Ο στρατιώτης ποιητής ,Μίλτος Σαχτούρης

 

https://www.catisart.gr/o-stratiotis-poiitis-toy-miltoy-sachtoyri-kai-o-stratiotis-fotografos-georgios-

prokopioy/

https://www.youtube.com/watch?v=W3TWCojDXtE

Στρατιώτης Ποιητής Μαρία Βουμβάκη

https://www.youtube.com/watch?v=CXUqhxLnOPs

Στρατιώτης ποιητής - Κώστας Καράλης (Μίλτος Σαχτούρης)

https://www.youtube.com/watch?v=dY-t6VFjCS8

 Καράλης ,Στρατιώτης Ποιητής του ΜΊΛΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ

https://www.youtube.com/watch?v=-txMOpVpWMg

Ο στΣτον δίσκο του 1975 το τραγούδησε ο Κώστας Καράλης. Σε ραδιοφωνική εκπομπή που κάναμε λίγο καιρό αργότερα το είπε με την κιθάρα της η Αρλέτα.ρατιώτης ποιητής (Ραδιοφωνική ηχογράφηση 1976)

Μίλτος  Σαχτούρης 

Ο στρατιώτης ποιητής

Το Ποιημα Ανηκει στη συλλογή Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο (1958) κι εκφράζει το αισθήματα της φρίκης και του φόβου, που κυριαρχούν στην ποίηση του Σαχτούρη και δίνουν μια ζωντανή εικόνα της εποχής του.

	Δεν έχω γράψει ποιήματα
	μέσα σε κρότους μέσα σε κρότους κύλησε η ζωή μου
5	Τη μιαν ημέρα έτρεμα
	την άλλην ανατρίχιαζα μέσα στο φόβο μέσα στο φόβο πέρασε η ζωή μου
10	Δεν έχω γράψει ποιήματα
	δεν έχω γράψει ποιήματα μόνο σταυρούς σε μνήματα καρφώνω

    

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Στη σύνθεση του ποιήματος παρατηρούμε τα εξής:
   α) Βασικός στίχος που επαναλαμβάνεται αυτούσιος (στ. 1, 10,11).
   β) Στίχος που επαναλαμβάνεται στην ίδια στροφή αυτούσιος (στροφ. α και β) ή με παραλλαγές: κύλισε η ζωή μου — πέρασε η ζωή μου.
   Με βάση τις παραπάνω παρατηρήσεις ν' απαντήσετε στο ακόλουθο ερώτημα: Ποια συναισθήματα θέλει να εκφράσει ο ποιητής μ' αυτές τις επαναλήψεις;
2. Να συγκεντρώσετε τα ουσιαστικά και τα ρήματα που χρησιμοποιεί ο ποιητής. Κατόπιν ν' απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: α) Οι λέξεις που χρησιμοποιεί έχουν σχέση με το λεξιλόγιο της καθημερινής ομιλίας; β) Το λεξιλόγιο του ποιητή είναι πλούσιο ή περιορισμένο;
3. Πώς κατορθώνει ο ποιητής να εκφράσει τα συναισθήματά του με το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί; (η απάντηση σας να στηριχτεί και στις απαντήσεις που δώσατε σπς προηγούμενες ερωτήσεις).
4. Ο ποιητής γράφει ποίημα, αλλά επιμένει να λέει «Δεν έχω γράψει ποιήματα». Τι θέλει μ' αυτό να τονίσει; Πριν απαντήσετε, α) να προσέξετε τι υποδηλώνει ο τίτλος «Ο στρατιώτης ποιητής» και β) να συσχετίσετε τον παραπάνω στίχο με τους στίχους που τον ακολουθούν.

Γιάννης Μιχαηλίδης (γεν. 1940),

εικόνα για τον Στρατιώτη ποιητή

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ

https://sites.google.com/site/epistita/home/logotechnia-g-lykeiou/o-

stratiotes-poietes

Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

ΔΟΜΗ – ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

1^ο ΕΠΙΠΕΔΟ : (στιχ. 1) Ομολογία – κατάθεση του ποιητή, με αποφατική

διατύπωση. Τονίζει τι δεν έχει κάνει. Το γιατί το υπονοεί με τους επόμε

νους στίχους. Η έκπληξη που προκαλεί η αφοπλιστική και απρόσμενη ομο

λογία του είναι το δομικό υλικό αυτού του επιπέδου

2^ο ΕΠΙΠΕΔΟ : (Στιχ. 2-9) Δίνεται το πλαίσιο και το κλίμα μέσα στο οποίο

 κινήθηκε (κύλησε-πέρασε) η ζωή του.

 Επιγραμματικά δίνονται τα βιώματα και οι φρικτές εμπειρίες που αποτε

λούν κατά κάποιο τρόπο μια μορφή αυτοβιογραφίας. Φορείς των βιωμά

των και συναισθημάτων του ποιητή είναι τα ηχοποιητικά ρήματα «έτρεμα – ανατρίχιαζα» και τα ουσιαστικά «κρότους – φόβο» Βασικό μοτίβο είναι 

οι στίχοι «κύλησε η ζωή μου» και «πέρασε η ζωή μου» που στην ουσία ταυ

τίζονται.

3^ο ΕΠΙΠΕΔΟ : (στιχ. 10-11) Έχουμε επανάληψη του πρώτου στίχου και μά

λιστα σε δύο στίχους. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται έμφαση που είναι και το κύριο γνώρισμα του επιπέδου. Λειτουργικά έχει τη θέση του συμπεράσματος και της συνέπειας του 2^ου επιπέδου. Μοιάζει με κραυγή διαμαρτυρίας, με καταγγε

λία. Η επανα

λαμβανόμενη αναφορά στο τι δεν έχει κάνει προετοιμάζει για το 4^ο επίπε

δο

4^ο ΕΠΙΠΕΔΟ : (στιχ.12-14) Αξιοπρόσεχτο στοιχείο ο χρόνος του ρήματος 

«καρφώνω» ενεστώτας που έρχεται σε αντίθεση με τον παρελθοντικό χρό

νο των άλλων ρημάτων. Ο ποιητής τοποθετεί το «καρφώνω» τελευταίο ε

πειδή θέλει να το αντιπαρα

βάλλει με το  «δεν έχω γράψει ποιήματα».

 Επίσης η θέση του «καρφώνω» εξυπηρετεί και την αντιπαράθεση των ου

σιαστικών «ποιήματα» και «σταυρούς» που ενισχύεται από την παρουσία

 του «μόνο».χαρακτηριστικότατος ο τρόπος με τον οποίο τελειώνει το ποί

ημα. Ο ρόλος λοιπόν του ποιητή εξαντλείται στο «ΚΑΡΦΩΝΩ».

 Θυμίζει ανάλογες εκμυστηρεύσεις του Σινόπουλου. Λίγο-πολύ και οι δύο

 καταγράφουν το ίδιο κλίμα, το ίδιο τοπίο (γεωγραφικό, ιστορικό, υπαρξι

ακό), «τοπίο ΘΑΝΑΤΟΥ»

ΣΧΟΛΙΑ

Αυτό που κάνει εντύπωση εδώ είναι ότι η κύρια ιδιότητα του ποιητή αναι

ρείται και εκμηδενίζεται. Αντικαθίσταται από μια άλλη μακάβρια απασχό

ληση. Στη συνείδηση των δημιουργών της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς 

ενυπάρχει η συναίσθηση της ανεπάκειας, της ματαίωσης και η εναγώνια 

αμφιβολία για την υπαρξή τους ως ποιητών. Το αυτοσυναίσθημά τους εί

ναι αρνητικό και βιώνουν ένα είδος συντέλειας του λόγου και της γραφής.

