεδιαγράμματος είναι να κρατήσουμε σημειώσεις.

Κρατάμε σημειώσεις, όταν θέλουμε να συγκρατήσουμε τα κύρια σημεία ενός κειμένου. Πρόκειται για μια αφαιρετική διαδικασία, κατά την οποία επισημαίνουμε το ουσιώδες και παραλείπουμε το επουσιώδες. Με τη διαδικασία αυτή:

α. αποταμιεύουμε και αφομοιώνουμε ευκολότερα γνώσεις και

β. οξύνουμε την κριτική μας ικανότητα.

Είδη σημειώσεων

Μπορούμε να κρατήσουμε σημειώσεις με δύο τρόπους:

α. Σημειώσεις ανά παράγραφο

1. Εντοπίζουμε τα κύρια συστατικά της παραγράφου, δηλαδή τη θεματική περίοδο (ή το θέμα της, αν δεν υπάρχει θεματική περίοδος) και τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες.
2. Επισημαίνουμε τις διαρθρωτικές λέξεις, με τις οποίες δηλώνονται: το αίτιο-αποτέλεσμα, η αντίθεση- εναντίωση, ο όρος-προϋπόθεση, η επεξήγηση, η έμφαση, το συμπέρασμα κτλ.
3. Αποδίδουμε το περιεχόμενο των σημειώσεων με πλαγιότιτλο.

β. Σημειώσεις ανά νοηματική ενότητα

Όταν καλούμαστε να κρατήσουμε σημειώσεις από τα κεφάλαια ενός βιβλίου, από τα μέρη ενός κειμένου (πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος) ή από ένα σύνολο παραγράφων με ενιαίο νοηματικό κέντρο, τότε εργαζόμαστε σε ευρύτερες νοηματικές ενότητες. Έτσι συντάσσουμε έναν πλαγιότιτλο για κάθε νοηματική ενότητα.

Είδη πλαγιότιτλων

Οι πλαγιότιτλοι μπορούν να έχουν δύο μορφές, ανάλογα με την προσωπική μας επιλογή και το σκοπό για τον οποίο γράφονται. Έτσι λοιπόν οι πλαγιότιτλοι αποδίδονται:

α. με κανονικές φράσεις.

β. τηλεγραφικά, με παράλειψη ρημάτων, άρθρων κ.ά. λέξεων που εννοούνται εύκολα.

Διάγραμμα κειμένου

Είτε λοιπόν έχουμε κρατήσει σημειώσεις ανά παράγραφο είτε ανά νοηματική ενότητα και έχουμε εξαγάγει τους κατάλληλους πλαγιότιτλους, μπορούμε στη συνέχεια να προχωρήσουμε στη δημιουργία του διαγράμματος του κειμένου μας.

Το διάγραμμα είναι ένα σχέδιο που παρουσιάζει τη συλλογιστική πορεία που ακολουθείται κατά την ανάπτυξη ενός θέματος και τη δομή του κειμένου που το πραγματεύεται. Κατά συνέπεια, σε αυτό φαίνονται τα δομικά μέρη του κειμένου (πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος) και ανά μέρος, ενότητα και παράγραφο σημειώνονται οι πλαγιότιτλοι.

Δημιουργία Περίληψης

Η δημιουργία της περίληψης χωρίζεται σε δύο βασικά στάδια: την προετοιμασία και τη σύνθεση, στα οποία πραγματοποιούμε συγκεκριμένα βήματα για να επιτύχουμε το ποθητό αποτέλεσμα. Ας τα δούμε αναλυτικά.

