https://www.youtube.com/watch?v=kk4ScrYgynY
Εκπομπή της ΕΡΤ για τον Γιάννη Σκαρίμπα από την σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου.
https://www.youtube.com/watch?v=vZM4A1NXjJo
ΤΟ ΣΟΛΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ-ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
https://www.youtube.com/watch?v=y7ID_4w5tuA&t=2s
ΕΑΥΤΟΥΛΗΔΕΣ-Γιάννη Σκαρίμπα Διονύση Τσακνή
https://www.youtube.com/watch?v=6xwHtDWqzLw
Βίντεο από βράβευση του Γιάννη Σκαρίμπα και ομιλία του ίδιου
ΤΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ-Διονύσης Τσακνής Γιώργος Μεράντζας
https://www.youtube.com/watch?v=3ahTAuEaLHs
ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ ~ Μπάσης ~(Γ Σκαρίμπας) ~ Anton ~ YouTube.
https://www.youtube.com/watch?v=p96KUyAbRDE&list=PLwKIHDVXu0eJd_o4Xza7FBpT-zf9ZwsL2
Ουλαλούμ - Γ. Σκαρίμπας, Γ. Σκιαδαρέσης, Ν. Άσιμος
Γ. Σκαρίμπας, «Άπαντες στίχοι- 1936-1970» και Δ. Τσακνής «Εαυτούληδες» | IANOS
Γιάννης Σκαρίμπας- Οι φίλοι (1977)
Φαντασία, Γιάννης Σκαρίμπας. Διαβάζει ο Π Φυσσούν..wmv
Γιάννης Σκαρίμπας, «Φαντασία»
ΔΕΣ:https://www.facebook.com/ERTarchive
ΔΕΣ :https://www.facebook.com/gianniskarimpas/
Πεζογράφος και ποιητής από τους πιο ιδιότυπους της γενιάς του μεσοπολέμου.
Γεννήθηκε το 1897 κι έζησε στη Χαλκίδα.
Στα γράμματα εμφανίστηκε με τη συλλογή διηγημάτων Καημοί στο Γριπονήσι. Άλλα πεζά έργα του: Το Θείο Τραγί (διηγήματα), Μαριάμπας (μυθιστόρημα), Το Σόλο του Φίγκαρο (μυθιστόρημα), Ο Ήχος του Κώδωνος (θέατρο).
Ποιητικά: Ουλαλούμ, Εαυτούληδες. Κατά το 1936 εξέδιδε το περιοδικό Νεοελληνικά Σημειώματα.
Το έργο του κυκλοφόρησε στη σειρά των εκδόσεων Νεφέλη.
Δημήτριος Γαλάνης (1879-1966), Αγροτικό Τοπίο, ξυλογραφία
Γιάννης Σκαρίμπας
Γιάννης Σκαρίμπας | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Γέννηση | 28 Σεπτεμβρίου 1893[1] Αγία Ευθυμία Φωκίδας |
Θάνατος | 21 Ιανουαρίου 1984[1] Χαλκίδα |
Εθνικότητα | Έλληνες |
Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | Νέα ελληνική γλώσσα[2] |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | συγγραφέας ποιητής |
Υπογραφή | |
![]() | |
Ο Γιάννης Σκαρίμπας (Αγία Ευθυμία Φωκίδος, 28 Σεπτεμβρίου 1893 – Χαλκίδα, 21 Ιανουαρίου 1984)[3] ήταν Έλληνας λογοτέχνης, κριτικός, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος. Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και ποικιλία, σημαδεύτηκε από την έντονη αντιδικία του με τις καθιερωμένες αξίες της ζωής και του αστικού πολιτισμού. Εισήγαγε επίσης υπερρεαλιστικά στοιχεία στην ελληνική πεζογραφία. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας.
Η ζωή του
Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας από την Αγία Ευθυμία της Φωκίδας, αφού ο πατέρας του, Ευθύμιος Σκαρίμπας, ήταν απόγονος αγωνιστών της Επανάστασης του 1821. Ξεκίνησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο σχολαρχείο του Αιγίου και τις ολοκλήρωσε στην Πάτρα στο Α' Γυμνάσιο Πατρών[4]. Υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο μακεδονικό μέτωπο, ως ανθυπασπιστής στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, όπου διακρίθηκε, τραυματίστηκε στο σβέρκο και παρασημοφορήθηκε. Διορίστηκε τελωνοσταθμάρχης στην Ερέτρια (πρώην Νέα Ψαρά) και το 1915 εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα, για να εργαστεί εκεί ως εκτελωνιστής, ενώ παράλληλα γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τότε παντρεύτηκε με την Ελένη Κεφαλινίτη και απέκτησαν πέντε παιδιά. Μετά το γάμο του και μέχρι το 1922 αποσπάστηκε στο τελωνείο της Ερέτριας[5].
