Κάρολος Ντίκενς |
στου γέννων |
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το πολύ γνωστό έργο Χριστουγεννιάτικη ιστο ρία, που γράφτηκε το 1843 και από τότε μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες του κόσμου· δια σκεάστηκε, μάλιστα, πολλές φορές για τον κινηματογράφο και έκανε διάσημη τη μορφή του τσι γκούνη Σκρουτζ. Στο απόσπασμα του βιβλίου μας βλέπουμε μερικά γνωρίσματα του χαρακτή ρα του Σκρουτζ, με αφορμή τη στάση του απέναντι στη γιορτή των Χριστουγέννων. |
Μια φορά κι έναν καιρό, κάποια παραμονή Χριστουγέννων, ο γερο-Σκρουτζ βρισκόταν απασχο λημένος στο λογιστήριό του. Έκανε κρύο τσουχτερό και ήταν σκοτεινά από την καταχνιά. Άκου γε τον κόσμο που πήγαινε κι ερχόταν έξω στο δρομάκι ξεφυσώντας, τρίβοντας τα χέρια και χτυπώ ντας τα πόδια στο λιθόστρωτο για να ζεσταθούν. Το ρολόι της πόλης έδειχνε μόλις τρεις τ’ απόγευμα, μα είχε κιόλα σκοτεινιάσει. O καιρός ήταν μουντός ολημερίς και τα κεριά τρεμόλαμπαν στα παρά θυρα από τα γειτονικά γραφεία σαν κόκκινες κηλίδες στην καφετιά, βαριά ατμόσφαιρα. Η ομίχλη ξε χυνόταν και τρύπωνε σε κάθε χαραμάδα και κλειδαρότρυπα κι ήτανε τόσο πυκνή που, αν και το σοκάκι ήταν στενό, τα σπίτια αντικρύ μόλις και αχνοφαίνονταν. Βλέποντας το σκούρο σύννε φο να χαμηλώνει κατά τη γη σκοτεινιάζοντας το καθετί, θα ’λεγε κανείς πως η φύση ανάσαινε ε κεί κοντά και σκαρφιζόταν κάτι τρομερό. Η πόρτα στο λογιστήριο του Σκρουτζ έμενε ανοιχτή για να ’χει το νου του στον υπάλληλο που, καθισμένος σ’ ένα θλιβερό καμαράκι σαν κουτί, αντέγραφε κάτι γράμματα. O Σκρουτζ είχε αναμμένη μια πολύ μικρή φωτίτσα, μα η φωτιά του υπάλληλου ήταν τόσο μικροσκοπική, που ’λεγες πως ήταν ένα μόνο κάρβουνο. Όμως δεν μπορούσε να τη δυναμώσει κι άλλο, γιατί ο Σκρουτζ κρατούσε το κασόνι με τα κάρβουνα στη δική του κάμαρη. Κι όταν ο υπάλληλος μπήκε κρατώντας το φαράσι, το αφεντικό του θεώρησε πως είχε φτάσει πια η ώρα για να φύγουν. Φόρεσε, λοιπόν, κι εκείνος το άσπρο του κασκόλ και δοκίμασε να ζεσταθεί στη φλόγα του κε ριού. Όντας όμως άνθρωπος με λίγη φαντασία, δεν τα κατάφερε. — Καλά Χριστούγεννα, θείε! Να ’σαι καλά!, ακούστηκε μια χαρούμενη φωνή. Ήταν ο ανιψιός του Σκρουτζ, που βρέθηκε τόσο άξαφνα και γρήγορα μπροστά του, ώστε η μορ φή του πρόλαβε το άκουσμα της φωνής του. — Μπα!, έκανε ο Σκρουτζ. Σαχλαμάρες! Είχε τόσο ζεσταθεί περπατώντας γοργά μες στην ομίχλη και στην παγωνιά τούτος εδώ ο α νιψιός του Σκρουτζ, που ήταν αναψοκοκκινισμένος. Το πρόσωπό του ήταν ροδοκόκκινο κι όμορ φο, τα μάτια του σπίθιζαν κι η ανάσα του άχνιζε και πάλι. — Σαχλαμάρες τα Χριστούγεννα, θείε! Είπε ο ανιψιός του Σκρουτζ. Δε θα το λες βέβαια στα σοβα ρά, ελπίζω. — Και βέβαια το λέω στα σοβαρά, είπε ο Σκρουτζ. Άκου κει «Καλά Χριστούγεννα!». Και τι λόγο έχεις να ’σαι χαρούμενος; Ποιο