ΒΗΜΑ 1ο: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

1. Διαβάζουμε το κείμενο που μας δίνεται, ώστε να γίνει κατανοητό το περιεχόμενο του. Σε περίπτωση άγνωστων λέξεων προσπαθούμε να τις ερμηνεύσουμε είτε μέσα από τα συμφραζόμενα, είτε μέσα από ομόρριζα ή παράγωγα τους.
2. Αναζητούμε τη βασική ιδέα του κειμένου, δηλαδή το νοηματικό κέντρο του (ίσως σε αυτό το σημείο να χρειαστεί μια δεύτερη ανάγνωση). Σε αυτή την αναζήτηση μάς βοηθούν ιδιαίτερα οι παρακάτω διαδικασίες:
3. Εντοπίζουμε τις βασικές έννοιες του κειμένου, ενώ παράλληλα υπογραμμίζουμε λέξεις ή φράσεις που τις διασαφηνίζουν ή τις συμπληρώνουν.
4. Διακρίνουμε τη δομή του κειμένου, βήμα απολύτως απαραίτητο προκειμένου η περίληψη μας να ακολουθήσει την αρχική μορφή του. Σε αυτό το σημείο χρήσιμη είναι η τεχνική των πλαγιότιτλων ή της υπερδομής (εντοπισμός στοιχείων όπως: χώρος, χρόνος, πρόσωπα, γεγονός, πρόβλημα κτλ.)

• Επιλέγουμε τις απολύτως απαραίτητες λεπτομέρειες, οι οποίες είτε διασαφηνίζουν είτε τεκμηριώνουν το νοηματικό κέντρο του κειμένου.

3. Οργανώνουμε το σχεδιάγραμμα της περίληψης ακολουθώντας τους κανόνες δομής μιας παραγράφου (θεματική περίοδος, λεπτομέρειες, κατακλείδα).

ΒΗΜΑ 2ο: ΣΥΝΘΕΣΗ

1. Ακολουθώντας το σχεδιάγραμμα που έχουμε ήδη οργανώσει, προχωρούμε στη σύνθεση της περίληψης, ξεκινώντας απαραιτήτως από το είδος (δοκίμιο, άρθρο κ.λ.π.) και το σκοπό του κειμένου και τη στάση του συγγραφέα. Μπορούμε προαιρετικά να προσθέσουμε και άλλα στοιχεία, όπως το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο του κειμένου ή κ.τ.λ.).
2. Το ύφος της περίληψης οφείλει να είναι πληροφοριακό, αφού έχει ως στόχο να πληροφορήσει με συντομία, σαφήνεια και ακρίβεια τον αναγνώστη για το αρχικό κείμενο. Επομένως οποιαδήποτε προσπάθεια μίμησης του ύφους του συγγραφέα είναι απολύτως άσκοπη. Η περίληψη είναι δική μας εργασία που μεταφέρει τις ιδέες και το πνεύμα ενός άλλου εκτενέστερου κειμένου.
3. Επιλέγουμε την ενεργητική σύνταξη, όταν χρειάζεται να τονιστεί το πρόσωπο που ενεργεί (υποκείμενο), και την παθητική, όταν δίνεται έμφαση στην πράξη ή στο ίδιο το κείμενο (απρόσωπο ύφος).
   1. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ: Ο συγγραφέας του κειμένου τονίζει, υποστηρίζει, διαπιστώνει, επισημαίνει, διατυπώνει, εκφράζει, θίγει, υπερασπίζεται, επιχειρηματολογεί, προσεγγίζει, επιχειρεί να προσδιορίσει..
   2. ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ:  Το κείμενο πραγματεύεται, ασχολείται, αναφέρεται, ισχυρίζεται.. Εναλλακτικά Στο κείμενο εκφράζεται, παρουσιάζεται, προβάλλεται, ερμηνεύεται, ερευνάται, σχολιάζεται, διερευνάται, υποστηρίζεται.
4. Εφαρμόζουμε τις κατάλληλες τεχνικές πύκνωσης:
   • αντικαθιστούμε τις δευτερεύουσες προτάσεις με μετοχές, π.χ. Επειδή το κράτος θέσπισε αυστηρούς νόμους… ð θεσπίζοντας το κράτος αυστηρούς νόμους.. :
   • αποφεύγουμε τις ερωτηματικές προτάσεις (ευθείες ή πλάγιες) και προτιμούμε προτάσεις κρίσης, π.χ. Μήπως είναι απαράδεκτο, αναρωτιέται κάποιος, το να μένουμε παθητικοί δέκτες με όσα συμβαίνουν ð Είναι απαράδεκτο να μένουμε απαθείς με όσα συμβαίνουν.
   • αντικαθιστούμε ένα αρνητικού περιεχομένου ρήμα με ένα θετικό, π.χ. δεν ενστερνίζεται τις απόψεις του ð απορρίπτει τις απόψεις του, δεν λησμόνησε ð θυμήθηκε.
   • ένα σύνολο πράξεων το αντικαθιστούμε με ένα σύνολο που περιγράφει τη συγκεκριμένη ενέργεια, π.χ. πλύθηκε, χτενίστηκε, ντύθηκε κι έφυγε… ð ετοιμάστηκε κι έφυγε.
   • μια περίφραση καλό θα είναι να την αντικαθιστούμε με ένα μονολεκτικό τύπο, π.χ. ο ένας βοηθάει τον άλλο ð αλληλοβοηθιόμαστε.
   • αντικαθιστούμε τις αναφορικές προτάσεις με ένα ισοδύναμο ουσιαστικό, επίθετο ή επίρρημα, π.χ. καλό θα είναι να μην καταλαμβάνουν τις θέσεις ευθύνης άτομα που δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ð καλό θα είναι να μην καταλαμβάνουν τις θέσεις ευθύνης άβουλα άτομα.
   • αντικαθιστούμε τα υπώνυμα με το υπερώνυμό τους, π.χ. τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, περιοδικά… ð τα μέσα ενημέρωσης.
   • μετατρέπουμε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική (η σύνταξη παραμένει παθητική μόνο αν θέλουμε να τονίσουμε την πράξη), π.χ. Από το Υπουργείο Παιδείας ανακοινώθηκαν οι βάσεις για την εισαγωγή των υποψηφίων στα ΑΕΙ και ΤΕΙ ð Το ΥΠΕΠΘ ανακοίνωσε τις βάσεις....