Στα γράμματα εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του 1910 με ποιήματα και πεζά που δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά της Αθήνας και στις εφημερίδες Εύριπος και Εύβοια της Χαλκίδας, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός. Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση με το πραγματικό του όνομα έγινε το 1929, όταν έλαβε το Α΄ βραβείο διηγήματος για το πεζό Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα του Κωστή Μπαστιά[4]. Ο Γιάννης Σκαρίμπας ήταν ό σημαντικότερος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα γιατί τόσο το εικονοκλαστικό του ύφος όσο και ή ιδιόρρυθμη γλώσσα πού χρησιμοποίησε στα έργα του,προκάλεσε αίσθηση για την εποχή εκείνη. Βραβεύθηκε με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο λογοτεχνίας το 1976 (βλ. Βικιθήκη) για το αντιπολεμικό μυθιστόρημά του του, Φυγή προς τα εμπρός.
Ο μπαρμπα-Γιάννης Σκαρίμπας, όπως ήταν γνωστός στους φίλους του, έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταξίδεψε ελάχιστα. Κείμενά του υπάρχουν δημοσιευμένα και σε περιοδικά ενώ αρκετοί στίχοι του έχουν μελωποιηθεί[6]. Τα πιο γνωστά μελοποιημένα ποιήματά του είναι Σπασμένο καράβι, Ουλαλούμ και Εαυτούληδες για τα οποία που έγραψαν μουσική αντίστοιχα οι συνθέτες Γιάννης Σπανός, Νικόλας Άσιμος και Διονύσης Τσακνής[7]. Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 1984 και τάφηκε δημοσία δαπάνη στο κάστρο του Καράμπαμπα[5].
Το 1998 το σπίτι του όπου γεννήθηκε στην Αγία Ευθυμία ο Γιάννης Σκαρίμπας ανακηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί "χρειάζεται κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950, το κτίριο που γεννήθηκε ο Γιάννης Σκαρίμπας στην κοινότητα Αγ. Ευθυμίας Ν. Φωκίδας, ιδιοκτησίας της Κοινότητας, επειδή συνδέεται με έναν από τους αξιολογότερους Έλληνες λογοτέχνες του 20ού αιώνα"[8].
Το 1984 ιδρύθηκε στη Χαλκίδα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλοι Γ. Σκαρίμπα, με βασικούς στόχους την προβολή του έργου του Γιάννη Σκαρίμπα, η συγκέντρωση παντός είδους υλικού σχετικού με την εν γένει ζωή του, η δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου-Μουσείου στο όνομα του συγγραφέα, τη συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή της Χαλκίδας και όχι μόνο[9].
Η αυτοβιογραφία του
Ο Γιάννης Σκαρίμπας αυτοσυστηνόταν, με το προσωπικό ύφος που τον χαρακτήριζε, ως:
... συνταξιούχος τελωνειακός, διασαφιστής και τάχα λογοτέχνης αλλά και
Ανάξιος απόγονος ορεσίβιων προγόνων αναφερόμενος στην καταγωγή του από την Φωκίδα[10].
Σε ιδιόγραφο βιογραφικό σημείωμά του γράφει:
Εργογραφία
- Ό Καπετάν Σουρμελής ό Στουραίτης[μυθιστόρημα], διηγήματα (1930)
- Τράτα κουλουριώτικη, διηγήματα (1930).
- Καϋμοί στο Γριπονήσι[μυθιστόρημα], διηγήματα (1930)
- Στις πετροκολώνες το λιμάνι, διηγήματα (1931).
- ό διάβολος στην κάβιανη, διηγήματα (1932).
- Το θείο τραγί, διηγήματα (1933)
- Σκλάβος στην χαλκίδα, διηγήματα (1934).
- Μαριάμπας, μυθιστόρημα (1935)
- Ουλαλούμ, ποιήματα (1936)
- Φαντασία, ποιήματα (1937)
- Χαλκίδα, ποιήματα ιστορικά (1938)
- Το σόλο του Φίγκαρω, μυθιστόρημα (1939)
- Το μοντέλο, ποιήματα (1941)
- Ταμάρα, ποιήματα (1944)
- Εαυτούληδες, ποιήματα (1952)
- Ο ήχος του κώδωνος, θέατρο (1951)
- Το Βατερλώ δύο γελοίων, μυθιστόρημα (1959)
- Η μαθητευομένη των τακουνιών, τρεις νουβέλες (1961)
- Στον πάνω μαχαλά στα μαρουχλέικα, διηγήματα (1962).
- Πάπια του γυαλού, διηγήματα (1963).
- Ούλοι μαζί κι ό έρωτας, διηγήματα (1964).
- Μι μάχη που δεν πάρθηκε, διηγήματα (1965).
- Ό βοιδάγγελος. διηγήματα (1966).
- Ό καπετάν Γκρής, διηγήματα (1967).
