ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ , ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ     Ερημωμένα χωριά          Το παρακάτω απόσπασμα ανήκει στην ποιητική σύνθεση Η τελευταία π. α. εκατονταετία. O Ρίτσος έγραψε το ποίημα το 1942, ως άμεση αντίδραση στα σύγχρονα ιστορικά γεγονότα (πτώση του αλβανικού μετώπου, γερμανοϊταλική Κατοχή, προμηνύματα της Αντίστασης), το δημοσίευσε ωστόσο πολύ αργότερα, το 1961. Στο απόσπασμα αποτυπώνεται με ρεαλιστικό τρόπο η θλιβερή υποχώρηση του ελληνικού στρατού, κατά την οποία όμως, παρά τις δυσκολίες, διατηρούνται η ελπίδα και το αγωνιστικό φρόνημα.    Ερημωμένα χωριά, ξεροπόταμα σ' ένα ανελέητο ξερό καλοκαίρι. Βομβαρδισμένες εκκλησιές. Ένας άσπρος άνεμος σφύριζε σαν τον τρελό ψάλτη που τραγούδαγε άγρια τροπάρια μες στο ντουφεκίδι κι ο παπάς με τις μπότες του σκοτωμένου αξιωματικού σήκωνε τα ράσα του και πηδούσε το φράχτη. Στους τοίχους ήταν σβησμένα τα συνθήματα. Υπόκωφοι* κανονιοβολισμοί στο βάθος, χαμηλά στον ορίζοντα η σιγαλιά του χαμένου πολέμου. Ένα άλογο σκοτωμένο στην πλαγιά. Είχε κολλήσει ο πάγος το παπούτσι στην κάλτσα, την κάλτσα στο πόδι. Θα ξανάρθουμε - είπαν. Και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε. Τρίζαν οι αραποσιτιές* παράξενα σα να μας σκίζαν τα χαρτιά με τα πατριωτικά τραγούδια μας σα να μας σκίζαν τις σημαίες μας. Δυο λιγνά* σύγνεφα κρέμονταν πάνου στο βουνό σα δυο πλεξούδες σκόρδο δίπλα σ' ένα τζάκι σ' ένα βομβαρδισμένο σπίτι. Να κρύψουμε τούτο το φως μη μας το πάρουνε κι αυτό - πού να το κρύψουμε; - είπε. O άλλος κοιτούσε τα νύχια του. Νύχτωνε. Κατέβηκαν ξυστά, τοίχο τοίχο. Σκύψαν πήραν τον ίσκιο τους και κουκουλώθηκαν. Χάθηκαν. Μονάχα τα τσιγάρα τους μακριά πότε πότε μια κόκκινη λάμψη. Γ. Ρίτσος, Ποιήματα, τόμ. 1, Κέδρος * υπόκωφοι: μακρινοί, μόλις που ακούγονταν * αραποσιτιές: καλαμποκιές * λιγνά: μικρά

 

https://en.calameo.com/read/006371188523416aefc31 ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Καταγράψτε τις εικόνες από την υποχώρηση του ελληνικού στρατού. Ποια σας συγκινεί περισσότερο και γιατί;   2 Ποιοι λένε τη φράση «Και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε»; Τι συναισθήματα εκφράζουν;   3 Σε ποια σημεία του κειμένου εκφράζεται αγωνιστική διάθεση και σε ποια σημεία απογοήτευση; Ποιο συναίσθημα υπερτερεί και γιατί;   4 Ο ποιητής περιγράφει ρεαλιστικά τα γεγονότα. Με ποια εκφραστικά μέσα πετυχαίνει αυτήν τη ρεαλιστική περιγραφή;     ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ♦  Βρείτε φωτογραφικό υλικό από το αλβανικό μέτωπο ή ζωγραφικούς πίνακες που προβάλλουν κυρίως τον ηρωισμό των Ελλήνων στρατιωτών. Ζητήστε τη σχετική Βοήθεια του καθηγητή των Καλλιτεχνικών. Συγκρίνετε αυτή την αισιόδοξη πλευρά του πολεμικού αγώνα με την εικόνα της υποχώρησης στο ποίημα του Ρίτσου.            