Προσοχή

Χρήσιμη, επίσης, επισήμανση για το περιληπτικό μας κείμενο είναι: να μην χρησιμοποιούμε απαριθμήσεις, αποσιωπητικά, βραχυλογίες, αρκτικόλεξα. Επιπλέον, αν το αρχικό μας κείμενο έχει διαλογική μορφή, στο περιληπτικό κείμενο ο διάλογος αποδίδεται με γ’ (τρίτο) ρηματικό πρόσωπο. Ακόμη, αν οι ιδέες του συγγραφέα εκτίθενται μεταφορικά, εμείς τις αποδίδουμε κυριολεκτικά.

5. Χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις, ώστε η περίληψη να έχει συνοχή (δηλαδή ομαλή και ολοκληρωμένη σύνδεση των μερών του κειμένου), κάτι που επιτυγχάνεται με επιρρήματα, σύζευξη, διάζευξη κ.τ.λ. βλ. Συνοχή. Η συνεκτικότητα επίσης (δηλαδή η εξασφάλιση ενιαίου και λογικού νοήματος) πρέπει να είναι ένας ακόμη στόχος της περίληψης μας, βλ. Συνεκτικότητα. Επιπλέον, χρησιμοποιούμε ρήματα δήλωσης, όπως: αναφέρω, τονίζω, υπογραμμίζω, επισημαίνω κ.τ.λ. που βοηθούν στη μεταφορά του περιεχομένου του αρχικού κειμένου.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Κατά τη σύνταξη της περίληψης χρησιμοποιούμε τα παρακάτω ρήματα (συνήθως) για να μεταφέρουμε με οικονομία λέξεων στον αναγνώστη- διορθωτή τις έννοιες που κυριαρχούν στο αρχικό κείμενο.

