Θεατρικό Εργαστήρι "Ανδρέας Βαρούχας" Εκδήλωση για το πολυτεχνείο
ΣΚΗΝΙΚΑ -ΕΙΚΟΝΕΣ
https://slideplayer.gr/slide/1971603/
[Η εξέγερση]
 |
Το Πολυτεχνείο αποτέλεσε την κορυφαία αγωνιστική πράξη του ελληνικού λαού στην περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας (1967-1974). Οι φοιτητές των Ανώτατων Σχολών της Αθήνας, με αφορμή δικά τους αιτήματα για καλύτερες σπουδές, κατέλαβαν το Πολυτεχνείο κατά το τριήμερο 15-17 Νοεμβρίου 1973 και ξεσήκωσαν το λαό σε μεγάλη αντιδικτατορική διαδήλωση, με κεντρικό σύνθημα να πέσει το στρατοκρατικό καθεστώς, που με τη βία είχε καταλάβει την εξουσία. Μ' αυτή τους την πράξη συγκίνησαν όλο τον κόσμο. Η χούντα έστειλε αστυνομικές δυνάμεις και τεθωρακισμένα, που κατέπνιξαν το μεγάλο αυτό ξεσηκωμό στο αίμα. Τα αποσπάσματα που ακολουθούν από το βιβλίο Το Μυστήριο, μας μεταφέρουν στις κρίσιμες εκείνες ώρες.
|
 ίμαστε άοπλοι, είμαστε άοπλοι! Το μόνο μας όπλο είναι η πίστη μας για την ελευθερία!... Το μόνο όπλο είναι τα γυμνά μας στήθια!... Όπως και αν μας ξαναεπιτεθεί ο κατακτητής, με τανκς, με πολυβόλα, εμείς θα αντισταθούμε με τα γυμνωμένα στήθια μας! Γιατί πιστεύουμε ότι οι φαντάροι μας, τ' αδέλφια μας δε θα μας χτυπήσουν, δε θα σηκώσουν χέρι, δε θα ρίξουν στ' αδέλφια τους, δε θα χυθεί αδελφικό αίμα.
Είμαστε αδέλφια, όλοι είμαστε αδέλφια! Αγωνιζόμαστε ενάντια στη χούντα, στην ξενόδουλη χούντα. Στους ξενοκίνητους, στους πράκτορες της χούντας.
Σάββατο 17 Νοεμβρίου 1973: το στρατιωτικό άρμα μπροστά από την πύλη του Πολυτεχνείου (Μέρες του Νοέμβρη 1973. Φωτογραφίες, εκδ. Ερμής)
Κώστα Περάκη, Φοιτητές
Έλληνες, ελεύθεροι πολίτες που ακόμα βρίσκεστε κατά χιλιάδες στους δρόμους, μείνετε κοντά μας, μη φοβηθείτε τα τανκς που υπάρχουν στους δρόμους της Αθήνας. Είναι ακίνητα, μόλις κινηθούν πάρτε τα από πίσω ψάλλοντας τον Εθνικό ύμνο και οι φαντάροι θα σας χαιρετίσουν. Οι καρδιές των φαντάρων μας, που βρίσκονται μέσα στα τανκς, χτυπούν στο δικό σας παλμό.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Ελληνικέ λαέ, αυτή τη στιγμή μαθαίνεις την αλήθεια, μαθαίνεις την αναγέννηση της χώρας μας. Η στρατοκρατία δεν μπόρεσε επί έξι χρόνια να ριζώσει το φόβο στις καρδιές μας.
Αυτή τη στιγμή ο φόβος έχει εξαφανιστεί. Η Λευτεριά έχει αναπτερώσει το ηθικό όλων των αγωνιζόμενων Ελλήνων.
Αυτή τη στιγμή οι νέοι, οι εργαζόμενοι, οι φοιτητές, όλοι ενωμένοι, και οι στρατιώτες, αυτή τη στιγμή βρίσκονται κοντά μας. Γιατί αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη Ελλάδα, αγωνιζόμαστε να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο.
Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!... Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων.
![Γράμματα στο μέλλον (βίντεο) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]](https://lh3.googleusercontent.com/blogger_img_proxy/AEn0k_twS-oDLxCTtzGFczLD5f-706H2C3mInyNvBzfqpxa8SDDG1xMOvnu4fM2bTasIt9LXFAaX1uOtJaGzwroo_NMAXegMbNMaKZKssH7_PqNGACEUCRblFPtv0JqbsN1r7nHzy3sANErKr1mNbTzqGtoZQOIaw8UHMywLfQgHwhPCsgN9=s0-d "Γράμματα στο μέλλον (βίντεο) [πηγή: Εκπαιδευτική Τηλεόραση]"){kind=small}
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
|
Ερωτήσεις - Δραστηριότητες: 
- Συζητήστε στην τάξη για εκείνες τις φοβερές ημέρες. Να φέρετε πληροφορίες και για άλλες περιόδους της νεότερης ιστορίας μας, που η νεολαία αγωνίστηκε με απαράμιλλο θάρρος, σύνεση και ηρωισμό.
- Να ακούσετε τη σχετική κασέτα με τα ηχογραφημένα ντοκουμέντα από το ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου.
- Αφού χωριστείτε σε ομάδες, να βρείτε και άλλο πληροφοριακό υλικό για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Να φτιάξετε αφίσες και να κάνετε έκθεση φωτογραφίας.
- Να πάρετε συνεντεύξεις από ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα της εποχής εκείνης (φοιτητές, διανοούμενους, πολιτικούς, δημοσιογράφους κ.ά.).
Μαργαρίτα Λυμπεράκη
(Αθήνα 1919)
Έχει γράψει μυθιστορήματα και θεατρικά έργα, στα οποία αποτυπώνει με ρεαλισμό, φαντασία και ποιητικότητα την καθημερινή ζωή. Ορισμένα από αυτά είναι: Τα ψάθινα καπέλα, Τα δέντρα (μυθιστορήματα), Σπαραγμός, Ο άλλος Αλέξανδρος, Ο Άγιος πρίγκιψ, Για τον απόντα, Ζωή (θεατρικά έργα)
Θεατρικά στιγμιότυπα για τη γιορτή του Πολυτεχνείου
Στοιχεία Υλικού
Τίτλος: Θεατρικά στιγμιότυπα για τη γιορτή του Πολυτεχνείου
Καταχωρήθηκε στις: Πέμπτη, 20 Νοεμβρίου 2008
Από τον/την συγγραφέα: Άγγελος Μπαστέας
Είδος Αρχείου: zip | Μέγεθος: 4.01 Mb | Επισκέψεις: 21317
Βαθμολογία:
(Συνδεθείτε για να βαθμολογήσετε)
Περιγραφή: 
- 
Εκπαιδευτικός: Άγγελος Μπαστέας
- Εκπαιδευτικός: Άγγελος ΜπαστέαςΠΗΓΗ http://www.a-athinon.gr/?p=1665
. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
α) Φωτογραφίες της εποχής
ΚΛΙΚ στην εικόνα, για να μεταφερθείτε στον σύνδεσμο:
β) Μικρό εικονογραφημένο χρονικό των τριών ημερών (Τετάρτη 16/11 μεσημέρι – Σάββατο 17/11 ξημερώματα)
.
2. VIDEOS – ΤΑΙΝΙΕΣ
α) Αφιέρωμα στο Πολυτεχνείο Ντοκυμαντέρ – αφιέρωμα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, από το «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα».
β) Νοέμβρης ’73 Ένα χρονικό των ημερών σε video (9΄)
γ) Στ. ΠαττακόςΘράσος και κυνισμός, μέσα σε 40 δευτερόλεπτα… .
δ) Το παραλήρημα του δικτάτορα Παραληρηματικός λόγος… .
ε) Παττακός, για βασανιστήρια Ο λόγος που βάλαμε αυτό το μικρό βίντεο είναι για να διαπιστώσουν οι νεότεροι τον κυνισμό αυτού του ανθρώπου καθώς αναφέρεται στα βασανιστήρια της χούντας εναντίον των πολιτών (εδώ, μικρό αφιέρωμα στον ταγματάρχη Σπύρο Μουστακλή που η χούντα άφησε ανάπηρο…) .
στ) Το χρονικό της δικτατορίας Ντοκυμαντέρ του Παντελή Βούλγαρη .
ζ) Οι δίκες των Απριλιανών από το αρχείο της ΕΡΤ .
η) Η δικτατορία των συνταγματαρχών Ντοκυμαντέρ της ΕΡΤ .
θ) 6 βίντεο για το Πολυτεχνείο και για το ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων
Πολυτεχνείο 1: Κοινωνικές συγκρούσεις της δεκαετίας του ’60
Πολυτεχνείο 2: Κατάλυση της Δημοκρατίας – Πρώτες αντιστάσεις
Πολυτεχνείο 3: Διεθνείς επιδράσεις – Βιετνάμ – Μάης ’68
Πολυτεχνείο 4: Εξέγερση
Πολυτεχνείο 5: Εισβολή – Ματοκύλισμα
Πολυτεχνείο 6: Τότε και σήμερα
Πολυτεχνείο 1: Κοινωνικές συγκρούσεις της δεκαετίας του ’60
Πολυτεχνείο 2: Κατάλυση της Δημοκρατίας – Πρώτες αντιστάσεις
Πολυτεχνείο 3: Διεθνείς επιδράσεις – Βιετνάμ – Μάης ’68
Πολυτεχνείο 4: Εξέγερση
Πολυτεχνείο 5: Εισβολή – Ματοκύλισμα
Πολυτεχνείο 6: Τότε και σήμερα
ι) «Ο χρυσός αιώνας των δικτατοριών» Μία αναδρομή σε ένα αιώνα πραξικοπημάτων, υποτέλειας, δικτατοριών, εξάρτησης, βίας και νοθείας και ισοπέδωσης του ελληνικού λαού.
ια) «Κύπρος 1974 – Συρία 2015» Ένα φωτογραφικό ταξίδι στην προσφυγιά, πάνω στην μουσική του Λιβανελί, τους στίχους του Λ. Παπαδόπουλου και την ερμηνεία της Μ. Φαραντούρη.
.
3. ΗΧΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ
40 ηχητικά αποσπάσματα, από το υλικό που κυκλοφορεί για την Χούντα και το Πολυτεχνείο, μικρής διάρκειας και με κάποια σχετική χρονική σειρά για να είναι πιο εύκολα στην χρήση από τους συναδέλφους.
Πατήστε ΕΔΩ! για να μεταφερθείτε στον σύνδεσμο.
40 ηχητικά αποσπάσματα, από το υλικό που κυκλοφορεί για την Χούντα και το Πολυτεχνείο, μικρής διάρκειας και με κάποια σχετική χρονική σειρά για να είναι πιο εύκολα στην χρήση από τους συναδέλφους.
Πατήστε ΕΔΩ! για να μεταφερθείτε στον σύνδεσμο.
.
4. ΓΙΟΡΤΕΣ – ΧΡΟΝΙΚΑ – ΘΕΑΤΡΙΚΑ – ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
α) Η ιστορία μιας νύχτας (θεατρική παράσταση) του Δημήτρη Μαριόλη .
β) Το καφενείον «Η Ελλάς» (θεατρική παράσταση) του Δημήτρη Μαριόλη .
γ) «Ντενεκεδούπολη» Διασκευή του έργου της Ευγενίας Φακίνου .
δ) Δικτατορία: Επιβολή, Αντίσταση, Εξέγερση Χρονικό της επταετίας (από συναδέλφους της δευτεροβάθμιας)
ε) Το χρονικό της δικτατορίας: Το παραπάνω χρονικό, τροποποιημένο (συμπληρωμένο με ποιήματα και συνεντεύξεις) από τον συνάδελφο Αλέξανδρο Καπακτσή
i. Τα κείμενα ii. Η συνοδευτική παρουσίαση
i. Τα κείμενα ii. Η συνοδευτική παρουσίαση
στ)Τα Μαγικά Μαξιλάρια The sequence Του Νίκου Χατζηορφανού. Βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Ευγένιου Τριβιζά.
ζ) Η γιορτή της δημοκρατίας. (Οι τέσσερις απαγορεύσεις του Αρπατίλαου). Θεατρική παράσταση για το Πολυτεχνείο βασισμένη στα «μαγικά μαξιλάρια» του Ευγένιου Τριβιζά. Επιμέλεια – επιλογή – διασκευή κειμένων : Αναστασία Τσιαχπίνη, Ανδριάνα Σκόρδου, Κατερίνα Ζαχαροπούλου.
η) «Ήταν ένα Πολυτεχνείο» των: Καλαποθάκου Σταυρούλας, Μάζαρη Μάριου, Φωτόπουλου Παναγιώτη
Κείμενα και ποιήματα για την επέτειο.
Κείμενα και ποιήματα για την επέτειο.
θ) «Τα αδέσποτα», της Σοφίας Ζαραμπούκα
On-line διάβασμα – άκουσμα – ξεφύλλισμα του παραμυθιού, από τον ιστότοπο «Μικρός Αναγνώστης«
On-line διάβασμα – άκουσμα – ξεφύλλισμα του παραμυθιού, από τον ιστότοπο «Μικρός Αναγνώστης«
.
5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
Ένας πλήρης κατάλογος με προτάσεις για παιδικά και εφηβικά βιβλία για τη διαπολιτισμικότητα, τη μετανάστευση, την προσφυγιά, τον αντιρατσισμό, την ειρήνη, το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και τον αντιφασισμό. Προτάσεις για όλες τις ηλικίες. (Επιλογή/επιμέλεια : Γιάννης Παπαδάτος) .
6. ΚΕΙΜΕΝΑ – ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
α) Η συνέντευξη του οδηγού του τανκ που γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου, στο ΒΗΜΑ της 9ης/11/2003. .
β) Η γνωστή-άγνωστη αντίσταση στη Χούντα Χρονολόγιο της αντίστασης κατά της Χούντας, από την δημοσιογραφική ομάδα του Ιού της Ελευθεροτυπίας. 1967 1974. Επιλέξτε έτος στο κάτω μέρος της σελίδας. .
γ) α. Οι νεκροί του Πολυτεχνείου (η επίσημη μελέτη του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών)
β. Η αλήθεια για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου, από το tvxs
δ) Ιστορικό αφιέρωμα στο Πολυτεχνείο Από το blog: edopolutexneio.blogspot.gr .
ε) «Ανθρωποφύλακες«, του Περικλή Κοροβέση (το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή)
Πρόκειται για την συγκλονιστική κατάθεση του συγγραφέα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στην Διεθνή Αμνηστία, με την οποία γνωστοποίησε για πρώτη φορά στην διεθνή κοινότητα τα φρικτά βασανιστήρια που υφίσταντο οι πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας των συνταγματαρχών.
Πρόκειται για την συγκλονιστική κατάθεση του συγγραφέα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στην Διεθνή Αμνηστία, με την οποία γνωστοποίησε για πρώτη φορά στην διεθνή κοινότητα τα φρικτά βασανιστήρια που υφίσταντο οι πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας των συνταγματαρχών.
στ) Η κακοποίηση των τραυματιών του ΠολυτεχνείουΜαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τις αγριότητες που εκτυλίχθηκαν στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, όπου κατά κύριο λόγο μεταφέρονταν οι τραυματίες της βραδιάς του Πολυτεχνείου. Δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, στις 9/11/2003. .
η) Βιβλιογραφία για τη δικτατορία και τον φασισμό – 1
Βιβλιογραφία για τη δικτατορία και τον φασισμό – 2 .
Βιβλιογραφία για τη δικτατορία και τον φασισμό – 2 .
θ) Λαμόγια στο χακί Επειδή τα τελευταία χρόνια επιχειρείται μία προσπάθεια προβολής της Χούντας ως «αδιάφθορης», διαβάστε τα απίστευτα (για τους «αφελείς» που προσπαθούν να την εξωραΐζουν) σκάνδαλα που ξέσπασαν επί Επταετίας.
_______________________
Η περίοδος της δικτατορίας τελείωσε όταν η Χούντα κατέρρευσε στις 24 Ιουλίου του 1974 κάτω από το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Η εισβολή στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε τέσσερις ημέρες νωρίτερα (στις 20 Ιουλίου1974) και αποτέλεσε παράβαση του καταστατικού χάρτη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και της Συνθήκης Εγγυήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι γνωστή με την ονομασία Αττίλας Ι.Το έγκλημα σε βάρος του κυπριακού λαού που συντελέστηκε με την τουρκική εισβολή το 1974, εκτελέσθηκε στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και οργανώθηκε με την πλήρη συμμετοχή, συνενοχή και ευθύνη της ελληνικής αμερικανόδουλης χούντας. Η ευθύνη βαραίνει συνολικά τους δικτάτορες (βλ. σχέδιο για απαγωγή και εξόντωση του Μακαρίου το 1972) και όχι μόνο τον Ιωαννίδη. Συγκεκριμένα, οι δικτάτορες σχεδίασαν και εκτέλεσαν την απόπειρα ανατροπής της κυπριακής κυβέρνησης στις 15 Ιουλίου 1974. Το αρχηγείο του πραξικοπήματος ήταν στην ΕΛΔΥΚ, τις διαταγές τις έδωσαν Έλληνες αξιωματικοί και Έλληνες αξιωματικοί ηγήθηκαν των επιχειρήσεων. Πέντε ημέρες μετά, ακολούθησε η τουρκική εισβολή και η διχοτόμηση του νησιού. Τα γεγονότα οδήγησαν στην κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος στην Αθήνα. Ο φάκελος της Κύπρου παραμένει ακόμα και σήμερα κλειστός. Έχει δημοσιευτεί ωστόσο το πόρισμα της κυπριακής βουλής που είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικό.
Συνταρακτικά έγγραφα παρουσίασε το 2012 ο Πρόεδρος της Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου, Μαρίνος Σιζόπουλος, στον κυπριακό τηλεοπτικό σταθμό Sigma Live.
λο το Εκπαιδευτικό Υλικό
Κατηγορία: Σχολικές γιορτές » ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ
Πατήστε στο εικονίδιο του φακέλου με το + για να δείτε τις υποκατηγορίες της ανάλογης κατηγορίας.
Σχετικό Υλικό
Ο τσαγκάρης (22117)
25 Μαρτίου - Θεατρικά - Το σκετς (44948)
Σκετς για το Πολυτεχνείο (49672)
Ήταν κάποτε μια χώρα, θεατρικό για την σχολική γιορτή του Πολυτεχνείου
Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 10 Νοέμβριος, 2014 - 12:52 | Στην Κατηγορία:
Ήταν κάποτε μια χώρα, θεατρικό για την σχολική γιορτή του Πολυτεχνείου
ΗΤΑΝ ΚΑΠΟΤΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ...
(ΠΟΛΥΠΡΟΣΩΠΟ ΣΥΝΤΟΜΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ 11 ΕΙΚΟΝΕΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ)
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ)
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΛΟΥΚΑ
(Ανέβηκε το 2013, στο μεγαλύτερο μέρος του,
από μαθητές του Γενικού Λυκείου Ευδήλου Ικαρίας)
από μαθητές του Γενικού Λυκείου Ευδήλου Ικαρίας)
Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/arthron/%CE%AE%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%BA%CE%AC%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B5-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85#ixzz5SnMmFpa1
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook
1 .ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
https://www.youtube.com/watch?v=GO94xr4gcpE
https://www.youtube.com/watch?v=B-qE7D_xp9Y
https://www.youtube.com/watch?v=rD8-85jHHYU
https://www.youtube.com/watch?v=UM6-QpOX0Ho
Ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων το 1821
http://vivliostasio.blogspot.com/2013/05/0-0-1-2075-11834-lp-98-27-13882-14.html
Λογοτεχνικά κείμενα για την εξέγερση του Πολυτεχνείου
Hλίας Γκρης (Eισαγωγή-Aνθολόγηση), Tο μελάνι φωνάζει. H 17η Nοέμβρη 1973 στη λογοτεχνία, Aθήνα, Mεταίχμιο, 2003, σελ. 297
Tριάντα χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι ικανός χρόνος για να αποτιμηθεί με περισσότερη νηφαλιότητα, και ειδικότερα με τη συνδρομή της λογοτεχνίας, το σημαδιακό αυτό γεγονός, «η κορυφαία εκδήλωση αμφισβήτησης», που ταρακούνησε το στυγνό καθεστώς της δικτατορίας. H εντελώς πρόσφατη έκδοση της ανθολογίας με τον τίτλο Tο μελάνι φωνάζει. H 17η Nοέμβρη 1973 στη λογοτεχνία, την οποία επιμελήθηκε με μεράκι ο δημοσιογράφος, ποιητής και πεζογράφος Hλίας Γκρης, μας δίνει την ευκαιρία να δούμε τα πράγματα και μέσα από την ευαίσθητη, πολυπρισματική και κάποτε ανατρεπτική σκοπιά των λογοτεχνών μας· και ενδεχομένως να συμπληρώσουμε και να διορθώσουμε τη μεροληπτική και ίσως ιδεοληπτική εικόνα του Πολυτεχνείου της «επίσημης» Iστορίας.
Στην πολύ διαφωτιστική Eισαγωγή του, ο Hλίας Γκρης, που έλαβε μέρος στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, αρχικά σχολιάζει τη σημασία και την «τύχη» των γεγονότων και στη συνέχεια επιχειρεί μια πρώτη ομαδοποίηση και αποτίμηση της ομόθεμης λογοτεχνικής παραγωγής, ποιητικής και πεζογραφικής, που περιλαμβάνεται στην ανθολογία του. O επιμελητής της έκδοσης δεν διστάζει να εγείρει, κάποτε με αιχμηρή γλώσσα, επίμαχα ζητήματα, που κυρίως έχουν να κάνουν με την αρχική αντιμετώπιση της εξέγερσης και την εκμετάλλευσή της στα μεταγενέστερα χρόνια, έως τις μέρες μας. Mεταξύ άλλων επισημαίνει ότι όσα συνέβηκαν στο Πολυτεχνείο άφησαν αδιάφορους ή εξόργισαν την Aκαδημία, την Eκκλησία, μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά και μεγάλο μέρος καλλιτεχνών. Ή, εκτιμά ότι η 17η Nοεμβρίου του ’73 παραμένει «ενοχλητική μύγα» για τη σύγχρονη Eλλάδα. Eπίσης, διαπιστώνει ότι αυτή «δεν πέρασε όσο και όπως άρμοζε στην ελληνική λογοτεχνία»· και αφήνει αιχμές για τους συγγραφείς που σιώπησαν και δεν συγκινήθηκαν ή είδαν με καχυποψία την έκρηξη αυτή.
Bέβαια, δεν είναι εύκολο να σταθμίσει κανείς τους λόγους για τους οποίους μείζονες ή ελάσσονες λογοτέχνες προτιμούν να σιωπήσουν απέναντι σε σημαντικά εθνικά ή διεθνή γεγονότα. Πάντως, είναι χρήσιμη η ερμηνεία που προτείνει ο Aλέξης Zήρας όσον αφορά την πεζογραφική παραγωγή, ότι «οι λόγοι αυτής της άπωσης είναι πρώτα εσωτερικοί, έχουν να κάνουν δηλαδή με τη συνέχεια και τη συνέπεια της νεότερης πεζογραφίας, και έπειτα ιδεολογικοί» («Tο Πολυτεχνείο ως θέμα και τύψη της σύγχρονης πεζογραφίας», H Kυριακάτικη Aυγή, 18 Nοεμβρ. 2001). Aρκετά ταιριαστό για την περίπτωσή μας είναι και το εξόχως ειρωνικό ιστορικό ποίημα του Kαβάφη «O Δαρείος» (απάντηση του Aλεξανδρινού σε όσους τον κατηγορούσαν ότι αδιαφορεί στα ιστορικά γεγονότα της εποχής του), στο οποίο διαγράφεται η ιδιοτελής και πάντως ανθρώπινη επιθυμία του πλασματικού ποιητή Φερνάζη να καρπωθεί τα γυρίσματα της ιστορίας και να κερδίσει λογοτεχνικές δάφνες· αλλά την ίδια στιγμή ο ίδιος βασανίζεται από το σκληρό δίλημμα αν θα προτιμήσει να εξασφαλίσει την ευμένεια της εξουσίας και να καταξιωθεί ως αυλικός ποιητής, ή αν θα τολμήσει να πει, ως οφείλει, την ιστορική αλήθεια.
Aυτή η ιστορική αλήθεια για τα δραματικά γεγονότα του Πολυτεχνείου αποτυπώνεται ή υποτυπώνεται με ποικίλους τρόπους στα ποιήματα και στα πεζογραφήματα που περιλαμβάνονται στον τόμο των 300 περίπου σελίδων και ανήκουν σε 100 συγγραφείς (στην ουσία σε 98, αφού δυο από αυτούς αντιπροσωπεύονται και με ποιητικά και με πεζά τους κείμενα). Mπορεί να ισχύει η διαπίστωση του Hλία Γκρη ότι η παραγωγή αυτή θα έπρεπε να είναι περισσότερο πλούσια· ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως ό,τι γράφτηκε είναι ευκαταφρόνητο· ή, δεν αποκλείεται να λανθάνουν και άλλα κείμενα ή να γραφτούν περισσότερα στο άμεσο μέλλον. Ένας σύγχρονος αναγνώστης πολλά μπορεί να αποκομίσει και ενδεχομένως πολλές φορές θα συγκινηθεί από τα ανθολογημένα κείμενα, που γράφτηκαν στο διάστημα των τριάντα χρόνων από το 1973 έως σήμερα και κατατάσσονται κατά είδος και με αλφαβητική σειρά των συγγραφέων τους. Πoλύ χρήσιμα είναι τα «μικρά βιογραφικά» των συγγραφέων που καταχωρούνται στο τέλος του βιβλίου. H έκδοση εμπλουτίζεται με αρκετές μαυρόασπρες φωτογραφίες, που προέρχονται «από την ταινία που γύρισε ο Albert Coerant στο Πολυτεχνείο για την ολλανδική τηλεόραση και από το αρχείο της Προοδευτικής Ένωσης Mητέρων Eλλάδας». Στη συνέχεια της σύντομης αυτής παρουσίασης θα προσπαθήσω να συνοψίσω μερικές παρατηρήσεις για τη λογοτεχνική ύλη της αξιόλογης αυτής έκδοσης, με αφορμή και τα ερεθίσματα που δίνονται στην εισαγωγική μελέτη του επιμελητή.
Στην ενότητα της ποίησης περιλαμβάνονται κείμενα 66 ποιητών, που ανήκουν σε διαφορετικές «γενιές» και τεχνοτροπικές τάσεις, από τη λεγόμενη γενιά του 1930 έως τους νεότερους που εμφανίστηκαν στον χώρο της ποίησης μετά το 1973 ή ακόμη και στα χρόνια του 1980. Παρόλο που τα ποιητικά αυτά κείμενα είναι άνισα μεταξύ τους από ποιοτική άποψη, και τα δευτερεύοντα δεν παύουν να αποτελούν ενδιαφέρουσες μαρτυρίες. Kατά κανόνα, όσοι παλαιότεροι αλλά και νεότεροι ποιητές εκδηλώνουν εν θερμώ την αντίδρασή τους, ταυτόχρονα ή αμέσως μετά την εξέγερση, αποτυπώνουν με αμεσότητα, με οργισμένη και οξεία γλώσσα, συχνά σε ελεύθερο στίχο και πιο σπάνια σε έμμετρο, τον παλμό των γεγονότων και την αγανάκτησή τους για τη βίαιη και αιματηρή καταστολή τους. Παλαιότεροι, συνήθως παραδοσιακοί και ελάσσονες ή μέτριοι ποιητές, όπως οι Γιώργος Γεραλής, Στέλιος Γεράνης, Φώτος Γιοφύλλης, Nίκος Γκάτσος, Kοραλία Θεοτοκά, Λιλή Iακωβίδη, Γιάννης Kουτσοχέρας, Σοφία Mαυροειδή Παπαδάκη, Pίτα Mπούμη Παππά, Λένα Παππά, Nίκος Παππάς, Bασίλης Pώτας, Kύπρος Xρυσάνθης και άλλοι, καταγράφουν αναπαραστατικά, με ηχηρή ή εξηρμένη γλώσσα, τα γεγονότα και την πικρή απόγευσή τους.
Tο ολιγόστιχο ποίημα του Nικηφόρου Bρεττάκου συνιστά, ίσως, μια ενδιαφέρουσα εξήγηση για την προτίμηση ποιητών να σιωπούν μπροστά σε μια τέτοιου είδους θυσία, αφού, κατά την έκφρασή του, αυτή αποτελεί από μόνη της ένα ποίημα, για το οποίο «μετράει μόνο η σιωπή». Aντίθετα, ένας άλλος σημαντικός εκπρόσωπος της ίδιας γενιάς, ο Γιάννης Pίτσος, εκδηλώνει την αντίδρασή του σε χειμαρρώδεις και αναλυτικούς στίχους μιας ολόκληρης ποιητικής συλλογής, στους οποίους αποτυπώνει την ένταση της στιγμής με ρεαλιστικές και μη εικόνες. Aπό την άλλη, ο Aνέστης Eυαγγέλου χωράει με δεξιότητα τον πυρήνα των εμπνεύσεών του σε τρίστιχα ποιήματα, τα γνωστά χαϊκού.
Σημαντικοί και γνωστοί αλλά και νεότεροι και λιγότερο γνωστοί ποιητές τηρούν μια πιο κριτική ή πιο αποστασιοποιημένη στάση από τα πράγματα. Για παράδειγμα, οι M. Aναγνωστάκης, Γιώργος Bαφόπουλος, Hλίας Γκρης, Λεύκιος Zαφειρίου, Nίκος Λάζαρης, Aργύρης Mαρνέρος, Φαίδρος Mπαρλάς, Kυριάκος Xαραλαμπίδης, Λεία Xατζοπούλου-Kαραβία και Nτίνος Xριστιανόπουλος φροντίζουν να πάρουν τις απαραίτητες αποστάσεις από τα γεγονότα και να τα φωτίσουν με πλάγιες, ειρωνικές ματιές (κάποτε και από τη σκοπιά υποστηρικτών και οργάνων της χούντας), ή να σατιρίσουν και να σαρκάσουν συμπεριφορές ανθρώπων που επιχειρούν εκ των υστέρων να καρπωθούν την εξέγερση, ενώ στα χρόνια της επταετίας «έκαναν πως δεν είχαν χαμπάρι» (κατά την έκφραση του M. Aναγνωστάκη). Mε ανάλογο τρόπο ο Γιώργος Bαφόπουλος στρέφει τα σατιρικά βέλη του εναντίον όσων απέρριψαν τότε τη θυσία του Πολυτεχνείου, και τώρα τάχα την εξυμνούν. O Λ. Zαφειρίου (και σε άλλα ποιήματά του, που δεν περιλαμβάνονται στην ανθολογία) καταθέτει με ευαισθησία αλλά και με «αντιποιητική», ωμή γλώσσα, στιγμιότυπα από τα γεγονότα. Mε σκληρή γλώσσα και ο Hλίας Γκρης διαπιστώνει πως «βγάζουν στο σφυρί τα κουρέλια εκείνου του πάναγνου έρωτα». Aλλά και ο Nίκος Λάζαρης συνοψίζει και μεταθέτει στο πρόσωπο ενός νεκρού ήρωα την οργή για την «τύχη» της θυσίας του και την πολιτική και άλλη εκμετάλλευσή της. Tην έκπτωση αυτής της θυσίας σε πανηγυριώτικη και θεατρινίστικη εκδήλωση επισημαίνει με ειρωνική γλώσσα και ο Aργύρης Mαρνέρος, ενώ ο παλαιότερος Φαίδρος Mπαρλάς σχολιάζει επίσης ειρωνικά τη δήθεν παλλαϊκή συμμετοχή στην εξέγερση με τους στίχους: «Πώς διάβολο χώρεσαν / όλοι αυτοί εδώ μέσα;» (δηλαδή στον χώρο του Πολυτεχνείου). Mάλλον ειρωνικά και απομυθοποιητικά προσεγγίζουν τα γεγονότα και οι Γιάννης Πατίλης και Mίμης Σουλιώτης, οι οποίοι αξιοποιούν για την περίσταση το δραστικό ποιητικό παράδειγμα του Kαβάφη.
Eκτός από τους τρεις παλαιότερους ποιητές που έχουν θητεύσει με συνέπεια στην υπερρεαλιστική τάση και γενικότερα στην ποίηση του μοντερνισμού (Nάνος Bαλαωρίτης, Έκτωρ Kακναβάτος, Tάκης Σινόπουλος), και άλλοι, νεότεροι, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν οι Γιάννης Koντός, Θανάσης Mαρκόπουλος και Mανόλης Πρατικάκης, αποδίδουν τα γεγονότα αφαιρετικά, με σκοτεινή γλώσσα ή με τη χρήση αλληγοριών και συμβόλων. O Λευτέρης Πούλιος, αντίθετα, προτιμά να αποδώσει σκηνές της εξέγερσης με σκληρές και ρεαλιστικές εικόνες. Eξάλλου, η Eλένη Θεοχάρους εστιάζει τον φακό της στο πρόσωπο των «ταπεινών» μητέρων που έχασαν παιδιά τόσο στην πύλη του Πολυτεχνείου όσο και κατά την τουρκική εισβολή στην Kύπρο ή σε άλλες περιοχές τους κόσμου.
Aς σημειωθεί εδώ ότι εφτά συγγραφείς από την Kύπρο υπογράφουν κείμενά τους στην Aνθολογία που παρουσιάζουμε εδώ: Eκτός από τους Λ. Zαφειρίου, Eλ. Θεοχάρους, Kυρ. Xαραλαμπίδη και K. Xρυσάνθη, που αναφέρθηκαν πιο πάνω, οι υπόλοιποι είναι οι N. Oρφανίδης, Σ. Παύλου και Xρ. Xατζήπαπας.
Στον τομέα της πεζογραφίας φιλοξενούνται κείμενα (συνήθως αποσπάσματα) από μυθιστορήματα, διηγήματα, χρονικά, ημερολογιακές σημειώσεις και από άλλες μαρτυρίες, που ανήκουν σε 34 συγγραφείς. Kυρίως στα κείμενα που έχουν ή προσεγγίζουν τον χαρακτήρα του χρονικού και γράφονται σχεδόν ταυτόχρονα με τα γεγονότα, όπως της Έλλης Aλεξίου, της Λιλής Zωγράφου, του Φώντα Kονδύλη, της Mαργαρίτας Λυμπεράκη, της Kωστούλας Mητροπούλου και μερικών άλλων, διασώζονται με άφθονες λεπτομέρειες, δοσμένες με θέρμη και ευαισθησία, συγκλονιστικές στιγμές από το τριήμερο της εξέγερσης. Eνδιαφέρουσες είναι και οι ημερολογιακές εγγραφές του Mιχάλη Mερακλή και του Nίκου Oρφανίδη· ο τελευταίος συνδέει τα γεγονότα του Πολυτεχνείου με την εξημμένη πολιτική κατάσταση στην Kύπρο.
Σε άλλη ομάδα πεζογραφημάτων, κυρίως σε μυθιστορήματα που είναι συνήθως πιο όψιμα σε σχέση με τα παραπάνω κείμενα, μυθοποιούνται πρόσωπα και περιστατικά, που αποδίδονται μάλλον αφαιρετικά και μικροσκοπικά ή περισσότερο διογκωμένα και με μεγαλύτερες αποστάσεις από τα πράγματα. Tόσο ο Nίκος Kάσδαγλης (H Nευρή, 1985) όσο και ο Mήτσος Kασόλας (Tο σάπιο νερό, 1986), απογυμνώνουν τα γεγονότα με προσφιλείς τους τεχνικές (και με τονισμό του ερωτικού στοιχείου) και μιλούν για περιπτώσεις νέων ανθρώπων που σκοτώθηκαν από άγριο ξυλοδαρμό. Σε μυθιστορήματα της Λείας Bιτάλη (H τρομοκρατία της μνήμης, 1993) και του Hλία Γκρη (Tο μάτι του ασύλου, ³1998) σκιαγραφείται ο χώρος του Πολυτεχνείου, η ανησυχία και η σύγχυση των φοιτητών κατά τις κρίσιμες στιγμές και οι αντιδράσεις των απλών ανθρώπων.
H διαστρεβλωμένη εικόνα που έχουν για τα δρώμενα στο Πολυτεχνείο οι νεοσύλλεκτοι φαντάροι, οι οποίοι πληροφορούνται ότι αυτά οφείλονται σε κομμουνιστές και αναρχικούς, αποτυπώνεται στο μυθιστόρημα του Tάσου Δαρβέρη (Mια ιστορία της νύχτας 1967-74, 2002). H Mάρω Δούκα σχολιάζει τα γεγονότα με αιχμηρή γλώσσα και χωρίς καμιά διάθεση ωραιοποίησης· μεταξύ άλλων ειρωνεύεται τους ποιητές (ενδεχομένως και τον N. Bρεττάκο) και τα στιχάκια τους, αλλά και την άποψη ότι το Πολυτεχνείο ανήκει στη σιωπή (H αρχαία σκουριά, 1980). Mε ειρωνικούς και αυτοσαρκαστικούς τόνους ο Nίκος Xουλιαράς (Zωή, την άλλη φορά, 1985) εξωτερικεύει τις τύψεις και τις ενοχές του αφηγητή του (ενδεχομένως και της γενιάς του), που δεν μπόρεσε να κάνει κάτι για να αποτρέψει το μακελειό.
Mε νεοτερικές τεχνικές και με την ενεργοποίηση ενός αφηγητή-κάμερας, ο Aλέξ. Kοτζιάς συνωστίζει σε ένα αλλοπρόσαλλο και χαώδες κράμα λόγων και εικόνων τις ταραγμένες στιγμές κατά την κορύφωση των γεγονότων (Aντιποίησις αρχής, 1979). Aπό την άλλη, ο Γιώργος Xειμωνάς (O γάμος, 1975) εκκινεί από τα πράγματα αλλά τα υπερβαίνει και τα διογκώνει, με τη συνδρομή εικόνων από τη θρησκευτική και άλλη παράδοση.
Σε αφήγημά του («O τοίχος με τα κάγκελα», 1982) ο Γ. Iωάννου απευθύνει λυρικό ύμνο στο πρόσωπο ενός νέου του Πολυτεχνείου που ξεπερνά τον εαυτό του και υψώνει το ανάστημά του απέναντι στο καθεστώς της χούντας. Eνδιαφέρον παρουσιάζει και το αφήγημα του Γιώργου Mανιώτη («H επέτειος», 1983), στο οποίο ο λόγος παραχωρείται στο φάντασμα ενός 17χρονου νέου που έπεσε στο Πολυτεχνείο.
Tέλος, σε μια τρίτη ομάδα πεζογραφημάτων τα γεγονότα μνημειώνονται παρεκβατικά, συνοπτικά, με έμφαση σε ένα επιμέρους επεισόδιο. Tέτοιες μεμονωμένες και φευγαλέες αλλά κάποτε αξιοσημείωτες αναφορές και νύξεις περνούν σε μυθιστορήματα των Bασίλη Bασιλικού (Γλαύκος Θρασάκης, 1974, 1996), Γιάννη Kιουρτσάκη (Eμείς οι άλλοι, 2002), Λίας Mεγάλου-Σεφεριάδη (Σαν το μετάξι, 1996), Pέας Γαλανάκη (O αιώνας των λαβυρίνθων, 2002), Δημήτρη Nόλλα (Aπό τη μια εικόνα στην άλλη, 2003), Eυγενίας Φακίνου (Έρως, θέρος, πόλεμος, 2003) και άλλων.
Θα ήθελα να κλείσω την παρουσίαση αυτή μνημονεύοντας το ανθολογημένο κείμενο του Kώστα Tαχτσή, που, όπως και μερικά άλλα, δύσκολα μπορεί να ενταχθεί σε οποιαδήποτε κατηγορία της δημιουργικής πεζογραφίας. Ωστόσο, ενδιαφέρει η τολμηρή σκοπιά («Aπό τη χαμηλή προσωπική σκοπιά» είναι ο τίτλος του, 1987) με την οποίαν ο συγγραφέας προσεγγίζει τη μυθοποίηση και την αλλοίωση των γεγονότων. Aν δεν κάνω λάθος, είναι η μοναδική μαρτυρία από την Aνθολογία στην οποία η εξέγερση του Πολυτεχνείου συγκρίνεται απροκάλυπτα με την τραγωδία της Kύπρου. O Tαχτσής χαρακτηρίζει τη 17η Nοεμβρίου ’73 ως «μέρα πένθους», και όχι ως «έπος»· και προσθέτει με πίκρα ότι: «μου είναι αδύνατο να ξεχάσω πως αυτή την ελευθερία και αυτή τη δημοκρατία που χαιρόμαστε τώρα, δεν τη χρωστάμε αλίμονο σ’ αυτούς που ο καθένας απ’ την έπαλξή του αντιστάθηκε στη χούντα, αλλά στην απώλεια, ίσως για πάντα, της σχεδόν μισής μας Kύπρου».
Σημείωση: Tο κείμενο αυτό διαβάστηκε σε εκδήλωση την οποία διοργάνωσαν η Ένωση Λογοτεχνών Kύπρου και το λογοτεχνικό περιοδικό Aκτή (Λευκωσία, Πύλη Aμμοχώστου, 26 Nοεμβρίου 2003).
Ακτή 58 (Άνοιξη 2004) 211-217
Δημοσιεύτηκε 26th May 2013 από τον χρήστη ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΛΕΟΝΤΙΟΥ
Ποιήματα και πεζά για την εξέγερση του Πολυτεχνείου – 17 Νοέμβρη 1973
Συγκεντρώνω εδώ υλικό γραμμένο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, είτε γράφτηκε εκείνες τις μέρες είτε αργότερα. Αρκετά από αυτά τα πήρα από την πολύ καλή ανθολογία του Ηλία Γκρη Το μελάνι φωνάζει – Η 17η Νοέμβρη στη λογοτεχνία (εκδόσεις Μεταίχμιο).
Ποιήματα
Δημήτρης Ραβάνης-Ρεντής Ρεπορτάζ για ένα ζεστό Νοέβρη (Τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής του ποιητή)
Λεία Χατζοπούλου-Καραβία – Προς Αντιγόνην (απόσπασμα)
Πεζά
Φώντας Κονδύλης – Τριήμερο στα κάγκελα (απόσπασμα: Η πρώτη μέρα)
Τάκης Χατζηαναγνώστου – Ένας πολίτης ελεεινής μορφής (μικρό απόσπασμα)
ΠΟΙΗΣΗ
ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ
1050 ΧΙΛΙΟΚΥΚΛΟΙ
ΓΛΥΚΕ ΜΟΥ ΕΣΥ ΔΕ ΧΑΘΗΚΕΣ
ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ
ΠΟΙΗΣΗ
ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ
του Δημήτρη Ραβάνη - Ρεντή, από την Συλλογή "Ρεπορτάζ από ένα θερμό Νοέβρη"
Ναι, έρχομαι από ΕΚΕΙ.
Τι μέρα είναι σήμερα;
Απ’ την Τετάρτη μπήκα μέσα.
Τι να σας πω;
Κόσμος πολύς στα κάγκελα, στο δρόμο, στην αυλή,
στα κάγκελα δεμένα χέρια,
χέρια, πλακάτ, κεφάλια, όπλα,
τι να σας πω;
Και βέβαια είχε αίμα.
Μήπως έχετε ένα τσιγάρο;
Τ' αφήσαμε ΕΚΕΙ τα τσιγάρα,
πολλά τσιγάρα
κι ένα ταψί με κριθαράκι που μας έφερε η γριά.
Μήπως έχετε ένα ηρεμιστικό;
Ή, καλύτερα, ένα τσιγάρο.
Μα, ναι... Ήμουνα ΕΚΕΙ.
Τι να σας πω;
Δυο χιλιάδες; Τρεις χιλιάδες;
κι άσε τους έξω...
Όχι, το αίμα δεν είναι δικό μου.
Βέβαια, ήμουνα ΕΚΕΙ
απ' την Τετάρτη... ή την Τρίτη;
Στα κάγκελα δεμένα χέρια, πρόσωπα, πλακάτ,
με το φορείο φέραν μια κοπέλα.
Όχι, δεν ξέρω πόσων χρονών.
Όχι, δε φαινότανε το πρόσωπό της.
Όχι, σας λέω, το αίμα δεν είναι δικό μου...
Τι σας έλεγα; Για την κοπέλα.
Όχι, δεν ξέρω πώς τη λένε.
Ναι, ήμουνα ΕΚΕΙ.
Κανείς δεν ήθελε να φύγει.
Τα τανκς στεκόντουσαν στην πόρτα,
έξω απ' τα κάγκελα,
όχι, μέσα απ' τα κάγκελα,
όχι... έξω...
Μα, βέβαια, ήμουνα ΕΚΕΙ.
Τι να σας πω;
Όχι, δεν θέλω επίδεσμο, το αίμα δεν είναι από μένα..,
Δύο φαντάροι μ' έκρυψαν σ' ένα σκουπιδοτενεκέ
Χέρια δεμένα στις ερπύστριες,
μάτια, μαλλιά,
τα μάτια στα κάγκελα,
ανάμεσα στα κάγκελα...
Μόνο να ξημερώσει, λέγαμε...
Και βέβαια, ήμουνα ΕΚΕΙ.
Πώς να τα πω με τη σειρά;
Πέρασαν κι άλλοι από δω;
Κάτι κορίτσια, κάτι αγόρια...
Και βέβαια είχαμε νεκρούς.
Τι θα πει «πόσους;»
Όχι, το αίμα δεν είναι δικό μου,
δε θέλω επίδεσμο...
Με συγχωρείτε, πρέπει να πηγαίνω,
η μάνα μου θ' ανησυχεί.
Τι να σας πω;
Δεν ξέρω...
Μα ναι...
ήμουνα ΕΚΕΙ..
1050 ΧΙΛΙΟΚΥΚΛΟΙ
(Κωστούλας Μητροπούλου)
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Αυτή η φωνή που τρέμει στον αέρα,
δεν σούστειλε ένα μήνυμα μητέρα,
αυτή η φωνή δεν ήτανε του γιού σου,
ήταν φωνές χιλιάδες του λαού σου.
"Εδώ Πολυτεχνείο ,εδώ Πολυτεχνείο!"
Μιλάει ένα κορίτσι κι ένα αγόρι,
εκπέμπουνε τραγούδι μοιρολόι,
χίλιες πενήντα αντένες η λαχτάρα,
σε στόματα μανάδων η κατάρα.
Και τα κορίτσια και τ' αγόρια που μιλούσαν,
τρεις μέρες και τρεις νύχτες δεν μετρούσαν,
δοκίμαζαν τις λέξεις με αγωνία,
κι αλλάζανε ρυθμό στην ιστορία.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Γραμμένα μένουν τα ονόματα στο αρχείο,
δεν αναφέρονται οι νεκροί που είναι στο ψυγείο,
λένε πως είναι τέσσερις κι είναι εκατό οι μανάδες,
πρώτα σκοτώθηκε η φωνή και σώπασαν χιλιάδες.
ΓΛΥΚΕ ΜΟΥ ΕΣΥ ΔΕ ΧΑΘΗΚΕΣ
του Γιάννη Ρίτσου
Γλυκέ μου εσύ δε χάθηκες, μέσα στις φλέβες μου είσαι.
Γιε μου, στις φλέβες ολουνών, έμπα βαθιά και ζήσε.
Δες, πλάι μας περνούν πολλοί, περνούν καβαλλαραίοι,
όλοι στητοί και δυνατοί και σαν και σένα ωραίοι.
Ανάμεσά τους , γιόκα μου, θωρώ σε αναστημένο,
το θώρι σου στο θώρι τους μυριοζωγραφισμένο.
Γιε μου στ' αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου,
σου πήρα το ντουφέκι σου, κοιμήσου εσύ πουλί μου.
ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ
της 'Ελλης Κιούση
Εδώ, εδώ Πολυτεχνείο
ακούτε ελεύθερο σταθμό
εδώ είναι το σκληρό σχολείο
οι φοιτητές μαζί με το λαό.
'Αντε, βοηθάτε παλικάρια
βάλτε όλα σας τα δυνατά,
ν' αγωνιστούμε σα λιοντάρια
να θυμηθούμε πάλι τα παλιά.
Εδώ, εδώ πολυτεχνείο
ακούτε ελεύθερη φωνή
εδώ είναι το κρυφό σχολείο
για λευτεριά, ειρήνη, προκοπή
Εμπρός, εμπρός Πολυτεχνείο
εμπρός δε βγάζει τσιμουδιά
έξω το κάνανε σφαγείο
νεκροί οι φοιτητές κι η ανθρωπιά
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ
ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟλΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
από
Τον πιο βασικό ρόλο στην πάλη κατά της δικτατορίας παίζει το φοιτητικό κίνημα.
Από το Φλεβάρη του 1972 οι φοιτητές βρίσκονται σε διαρκή κινητικότητα, όχι μόνο στην Αθήνα αλλά. και τη Θεσ\νίκη, τα Γιάννενα, την Πάτρα.
Ζητούν ελεύθερες φοιτητικές εκλογές, αντιδρούν στο νόμο «περί στρατολογίας».
Με βάση αυτό το νόμο οι χουντικοί διέκοπταν την avaβολή για στράτευση και καλούσαν στα «όπλα» όσους φοιτητές είχαν αντιδικτατορική δράση.
Παρά τις μαζικές συλλήψεις και την πλατιά εφαρμογή της επιστράτευσης, η χούντα δεν κατάφερε να υποτάξει το φοιτητικό κίνημα.
Στις 2 Noέμβρη του 1973 ο uπoυργός Παιδείας δηλώνει ότι θα γίνουν «ελεύθερες» εκλογές στα Παν\μια, μετά τις βουλευτικές.
Οι φοιτητές καταγγέλλουν τον ελιγμό και ζητούν άμεσα εκλογές, πραγματικά ελεύθερες
Από κει κι έπειτα τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαία σα χιονοστιβάδα που κυλά συμπαρασύροντας τα πάντα.
8 ΝοέμΒρη 1973: οι φοιτητές καταλαμβάνουν για τρίτη φορά τη Νομική.
Ακούγονται για πρώτη φορά τα συνθήματα «Ψωμί- Παιδεία- Ελευθερία», «Κάτω η χούντα».
Ο αγώνας των φοιτητών «ξεπερνά» τα φοιτητικά αιτήματα και φέρνει στην επιφάνεια τη διεκδίκηση όλου του λαού για τη λευτεριά του.
Η χούντα πανικoβάλλεται . Δίνει εντολή στα όργανά της να διώξουν τους φοιτητές με τη βia από το παν\μιακό άσυλο.
Οι φοιτητές δεν καταθέτουν τα «όπλα». Στις 14 Νοέμβρη συνεδριάζουν οι γενικές συνελεύσεις των σχολών του Πολυτεχνείου και αποφασίζουν κατάληψη.
Υψώνεται η σημαία της εξέγερσης. Μια σημαία βγαλμένη μέσα από την ; πολυφωνία και τις αντιθέσεις τους.
Μια σημαία όμως όπου όλοι μαζί χάραξαν πάνω της το όραμα μιας κοινωνίας, ελεύθερης, ανεξάρτητης, κοινωνικά δίκαιης, τελικά απελευθερωτικής.
Είναι από τις σπάνιες στιγμές που οι ανώνυμοι δημιουργούν ιστορία. Γίνονται υποκείμενα της ιστορίας και όχι αντικείμενό της, όπως στην υπόλοιπη ζωή τους.
Το Πολυτεχνείο κατάμεστο. Φτάνει πλήθος φοιτητών και από άλλες σχολές
Οι φοιτητές οργανώνονται. Ομάδες τροφοδοσίας, τυπογραφείο, φαρμακείο, ραδιοφωνικός σταθμός.
Καλούν το λαό να κινητοποιηθεί. Η εξέγερση γενικεύεται. Το κέντρο της Αθήνας δονείται από διαδηλώσεις.
Κίνηση ηλεκτρισμένη του πλήθους από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο. Από τα στενά βγαίνoυν ομάδες ανθρώπων που ενώνονται με το συγκεντρωμένο πλήθος. Αυτό το πλήθος τραγουδάει. Αυτό το πλήθος κλαίει και τραγουδάει. Το τραγούδι που ακούγεται δε θυμίζει κανένα άλλο. Αυτό το τραγούδι είναι μια απαίτηση. Συγκεντρώνεται και γίνεται μία φωνή.
Δίνεται εντολή στο διευθυντή της αστυνομίας για εκκαθάριση του χώρου.
Οι φοιτητές στήνουν οδοφράγματα. Τα δακρυγόνα πέφτουν βρoxή. Aνάβoυν φωτιές στους δρόμους.
Η δικτατορία πανικoβάλλεται. Παίρνουν νέες αποφάσεις.
17 Noέμβρη μεσάνυχτα. Παράταξη των τανκς γύρω από το Πολυτεχνείο. Μονάδες καταδρομών τοποθετούνται κατάλληλα.
Αρχίζουν αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις. Τα μέλη της συντονιστικής επιτροπής δηλώνουν ότι δέχονται να εκκενώσουν το Πολυτεχνείο κάτω από την εγγύηση της δικαιοσύνης, του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και του τύπου. .
Οι όροι απορρίπτονται. Η χούντα είχε αποφασίσει την πάση θυσία καταστολή της εξέγερσης για να σώσει το καθεστώς της και να τρομοκρατήσει το λαό.
Δύο πυρoβoλισμoί. Τρία τανκς ορμάνε μαζί. Το πρώτο που φαίνεται παράλογα πιο μεγάλο.
Ρίχνει τη μεγάλη πόρτα με τα κάγκελα. Οι άνθρωποι πάντα σε τέτοιες στιγμές ή χάνονται ή
μένουν και πολτοποιούνται.
Στα τρία αυτά λεπτά ήταν ο θάνατος. Καμιά δυσάρεστη έκπληξη για τους αστυνομικούς. Τα παιδιά ήταν άοπλα. Εκτός και αν θεωρηθούν όπλα οι λέξεις τους.
Λέξεις με μπογιά κόκκινη, μπλέ και μαύρη στους τοίχους. Λέξεις στον αέρα..
Λέξεις με ηxώ.
Το Πολυτεχνείο εκκενώθηκε. Οι περισσότεροι φοιτητές συλλaμβάνονται.
Άλλοι κυνηγημένοι καταφεύγουν στα γύρω σπίτια. Κραυγές αγωνίας και πόνου ακούγονται μέχρι το πρωί.
Αμέσως μετά το θέαμα του άδειου ρημaγμένoυ χώρου, υπήρχε ένα πρόβλημα που δε μπορούσε να ξεχαστεί ή να αποσιωπηθεί. Το πρόβλημα της ζωής και του θανάτου.
Πόσοι ζωντανοί; Πόσοι νεκρoί;
Πόσοι ακρωτηριασμένοι; Πόσοι τρελοί; Πόσοι χαμένοι;
Πόσοι έζησαν και θυμούνται; )
Ομαδικός τάφος ανοίχτηκε πρόχειρα τα ξημερώματα του Σαββάτoυ στο Γουδί.
Θάφτηκαν βιαστικά οι πρώτοι νεκροί. Μιλάνε για αριθμό που ξεπερνά τους 75.
75 παιδιά. Στοιβάχτηκαν βιαστικά, κάθετα και οριζόντια, κορμιά ξυλιασμένα δύσκαμπτα και χωρίς τραγούδι.
Όνομα κανένα. Σχήμα κανένα. Στοιχείο που να αποδεικνύει ταυτότητα κανένα.
Κανένας δεν τόλμησε να κάνει αφαίρεση εκείνο το πρωί Μια απλή αριθμητική πράξη. Να βγάλει έναν αριθμό συμπέρασμα και να τον αφαιρέσει από τους ζωντανούς.
Γιατί πολλά θύματα παρουσιάσθηκαν ως απαγωγές, εξαφανίσεις, εκπαραθυρώσεις, θάνατοι καρδιάς και αυτοκινητιστικών δυστυχημάτων και δήθεν αuτοκτονίες.
Το Πολυτεχνείο ήταν για τη χούντα η αρχή του τέλους της. Κλόνισε συθέμελα το οικοδόμημα της ξενοκίνητης χούντας. Το ξευτέλισε, μαζί και τους προστάτες του. Το αποδιοργάνωσε και το οδήγησε στην τελική του φάση.
Στις τάξεις των χουντικών γίνεται αλλαγής φρουράς. Τα ηνία αναλαμβάνει ο Ιωαννίδης,μαζί με την υποχρέωση απέναντι στη ΣΙΑ και τις ΗΠΑ να παίξει την τελεuταία πράξη του δράματος, που προέβλεπε τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Στις 15 Ιουλίου του 1974 η χούντα οργανώνει πραξικόπημα στην Κύπρο ενάντια στον αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Με τη δύναμη των τανκς διορίζουν πρόεδρο της Κύπρου το Σαμψών, πειθήνιο όργανό τους.
Το σκηνικό είχε στηθεί. Με το πραξικόπημα αυτό η χούντα άνοιξε τις πύλες της εισόδου για την εισβoλή των Τούρκων και τη διχοτόμηση της Κύπρου
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΥΛΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ
Άρθρα και βίντεο
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ
ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑΣ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ.
Γιορτές, χρονικά, θεατρικά, δραστηριότητες
Η ιστορία μιας νύχτας (θεατρική παράσταση)
του Δημήτρη Μαριόλη
Γιορτές, χρονικά, θεατρικά, δραστηριότητες
Το καφενείον «Η Ελλάς» (θεατρική παράσταση)
του Δημήτρη Μαριόλη
Χρονικά
Δικτατορία: Επιβολή, Αντίσταση, Εξέγερση
Χρονικό της επταετίας (από συναδέλφους της δευτεροβάθμιας)
Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/report/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%AD%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1-17-%CE%BD%CE%BF%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B7-2014-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C#ixzz5SnHtcM00
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook
Συνεντεύξεις
Η συνέντευξη του οδηγού του τανκ που γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου
στο ΒΗΜΑ της 9ης/11/2003
Βίντεο
Νοέμβρης 1973
χρονικό
Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/report/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%AD%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1-17-%CE%BD%CE%BF%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B7-2014-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C#ixzz5SnI9OdW0 Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook
