ΕΝΟΤΗΤΑ 17 : Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως Κυβερνήτης της Ελλάδας (1828-1831). Η ολοκλήρωση της ελληνικής επανάστασης
Πότε εκλέχτηκε κυβερνήτης ο Καποδίστριας;
Η Γ’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (της Τροιζήνας), την άνοιξη του 1827 εξέλεξε εξέλεξε ως κυβερνήτη της Ελλάδας τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Ιωάννη Καποδίστρια, με θητεία 7 χρόνων.
Ποια ήταν η κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα;
Η κατάσταση ήταν τραγική : η χώρα είχε ερημωθεί, ο λαός είχε εξαθλιωθεί, οι πειρατές έλεγχαν μεγάλες περιοχές και ο αιγυπτιακός στρατός βρισκόταν στη ΝΔ Πελοπόννησο, την ίδια στιγμή που ο τουρκικός στρατός βρισκόταν στη Στερεά.
Ποιες ήταν οι κινήσεις του Καποδίστρια;
1. ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ και ΔΙΟΙΚΗΣΗ : κατάργησε το σύνταγμα της Τροιζήνας και πήρε στα χέρια του όλη την εξουσία, για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829) επικύρωσε αυτές τις αποφάσεις.
2. ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ: α) συγκρότησε τακτικό στρατό, αξιοποιώντας ορισμένους αγωνιστές προκειμένου να κάνει εκκαθάριση της Στερεάς από τον τουρκικό στρατό. β) ίδρυσε το Λόχο των Ευελπίδων, πρόδρομο της σημερινής Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. γ) οργάνωσε τακτικό πολεμικό ναυτικό για να καταπολεμηθεί η πειρατεία. (σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Ανδρέας Μιαούλης)
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: α) Έφτιαξε το 1ο κρατικό ταμείο με εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και φιλελλήνων β) Ίδρυσε με τη βοήθεια του φίλου του, Γαλλοελβετού τραπεζίτη Εϋνάρδου, τράπεζα γ) Έκοψε νόμισμα, τον φοίνικα δ) Εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες ε) Εκσυγχρόνισε τη γεωργία με την εισαγωγή νέων καλλιεργειών (π.χ. πατάτα) και νέων μεθόδων (π.χ. σιδερένιο άροτρο).
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: α) Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, στο οποίο λειτούργησαν 3 αλληλοδιδακτικά σχολεία (σαν τα σημερινά δημοτικά, αλλά με τέσσερα χρόνια φοίτηση), 3 ελληνικά σχολεία(σαν τα σημερινά Γυμνάσια και με τριετή φοίτηση), αρκετά χειροτεχνεία (επαγγελματικές σχολές) και τοΠρότυπον Σχολείον, στο οποίο σπούδαζαν όποιοι θα γίνονταν καθηγητές στα αλληλοδιδακτικά β) Ίδρυσε το Κεντρικόν Σχολείον, στο οποίο φοιτούσαν όσοι προορίζονταν για σπουδές στα πανεπιστήμια του εξωτερικού γ) Δημιούργησε το Πρότυπον Αγροκήπιον (γεωργική σχολή) στην Τίρυνθα (περιοχή κοντά στο Άργος και στο Ναύπλιο) Ο Καποδίστριας δε δημιούργησε Πανεπιστήμιο, γιατί πίστευε ότι τη συγκεκριμένη στιγμή, η εκπαίδευση των Ελλήνων θα έπρεπε να ήταν επαγγελματική.
Πώς ολοκληρώθηκε η επανάσταση;
Όταν έφθασε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας η Ελλάδα ήταν ακόμα σε επανάσταση. Δεν είχε ξεκαθαρίσει ακόμα αν το νέο κράτος θα ήταν ανεξάρτητο ή αυτόνομο, ούτε πόσο μεγάλο θα είναι. Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, όπου οι Έλληνες με αρχηγό τον Δημήτριο Υψηλάντη επικράτησαν των Τούρκων. Λίγο αργότερα η Ελλάδα , με τους χειρισμούς του Καποδίστρια, έγινε ανεξάρτητο κράτος (Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας του Λονδίνου του 1830) και διεύρυνε τα σύνορά της ως τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού (συνθήκη Κωνσταντινούπολης του 1832). Το ελληνικό κράτος περιελάμβανε την Πελοπόννησο, τη Στερεά, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Σποράδες και τις Κυκλάδες.