Αναφορική όψη

1. Όταν αναφερόμαστε στην αναφορική (ποιοτική) όψη του κειμένου χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– διατυπώνει τη γνώμη, προτείνει, δηλώνει, εισηγείται, ανακοινώνει

– αναφέρει, μνημονεύει, παραθέτει αυτολεξεί (ένα άλλο κείμενο)

– σχολιάζει, ερμηνεύει, συζητά (ένα άλλο κείμενο)

– παρατηρεί, διαπιστώνει

– ορίζει με ακρίβεια, προσδιορίζει, καθορίζει

– αποσαφηνίζει, διευκρινίζει, επεξηγεί

– εξηγεί, αιτιολογεί

– ονομάζει, αποκαλεί, χαρακτηρίζει

– συγκρίνει, αντιθέτει, αντιπαραθέτει, αντιπαραβάλλει

– επιχειρηματολογεί (υπέρ ή κατά), υπερασπίζεται, υποστηρίζει, υπεραμύνεται, συνηγορεί

– συμφωνεί με, ταυτίζεται με, δικαιολογεί

– ανασκευάζει, απορρίπτει, αντικρούει, αντιτείνει, αντιπροτείνει

– τεκμηριώνει, στηρίζει (την άποψη του)

– αποδεικνύει, δείχνει

– κρίνει αξιολογεί, αποτιμά

– διαβεβαιώνει, βεβαιώνει, ισχυρίζεται, αποφαίνεται, υποστηρίζει, επιμένει (ότι), προβλέπει

– λέει, σημειώνει, τονίζει, επισημαίνει, υπογραμμίζει

– πραγματεύεται, εξετάζει, συζητά, ασχολείται (με), αναφέρεται (σε)

– αναλύει, αναπτύσσει

– ορίζει

– διαιρεί, ταξινομεί

– περιγράφει

– απαριθμεί, συμπληρώνει, προσθέτει

– αφηγείται, διηγείται

– αναρωτιέται, απορεί

– ρωτά

– υποδεικνύει, προτείνει, αντιπροτείνει, συμβουλεύει, συστήνει

– απολογείται

– εύχεται

– εξεγείρεται, αγανακτεί, εκφράζει την έκπληξη του

Ποσοτική όψη

2. Όταν θέλουμε να δείξουμε την ποσοτική όψη, δηλαδή το χρόνο που αφιερώνει ο συντάκτης του αρχικού κειμένου σε κάθε σκέψη-ιδέα του, χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– προσπερνά βιαστικά, με συντομία

– αποσιωπά, παραλείπει, δεν αναφέρει / αναφέρεται

– θίγει πλαγίως, έμμεσα, επιφανειακά

– εξετάζει διεξοδικά, αναλυτικά, προσεκτικά, συζητά διεξοδικά

– ανοίγει – κλείνει – τερματίζει τη συζήτηση

– εξαντλεί το θέμα, συμπεραίνει

– προσθέτει, υπογραμμίζει, επισημαίνει

Μεταγλωσσική όψη

3. Σε περίπτωση που υπάρχει αναφορά σε άλλα κείμενα, τότε για να δηλώσουμε τη μεταγλωσσική όψη, χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– επεξηγεί, συγκεκριμενοποιεί (για άλλο κείμενο)

– παραφράζει (για άλλο κείμενο)

Διορθωτική όψη

4. Σε περίπτωση που ο συντάκτης του κειμένου σε κάποιο σημείο υπαναχωρεί από τις αρχικές του θέσεις (διορθωτική όψη) χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– τροποποιεί, αλλάζει (τη διατύπωση)

– διορθώνει (τον εαυτό του / τους συνομιλητές του)

– ανασκευάζει τα επιχειρήματα

– αναιρεί όσα είπε

Διαλογική όψη

5. Σε περίπτωση που το κείμενο έχει διαλογική μορφή (διαλογική όψη) για να αποδώσουμε την πορεία της συνομιλίας χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– απευθύνει το λόγο

– παρεμβαίνει

– δίνει τον λόγο

– διακόπτει

– ζητά τον λόγο

– απαντά

– παίρνει, υφαρπάζει τον λόγο

– δευτερολογεί

– διεκδικεί τον λόγο

– απευθύνεται

Οργανωτική όψη

6. Τέλος, για να αποδώσουμε την οργανωτική όψη του αρχικού κειμένου χρησιμοποιούμε φράσεις όπως:

Ο συγγραφέας, αρθρογράφος κλπ.:

– αρχίζει, προλογίζει

– μεταβαίνει (σε άλλο θέμα)

– συνεχίζει

– παρεκβαίνει

– τελειώνει, καταλήγει, συμπεραίνει, ανακεφαλαιώνει

ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Προκειμένου να εντοπίσουμε με ασφάλεια τις υπάρχουσες νοηματικές σχέσεις του κειμένου μπορούμε να εντοπίσουμε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες (διαθρωτικές λέξεις) που δηλώνουν καθορισμένες έννοιες. Λειτουργούμε δηλαδή ανάποδα, από τις λέξεις ανακαλύπτουμε το νόημα, το οποίο και παρουσιάζουμε στη συνέχεια στην περίληψή μας.

1. Αιτιολόγηση

εξαιτίας, επειδή, γιατί, διότι, αφού, μια και, μια που, που, ένας ακόμη λόγος, καθώς, αυτό (οφείλεται, εξηγείται ερμηνεύεται, αιτιολογείται), εφόσον, (η αιτία ο λόγος, η εξήγηση) είναι, γι’ αυτό το λόγο, έτσι, με αιτιολογικές μετοχές ή εμπρόθετους προσδιορισμούς της αιτίας κ.τ.λ.

2. Αποτέλεσμα

γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά συνέπεια, αποτέλεσμα / απόρροια / απότοκο όλων αυτών, και γι’ αυτό, ώστε, έτσι που, λοιπόν, κ.τ.λ.

3. Αντίθεση – εναντίωση

Αλλά, μα, όμως, και όμως, παρά, μόνο, παρόλο, ωστόσο, εντούτοις, μάλιστα, έπειτα, μολαταύτα, εξάλλου, αντίθετα, σε αντίθεση, απεναντίας, διαφορετικά, ειδάλλως, ειδεμή, αλλιώς, αλλιώτικα, από την άλλη πλευρά, πάλι, ενώ, αν και, και αν, μολονότι, αντίστροφα, ενάντια, στον αντίποδα, ακόμη κι αν, παρ’ όλα αυτά, δε συμβαίνει όμως το ίδιο, όχι μόνο… αλλά και, όχι μόνο… αλλά και να, και που, και ας. όχι μόνο δεν… μα ούτε, όχι μόνο… παρά, όχι μόνο να μην… αλλά ούτε και να, όχι μόνο να μη… αλλά να κ.τ.λ.

4. Χρονική σχέση

αρχικά, προηγουμένως, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, πριν, εντωμεταξύ, έπειτα, τέλος, όταν, καθώς, όποτε, μόλις, αργότερα κ.τ.λ.

5. Ένας όρος, προϋπόθεση

αν, εκτός αν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση, σε περίπτωση που κ.τ.λ.

6. Επεξήγηση

δηλαδή, αυτό σημαίνει, ειδικότερα, με άλλα λόγια, ήτοι, συγκεκριμένα, με όσα είπα προηγουμένως εννοούσα, για να γίνω πιο σαφής, (για να με καταλάβετε) θα σας το πα­ρουσιάσω με άλλο τρόπο, κ.τ.λ.

7. Έμφαση

το σημαντικότερο απ’ όλα, το κυριότερο, είναι αξιοσημείωτο ότι, αξίζει να σημειωθεί πως, εκείνο που προέχει, θα έπρεπε να τονιστεί ότι, αξιοπρόσεκτο είναι πως, ιδιαίτερα σημαντικό είναι, πρέπει ακόμη να σημειωθεί, θα ήθελα να τονίσω το εξής… να επιστήσω την προσοχή σας κ.τ.λ.

8. Παράδειγμα – διευκρίνιση

λόγου χάρη, π. χ., για παράδειγμα κ.τ.λ.

9. Επεξήγηση

δηλαδή, ειδικά, ειδικότερα, συγκεκριμένα κ.τ.λ.

10. Απαρίθμηση επιχειρημάτων, εισαγωγή μιας καινούριας ιδέας

πρώτο… δεύτερο, καταρχήν, τελικά, το επόμενο επιχείρημα / θέμα που θα μας απασχολήσει κ.τ.λ.

11. Διάρθρωση του κειμένου

το άρθρο / η μελέτη / η εισήγηση / η ομιλία μου χωρίζεται σε… μέρη: στο πρώτο κ.τ.λ.

12. Συμπέρασμα, συγκεφαλαίωση

για να συνοψίσουμε, συγκεφαλαιώνοντας/ επιλογικά / συμπερασματικά θα λέγαμε ότι, λοιπόν, τελικά, συνάγεται το συμπέρασμα, ανακεφαλαιώνοντας κ.τ.λ.

13. Γενίκευση

γενικά, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα, κ.τ.λ.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

• Η έκταση της περίληψης είναι το 1/3 του αρχικού κειμένου ή όση ορίζεται στις οδηγίες.
• Η ανάπτυξη των κύριων σημείων του κειμένου μέσα στην περίληψη πρέπει να είναι ισοζυγισμένη.
• Αποφεύγουμε να αλλάξουμε το πρόσωπο ή το χρόνο του ρήματος στο οποίο είναι διατυπωμένο το αρχικό κείμενο. (Κυρίως. γ’ ενικό ή α’ πληθυντικό )
• Αποφεύγουμε, όσο είναι δυνατό, τη χρήση λέξεων ή φράσεων του κειμένου καθώς και τη συγγραφή αποσπασμάτων από το αρχικό κείμενο.
• Αποδίδουμε τα νοήματα όπως εκφράζονται στο κείμενο, ανεξάρτητα από το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με τις θέσεις του συγγραφέα. Τις δικές μας απόψεις τις αναφέρουμε μόνο αν μας ζητηθούν.

ΔΕΣ:https://online.fliphtml5.com/ugdvy/bwah/#p=8

https://www.slideshare.net/gskoubaflos/ss-41922590























































































https://www.slideshare.net/geodimako123/ss-41066560

Μαθαίνω να γράφω περίληψη - Αφίσα και νοητικό στήριγμα, για τη σύνταξη περίληψης ενός κειμένου

ΠΗΓΗ :https://e-didaskalia.blogspot.com/2018/03/blog-post_383.html

https://docplayer.gr/31880400-Perilipsi-proergasia-gia-na-grapsoyme-mia-kali-perilipsi.html

1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Περίληψη είναι μικρής έκτασης κείμενο, με το οποίο αποδίδεται συμπυκνωμένο το περιεχόμενο ενός ευρύτερου κειμένου. Έχει σαν στόχο την πληροφόρηση των άλλων, με λιτό και περιεκτικό τρόπο, για το περιεχόμενο ενός κειμένου. Στην ουσία, ο συγγραφέας της περίληψης είναι ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στο αρχικό κείμενο και τον αναγνώστη, που δεν έχει άμεση πρόσβαση σε αυτό. Βασίζεται στην αναφορά μόνο των βασικών πληροφοριών, που μας παρέχει το αρχικό κείμενο και όχι των λεπτομερειών. Κάνουμε δηλαδή αυστηρή διάκριση ανάμεσα στα ουσιώδη και στα επουσιώδη στοιχεία του κειμένου. Η περίληψη είναι καθημερινή πρακτική και είναι χρήσιμη όχι μόνο στα πλαίσια διδασκαλίας ενός μαθήματος, αλλά και στην μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική ζωή. Περιλήψεις συναντάμε σε τίτλους ειδήσεων και γενικότερα στη δημοσιογραφία, σε οπισθόφυλλα βιβλίων, σε μικρές αγγελίες, στην απόδοση της υπόθεσης ενός θεατρικού έργου κλπ. ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διαβάζω προσεκτικά το κείμενο - κατανοώ πάρα πολύ καλά το συνολικό κείμενο αλλά και τις επιμέρους παραγράφους. Μπορεί να χρειαστεί και διπλή ανάγνωση του κειμένου. Εντοπίζω το κεντρικό θέμα του κειμένου( θεματικό άξονα) και την κεντρική ιδέα της κάθε παραγράφου. Αν το κείμενο έχει τίτλο, κατανοώ το ρόλο του τίτλου και τη σχέση που έχει με το κεντρικό θέμα. Π.χ θέλει να δηλώσει το θέμα, να τραβήξει την προσοχή, να σxολιάσει, απλά να εντυπωσιάσει; Είναι μεταφορικός ή κυριολεκτικός ο τίτλος;

2 Εντοπίζω τη στάση του συγγραφέα ως προς το θέμα που πραγματεύεται. πχ. Είναι θετική η στάση του, είναι αρνητική, είναι ειρωνικός, έχει αισιόδοξη οπτική ή απαισιόδοξη, είναι εξειδικευμένος στο θέμα αυτό ή απλά λέει τη γνώμη του; Με ενδιαφέρει πολύ η οπτική του συγγραφέα γιατί αυτήν καλούμε να αναδιατυπώσω στην περίληψή μου. Προσέχω το ύφος του κειμένου (επίσημο -οικείο πομπώδες - φιλικό - λογοτεχνικό - επιστημονικό), το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε (αν είναι προορισμένο να δημοσιευτεί σε εφημερίδα ή άρθρο, αν είναι δοκίμιο, αν είναι μελέτη, αν είναι επιστολή) και τους αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται (αν απευθύνεται στο μέσο αναγνωστικό κοινό, αν οι αναγνώστες είναι νεανικό κοινό, αν είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες ). Εντοπίζω και υπογραμμίζω τις λέξεις κλειδιά του κειμένου. Λέξεις κλειδιά του κειμένου θεωρούνται: 1. Λέξεις ή σύντομες φράσεις που αποδίδουν καίρια και ουσιώδη νοήματα του κειμένου. 2. Ορολογίες εξειδικευμένοι όροι ειδικές γλώσσες. 3. Λέξεις ή φράσεις γραμμένες με πλάγια γράμματα, με έντονους χαρακτήρες η υπογραμμισμένες λέξεις ή φράσεις και γενικά στοιχεία που ο ίδιος ο συγγραφέας έχει τονίσει. Βάζω έναν τίτλο στο κείμενο που να αποτυπώνει εύστοχα και κυριολεκτικά το κεντρικό θέμα του κειμένου. Βάζω πλαγιότιτλους σε κάθε παράγραφο, με στόχο να αναδείξω την κεντρική ιδέα των επιμέρους παραγράφων. Παράλληλα υπογραμμίζω μια ή δύο φράσεις ή προτάσεις της παραγράφου τις πιο βασικές.

3 ΝΑΙ στην περίληψη. Ξεκινάω την περίληψη με αναφορά στο κείμενο και στο συγγραφέα. Διακρίνω τα σημαντικά από τα ασήμαντα και χρησιμοποιώ μόνο τα ουσιώδη επιχειρήματα- ιδέες του κειμένου. Χρησιμοποιώ συνδετικές λέξεις η φράσεις για να διατηρήσω τη συνοχή της περίληψης. Δεν κάνω όμως κατάχρηση σε συνδετικές λέξεις. Χρήση του κατάλληλου πληροφοριακού ύφους ( να είναι τυπικό και απρόσωπο, με τη χρήση γ ενικού και α πληθυντικού προσώπου, χρήση πλαγίου λόγου και σαφείς -ακριβείς διατυπώσεις. Επιδιώκω την πρωτότυπη έκφραση και την αναδιατύπωση των νοημάτων με δικές μου λέξεις και φράσεις. Σέβομαι τους γλωσσικούς κανόνες ( παραγραφοποίηση ορθογραφία στίξη σύνταξη). ΟΧΙ στην περίληψη. Δε μεταφέρουμε στην περίληψη τεκμήρια, στατιστικά, αποφθέγματα, λόγια αυθεντιών, στοιχεία, παραδείγματα, παροιμίες, απαριθμήσεις, συντομογραφίες, αρκτικόλεξα. Δεν αναφέρομαι σε ασήμαντες λεπτομέρειες του κειμένου και συμπληρωματικές δευτερεύουσες προτάσεις. Δεν επαναλαμβάνω τη χρήση πολλών επιθετικών και επιρρηματικών προσδιορισμών του κειμένου.

4 Δε μεταφέρω αυτούσιες λέξεις και φράσεις του κειμένου, τις αναδιατυπώνω με δική μου φρασεολογία και αν χρειαστεί να μεταφέρω κάποια φράση, τη βάζω σε εισαγωγικά. Δε σχολιάζω τις απόψεις του συγγραφέα και δεν εκφράζω δικές μου απόψεις για το θέμα. Δεν υπερβαίνω τον αριθμό των λέξεων που μου έχει οριστεί. Γενικά η έκταση της περίληψης δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1/3 του αρχικού κειμένου. Σημ : Η περίληψη έχει την τυπική διάταξη μιας έκθεσης δηλαδή πρόλογο κύριο μέρος επίλογο. Προσέχω λοιπόν ιδιαίτερα τη σύνδεση και τη συνοχή του κειμένου, χρησιμοποιώντας είτε εσωτερική νοηματική σύνδεση, είτε σύνδεση με συνδετικές λέξεις ή φράσεις. Προσοχή δεν κάνω κατάχρηση στη χρήση συνδετικών λέξεων! ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΝΑΡΞΕΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Ο δημοσιογράφος στο άρθρο του καταγράφει τον προβληματισμό του αναφορικά... Ο συγγραφέας αναφερόμενος στον ρόλο που διαδραματίζει (π.χ. η τηλεόραση) αναγνωρίζει... Το άρθρο αυτό θίγει το πολυσυζητημένο θέμα... Ο δημοσιογράφος με αφορμή (την παράδοση στις αστυνομικές αρχές χρηματικού ποσού από νεαρό μετανάστη) διαπιστώνει ότι... Ο συντάκτης στο κείμενο αυτό υποστηρίζει ότι... Στο κειμενικό αυτό απόσπασμα εκφράζεται η άποψη ότι... Στο δοκιμιακό αυτό κείμενο ο συγγραφέας πραγματεύεται... Σύμφωνα με το άρθρο... Ο επιφυλλιδογράφος εκφράζει την πρόθεση να προσεγγίσει... Κατά τον συγγραφέα η πρωτοφανής έξαρση...

5 Ο κειμενογράφος διαπιστώνοντας την κρίση που διέρχεται η σύγχρονη κοινωνία [... ] επιχειρεί [... ] Η θέση του συγγραφέα είναι... Στο δημοσίευμα αυτό ο αρθρογράφος υπερασπίζεται την άποψη... Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας διαπιστώνει, προσεγγίζει, φωτίζει, διερευνά... Ο δοκιμιογράφος του αποδεικτικού αυτού δοκιμίου επιχειρηματολογεί... Το πρόβλημα που απασχολεί τον συγγραφέα... Ο συγγραφέας στο άρθρο του αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα... Σε πρόσφατο δημοσίευμα του Τύπου προβάλλεται... Ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι... Ο αρθρογράφος επιχειρώντας να προσεγγίσει... Σύμφωνα με τον συντάκτη του κειμένου... Ο αρθρογράφος πραγματεύεται το θέμα... Το θέμα που πραγματεύεται ο δοκιμιογράφος... Ο κειμενογράφος υποστηρίζει την άποψη... Στο δημοσίευμα αυτό προβάλλεται η άποψη ότι... Ο δοκιμιογράφος αναπτύσσει την προβληματική του αναφορικά... Στο συγκεκριμένο άρθρο διερευνάται η επίδραση