δικαίωμα να ’σαι ευτυχισμένος; Είσαι δα αρκετά φτωχός! Εικονογράφηση του A. Pάκχαμ — Έλα τώρα, αποκρίθηκε εύθυμα ο ανιψιός. Εσύ με ποιο δικαίωμα είσαι σκυθρωπός; Τι λόγο έχεις να 'σαι στις κακές σου; Είσαι δα αρκετά πλούσιος! O Σκρουτζ, μην έχοντας καμιά καλύτερη απάντηση πρόχειρη, έκανε ξερά «Μπα!» και το συνόδε ψε μ' ένα «Σαχλαμάρες!». — Μη θυμώνεις, θείε, είπε ο ανιψιός. — Και τι άλλο μπορώ να κάνω, αποκρίθηκε εκείνος, όταν ζω σ' έναν κόσμο με τόσους χαζούς; Κα λά Χριστούγεννα! Ξορκισμένα να 'ναι τα Χριστούγεννα! Και σάμπως δεν είναι για σένα τα Χρι στούγεννα μια εποχή που πρέπει να πληρώνεις λογαριασμούς δίχως να 'χεις λεφτά; Μια επο χή που σε βρίσκει ένα χρόνο μεγαλύτερο κι ούτε μια στάλα πλουσιότερο; Μια εποχή που κάνε ις τους ισολογισμούς σου και βρίσκεις ότι ζημιώνεις; Αν ήταν στο χέρι μου, συνέχισε αγανα κτισμένος, τον κάθε ηλίθιο που τριγυρίζει λέγοντας με το παραμικρό «Καλά Χριστούγεννα» θα τον έβαζα να βράσει μέσα στην ίδια του την πουτίγκα και να θαφτεί μ' ένα παλούκι από λιόπρινο χωμένο στην καρδιά του. Έτσι θα 'πρεπε! — Θείε!, παρακάλεσε ο ανιψιός. — Ανιψιέ, αποκρίθηκε ο θείος αυστηρά, γιόρταζε τα Χριστούγεννα με το δικό σου τρόπο κι άσε με εμένα να τα γιορτάζω με το δικό μου. — Γιόρταζέ τα, λοιπόν!, είπε εκείνος. Όμως, δεν το κάνεις. — Άφησέ με τότε να τα περάσω μονάχος μου. Μωρέ, πολύ καλό θα σου κάνουν! Πολύ καλό σου έκαναν ως τα τώρα! — Yπάρχουν, υποθέτω, πολλά πράγματα που θα μπορούσα να ’χα δει καλό, μα δεν επωφελή θηκα, απάντησε ο ανιψιός. Κι ανάμεσα στ’ άλλα, είναι και τα Χριστούγεννα. Όμως, είμαι βέβαιος πως πάντα τα συλλογιζόμουν, χώρια από το σεβασμό που τους έπρεπε για το ιερό τους όνομα και την προέλευση —αν είναι, βέβαια, δυνατόν κάτι που ανήκει σ’ αυτά να το βλέπεις ξεχω ριστά— σαν μια εποχή καλή, ευχάριστη. Μια εποχή όλο καλοσύνη και συμπόνια, φιλευσπλαχνί α και χαρά. Η μόνη απ’ όσες ξέρω μέσα στο μακρύ ημερολόγιο του χρόνου όπου άντρες και γυ ναίκες, σαν μια ψυχή, ανοίγουν λεύτερα τις καρδιές τους και αναλογίζονται τους άλλους σαν πραγματικούς συνταξιδιώτες προς τον τάφο, κι όχι σαν μια άλλη ράτσα πλασμάτων που έχουν δια φορετικό προορισμό. Γι’ αυτό, θείε, μ’ όλο που ποτέ δεν έβαλα μήτε ένα κομματάκι χρυσό ή ασή μι στην τσέπη μου, πιστεύω πως μου έκαναν καλό και πως θα μου κάνουν. Για τούτο λέω: ας είναι ευλογημένα! Κ. Ντίκενς, Χριστουγεννιάτικη ιστορία, μτφρ. Μαίρη Κιτσικοπούλου, Καστανιώτης |
*πουτίγκα: παραδοσιακό αγγλικό γλυκό, που είτε το ψήνουν στο φούρνο είτε τοποθετούν τη φόρμα του σε νερό που βράζει *λιόπρινο: το φυτό ελαιόπρινος, είδος πουρναριού
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
Ερωτήσεις |
---|
1 Σκιαγραφήστε το χαρακτήρα του Σκρουτζ, όπως παρουσιάζεται μέσα στο κείμενο. 2 Τι σημαίνουν για το Σκρουτζ τα Χριστούγεννα και τι για τον ανιψιό του; 3 Ποια στάση κρατά απέναντι στο Σκρουτζ ο υπάλληλός του και γιατί; 4 Διαβάστε ολόκληρη τη Χριστουγεννιάτικη ιστορία και συζητήστε την εξέλιξη του κεντρικού χαρα κτήρα, του Σκρουτζ. 5 Διαβάστε στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο το εδάφιο β’, 8-14, όπου αναγγέλλεται η χαρμόσυνη είδηση της Γέννησης, και συζητήστε σχετικά μέσα στην τάξη. Διαθεματική εργασία Ζητήστε από τον καθηγητή των Θρησκευτικών να σας μιλήσει για τις απόψεις των Πατέρων της Εκ κλησίας σχετικά με το μήνυμα της Γέννησης και το νόημα του εορτασμού των Χριστουγέννων· συ γκρίνετέ τες με τις απόψεις του Σκρουτζ. |
O Κάρολος Ντίκενς είναι ένας από μεγαλύτερους Άγγλους συγγραφείς. Γεννήθηκε το 1812 και πέθανε το 1870. Λόγω πτώχευσης του πατέρα του πέρασε για ένα διάστημα δύσκολα παιδικά χρόνια, αναγκαζόμενος να εργάζεται σκληρά. Η κύρια εργασία του ή ταν η δημοσιογραφία. Στα μυθιστορήματα και τα διηγήματά του θίγει κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της εποχής του (οικονομική ανισότητα, εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας κ.ά.) και οραματίζεται έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο. Πολλοί από τους χαρακτήρες που δημιούργησε (ο κύριος Πίκουικ, ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, ο Ό λιβερ Τουίστ, ο Σκρουτζ) έγιναν διάσημοι. Κυριότερα έργα του: Όλιβερ Τουίστ, Νίκολας Νίκλμπυ, Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, Μεγάλες προσδοκίες.
https://blogs.sch.gr/skourti/2014/12/17/209/ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Κείμενο: Παραμονή Χριστουγέννων, Κάρολος Ντίκενς Ομάδα α ΄ 1. Να γράψετε ένα ποίημα για τα Χριστούγεννα ή για το τσιγκούνη Σκρουτζ. Ακόμη, να δώσετε δύο άλλους διαφο ρετικούς τίτλους για το απόσπασμα. Ομάδα β ΄ 2. Ο Σκρουτζ φεύγοντας από το γραφείο του συναντά ένα φτωχό πολυφαμελίτη ( = οικογενειάρχη με πολλά παι διά), ο οποίος του ζητά ελεημοσύνη ευχόμενος «Καλά Χριστούγεννα». Να γράψετε το διάλογο ανάμεσα στον ήρε μο, πιστό στο Θεό και καλόκαρδο επαίτη (= ζητιάνο) και στο μίζερο και τσιγκούνη Σκρουτζ που θεωρεί απαράδεκτο να δώσει ελεημοσύνη σε έναν ξένο ( ή σε ένα οποιονδήποτε άνθρωπο). Ομάδα γ ΄ 3. Να μετατρέψετε όλη τη δεύτερη ενότητα του αποσπάσματος (καλά Χριστούγεννα, θείε… ως το τέλος) όπου κυρι αρχεί ο διάλογος σε ένα συνεχές κείμενο όπου θα κυριαρχεί η αφήγηση. Ο αφηγητής να είναι θεός, μη δραματοποι ημένος, παντογνώστης που να γνωρίζει τις σκέψεις των ηρώων του. Ομάδα δ ΄ 4. Μετά τη συζήτηση του Σκρουτζ με τον ανιψιό του, ο τσιγκούνης θείος αλλάζει γνώμη για το πώς πρέπει να φέρεται στον υπάλληλό του, για την ατμόσφαιρα στο γραφείο του και τη λιγοστή φωτιά , για την αξία του χρή ματος, για το νόημα των Χριστουγέννων. Σε μία σελίδα ημερολογίου του Σκρουτζ καταγράφετε