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις κατά του Καποδίστρια;
Πολλές αντιδράσεις προκλήθηκαν από την επιλογή του Καποδίστρια για δημιουργία ισχυρού και συγκεντρωτικού (με πολλές εξουσίες στα χέρια του) κράτους. Αντέδρασαν πρόκριτοι (π.χ. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης), πλούσιοι πλοιοκτήτες (π.χ. Κουντουριώτης), Φαναριώτες (π.χ. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος) και φιλελεύθεροι διανοούμενοι (π.χ. Αδαμάντιος Κοραής). Όλοι αυτοί ζητούσαν σύνταγμα από τον Κυβερνήτη. Επίσης αντιδρούσαν η Αγγλία και η Γαλλία, θεωρώντας τον Καποδίστρια όργανο των Ρώσων.
Από τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις : α) Ο Μιαούλης ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πλοία.
β) στην Ύδρα η εφημερίδα «Απόλλων» προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Καποδίστρια
Μετά τη φυλάκιση του πρόκριτου της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, η αντίδραση μεγάλωσε. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.
Η Γ’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (της Τροιζήνας), την άνοιξη του 1827 εξέλεξε εξέλεξε ως κυβερνήτη της Ελλάδας τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Ιωάννη Καποδίστρια, με θητεία 7 χρόνων.
Ποια ήταν η κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα;
Η κατάσταση ήταν τραγική : η χώρα είχε ερημωθεί, ο λαός είχε εξαθλιωθεί, οι πειρατές έλεγχαν μεγάλες περιοχές και ο αιγυπτιακός στρατός βρισκόταν στη ΝΔ Πελοπόννησο, την ίδια στιγμή που ο τουρκικός στρατός βρισκόταν στη Στερεά.
Ποιες ήταν οι κινήσεις του Καποδίστρια;
1. ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ και ΔΙΟΙΚΗΣΗ : κατάργησε το σύνταγμα της Τροιζήνας και πήρε στα χέρια του όλη την εξουσία, για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829) επικύρωσε αυτές τις αποφάσεις.
2. ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ: α) συγκρότησε τακτικό στρατό, αξιοποιώντας ορισμένους αγωνιστές προκειμένου να κάνει εκκαθάριση της Στερεάς από τον τουρκικό στρατό. β) ίδρυσε το Λόχο των Ευελπίδων, πρόδρομο της σημερινής Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. γ) οργάνωσε τακτικό πολεμικό ναυτικό για να καταπολεμηθεί η πειρατεία. (σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Ανδρέας Μιαούλης)
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: α) Έφτιαξε το 1ο κρατικό ταμείο με εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και φιλελλήνων β) Ίδρυσε με τη βοήθεια του φίλου του, Γαλλοελβετού τραπεζίτη Εϋνάρδου, τράπεζα γ) Έκοψε νόμισμα, τον φοίνικα δ) Εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες ε) Εκσυγχρόνισε τη γεωργία με την εισαγωγή νέων καλλιεργειών (π.χ. πατάτα) και νέων μεθόδων (π.χ. σιδερένιο άροτρο).
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: α) Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, στο οποίο λειτούργησαν 3 αλληλοδιδακτικά σχολεία (σαν τα σημερινά δημοτικά, αλλά με τέσσερα χρόνια φοίτηση), 3 ελληνικά σχολεία(σαν τα σημερινά Γυμνάσια και με τριετή φοίτηση), αρκετά χειροτεχνεία (επαγγελματικές σχολές) και τοΠρότυπον Σχολείον, στο οποίο σπούδαζαν όποιοι θα γίνονταν καθηγητές στα αλληλοδιδακτικά β) Ίδρυσε το Κεντρικόν Σχολείον, στο οποίο φοιτούσαν όσοι προορίζονταν για σπουδές στα πανεπιστήμια του εξωτερικού γ) Δημιούργησε το Πρότυπον Αγροκήπιον (γεωργική σχολή) στην Τίρυνθα (περιοχή κοντά στο Άργος και στο Ναύπλιο) Ο Καποδίστριας δε δημιούργησε Πανεπιστήμιο, γιατί πίστευε ότι τη συγκεκριμένη στιγμή, η εκπαίδευση των Ελλήνων θα έπρεπε να ήταν επαγγελματική.
Πώς ολοκληρώθηκε η επανάσταση;
Όταν έφθασε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας η Ελλάδα ήταν ακόμα σε επανάσταση. Δεν είχε ξεκαθαρίσει ακόμα αν το νέο κράτος θα ήταν ανεξάρτητο ή αυτόνομο, ούτε πόσο μεγάλο θα είναι. Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου του 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, όπου οι Έλληνες με αρχηγό τον Δημήτριο Υψηλάντη επικράτησαν των Τούρκων. Λίγο αργότερα η Ελλάδα , με τους χειρισμούς του Καποδίστρια, έγινε ανεξάρτητο κράτος (Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας του Λονδίνου του 1830) και διεύρυνε τα σύνορά της ως τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού (συνθήκη Κωνσταντινούπολης του 1832). Το ελληνικό κράτος περιελάμβανε την Πελοπόννησο, τη Στερεά, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Σποράδες και τις Κυκλάδες.
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις κατά του Καποδίστρια;
Πολλές αντιδράσεις προκλήθηκαν από την επιλογή του Καποδίστρια για δημιουργία ισχυρού και συγκεντρωτικού (με πολλές εξουσίες στα χέρια του) κράτους. Αντέδρασαν πρόκριτοι (π.χ. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης), πλούσιοι πλοιοκτήτες (π.χ. Κουντουριώτης), Φαναριώτες (π.χ. Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος) και φιλελεύθεροι διανοούμενοι (π.χ. Αδαμάντιος Κοραής). Όλοι αυτοί ζητούσαν σύνταγμα από τον Κυβερνήτη. Επίσης αντιδρούσαν η Αγγλία και η Γαλλία, θεωρώντας τον Καποδίστρια όργανο των Ρώσων.
Από τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις : α) Ο Μιαούλης ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πλοία.
β) στην Ύδρα η εφημερίδα «Απόλλων» προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Καποδίστρια
Μετά τη φυλάκιση του πρόκριτου της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, η αντίδραση μεγάλωσε. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
Ενότητα 18 : Από την άφιξη του Όθωνα (1833) ως την 3η Σεπτεμβρίου 1843
Η ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ Η ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στην Ελλάδα έκανε τις Μεγάλες Δυνάμεις να επέμβουν στα ελληνικά πράγματα προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Όρισαν, με τη συνθήκη του Λονδίνου το 1832, βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα, τον 17χρονο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’ . Το πολίτευμα ορίστηκε να είναι απόλυτη μοναρχία. Επιπλέον, οι Δυνάμεις έδωσαν 20.000.000 φράγκα στην Ελλάδα, ως πρώτη δόση ενός δανείου που θα έφθανε τα 60.000.000 φράγκα.
Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ (1833-1835)
Τι ονομάζουμε Αντιβασιλεία; Ποια ήταν τα μέλη της;
Επειδή ο Όθωνας ήταν ανήλικος, συμφωνήθηκε πως ως την ενηλικίωσή του(1835) την εξουσία θα ασκεί μια επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους, διορισμένους από τον πατέρα του Όθωνα που θα ονομαζόταν Αντιβασιλεία. Τα τρία μέλη της επιτροπής ήταν ο Άρμανσμπεργκ (πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών), ο Μάουρερ(αρμόδιος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία) και ο Χάιντεκ (υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις)
Ποιο ήταν το πλάνο της Αντιβασιλείας; Σε ποιο τρίπτυχο στηρίχθηκε;
Η Αντιβασιλεία θέλησε να οικοδομήσει ένα σύγχρονο, κατά τα δυτικά πρότυπα, εθνικό κράτος. Στηρίχθηκε στο τρίπτυχο : εθνική ανεξαρτησία, βασιλική απολυταρχία και συγκεντρωτικό σύστημα.
Τα έργα της Αντιβασιλείας
1. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ : συγκεντρωτική. Η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 10 νομούς. Η πρωτεύουσα το 1834 μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην Αθήνα.
2. ΣΤΡΑΤΟΣ : βασίστηκε αρχικά σε 3.500 Βαυαρούς στρατιωτικούς που ήρθαν μαζί με τον Όθωνα. Πολλοί Έλληνες αγωνιστές που δεν έγιναν δεκτοί στις ένοπλες δυνάμεις, ζούσαν σε άθλιες συνθήκες και αναγκάστηκαν να στραφούν στη ληστεία.
3. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ : αναδιοργανώθηκε. Ιδρύθηκαν δικαστήρια και φτιάχτηκαν νέοι νόμοι.
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ : αναμορφώθηκε : α) Πρωτοβάθμια εκπαίδευση : Δημοτικά σχολεία (επταετή και αλληλοδιδακτικά) β) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση : 1) Ελληνικά Σχολεία(τριτάξια, στις πρωτεύουσες των επαρχιών) 2) Γυμνάσια(τετρατάξια, στις πρωτεύουσες νομών) γ) Πανεπιστήμιο : ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1837. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και το Πολυτεχνικό Σχολείο (πρόδρομος του σημερινού Πολυτεχνείου) Η εκπαίδευση των κοριτσιών παρέμεινε παραμελημένη.
5. ΕΚΚΛΗΣΙΑ : ορίστηκε αυτοκέφαλη (χωρίστηκε δηλαδή από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως) με την αιτιολογία ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης βρισκόταν σε οθωμανικό έδαφος, υπό την επιρροή του σουλτάνου. Επίσης έκλεισαν τα μοναστήρια που είχαν μικρό αριθμό μοναχών.
Η στάση των Ελλήνων απέναντι στην Αντιβασιλεία
Αρχικά ήταν δύσπιστη και στη συνέχεια καθαρά εχθρική. Έγιναν συνωμοτικές κινήσεις για την ανατροπή της Αντιβασιλείας, ενώ δεν έλειψαν και οι ανοιχτές εξεγέρσεις (Μεσσηνία, 1834)
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1835-1843)
Ο Όθωνας ανέλαβε την εξουσία το Μάιο του 1835. Η κατάσταση δεν άλλαξε. Ο βασιλιάς προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των κομμάτων (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό), ενισχύοντας μία το ένα, μία το άλλο. Ξέσπασαν εξεγέρσεις τοπικού χαρακτήρα (Ύδρα, Μεσσηνία)
Πώς φτάσαμε στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843;
Οι αιτίες της αντίδρασης ήταν :
1. η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των αγροτών
2. η ανάπτυξη της ληστείας στην ύπαιθρο
3. η αδυναμία της Ελλάδας να εξοφλήσει τα δάνειά της, που είχε σαν αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να επιβάλουν οικονομικό έλεγχο στη χώρα και περικοπή κρατικών δαπανών.
4. Οι περικοπές που έγιναν στους στρατιωτικούς
Εκδηλώθηκε έντονη πολιτική κινητοποίηση με πρωτεργάτες τους Μαυροκορδάτο, Κωλέττη, Ανδρέα Μεταξά και Λόντο (πολιτικοί από όλα τα κόμματα). Αίτημά τους ήταν η παραχώρηση συντάγματος, που πίστευαν ότι θα απάλλασσε τη χώρα από τους Βαυαρούς και θα βοηθούσε στην επίλυση των προβλημάτων.
Τη νύχτα της 2ας προς 3η Σεπτεμβρίου του 1843, δυνάμεις της φρουράς της Αθήνας και πολλοί πολίτες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή του ’21 Μακρυγιάννη, συγκεντρώθηκαν έξω από το παλάτι (σημερινή Βουλή) και απαίτησαν από τον Όθωνα την παραχώρηση συντάγματος (γι’ αυτό η πλατεία λέγεται σήμερα πλατεία Συντάγματος). Ο Όθωνας αρχικά αρνήθηκε, στη συνέχεια όμως, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να προκηρύξει εκλογές για Εθνοσυνέλευση, που θα ψήφιζε σύνταγμα.
Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στην Ελλάδα έκανε τις Μεγάλες Δυνάμεις να επέμβουν στα ελληνικά πράγματα προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Όρισαν, με τη συνθήκη του Λονδίνου το 1832, βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα, τον 17χρονο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’ . Το πολίτευμα ορίστηκε να είναι απόλυτη μοναρχία. Επιπλέον, οι Δυνάμεις έδωσαν 20.000.000 φράγκα στην Ελλάδα, ως πρώτη δόση ενός δανείου που θα έφθανε τα 60.000.000 φράγκα.
Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ (1833-1835)
Τι ονομάζουμε Αντιβασιλεία; Ποια ήταν τα μέλη της;
Επειδή ο Όθωνας ήταν ανήλικος, συμφωνήθηκε πως ως την ενηλικίωσή του(1835) την εξουσία θα ασκεί μια επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους, διορισμένους από τον πατέρα του Όθωνα που θα ονομαζόταν Αντιβασιλεία. Τα τρία μέλη της επιτροπής ήταν ο Άρμανσμπεργκ (πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών), ο Μάουρερ(αρμόδιος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία) και ο Χάιντεκ (υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις)
Ποιο ήταν το πλάνο της Αντιβασιλείας; Σε ποιο τρίπτυχο στηρίχθηκε;
Η Αντιβασιλεία θέλησε να οικοδομήσει ένα σύγχρονο, κατά τα δυτικά πρότυπα, εθνικό κράτος. Στηρίχθηκε στο τρίπτυχο : εθνική ανεξαρτησία, βασιλική απολυταρχία και συγκεντρωτικό σύστημα.
Τα έργα της Αντιβασιλείας
1. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ : συγκεντρωτική. Η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 10 νομούς. Η πρωτεύουσα το 1834 μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην Αθήνα.
2. ΣΤΡΑΤΟΣ : βασίστηκε αρχικά σε 3.500 Βαυαρούς στρατιωτικούς που ήρθαν μαζί με τον Όθωνα. Πολλοί Έλληνες αγωνιστές που δεν έγιναν δεκτοί στις ένοπλες δυνάμεις, ζούσαν σε άθλιες συνθήκες και αναγκάστηκαν να στραφούν στη ληστεία.
3. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ : αναδιοργανώθηκε. Ιδρύθηκαν δικαστήρια και φτιάχτηκαν νέοι νόμοι.
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ : αναμορφώθηκε : α) Πρωτοβάθμια εκπαίδευση : Δημοτικά σχολεία (επταετή και αλληλοδιδακτικά) β) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση : 1) Ελληνικά Σχολεία(τριτάξια, στις πρωτεύουσες των επαρχιών) 2) Γυμνάσια(τετρατάξια, στις πρωτεύουσες νομών) γ) Πανεπιστήμιο : ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1837. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και το Πολυτεχνικό Σχολείο (πρόδρομος του σημερινού Πολυτεχνείου) Η εκπαίδευση των κοριτσιών παρέμεινε παραμελημένη.
5. ΕΚΚΛΗΣΙΑ : ορίστηκε αυτοκέφαλη (χωρίστηκε δηλαδή από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως) με την αιτιολογία ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης βρισκόταν σε οθωμανικό έδαφος, υπό την επιρροή του σουλτάνου. Επίσης έκλεισαν τα μοναστήρια που είχαν μικρό αριθμό μοναχών.
Η στάση των Ελλήνων απέναντι στην Αντιβασιλεία
Αρχικά ήταν δύσπιστη και στη συνέχεια καθαρά εχθρική. Έγιναν συνωμοτικές κινήσεις για την ανατροπή της Αντιβασιλείας, ενώ δεν έλειψαν και οι ανοιχτές εξεγέρσεις (Μεσσηνία, 1834)
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1835-1843)
Ο Όθωνας ανέλαβε την εξουσία το Μάιο του 1835. Η κατάσταση δεν άλλαξε. Ο βασιλιάς προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των κομμάτων (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό), ενισχύοντας μία το ένα, μία το άλλο. Ξέσπασαν εξεγέρσεις τοπικού χαρακτήρα (Ύδρα, Μεσσηνία)
Πώς φτάσαμε στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843;
Οι αιτίες της αντίδρασης ήταν :
1. η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των αγροτών
2. η ανάπτυξη της ληστείας στην ύπαιθρο
3. η αδυναμία της Ελλάδας να εξοφλήσει τα δάνειά της, που είχε σαν αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να επιβάλουν οικονομικό έλεγχο στη χώρα και περικοπή κρατικών δαπανών.
4. Οι περικοπές που έγιναν στους στρατιωτικούς
Εκδηλώθηκε έντονη πολιτική κινητοποίηση με πρωτεργάτες τους Μαυροκορδάτο, Κωλέττη, Ανδρέα Μεταξά και Λόντο (πολιτικοί από όλα τα κόμματα). Αίτημά τους ήταν η παραχώρηση συντάγματος, που πίστευαν ότι θα απάλλασσε τη χώρα από τους Βαυαρούς και θα βοηθούσε στην επίλυση των προβλημάτων.
Τη νύχτα της 2ας προς 3η Σεπτεμβρίου του 1843, δυνάμεις της φρουράς της Αθήνας και πολλοί πολίτες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή του ’21 Μακρυγιάννη, συγκεντρώθηκαν έξω από το παλάτι (σημερινή Βουλή) και απαίτησαν από τον Όθωνα την παραχώρηση συντάγματος (γι’ αυτό η πλατεία λέγεται σήμερα πλατεία Συντάγματος). Ο Όθωνας αρχικά αρνήθηκε, στη συνέχεια όμως, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να προκηρύξει εκλογές για Εθνοσυνέλευση, που θα ψήφιζε σύνταγμα.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)
ΠΗΓΗ https://e-didaskalia.blogspot.gr/2012/08/20-1862-1909.html
ΕΝΟΤΗΤΑ 20
Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909)
Ο Γεώργιος Α΄ βασιλιάς των Ελλήνων. Η ενσωμάτωση των Επτανήσων
· Μετά την έξωση του Όθωνα οι Δυνάμεις αναγόρευσαν βασιλιά των Ελλήνων το Δανό πρίγκιπα Γεώργιο Α΄.
· H Αγγλία παραχώρησε το 1863 τα νησιά του Ιονίου στο ελληνικό κράτος. Η επίσημη ενσωμάτωσή τους έγινε το 1864.
Το σύνταγμα του 1864
· Θέσπιζε το πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας.
· Θεμελιωνόταν στη δημοκρατική αρχή.
· Αναγνώριζε το λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος.
· Όριζε τον βασιλιά ως τον ανώτατο άρχοντα της πολιτείας.
· Κατοχύρωνε τη διάκριση των εξουσιών:
Ø Νομοθετική εξουσία: βασιλιάς, Γερουσία, Βουλή.
Ø Εκτελεστική εξουσία:βασιλιάς, διορισμένοι από τον ίδιο υπουργοί.
Ø Δικαστική εξουσία: κηρύχτηκε ανεξάρτητη.
· Καταργούσε τη Γερουσία ως έναν αντιδημοκρατικό θεσμό.
· Έδινε καθολικό δικαίωμα ψήφου στους άνδρες.
Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις 1864 – 1881
Ο Αλ. Κουμουνδούρος:
· Προχώρησε στη διανομή των εθνικών κτημάτων (1871).
· Επιδίωξε την ενσωμάτωση εδαφών από το Οθωμανό κράτος.
· Αποφάσισε την εμπλοκή της Ελλάδας στην Κρητική επανάσταση 1866-1869.
Τα προβλήματα του κοινοβουλευτισμού:
· Πολίτες πίεζαν τους βουλευτές για να εξασφαλίσουν μια θέση στο δημόσιο.
· Οι βουλευτές στήριζαν στη Βουλή εκείνον τον πολιτικό αρχηγό που τους εξασφάλιζε διορισμούς των οπαδών τους.
· Δεν υπήρχαν συγκροτημένα κόμματα
· Ο βασιλιάς δε δίσταζε να ανατρέπει κυβερνήσεις.
Η αρχή της δεδηλωμένης:
Ο Χαρίλαος Τρικούπης, για να αντιμετωπιστούν οι αυθαιρεσίες του βασιλιά, πρότεινε την ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης, η οποία αναγνωρίστηκε από τον βασιλιά το 1875.
Ο δικομματισμός
Δικομματισμός: κυριαρχία, κατά τη δεκαετία 1885-1895, στην πολιτική ζωή της Ελλάδας δύο κομμάτων με επικεφαλής τον Τρικούπη και τον Δηλιγιάννη.
Το πρόγραμμα του Χ. Τρικούπη
Ο Τρικούπης στόχευε στην:
· δημιουργία ενός κράτους σύγχρονου και οικονομικά αναπτυγμένου,
· κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής,
· ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων,
· εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης,
· ειρηνική συμβίωση με την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Τρόποι εφαρμογής της πολιτικής του Τρικούπη:
· βαριά φορολογία,
· σύναψη μεγάλων δανείων με τράπεζες του εξωτερικού,
· προσφορά στους Έλληνες του εξωτερικού προνομιακών όρων για επενδύσεις.
Οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη
· Υποστήριζε ότι η φορολόγηση θα έπρεπε να είναι η μικρότερη δυνατή.
· Επισήμαινε τις συνέπειες των μέτρων του Τρικούπη για τα μεσαία και κατωτέρα κοινωνικά στρώματα.
· Στιγμάτιζε την πολιτική εύνοιας του Τρικούπη προς την πλουτοκρατία.
· Θεωρούσε θεμιτή την εναλλαγή των οπαδών της εκάστοτε κυβέρνησης στις κρατικές θέσεις.
Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση
1893: ο Τρικούπης κήρυξε πτώχευση.
1897: ο Δηλιγιάννης αποφάσισε να στείλει στρατό στην Κρήτη .
Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908
1897: αποτυχημένος ελληνοτουρκικός πόλεμος -> καταβολή πολεμικής αποζημίωσης της Ελλάδας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία -> επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ).
1909: εκδήλωση στρατιωτικού κινήματος στο Γουδί.