https://en.calameo.com/read/006371188523416aefc31; Απαντήσεις στις ερωτήσεις του βιβλίου https://e-didaskalia.blogspot.com/2012/08/blog-post_2873.html ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ                                                                          ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΘΕΜΑ: Η υποχώρηση των νικημένων στρατιωτών και η πρόθεσή τους να συνεχίσουν την αντίσταση. ΤΕΧΝΙΚΗ: -          Η φωνή του αφηγητή περιγράφει με ρεαλιστικές εικόνες τις συνέπειες του πολέμου. -          Ο ίδιος δε συμμετέχει στα δρώμενα. -          Η παρουσία του δηλώνεται με τη χρήση του α’ πληθυντικού προσώπου. -          Ο τόνος της φωνής του αφηγητή και των στρατιωτών  έχει ένταση στα σημεία που δηλώνεται η επιθυμία για αντίσταση και χαμηλώνει στις περιγραφές. -          Σκηνικό θανάτου. ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: -          Εικόνες: ζωντανεύουν το χώρο, ενώ παράλληλα συμβολίζουν την ερήμωση και την απογοήτευση στις ψυχές των στρατιωτών. -          Παρομοιώσεις. -          Μεταφορές. ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική με προσεκτική επιλογή λέξεων. ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ: -          Μοντέρνα στιχουργική. -          Στίχος: ελεύθερος. -          Δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία, σταθερό μέτρο και σταθερός αριθμός συλλαβών στους στίχους. ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: -          Οι Έλληνες στρατιώτες εξουθενωμένοι ψυχικά και σωματικά βρίσκουν το κουράγιο να δηλώσουν ότι δεν παραιτούνται και ότι θα ακολουθήσουν το δρόμο της Αντίστασης ενάντια στον κατακτητή. -          Συναισθήματα που προκαλεί το απόσπασμα: θλίψη για την ερήμωση και την καταστροφή, απογοήτευση για την ήττα αλλά και θαυμασμός για το κουράγιο των στρατιωτών που η ψυχική τους δύναμη αποδεικνύεται πιο δυνατή από τις κακουχίες.                                          ΑΝΑΛΥΗ ΔΕΣ: 1,http://giatheoritikous.blogspot.com/2016/04/blog-post_62.html 2,http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos_Politi smos/logotexnia/B-erimomena.htm ΓΙΑΝΝΗΣ  ΡΙΤΣΟΣ     Ερημωμένα  χωριά Το παρακάτω απόσπασμα ανήκει στην ποιητική σύνθεση Η τελευ ταία π. α. εκατονταετία. O Ρίτσος έγραψε το ποίημα το 1942, ως  άμεση αντίδραση στα σύγχρονα ιστορικά γεγονότα (πτώση του α λβανικού μετώπου, γερμανοϊταλική Κατοχή, προμηνύματα της Αντί στασης), το δημοσίευσε ωστόσο πολύ αργότερα, το 1961. Στο  απόσπασμα αποτυπώνεται με ρεαλιστικό τρόπο η θλιβερή υποχώ ρηση του ελληνικού στρατού, κατά την οποία όμως, παρά τις δυσκο λίες, διατηρούνται η ελπίδα και το αγωνιστικό φρόνημα.    