- Βοϊδάγγελοι, ποιήματα (1968)
- Άπαντες στίχοι, ποιήματα (1970)
- Το ’21 και η αλήθεια, Η τράπουλα και Οι γαλατάδες, ιστορικά δοκίμια (1971–1977)
- Το ’21 καί ή αριστοκρατία του, ιστορικό δοκίμιο (1978)
- Ο σεβαλιέ σερβάν της Κυρίας, θέατρο (1971)
- Η περίπολος Ζ΄, διήγημα,χρονικό από τον Α΄ Παγκ. Πόλεμο (1972)
- Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα, διηγήματα (1973)
- Το ξάφνιασμα, ποιήματα (1974)
- Ή κυρά μου ή τρέλα, ποιήματα (1975)
- Φυγή προς τα εμπρός, μυθιστόρημα (1976)
- Ή Τράπουλα, δοκίμιο (1975)
- Τρεις άδειες καρέκλες, διηγήματα (1976)
- Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας, θέατρο (1977)
- Το βαπόρι, ποιήματα (1978)
- Τα πουλιά με το λάστιχο, μυθιστόρημα,χρονογραφήματα (1978)
- Τα καγκουρώ, θέατρο (1979)
- Στάδιον δόξης, ποιήματα (1979).
- Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό, αντιδιηγήματα (1979)
- Η κυρία του τραίνου, θέατρο (1980)
- Ο πάτερ Συνέσιος, θέατρο (1980)
Gallery
Παραπομπές
- ↑ 1,01,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12533220t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12533220t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ «Σκαρίμπας, Γιάννης (Αγία Ευθυμία Παρνασσίδας, 1893 ή 1897 - Χαλκίδα, 1984) - Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.». www.greekencyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,04,1 Βιογραφία Γ. Σκαρίμπα από το βιβλίο του Το Σόλο του Φίγκαρω, εκδ Νεφέλη, Αθήνα 1992
- ↑ 5,05,1 «Σκαρίμπας, Γιάννης, 1893-1984». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ galanta. «stixoi.info: Γιάννης Σκαρίμπας (Στιχουργός)». stixoi.info. Ανακτήθηκε στις 2017-10-06.
- ↑ Ρόκα, Κίκα Α.. «Ποιήματα του Γιάννη Σκαρίμπα που έγιναν τραγούδια». Ανακτήθηκε στις 2017-10-06.
- ↑ Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ / Φίλοι Γ. Σκαρίμπα». Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2021.
- ↑ από τη Μηχανή του χρόνου
- ↑ Ποντίκι ART, 24/1/2014
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Συλλογή ποιημάτων και διηγημάτων του Γιάννη Σκαρίμπα από την ιστοσελίδα Μικρός Απόπλους
- Ουλαλούμ από την ιστοσελίδα Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση
- Φαντασία, ανέκδοτη ηχογράφηση από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Εποχές και συγγραφείς, Γιάννης Σκαρίμπας (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Παρασκήνιο, Το σόλο του Γιάννη Σκαρίμπα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Γιάννης Σκαρίμπας

Ιδιότυπος ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας, που χρονικά μόνο τοποθετείται στη γενιά του τριάντα. Ο Γιάννης Σκαρίμπας αποτελεί μια μοναχική περίπτωση στα ελληνικά γράμματα, ένας «διάττων αστέρας», όπως χαρακτηρίστηκε, που αγνοήθηκε για πολλά χρόνια από τη φιλολογική επιστήμη στην χώρα μας (ο Κ. Δημαράς ούτε καν τον αναφέρει στην «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»). Υπήρξε ένας από τους εισηγητές του παράδοξου στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και του θεάτρου. Πολλοί μάλιστα μελετητές τον θεωρούν ως τον πρώτο έλληνα θεατρικό συγγραφέα του παραλόγου. Η πεζογραφική παραγωγή του χαρακτηρίζεται από την αναγωγή της γλώσσας σε κυρίαρχο στοιχείο της, μέσω της συστηματικής εξάρθρωσής της (τεχνική που παραπέμπει στο σουρεαλισμό) και την τοποθέτηση της πλοκής στο επίπεδο του προσχήματος. Παράλληλα και συμπληρωματικά στην πρωτοποριακή γραφή του κινείται και το ποιητικό του έργο.
Ο Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε στο Αίγιο της Αχαΐας (αναφέρεται ως τόπος γέννησής του και η Αγία Ευθυμία Φωκίδας) στις 28 Σεπτεμβρίου 1893. Ήταν γιος του Ευθυμίου Σκαρίμπα και της Ανδρομάχης Σκαρτσίλα, που καταγόταν από αρχοντική γενιά και ήταν μορφωμένη. Είχε μια μικρότερη αδερφή την Καλλιόπη (1915-1983) που ασχολήθηκε με την ποίηση και έζησε στην σκιά του αδελφού της (Το ποίημά της «Κλόουν» έχει μελοποιήσει ο Θάνος Ανεστόπουλος των «Διάφανων Κρίνων»).
Το 1906 αποφοίτησε από το αλληλοδιδακτικό Δημοτικό σχολείο της Ιτέας. Μετά από παρακίνηση του δασκάλου του λόγω των υψηλών επιδόσεών του ο μικρός Γιάννης γράφτηκε στο Ελληνικό Σχολείο του Αιγίου, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του (τέλειωσε το 1908) και παράλληλα πήρε πτυχίο από τη μέση δασική σχολή της πόλης.
Το 1912 εργάστηκε ως διευθυντής λογιστηρίου στο υποκατάστημα της γερμανικής εταιρείας «Singer» στην Πάτρα. Τον Ιανουάριο του 1914 στρατεύτηκε και με την είσοδο της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, βρέθηκε να πολεμάει στο μακεδονικό μέτωπο, όπου τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε για τον ηρωϊσμό του. Απολύθηκε προσωρινά, ανακλήθηκε στο στράτευμα και αποστρατεύτηκε οριστικά τον Απρίλιο του 1919.