 Ο ίδιος ο ποιητικός λόγος για να ανταποκριθεί σ΄αυτόν τον ποιητικό εκπε

σμό μειώνει την ποιητικότητά του

Παρ’ όλα αυτά το ποίημα δεν είναι απαισιόδοξο. Παρουσιάζεται και εδώ ο φιλάνθρωπος ρόλος της ποίησης που καλλιεργεί και διασώζει στις δύσκολες εποχές ο σε

μνός, δηλαδή ο αληθινός ποιητής. Και ο ρόλος της είναι να βάζει μαζί με 

το στρατιώτη, το λειτουργό της (γι’ αυτό και ο τίτλος) σταυρούς πάνω στα μνήματα, δηλα

δή να σώζει από την ανωνυμία τους αφανείς ήρωες, τους ανθρώπους. Να 

νικάει τελικά το θάνατο.

Το παράλογο στοιχείο, η απλή γλώσσα, η σκηνοθεσία και η εικονοπο

ιία είναι βασικά στοιχεία

της ποιητικής του Σαχτούρη. Η ιστορία ως βίωμα είναι παρούσα στη σκη

νοθεσία και την   ιδεοπλαστική του εικόνα.

Η ποιητική του γλώσσα είναι απλή και καθημερινή. Βασικό μορφολογικό

 γνώρισμα των ποιημάτων του είναι η ολιγολογία. Οι στίχοι είναι ολιγοσύλ

λαβοι και το ποίημα περιορίζεται σε λίγους στίχους. Η πρόταση είναι ο α

κρογωνιαίος λίθος του ποιήματός του και δρα ως δομική μονάδα. Καμιά 

συσσώρευση ή πλεονασμός των όρων.  Η παράταξη είναι η κύρια συντα

κτική δομή του.

Ο εμφύλιος χάραξε τον Σαχτούρη που είχε ένα διαρκές αίσθημα ενοχής, 

σαν να ήταν αυτός υπεύθυνος για το αιματοκύλισμα της φυλής.

http://3lyk-n-smyrn.att.sch.gr/site/ekpai_yliko_files/NEO%20LOGO

TEXNIA%20

G%20MILTOS%20SAXTOYRHS.pdf

ΜΙΛΤΟΣ  ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ, Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ 

 Το ποίημα ανήκει στη συλλογή «Σα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρό

μο» (1958). 

Η λέξη φάσματα σημαίνει: «τα είδωλα», «τα φαντάσματα», «οι ιριδισμοί 

των χρωμάτων». 

Στα ποιήματα της συλλογής τα αντικείμενα είναι φάσματα που κινούνται

 από τον πραγματικό στον ονειρικό κόσμο (που πηγάζει από το ασυνείδη

το του ποιητή και αποτελεί την ποιητική πραγματικότητα), από τον κόσμο

 του λογικού στον κόσμο του παραλόγου.

 Σα αντικείμενα, καθώς μεταφέρονται από τον ένα κόσμο στον άλλο, χά

νουν τις συγκεκριμένες διαστάσεις τους και τις αντικειμενικές τους ιδιότη

τες, γίνονται σύμβολα και φορτίζονται με τις ιδιότητες που τους δίνει η 

φαντασία του ποιητή. 

Τα είδωλα των αντικειμένων δεν ξεχωρίζουν από τα αισθητά αντικείμενα 

και η πραγματικότητα του αισθητού κόσμου δεν ξεχωρίζει από την ποιητι

κή πραγματικότητα. 

 Οι δύο λέξεις του τίτλου του ποιήματος αποκαλύπτουν ότι ο ποιητής, 

εκτός από την ποιητική ιδιότητά του, έχει και την ιδιότητα του στρατιώτη

 (αφού μάλιστα βρισκόμαστε σε περίοδο πολέμου, όπως αποκαλύπτεται 

αργότερα).

 Η ιδιότητα του στρατιώτη είναι βέβαια παροδική, ενώ του ποιητή μόνι

μη: ο ποιητής δεν την έχει εγκαταλείψει, έστω κι αν δεν έχει γράψει

 ποιήματα. 

Αυτό σημαίνει ότι δεν μένει απαθής θεατής, στο περιθώριο των δραματι

κών γεγονότων, αλλά συμμετέχει και στην ευθύνη του πνευματικού αν

θρώπου.

Στον τίτλο προτάσσεται η λέξη στρατιώτης και αυτό σημαίνει ότι η ιδιότη

τα του στρατιώτη κυριαρχεί την εποχή αυτή και επικαλύπτει την ιδιότητα 

του ποιητή. 

ΔΟΜΗ:ΔΥΟ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

 « Εύκολα ξεχωρίζουν οι δυο ενότητες που απαρτίζουν το ποίημα.

 Η πρώτη, η εκτενέστερη, αρχίζει με το αποφασιστικό

 ‘Δεν’ και μας λέει τι δεν έκανε ο στρατιώτης αυτός και τι τον εμπόδισε να

 το κάνει.

 Είναι γεμάτη επαναλήψεις, με φράσεις κοφτές,ασύνδετες,

 όπως συνήθως συμβαίνει με άνθρωπο βαθιά ταραγμένο, με άνθρωπο με 

νεύρα τόσο κουρελιασμένα, ώστε να πλησιάζει τα όρια της υστερίας. 

Αφού το τέλος του ποιήματος μας παρουσιάζει τον ήρωά του ως ποιητή, 

απαραίτητο είναι να μας εξηγήσει τι τον εμπόδισε να γράψει ποιήματα. 

1.Η πρώτη αφορμή είναι μια σωματική παρενόχληση: 

ο θόρυβος, επειδή θολώνει το μυαλό κι εμποδίζει την αυτοσυγκέντρωση, 

απαραίτητη προϋπόθεση για την ποιητική δημιουργία. 

2.Η δεύτερη είναι παράγοντας ψυχολογικός: ο φόβος, που συχνά παραλύ

ει τη σκέψη. 

Και οι δυο είναι αποτελέσματα του πολέμου.

 

Ο ‘κρότος΄ είναι το πανδαιμόνιο της μάχης με τους πυροβολισμούς, τις 

εκρήξεις των οβίδων, το κροτάλισμα των πολυβόλων.

 Όλ’ αυτά δε ζαλίζουν μονάχα το στρατιώτη ποιητή, αλλά προπαντός 

του δημιουργούν την εντύπωση του κινδύνου: έτσι γεννιέται ο φόβος, 

που είναι τόσο εντονότερος όσο δειλότερο είναι το άτομο. 