Ερημωμένα χωριά, ξεροπόταμα σ' ένα ανελέητο ξερό καλο καίρι. Βομβαρδισμένες εκκλησιές. Ένας άσπρος άνεμος σφύριζε σαν τον τρελό ψάλτη που τραγούδαγε άγρια τροπάρια μες  στο ντουφεκίδι κι ο παπάς με τις μπότες του σκοτωμένου αξιωματικού σήκωνε τα ράσα του και πηδούσε το φράχτη. Στους τοίχους ήταν σβησμένα τα συνθήματα. Υπόκωφοι* κανονιοβολι σμοί στο βάθος, χαμηλά στον ορίζοντα η σιγαλιά του χαμένου πολέμου. Ένα άλογο σκοτωμένο στην πλαγιά. Είχε κολλήσει ο πάγος το παπούτσι στην κάλτσα, την κάλτσα στο πόδι. Θα ξανάρθουμε - είπαν. Και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε. Τρίζαν οι αραποσιτιές* παράξενα σα να μας σκίζαν τα χαρτιά με τα πατριωτικά τρα γούδια μας σα να μας σκίζαν τις σημαίες μας. Δυο λιγνά* σύγνεφα κρέμονταν πάνου στο βουνό σα δυο πλεξούδες σκόρδο δί πλα σ' ένα τζάκι σ' ένα βομβαρδισμένο σπίτι. Να κρύψουμε τούτο το φως μη μας το πάρουνε κι αυτό - πού να το κρύψουμε; - είπε. O άλλος κοιτούσε τα νύχια του. Νύχτωνε. Κατέβηκαν ξυστά, τοίχο τοίχο. Σκύψαν πήραν τον ίσκιο τους και κουκουλώθηκαν. Χάθηκαν. Μονάχα τα τσιγάρα τους μακριά πότε πότε μια κόκκινη λάμψη . Γ. Ρίτσος, Ποιήματα, τόμ. 1, Κέδρος Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος), ΟΧΙ Λεξιλόγιο * υπόκωφοι: μακρινοί, μόλις που ακούγονταν * αραποσιτιές: καλα μποκιές * λιγνά: μικρά Παράλληλα Κείμενα  Ποιήματα του Γ. Ρίτσου (παράλληλα κείμενα) [πηγή: Σπουδα στήριο Νέου Ελληνισμού]   Γιάννης Ρίτσος, «Η τελευταία Π.Α. εκατονταετία»   Γιάννης Ρίτσος, «Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις»   Οδυσσέας Ελύτης, «Πορεία προς το μέτωπο»   81-82 ΕΡΓΑΣΙ ΕΣ  Καταγράψτε τις εικόνες από την υποχώρηση του ελληνικού  στρατού. Ποια σας συγκινεί περισσότερο και γιατί;  Ποιοι λένε τη φράση «Και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε»; Τι  συ ναισθήματα εκφράζουν;  Σε ποια σημεία του κειμένου εκφράζεται αγωνιστική διάθε ση και σε ποια σημεία απογοήτευση; Ποιο συναίσθημα υπερτερεί  και γιατί;  Ο ποιητής περιγράφει ρεαλιστικά τα γεγονότα. Με ποια εκ φραστικά μέσα πετυχαίνει αυτήν τη ρεαλιστική περιγραφή; ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η ποιητική συλλογή γράφτηκε το 1942, δημοσιεύτηκε όμως το  1961. Σκεφτείτε ποιοι πιθανοί λόγοι εμπόδισαν τον ποιητή να δημο σιεύσει τα ποιήματά του. 2. Βρείτε τις παρομοιώσεις του κειμένου και εξηγήστε τη σημασία  τους. 3. Πώς οργανώνεται αφηγηματικά το απόσπασμα; Ποια πρό σωπα και σε ποια σημεία εμφανίζονται να μιλούν στο απόσπα σμα; Τι εξυπηρετεί η εναλλαγή ανάμεσα στη φωνή του αφηγητή  και στη φωνή των προσώπων; 4. Συγκρίνετε τις εικόνες κατάρρευσης του αλβανικού μετώπου  που δίνει ο Ρίτσος με τις εικόνες της δύσκολης πορείας προς το  μέτωπο που περιγράφουν ο Ελύτης, ο Ξεφλούδας και ο Μπεράτης. Ομαδοσυνεργατική εκπόνηση φύλλου εργασίας.   Παρουσίαση ομαδικών εργασιών- Δημιουργική συζήτηση   Δημιουργία οπτικοακουστικής ή εικαστικής σύνθεσης   Αξιολόγηση- Άλλες Εκδοχές- Κριτική 80 λεπτά Ομαδοσυνεργατική εκπόνηση φύλλου εργασίας. Φύλλα Εργασίας  Φύλλο Εργασίας 1  Φύλλο Εργασίας 2  Φύλλο Εργασίας 3  Φύλλο Εργασίας 4 -Οι δραστηριότητες των μαθητών ανά διδακτική ώρα αναμένονται να είναι οι εξής: 1η ΚΑΙ 2η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ -Η πρώτη και η δεύτερη διδακτική ώρα καλό θα ήταν να αποτελούν ένα συνεχόμενο διδακτικό δίωρο.   -Στην αρχή της ώρας ο διδάσκων διαβάζει τα δυο κείμενα και επιλύει τυχόν γλωσσικές και νοηματικές απορίες των μαθητών (10 λεπτά). Για την επίλυση των γλωσσικών αποριών χρησιμοποιούνται τα ηλεκτρονικά λεξικά (π.χ .της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα). Επίσης, κατά τη διάρκεια της εκπόνησης των εργασιών τους οι μαθητές ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν τα ηλεκτρονικά λεξικά. -Στη συνέχεια, τους παρουσιάζει τα φύλλα εργασίας και επεξηγεί τη διδακτική διαδικασία (5 λεπτά). - Οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες και καλούνται να συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας που τους δίνονται ψηφιακά υπό τη μορφή του προγράμματος επεξεργασίας κειμένου (ψηφιακός γραμματισμός). Οι μαθητές είναι ήδη εξοικειωμένοι στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο και συνθέτουν τις ομάδες τους με τους εξής ενδεικτικούς ρόλους: i.  Συντονιστής (δίνει οδηγίες, κατευθύνει και συντονίζει την εργασία), ii. Διαμεσολαβητής (συγκεντρώνει τις απορίες και καλεί το/τη φιλόλογο για τυχόν βοήθεια), iii. Γραμματέας-Πρακτικογράφος (καταγράφει το αποτέλεσμα της συλλογικής σας εργασίας), iv. Παρουσιαστής (ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της συλλογικής εργασίας). Στη συνέχεια οι μαθητές αναζητούν το υλικό τους στο διαδίκτυο και το βιβλίο, και συλλέγουν τις απαραίτητες πληροφορίες από το πολυμεσικό και λογοτεχνικό υλικό για την εκπόνηση των εργασιών τους    žΗ Α΄ ΟΜΑΔΑ («οι ιστορικοί») αναλαμβάνει να διεξάγει μια έρευνα μικρής έκτασης στο διαδίκτυο προκειμένου να συλλέξει δεδομένα για τη ζωή του συγγραφέως και την εποχή του β΄ παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα και συγκεκριμένα της εποχής μετά την κατάρρευση του αλβανικού μετώπου χρησιμοποιώντας τις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου (διαθεματικότητα με ιστορία). Όπως φαίνεται και στο φύλλο εργασίας τους με κριτική σκέψη θα επιλέξουν μόνο τα στοιχεία της βιογραφίας που σχετίζονται με την εποχή που εκφράζει το υπό επεξεργασία κείμενο.Ταυτόχρονα, θα διανθίσουν τη συλλογή δεδομένων τους με εικόνες του συγγραφέως και της εποχής της Ελλάδας όπως αυτή βίωσε τις συνέπειες του β΄παγκοσμίου πολέμου με εθνική υπερηφάνεια αλλά και ανείπωτες κακουχίες. Η Β΄ ΟΜΑΔΑ («οι φιλόλογοι»): ακολουθώντας τις οδηγίες στο φύλλο εργασίας τους θα ασχοληθεί κυρίως με τα δομικά, μορφικά και αισθητικά στοιχεία του ποιήματος. Θα αναλύσουν τη δομή του ποιήματος χωρίζοντάς το σε ενότητες και δίνοντάς τους πλαγιότιτλους, θα εντοπίσουν τα κυριότερα εκφραστικά μέσα που είναι οι ρεαλιστικές και συμβολικές εικόνες, οι μεταφορές και οι παρομοιώσεις, θα παρατηρήσουν τη μοντέρνα στιχουργική με τον ελεύθερο στίχο χωρίς ομοιοκαταληξία σταθερό μέτρο και σταθερό αριθμό συλλαβών στους στίχους και θα αναγνωρίσουν τη δημοτική γλώσσα του ποιήματος με την προσεκτική επιλογή λέξεων.  