Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ - Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ - (ΙΣΤΟΡΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)
ΕΝΟΤΗΤΑ 32.
- Η Θέση του Βενιζέλου :
Η Ελλάδα : έπρεπε να μπει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ (Αγγλογάλλοι), για να διευρύνει τα σύνορά της. Τη θέση αυτή στήριζαν οι λαϊκές τάξεις και η μεγαλοαστική τάξη, κυρίως εκτός Ελλάδας και βασίζονταν στη Μεγάλη Ιδέα.
- Η Θέση του Κωνσταντίνου :
Η Ελλάδα : έπρεπε να τηρήσει ουδετερότητα, επειδή δε μπορούσε να είναι στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων, αν και ο ίδιος ήταν φιλογερμανός. Τη θέση αυτή στήριζαν κυρίως μικροαστικά στρώματα, που θεωρούσαν ότι κινδύνευαν από το μεγάλο κεφάλαιο και τμήμα των λαϊκών τάξεων, που δεν επιθυμούσε άλλο πόλεμο.
- Η σύγκρουση Βενιζέλου - Κωνσταντίνου :
1915 : ο Βενιζέλος θέλει να πάρει η Ελλάδα μέρος στην προσπάθεια της Αντάντ να καταλάβει τα Δαρδανέλια → ο Κων/νος αρνείται → ο Βενιζέλος παραιτείται → στις νέες εκλογές και πάλι κερδίζει ο Βενιζέλος → πάλι παραιτείται → στις επόμενες εκλογές οι Φιλελεύθεροι απέχουν → προκύπτει φιλοβασιλική κυβέρνηση
Αντάντ : παραβιάζει την ελληνική ουδετερότητα και αποβιβάζει στρατεύματα στη Θεσ/νίκη
1916 : γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Α. Μακεδονία, ενώ οι ελληνικές δυνάμεις της περιοχής παραδίνονται χωρίς αντίσταση, εφαρμόζοντας τις εντολές του Κων/νου «περί ουδετερότητας» → οι βενιζελικοί θεωρούν την πράξη αυτή προδοσία.
Αντάντ : απαιτεί από το βασιλιά να αφοπλίσει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά αυτός οργανώνει τους Επίστρατους (σώμα φιλοβασιλικών στρατιωτικών)
Βενιζέλος : δημιουργεί στη Θεσ/νίκη την Εθνική Άμυνα, μια οργάνωση που έκανε κίνημα για να βγει η Ελλάδα στον πόλεμο με την Αντάντ . Εγκαθίσταται στη Θεσ/νίκη η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσ/νίκης, που διενεργεί επιστράτευση.
 |
| Δαγκλής -Βενιζέλος -Κουντουριώτης |
- Ο Εθνικός Διχασμός :
Δημιουργούνται δύο κράτη : το κράτος των Αθηνών (Κων/νος) και το κράτος της Θεσ/νίκης (Βενιζέλος) : εμφύλιος πόλεμος
- Η δυναμική επέμβαση της Αντάντ και η έξωση του Κων/νου :
Αντάντ : επιδιώκει να καταλάβει την Αθήνα, αλλά απωθείται από τους Επίστρατους του Κων/νου, ο οποίος εξαπολύει διώξεις σε βάρος βενιζελικών.
1917 : η Αντάντ καταλαμβάνει τον Πειραιά, επιβάλλει αποκλεισμό στη «βασιλική Ελλάδα» και αναγκάζει τον Κων/νο να εγκαταλείψει τη χώρα → νέος βασιλιάς ο διάδοχος Αλέξανδρος.
- Η ανάληψη της εξουσίας από το Βενιζέλο :
- Έρχεται στην Αθήνα, σχηματίζει νέα κυβέρνηση και κηρύσσει τον πόλεμο
στις Κεντρικές Δυνάμεις.
στις Κεντρικές Δυνάμεις.
- Επαναφέρει τη Βουλή του 1915 (Βουλή των Λαζάρων)
- Προχωρά σε διώξεις (απολύσεις, εξορίες) φιλοβασιλικών στρατιωτικών
και δημοσίων υπαλλήλων
και δημοσίων υπαλλήλων
Η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο - Ο Εθνικός Διχασμός
Η θέση του Βενιζέλου
· Θεωρούσε ότι θα νικούσαν οι Αγγλογάλλοι.
· Η Ελλάδα έπρεπε να συμμαχήσει με την Αντάντ:
Ø για να διατηρήσει τα κέρδη της από τους βαλκανικούς πολέμους,
Ø για να ενσωματώσει οθωμανικά εδάφη που διεκδικούσε.
· Τη θέση του υποστήριζαν η μεγαλοαστική και οι λαϊκές τάξεις.
Η θέση του Κωνσταντίνου:
· Ήθελε συμμαχία Ελλάδας και Κεντρικών Δυνάμεων, αλλά, επειδή στο πλευρό τους είχαν ταχθεί η Οθωμανική αυτοκρατορία και Βουλγαρία, υποστήριξε τη «διαρκή ουδετερότητα», που εξυπηρετούσε ιδιαίτερα τη γερμανική πολιτική.
· Τις απόψεις του υποστήριζαν τα μικροαστικά στρώματα και τμήματα των λαϊκών τάξεων.
Η σύγκρουση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου
Ο Βενιζέλος έκρινε ότι η Ελλάδα έπρεπε να πάρει μέρος στην επιχείρηση της Αντάντ να καταλάβει τα Δαρδανέλια -> ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε και ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε -> ακολούθησαν εκλογές στις οποίες νίκησε ο Βενιζέλος, αλλά αναγκάστηκε εκ νέου να παραιτηθεί -> έγιναν νέες εκλογές από τις οποίες προέκυψε κυβέρνηση απολύτως πιστή στα ανάκτορα.
Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο
Η Αντάντ αποβίβασε στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη τον Οκτ. του 1915 -> η Βουλγαρία επιτέθηκε στη Σερβία -> γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Α. Μακεδονία το Μάιο του 1916 -> οι ελληνικές δυνάμεις δεν αντέδρασαν και το Δ΄ Σώμα Στρατού μεταφέρθηκε αιχμάλωτο στη Γερμανία.
Οι Επίστρατοι και το κίνημα της Εθνικής Άμυνας
Επίστρατοι: οι έφεδροι, που απολύονταν ύστερα από την απαίτηση της Αντάντ για αφοπλισμό των ελληνικών δυνάμεων, με εντολή του βασιλιά οργανώνονταν σε συνδέσμους, που αποτέλεσαν μια φιλοβασιλική παραστρατιωτική οργάνωση με 200.000 περίπου μέλη.
Εθνική Άμυνα: οργάνωση που δημιούργησαν βενιζελικοί και προχώρησε σε κίνημα στη Θεσσαλονίκη, με αίτημα την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.
Η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης
Ο Βενιζέλος εγκατέστησε Προσωρινή Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη και συγκέντρωσε ελληνικά στρατεύματα για να πολεμήσουν στο πλευρό της Αντάντ.
Ο Εθνικός Διχασμός
Έτσι ονομάστηκε η διαίρεση της χώρας, το καλοκαίρι του 1916, σε δύο αντίπαλα κέντρα εξουσίας, το «κράτος των Αθηνών» υπό τον Κωνσταντίνο και το «κράτος της Θεσσαλονίκης» υπό το Βενιζέλο.
Η δυναμική επέμβαση της Αντάντ και η έξωση του Κωνσταντίνου
· Το Νοέμβ. του 1916 το «κράτος των Αθηνών» προχώρησε σε άγριες διώξεις βενιζελικών με τουλάχιστον 35 νεκρούς.
· Η Αντάντ κατέλαβε τον Πειραιά, επέβαλε αυστηρό αποκλεισμό στην Παλαιά Ελλάδα και απαίτησε την απομάκρυνση του Κωνσταντίνου, ο οποίος εγκατέλειψε την Ελλάδα τον Ιουν. του 1917.
Η ανάληψη της εξουσίας από το Βενιζέλο
· Ο Βενιζέλος ήρθε στην Αθήνα, επανέφερε τη Βουλή που είχε σχηματιστεί το Μάιο του 1915 (Βουλή των Λαζάρων) και σχημάτισε νέα κυβέρνηση.
· Η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις και συμμετείχε ως σύμμαχος της Αντάντ στις τελευταίες μάχες στη Μακεδονία.
ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.gr/2012/04/32.html
ΠΗΓΗ http://skapanefs.blogspot.gr/2012/04/32.html
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος δίχασε την ελληνική ηγεσία και κοινωνία.
Η θέση του Βενιζέλου : Θεωρούσε ότι η Αντάντ θα επικρατούσε στον πόλεμο και επιθυμούσε η Ελλάδα να μπει στον πόλεμο στο πλευρό της α) για να διαφυλάξει τα κέρδη της από τους Βαλκανικούς πολέμους και β) για να διευρύνει τα σύνορά της. Με την άποψη αυτή συμφωνούσαν 1) μεγάλα τμήματα του απλού λαού που εμπνέονταν από τη Μεγάλη Ιδέα και 2) κυρίως οι μεγαλοαστοί (ειδικά του εξωτερικού) που πίστευαν στην ανάγκη δημιουργίας μιας μεγάλης και ισχυρής Ελλάδας.
Η θέση του Κωνσταντίνου : Ήθελε την Ελλάδα σύμμαχο των Κεντρικών Δυνάμεων. Επειδή, όμως, η Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Βουλγαρία είχαν ταχθεί με το μέρος των Γερμανών, ο Κωνσταντίνος υποστήριζε σε συνεννόηση με τον Γερμανό αυτοκράτορα, τη «διαρκή ουδετερότητα», επειδή έτσι θα προστατευόταν από τον πόλεμο. Με την άποψη αυτή συμφωνούσαν : 1) οι μικροαστοί που είχαν φοβηθεί από την προοπτική ένταξης στο ελληνικό κράτος του ισχυρού εξωελλαδικού ελληνικού κεφαλαίου, το οποίο δε θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν και 2) τμήματα του λαού που είχαν κουραστεί να πολεμούν από την εποχή των Βαλκανικών πολέμων.
Η σύγκρουση Βενιζέλου – Κωνσταντίνου
Η Αντάντ επιχείρησε να καταλάβει τα Δαρδανέλια (Φλεβάρης 1915)… Ο Βενιζέλος έκρινε πως έπρεπε η Ελλάδα να μπει στον πόλεμο στο πλευρό της… Ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε… Ο Βενιζέλος παραιτήθηκε από πρωθυπουργός… Έγιναν εκλογές (Μάης 1915) όπου ο Βενιζέλος βγήκε νικητής… Ο Βενιζέλος κήρυξε επιστράτευση… Ο βασιλιάς διαφώνησε για 2η φορά…. Ο Βενιζέλος παραιτήθηκε για 2η φορά… Έγιναν νέες εκλογές (Δεκέμβριος 1915) στις οποίες οι Φιλελεύθεροι απείχαν…. Βγήκε νέα κυβέρνηση απόλυτα πιστή στα Ανάκτορα.
Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο
- Τον Οκτώβρη του 1915 η Αντάντ για να αντιμετωπίσει τη γερμανική επιρροή στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία) αποβίβασε στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη.
- Η Σερβία δέχτηκε επίθεση από τη Βουλγαρία και κατέρρευσε. Τα σερβικά στρατεύματα μεταφέρθηκαν στη Μακεδονία.
- Το Μάιο του 1916, γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία.
- Οι ελληνικές δυνάμεις δε μπήκαν στον πόλεμο, ακολουθώντας εντολές του Κωνσταντίνου. Έτσι το Δ’ Σώμα Στρατού διατάχθηκε να παραδοθεί χωρίς να αντισταθεί, αιχμαλωτίστηκε και μεταφέρθηκε στη Γερμανία.
Οι Επίστρατοι και το κίνημα της Εθνικής Άμυνας.
- Τον Ιούνιο του 1916, η Αντάντ απαίτησε από τον Κωνσταντίνο τον αφοπλισμό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
- Ο Κωνσταντίνος δέχτηκε και έδωσε διαταγή όσοι έφεδροι απολύονται να οργανώνονται σε συνδέσμους. Έτσι δημιουργήθηκαν οι Επίστρατοι (φιλοβασιλική παραστρατιωτική οργάνωση με σχεδόν 200.000 μέλη)
- Ταυτόχρονα, οι βενιζελικοί δημιούργησαν στη Μακεδονία μια οργάνωση, την Εθνική Άμυνακαι στις 17 Αυγούστου πραγματοποίησαν κίνημα στη Θεσσαλονίκη, ζητώντας τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ.
Η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης
Ο Βενιζέλος εγκατέστησε Προσωρινή Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη και διέταξε επιστράτευση για να πολεμήσει ο ελληνικός στρατός στο πλευρό της Αντάντ.
Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ
Έτσι ονομάζεται η πολιτική κρίση που ξεκίνησε στην Ελλάδα το Φλεβάρη του 1915 με διαφωνία ανάμεσα στον πρωθυπουργό Βενιζέλο και το βασιλιά Κωνσταντίνο. Η ένταση συνεχώς κλιμακωνόταν κι έφτασε στο να διαμορφωθούν στην Ελλάδα δύο κυβερνήσεις, μια στην Αθήνα και μια στη Θεσσαλονίκη (καλοκαίρι του 1916). Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη εμφύλια σύγκρουση στην Ελλάδα του 20ου αιώνα.
Η δυναμική επέμβαση της Αντάντ και η έξωση του Κωνσταντίνου.
- Η Αντάντ επιδίωξε να καταλάβει την Αθήνα. Τα συμμαχικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στον Πειραιά, αλλά καθώς κινήθηκαν προς την Αθήνα αποκρούστηκαν από δυνάμεις Επιστράτων.
- Το Νοέμβρη του 1916, το «κράτος των Αθηνών» εξαπέλυσε διώξεις εναντίον των βενιζελικών (35 νεκροί).
- Η Αντάντ κατέλαβε τον Πειραιά και απέκλεισε τη «βασιλική Ελλάδα», ζητώντας απομάκρυνση του Κωνσταντίνου από τον θρόνο.
- Ο Κωνσταντίνος, χωρίς να παραιτηθεί, εγκατέλειψε τη χώρα στις 2/15 Ιουνίου του 1917. Στον θρόνο άφησε τον γιό του Αλέξανδρο.
ΠΗΓΗ http://historygym.blogspot.gr/2013/01/32.html
Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο -Ο Εθνικός Διχασμός
| |
Η θέση του Βενιζέλου
|
Ø Η Ελλάδα έπρεπε να συμμαχήσει με την Αντάντ.
Ø Προέβλεπε ότι η Αντάντ θα είναι νικήτρια του πολέμου και έτσι:
- θα διαφύλασσε τις κατακτήσεις των βαλκανικών πολέμων,
- θα ενσωμάτωνε και άλλα οθωμανικά εδάφη.
Ø Τη θέση του αυτή στήριζαν:
- οι λαϊκές τάξεις,
- η μεγαλοαστική τάξη (και μάλιστα της διασποράς).
|
Η θέση του Κωνσταντίνου
|
Ø Η Ελλάδα έπρεπε να μείνει ουδέτερη (συμβιβαστική θέση), επειδή δεν μπορούσε να συνταχθεί με τις Κεντρικές Δυνάμεις (πραγματική επιθυμία).
Ø Η στάση του εξυπηρετούσε τη Γερμανία.
Ø Η θέση αυτή είχε απήχηση:
- στα μικροαστικά στρώματα (φοβούνταν το εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο),
- στους πολεμιστές τους Βαλκανικών πολέμων.
|
Η σύγκρουση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου
|
Ø Η άρνηση του Κωνσταντίνου να συνταχθεί πολεμικά με την Αντάντ υποχρέωσε το Βενιζέλο σε δύο παραιτήσεις (1915).
Ø Ορίζεται νέα κυβέρνηση πιστή στο βασιλιά.
|
Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο
|
Ø Τον Οκτώβριο του 1915, η Αντάντ αποβιβάζει στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη.
Ø Η Σερβία, σύμμαχος της Αντάντ, ηττάται από τη Βουλγαρία, σύμμαχο των Γερμανών.
Ø Το Μάιο του 1915, γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα εισβάλλουν στην ανατολική Μακεδονία. Ο ελληνικός στρατός αδρανεί ως «ουδέτερος».
Ø Το Δ' Σώμα Στρατού αιχμαλωτίζεται και μεταφέρεται στη Γερμανία.
|
Οι Επίστρατοι και το κίνημα της Εθνικής Άμυνας
|
Ø Η Αντάντ ζητάει αφοπλισμό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
Ø Ο βασιλιάς υποχωρεί, αλλά οργανώνει τους απολυόμενους σε φιλοβασιλικούς συνδέσμους, που φτάνουν τα 200.000 μέλη. Αυτοί είναι οι Επίστρατοι.
Ø Παράλληλα, οι βενιζελικοί συγκροτούν την Εθνική Αμυνα και τον Αύγουστο του 1916 πραγματοποιούν κίνημα στη Θεσσαλονίκη με στόχο να συνταχθεί η Ελλάδα με την Αντάντ.
|
Η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης
|
Ø Ο Βενιζέλος εγκαθιστά Προσωρινή Κυβέρνηση και διατάσσει επιστράτευση.
|
Ο Εθνικός Διχασμός
|
Ø Δημιουργούνται δύο κέντρα εξουσίας.
Ø Η μισή Ελλάδα («κράτος της Θεσσαλονίκης») πολεμάει στο πλευρό της Αντάντ και η άλλη μισή («κράτος των Αθηνών») απέχει από τον πόλεμο.
Ø Πρόκειται για την πρώτη εμφύλια σύγκρουση στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, τον Εθνικό Διχασμό.
|
Η δυναμική επέμβαση της Αντάντ και η έξωση του Κωνσταντίνου
|
Ø Η Αντάντ επιχειρεί να καταλάβει την Αθήνα, αλλά αποτυγχάνει.
Ø Το Νοέμβριο του 1 916, οι βενιζελικοί διώκονται από το «κράτος των Αθηνών» (Νοεμβριανά).
Ø Η Αντάντ υποχρεώνει τον Κωνσταντίνο σε απομάκρυνση από το θρόνο. Αυτός εγκαταλείπει την Ελλάδα και αφήνει στη θέση του το γιο του, Αλέξανδρο.
|
Η ανάληψη της εξουσίας από το Βενιζέλο
|
Ø Ο Βενιζέλος σχηματίζει πλέον ενιαία κυβέρνηση στην Αθήνα και κηρύσσει τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.
Ø Επαναφέρεται σε λειτουργία η Βουλή του 1915, που το βίο της διέκοψε βίαια ο Κωνσταντίνος (Βουλή των Λαζάρων).
Ø Φιλοβασιλικοί και σφοδροί πολέμιοι του Βενιζέλου (στρατιωτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι) διώκονται και εξορίζονται.
|