Ας μην ξεχνάμε όμως πως ο Γ. Σαραντάρης έγραφε στίχους κατά τη διάρ

κεια το πολέμου της Αλβανίας και ο Ελύτης σε γράμμα του στον Κ. Φράι

ερ αφηγείται πως στο μέτωπο, ενώ σφύριζαν οι οβίδες, πρωτοσυνέλαβε 

την ιδέα του «Χαμένου Ανθυπολοχαγού», «που σκοτώνεται χίλιες φορές 

κι αθάνατος ξαναγεννιέται άλλες τόσες»

 

Έτσι φτάνουμε στο συμπέρασμα πως πρωταρχικό ρόλο σχετικά με την ε

πίδραση του πολέμου σ’ ένα ποιητή, ή γενικότερα σε κάθε άτομο, δεν παί

ζουν τόσο οι γύρω του συνθήκες, όσο η ατομική δειλία ή το ψύχραιμο θάρ

ρος, που, όπως το χαρακτηρίζει ο Ελύτης στην ίδια επιστολή, είναι «η συ

μπίεση των υλικών αξιών της ζωής».

΢τη δεύτερη ενότητα, που αποτελείται από την τρίτη 

στροφή του ποιήματος, 

ο Σαχτούρης, αφού μας τονίσει

 προηγουμένως τι δεν έκανε ο στρατιώτης ποιητής, μας αποκαλύπτει τι 

έκανε: 

Μόνο σταυρούς σε μνήματα καρφώνω 

Κι οι τρεις σύντομοι αυτοί στίχοι με την ανατριχιαστική γύμνια τους, μετα

τοπίζοντας την προσοχή από το ‘δειλό’ ποιητή σε όσους θαρρετά αντιμετώ

πισαν το μοιραίο, μας προκαλούν έντονη και βαθιά συγκίνηση, γιατί νιώ

θουμε πως το πανδαιμόνιο της μάχης δεν έχει σαν αποτέλεσμα μόνο να 

ζαλίζει άτομα με αδύναμο νευρικό σύστημα και να τους δημιουργεί ανα

σφάλεια, άρα φόβο κι ανατριχίλα, αλλά ακόμα φτάνει να φέρνει σ’ άλ

λους το θάνατο» Καλλιόπη Σφαέλλου

 

 Ο πρώτος στίχος επαναλαμβάνεται αυτούσιος, σαν κραυγή.

Με τις δύο αλλεπάλληλες επαναλήψεις του η διαμαρτυρία γίνεται εμφανέ

στερη, αλλά πέρα απ’ αυτήν εκφράζεται η αγανάκτηση του ποιητή για τον

 πόλεμο καθώς και η θλίψη του και ο πόνος για τα θύματα.

Τα ίδια συναισθήματα εκφράζουν και οι άλλες επαναλήψεις αυτούσιων 

στίχων. 

 Ακόμη, ο στ. 2 εκφράζει τρόμο από τους κρότους και η άμεση επανάλη

ψήτου εντείνει αυτό το συναίσθημα. 

Σο ίδιο επιτυγχάνει και η άμεση επανάληψη του στ. 7, ο οποίος εκφράζει

 υπαρξιακό φόβο. 

 Εκτός από τους στίχους που επαναλαμβάνονται αυτούσιοι, είναι και ο

 τελευταίος στίχος της πρώτης στροφής (στ. 4), που επαναλαμβάνεται στο

 τέλος της δεύτερης στροφής κάπως παραλλαγμένος. 

Η επανάληψη υπογραμμίζει τη διάρκεια του εφιάλτη του πολέμου, του 

οποίου τα επώδυνα γεγονότα αποτελούσαν καθημερινές τραυματικές ε

μπειρίες του ποιητή:αλλά και σημάδεψαν ολόκληρη τη ζωή του ποιητή.

 Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο ποιητής είναι λιτό (μάλιστα το κάνουν

 πιο περιορισμένο οι επαναλήψεις) και περιορίζεται σε ρήματα και ουσια

στικά, που εκφράζουν ενέργειες, καταστάσεις, πράγματα, ενώ δεν υπάρ

χει ούτε ένα επίθετο. 

Με τη χρήση ρημάτων και ουσιαστικών και τον αποκλεισμό των επιθέτων

ο ποιητής στοχεύει στο καίριο παραλείποντας το δευτερεύον και το επου

σιώδες.

  Οι προτάσεις είναι μικρές και κοφτές, απουσιάζει εντελώς η στίξη και χρησιμοποιείται μόνο ένας σύνδεσμος: μόνο.

Τα χαρακτηριστικά αυτά δίνουν στο λόγο την αίσθηση της ασθματώδους

 αγωνίας, ενώ υπάρχει χαλαρός λογικός ειρμός.

  Η λιτότητα χαρακτηρίζει το ποιητικό κείμενο όχι μόνο γλωσσικά,

 αλλά και στιχουργικά: το ποίημα είναι ολιγόστιχο και οι 14 στίχοι του εί

ναι πολύ μικροί.

  Η λιτότητα και η ελλειπτικότητα του ποιήματος σε όλα τα επίπεδα, η α

πουσία σημείων στίξης και συνδέσμων και η χρήση της εικόνας ως κύριου

 εκφραστικού μέσου είναι, πέρα από το θέμα, γνωρίσματα που εντάσσουν

 το ποίημα στη σύγχρονη ποίηση.

 Ωστόσο, στο ποίημα δεν υπάρχουν καθαρά υπερρεαλιστικά στοιχεία: οι 

εικόνες δεν είναι πλάσματα της ελεύθερης από το λογικό φαντασίας, 

αλλά προέρχονται από την πραγματικότητα και κυρίως δεν ακολουθείται

 από τον ποιητή το σύστημα της αυτόματης γραφής.

Παράλληλα κείμενα: 

Εγώ δεν είμαι ποιητής …………………………………………………. 

Οι ποιητές δεν ρυπαίνουν με δάκρυα τις κρυστάλλινες πολιτείες. Αγρυ

πνούν με το βλέμμα τους ίσο και αθόλωτο για να μετρούν τις φρικιάσεις 

του φωτός και τους παλμούς του σύμπαντος.

 Γ. Ρίτσος, Το τραγούδι της αδελφής μου 

 

Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε, σημαίνει εγκαταλείπουμε τον 

αγώνα Παρατάμε τη χαρά στους ανίδεους 

Τις γυναίκες στα φιλιά του ανέμου Και στη σκόνη του καιρού σημαίνει 

πως φοβόμαστε Και η ζωή μας έγινε ξένη Ο θάνατος βραχνάς 

 Γ. Σαραντάρης, Δεν είμαστε ποιητές 

Να συγκρίνετε την αποκήρυξη της ποιητικής ιδιότητας, όπως προβάλλε

ται στα παραπάνω ποιήματα και στο ποίημα του Μίλτου Σαχτούρη 

 

Οι στίχοι αυτοί μπορεί και να ‘ναι οι τελευταίοι 

Οι τελευταίοι στους τελευταίους που θα γραφτούν Γιατί οι μελλούμενοι 

ποιητές δε ζούνε πια.

Αυτοί που θα μιλούσανε πεθάναν όλοι νέοι

 Σα θλιβερά τραγούδια τους γενήκανε πουλιά

 σε κάποιον άλλον ουρανό που λάμπει ξένος ήλιος 

Γενήκαν άγριοι ποταμοί και τρέχουνε στη θάλασσα

Και τα νερά τους δεν μπορείς να ξεχωρίσεις στα θλιβερά τραγούδια τους

 φύτρωσε ένας λωτός Να γεννηθούμε στο χυμό τους εμείς πιο νέοι. 