Την ίδια χρονιά προσλήφθηκε στο τελωνείο της Χαλκίδας,γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παντρεύτηκε την Ελένη Κεφαλινίτη, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά. Μετά το γάμο του αποσπάστηκε στο τότε νεοσύστατο τελωνείο της Ερέτριας, όπου έμεινε ως το 1922. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή επανήλθε στη Χαλκίδα, όπου και παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Λόγω του γάμου του και της επαγγελματικής του δραστηριότητας εγκατέλειψε τις πανεπιστημιακές του σπουδές.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ερέτρια ο Σκαρίμπας ολοκλήρωσε τα εννιά πρώτα διηγήματά του, ωστόσο η συνειδητή του ενασχόληση με τη λογοτεχνία χρονολογείται από την επιστροφή του στη Χαλκίδα. Τότε μελέτησε νεοελληνική ποίηση και δημοτικό τραγούδι, καθώς επίσης έργα των Έντγκαρ Άλαν Πόε, Κνουτ Χάμσουν, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Ερρίκου Ίψεν και Όσκαρ Ουάιλντ, που επηρέασαν το έργο του.
Η πρώτη επίσημη εμφάνισή του στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1929 με τη δημοσίευση του διηγήματός του «Στις πετροκολόνες στο λιμάνι» και τη βράβευσή του στον πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού «Ελληνικά Γράμματα» για το έργο του «Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης», που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την κριτική επιτροπή, που την αποτελούσαν ο Κωστής Μπαστιάς, ο Φώτης Κόντογλου, ο Κώστας Καρθαίος και ο Λέων Κουκούλας.
Το 1930 εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Καϋμοί στο Γρυπονήσι». Στροφή στην μέχρι τότε πορεία του αποτέλεσε το επόμενο έργο που εξέδωσε (1932) με τίτλο «Το θείο Τραγί» με εμφανείς επιρροές από το γαλλικό σουρεαλισμό. Ακολούθησε ο «Μαριάμπας» που αντιμετωπίστηκε από την κριτική ως αριστούργημα και το 1938 τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ουλαλούμ». Ένα από τα ποιήματα της συλλογής, το «Σπασμένο Καράβι», έχει μελοποιήσει ο Γιάννης Σπανός. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε και ένα άλλο σημαντικό μυθιστόρημά του με τίτλο «Το σόλο του Φίγκαρο».
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου δημοσίευσε άρθρα στην εφημερίδα της Χαλκίδας «Εύριπος» και στράφηκε με ενδιαφέρον προς το ελληνικό θέατρο σκιών. Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα και το 1943 έγινε η πολύκροτη δίκη που κίνησε εναντίον του Αργύρη Βαλσαμά για συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς ο τελευταίος είχε ισχυρισθεί πως το θεατρικό έργο του Σκαρίμπα «Η γυναίκα του Καίσαρος» ήταν αποτέλεσμα αντιγραφής από το έργο του Σόμερσετ Μομ «Το βαμμένο πέπλο». Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ και το 1945 κυκλοφόρησε τη βραχύβια εφημερίδα «Λευτεριά».
Η συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα συνεχίστηκε ως τα τελευταία χρόνια της ζωής του με ποιήματα, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και ιστορικές μελέτες από τις οποίες ξεχωρίζει το τρίτομο «Το ’21 και αλήθεια» (1971-1975). Τιμήθηκε από την Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών (1964) και το Δήμο Χαλκιδέων (1978), καθώς και με το Α Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για την αντιπολεμική νουβέλα «Φυγή προς τα Εμπρός», που εξέδωσε το 1975 και βασίζεται στα βιώματά του από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στην τελευταία περίοδο της ζωής του έζησε μακριά από την οικογένειά του, φιλοξενούμενος της δικαστικής υπαλλήλου Βασιλικής Καράμικε, στην οποία άφησε με την διαθήκη του,ως κληρονομιά, την πνευματική ιδιοκτησία μέρους του έργου του.
Ο Γιάννης Σκαρίμπας πέθανε στην Χαλκίδα στις 21 Ιανουαρίου 1984 και κηδεύτηκε με δημόσια δαπάνη.