αυτή τη μεταστροφή με βάση τα τέσσερα παραπάνω θέματα, αλλά και τα συναισθήματά του. Ομάδα ε ΄ 5. Ως υπάλληλος του γραφείου του Σκρουτζ σε μια σελίδα ημερολογίου καταγράφεις την ατμόσφαιρα στο γραφείο με το αφεντικό σου στις 24 Δεκεμβρίου, τη λιγοστή φωτιά, την απόμακρη συμπεριφορά του, το μισθό σου, το πώς βλέπεις εσύ τα Χριστούγεννα. v Κ οινή εργασία για όλους: Αφού διαβάσετε το παρακάτω απόσπασμα από τα-ην Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα από το δεύτερο βιβλίο του Ευαγγελιστή Λουκά, παράγρ. 8-14, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: - Σε ποιους παρουσιάστηκε Άγγελος Κυρίου και τι έκαναν αυτοί τη στιγμή εκείνη; - Ποια η όψη του Αγγέλου και τι τους ανακοίνωσε; - Ποιες οι πληροφορίες για το βρέφος που γεννήθηκε; - Τι συνέβη στο τέλος της ανακοίνωσης; - Τι σηματοδοτεί η γέννηση του Υιού του Θεού; Για ποιο λόγο ο Θεός τον έστειλε στη γη; §8. Και ήσαν μερικοί ποιμένες εις την αυτήν χώραν, οι οποίοι έμεναν έξω εις τους αγρούς και εφύλαττον το πο ίμνιόν τον παραμένοντες με την σειράν των άγρυπνοι καθ’ ωρισμένας ώρας τήν νύκτα. §9. Και ιδού Άγγελος Κυρίου παρουσιάσθη αιφνιδίως εις αυτούς και φως λαμπρόν και εξαστράπτον, θείον και υπερφυσικόν τους περιεκύκλωσε και εφοβήθησαν υπερβολικά, διότι εκατάλαβαν αμέσως, ότι εκείνος, ο οποί ος τους παρουσιάσθη, δεν ητο όμοιός των άνθρωπος, αλλ΄ύπαρξις ουρανία και υπερφυσική. §10. Και τους είπεν ο άγγελος: μη φοβεισθε, τουναντίον χαρειτε. Διότι ιδού σαν αναγγέλλω χαρμόσυνον είδησιν, που θα σας προκαλέση μεγάλην χαρά, η οποίαν θα είναι και χαρά δι΄όλον τον λαόν του Θεου. §11. Θα είναι δε χαρά όλου του λαού, διότι εγεννήθη σήμερονδιά σας Σωτήρ, ο οποίος ως άνθρωπος μέν είναι όμοιός σας, αλλά χρισμένος με το πλήρωμα της θεότητος, ως Θεός δε είναι και Κύριός σας. Και εγεννήθη εις την πόλιν του Δαυίδ, προς τον οποίον εδόθησαν αι επαγγελίαι, ότι από το γένος του θα προέλθη ο Χριστός. §12. Παλι αυτό ας είναι εις σας σημειον, με το οποίον θα αναγνωρίσετε τον γεννηθέντα Σωτηρα. Θα εύρετε έν βρέφος εις απλά σπάργανα τυλιγμένον και τοποθετημένον όχι εις κούνιαν βασιλικήν ή πολυτελη, αλλά μέσα εις μίαν φάτνην. Βρέφος, δε, που να εγεννήθη απόψε και να έχη αντί κούνιας τήν φάτνην αυτήν, έν και μονον υπάρ χει είς την Βηθλεέμ και τά περίχωρά της. §13. Και έξαφνα συνενώθη με τον άγγελον εκεινον πληθος στρατου αγγέλων εξ ουρανου, οι οποίοι εδοξολόγουν τον Θεόν και έλεγον: §14. Δόξα ας είναι εις τον Θεόν, εις τα ύψιστα μέρη του ουρανου από τους εκει κατοικουντας αγγέλους, και εις την γην ολόκληρην , που είναι ταραγμένη από την αμαρτίαν καί τά βίαια πάθη της, ας βασιλεύσηη θεία ειρήνη. Διότι ο Θεός εξεδήλωσε τώρα λαμπρως την εύνοιαν και ευαρέσκειάν του εις τους ανθρώπους διά της ενανθρωπήσεως του υιου του. Το κατά Λουκάν, κεφβ. § 8-16 |