Τέλος, με τη βοήθεια των διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης θα διανθίσουν την εργασία τους αν είναι δυνατόν με εικόνες από την ποιητική συλλογή όπου θα διαφαίνονται οι μορφικές επιλογές του ποιήματος αλλά και με εικόνες ή τραγούδια που ταιριάζουν στις ρεαλιστικές περιγραφές που αναλύουν στην εργασία τους.           Η Γ΄ ΟΜΑΔΑ («οι ψυχολόγοι»): θα ασχοληθεί με τους πρωταγωνιστές του ποιήματος, τα συναισθήματά τους καθώς και με τα συναισθήματα που αποπνέονται στους αναγνώστες. Συγκεκριμένα, θα κληθεί να διακρίνει τους πρωταγωνιστές του ποιήματος και τα χαρακτηριστικά τους ως Έλληνες στρατιώτες που επιστρέφουν στις ιδιαίτερες πατρίδες μετά την κατάρρευση του αλβανικού μετώπου περνώντας μέσα από ερημωμένα χωριά. Θα ερμηνεύσουν τη φράση τους «και δίχως πόδια θα ξανάρθουμε» ως κουράγιο και ψυχική δύναμη που  αποδεικνύεται πιο δυνατή από τις κακουχίες καθώς δηλώνει ότι δεν παραιτούνται και ότι θα ακολουθήσουν το δρόμο της Αντίστασης ενάντια στον κατακτητή, κάτι που προκαλεί αισθήματα θαυμασμού και ελπίδας στον αναγνώστη Από την άλλη μεριά, οι μαθητές θα συσχετίσουν τα συναισθήματα των στρατιωτών του ποιήματος με αυτά του «Γιατί» καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος εξουθενώνει ψυχικά και σωματικά τους ανθρώπους δημιουργώντας τους  συναισθήματα θλίψης  και απογοήτευσης  ενώ η μοναδική διέξοδος  φαίνεται να είναι η ανθρωπιά και η ελπίδα. Οι ίδιοι οι μαθητές ως αναγνώστες θα εκδηλώσουν συναισθήματα σεβασμού αναφορικά με την εθνική- πολιτιστική τους ταυτότητα αλλά και ταυτόχρονα να υιοθετήσουν μια φιλειρηνική αποστροφής προς τον πόλεμο. Τέλος, με τη βοήθεια των διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης θα διανθίσουν την εργασία τους με εικόνες ή τραγούδια που αναδεικνύουν τα συναισθήματα που προκαλούν οι συνέπειες του πολέμου όπως αυτά τα ανέλυσαν στην εργασία τους.       Η Δ΄ ΟΜΑΔΑ («οι κοινωνιολόγοι»): θα ασχοληθεί με τη σύγκριση του ποιήματος «Ερημωμένα χωριά» και του αφηγήματος «Γιατί;», εντοπίζοντας ομοιότητες και διαφορές των κειμένων ως προς τον άξονα του τόπου και του χώρου όπου συμβαίνουν τα περιγραφόμενα περιστατικά δηλαδή την ιστορική συγκυρία. Σε αυτό το σημείο, οι μαθητές, θα ανακαλύψουν πως το ποίημα σαφώς αναφέρεται στην εικόνα χωριών και ανθρώπων της Ελλάδας μετά τον ελληνογερμανικό αγώνα στην Πίνδο. Σε αντίθεση, θα ανακαλύψουν ότι το αφήγημα του Μαγκλή δεν αναφέρεται σε κάποιο συγκεκριμένο χώρο και τόπο αλλά φαίνεται να λαμβάνει υποστάσεις διαχρονικότητας και οικουμενικότητας καταλήγοντας στο συμπέρασμα του παραλογισμού του πολέμου σε κάθε χώρα και κάθε εποχή. Με αφορμή την τελευταία διαπίστωση αποστροφής απέναντι στον πόλεμο και με τη βοήθεια των διαδικτυακών μηχανών αναζήτησης θα διανθίσουν την εργασία τους με εικόνες ή τραγούδια σχετικά με την αξία της ειρήνης.   ΜΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προσπαθήσαμε να σχεδιάσουμε τα φύλλα εργασίας με τρόπο που να ενεργοποιείται η πρωτοβουλία και η ευχέρεια κινήσεων στους μαθητές (που θα μπορεί να υλοποιηθεί με βάση τις γνώσεις, τα βοηθήματα που θα έχουν στη διάθεσή τους, αλλά και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών) ώστε να μην οδηγούνται μηχανιστικά στην κάθε τους ενέργεια. Έτσι, στα φύλλα εργασίας που εμπλέκουν την αναζήτηση στο διαδίκτυο, δεν υπαγορεύεται μόνο μια διαδρομή αλλά δίνεται έτσι το πρόβλημα, ώστε οι πορείες υλοποίησης να μπορεί να είναι διαφορετικές και η βοήθεια που θα δίνεται στο πλαίσιο του φύλλου εργασίας αλλά και από τους διδάσκοντες να ευνοεί αυτή την προοπτική (χρήση του προγράμματος επεξεργασίας κειμένου ως ανοιχτό διερευνητικό περιβάλλον σε ικανοποιητικό βαθμό). ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ  ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ  Βρείτε φωτογραφικό υλικό από το αλβανικό μέτωπο ή ζωγρα φικούς πίνακες που προβάλλουν κυρίως τον ηρωισμό των Ελλή νων στρατιωτών. Ζητήστε τη σχετική Βοήθεια του καθηγητή των  Καλλιτεχνικών. Συγκρίνετε αυτή την αισιόδοξη πλευρά του πολε μικού αγώνα με την εικόνα της υποχώρησης στο ποίημα του Ρί τσου.  Η εποχή του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου 1940-1945 [πηγή:  Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]   Ελληνοϊταλικός Πόλεμος 1940 [πηγή: Αργολική Αρχειακή  Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού]   Φωτογραφικό υλικό [πηγή: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής  Ιστορίας]   Το έπος του 40 στην λαϊκή εικονογραφία [πηγή: Εικαστικόν  www.eikastikon.gr]   Το έπος του 40-Φωτογραφικό υλικό εποχής, Η μάχη της Κρή της [πηγή: Γενικό Επιτελείο Στρατού]   Φωτογραφικό υλικό από τον Πόλεμο του 40 [πηγή: Γενικό  Επιτελείο Εθνικής Άμυνας]   Μνήμες της Κατοχής (Δραστηριότητα)  Γιάννης Ρί τσος  (1909- 1990) Διάβασε για τη ζωή και το έργο του εδώ. Κατέβασε σύντομο βιο γραφικό  ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Πολεμικό τοπίο Αίσθηση ήττας Αντοχή και ψυχική δύναμη των ηττημένων ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το απόσπασμα αποτελεί μια ρεαλιστική ποιητική περιγραφή της  υποχώρησης των νικημένων Ελλήνων στρατιωτών που εγκαταλεί πουν το αλβανικό μέτωπο. Την πρώτη στροφική ενότητα του απο σπάσματος συγκροτεί μια σειρά από εικόνες, που είναι ως επί το  πλείστον ονοματικές προτάσεις και παρατάσσονται η μία μετά την  άλλη, χωρίς αυστηρή νοηματική συνοχή (π.χ., ενώ στην αρχή  του αποσπάσματος ο χρόνος είναι το «ανελέητο ξερό καλο καίρι», στην αρχή της δεύτερης στροφικής ενότητας μεταφερόμα στε προφανώς σε μια ανάμνηση του πολεμικού χειμώνα στα αλ βανικά βουνά, «Είχε κολλήσει ο πάγος το παπούτσι στην κάλτσα »). Όλες αυτές οι εικόνες αποδίδουν παραστατικά την ερήμωση,  την καταστροφή και τον θάνατο που προκάλεσε ο πόλεμος.  Ωστόσο, στη δεύτερη στροφική ενότητα βλέπουμε ότι οι νικημέ νοι στρατιώτες, αν και είναι εξουθενωμένοι, διατηρούν ακόμη το  κουράγιο και την ελπίδα ότι κάποτε θα επιστρέψουν ξανά στο πε δίο της μάχης, προσπαθώντας να διαφυλάξουν το «φως» από  τον κατακτητή. Στη δεύτερη ενότητα πρέπει να προσεχτεί η προβο λή και η ανάδειξη της φωνής των στρατιωτών με τη χρήση του πρώ του πληθυντικού προσώπου, ενώ μέχρι εκείνο το σημείο το  απόσπασμα είναι καθαρά αφηγηματικό. Στο τέλος του αποσπά σματος οι στρατιώτες χάνονται, απομένει όμως η κόκκινη λάμψη  των τσιγάρων τους, μια υποβλητική εικόνα που συμβολίζει την  αντοχή και την απόφασή τους να αντισταθούν με κάθε τρόπο. Γιάννης Ρίτσος: Επίσημη ιστοσελίδα:  Αφιέρωμα στον Γ. Ρίτσο [πηγή: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου]  Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού  Βιογραφία, βιβλιογραφία, εργογραφία, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου  Εποχές και Συγγραφείς. Γιάννης Ρίτσος (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό  Αρχείο της ΕΡΤ]  Βιογραφία, Βιβλιογραφία, Εργογραφία, Κριτικά Κείμενα, Πολιτι στικός Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσας  Βιογραφία, εργογραφία, Συμφραστικός Πίνακας, Ψηφίδες, Ανεμό σκαλα  Γιάννης Ρίτσος, εκπαιδευτική τηλεόραση  Μελοποιημένα ποιήματα στο stixoi.info  Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος) στην Εθνική Πινακοθήκη  στη ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟ Γ.Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ  στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων  στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Δήμου Ροδίων  στο ΝΙΚΙΑΣ  στο paleta art ,  Ήρωες   Τόπος   Χρόνος   Γλώσσα   Στίχος-Μέτρο   Ενότητες   Το σχόλιό σας...   Ερημωμένα Χωριά, Γιάννης Ρίτσος movkimolia.blogspot.com/2015/01/blog-post_97.html Διαγραμμική απει κόνιση  του ποιήμα τος (μνημονική απεικόνιση- σχέδιο μαθήματος) Στόχος: Ø Να συλλάβουν οι  μαθητές την έντονη εικόνα της καταστροφής, της  ερήμωσης και της διάψευσης που άφησε πίσω της η κατάρρευση του  αλβανικού μετώπου, αλλά και γενικότερα ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ø Να  γίνει αδρή συζήτηση για τους ιστορικούς λόγους της υποχώρη σης, ώστε να κατανοήσουν οι μαθητές πού έγκειται η απογοήτευση  των στρατιωτών και πού έγκειται η μαχητικότητά τους. Ø Να τονιστεί το κουράγιο που είχαν οι άνθρωποι της εποχής να στα θούν όρθιοι μέσα στην καταστροφή και να αντισταθούν ξανά εναντίον  της υποδούλωση της πατρίδας τους. Κύριοι θεματικοί άξονες: Ø Το πολεμικό τοπίο. Ø Η αίσθηση της ήττας. Ø Η αντοχή και η ψυχική δύναμη των ηττημένων. Ø Η ομοψυχία των στρατιωτών Βασικά στοιχεία μορφής και περιεχομένου: Ø Το αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων. Ø Η έντονη εικονοποιία. Ø Η  χαλαρή νοηματική σύνδεση των εικόνων μεταξύ τους Ø Τα δύο χρονικά επίπεδα Ø Ο όρκος των στρατιωτών Ø Η ρεαλιστική περιγραφή της υποχώρησης. Ø Νεωτερικό ποίημα Ø Καθημερινή γλώσσα Ø Ποικιλία εκφραστικών μέσων Ø Ποιητικοί συμβολισμοί (η νύχτα, το φως, η σπίθα του τσιγάρων)   Γενική Περιγραφή Σεναρίου Powered by PrintFriendly.comPrivacy © Γιάννης Παπαθανασίου