Μ. Αναγνωστάκης, Επίλογος 

Πώς αντιμετωπίζει ο Αναγνωστάκης τη σχέση ποιητικής τέχνης και επο

χής στο παραπάνω ποίημα; 

(το ποίημα αυτό γράφτηκε το 1951, μετά τον εμφύλιο).

 

Ήμουνα ο Νικηφόρος στην αρχή. Μετά, με δολοφόνησαν,

 Η μια ψυχή μου, αυτή που ήταν με τα λουλούδια που έβγαζε κάθε άνοιξη

 φτερά και περιφέρονταν γύρω από το Θεό κρατώντας το λαγούτο της πέ

θανε αμέσως. Η άλλη, πρόφτασε είδε το δολοφόνο, και, τουλάχιστο, πριν 

γίνει γύρω απ’ τον ήλιο διάφανος άνεμος, περιστρέφοντας το βλέμμα σε 

όλα τα σημεία της γης, διαμαρτυρήθηκε. 

Νικηφόρος Βρεττάκος, Διαμαρτυρία, 1974

 Να συγκρίνετε τα δύο ποιήματα ως προς τη συναισθηματική κατάσταση 

των ποιητών τους που εκφράζουν.

Μίλτος Σαχτούρης «Ο στρατιώτης ποιητής»

https://latistor.blogspot.com/2012/07/blog-post_19.html

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο

 (1958) κι εκφράζει τα αισθήματα της φρίκης και του φόβου, που κυρι

αρχούν στην ποίηση του Σαχτούρη και δίνουν μια ζωντανή εικόνα της επο

χής του.

Δεν έχω γράψει ποιήματα

μέσα σε κρότους

μέσα σε κρότους

κύλησε η ζωή μου

Τη μιαν ημέρα έτρεμα

την άλλην ανατρίχιαζα

μέσα στο φόβο

μέσα στο φόβο

πέρασε η ζωή μου

Δεν έχω γράψει ποιήματα

δεν έχω γράψει ποιήματα

μόνο σταυρούς

σε μνήματα

καρφώνω

Ένα ποίημα κραυγή του Μίλτου Σαχτούρη, ένα ποίημα που αποδίδει με 

τον πλέον εναργή τρόπο τη φρίκη που βίωσε ο ίδιος ο ποιητής, αλλά 

και όλοι οι Έλληνες, τα χρόνια της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου.

Ο Σαχτούρης δηλώνει εμφατικά πως δεν έχει γράψει ποιήματα, θέλο

ντας να τονίσει στους αναγνώστες του πως ό,τι έχει πρώτιστη σημασία 

δεν είναι η ποιητική του παραγωγή, αλλά οι σκληρές συνθήκες υπό τις ο

ποίες έζησε τη ζωή του. 

Τα ποιήματά του δεν είναι παρά καταγραφές ε

πώδυνων κι εφιαλτικών βιωμάτων, που δε θα πρέπει να εξε

τάζονται ως ποιητικά δημιουργήματα, αλλά ως ντοκουμέντα μιας 

αιματηρής ιστορικής περιόδου.

Δεν έχω γράψει ποιήματα

μέσα σε κρότους

μέσα σε κρότους

κύλησε η ζωή μου

Η ζωή του Σαχτούρη πέρασε μέσα σε κρότους, μέσα σ’ ένα πολεμικό

 πανδαιμόνιο εκρήξεων, πυροβολισμών, κραυγών και θρήνων. 

Η ποιητική του παραγωγή, επομένως, δεν μπορεί να εξετάζεται ως φιλολο

γική ενασχόληση ενός ανθρώπου που ζει και δημιουργεί σε μια ειρηνι

κή περίοδο. 

Η ποιητική του παραγωγή συνίσταται στην αποτύπωση του πόνου και της

 απελπισίας ενός ανθρώπου που δεν έχει τη δυνατότητα να ζήσει, 

όπως θα το επιθυμούσε κι όπως θα έπρεπε.

Ο Σαχτούρης παλεύει να επιβιώσει σε μια χώρα που βρίσκεται υπό την κυ

ριαρχία του μίσους και του θανάτου. 

Η ζωή του δεν έχει ευχάριστες στιγμές και φιλόδοξες προοπτικές, το μό

νο του μέλημα είναι να επιβιώσει ακόμη μια μέρα μέσα στο πεδίο μά

χης, που κάποτε ήταν η πατρίδα του.

Τη μιαν ημέρα έτρεμα

την άλλην ανατρίχιαζα

μέσα στο φόβο

μέσα στο φόβο

πέρασε η ζωή μου

Ο ποιητής ζει τα δύσκολα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, τον εμφύλιο

 πόλεμο που χώρισε την Ελλάδα σε δύο στρατόπεδα, καθώς και 

τις διώξεις της πρώτης μετεμφυλιακής περιόδου.

 Ένας παρατεταμένος εφιάλτης για τη χώρα όπου ο θάνατος παραμόνευε 

σε κάθε βήμα. Εκτελέσεις, δολοφονίες, θάνατοι από την πείνα και τις 

κακουχίες, θάνατοι στο πεδίο μάχης.

Η ζωή του Σαχτούρη περνά έτσι μέσα στο φόβο, μέσα σε μια κατάστα

ση ισχυρού φόβου που παρέλυε κάθε δημιουργική διάθεση και κάθε πι

θανότητα αισιοδοξίας κι ελπίδας.

 Ο ποιητής αντικρίζει παντού τη σκληρότητα, τη μοχθηρία των ανθρώπων

 και το μίσος που τους ωθούσε να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον.

Ο ποιητής τρέμει από φόβο για τη ζωή του και ανατριχιάζει μπροστά 

στη σκληρότητα με την οποία γίνονταν οι δολοφονίες των συνανθρώπων

 του.

Δεν έχω γράψει ποιήματα

δεν έχω γράψει ποιήματα

μόνο σταυρούς

σε μνήματα

καρφώνω

Υπό αυτές τις συνθήκες η δήλωση του ποιητή πως δεν έχει 

γράψει ποιήματα, που επαναλαμβάνεται τρεις φορές, γίνεται 

απόλυτα κατανοητή.

 Ο Σαχτούρης, λοιπόν, δεν έχει γράψει ποιήματα, το μόνο που έκανε με

 τις ποιητικές του συνθέσεις ήταν να καρφώνει σταυρούς σε μνήματα.

Κάρφωσε με τις λέξεις του σταυρούς στα μνήματα όλων εκείνων των αν

θρώπων που πέθαναν ή σκοτώθηκαν στα χρόνια των πολέμων, στα μνή

ματα των ονείρων που είχε για τη ζωή του και τα είδε να ματαιώνο

νται ένας προς ένα, στα μνήματα των ελπίδων που είχε για το μέλλον

 της πατρίδας του, μα διαψεύστηκαν.

Ο Σαχτούρης δεν αντιμετωπίζει τις συνθέσεις του ως ποιήματα, αλλά 

ως μαρτυρίες, ως διαρκείς υπενθυμίσεις των φρικτών εκείνων εμπει

ριών που έζησε ο ίδιος και οι άνθρωποι της εποχής του.

 Δε θέλει, δηλαδή, να χαρακτηρίζονται οι συνθέσεις του ως ποιήματα, 

καθώς μέσα σ’ αυτές έχει καταθέσει τα πιο πικρά βιώματα της ζωής 

του, έχει καταγράψει τον πόνο και το φόβο που δυνάστευσε τη ζωή χιλιά

δων ανθρώπων.

Έγραψε τα ποιήματά του, όχι για να δοξαστεί ως ποιητής, αλλά για να

 τιμήσει όλους εκείνους του ανθρώπους που σκοτώθηκαν, προτού να 

ζήσουν έστω και τις πιο απλές ευτυχίες, τα έγραψε για να θυμίζει 

στις επόμενες γενιές τη δυστυχία που βίωσαν οι Έλληνες εξαιτίας των 

πολέμων.

Η τρίτη στροφή του ποιήματος, άλλωστε, αποσαφηνίζει και τον

 τίτλο του ποιήματος «Ο στρατιώτης ποιητής», καθώς μας βοηθά να

 κατανοήσουμε καλύτερα πως αντιλαμβανόταν ο Σαχτούρης τον εαυτό 

του και το έργο του. 

Ο Σαχτούρης συνέθεσε τα ποιήματά του με πλήρη επίγνωση του χρέ

ους του απέναντι στους συνανθρώπους του. 

Υπήρξε επομένως ένας συνεπής στρατιώτης που αγωνίστηκε, με 

το δικό του τρόπο, καταγγέλλοντας τις άθλιες συνθήκες που επικράτη

σαν εκείνα τα χρόνια, καταγράφοντας τις επώδυνες εμπειρίες των Ελλή

νων και φροντίζοντας ώστε οι θυσίες τους να διατηρηθούν στη συλλογι

κή μνήμη.

 Αντιμέτωπος με τα πλέον φρικιαστικά εγκλήματα που γνώρι

σε ποτέ αυτός ο τόπος ο ποιητής θέλησε να παλέψει, με το πενιχρό έστω 

μέσο της ποίησης, ώστε τίποτε από αυτά τα βιώματα των Ελλήνων να μην

 ξεχαστεί.

Στο ποίημα αυτό ο Σαχτούρης καταφεύγει σε συχνές επαναλήψεις στίχων θέλοντας να μεταδώσει με έμφαση το μήνυμά τους. 

Έτσι, η τριπλή επανάληψη του στίχου «δεν έχω γράψει ποιήματα» φανε

ρώνει τη βαρύτητα που δίνει ο ποιητής σ’ αυτή του τη δήλωση.

 Είναι,επομένως, εξαιρετικά σημαντικό για τον ποιητή να μην αντικρίζου

με τους στίχους του ως ποιήματα, σκέψη που μας παραπέμπει 

στο ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου «Ποίηση 1948»,

 όπου διαβάζουμε το εξής: 

«τούτη η εποχή / του εμφυλίου σπαραγμού / δεν είναι εποχή /

 για ποίηση / κι’ άλλα παρόμοια». 

Ο Σαχτούρης, όπως κι ο Εγγονόπουλος, θεωρεί πως η εποχή του πολέμου 

δεν είναι μια εποχή για ποιητικές και φιλολογικές ενασχολήσεις. 

Οι στίχοι του λοιπόν, δεν είναι ανούσια ποιητικά δημιουργήματα, αλλά

 κάτι πολύ πιο καίριο, είναι σταυροί που καρφώνει ο ποιητής πάνω σε

 μνήματα. 

Είναι ο τρόπος του ποιητή για να τιμήσει τους νεκρούς του, 

για να κρατήσει τη θυσία τους αλώβητη απ’ το πέρασμα του χρόνου.

Η επανάληψη των στίχων «μέσα σε κρότους» και «μέσα στο φόβο»

 αποδίδει τις συνθήκες μέσα στις οποίες έζησε ο ποιητής.

 Ενώ με 

τους παρόμοιους στίχους «κύλησε η ζωή μου» και «πέρασε η ζωή 

μου», γίνεται ακόμη πιο σαφές πως ο Σαχτούρης έχασε το μεγαλύτερο μέ

ρος της ζωής του, μέσα στο φόβο και την ταραχή του πολέμου, χωρίς 

να έχει την ευκαιρία να βιώσει όλες εκείνες τις ευτυχίες που συνιστούν 

την ξεχωριστή ομορφιά της ζωής.

Με λιτά εκφραστικά μέσα και με απλές καθημερινές λέξεις ο ποιητής

 κατορθώνει να μας δώσει με παραστατικό τρόπο το φόβο που κυριάρχη

σε στη ζωή του και την απουσία οποιασδήποτε ευτυχίας. 

Μέσα στον πόλεμο, φοβούμενος διαρκώς για τη ζωή του, πέρασε τα 

περισσότερα χρόνια του ο ποιητής, βρίσκοντας ως μόνη δικαίωση το

 ποιητικό του έργο, που ήταν ο δικός του τρόπος να αντισταθεί στο 

καταστροφικό μίσος του πολέμου.

 Εκεί που η λαίλαπα του πολέμου κατέστρεφε ζωές και όνειρα, 

ο ποιητής έστηνε μικρά μνήματα, θέλοντας μ’ αυτά να τιμήσει τους 

συνανθρώπους του και τις ζωές που χάθηκαν τόσο μάταια.

μέσα σε κρότους
μέσα σε κρότους
κύλησε ἡ ζωή μου

Τὴ μιὰν ἡμέρα ἔτρεμα
τὴν ἄλλην ἀνατρίχιαζα
μέσα στὸ φόβο
μέσα στὸ φόβο
πέρασε ἡ ζωή μου

«Ὁ στρατιώτης ποιητής», Μίλτος Σαχτούρης, από τη συλλογή «Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο κόσμο», 1958Δὲν ἔχω γράψει
ποιήματα
δὲν ἔχω γράψει ποιήματα
μόνο σταυροὺς
σὲ μνήματα καρφώνω»

 Στις 29 Ιουλίου 1919 γεννήθηκε ο Μίλτος Σαχτούρης, ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές, τιμημένος με τρία κρατικά βραβεία. 

Στο τέταρτο έτος της Νομικής το 1944 αποφάσισε να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο και να αφοσιωθεί στη μεγάλη του αγάπη: την ποίηση.

Έχοντας ήδη από το 1938 δημοσιεύσει με το ψευδώνυμο «Μίλτος Χρυσάνθης» ένα διήγημα στο περιοδικό «Εβδομάδα», ο Σαχτούρης πρωτοέγραψε ποίηση το 1941. Δυο χρόνια αργότερα γνώρισε τους Οδυσσέα Ελύτη και Νίκο Εγγονόπουλο και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον τελευταίο. 

Ήταν, όμως, ο Ελύτης εκείνος που τον παρότρυνε να εμφανιστεί στο χώρο των γραμμάτων ως ποιητής, στο περιοδικό «Τα Νέα Γράμματα» το 1944.

Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Η Λησμονημένη», βιβλίο, το οποίο «είναι αφιερωμένο σε αυτή τη γυναίκα, η οποία επανέρχεται και σε άλλα ποιήματά μου αργότερα μέχρι τα Εκτοπλάσματα», όπως θα δηλώσει αργότερα ο ίδιος. 

Το 1948 εξέδωσε τη συλλογή «Παραλογαίς» και ακολούθησαν πολλές άλλες, με κορυφαία για πολλούς την «Με το πρόσωπο στον τοίχο» το 1952.