© SanSimera.gr
Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών | ||||||||
Σκαρίμπας Γιάννης http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=369 | ||||||||
| ||||||||
Βιογραφικό Σημείωμα ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ (1893-1984) Βάσει ερευνών μετά το θάνατο του λογοτέχνη ο Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε το 1893 στο Αίγιο της Αχαΐας, γιος του Ευθύμιου Σκαρίμπα και της Ανδρομάχης το γένος Λιάκου Σκαρτσίλα. Ο πατέρας του ήταν πληβείος, η μητέρα του όμως καταγόταν από αρχοντική γενιά και ήταν μορφωμένη. Είχε μια μικρότερη αδερφή την Καλλιόπη (γεν. το 1915) που ασχολήθηκε με την ποίηση. Το 1906 αποφοίτησε από το αλληλοδιδακτικό Δημοτικό σχολείο της Ιτέας. Μετά από παρακίνηση του δασκάλου του λόγω των υψηλών επιδόσεών του ο μικρός Γιάννης γράφτηκε στο Ελληνικό Σχολείο του Αιγίου, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του (τέλειωσε το 1908) και παράλληλα πήρε πτυχίο από τη μέση δασική σχολή της πόλης. Το 1912 εργάστηκε ως διευθυντής λογιστηρίου στο υποκατάστημα της γερμανικής εταιρείας Singer στην Πάτρα. Στο τέλος του επόμενου χρόνου στρατεύτηκε για να πολεμήσει στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, όπου πήρε το βαθμό του δεκανέα. Μετά την έκρηξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου το τάγμα του Σκαρίμπα μεταφέρθηκε στο μακεδονικό μέτωπο. Εκεί διακρίθηκε και παρασημοφορήθηκε για ένα τραύμα στο σβέρκο. Τον Οκτώβρη του 1916 πήρε άδεια και επέστρεψε στην Αγία Ευθυμία. Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου απαλλάχτηκε των στρατιωτικών του καθηκόντων καθώς είχε πετύχει σε ένα διαγωνισμό τελωνοφυλάκων. Το 1919 τοποθετήθηκε στο τελωνείο της Χαλκίδας και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τον ίδιο χρόνο παντρεύτηκε την Ελένη Κεφαλινίτη (με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά) και μετά το γάμο του αποσπάστηκε στο τότε νεοσύστατο τελωνείο της Ερέτριας, όπου έμεινε ως το 1922. Μετά τη Μικρασιάτική καταστροφή επανήλθε στη Χαλκίδα, όπου και παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ερέτρια ο Σκαρίμπας είχε ολοκληρώσει τα εννιά πρώτα διηγήματά του, ωστόσο η συνειδητή του ενασχόληση με τη λογοτεχνία χρονολογείται από την επιστροφή του στη Χαλκίδα. Τότε μελέτησε νεοελληνική ποίηση και δημοτικό τραγούδι, καθώς επίσης έργα των Έντγκαρ Άλαν Πόε, Κνουτ Χάμσουν, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Χένρικ Ίψεν και Όσκαρ Ουάιλντ, που επηρέασαν το έργο του. Η πρώτη επίσημη εμφάνισή του στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1929 με τη δημοσίευση του διηγήματός του Στις πετροκολόνες στο λιμάνι και τη βράβευσή του στον πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού του Κώστα Μπαστιά Ελληνικά Γράμματα για το έργο του Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την κριτική επιτροπή (Μπαστιάς, Φώτης Κόντογλου, Κώστας Καρθαίος και Λέων Κουκούλας). Το 1930 εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο Καϋμοί στο Γρυπονήσι. Στροφή στην μέχρι τότε πορεία του αποτέλεσε το επόμενο έργο που εξέδωσε (1932) με τίτλο Το θείο Τραγί και εμφανείς επιρροές από το γαλλικό σουρεαλισμό. Ακολούθησε ο Μαριάμπας που αντιμετωπίστηκε από την κριτική ως αριστούργημα και το 1938 τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Ουλαλούμ. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου δημοσίευσε άρθρα στην εφημερίδα της Χαλκίδας Εύριπος και στράφηκε με ενδιαφέρον προς το ελληνικό θέατρο σκιών. Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα και το 1942 σημειώθηκε η πολύκροτη δίκη που κίνησε εναντίον του Αργύρη Βαλσαμά για συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς ο τελευταίος είχε ισχυρισθεί πως το θεατρικό έργο του Σκαρίμπα Η γυναίκα του Καίσαρος ήταν αποτέλεσμα αντιγραφής από το έργο του Σόμμερσετ Μωμ Το βαμμένο πέπλο. Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ, ωστόσο δε διώχτηκε ούτε εξορίστηκε και το 1945 κυκλοφόρησε τη βραχύβια εφημερίδα Λευτεριά. Υποτονική ήταν η πολιτική του δραστηριότητα και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου αλλά και αργότερα στη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Η συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα συνεχίστηκε ως τα τελευταία χρόνια της ζωής του με ποιήματα, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και μελέτες. Τιμήθηκε από την Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών (1964) και το Δήμο Χαλκιδέων (1978), καθώς και με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για το βιβλίο του Φυγή προς τα Εμπρός. Πέθανε στην τελευταία κατοικία του στην οδό Κομίνη 8 της Χαλκίδας και κηδεύτηκε με δημόσια δαπάνη. Ο Γιάννης Σκαρίμπας τοποθετείται χρονικά στη γενιά του τριάντα, αποτελεί ωστόσο μια μοναχική περίπτωση και αγνοήθηκε για πολλά χρόνια από τη φιλολογική επιστήμη στην Ελλάδα. Η πεζογραφική παραγωγή του χαρακτηρίζεται από την αναγωγή της γλώσσας σε κυρίαρχο στοιχείο της, μέσω της συστηματικής εξάρθρωσής της (τεχνική που παραπέμπει στο σουρεαλισμό) και την τοποθέτηση της πλοκής στο επίπεδο του προσχήματος, ενώ παράλληλα και συμπληρωματικά στην πρωτοποριακή γραφή του κινείται και το ποιητικό του έργο. Ο Σκαρίμπας υπήρξε ένας από τους εισηγητές του παράδοξου στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και του θεάτρου (πολλοί μελετητές τον θεωρούν ως τον πρώτο έλληνα θεατρικό συγγραφέα του παραλόγου). | ||||||||
Ενδεικτική Βιβλιογραφία 1 | ||||||||
Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) | ||||||||
Επιπλέον Πληροφορίες Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) | ||||||||
Σκαρίμπας Γιάν
νης
(1893-1984)
Σύντομο βιογραφικό για σχολική χρήση. Κατέβασε σε αρχείο 
Γιάννης Σκαρίμπας
(1893-
1984)
Γεννήθηκε
το 1893 στο Αίγιο της Αχαΐας.
Η πρώτη επίσημη εμφάνισή του στη λογοτε
χνία
σημειώθηκε το 1929 με τη δημοσίευση του
διηγήματός του Στις πετροκολόνες στο λιμάνι.
Το έργο του Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, έγινε δεκτό με
ενθουσιασμό. Το 1930 εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημά
των του με τίτλο Καημοί στο Γρυπονήσι.
Στροφή στην μέχρι τότε πορεία του αποτέλεσε το επόμενο έρ
γο που εξέδωσε (1932) με τίτλο Το θείο Τραγί
και εμφανείς επιρροές από τον γαλλικό σουρεαλισμό.
Ακολούθησε ο Μαριάμπας που αντιμετωπίστηκε από την κριτι
κή ως αριστούργημα και το 1938 τυπώθηκε η πρώτη του
ποιητική συλλογή με τίτλο Ουλαλούμ.
Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα.
Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ, ωστόσο δε διώχτηκε ούτε εξορίστηκε
και το 1945 κυκλοφόρησε τη βραχύβια εφημερίδα Λευτεριά.
Υποτονική ήταν η πολιτική του δραστηριότητα και κατά τη
διάρκεια του εμφυλίου αλλά και αργότερα στη δικτατορία του
Παπαδόπουλου.
Ο Γιάννης Σκαρίμπας τοποθετείται χρονικά στη γενιά του τριά
ντα,αποτελεί ωστόσο μια μοναχική περίπτωση και αγνοήθηκε
για πολλά χρόνια από τη φιλολογική επιστήμη στην Ελλάδα.
Η πεζογραφική παραγωγή του χαρακτηρίζεται από την αναγω
γή της γλώσσας σε κυρίαρχο στοιχείο της, μέσω της συστημα
τικής εξάρθρωσής της (τεχνική που παραπέμπει στον σουρεα
λισμό) και την τοποθέτηση της πλοκής στο επίπεδο του προ
σχήματος, ενώ παράλληλα και συμπληρωματικά στην πρωτο
ποριακή γραφή του κινείται και το ποιητικό του έργο.
Ο Σκαρίμπας υπήρξε ένας από τους εισηγητές του παράδοξου
στον χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και του θεά
τρου (πολλοί μελετητές τον θεωρούν ως τον πρώτο Έλληνα
θεατρικό συγγραφέα του παραλόγου).
Εργογραφία
Ι. Πεζογραφία
• Καημοί στο
Γρυπονήσι · Διηγήματα.
• Το θείο
τραγί · Διηγήματα.
• Μαριάμπας ·
Μυθιστόρημα.
• Το σόλο του
Φίγκαρω · Μυθιστόρημα.
• Το Βατερλώ
δυο γελοίων · Μυθιστόρημα.
• Η
μαθητευομένη των τακουνιών.
• Φυγή προς τα
Εμπρός · Μυθιστόρημα.
• Το ’21 και η
αλήθεια - Η τράπουλα - Οι γαλατάδες, ιστορία.
ΙΙ. Ποίηση
• Ουλαλούμ. Αθήνα,
Γραφείο Πνευματικών Υπηρεσιών, 1936.
• Εαυτούληδες.
Αθήνα, 1950.
• Βοϊδάγγελοι.
Αθήνα, Αίγαγρος, 1968.
• Άπαντες
στίχοι 1936-1970. Αθήνα, Επτάλοφος, 1970.
ΙΙΙ. Θέατρο
• Ο ήχος του
κώδωνος. Αθήνα, Μαυρίδης, 1950.
• Ο Σεβαλιέ
σερβάν της κυρίας. Αθήνα, 1971.
• Τα καγκουρώ.
Αθήνα, 1979.
• Αντι -
Καραγκιόζης ο μέγας. Αθήνα, 1977.
• Η κυρία του
τραίνου. Αθήνα, 1980.
• Ο πάτερ Συνέσιος. Αθήνα, 1980.
Γεννήθηκε το 1893 στο Αίγιο της Αχαΐας.
Η πρώτη επίσημη εμφάνισή του
στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1929 με τη δημοσίευση του διηγήματός του
Στις πετροκολόνες στο λιμάνι.
Το έργο του Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό.
Το 1930 εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο
Καημοί στο Γρυπονήσι.
Στροφή στην μέχρι τότε πορεία του αποτέλεσε το επόμενο έργο που εξέδωσε
(1932) με τίτλο Το θείο Τραγί και εμφανείς επιρροές από τον γαλ
λικό σουρεαλισμό. Ακολούθησε ο Μαριάμπας που αντιμετωπίστηκε από
την κριτική ως αριστούργημα και το 1938 τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλ
λογή με τίτλο Ουλαλούμ.
Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα.
Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ, ωστόσο δε διώχτηκε ούτε εξορίστηκε και το
1945 κυκλοφόρησε τη βραχύβια εφημερίδα Λευτεριά. Υποτονική ήταν η
πολιτική του δραστηριότητα και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου αλλά και αρ
γότερα στη δικτατορία του Παπαδόπουλου.
Ο Γιάννης Σκαρίμπας τοποθετείται χρονικά στη γενιά του τριάντα, αποτελεί
ωστόσο μια μοναχική περίπτωση και αγνοήθηκε για πολλά χρόνια από τη
φιλολογική επιστήμη στην Ελλάδα. Η πεζογραφική παραγωγή του χαρακτη
ρίζεται από την αναγωγή της γλώσσας σε κυρίαρχο στοιχείο της, μέσω της συ
στηματικής εξάρθρωσής της (τεχνική που παραπέμπει στον σουρεαλισμό)
και την τοποθέτηση της πλοκής στο επίπεδο του προσχήματος, ενώ παράλλη
λα και συμπληρωματικά στην πρωτοποριακή γραφή του κινείται και το ποι
ητικό του έργο.
Ο Σκαρίμπας υπήρξε ένας από τους εισηγητές του παράδοξου στον χώρο
της νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και του θεάτρου (πολλοί μελετητές τον
θεωρούν ως τον πρώτο έλληνα θεατρικό συγγραφέα του παραλόγου).
Ανθολογούνται στα σχολικά βιβλία:
Εκτενέστερο βιογραφικό
Τα αυτοβιογραφικά σημειώματα του Σκαρίμπα αλληλοαναιρούνται ως προς
τις πληροφορίες γύρω από τον τόπο και τον χρόνο γέννησής του.
Βάσει ερευνών μετά τον θάνατο του λογοτέχνη ο Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε
το 1893 στο Αίγιο της Αχαΐας, γιος του Ευθύμιου Σκαρίμπα και της Ανδρομάχης
το γένος Λιάκου Σκαρτσίλα.
Ο πατέρας του ήταν πληβείος, η μητέρα του όμως καταγόταν από αρχοντική
γενιά και ήταν μορφωμένη. Το 1906 αποφοίτησε από το αλληλοδιδακτικό
Δημοτικό σχολείο της Ιτέας. Μετά από παρακίνηση του δασκάλου του λόγω
των υψηλών επιδόσεών του ο μικρός Γιάννης γράφτηκε στο Ελληνικό Σχολείο
του Αιγίου, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του (τέλειωσε το 1908)
και παράλληλα πήρε πτυχίο από τη μέση δασική σχολή της πόλης.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου απαλλάχτηκε των στρατιω
τικών του καθηκόντων καθώς είχε πετύχει σε ένα διαγωνισμό
τελωνοφυλάκων.
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή επανήλθε στη Χαλκίδα, όπου και παρέ
μεινε ως το τέλος της ζωής του.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ερέτρια ο Σκαρίμπας είχε ολοκληρώ
σει τα εννιά πρώτα διηγήματά του, ωστόσο η συνειδητή του ενασχόληση με
τη λογοτεχνία χρονολογείται από την επιστροφή του στη Χαλκίδα. Τότε μελέ
τησε νεοελληνική ποίηση και δημοτικό τραγούδι, καθώς επίσης έργα των
Έντγκαρ Άλαν Πόε, Κνουτ Χάμσουν, Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Φιοντόρ Ντοστο
γιέφσκι, Χένρικ Ίψεν και Όσκαρ Ουάιλντ, που επηρέασαν το έργο του.
Η πρώτη επίσημη εμφάνισή του στη λογοτεχνία σημειώθηκε το 1929 με τη
δημοσίευση του διηγήματός του Στις πετροκολόνες στο λιμάνι και τη βράβευ
σή του στον πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού του Κώστα
Μπαστιά Ελληνικά Γράμματα για το έργο του Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐ
της, που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την κριτική επιτροπή (Μπαστιάς,
Φώτης Κόντογλου, Κώστας Καρθαίος και Λέων Κουκούλας).
Το 1930 εξέδωσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο Καημοί
στο Γρυπονήσι.
Στροφή στην μέχρι τότε πορεία του αποτέλεσε το επόμενο έργο που εξέδωσε
(1932) με τίτλο Το θείο Τραγί και εμφανείς επιρροές από τον γαλλικό σουρεαλι
σμό.
Ακολούθησε ο Μαριάμπας που αντιμετωπίστηκε από την κριτική ως αρι
στούργημα και το 1938 τυπώθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Ουλα
λούμ.
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου δημοσίευσε άρθρα στην εφημε
ρίδα της Χαλκίδας Εύριπος και στράφηκε με ενδιαφέρον προς το ελληνικό
θέατρο σκιών.
Στη γερμανική κατοχή κινδύνευσε να πεθάνει από την πείνα και το 1942
σημειώθηκε η πολύκροτη δίκη που κίνησε εναντίον του Αργύρη Βαλσαμά για
συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς ο τελευταίος είχε ισχυρισθεί πως το θεατρι
κό έργο του Σκαρίμπα Η γυναίκα του Καίσαρος ήταν αποτέλεσμα αντιγραφής
από το έργο του Σόμερσετ Μομ Το βαμμένο πέπλο.
Στρατεύτηκε στο ΕΑΜ, ωστόσο δε διώχτηκε ούτε εξορίστηκε και το 1945 κυκλο
φόρησε τη βραχύβια εφημερίδα Λευτεριά. Υποτονική ήταν η πολιτική του δρα
στηριότητα και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου αλλά και αργότερα στη δικτατο
ρία του Παπαδόπουλου.
Η συγγραφική και εκδοτική του δραστηριότητα συνεχίστηκε ως τα τελευταία
χρόνια της ζωής του με ποιήματα, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έρ
γα, δοκίμια και μελέτες.
Τιμήθηκε από την Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών (1964)
και τον Δήμο Χαλκιδέων (1978), καθώς και με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Πεζογρα
φίας για το βιβλίο του Φυγή προς τα Εμπρός.
Πέθανε στην τελευταία κατοικία του στην οδό Κομίνη 8 της Χαλκίδας και κηδεύ
τηκε με δημόσια δαπάνη.
Ο Γιάννης Σκαρίμπας τοποθετείται χρονικά στη γενιά του τριάντα, αποτελεί
ωστόσο μια μοναχική περίπτωση και αγνοήθηκε για πολλά χρόνια από τη
φιλολογική επιστήμη στην Ελλάδα.
Η πεζογραφική παραγωγή του χαρακτηρίζεται από την
αναγωγή της γλώσσας σε κυρίαρχο στοιχείο της, μέσω της συστηματικής εξάρ
θρωσής της (τεχνική που παραπέμπει στον σουρεαλισμό) και την τοποθέτη
ση της πλοκής στο επίπεδο του προσχήματος, ενώ παράλληλα και συμπληρω
ματικά στην πρωτοποριακή γραφή του κινείται και το ποιητικό του έργο.
Ο Σκαρίμπας υπήρξε ένας από τους εισηγητές του παράδοξου στον χώρο της
νεοελληνικής λογοτεχνίας αλλά και του θεάτρου (πολλοί μελετητές τον
θεωρούν ως τον πρώτο έλληνα θεατρικό συγγραφέα του παραλόγου).
Εργογραφία
Ι. Πεζογραφία
• Καημοί στο Γρυπονήσι · Διηγήματα. Αθήνα, έκδοση του περ. Ελληνικά Γράμμα
τα, 1930.
• Το θείο τραγί · Διηγήματα. Αθήνα, Μαυρίδης, 1933.
• Μαριάμπας · Μυθιστόρημα. Αθήνα, Παπαδογιάννης, 1935.
• Το σόλο του Φίγκαρω · Μυθιστόρημα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1938.
• Η περίπολος Ζ’ · Χρονικό από τον Α’ παγκόσμιο. Αθήνα, 1972.
• Το Βατερλώ δυο γελοίων · Μυθιστόρημα. Αθήνα, Μαυρίδης, 1959.
• Η μαθητευομένη των τακουνιών. Αθήνα, Δίφρος, 1960.
• Φυγή προς τα Εμπρός · Μυθιστόρημα. Αθήνα, 1976.
• Το ’21 και η αλήθεια - Η τράπουλα - Οι γαλατάδες, ιστορία. Αθήνα, 1971-1977.
• Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα · Διηγήματα. Αθήνα, 1973.
• Τρεις άδειες καρέκλες · Διηγήματα. Αθήνα, 1976.
• Τα πουλιά με το λάστιχο · Χρονογραφήματα. Αθήνα, 1978.
• Σπαζοκεφαλιές στον ουρανό · Αντιδιηγήματα. Αθήνα, 1979.
ΙΙ. Ποίηση
• Ουλαλούμ. Αθήνα, Γραφείο Πνευματικών Υπηρεσιών, 1936.
• Εαυτούληδες. Αθήνα, 1950.
• Βοϊδάγγελοι. Αθήνα, Αίγαγρος, 1968.
• Άπαντες στίχοι 1936-1970. Αθήνα, Επτάλοφος, 1970.
ΙΙΙ. Θέτρο
• Ο ήχος του κώδωνος. Αθήνα, Μαυρίδης, 1950.
• Ο Σεβαλιέ σερβάν της κυρίας. Αθήνα, 1971.
• Τα καγκουρώ. Αθήνα, 1979.
• Αντι - Καραγκιόζης ο μέγας. Αθήνα, 1977.
• Η κυρία του τραίνου. Αθήνα, 1980.
• Ο πάτερ Συνέσιος. Αθήνα, 1980.