http://eumathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%9D%CE%91-%CE%A3%CE%91%CE%99-%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%91-%CE%94%CE%91%CE%A3%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%95.pdf
ΘΕΜΑ: Το ενδιαφέρον και η αγάπη που καλλιεργεί ένας καθηγητής στους μαθητές μιας τάξης σχολείου της επαρχίας για το λαϊκό πολιτισμό και τη λαϊκή λογοτεχνική παράδοση.
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η σημασία του σχολικού περιβάλλοντος στην ανάδειξη της αξίας του λαϊκού πολιτισμού.
ΔΟΜΗ 1 η Ενότητα: «Πρόπερσι που φοιτούσα… να τα διορθώσετε». 2 η Ενότητα: «Πάντως, η δική μου η θέση… όταν το ξαναπήρε».
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ: 1 η Ενότητα: Ο ρόλος του νέου φιλολόγου στην προβολή της αξίας του λαϊκού πολιτισμού. 2 η Ενότητα: Το πάθημα των δύο ξένων μαθητών.
ΤΕΧΝΙΚΗ: - α’ πρόσωπο. - Ο αφηγητής συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία. - Εστιάζει τα γεγονότα μέσα από την προοπτική του παρελθόντος. - Απευθύνεται νοερά σε β’ πρόσωπο στον παλιό του καθηγητή και μιλάει με την προοπτική του παρόντος. - Στοχαστική διάθεση, μοιάζει να απευθύνεται σε έναν υποθετικό συνομιλητή. - Περιγραφή συναισθημάτων. - Αναδρομική αφήγηση. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: Αφήγηση, περιγραφές, σχόλια του αφηγητή, διάλογοι.
ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, καθαρή δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.
ΥΦΟΣ: Απλό, καθημερινό. ΤΟΝΟΣ: Ειρωνικός και με δόση μελαγχολίας.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Παρομοιώσεις, Μεταφορές, Επαναλήψεις, Ασύνδετα Σχήματα.
ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ: - Προβάλλεται ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού και κάθε αξίας που συντελεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην αισθητική τους καλλιέργεια. - Ο αστικός τρόπος ζωής, η στροφή από τη συλλογική ζωή στην προβολή του ατομικού συμφέροντος και η εισβολή ξένων προτύπων ζωής οδήγησαν στην περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού και στην ισοπέδωση ιδεών και αξιών.
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου
1. Ποια γνώμη είχαν τα παιδιά για τα λαϊκά ήθη και έθιμα του τόπου τους; Πού οφείλεται και πώς εκδηλώνεται η αλλαγή της στάσης τους; Τα παιδιά αισθάνονταν ντροπή να ασχοληθούν με την παραδοσιακά ήθη και έθιμα του τόπου τους, πίστευαν ότι κάτι τέτοιο θα τους χαρακτήριζε παλαιομοδίτες. Όμως σύντομα άλλαξαν γνώμη χάρη στην παρέμβαση του δασκάλου τους. Το γεγονός ότι ένας νέος, μορφωμένος δάσκαλος ο οποίος έδειχνε τόση μεγάλη αγάπη για τα ήθη και έθιμα της περιοχής τους, τους κίνησε την περιέργεια και στη συνέχεια, ακολουθώντας τις παροτρύνσεις του μέσω της διδακτικής του μεθόδου, κατάλαβαν ότι είναι τιμή τους να προβάλλουν την παράδοσή τους. Οι συμβουλές αυτού του δασκάλου έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Ήταν η πρώτη φορά που τα παιδιά άκουγαν με επιχειρήματα πόσο σημαντική ήταν η παράδοση τους.
2. Με ποιους τρόπους καλλιέργησε ο φιλόλογος στους μαθητές το ενδιαφέρον για το λαϊκό πολιτισμό και την τοπική τους παράδοση; Τα παιδιά, αρχικά, εξεπλάγησαν από το πάθος που χαρακτήριζε το δάσκαλο τους για τα ήθη και έθιμα της περιοχής τους και ταυτόχρονα έπαψαν να αισθάνονται ντροπή για την καταγωγή τους. Ακολούθησαν τις οδηγίες του να μοιραστούν όσες πληροφορίες είχαν, για μέρη που επισκέπτονταν σε σχολικές εκδρομές. Η μέθοδος που ακολουθούσε ο φιλόλογος αποδείχθηκε αποτελεσματική, καθώς οι μαθητές ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό στη συγκέντρωση λαϊκών πηγών.
3. Στο διήγημα συγκρίνονται δύο μοντέλα σχολικής διδασκαλίας. Ποια είναι αυτά και ποιο προβάλλεται ως καλύτερο; Το πρώτο μοντέλο διδασκαλίας που προβάλλεται στο κείμενο είναι αυτό που ακολουθεί ο νέος φιλόλογος, ο οποίος προτιμά να φέρει τα παιδιά σε άμεση επαφή με το αντικείμενο διδασκαλίας. Από την άλλη πλευρά υπήρχε το μοντέλο της αυταρχικής διδασκαλίας. Σύμφωνα με αυτό, πρωταρχική σημασία είχε η απόλυτη πειθαρχία των μαθητών στο δασκάλου. Ο σεβασμός προς αυτόν ήταν επιβεβλημένος. Ο συγγραφέας στηρίζει το πρώτο μοντέλο διδασκαλίας, μέσα στο οποίο οι μαθητές προθυμοποιούνται με χαρά και ενθουσιασμό να φέρουν σε πέρας κάθε μαθησιακό τους καθήκον.
4. Ο αφηγητής αναφέρει ότι ο ίδιος δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στην προσπάθεια συγκέντρωσης του λαογραφικού υλικού. Γιατί; Πώς κρίνετε τη «μικρή πονηρία» του; Ο συγγραφέας ήταν ένας μαθητής καινούργιος στο γυμνάσιο ενός χωριού της ελληνικής επαρχίας. Τα προηγούμενα χρόνια τα έχει περάσει στην Αθήνα με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει τα πατροπαράδοτα έθιμα και παραδόσεις. Όταν λοιπόν ήρθε αντιμέτωπος με την πρωτοποριακή διδακτική μέθοδο του φιλολόγου, δυσκολεύτηκε αρκετά να ανταποκριθεί στη συγκέντρωση υλικού γύρω από δημοτικά κείμενα. Η λαχτάρα του να γίνει μέλος των επαρχιωτών φίλων του, τον σπρώχνει να αντιγράψει τέτοιου είδους τραγούδια από το αναγνωστικό παλιότερου έτους. Ο δάσκαλος τον παροτρύνει να κάνει τη δική του έρευνα, προκειμένου να αντιμετωπίσει την αμάθειά του σε αυτόν τον τομέα και έτσι να ενταχθεί ομαλά στην υπόλοιπη ομάδα των ντόπιων μαθητών.
www.slideshare.net/christostsatsouris/ss-40434853
Να σαι καλά δάσκαλε!, Γ. Ιωάννου
http://pierfilologia.blogspot.gr/2014/11/blog-post.html
.jpg)
«Να’ σαι καλά δάσκαλε»
ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ (1927-1985)
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
· Αξία-περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού
· Αποκοπή-γνωριµία των μαθητών µε τον λαϊκό πολιτισµό
· Μαθητική πονηριά
ΥΠΟΘΕΣΗ
Στο διήγημα αυτό ο αφηγητής, με το βλέμμα ενός έφηβου μαθητή, περιγράφει την εμπειρία του από τη διδασκαλία και την παρουσία του φιλολόγου του.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Το διήγημα περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού ο Ιωάννου θήτευσε στη Μέση Εκπαίδευση και ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση και μελέτη των δημοτικών τραγουδιών.
Το έργο του Γιώργου Ιωάννου τοποθετείται στη μεταπολεμική ελληνική λογοτεχνία και πηγάζει από τις προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα από την εποχή της γερμανικής κατοχής, της εθνικής αντίστασης και του εμφυλίου στην Ελλάδα. Γνωρίσματα των έργων του Ιωάννου, κατά τον Λ. Πολίτη, είναι ο «εξομολογητικός» τόνος της αφήγησης και παράλληλα η «ταύτιση του αφηγητή με τα βάσανα και τις λαχτάρες μια ολόκληρης ομάδας ανθρώπων»
ΤΑ ΔΥΟ ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
Στο κείμενο παρουσιάζονται δύο μοντέλα διδασκαλίας:
α. «σχολείο εργασίας»,
- · δεν είναι απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία
- · δεν περιορίζει την απόκτηση γνώσεων στους τοίχους του σχολικού περιβάλλοντος,
- · ενθαρρύνει τους μαθητές σε δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα όρια του τυπικού αναλυτικού προγράμματος
- · τους καλλιεργεί δημιουργικά ενδιαφέροντα, ώστε να εφαρμόζουν στην πράξη τη θεωρητική γνώση.
- · οι μαθητές δε φοβούνται τον δάσκαλο,
- · τον βλέπουν ως συνεργάτη και σύμβουλο και εκδηλώνονται μπροστά του με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια,
- · ο δάσκαλος συμπεριφέρεται στους μαθητές με οικειότητα και κατανόηση,
- · δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία,
- · σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή και παράλληλα δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας τον διάλογο αντί για την αυταρχική επιβολή των απόψεών του.
β. Το δεύτερο μοντέλο δίνεται συνοπτικά με τη φράση: Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες.
- · έχει δασκάλους με συμπεριφορά αντιπαιδαγωγική
- · ο δάσκαλος καταπιέζει τους μαθητές και επιβάλλεται με την απειλή του βαθμού και την άσκηση βίας (ξυλοδαρμός) προβάλλοντας τον εαυτό του ως αυθεντία.
- · οι μαθητές από την πλευρά τους τον τρέμουν από τον φόβο τους
- · τους επιβάλλεται είναι η στείρα απομνημόνευση ξερών και άψυχων γνώσεων μέσα στο απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία περιβάλλον του σχολείου.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Ζωντανός και αξιαγάπητος, ενθουσιώδης και υπεύθυνος επιστήμονας, γνώστης και λάτρης της λαϊκής παράδοσης και του πολιτισμόυ, φυσιολάτρης και ονειροπόλος, ευρηματικός και καινοτόμος, τολμηρός.
ΤΕΧΝΙΚΗ:
- · α’ πρόσωπη αφήγηση
- · Ο αφηγητής συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία.(αφηγητής έφηβος, ώριμος αφηγητής)
- · Εστιάζει τα γεγονότα μέσα από την προοπτική του παρελθόντος.
- · Απευθύνεται νοερά σε β’ πρόσωπο στον παλιό του καθηγητή και μιλάει με την προοπτική του παρόντος.
- · Στοχαστική διάθεση, μοιάζει να απευθύνεται σε έναν υποθετικό συνομιλητή.
- · Περιγραφή συναισθημάτων.
- · Αναδρομική αφήγηση με γραμμική πορεία και αφηγηματικά κενά που επιταχύνουν την αφήγηση.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: αφήγηση, περιγραφές, σχόλια του αφηγητή, διάλογοι.
ΓΛΩΣΣΑ: απλή, δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.
ΥΦΟΣ: ζωντανό και παραστατικό στην περιγραφή της σχολικής τάξης μελαγχολικό και στοχαστικό όταν ο αφηγητής εξομολογείται την εμπειρία του.
ΤΟΝΟΣ: ειρωνικός και με δόση μελαγχολίας.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: παρομοιώσεις, μεταφορές, επαναλήψεις, ασύνδετα σχήματα εικόνες (λιτότητα γενικά στα εκφραστικά μέσα).
ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
- · Προβάλλεται ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού και κάθε αξίας που συντελεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην αισθητική τους καλλιέργεια.
- · Ο αστικός τρόπος ζωής, η στροφή από τη συλλογική ζωή στην προβολή του ατομικού συμφέροντος και η εισβολή ξένων προτύπων ζωής οδήγησαν στην περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού και στην ισοπέδωση ιδεών και αξιών.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: ομοδιηγητικός όταν συμμετέχει ο ίδιος στα γεγονότα, ετεροδιηγητικός όταν αφηγείται την πονηριά του συμμαθητή του.
Οι μαθητές της Ελλάδας στις δεκαετίες του 1930-1950...
.jpg)
.jpg)
Το σχολείο εργασίας
.jpg)
Στη σύγχρονη Ελλάδα...
Συγγραφέας: ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ | Κατηγορία ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ | , στις 18-01-2016
«Να ’σαι καλά δάσκαλε»
ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ (1927-1985
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
- Αξία-περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού
- Αποκοπή-γνωριµία των μαθητών µε τον λαϊκό πολιτισµό
- Μαθητική πονηριά
ΥΠΟΘΕΣΗ
Στο διήγημα αυτό ο αφηγητής, με το βλέμμα ενός έφηβου μαθητή, περιγράφει την εμπειρία του από τη διδασκαλία και την παρουσία του φιλολόγου του.
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Το διήγημα περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού ο Ιωάννου θήτευσε στη Μέση Εκπαίδευση και ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση και μελέτη των δημοτικών τραγουδιών.
Το έργο του Γιώργου Ιωάννου τοποθετείται στη μεταπολεμική ελληνική λογοτεχνία και πηγάζει από τις προσωπικές εμπειρίες του συγγραφέα από την εποχή της γερμανικής κατοχής, της εθνικής αντίστασης και του εμφυλίου στην Ελλάδα. Γνωρίσματα των έργων του Ιωάννου, κατά τον Λ. Πολίτη, είναι ο «εξομολογητικός» τόνος της αφήγησης και παράλληλα η «ταύτιση του αφηγητή με τα βάσανα και τις λαχτάρες μια ολόκληρης ομάδας ανθρώπων»
ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Τα δύο μοντέλα διδασκαλίας που παρουσιάζονται στο κείμενο
Τα δύο μοντέλα διδασκαλίας που παρουσιάζονται στο κείμενο
| α. Η Νέα Παιδαγωγική «σχολείο εργασίας», | β. Η Παλαιά Παιδαγωγική «Δασκαλοκεντρική διδασκαλία» |
| ο δάσκαλος συνεργάτης και σύμβουλος | καθηγητής παντογνώστης-αυθεντία |
| διαλογικό μάθημα | μονόλογος καθηγητή |
| ενεργητική συμμετοχή τους, αυτενέργεια και πρωτοβουλία μαθητών, συνεργασία και έρευνα μαθητών | άβουλος, παθητικός μαθητής |
| δημιουργική αφομοίωση γνώσης-πρακτική εφαρμογή της γνώσης ανάπτυξη κριτικής σκέψης | στείρα απομνημόνευση γνώσεων (παπαγαλία) |
| σχολείο ενταγμένο στην κοινωνική ζωή, κοινωνικοποίηση μαθητών, δράσεις εκτός σχολικού χώρου | |
| έπαινος και ενθάρρυνση, σεβασμός στην προσωπικότητα του μαθητή, ευγενικές υποδείξεις | φόβος καταλόγου – προσβολές |
| δημοκρατικό κλίμα στην τάξη | αυταρχισμός |
| «το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο» |
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
- ενθουσιώδης, έχει όραμα και πάθος για τη δουλειά του
- ευσυνείδητος και υπεύθυνος επιστήμονας
- καταρτισμένος πάνω στο αντικείμενό του
- σωστός παιδαγωγός
- αυστηρός κατά περίσταση
- μεταδίδει αγάπη
- εμπνέει τους μαθητές του
- καταδεκτικός και όχι ψηλομύτης
- γνώστης και λάτρης της λαϊκής παράδοσης και του πολιτισμού
- φυσιολάτρης
- ευρηματικός και καινοτόμος, τολμηρός
- εγκάρδιος, αξιαγάπητος, ευαίσθητος, ενθαρρυντικός
ΤΕΧΝΙΚΗ:
Αναδρομική αφήγηση με γραμμική πορεία και αφηγηματικά κενά που επιταχύνουν την αφήγηση.
Αναδρομική αφήγηση με γραμμική πορεία και αφηγηματικά κενά που επιταχύνουν την αφήγηση.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: αφήγηση, περιγραφές, σχόλια του αφηγητή, διάλογοι.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: ομοδιηγητικός όταν συμμετέχει ο ίδιος στα γεγονότα, ετεροδιηγητικός όταν αφηγείται την πονηριά του συμμαθητή του. Στο τέλος του διηγήματος, όπου ο αφηγητής απαντά νοερά στην απορία του παλιού του καθηγητή (Δεν είναι μυστήριο …όταν το ξαναπήρε), μιλάει ο ίδιος σε ώριμη ηλικία. Απευθύνεται νοερά σε β’ πρόσωπο στον παλιό του καθηγητή και μιλάει με την προοπτική του παρόντος. Εδώ ο χρόνος της αφήγησης είναι παροντικός και είναι μεταγενέστερος από τα γεγονότα τα οποία αφηγείται.
ΓΛΩΣΣΑ: απλή, δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.
ΥΦΟΣ: απλό, φυσικό, ζωντανό και παραστατικό στην περιγραφή της σχολικής τάξης, μελαγχολικό και στοχαστικό όταν ο αφηγητής εξομολογείται την εμπειρία του, ειρωνικό σε κάποια σημεία (π.χ.αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο …και τρεμούλες)
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: παρομοιώσεις, μεταφορές, επαναλήψεις, ασύνδετα σχήματα εικόνες (λιτότητα γενικά στα εκφραστικά μέσα).
ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
- · Προβάλλεται ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού και κάθε αξίας που συντελεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην αισθητική τους καλλιέργεια.
- · Ο αστικός τρόπος ζωής, η στροφή από τη συλλογική ζωή στην προβολή του ατομικού συμφέροντος και η εισβολή ξένων προτύπων ζωής οδήγησαν στην περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού και στην ισοπέδωση ιδεών και αξιών.
Μπορείτε να ακούσετε την ωραία ανάγνωση του διηγήματος από τον ηθοποιό Γρηγόρη Βαλτινό https://www.youtube.com/watch?v=cnCawBglYCg
Δείτε ένα βίντεο με την αναπαραγωγή του διηγήματος σε μορφή comics
και μια παρουσίαση
Να ΄σαι καλά δάσκαλε!
Να ’σαι καλά δάσκαλε!
Υπήρξε φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος. Γιος προσφύγων με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη, μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη όπου έζησε δύσκολα και φτωχικά παιδικά χρόνια. Σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και για ένα διάστημα εργάστηκε ως βοηθός σε πανεπιστημιακή έδρα. Αρχικά, δίδαξε σε ιδιωτικά γυμνάσια και αργότερα σε δημόσια σχολεία στην Ελλάδα και στη Λιβύη, ενώ το 1970 αποσπάσθηκε στο Υπουργείο Παιδείας με σκοπό την αναμόρφωση βιβλίων των Νέων Ελληνικών. Το 1978 έως το 1985 εργάσθηκε στο περιοδικό “Φυλλάδιο”.
Ο Ιωάννου ως λογοτέχνης ανήκε στους νεότερους πεζογράφους μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς. Πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική πλακέτα Ηλιοτρόπια (1954), καθιερώθηκε όμως αργότερα (1958-1964) ως συνεργάτης του περιοδικού “Διαγώνια της Θεσσαλονίκης”, το οποίο εξέδωσε και την πρώτη του ποιητική συλλογή Τα χίλια δέντρα (1963), ενώ τον επόμενο χρόνο οι “Εκδόσεις Διαγωνίου” κυκλοφόρησαν τα πεζογραφήματά του με τον τίτλο «Για ένα φιλότιμο».
Ακολούθησαν η Σαρκοφάγος (1971), Η μόνη κληρονομιά (1974), Ομόνοια (1980), Το αυγό της κότας (θεατρικό, 1981), Εφήβων και μη (1982), Εύφλεκτη χώρα (1982), Η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984).
Ασχολήθηκε επίσης με το δημοτικό τραγούδι και τη λαογραφία.Ενδεικτικά, αναφέρονται τα εξής έργα: Δημοτικά τραγούδια της Κυνουρίας (1964), Μαγικά παραμύθια του Ελληνικού λαού (1966), Καραγκιόζης (1971-72) κ.α.
Κοινό χαρακτηριστικό των βιβλίων του είναι το εξομολογητικό ύφος μέσα από προσωπικές μαρτυρίες και βιώματα, το χιούμορ που φτάνει ως τον αυτοσαρκασμό, η έντονη προσωπική οπτική μέσα από την οποία αντιμετωπίζει τη νεοελληνική πραγματικότητα, η ειλικρίνεια, η αμεσότητα, η κριτική της εποχής του. Οι χαρακτήρες των βιβλίων του είναι ολοκληρωμένοι, ο τόνος αυτοβιογραφικός, προερχόμενος από τις εφηβικές αναμνήσεις στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1940, και τα έργα του περιλαμβάνουν εικόνες και αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας, όπου εξυμνούνται η αθωότητα, η αυθεντικότητα και ο ρεαλισμός των συναισθημάτων.Σχόλια για το έργο του μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Αξία-περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισµού
Αποκοπή-γνωριµία των µαθητών µε το λαϊκό πολιτισµό
Μαθητική πονηριά
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στο διήγηµα αυτό ο αφηγητής υιοθετεί το βλέµµα ενός έφηβου µαθητή, ο οποίος περιγράφει την εµπειρία του από τη διδασκαλία και τη γενικότερη παρουσία του φιλολόγου του. Επισημαίνουμε ότι το διήγηµα περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού ο Ιωάννου θήτευσε στη Μέση Εκπαίδευση και ασχολήθηκε µε τη συγκέντρωση και µελέτη των δηµοτικών τραγουδιών. Τα παιδιά του χωριού στο οποίο ζει ο αφηγητής ενθουσιάζονται µε τον καθηγητή που τους εµπνέει σεβασµό για την παράδοση, αντίθετα ο αφηγητής νιώθει κάπως µειονεκτικά, γιατί ενώ οι συµµαθητές του «ξέρανε τη ρίζα τους», ο ίδιος δεν ήξερε «ούτε τον παππού του».
Αν και το σύντοµο αυτό διήγηµα πρωτοδηµοσιεύτηκε το 1979, µπορούµε να θεωρήσουµε ότι καταγράφει µια πραγµατικότητα που ισχύει και σήµερα: οι µαθητές αντιµετωπίζουν τη λαϊκή παράδοση µε επιφύλαξη ή και υποτίµηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κυρίαρχα στο αστικό κοινωνικό περιβάλλον αισθητικά πρότυπα (τα οποία σήμερα καθορίζονται κυρίως από τα ΜΜΕ, τον κινηματογράφο και το διαδίκτυο) είναι εντελώς διαφορετικά απ’ ότι στο παρελθόν, από το οποίο προέρχεται η παράδοση και κυρίως ξενόφερτα. Μας εξιστορεί λοιπόν την προσπάθεια ενός νέου φιλολόγου που αγαπά το λαϊκό πολιτισµό να µεταδώσει την αγάπη του αυτή στα παιδιά. Έτσι τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι αυτό που µέχρι χτες αγνοούσαν και υποτιµούσαν µπορεί να γίνει πηγή όχι µόνο γνώσης και αισθητικής απόλαυσης, αλλά και να ανανεώσει και να εµπλουτίσει τη σχέση τους µε άτοµα µεγαλύτερης ηλικίας.
Το διήγηµα βασίζεται στην αντίθεση ανάµεσα στην Αθήνα και στην ελληνική επαρχία. Ενώ δηλαδή το µεγάλο αστικό κέντρο έχει αποκοπεί εντελώς από το λαϊκό πολιτισµό, στις µικρές πόλεις ή στην ύπαιθρο η επανασύνδεση µε το λαϊκό πολιτισµό ίσως είναι εφικτή, αν το σχολικό και το κοινωνικό περιβάλλον δώσει στα παιδιά τα σχετικά ερεθίσµατα. Στο διήγηµα προβάλλεται η αντίληψη ότι, αν ο εκπαιδευτικός αγαπά τον πολιτισµό, µπορεί να µεταδώσει την αγάπη αυτή και στους µαθητές του. Η τελευταία φράση του διηγήµατος, µέσα σε εισαγωγικά, είναι µετέωρη, εκφέρεται από τον ώριµο αφηγητή, ο οποίος γνωρίζει τη µελλοντική έκβαση των πραγµάτων, ότι δηλαδή η µεγάλη πολιτεία αφοµοιώνει οριστικά τα παιδιά της, κρατώντας τα µακριά από το λαϊκό πολιτισµό.
Ο φιλόλογος του διηγήµατος, εφαρµόζοντας τις αρχές του «σχολείου εργασίας», φέρνει τα παιδιά σε επαφή µε το περιβάλλον, µε σκοπό την κοινωνικοποίησή τους. Η προσωπικότητα του διαγράφεται καθαρά µέσα από τις δραστηριότητες και τη διδακτική µεθοδολογία του.
Λαϊκή παράδοση ονομάζεται το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από τις παλαιότερες γενιές, δηλαδή όλων των ειδών εκφράσεις ή συμπεριφορές του υλικού και πνευματικού βίου ενός λαού και συγκεκριμένα:
τα υλικά δημιουργήματα(οικοδομήματα, εργαλεία, φορεσιές κ.ά.)
πράξεις και ενέργειες (ήθη, έθιμα, λαϊκά δρώμενα κ.ά.)
τα πνευματικά δημιουργήματα (τραγούδια, παραμύθια, παροιμίες κ.ά.)
οι θεσμοί και οι αξίες (ηθικές, κοινωνικές κ.ά.)
η καλλιτεχνική έκφραση (χορός, χειροτεχνήματα, ζωγραφική, γλυπτική κ.ά.)
ο τρόπος ζωής (ατομικής, οικογενειακής και κοινωνικής) και εργασίας καθώς και οι σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους.
 |
| Δείγμα ελληνικής λαικής τέχνης |
—Όλα τα παραπάνω συνιστούν τη λαϊκή παράδοση ενός τόπου, που χαρακτηρίζεται από τον αφηγητή σαν ένας θησαυρός κρυφός και αλογάριαστος, δηλαδή ανεκτίμητος.
Πράγματι η αξία της παράδοσης για ένα λαό είναι μεγάλη, γιατί οι άνθρωποι δε νιώθουν μετέωροι και ξεκομμένοι από τις ρίζες τους, ενώ το δέσιμο με την παράδοση λειτουργεί σαν στήριγμα ψυχικό, καθώς τους δημιουργούνται συναισθήματα αυτοπεποίθησης και ασφάλειας. Παράλληλα, όταν αντλούνται διδάγματα από το παρελθόν και υιοθετούνται οι δοκιμασμένες αξίες του[1], υπάρχει κάποιος οδηγός για το παρόν και για το μέλλον. Τέλος, η παράδοση αποτελεί το πιο βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας ενός λαού και σημαντικό παράγοντα για την ενότητα του.
Τα δύο μοντέλα διδασκαλίας των μαθημάτων
Στο κείμενο παρουσιάζονται δύο μοντέλα διδασκαλίας:
α. Το πρώτο έχει να κάνει με την εφαρμογή των αρχών του «σχολείου εργασίας», ενός σχολείου που δεν είναι απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία, που δεν περιορίζει την απόκτηση γνώσεων στους τοίχους του σχολικού περιβάλλοντος, αλλά ενθαρρύνει τους μαθητές σε δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα όρια του τυπικού αναλυτικού προγράμματος και τους καλλιεργεί δημιουργικά ενδιαφέροντα, ώστε να εφαρμόζουν στην πράξη τη θεωρητική γνώση.
— Στο σχολείο αυτό, πέρα από τον τρόπο απόκτησης των γνώσεων και ως προς τη σχέση μαθητή-δασκάλου, οι μαθητές δε φοβούνται το δάσκαλο, τον βλέπουν ως συνεργάτη και σύμβουλο και εκδηλώνονται μπροστά του με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια, ενώ ο δάσκαλος συμπεριφέρεται στους μαθητές με οικειότητα και κατανόηση, δεν είναι απόμακρος και αυστηρός, δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία, αλλά σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή και παράλληλα δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας το διάλογο αντί για την αυταρχική επιβολή των απόψεων του.
Μια σχηματική παρουσίαση των απόψεων του θεμελιωτή του σχολείου εργασίας John Dewey υπάρχει παρακάτω.
Το δεύτερο μοντέλο δίνεται συνοπτικά με τη φράση: Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες. Το σχολείο αυτό έχει δασκάλους σκυθρωπούς και αυστηρούς, με συμπεριφορά αντιπαιδαγωγική, δηλαδή σκληρή, προσβλητική και αυταρχική. Ο δάσκαλος καταπιέζει τους μαθητές και επιβάλλεται με την απειλή του βαθμού και την άσκηση βίας (ξυλοδαρμός) προβάλλοντας τον εαυτό του ως αυθεντία. Οι μαθητές από την πλευρά τους τον τρέμουν από το φόβο τους και αισθάνονται ασφυχτικά και αποπνιχτικά, σαν φυλακισμένοι, ενώ η μόνη δραστηριότητα που τους επιβάλλεται είναι η στείρα απομνημόνευση ξερών και άψυχων γνώσεων μέσα στο απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία περιβάλλον του σχολείου.
http://filologikagymnasium.blogspot.gr/2012/10/blog-post_21.html
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