Αν και στην αρχή τουλάχιστον της μακρόχρονης πορείας του κατακρίθηκε από πολλούς, ειδικά από τους ποιητές της γενιάς του ’30, οι κριτικοί δεν άργησαν να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στο έργο του σημαντικού αυτού ποιητή. 

Όσον αφορά τα κυρίαρχα θέματα του έργου του, αυτά αφορούν την περίοδο της κατοχής και της μεταπολεμικής εποχής. 

Ο Σαχτούρης θεωρείται ότι επηρεάστηκε σημαντικά από το κίνημα του υπερρεαλισμού, αν και παρά τη κυρίαρχη θέση του παραλόγου και του συμβολισμού στα ποιήματά του, δεν θεωρείται ότι εντάχθηκε ποτέ πλήρως στο ρεύμα αυτό.

 

Διαβάστε ακόμα:

• Ποιήματα 1945-1998
• Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια
• Έκτοτε
• Καταβύθιση

Τιμήθηκε με τρία βραβεία: Το 1956 με το Α' Βραβείο του διαγωνισμού «Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές» της RAI για τη συλλογή του «Όταν σας μιλώ», το 1962 με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Τα Στίγματα» και το 1987 με το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Εκτοπλάσματα».

 Έργα του Σαχτούρη έχουν μεταφραστεί στη γαλλική, αγγλική, ιταλική, γερμανική, πολωνική και βουλγαρική και ποιήματά του 

έχουν μελοποιηθεί από τους Μάνο Χατζιδάκι, Αργύρη Κουνάδη, Γιάννη Σπανό, Κυριάκο Σφέτσα και Νίκο Ξυδάκη.

O Βρασίδας Καραλής σε κείμενό του στο περιοδικό «Διαβάζω» με τίτλο «Το μυστήριο της ένοχης συνείδησης στην ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη», αναφέρει: 

«Κανένας άλλος ποιητής μας δεν έχει ποτίσει τις εμπειρίες του στην αποσαθρωτική μαγγανεία της ενοχής όσο ο Μ. Σαχτούρης. 

Οσο και αν άλλοι ερωτοτρόπησαν με αυτό το ρίζωμα, όπως λόχου χάρη ο Δ. Σολωμός στον «Λάμπρο», ο Κ. Καβάφης στα πρώιμα ποιήματά του, ο Κ. Καρυωτάκης στα τελευταία του ποιήματα, όλοι αυτοί βρήκαν τρόπο να ξεφύγουν ή να υπεκφύγουν τον τρομακτικό φόβο του εξατομικευμένου οράματος που γεννάει την ενοχή και τη μετατρέπει σε βάση πνευματικότητας. 

Ο Σολωμός απέδρασε σε μια άσαρκη και άφυλη anima mundi· Ο Καβάφης σε έναν ερωτισμό της περιέργειας για το ανδρικό σώμα, ενώ ο Καρυωτάκης κατέφυγε στη λαγνεία του κατοπτριζόμενου κορμιού του.

Μπορεί όμως κάποιος να αισθάνεται ενοχή μόνο και μόνο επειδή μισεί τη μητέρα του ή επειδή είναι ομοφυλόφιλος ή επειδή δεν είναι ωραίος σαν τον Απόλλωνα;… Αυτές οι επιδερμικές και ανόητες φοβίες δεν διανοίγουν ποτέ την ατομική εσωτερικότητα στη θεωρία της ίδιας της τυχαιότητας και μοναξιάς· δεν στρέφουν το υποκείμενο προς τον εαυτό του. Το απομονώνουν σε ένα δωμάτιο, απ' όπου μοίρεται και κλαίγεται επειδή δεν αρέσει, επειδή το φαινόμενο δεν θεμελιώνει μια σχέση ελκτική προς το βλέμμα που το αντικρίζει. Από αυτές δυστυχώς τις παιδικές αφέλειες, με όλη τη γοητεία της αμέριμνης αθωότητας, είναι γεμάτη η ποίηση, και ειδικά η ελληνική σε βαθμό απελπισίας.

Με τον Μ. Σαχτούρη όλα αυτά καταρρέουν και διαλύονται· και μαζί του οι δημοτικοφανείς τρόποι μιας ύπαρξης χωρίς εσωτερικές σχέσεις, συγκρούσεις και διλήμματα. 

Πρώτη λογοτεχνική αφετηρία του έργου του είναι ο παραμερισμός της τοπιογραφίας του Οδ. Ελύτη, του Γ. Σεφέρη, του Α. Εμπειρίκου, ακόμα και του Ν. Εγγονόπουλου.

 Σε όλη τη γλωσσική ευφορία και ευτοπία αυτών των συγγραφέων, την πίστη τους στην αρτιμέλεια της γλώσσας και την τελειοποιησιμότητα του κόσμου διά του μύθου, ο Μ. Σαχτούρης αντιτάσσει ένα κολαστήριο ψυχών, μια ακοινώνητη γλώσσα, το άσμα μιας ρημαγμένης Κασσάνδρας».

Ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη μπορείτε να διαβάσετε εδώ 

Ο στρατιώτης ποιητής του Μίλτου Σαχτούρη και ο στρατιώτης φωτογράφος Γεώργιος Προκοπίου

https://www.catisart.gr/o-stratiotis-poiitis-toy-miltoy-sachtoyri-kai-o-stratiotis-fotografos-georgios-prokopioy

28 Οκτωβρίου 2018

https://www.catisart.gr/o-stratiotis-poiitis-toy-miltoy-sachtoyri-kai-o-stratiotis-fotografos-

georgios-prokopioy/

Δεν έχω γράψει ποιήματα

μέσα σε κρότους
μέσα σε κρότους
κύλησε η ζωή μου.

Την μιαν ημέρα έτρεμα,
την άλλην ανατρίχιαζα
μέσα στο φόβο,
μέσα στο φόβο
πέρασε η ζωή μου.

Δεν έχω γράψει ποιήματα,
δεν έχω γράψει ποιήματα,
μόνο σταυρούς
σε μνήματα
καρφώνω.

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο (1958) κι εκφράζει τα αισθήματα της φρίκης και του φόβου, που κυριαρχούν στην ποίηση του Σαχτούρη και δίνουν μια ζωντανή εικόνα της εποχής του.

Ένα ποίημα – κραυγή του Μίλτου Σαχτούρη, ένα ποίημα που αποδίδει με τον πλέον εναργή τρόπο τη φρίκη που βίωσε ο ίδιος ο ποιητής, αλλά και όλοι οι Έλληνες, τα χρόνια της Κατοχής και του εμφυλίου πολέμου.

Ο Σαχτούρης δηλώνει εμφατικά πως δεν έχει γράψει ποιήματα, θέλοντας να τονίσει στους αναγνώστες του πως ό,τι έχει πρώτιστη σημασία δεν είναι η ποιητική του παραγωγή, αλλά οι σκληρές συνθήκες υπό τις οποίες έζησε τη ζωή του.

 Τα ποιήματά του δεν είναι παρά καταγραφές επώδυνων κι εφιαλτικών βιωμάτων, που δε θα πρέπει να εξετάζονται ως ποιητικά δημιουργήματα, αλλά ως ντοκουμέντα μιας αιματηρής ιστορικής περιόδου.

***

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Γεώργιος Προκοπίου

Λίγο μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το Γενικό Επιτελείο Στρατού με ανακοινώσεις του ζητούσε για εθελοντική κατάταξη φωτογράφους και κινηματογραφιστές για το μέτωπο. Μέσα στο γενικό κλίμα ενθουσιασμού που επικρατούσε τότε, πολλοί ήταν αυτοί που ανταποκρίθηκαν άμεσα.

 Ανάμεσά τους και ο Σμυρνιός ζωγράφος Γιώργος Προκοπίου, που είχε έρθει πρόσφυγας μετά το 1922. Ενώ ορισμένοι πολιτικοί και μεγαλοαστοί «θυμήθηκαν» ότι έπρεπε να στείλουν τα παιδιά τους στο εξωτερικό για σπουδές, για να αποφύγουν τη στράτευση, ο Προκοπίου, σε προχωρημένη πια ηλικία και πάσχοντας από άσθμα και βρογχίτιδα, επιδιώκει με κάθε τρόπο να πάει.

Μετά την αρχική απόρριψη της αίτησής του δεν το βάζει κάτω. Χρησιμοποιεί διάφορα μέσα και φτάνει μέχρι τον Μεταξά για να του δοθεί η άδεια. Και τελικά το πετυχαίνει.

 Στο μέτωπο ο Προκοπίου τράβηξε έναν ικανό αριθμό φωτογραφιών, που θα αποτελούσαν τη βάση για αντίστοιχους ζωγραφικούς πίνακές του. 

Θα πεθάνει τελικά στα παγωμένα βουνά της Βόρειας Ηπείρου, στις 20 Δεκεμβρίου 1940, ενώ ζωγράφιζε εκ του φυσικού το χιονισμένο Αργυρόκαστρο.

Ο Γεώργιος Προκοπίου (1876-1940) ήταν σημαντικός Έλληνας ζωγράφος, φωτογράφος και κινηματογραφιστής. Υπήρξε κατεξοχήν πολεμικός ζωγράφος.

Πέθανε από συγκοπή στις 20 Δεκεμβρίου 1940 κοντά στο Τεπελένι της Αλβανίας, εξαντλημένος από τις κακουχίες των επιχειρήσεων και τις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες. 

Μίλτος Σαχτούρης, Τα κουρασμένα τ’ άλογα χιλιάδες κουρασμένα δάχτυλα τα δείχνουν κι ακόμα παραπάνω από τη δίψα του ο Ποιητής

July 12, 2012, 7:01 pm

 Next  Έκτωρ Κακναβάτος, Πώς αντέχεις πέφτοντας στην πύλη του Αυγούστου; Κόφτ’ το λοιπόν να τελειώνουμε!

 Previous  Νίκος Καρούζος, Γραμματική της αγωνίας όταν τα φωνήεντα πλεονάζουν την αθώα πραγματικότητα υπονομεύοντας

Σήκω από το κρεβάτι Λάζαρε σου κάνουν δώρο  Πουλιά απελπισμένα δεμένα με σκληρές άσπρες κλωστές σ’ ένα λιβάδι τρυφερό με ανεμώνες όπου μεσ’ απ’ το σύννεφο βγαίνει ένα πουλί πολύ πικρό πολύ λαμπερό πολύ φοβισμένο

 [Μακριά σ’ έναν άλλο κόσμο, στο στήθος φυτρώνουν κοπάδια μαργαρίτες. Εκεί δυο άνθρωποι ψιθυρίζουν: τι κάνει την καρδιά μας καρφώνει; Ναι την καρδιά μας καρφώνει! Ώστε λοιπόν είναι Ποιητής, κληρονόμος πουλιών που πρέπει, έστω και με σπασμένα φτερά να πετάει. Για του λόγου το αληθές…]

Λάζαρος (από την ποιητική συλλογή ΠΑΡΑΛΟΓΑΙΣ 1948)

«Είναι όλα νέα σήμερον

έτος δωρήματα ελπίδες

και μόνον την καρδίαν μου

αρχαίαι δέρουν καταιγίδες»

 

Βροχή μεσ’ στις στοές βροχή

χαλάζι μέσα στ’ αυτοκίνητα

με παγωμένα πόδια

για δες πώς σε κοιτάζει ο φρουρός

φωτογραφίες θάνατοι ελπίδες

 

Κάρβουνα μέσα στην καρδιά του Λάζαρου

Σήκω από το κρεβάτι Λάζαρε

σου κάνουν έναν τόπο μακρινό

ένα λιβάδι τρυφερό με ανεμώνες

ένα λιβάδι τρομερό

σήκω απ’ το κρεβάτι Λάζαρε

Λάζαρε εργοστασιάρχη Λάζαρε κακέ

Λάζαρε γίνε ποταμός της άνοιξης

γίνε σκουλαρίκι γίνε σίφουνας

αγάπησε τη ζωή.

 

«Είναι όλα νέα σήμερον»

για δες πώς σε κοιτάζει ο φρουρός

φωτογραφίες θάνατοι ελπίδες

«και μόνον την καρδίαν μου

αρχαίαι δέρουν καταιγίδες»

 

Το εργοστάσιο

Εργοστάσιο εργοστάσιο

νύχτας και φωτιάς

με ήλιους μεγάλους από τριαντάφυλλα

πυροσβεστικές σκάλες

λεύκες-φαντάσματα με κόκκινα φύλλα

πουλιά απελπισμένα δεμένα με σκληρές

άσπρες κλωστές

φριχτά παιχνίδια.

 

Η νύφη

χαμογελάει

με λεκιασμένο μπράτσο

με ραγισμένο χέρι

με τα βαμμένα νύχια

στην προκυμαία πλάι-πλάι το βαπόρι

και παρακάτω η τρικυμία

και παρακάτω ο πνιγμένος

 

Αυτός Εκείνη

 

Τα κουρασμένα τ’ άλογα πλάι στη βρύση

η δίψα

κι ακόμα παραπάνω από τη δίψα

 

Ο Ποιητής

 

Είχε  τους κήπους του κρυμμένους μεσ’ στο στόμα του

που κάηκε και γέμισε καπνούς τη χώρα

 

Εργοστάσιο εργοστάσιο

φρίκης και φωτιάς

 

Κάποτε οι γυναίκες

Κάποτε μεσ’ απ’ το σύννεφο βγαίνει ένα πουλί περνάει πάνω απ’ τα σπίτια και κατεβαίνει στην πόλη

άλλοτε χρόνια έμεινε φυλακισμένο μεσ’ στο φεγγάρι

γι’ αυτό κι είναι πολύ πικραμένο πολύ λαμπερό

μ’ ένα μεγάλο μονάχα όμορφο γυναικείο μάτι

Μεσ’ απ’ το σύννεφο κατεβαίνει μεσ’ στη βροχή

περνάει σα φάντασμα πάνω απ’ τα σπίτια

στους δρόμους το κράζουν πουλί πουλί της βροχής

δεν στέκεται πουθενά γιατί αν σταθεί

χιλιάδες σκορπισμένα δάχτυλα το δείχνουν

γιατί είναι ένα πουλί σκληρό που βάφτηκε με αίμα

π’ αγριεμένο στην πόλη κατεβαίνει με τη βροχή

κι ένα πανέμορφο έχει γυναικείο μάτι

 

Γι’ αυτό και οι γυναίκες ταράζονται μόλις το δουν

άλλες όμως το κρύβουν μεσ’ στους καθρέφτες τους

άλλες το κρύβουν σε βαθιά συρτάρια

κι άλλες βαθιά μες στο σώμα τους

έτσι δε φαίνεται

δεν το βλέπουν οι άνδρες που τις χαϊδεύουν το βράδυ

ούτε το πρωί σαν ντύνονται μπροστά στον καθρέφτη

δεν το βλέπουν

γιατί είναι ένα πουλί πολύ πικρό πολύ λαμπερό

πολύ φοβισμένο.

 

 [επιλογές λέξεων από ποιητικές συλλογές του Μίλτου Σαχτούρη, για να κριθεί κάθε Άνοιξη από τη χαρά της, από το χρώμα του το κάθε λουλούδι, απ’ το ανατρίχιασμά του το κάθε φιλί και η Ποίηση απ’ τον πρωτογενή της λυρισμό καθώς είναι ο μαγικός εκείνος χώρος στον οποίο αποτυπώνεται η λανθάνουσα έστω, κοινή όμως ανθρώπινη ανάγκη για ουρανό…όπου ΔΥΟ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ψιθυρίζουν: τι κάνει; την καρδιά μας καρφώνει; Ναι την καρδιά μας καρφώνει! Ώστε λοιπόν είναι ποιητής!]

Έκτωρ Κακναβάτος, Πώς αντέχεις πέφτοντας στην πύλη του Αυγούστου; Κόφτ’ το λοιπόν να τελειώνουμε!

July 26, 2012, 2:26 am

 Next  Νίκος Καρούζος, Ο περιούσιος Παπαδιαμάντης κι ένας μεγάλος νερόλακκος που καθρεφτίζει τ’ αστέρια

 Previous  Μίλτος Σαχτούρης, Τα κουρασμένα τ’ άλογα χιλιάδες κουρασμένα δάχτυλα τα δείχνουν κι ακόμα παραπάνω από τη δίψα του ο Ποιητής

Στον άλλο γύρο κάποιοι δίκαιοι κερδίζουν την τοξίνη τους κι άλλα τέτοια που υπάρχουν ίσα για να στέκεσαι σ’ εκείνο το θαυμαστικό από κοινό χαρτί που σου επιφυλάσσουν στο τέλος

[Μα πού είναι λοιπόν τα τόξα που μας ξέσκισαν τον νου; Δεν υπάρχουν ξίφη για άλλες πληγές; Πού πήγαν λοιπόν οι άγγελοι; Τόσο πολύ προσπεράσαμε τα κυανά όνειρα των φτερών τους; Ποιο κορυφαίο σπόνδυλο απ’ τη σιωπή δεν έχουμε; Σφαγμένη εντός μας μια ερώτηση δεν λέει να σωπάσει. Αρχέγονο εργαλείο πλειστόκαινο μια κοφτερή προεξοχή στο πάθος μου, απλώνει ο χρόνος στο λιθόστρωτο… Πού θα πιάσει ρίζα αυτό το σπέρμα; Εντός μου η νύχτα ταξιδεύει στα ύφαλα του ονείρου]

Θαυμαστικό από χαρτί (από τη συλλογή ΔΙΗΓΗΣΗ)

Οι φωνές

τα φυσικά τα ενάλια

τα παρασυμπαθητικά μου

όταν φυσάει εκείνος ο εκδικητικός άνεμος

κι αφήνεται στην τύχη το κοβάλτιο

ρεμβώδες

οι μύστες κι άλλα ραδιενεργά πολύεδρα

οι φρένες σου ασταμάτητες κι η διαδήλωση

μισή αφίσα, πες λεμονοδάσος μέσα σου,

η άλλη μισή το κάτι σάπιο της Δανίας

οι χειρονομίες των άπληστων που εισάγονται

στα γενικά έξοδα με ιεροπραξίες

πιάνεσαι στα δίκρανα

χορωδίες αχινών καγχάζουν

κι οι Διάκριοι.

Πώς αντέχεις;

 

Στον άλλο γύρο κάποιοι δίκαιοι

κερδίζουν λέμε την τοξίνη τους

κι άλλα τέτοια που υπάρχουν

ίσα για να στέκεσαι στα πόδια σου.

Το κύκλωμά σου με τα πράγματα

η συστροφή του

η λογική του κυκλώματος

η ανάγκη για είδωλο

σαν πεινάς την αίσθηση

έστω σαρκώδης

όπως συγκεντρωτικός φακός

έστω εντερική

κι εκείνο το θαυμαστικό από κοινό χαρτί

που σου επιφυλάσσουνε

στο τέλος

 

Εξόν τα τζιτζίκια (από τη συλλογή ΔΙΗΓΗΣΗ)

Ούτε γι’ αυτό που σε γοήτευε,

το κουνέλι της φρυγμένης γης,

και πρόσφατα που στέγνωνε με τα τζιτζίκια

λήγοντας του Αυγούστου.

Ούτε γι’ αυτό ρωτάς

κι ούτε για τίποτα.

Ποιος ν’ απαντήσει άλλωστε από την αίσθηση

ερήμωσε κι η όχθη ετούτη.

Κι ίσως γι’ αυτό να είναι το χαλίκι

που βρήκε η λύπη μου σαν ήταν φεγγαρόφωτο

σε μονοπάτια

και μόνο της αράχνης η καρδιά ακουγόταν

βαθιά στο χώμα.

Ύστερα εσχίστη κι άνοιξε.

Το γέλιο του ένα μανιτάρι

πέρα ως την άκρη του ουρανού.

Ο τρόμος κάτω βιαστικός έπνιγε τα έμβια

εις διαταγήν Ηρώδη Αντύπα.

 

Εξόν τα τζιτζίκια που αντιστέκονταν

πέφτοντας στην πύλη του αυγούστου.

 

Χάθηκες μέσα σε κάτι άσπρο (από τη συλλογή ΔΙΗΓΗΣΗ)

Η φλόγα κόρωσε μόλις αγγίξανε δυο σύμφωνα

ο δρόμος στένευε με λέξεις ψόφιες

που μυρίζανε.

Χάθηκες μέσα σε κάτι άσπρο.

 

Τοίχοι, αφίσες, η πρώτη του μονόπρακτου:

ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΑΝΤΕΠΟΠΤΗΣ.

 

Σκεφτόμουνα πλάι σε ρουμπινέτα

το πρόβλημα του Αιγίσθου:

διαβήτες, Κλυταιμήστρες, τρίγωνα

τα τσιγάρα μου που τέλειωσαν

το πρόβλημα της αποχέτευσης

σε διαμερίσματα Ερινύων

το δυσκίνητο λεωφορείο

ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΑ - ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

το κοφτερό τσεκούρι

η μόνη λύση σε Μυκήνες.

 

Κόφ’ το λοιπόν να τελειώνουμε.

 

[επιλογές λέξεων από ποιητικές συλλογές του Έκτοτα Κακναβάτου, σε σένα που ποιος ξέρει πόσες φορές η λατρεία σου θα μου γίνει γέφυρα να περάσω απ’ την άβυσσο στο καυτερό γήινο αίμα. Και μόνο το βήμα μένει κατά σένα, το ελάχιστο μέτρο να σε ψάχνω, όχι να σε βρω. Σου φωνάζω: «σ’ όλα τα στέρνα κάρφωσε το φως κι ύστερα τίποτα πια εξόν το νόημά σου»]

ΠΗΓΗ: