ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/marmar1982/2-45645959
Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Οι Δευτερεύουσες προτάσεις χωρίζονται σε δύο ομάδες :
1. τις ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ : Παίζουν ρόλο ονόματος (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο ή επεξήγηση) σε κάποιον όρο μιας διπλανής πρότασης. Ονοματικές προτάσεις είναι :
α) οι ειδικές
β) οι βουλητικές
γ) οι ενδοιαστικές
δ) οι πλάγιες ερωτηματικές
ε) κάποιες αναφορικές
2. τις ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ : Παίζουν ρόλο επιρρηματικού προσδιορισμού. Χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση από την οποία εξαρτώνται. Επιρρηματικές προτάσεις είναι :
α) οι τελικές
β) οι αιτιολογικές
γ) οι χρονικές
δ) οι συμπερασματικές (αποτελεσματικές)
ε) οι υποθετικές
στ) οι εναντιωματικές - παραχωρητικές
ζ) κάποιες αναφορικές
Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις: Ειδικές
❏ Ειδικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους ότι, πως, που και συμπληρώνουν το περιεχόμενο μονολεκτικών ή περιφραστικών ρημάτων ή άλλων όρων της πρότασης,
π.χ. Πιστεύω ότι λέει την αλήθεια.
❏ Βουλητικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εισάγονται με το μόριο να και συμπληρώνουν την έννοια ενός ρήματος ή ενός άλλου όρου (μονολεκτικού ή περιφραστικού) μιας πρότασης,
π.χ. Θέλω να πάω στην εκδρομή του σχολείου.
❏ Ενδοιαστικές (ή διστακτικές) ονομάζονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προ- τάσεις που εκφράζουν κάποιον ενδοιασμό (= δισταγμό), ανησυχία ή φόβο για κάποιο δυσάρεστο ενδεχόμενο ή ανεπιθύμητο ή φόβο μήπως δε γίνει το επιθυμητό,
π.χ. Φοβάμαι μήπως αργήσουμε.
|
εισάγονται με: τους συνδέσμους ότι, πως, που το μόριο να όταν εκφράζουν αμφιβολία
| |
εξαρτώνται από
ρήματα όπως:
|
συντακτικός ρόλος
|
λέ(γ)ω, δείχνω, αντιλαμβάνομαι,
διαπιστώνω, γνωρίζω, αγνοώ,
νομίζω, υποθέτω, θεωρώ κ.λπ.
|
αντικείμενο σε
προσωπικά ρήματα
και περιφράσεις
|
περιφράσεις όπως:
έχω την άποψη, έχω τη γνώμη,
είμαι σίγουρος, είμαι βέβαιος
| |
απρόσωπα ρήματα με
παρόμοια σημασία:
πιστεύεται, φαίνεται, λέγεται,
φέρεται, νομίζεται
|
υποκείμενο σε
απρόσωπα ρήματα και
απρόσωπες εκφράσεις
|
απρόσωπες εκφράσεις με
συγγενική σημασία:
είναι γνωστό, είναι βέβαιο,
είναι αποδεκτό, είναι κρίμα
| |
ουσιαστικά όπως:
γνώση, φήμη, βεβαιότητα
πληροφορία, διάδοση
|
επεξήγηση σε ουσιαστικά και αντωνυμίες
|
αντωνυμίες δεικτικές ή αόριστες
ουδετέρου γένους, όπως:
αυτό, εκείνο, κάτι, ένα
| |
έχουν άρνηση δε(ν) εκτός αν εισάγονται με το να, οπότε η άρνηση είναι μη(ν)
| |
|
εισάγονται με: το μόριο να (είτε μόνο του είτε μαζί με άλλες λέξεις,
όπως: χωρίς να, από το να, αντί να)
| |
εξαρτώνται από
ρήματα που σημαίνουν:
|
συντακτικός ρόλος
|
θέλω, μπορώ, αναγκάζομαι,
ζητώ, οφείλω, εμποδίζω,
απαγορεύω, επιτρέπω
|
αντικείμενο σε
προσωπικά ρήματα
και περιφράσεις
|
περιφράσεις όπως:
έχω ανάγκη, έχω διάθεση,
είμαι έτοιμος, έχω καιρό,
έχω σκοπό
| |
απρόσωπα ρήματα με
παρόμοια σημασία:
πρέπει, μπορεί, χρειάζεται,
απαγορεύεται, επιτρέπεται
|
υποκείμενο σε
απρόσωπα ρήματα και
απρόσωπες εκφράσεις
|
απρόσωπες εκφράσεις με
συγγενική σημασία:
είναι δυνατό, είναι ανάγκη,
| |
είναι ντροπή, είναι καλύτερα,
είναι ώρα, είναι καιρός
ουσιαστικά όπως:
ανάγκη, σκοπός, θέληση, διάθεση
|
επεξήγηση σε
ουσιαστικά και
αντωνυμίες
|
αντωνυμίες δεικτικές ή αόριστες
ουδετέρου γένους, όπως:
αυτό, εκείνο, κάτι, ένα
έχουν άρνηση μη(ν)
| |
✔ Οι βουλητικές προτάσεις εισάγονται κάποιες φορές με το σύνδεσμο και,
π.χ. Αν τύχει και φύγω... (= αν τύχει να φύγω)
|
εισάγονται με: τους διστακτικούς συνδέσμους μήπως και μη(ν), μόνους τους ή μαζί με κάποιο μόριο: να μη(ν), μη δε(ν), μήπως δε(ν)
| |
εξαρτώνται από
ρήματα που σημαίνουν:
|
συντακτικός ρόλος
|
φοβάμαι, ανησυχώ, φυλάγομαι,
υποπτεύομαι, προσέχω, τρέμω,
τρομάζω
|
αντικείμενο σε
προσωπικά ρήματα
και περιφράσεις
|
περιφράσεις όπως:
έχω ανησυχία, έχω (το) φόβο,
έχω (την) υποψία,
παίρνω τα μέτρα μου
| |
απρόσωπα ρήματα ή εκφράσεις
με συγγενική σημασία:
(με) ανησυχεί, με τρομάζει
με φοβίζει απρόσωπες
|
υποκείμενο σε
απρόσωπα ρήματα και
εκφράσεις
|
ουσιαστικά όπως:
φόβος, ανησυχία, αγωνία,
υποψία, τρόμος,
| |
αντωνυμίες δεικτικές ή αόριστες
ουδετέρου γένους, όπως:
αυτό, εκείνο, κάτι, ένα
|
επεξήγηση σε
ουσιαστικά και
αντωνυμίες
|
έχουν άρνηση δε(ν)
| |
✔ Κάποιες φορές οι ενδοιαστικές προτάσεις εισάγονται με το σύνδεσμο και,
π.χ. Μη βγεις έξω με τέτοιο καιρό και κρυώσεις. (= μήπως κρυώσεις)
✔ Οι ενδοιαστικές προτάσεις υπάρχουν στο λόγο (κυρίως τον προφορικό) και ως ανεξάρτητες, π.χ. Ας φύγουμε. Μήπως ανησυχήσουν.
Λεξιλόγιο
Πολυσημία της λέξης
❏ Πολυσημία ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η ίδια λέξη έχει δύο ή περισσότερες σημασίες, που όμως έχουν εμφανή σημασιολογική σχέση μεταξύ τους, έτσι ώστε το ένα νόημα να μπορεί να θεωρηθεί επέκταση του άλλου,
π.χ. η λέξη φύλλο έχει τις εξής σημασίες: – φύλλο δέντρου
– φύλλο χαρτιού
– φύλλο τράπουλας
– φύλλο πίτας
– φύλλο ντουλάπας κ.λπ.
Ασκήσεις
1. Να βρεθούν οι σύνδεσμοι ή τα μόρια που εισάγουν δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις.
Μου ανακοίνωσε ότι πρέπει να φύγει.
Δεν παίζουμε μπάλα στο διάλειμμα μήπως κτυπήσουμε κάποιο συμμαθητή μας.
Δε σε πιστεύω πως δεν τάχα άκουσες πού έβαλα τα κλειδιά.
Έκανε μια βλακεία και τώρα τρέμει μην το μάθει η μάνα του.
Δεν παίζουμε μπάλα στο διάλειμμα μήπως κτυπήσουμε κάποιο συμμαθητή μας.
Δε σε πιστεύω πως δεν τάχα άκουσες πού έβαλα τα κλειδιά.
Έκανε μια βλακεία και τώρα τρέμει μην το μάθει η μάνα του.
2. Να βρείτε τις ειδικές, βουλητικές και ενδοιαστικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο
1. Υποθέτω ότι θα έρθει σε μια ώρα.
2. Ήθελε να του πάω το φαγητό στο κρεβάτι.
3. Φοβάμαι μήπως δεν έρθει το βράδυ στην παράσταση.
4. Διαδίδεται ότι η διευθύντρια του σχολείου παραιτήθηκε.
5. Είναι φανερό ότι δε σε συμπαθεί.
6. Αυτό ακριβώς σκέφτεται συνέχεια, μήπως δεν τον συμπαθούν οι φίλοι του.
7. Δυστυχώς πρέπει να φύγεις.
8. Του ανακοίνωσαν ότι από αύριο θα λειτουργεί κανονικά το τηλέφωνο.
9. Ζούσε πάντα με τον ίδιο φόβο, μήπως καταλάβουν την πραγματική ταυτότητά του.
10. Είναι απαραίτητο να καθαρίζεις τακτικά το δωμάτιό σου.
3. Στο παρακάτω κείμενο να βρείτε τις ειδικές προτάσεις και το συντακτικό τους ρόλο:
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο άνθρωπος μαθαίνει τη γλώσσα κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του, δηλαδή πολύ πριν έρθει σε επαφή με την οργανωμένη διδασκαλία του Συντακτικού και της Γραμματικής. Έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πρωτογενής αυτή εκμάθηση της γλώσσας στηρίζεται στο γεγονός ότι οι γλωσσικοί μηχανισμοί του αντιδρούν σε κάθε είδους γλωσσικό ερέθισμα, ακόμη και σ’ εκείνο που δέχεται πρώτη φορά.
4. Να βρείτε τις βουλητικές προτάσεις και να προσδιορίσετε το συντακτικό τους ρόλο:
• Προσπαθεί να μάθει πολλές ξένες γλώσσες, γιατί θέλει να γίνει μεταφραστής.
• Πολλές φορές επιχείρησα να έρθω σε επαφή μαζί του, αλλά δεν κατάφερα να τον βρω.
• Έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον να μάθει τη γλώσσα μας.
• Είναι ικανός να κάνει τα πάντα.
• Η βασική του επιδίωξη ήταν να δημιουργήσει μια ισχυρή επιχείρηση, όμως ήτανανίκανος να αναλάβει τόσες ευθύνες.
• Ενώ έχει τη θέληση να προχωρήσει,
ΘΕΩΡΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΓΛΩΣΣΑ
Σημασία της γλώσσας:
- βοηθά στην ανθρώπινη επικοινωνία.
- φορέας ιδεών, απόψεων, τρόπων και στάσεων συμπεριφοράς.
- βοηθά στην κοινωνικοποίηση του ατόμου.
- προβληματίζει τα άτομα και καλλιεργεί την κριτική τους σκέψη.
- το άτομο αισθάνεται μέλος μιας ευρύτερης οικογένειας, υιοθετεί εθνική συνείδηση.
- το άτομο γνωρίζει την ιστορία και το παρελθόν του.
- βοηθά στην κατανόηση ηθικών αξιών και συντελεί στη διάδοσή τους.
- καλλιεργεί το διάλογο και τη συζήτηση.
- βοηθά στην ανάπτυξη των επιστημών.
- μεταβιβάζει την πολιτιστική κληρονομιά.
Σήμερα: αίτια συρρίκνωσης της ελληνικής γλώσσας.
- έλλειψη ουσιαστικής παιδείας.
- αποξένωση του ατόμου από ηθικές αξίες.
- μιμητισμός και ξενομανία.
- απουσία διαλόγου σε όλα τα επίπεδα.
- κυριαρχία βίας και εγωισμού.
- υπολογιστικό πνεύμα και συμφέρον στις ανθρώπινες σχέσεις.
- απουσία αγάπης και ενδιαφέροντος για το βιβλίο.
- «πλύση εγκεφάλου» από τη διαφήμιση και τα ΜΜΕ.
- κακή χρήση γλώσσας από πολιτικούς και δημοσιογράφους.
- πολύωρη χρήση του διαδικτύου και του κινητού τηλεφώνου.
- απομάκρυνση νέων από τη γλωσσική παράδοση.
Προτάσεις αντιμετώπισης:
- άτομο: ουσιαστική παιδεία
φροντίδα για τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας.
αγάπη για το βιβλίο
στροφή στο διάλογο και την κατανόηση των άλλων.
- οικογένεια: μετάδοση ηθικών αξιών και αρχών στα μέλη της.
συζήτηση και διάλογος.
παραδείγματα προς μίμηση και στάσεις συμπεριφοράς.
· σχολείο: ουσιαστική παιδεία και καλλιέργεια κριτικής σκέψης του μαθητή.
φροντίδα για τη σωστή εκμάθηση της γλώσσας.
διάλογος και ομαλή επίλυση των διαφορών μεταξύ των ατόμων.
να αποφύγει τις «στείρες» γνώσεις
τη «στείρα» απομνημόνευση.
Η ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ
Κίνδυνοι από τη γλωσσομάθεια (ξενομανία)
• Η αλλοτρίωση και η υποδούλωση ενός λαού (αποξένωση από την ίδια του τη γλώσσα).
• Η εισβολή ξένων λέξεων στη γλώσσα.
• Επικρατεί μια τάση μιμητισμού.
• Απομακρύνεται ο λαός από την παράδοση.
• Όλα αυτά όμως δεν ισχύουν όταν κινούνται σε λογικά επίπεδα κι όταν η επαφή με άλλους πολιτισμούς δεν αλλοτριώνει πρώτα τους ίδιους τους μελετητές. Από κάθε λαό κάτι μπορούμε να πάρουμε. Αρκεί τα στοιχεία αυτά να τα αφομοιώσουμε δημιουργικά, έτσι ώστε να συνυπάρξουν με τα δικά μας κι όχι να τα αντικαταστήσουν.
Θετικά γλωσσομάθειας• Η ανάπτυξη του τουρισμού
• Απομακρύνεται ο λαός από την παράδοση.
• Όλα αυτά όμως δεν ισχύουν όταν κινούνται σε λογικά επίπεδα κι όταν η επαφή με άλλους πολιτισμούς δεν αλλοτριώνει πρώτα τους ίδιους τους μελετητές. Από κάθε λαό κάτι μπορούμε να πάρουμε. Αρκεί τα στοιχεία αυτά να τα αφομοιώσουμε δημιουργικά, έτσι ώστε να συνυπάρξουν με τα δικά μας κι όχι να τα αντικαταστήσουν.
Θετικά γλωσσομάθειας• Η ανάπτυξη του τουρισμού
η καθιέρωση των ταξιδιών ως μέσου ψυχαγωγίας επιβάλλουν τη γνώση των ξένων γλωσσών, για να είναι δυνατή η επικοινωνία με άλλους λαούς.
• Η μελέτη της γλώσσας ενός λαού αποκαλύπτει και τον τρόπο της σκέψης του.
• Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας (άνοιγμα των αγορών, τη μεγιστοποίηση της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων). Δημιουργείται μια παγκόσμια αγορά.
• Προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δάσκαλοι ξένων γλωσσών, μεταφραστές κ.α.
• Επιλύει καθημερινά προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή ενημέρωση.
• Γλωσσομάθεια σημαίνει πνευματική τελείωση. Το πνεύμα μαθαίνει τον τρόπο σκέψης και διατύπωσης του άλλου λαού. Αυτό μόνο του αποτελεί ένα είδος πνευματικής ωφέλειας.
• Στα πλαίσια του επαγγέλματος : η γλψσσομάθεια επιτρέπει την προσέγγιση της ξένης βιβλιογραφίας και την επαφή με αλλόγλωσσους συναδέλφους.
• Απότοκο του προηγούμενου είναι η ηθική πρόοδος του ατόμου. Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία.
• Η μελέτη της γλώσσας ενός λαού αποκαλύπτει και τον τρόπο της σκέψης του.
• Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας (άνοιγμα των αγορών, τη μεγιστοποίηση της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων). Δημιουργείται μια παγκόσμια αγορά.
• Προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δάσκαλοι ξένων γλωσσών, μεταφραστές κ.α.
• Επιλύει καθημερινά προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή ενημέρωση.
• Γλωσσομάθεια σημαίνει πνευματική τελείωση. Το πνεύμα μαθαίνει τον τρόπο σκέψης και διατύπωσης του άλλου λαού. Αυτό μόνο του αποτελεί ένα είδος πνευματικής ωφέλειας.
• Στα πλαίσια του επαγγέλματος : η γλψσσομάθεια επιτρέπει την προσέγγιση της ξένης βιβλιογραφίας και την επαφή με αλλόγλωσσους συναδέλφους.
• Απότοκο του προηγούμενου είναι η ηθική πρόοδος του ατόμου. Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία.
ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ
Συνέπειες για το άτομο• Η έλλειψη παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας
• Το άτομο αδυνατεί να αναπτύξει πνευματική, κοινωνική δραστηριότητα
• διαμόρφωση ανεύθυνης προσωπικότητας, την κυριαρχία των ταπεινών παθών, την επικράτηση συμφεροντολογικών υπολογισμών, εγωισμών, μικροψυχίας, με συνέπεια την έλλειψη αγάπης και αλτρουισμού προς το συνάνθρωπο και τελικά το σταμάτημα κάθε μορφής ζωής.
• Η έλλειψη προσόντων και εφοδίων κάνει το άτομο αντιπαραγωγικό.
• Δεν καλλιεργούνται οι αρετές του, όπως κριτική ικανότητα, αντίληψη, μνήμη και το άτομο δεν είναι πάντα αντικειμενικό.
• Γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και έρμαιο των περιστάσεων.
• Είναι δέσμιος των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
• Ο αναλφάβητος έχει περιορισμένη αντίληψη για τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει. Μπορεί να ξέρει μόνο όσα ξέρει κι ακούει και στερείται τη δυνατότητα να αποκομίσει πλήθος γνώσεων.
• Δεν μπορεί να αξιοποιήσει το πνεύμα του, γιατί είναι ακαλλιέργητο. Έτσι είναι αναγκασμένος να λύνει τα προβλήματά του μόνο με τη βοήθεια της εμπειρίας του, χωρίς να μπορεί να συμβουλευτεί ένα βιβλίο.
• Αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στους άλλους ανθρώπους, ειδικά απέναντι σ’ όσους είναι καλλιεργημένοι, και δεν έχει το θάρρος να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.
• Ο αναλφαβητισμός τον εμποδίζει να συμμετέχει ενεργητικά στην πολιτική ζωή και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής.
Συνέπειες για την κοινωνία• Ο αναλφαβητισμός επιδρά αρνητικά στην οικονομική ζωή του τόπου. Είναι αδύνατο να προωθηθεί η οικονομία ενός τόπου (να σημειωθεί π.χ. τεχνολογική ανάπτυξη), όταν υπάρχουν αναλφάβητοι.
• Η πνευματική καθυστέρηση είναι συνέπεια του αναλφαβητισμού. Η αποτελμάτωση και η στασιμότητα της πνευματικής ζωής είναι δεδομένες όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να γράψουν και να διαβάσουν.
• Όταν οι άνθρωποι είναι αναλφάβητοι, παρατηρείται πολιτιστική καθίζηση, οι αναλφάβητοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν τον πολιτισμό και δεν ενδιαφέρονται για τη διατήρησή του.
• Και από πολιτική άποψη ο αναλφαβητισμός είναι επικίνδυνος για την κοινωνία. Οι αναλφάβητοι μπορούν εύκολα να γίνουν θύματα ολοκληρωτικών καθεστώτων, γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ασκήσουν κριτική.
Αίτια οργανικού αναλφαβητισμού• Η γενιά που έζησε και μεγάλωσε μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια στην εμφυλοπολεμική περίοδο δε φοίτησε στο σχολείο.
• Η έλλειψη και στη συνέχεια οποιασδήποτε μέριμνας από την πολιτεία για τη γενιά αυτή στο θέμα της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού.
• Η ανεπάρκεια ευκαιριών για μόρφωση που χαρακτηρίζει την επαρχία.
• Το γενικότερο αντιπνευματικό κλίμα των προγενέστερων χρόνων.
• Και στις περιόδους ειρήνης, ο κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός μαρασμός, ο ανύπαρκτος προγραμματισμός ήταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της παιδείας.
• Το διαιρετικό «γλωσσικό ζήτημα», η διαμάχη δηλαδή των δημοτικιστών και των καθαρευουσιάνων κράτησε για πολλά χρόνια μεγάλες μάζες του λαού μακριά από την εκπαίδευση.
• Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα και η έλλειψη οργανωμένης κρατικής φροντίδας ήταν σημαντικός παράγοντας για το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού.
• Η αύξηση του πληθυσμού από το προσφυγικό στοιχείο και την απελευθέρωση ελληνικών εδαφών περιόρισαν τη μόρφωση.
• Κάποια κατεστημένα ή και ξένα συμφέροντα που θέλουν το λαό μας αναλφάβητο.
• Το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού μας.
• Η ανισότητα των δύο φύλων κρατούσε τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι και αγράμματη. Θεωρούνταν μάλιστα ορισμένες φορές και προτέρημα.
• Η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων που κινούνται στο περιθώριο π.χ. τσιγγάνοι.
Αίτια λειτουργικού αναλφαβητισμού• Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα με τη μηχανιστική και εξειδικευμένη γνώση.
• Η αγωνία του δασκάλου να τελειώσει την υποχρεωτική για τις εξετάσεις ύλη.
• Η μάθηση δεν είναι διαλογική και βασίζεται κυρίως στην αποστήθιση.
• Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει και να ερμηνεύσει κανείς τη σημερινή πολυπλοκότητα της ζωής, με τις συχνές αλλαγές, τόσο στον κοινωνικό όσο και στον τεχνολογικό και επιστημονικό τομέα.
• Η εξειδίκευση περιορίζει το ενδιαφέρον και την ενασχόληση των ανθρώπων με γενικότερα θέματα.
• Η οικονομική και γενικότερα κοινωνική ανισότητα δεν επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να ολοκληρώσουν ή να συμπληρώσουν τις σπουδές τους.
Μέτρα αντιμετώπισης
• Η έλλειψη προσόντων και εφοδίων κάνει το άτομο αντιπαραγωγικό.
• Δεν καλλιεργούνται οι αρετές του, όπως κριτική ικανότητα, αντίληψη, μνήμη και το άτομο δεν είναι πάντα αντικειμενικό.
• Γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και έρμαιο των περιστάσεων.
• Είναι δέσμιος των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
• Ο αναλφάβητος έχει περιορισμένη αντίληψη για τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει. Μπορεί να ξέρει μόνο όσα ξέρει κι ακούει και στερείται τη δυνατότητα να αποκομίσει πλήθος γνώσεων.
• Δεν μπορεί να αξιοποιήσει το πνεύμα του, γιατί είναι ακαλλιέργητο. Έτσι είναι αναγκασμένος να λύνει τα προβλήματά του μόνο με τη βοήθεια της εμπειρίας του, χωρίς να μπορεί να συμβουλευτεί ένα βιβλίο.
• Αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στους άλλους ανθρώπους, ειδικά απέναντι σ’ όσους είναι καλλιεργημένοι, και δεν έχει το θάρρος να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.
• Ο αναλφαβητισμός τον εμποδίζει να συμμετέχει ενεργητικά στην πολιτική ζωή και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής.
Συνέπειες για την κοινωνία• Ο αναλφαβητισμός επιδρά αρνητικά στην οικονομική ζωή του τόπου. Είναι αδύνατο να προωθηθεί η οικονομία ενός τόπου (να σημειωθεί π.χ. τεχνολογική ανάπτυξη), όταν υπάρχουν αναλφάβητοι.
• Η πνευματική καθυστέρηση είναι συνέπεια του αναλφαβητισμού. Η αποτελμάτωση και η στασιμότητα της πνευματικής ζωής είναι δεδομένες όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να γράψουν και να διαβάσουν.
• Όταν οι άνθρωποι είναι αναλφάβητοι, παρατηρείται πολιτιστική καθίζηση, οι αναλφάβητοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν τον πολιτισμό και δεν ενδιαφέρονται για τη διατήρησή του.
• Και από πολιτική άποψη ο αναλφαβητισμός είναι επικίνδυνος για την κοινωνία. Οι αναλφάβητοι μπορούν εύκολα να γίνουν θύματα ολοκληρωτικών καθεστώτων, γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ασκήσουν κριτική.
Αίτια οργανικού αναλφαβητισμού• Η γενιά που έζησε και μεγάλωσε μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια στην εμφυλοπολεμική περίοδο δε φοίτησε στο σχολείο.
• Η έλλειψη και στη συνέχεια οποιασδήποτε μέριμνας από την πολιτεία για τη γενιά αυτή στο θέμα της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού.
• Η ανεπάρκεια ευκαιριών για μόρφωση που χαρακτηρίζει την επαρχία.
• Το γενικότερο αντιπνευματικό κλίμα των προγενέστερων χρόνων.
• Και στις περιόδους ειρήνης, ο κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός μαρασμός, ο ανύπαρκτος προγραμματισμός ήταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της παιδείας.
• Το διαιρετικό «γλωσσικό ζήτημα», η διαμάχη δηλαδή των δημοτικιστών και των καθαρευουσιάνων κράτησε για πολλά χρόνια μεγάλες μάζες του λαού μακριά από την εκπαίδευση.
• Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα και η έλλειψη οργανωμένης κρατικής φροντίδας ήταν σημαντικός παράγοντας για το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού.
• Η αύξηση του πληθυσμού από το προσφυγικό στοιχείο και την απελευθέρωση ελληνικών εδαφών περιόρισαν τη μόρφωση.
• Κάποια κατεστημένα ή και ξένα συμφέροντα που θέλουν το λαό μας αναλφάβητο.
• Το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού μας.
• Η ανισότητα των δύο φύλων κρατούσε τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι και αγράμματη. Θεωρούνταν μάλιστα ορισμένες φορές και προτέρημα.
• Η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων που κινούνται στο περιθώριο π.χ. τσιγγάνοι.
Αίτια λειτουργικού αναλφαβητισμού• Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα με τη μηχανιστική και εξειδικευμένη γνώση.
• Η αγωνία του δασκάλου να τελειώσει την υποχρεωτική για τις εξετάσεις ύλη.
• Η μάθηση δεν είναι διαλογική και βασίζεται κυρίως στην αποστήθιση.
• Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει και να ερμηνεύσει κανείς τη σημερινή πολυπλοκότητα της ζωής, με τις συχνές αλλαγές, τόσο στον κοινωνικό όσο και στον τεχνολογικό και επιστημονικό τομέα.
• Η εξειδίκευση περιορίζει το ενδιαφέρον και την ενασχόληση των ανθρώπων με γενικότερα θέματα.
• Η οικονομική και γενικότερα κοινωνική ανισότητα δεν επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να ολοκληρώσουν ή να συμπληρώσουν τις σπουδές τους.
Μέτρα αντιμετώπισης
• Οργάνωση προγραμμάτων για αναλφάβητους με τη συμβολή της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Προγράμματα για αναλφάβητους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
• Ατομική προσπάθεια κάθε αναλφάβητου, ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα.
• Παροχή ουσιαστικής παιδείας.
• Προγράμματα για αναλφάβητους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
• Ατομική προσπάθεια κάθε αναλφάβητου, ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα.
• Παροχή ουσιαστικής παιδείας.
• Κατοχύρωση του δικαιώματος στη μόρφωση για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, θρήσκευμα, κοινωνική ή οικονομική κατάσταση (να παρέχεται υποχρεωτικά η στοιχειώδης τουλάχιστον μόρφωση)
• απαγόρευση της παιδικής εργασίας.
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Σε κρίση η ελληνική γλώσσα;
Βρίσκεται η ελληνική γλώσσα σήμερα πράγματι σε κρίση; Έχει γίνει κοινός τόπος να λέγεται και να γράφεται ότι η ελληνική γλώσσα κινδυνεύει α. από την αδυναμία της να ανταγωνιστεί την αγγλική, β. από την εισβολή αναφομοίωτων ξένων λέξεων που σφηνώθηκαν στο σώμα της χωρίς να προσαρμοστούν φωνολογικά και μορφολογικά στους κανόνες της ( ασανσέρ, νάιλον, πάρκινγκ, κομπιούτερ κ.τλ. ) και γ. από τους ίδιους τους χρήστες της, ιδίως τους νέους.
Είναι φανερό ότι στο μέλλον, εφόσον η αγγλική συνεχίσει να είναι παγκοσμίως η κυρίαρχη γλώσσα, όλο και περισσότεροι Έλληνες ( και όχι μόνο ) θα υποχρεώνονται να γίνουν δίγλωσσοι, χρησιμοποιώντας την αγγλική για την επικοινωνία με τον ξένο κόσμο ( είτε διαπροσωπικά είτε διαμέσου του Διαδικτύου και των ηλεκτρονικών υπολογιστών ) και τη μητρική τους γλώσσα για την επικοινωνία με τους ομογλώσσους τους. Είναι εξίσου αναπόφευκτο η ελληνική γλώσσα να δεχτεί στους κόλπους της πλήθος ξένες λέξεις, όπως έχει ήδη συμβεί από την απώτερη αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Όσο για τη χρήση της από τη νέα γενιά, έχω την εντύπωση ότι οι περισσότεροι νέοι είναι δίγλωσσοι, με την έννοια ότι χειρίζονται δύο διαλέκτους της ελληνικής. Τη μια τη χρησιμοποιούν στις παρέες τους με άλλα παιδιά της ηλικίας τους, ενώ την άλλη την φυλάσσουν για τις κατάλληλες περιστάσεις ( όταν συνομιλούν με μεγάλους και ιδίως όταν γράφουν ).
Είναι, ωστόσο, αλήθεια ότι ιδίως οι βομβαρδίζονται από διάφορα μηνύματα προερχόμενα από τηλεοπτικά κανάλια ( ελληνικά και ξένα ), το βίντεο, τη ροκ μουσική και γενικά την πολυεθνική βιομηχανία μαζικής κουλτούρας, η οποία παράγει ένα διεθνές πλέγμα από πολιτιστικά προϊόντα προορισμένα για τους νέους, στην προσπάθειά της να τους καταστήσει αιχμαλώτους διαφόρων εμπορικών και ιδεολογικών συμφερόντων. Οι εκτυφλωτικές και εναλλασσόμενες με αστραπιαία ταχύτητα εικόνες που προβάλλονται στη μικρή οθόνη ( Τ/V και Η/Υ ) και οι αμείλικτα επαναλαμβανόμενοι εκκωφαντικοί ήχοι της σύγχρονης μουσικής όχι μόνο απειλούν την ελληνική γλώσσα, αλλά και όλες τις γλώσσες – ίσως και την ελευθερία της ανθρώπινης σκέψης.
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Από τι συνήθως λέγεται ότι κινδυνεύει η ελληνική γλώσσα;
( 2,5 μονάδες)
β. Ποιες απόψεις / κρίσεις του διατυπώνει ο συγγραφέας στη δεύτερη και τρίτη παράγραφο του κειμένου;
( 2,5μονάδες )
2. α. Να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων .
i. Το αστείο ήταν τόσο άνοστο, ώστε δε γέλασε κανένας.
ii. Όταν βρισκόταν σε νεαρή ηλικία, ξενιτεύτηκε χωρίς να αφήσει ίχνη πίσω του.
iii. Θύμωσε, επειδή του μίλησαν άσχημα.
iv. Οι πόλεμοι γίνονται, για να αποκτήσουν κάποιοι μεγάλη δύναμη και πλούτο.
( 1,25 μονάδες)
β. Να αντικαταστήσετε με δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις τα αντικείμενα των ρημάτων στα παρακάτω παραδείγματα, κάνοντας και οποιαδήποτε άλλη μεταβολή :
i. Αναγνωρίζω το σφάλμα μου
ii. Εύχομαι τη γρήγορη ανάρρωσή σου
iii. Κανένας δεν ήξερε το όνομα του χωριού
iv. Ο επιτηρητής ανακοίνωσε τη λήξη του χρόνου
( 1,25 μονάδες)
3. α. Με καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε δύο προτάσεις, όπου σε κάθε πρόταση να φαίνεται μια διαφορετική σημασία κάθε λέξης: γλώσσα, μήνυμα, κρίση
( 1,25 μονάδες)
β. Γράψτε τα αντίθετα των παρακάτω λέξεων και σημειώστε σε κάθε περίπτωση αν πρόκειται για κλιμακωτά, δυαδικά ή αντίστροφα αντίθετα :άπειρες , πλεονέκτημα, ευθέως, πουλώ, ζεστός, παιδιά
( 1,25 μονάδες)
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Τι ρόλο παίζει ή μπορεί να παίξει η εκμάθηση ξένων γλωσσών στην εκπαίδευση της χώρας μας;
( 10 μονάδες)
Γ' Γυμνασίου : ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
ΘΕΩΡΙΑ (Ονοματικές και επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις. Ειδικές, Βουλητικές, Ενδοιαστικές)
Οι Δευτερεύουσες προτάσεις χωρίζονται σε δύο ομάδες :
1. τις ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ : Παίζουν ρόλο ονόματος (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο ή επεξήγηση) σε κάποιον όρο μιας διπλανής πρότασης. Ονοματικές προτάσεις είναι :
α) οι ειδικές
β) οι βουλητικές
γ) οι ενδοιαστικές
δ) οι πλάγιες ερωτηματικές
ε) κάποιες αναφορικές
2. τις ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ : Παίζουν ρόλο επιρρηματικού προσδιορισμού. Χωρίζονται με κόμμα από την πρόταση από την οποία εξαρτώνται. Επιρρηματικές προτάσεις είναι :
α) οι τελικές
β) οι αιτιολογικές
γ) οι χρονικές
δ) οι συμπερασματικές (αποτελεσματικές)
ε) οι υποθετικές
στ) οι εναντιωματικές - παραχωρητικές
ζ) κάποιες αναφορικές
ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Είναι : ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ
Χρησιμεύουν συνήθως ως : Υποκείμενο, Αντικείμενο, Επεξήγηση
Εισάγονται : να
Εξαρτώνται από :
α) βουλητικά ρήματα : θέλω, ζητώ, επιθυμώ, λαχταρώ, ποθώ, επιδιώκω...
β) κελευστικά ρήματα : διατάζω, παραγγέλνω, παρακινώ, προειδοποιώ...
γ) απαγορευτικά ρήματα : απαγορεύω, εμποδίζω ...
δ) αισθητικά ρήματα : βλέπω, ακούω, καταλαβαίνω, νιώθω αισθάνομαι
ε) διάφορα άλλα ρήματα : φοβάμαι, χαίρομαι, ντρέπομαι, σιχαίνομαι, αηδιάζω, αρχίζω, κινδυνεύω...
στ) απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις με τη σημασία των προηγούμενων ρημάτων : χρειάζεται, απαγορεύεται, πρέπει, είναι ανάγκη, είναι ντροπή, έχω την επιθυμία, έχω παραγγελία, είμαι ικανός, είμαι πρόθυμος ... : ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΒΟΥΛΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΠΡΟΣΩΠΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ Ή ΤΟΥ ΑΠΡΟΣΩΠΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
ζ) ουσιαστικά και επίθετα με τη σημασία των προηγούμενων ρημάτων : ανάγκη, σκοπός, έτοιμος, πρόθυμος... ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΒΟΥΛΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Ή ΕΠΙΘΕΤΑ π.χ. Βρέθηκα στην ανάγκη να ζητήσω ένα κομμάτι ψωμί.
η) αντωνυμίες σε ουδέτερο γένος : αυτό, εκείνο...ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΒΟΥΛΗΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ π.χ. Αυτό, να τον λυπούνται οι άλλοι, δεν το ήθελε.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Είναι : ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ
Χρησιμεύουν συνήθως ως : Υποκείμενο, Αντικείμενο, Επεξήγηση
Εισάγονται : ότι, πως, που
Εξαρτώνται από :
α) λεκτικά ρήματα : λέω, ομολογώ, ισχυρίζομαι, υπόσχομαι, κατηγορώ, συκοφαντώ, ειδοποιώ, τηλεφωνώ, ανακοινώνω, γράφω, διαβάζω, σημειώνω, υπονοώ...
β) δεικτικά ρήματα : δείχνω, αποδεικνύω, δηλώνω, φανερώνω, παρασταίνω, πείθω, προσποιούμαι, παριστάνω...
γ) αισθητικά ρήματα : βλέπω, ακούω, νιώθω, καταλαβαίνω, παρατηρώ...
δ) δοξαστικά ρήματα : πιστεύω, υποθέτω, υποψιάζομαι, φαντάζομαι...
ε) γνωστικά ρήματα : γνωρίζω, ξέρω, μαθαίνω, πληροφορούμαι, εννοώ, κατανοώ...
στ) απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε : λέγεται, φαίνεται, διαδίδεται, υποτίθεται, έχω τη γνώμη, έχω την υποψία, έχω την πληροφορία, είμαι της γνώμης, είμαι βέβαιος, είμαι σίγουρος, είναι κρίμα, είναι ψέμα, είναι βέβαιο...ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΠΡΟΣΩΠΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ Ή ΤΟΥ ΑΠΡΟΣΩΠΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
ζ) ουσιαστικά που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε : γνώση, γνώμη, διάδοση, πληροφορία, αίσθηση, δήλωση, αντίληψη, υποψία, ελπίδα ... ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ π.χ. Η πληροφορία, ότι θα πάρουμε τελικά το δάνειο, με ενθουσίασε.
η) αντωνυμίες σε ουδέτερο γένος : αυτό, εκείνο...ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ π.χ. Όλοι το ξέρουν αυτό,ότι θα φύγει για διακοπές.
ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Είναι : ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ
Χρησιμεύουν συνήθως ως : Υποκείμενο (σπάνια), Αντικείμενο, Επεξήγηση
Εισάγονται : μη (να μη), μήπως
Εξαρτώνται από :
α) ρήματα που εκφράζουν φόβο ή ανησυχία : φοβάμαι, ανησυχώ, τρέμω, τρομάζω, αγωνιώ...
β) ρήματα που εκφράζουν υποψία ή προφύλαξη : υποπτεύομαι, υποψιάζομαι, προσέχω, προφυλάγομαι...
γ) απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε :τρομάζει, αγχώνει, με πιάνει φόβος, έχω την αγωνία, έχω την υποψία...ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΠΡΟΣΩΠΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ Ή ΤΟΥ ΑΠΡΟΣΩΠΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ
δ) ουσιαστικά που έχουν συγγενική σημασία με τα ρήματα που προαναφέραμε : φόβος, αγωνία, υποψία, τρόμος, άγχος... ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ π.χ. Ξύπνησε από το φόβο, μην του κλέψουν το αμάξι.
ε) αντωνυμίες σε ουδέτερο γένος : αυτό, εκείνο...ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Η ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ π.χ.Αυτό με τρομάζει,μήπως αποτύχω στις
εξετάσεις.
ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΒΙΒΛΙΟΥ http://fliphtml5.com/xpqa/ftfp
ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ : Η ΓΛΩΣΣΑ
ΓΛΩΣΣΑ
Η Γλωσσολογία ορίζει τη γλώσσα ως έναν κώδικα συμβόλων που διασφαλίζει την επικοινωνία – προφορική και γραπτή – ενός λαού. Δε πρέπει όμως να θεωρούμε τη γλώσσα ένα απλό εργαλείο, ένα σύνολο από γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες. Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι αν και στην πλειονότητά τους αγνοούν τους περισσότερους από αυτούς τους κανόνες, μπορούν και επικοινωνούν άριστα μεταξύ τους.
Η γλώσσα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της προσωπικότητας κάθε ατόμου και φυσιογνωμίας κάθε λαού.
ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
1. Αποτελεί βασικό όργανο επικοινωνίας. Με αυτή οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή, ανταλλάσσουν ιδέες, πληροφορίες, ενημερώνουν και ενημερώνονται για διάφορα ζητήματα.
2. Είναι ο σημαντικότερος φορέας της ανθρώπινης σκέψης. Η γλώσσα καθορίζει και καταγράφει μέσα στις λέξεις και στις προτάσεις τα αποτελέσματα της διεργασίας της σκέψης.
3. Αποτελεί μέσο έκφρασης των συναισθημάτων. Η γλώσσα συνιστά παράγοντα κοινωνικοποίησης, αφού μέσω αυτής οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά και γίνονται πιο οικείοι.
4. Συντελεί στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Η ανάπτυξη των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών πραγματοποιείται με την αρωγή της γλώσσας.
5. Δίνει στο άτομο τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και να ικανοποιήσει τη φιλομάθειά του.
6. Βοηθάει στην μετάδοση της παράδοσης. Είναι το κύριο χαρακτηριστικό ενός λαού. Τα επιτεύγματα ενός λαού ταξιδεύουν στην ιστορία με τη συνδρομή της γλώσσας.
7. Συμβάλλει στην επικοινωνία των λαών. Με αυτή συζητούν τα διάφορα προβλήματα που τους απασχολούν και προσπαθούν να δώσουν λύσεις.
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Έχει μακραίωνη και ενιαία παράδοση.
Θεωρείται η πλουσιότερη στον κόσμο.
Με αυτήν ορίστηκαν για πρώτη φορά επιστημονικές έννοιες, πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα.
Με αυτήν εκφράστηκαν αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Είναι ποιητική γλώσσα, λόγω της πολυσημίας της.
ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Αίτια :
1. Ανεπάρκεια της προσφερόμενης γλωσσικής παιδείας (απομάκρυνση από την κλασική παιδεία, μη συστηματική διδασκαλία της γλωσσικής μας παράδοσης, ανεπαρκώς μορφωμένο διδακτικό προσωπικό, έλλειψη κατάλληλων βιβλίων).
2. Αρνητική συμβολή των ΜΜΕ (λάθη εκφωνητών, διαφημίσεις, απλοϊκός λόγος, ξενόγλωσσα έργα, έλλειψη γλωσσικά προσεγμένων κειμένων στον Τύπο).
3. Το γενικότερο κλίμα απομόνωσης και ατομισμού που επικρατεί στην εποχή μας.
4. Η λάθος χρησιμοποίηση της γλώσσας όχι ως μέσω επικοινωνίας, αλλά ως μέσω παραπλάνησης.
5. Ο παραγκωνισμός του βιβλίου και η αδιαφορία γι’αυτό.
6. Η αβασάνιστη υιοθέτηση ξένων λέξεων και φράσεων.
Τρόποι αντιμετώπισης :
1. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πρέπει να μεταβληθούν από χώρο κακοποίησης της γλώσσας σε πρότυπα ορθής χρήσης της.
2. Στην Εκπαίδευση (από το Δημοτικό ως το Πανεπιστήμιο) η γλώσσα πρέπει να χρησιμοποιείται με τον ορθό τρόπο της. Αυτό επιτυγχάνεται όταν η διδασκαλία και χρήση της γίνεται από σωστά προετοιμασμένους και γλωσσικά άρτια καταρτισμένους δασκάλους, αλλά και όταν τα γλωσσικά εγχειρίδια προσφέρουν ένα σωστό γλωσσικό πρότυπο.
3. Είναι απαραίτητο να υπάρξει μια επαφή με τις παλαιότερες μορφές της ελληνικής γλώσσας και με τη λόγια γλώσσα, μέσα από μελέτη κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
4. Πρέπει να αποβάλουμε τα συμπλέγματα κατωτερότητας και ξενομανίας. Η γλώσσα μας αποτελεί το υπόβαθρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και σε καμιά περίπτωση η άκριτη χρήση ξένων λέξεων δεν αποτελεί στοιχείο αναβάθμισής της.
5. Η απαλλαγή από το κύμα του άκριτου καταναλωτισμού θα δώσει τη δυνατότητα ορθής εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου και ενασχόλησης με πνευματικά ζητήματα.
Η Γλωσσολογία ορίζει τη γλώσσα ως έναν κώδικα συμβόλων που διασφαλίζει την επικοινωνία – προφορική και γραπτή – ενός λαού. Δε πρέπει όμως να θεωρούμε τη γλώσσα ένα απλό εργαλείο, ένα σύνολο από γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες. Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι αν και στην πλειονότητά τους αγνοούν τους περισσότερους από αυτούς τους κανόνες, μπορούν και επικοινωνούν άριστα μεταξύ τους.
Η γλώσσα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της προσωπικότητας κάθε ατόμου και φυσιογνωμίας κάθε λαού.
ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
1. Αποτελεί βασικό όργανο επικοινωνίας. Με αυτή οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή, ανταλλάσσουν ιδέες, πληροφορίες, ενημερώνουν και ενημερώνονται για διάφορα ζητήματα.
2. Είναι ο σημαντικότερος φορέας της ανθρώπινης σκέψης. Η γλώσσα καθορίζει και καταγράφει μέσα στις λέξεις και στις προτάσεις τα αποτελέσματα της διεργασίας της σκέψης.
3. Αποτελεί μέσο έκφρασης των συναισθημάτων. Η γλώσσα συνιστά παράγοντα κοινωνικοποίησης, αφού μέσω αυτής οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά και γίνονται πιο οικείοι.
4. Συντελεί στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Η ανάπτυξη των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών πραγματοποιείται με την αρωγή της γλώσσας.
5. Δίνει στο άτομο τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και να ικανοποιήσει τη φιλομάθειά του.
6. Βοηθάει στην μετάδοση της παράδοσης. Είναι το κύριο χαρακτηριστικό ενός λαού. Τα επιτεύγματα ενός λαού ταξιδεύουν στην ιστορία με τη συνδρομή της γλώσσας.
7. Συμβάλλει στην επικοινωνία των λαών. Με αυτή συζητούν τα διάφορα προβλήματα που τους απασχολούν και προσπαθούν να δώσουν λύσεις.
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Έχει μακραίωνη και ενιαία παράδοση.
Θεωρείται η πλουσιότερη στον κόσμο.
Με αυτήν ορίστηκαν για πρώτη φορά επιστημονικές έννοιες, πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα.
Με αυτήν εκφράστηκαν αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Είναι ποιητική γλώσσα, λόγω της πολυσημίας της.
ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Αίτια :
1. Ανεπάρκεια της προσφερόμενης γλωσσικής παιδείας (απομάκρυνση από την κλασική παιδεία, μη συστηματική διδασκαλία της γλωσσικής μας παράδοσης, ανεπαρκώς μορφωμένο διδακτικό προσωπικό, έλλειψη κατάλληλων βιβλίων).
2. Αρνητική συμβολή των ΜΜΕ (λάθη εκφωνητών, διαφημίσεις, απλοϊκός λόγος, ξενόγλωσσα έργα, έλλειψη γλωσσικά προσεγμένων κειμένων στον Τύπο).
3. Το γενικότερο κλίμα απομόνωσης και ατομισμού που επικρατεί στην εποχή μας.
4. Η λάθος χρησιμοποίηση της γλώσσας όχι ως μέσω επικοινωνίας, αλλά ως μέσω παραπλάνησης.
5. Ο παραγκωνισμός του βιβλίου και η αδιαφορία γι’αυτό.
6. Η αβασάνιστη υιοθέτηση ξένων λέξεων και φράσεων.
Τρόποι αντιμετώπισης :
1. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πρέπει να μεταβληθούν από χώρο κακοποίησης της γλώσσας σε πρότυπα ορθής χρήσης της.
2. Στην Εκπαίδευση (από το Δημοτικό ως το Πανεπιστήμιο) η γλώσσα πρέπει να χρησιμοποιείται με τον ορθό τρόπο της. Αυτό επιτυγχάνεται όταν η διδασκαλία και χρήση της γίνεται από σωστά προετοιμασμένους και γλωσσικά άρτια καταρτισμένους δασκάλους, αλλά και όταν τα γλωσσικά εγχειρίδια προσφέρουν ένα σωστό γλωσσικό πρότυπο.
3. Είναι απαραίτητο να υπάρξει μια επαφή με τις παλαιότερες μορφές της ελληνικής γλώσσας και με τη λόγια γλώσσα, μέσα από μελέτη κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
4. Πρέπει να αποβάλουμε τα συμπλέγματα κατωτερότητας και ξενομανίας. Η γλώσσα μας αποτελεί το υπόβαθρο του ευρωπαϊκού πολιτισμού και σε καμιά περίπτωση η άκριτη χρήση ξένων λέξεων δεν αποτελεί στοιχείο αναβάθμισής της.
5. Η απαλλαγή από το κύμα του άκριτου καταναλωτισμού θα δώσει τη δυνατότητα ορθής εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου και ενασχόλησης με πνευματικά ζητήματα.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ : Η ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ
Κίνδυνοι από τη γλωσσομάθεια (ξενομανία)
• Η αλλοτρίωση και η υποδούλωση ενός λαού πρασγματοποιούνται και μέσω της γλωσσικής αλλοτρίωσης, δηλ. της αποξένωσης από την ίδια του τη γλώσσα.
• Η εισβολή ξένων λέξεων στη γλώσσα μας είναι πλέον γεγονός. Ξένες λέξεις χρησιμοποιούνται κι εκεί ακόμα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ελληνικές και νοθεύουν το γλωσσικό μας πλούτο.
• Ο μιμητισμός επεκτείνεται και στον ευρύτερο τρόπο ζωής. Επικρατεί μια τάση μιμητισμού.
• Απομακρύνεται ο λαός από την παράδοση.
• Όλα αυτά όμως δεν ισχύουν όταν κινούνται σε λογικά επίπεδα κι όταν η επαφή με άλλους πολιτισμούς δεν αλλοτριώνει πρώτα τους ίδιους τους μελετητές. Από κάθε λαό κάτι μπορούμε να πάρουμε. Αρκεί τα στοιχεία αυτά να τα αφομοιώσουμε δημιουργικά, έτσι ώστε να συνυπάρξουν με τα δικά μας κι όχι να τα αντικαταστήσουν.
Θετικά γλωσσομάθειας
• Η ανάπτυξη του τουρισμού και η καθιέρωση των ταξιδιών ως μέσου ψυχαγωγίας επιβάλλουν τη γνώση των ξένων γλωσσών, για να είναι δυνατή η επικοινωνία με άλλους λαούς.
• Η μελέτη της γλώσσας ενός λαού αποκαλύπτει και τον τρόπο της σκέψης του. Ο Γ. Μπαμπινιώτης σημειώνει σχετικά : «Συλλαμβάνει, οργανώνει κι εκφράζει διαφορετικά ο κάθε λαός τον κόσμο με τη γλώσσα του». Η κατανόηση όμως των άλλων λαών επιτρέπει την καλύτερη συνειδητοποίηση των δικών μας ιδιαιτεροτήτων.
• Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Επιτρέπει το άνοιγμα των αγορών, τη μεγιστοποίηση της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, λόγω του οικονομικού ανταγωνισμού.Δημιουργείται μια παγκόσμια αγορά.
• Προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δάσκαλοι ξένων γλωσσών, μεταφραστές κ.α.
• Επιλύει καθημερινά προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή ενημέρωση.
• Γλωσσομάθεια σημαίνει πνευματική τελείωση. Το πνεύμα μαθαίνει τον τρόπο σκέψης και διατύπωσης του άλλου λαού. Αυτό μόνο του αποτελεί ένα είδος πνευματικής ωφέλειας.
• Στα πλαίσια του επαγγέλματος : η γλψσσομάθεια επιτρέπει την προσέγγιση της ξένης βιβλιογραφίας και την επαφή με αλλόγλωσσους συναδέλφους.
• Απότοκο του προηγούμενου είναι η ηθική πρόοδος του ατόμου. Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία.
• Η αλλοτρίωση και η υποδούλωση ενός λαού πρασγματοποιούνται και μέσω της γλωσσικής αλλοτρίωσης, δηλ. της αποξένωσης από την ίδια του τη γλώσσα.
• Η εισβολή ξένων λέξεων στη γλώσσα μας είναι πλέον γεγονός. Ξένες λέξεις χρησιμοποιούνται κι εκεί ακόμα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ελληνικές και νοθεύουν το γλωσσικό μας πλούτο.
• Ο μιμητισμός επεκτείνεται και στον ευρύτερο τρόπο ζωής. Επικρατεί μια τάση μιμητισμού.
• Απομακρύνεται ο λαός από την παράδοση.
• Όλα αυτά όμως δεν ισχύουν όταν κινούνται σε λογικά επίπεδα κι όταν η επαφή με άλλους πολιτισμούς δεν αλλοτριώνει πρώτα τους ίδιους τους μελετητές. Από κάθε λαό κάτι μπορούμε να πάρουμε. Αρκεί τα στοιχεία αυτά να τα αφομοιώσουμε δημιουργικά, έτσι ώστε να συνυπάρξουν με τα δικά μας κι όχι να τα αντικαταστήσουν.
Θετικά γλωσσομάθειας
• Η ανάπτυξη του τουρισμού και η καθιέρωση των ταξιδιών ως μέσου ψυχαγωγίας επιβάλλουν τη γνώση των ξένων γλωσσών, για να είναι δυνατή η επικοινωνία με άλλους λαούς.
• Η μελέτη της γλώσσας ενός λαού αποκαλύπτει και τον τρόπο της σκέψης του. Ο Γ. Μπαμπινιώτης σημειώνει σχετικά : «Συλλαμβάνει, οργανώνει κι εκφράζει διαφορετικά ο κάθε λαός τον κόσμο με τη γλώσσα του». Η κατανόηση όμως των άλλων λαών επιτρέπει την καλύτερη συνειδητοποίηση των δικών μας ιδιαιτεροτήτων.
• Συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Επιτρέπει το άνοιγμα των αγορών, τη μεγιστοποίηση της παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, λόγω του οικονομικού ανταγωνισμού.Δημιουργείται μια παγκόσμια αγορά.
• Προσφέρει νέες θέσεις εργασίας. Δημιουργεί μια σειρά επαγγελμάτων, όπως δάσκαλοι ξένων γλωσσών, μεταφραστές κ.α.
• Επιλύει καθημερινά προβλήματα. Η παγκοσμιοποίηση της ζωής, απαιτεί επιστημονική, επαγγελματική και οικονομική διεθνή ενημέρωση.
• Γλωσσομάθεια σημαίνει πνευματική τελείωση. Το πνεύμα μαθαίνει τον τρόπο σκέψης και διατύπωσης του άλλου λαού. Αυτό μόνο του αποτελεί ένα είδος πνευματικής ωφέλειας.
• Στα πλαίσια του επαγγέλματος : η γλψσσομάθεια επιτρέπει την προσέγγιση της ξένης βιβλιογραφίας και την επαφή με αλλόγλωσσους συναδέλφους.
• Απότοκο του προηγούμενου είναι η ηθική πρόοδος του ατόμου. Το άτομο εμπλουτίζει τις αξίες του, προωθεί την ειρήνη και τη δημοκρατία.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ : ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ
Συνέπειες για το άτομο
• Η έλλειψη παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας έχει άμεσες δυσάρεστες συνέπειες για τη σταδιοδρομία του ατόμου.
• Το άτομο αδυνατεί να αναπτύξει πνευματική, κοινωνική δραστηριότητα, με άμεσα αποτελέσματα ηθικής κατάπτωσης. Όλα αυτά συμβάλλουν τελικά σε μια πνευματική στειρότητα και γενική οπισθοδρόμηση της ζωής του.
• Η έλλειψη μόρφωσης έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ανεύθυνης προσωπικότητας, την κυριαρχία των ταπεινών παθών, την επικράτηση συμφεροντολογικών υπολογισμών, εγωισμών, μικροψυχίας, με συνέπεια την έλλειψη αγάπης και αλτρουισμού προς το συνάνθρωπο και τελικά το σταμάτημα κάθε μορφής ζωής.
• Η έλλειψη προσόντων και εφοδίων κάνει το άτομο αντιπαραγωγικό.
• Δεν καλλιεργούνται οι αρετές του, όπως κριτική ικανότητα, αντίληψη, μνήμη και το άτομο δεν είναι πάντα αντικειμενικό.
• Η αδυναμία του ατόμου να έχει και να διατυπώνει θέσεις πάνω σε κοινωνικά και άλλα προβλήματα, το κάνουν αντικοινωνικό, αλλά και εριστικό, νευρωτικό και δεν είναι λίγες οι φορές όπου ένα τέτοιο άτομο καταλήγει στο φανατισμό με όλες τις παρεπόμενες αρνητικές συνέπειες.
• Ο αμόρφωτος δεν είναι ελεύθερος, γιατί η αμάθεια είναι η χειρότερη σκλαβιά.
• Γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και έρμαιο των περιστάσεων.
• Είναι δέσμιος των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
• Ο αναλφάβητος έχει περιορισμένη αντίληψη για τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει. Μπορεί να ξέρει μόνο όσα ξέρει κι ακούει και στερείται τη δυνατότητα να αποκομίσει πλήθος γνώσεων.
• Δεν μπορεί να αξιοποιήσει το πνεύμα του, γιατί είναι ακαλλιέργητο. Έτσι είναι αναγκασμένος να λύνει τα προβλήματά του μόνο με τη βοήθεια της εμπειρίας του, χωρίς να μπορεί να συμβουλευτεί ένα βιβλίο.
• Αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στους άλλους ανθρώπους, ειδικά απέναντι σ’όσους είναι καλλιεργημένοι, και δεν έχει το θάρρος να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.
• Ο αναλφαβητισμός τον εμποδίζει να συμμετέχει ενεργητικά στην πολιτική ζωή και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής.
Συνέπειες για την κοινωνία
• Ο αναλφαβητισμός επιδρά αρνητικά στην οικονομική ζωή του τόπου. Είναι αδύνατο να προωθηθεί η οικονομία ενός τόπου (να σημειωθεί π.χ. τεχνολογική ανάπτυξη), όταν υπάρχουν αναλφάβητοι.
• Η πνευματική καθυστέρηση είναι συνέπεια του αναλφαβητισμού. Η αποτελμάτωση και η στασιμότητα της πνευματικής ζωής είναι δεδομένες όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να γράψουν και να διαβάσουν.
• Όταν οι άνθρωποι είναι αναλφάβητοι, παρατηρείται πολιτιστική καθίζηση, οι αναλφάβητοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν τον πολιτισμό και δεν ενδιαφέρονται για τη διατήρησή του.
• Και από πολιτική άποψη ο αναλφαβητισμός είναι επικίνδυνος για την κοινωνία. Οι αναλφάβητοι μπορούν εύκολα να γίνουν θύματα ολοκληρωτικών καθεστώτων, γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ασκήσουν κριτική.
Αίτια οργανικού αναλφαβητισμού
• Η γενιά που έζησε και μεγάλωσε μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια στην εμφυλοπολεμική περίοδο δε φοίτησε στο σχολείο.
• Η έλλειψη και στη συνέχεια οποιασδήποτε μέριμνας από την πολιτεία για τη γενιά αυτή στο θέμα της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού.
• Η ανεπάρκεια ευκαιριών για μόρφωση που χαρακτηρίζει την επαρχία.
• Το γενικότερο αντιπνευματικό κλίμα των προγενέστερων χρόνων.
• Και στις περιόδους ειρήνης, ο κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός μαρασμός, ο ανύπαρκτος προγραμματισμός ήταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της παιδείας.
• Το διαιρετικό «γλωσσικό ζήτημα», η διαμάχη δηλαδή των δημοτικιστών και των καθαρευουσιάνων κράτησε για πολλά χρόνια μεγάλες μάζες του λαού μακριά από την εκπαίδευση.
• Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα και η έλλειψη οργανωμένης κρατικής φροντίδας ήταν σημαντικός παράγοντας για το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού.
• Η αύξηση του πληθυσμού από το προσφυγικό στοιχείο και την απελευθέρωση ελληνικών εδαφών περιόρισαν τη μόρφωση.
• Κάποια κατεστημένα ή και ξένα συμφέροντα που θέλουν το λαό μας αναλφάβητο.
• Το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού μας.
• Η ανισότητα των δύο φύλων κρατούσε τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι και αγράμματη. Θεωρούνταν μάλιστα ορισμένες φορές και προτέρημα.
• Η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων που κινούνται στο περιθώριο π.χ. τσιγγάνοι.
Αίτια λειτουργικού αναλφαβητισμού
• Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα με τη μηχανιστική και εξειδικευμένη γνώση.
• Η αγωνία του δασκάλου να τελειώσει την υποχρεωτική για τις εξετάσεις ύλη.
• Η μάθηση δεν είναι διαλογική και βασίζεται κυρίως στην αποστήθιση.
• Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει και να ερμηνεύσει κανείς τη σημερινή πολυπλοκότητα της ζωής, με τις συχνές αλλαγές, τόσο στον κοινωνικό όσο και στον τεχνολογικό και επιστημονικό τομέα.
• Η εξειδίκευση περιορίζει το ενδιαφέρον και την ενασχόληση των ανθρώπων με γενικότερα θέματα.
• Η οικονομική και γενικότερα κοινωνική ανισότητα δεν επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να ολοκληρώσουν ή να συμπληρώσουν τις σπουδές τους.
Μέτρα αντιμετώπισης
• Η έλλειψη παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας έχει άμεσες δυσάρεστες συνέπειες για τη σταδιοδρομία του ατόμου.
• Το άτομο αδυνατεί να αναπτύξει πνευματική, κοινωνική δραστηριότητα, με άμεσα αποτελέσματα ηθικής κατάπτωσης. Όλα αυτά συμβάλλουν τελικά σε μια πνευματική στειρότητα και γενική οπισθοδρόμηση της ζωής του.
• Η έλλειψη μόρφωσης έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ανεύθυνης προσωπικότητας, την κυριαρχία των ταπεινών παθών, την επικράτηση συμφεροντολογικών υπολογισμών, εγωισμών, μικροψυχίας, με συνέπεια την έλλειψη αγάπης και αλτρουισμού προς το συνάνθρωπο και τελικά το σταμάτημα κάθε μορφής ζωής.
• Η έλλειψη προσόντων και εφοδίων κάνει το άτομο αντιπαραγωγικό.
• Δεν καλλιεργούνται οι αρετές του, όπως κριτική ικανότητα, αντίληψη, μνήμη και το άτομο δεν είναι πάντα αντικειμενικό.
• Η αδυναμία του ατόμου να έχει και να διατυπώνει θέσεις πάνω σε κοινωνικά και άλλα προβλήματα, το κάνουν αντικοινωνικό, αλλά και εριστικό, νευρωτικό και δεν είναι λίγες οι φορές όπου ένα τέτοιο άτομο καταλήγει στο φανατισμό με όλες τις παρεπόμενες αρνητικές συνέπειες.
• Ο αμόρφωτος δεν είναι ελεύθερος, γιατί η αμάθεια είναι η χειρότερη σκλαβιά.
• Γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης και έρμαιο των περιστάσεων.
• Είναι δέσμιος των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
• Ο αναλφάβητος έχει περιορισμένη αντίληψη για τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει. Μπορεί να ξέρει μόνο όσα ξέρει κι ακούει και στερείται τη δυνατότητα να αποκομίσει πλήθος γνώσεων.
• Δεν μπορεί να αξιοποιήσει το πνεύμα του, γιατί είναι ακαλλιέργητο. Έτσι είναι αναγκασμένος να λύνει τα προβλήματά του μόνο με τη βοήθεια της εμπειρίας του, χωρίς να μπορεί να συμβουλευτεί ένα βιβλίο.
• Αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στους άλλους ανθρώπους, ειδικά απέναντι σ’όσους είναι καλλιεργημένοι, και δεν έχει το θάρρος να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.
• Ο αναλφαβητισμός τον εμποδίζει να συμμετέχει ενεργητικά στην πολιτική ζωή και ακρωτηριάζει τη δυνατότητα για άσκηση κριτικής.
Συνέπειες για την κοινωνία
• Ο αναλφαβητισμός επιδρά αρνητικά στην οικονομική ζωή του τόπου. Είναι αδύνατο να προωθηθεί η οικονομία ενός τόπου (να σημειωθεί π.χ. τεχνολογική ανάπτυξη), όταν υπάρχουν αναλφάβητοι.
• Η πνευματική καθυστέρηση είναι συνέπεια του αναλφαβητισμού. Η αποτελμάτωση και η στασιμότητα της πνευματικής ζωής είναι δεδομένες όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να γράψουν και να διαβάσουν.
• Όταν οι άνθρωποι είναι αναλφάβητοι, παρατηρείται πολιτιστική καθίζηση, οι αναλφάβητοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν τον πολιτισμό και δεν ενδιαφέρονται για τη διατήρησή του.
• Και από πολιτική άποψη ο αναλφαβητισμός είναι επικίνδυνος για την κοινωνία. Οι αναλφάβητοι μπορούν εύκολα να γίνουν θύματα ολοκληρωτικών καθεστώτων, γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ασκήσουν κριτική.
Αίτια οργανικού αναλφαβητισμού
• Η γενιά που έζησε και μεγάλωσε μέσα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια στην εμφυλοπολεμική περίοδο δε φοίτησε στο σχολείο.
• Η έλλειψη και στη συνέχεια οποιασδήποτε μέριμνας από την πολιτεία για τη γενιά αυτή στο θέμα της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού.
• Η ανεπάρκεια ευκαιριών για μόρφωση που χαρακτηρίζει την επαρχία.
• Το γενικότερο αντιπνευματικό κλίμα των προγενέστερων χρόνων.
• Και στις περιόδους ειρήνης, ο κοινωνικός, πολιτικός και οικονομικός μαρασμός, ο ανύπαρκτος προγραμματισμός ήταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της παιδείας.
• Το διαιρετικό «γλωσσικό ζήτημα», η διαμάχη δηλαδή των δημοτικιστών και των καθαρευουσιάνων κράτησε για πολλά χρόνια μεγάλες μάζες του λαού μακριά από την εκπαίδευση.
• Το κακό εκπαιδευτικό σύστημα και η έλλειψη οργανωμένης κρατικής φροντίδας ήταν σημαντικός παράγοντας για το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού.
• Η αύξηση του πληθυσμού από το προσφυγικό στοιχείο και την απελευθέρωση ελληνικών εδαφών περιόρισαν τη μόρφωση.
• Κάποια κατεστημένα ή και ξένα συμφέροντα που θέλουν το λαό μας αναλφάβητο.
• Το πνευματικό τεμπέλιασμα του λαού μας.
• Η ανισότητα των δύο φύλων κρατούσε τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι και αγράμματη. Θεωρούνταν μάλιστα ορισμένες φορές και προτέρημα.
• Η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων που κινούνται στο περιθώριο π.χ. τσιγγάνοι.
Αίτια λειτουργικού αναλφαβητισμού
• Το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα με τη μηχανιστική και εξειδικευμένη γνώση.
• Η αγωνία του δασκάλου να τελειώσει την υποχρεωτική για τις εξετάσεις ύλη.
• Η μάθηση δεν είναι διαλογική και βασίζεται κυρίως στην αποστήθιση.
• Είναι δύσκολο να παρακολουθήσει και να ερμηνεύσει κανείς τη σημερινή πολυπλοκότητα της ζωής, με τις συχνές αλλαγές, τόσο στον κοινωνικό όσο και στον τεχνολογικό και επιστημονικό τομέα.
• Η εξειδίκευση περιορίζει το ενδιαφέρον και την ενασχόληση των ανθρώπων με γενικότερα θέματα.
• Η οικονομική και γενικότερα κοινωνική ανισότητα δεν επιτρέπει σε όλα τα παιδιά να ολοκληρώσουν ή να συμπληρώσουν τις σπουδές τους.
Μέτρα αντιμετώπισης
• Οργάνωση προγραμμάτων για αναλφάβητους με τη συμβολή της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Προγράμματα για αναλφάβητους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
• Ατομική προσπάθεια κάθε αναλφάβητου, ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα.
• Παροχή ουσιαστικής παιδείας.
• Προγράμματα για αναλφάβητους από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
• Ατομική προσπάθεια κάθε αναλφάβητου, ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα.
• Παροχή ουσιαστικής παιδείας.
• Κατοχύρωση του δικαιώματος στη μόρφωση για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από φυλή, φύλο, θρήσκευμα, κοινωνική ή οικονομική κατάσταση (να παρέχεται υποχρεωτικά η στοιχειώδης τουλάχιστον μόρφωση)
• απαγόρευση της παιδικής εργασίας
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ – ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η : ΓΛΩΣΣΑ - ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία – www.synodoiporos.weebly.com
ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Βλ. και Συντακτικό της Νέας Ελληνικής Α-Β-Γ- Γυμνασίου, σελ. 129 - 137
ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ :
Ισοδυναμούν με ονόματα ή αντωνυμίες και λειτουργούν στο λόγο ως υποκείμενα,
αντικείμενα ή ονοματικοί προσδιορισμοί .
Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις είναι οι : ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές, πλάγιες ερωτηματικές και κάποιες από τις αναφορικές .
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ : Δηλώνουν επιρρηματικές σχέσεις κι έχουν θέση επιρρηματ. προσδιορισμού. Επιρρηματικές προτάσεις είναι οι : αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, υποθετικές, συμπερασματικές- αποτελεσματικές, εναντιωματικές- παραχωρητικές και κάποιες από τις αναφορικές προτάσεις .
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
πιστεύω, θεωρώ, υποθέτω, παραδέχομαι, δηλώνω, υποστηρίζω, αγνοώ, γνωρίζω, αντιλαμβάνομαι, είμαι σίγουρος, έχω τη γνώμη/ άποψη, δείχνω, αισθάνομαι κ.α. ότι, πως, που ( σπάνια με το να προκειμένου να εκφραστεί αμφιβολία δυνατότητα ή πιθανότητα, με τα ρήματα πιστεύω, σκέφτομαι , είναι πιθανό κ.α.)
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: Φαίνεται ότι ήρθε ο χειμώνας Είναι αλήθεια ότι δεν τον γνώριζα Είναι λογικό που σού φέρθηκε έτσι
Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων:
Αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχει πρόβλημα Έχει την άποψη ότι είναι εύκολο Πιστεύω να μην το έκανες αυτό
Επεξήγηση : Αυτό να μην ξεχάσεις, ότι όλοι εδώ σε αγαπάμε Η πληροφορία ότι θα γίνει διαγώνισμα ήταν εσφαλμένη
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
2. ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΤΡΟΠΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
θέλω, επιθυμώ, μπορώ, ζητώ, αγωνίζομαι, εύχομαι, προσπαθώ, επιδιώκω, προτρέπω, παρακινώ, αποτρέπω, εμποδίζω, αναγκάζομαι, πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, συμβαίνει, είναι ανάγκη, είναι απαραίτητο, είναι φυσικό, είναι δυνατό, είναι καλύτερο, είναι ντροπή κ.ά.
Το μόριο να
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: Απαγορεύεται να ενοχλείτε τους ασθενείς Είναι ανάγκη να μιλήσουμε
Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων:
Είμαι πρόθυμος να επανορθώσω Επιδιώκει να κρατήσει τη σημαία
Επεξήγηση :
Είχε μια αφύσικη συνήθεια, να ξυπνάει στις τρεις το πρωί Ένα σάς ζητώ, να είστε συνεπείς
Δήλωση επιρρηματικών σχέσεων μετά τις προθέσεις χωρίς, αντί, από, με, σε κ.λ.π. :
Έφυγε χωρίς να μιλήσει (παράλειψη) Κάνε μια προσπάθεια αντί να μένεις άπρακτος (αντικατάσταση) ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 3. ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
φοβάμαι, ανησυχώ, τρέμω, αγωνιώ, προσέχω, φυλάγομαι, έχω ανησυχία, έχω υποψία, κ.α. μη(ν) , μήπως
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων:
Υπάρχει ανησυχία μήπως η κυβέρνηση πάρει κι άλλα μέτρα Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων: Πρόσεξε μη σε ξεγελάσει Επεξήγηση : Καθημερινά τον κατέτρωγε η ίδια αγωνία, μήπως χάσει τη δουλειά του Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση μόνο αν έχουν θέση επεξήγησης.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.
Να μετατρέψετε τα υπογραμμισμένα ονοματικά σύνολα σε δευτερεύουσες βουλητικές, ενδοιαστικές και ειδικές προτάσεις :
Α. Στις πρόσφατες εκλογές το κόμμα του πέτυχε την άνοδό του στην εξουσία .
Β. Πολλοί φοβούνται την αλλοίωση της γλώσσας από την εισροή ξένων στοιχείων .
Γ. Είναι γνωστή η αδιαφορία των άλλων για το πρόβλημά του .
Δ. Απαίτησε από τον τέως σύζυγό της την άμεση ανάληψη των οικονομικών ευθυνών του απέναντί της .
Ε. Επιβάλλεται η προσπάθεια όλων.
ΣΤ. Αναγγέλθηκε η επαναλειτουργία της υπηρεσίας .
2 .Στις παρακάτω περιόδους να υπογραμμίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές προτάσεις και να αναφέρετε το συντακτικό τους ρόλο :
Α. Ένα μόνο δεν κατάφερε, να δημιουργήσει οικογένεια. Β. Τρέμει μήπως αποκαλυφθεί ότι έχει καταθέσεις στην Ελβετία.
Γ. Πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν συγχωνεύσεις μεγάλων σχολείων
Δ. Το αίτημά της, να αναβληθεί η διαδικασία, έγινε αποδεκτό.
Ε. Μας ανήγγειλε μια ευχάριστη είδηση, ότι ο γιος του πέτυχε στις Πανελλαδικές εξετάσεις.
ΣΤ .Υπάρχει άραγε ειλικρινής βούληση από τα κόμματα να παταχθεί η φοροδιαφυγή ;
3. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις προτάσεις που ζητούνται και να τις αναγνωρίσετε συντακτικά :
Α. Οι συμμαθητές μας σήμερα είχαν έναν έντονο φόβο, …………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………….…( ενδοιαστική )
Β. Είναι αναγκαίο σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς …………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ( βουλητική )
Γ. Ένα πράγμα υποσχέθηκα στους γονείς μου, ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ( ειδική )
4. Αντικαταστήστε τις ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις με ένα ουσιαστικό :
Α. Φαίνεται ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη.
Β. Οι υπεύθυνοι προσπάθησαν να αποτρέψουν τις δυσάρεστες εξελίξεις.
Γ. Του ευχήθηκε να αναρρώσει γρήγορα.
Δ. Υπάρχει στην ομάδα μας ο φόβος μήπως αναβληθεί η εκπαιδευτική εκδρομή λόγω κακοκαιρίας .
Ε. Δεν επιτρέπεται να συζητάτε μεταξύ σας την ώρα του μαθήματος.
ΣΤ. Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι ο εν λόγω βουλευτής εμπλέκεται στη λίστα Λαγκάρντ
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/somakris/2-67767720
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΠΗΓΗ https://filologika.gr/gimnasio/g-gymnasiou/neoelliniki-glossa/kritirio-axiologisis-enotita-2/
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/georgiadimitropoulou75/ss-34290423
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ – ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η : ΓΛΩΣΣΑ - ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Επιμέλεια : Σερδάκη Ευαγγελία – www.synodoiporos.weebly.com
ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Βλ. και Συντακτικό της Νέας Ελληνικής Α-Β-Γ- Γυμνασίου, σελ. 129 - 137
ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ :
Ισοδυναμούν με ονόματα ή αντωνυμίες και λειτουργούν στο λόγο ως υποκείμενα,
αντικείμενα ή ονοματικοί προσδιορισμοί .
Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις είναι οι : ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές, πλάγιες ερωτηματικές και κάποιες από τις αναφορικές .
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ : Δηλώνουν επιρρηματικές σχέσεις κι έχουν θέση επιρρηματ. προσδιορισμού. Επιρρηματικές προτάσεις είναι οι : αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, υποθετικές, συμπερασματικές- αποτελεσματικές, εναντιωματικές- παραχωρητικές και κάποιες από τις αναφορικές προτάσεις .
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
πιστεύω, θεωρώ, υποθέτω, παραδέχομαι, δηλώνω, υποστηρίζω, αγνοώ, γνωρίζω, αντιλαμβάνομαι, είμαι σίγουρος, έχω τη γνώμη/ άποψη, δείχνω, αισθάνομαι κ.α. ότι, πως, που ( σπάνια με το να προκειμένου να εκφραστεί αμφιβολία δυνατότητα ή πιθανότητα, με τα ρήματα πιστεύω, σκέφτομαι , είναι πιθανό κ.α.)
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: Φαίνεται ότι ήρθε ο χειμώνας Είναι αλήθεια ότι δεν τον γνώριζα Είναι λογικό που σού φέρθηκε έτσι
Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων:
Αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχει πρόβλημα Έχει την άποψη ότι είναι εύκολο Πιστεύω να μην το έκανες αυτό
Επεξήγηση : Αυτό να μην ξεχάσεις, ότι όλοι εδώ σε αγαπάμε Η πληροφορία ότι θα γίνει διαγώνισμα ήταν εσφαλμένη
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
2. ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΤΡΟΠΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
θέλω, επιθυμώ, μπορώ, ζητώ, αγωνίζομαι, εύχομαι, προσπαθώ, επιδιώκω, προτρέπω, παρακινώ, αποτρέπω, εμποδίζω, αναγκάζομαι, πρέπει, χρειάζεται, απαγορεύεται, συμβαίνει, είναι ανάγκη, είναι απαραίτητο, είναι φυσικό, είναι δυνατό, είναι καλύτερο, είναι ντροπή κ.ά.
Το μόριο να
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων: Απαγορεύεται να ενοχλείτε τους ασθενείς Είναι ανάγκη να μιλήσουμε
Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων:
Είμαι πρόθυμος να επανορθώσω Επιδιώκει να κρατήσει τη σημαία
Επεξήγηση :
Είχε μια αφύσικη συνήθεια, να ξυπνάει στις τρεις το πρωί Ένα σάς ζητώ, να είστε συνεπείς
Δήλωση επιρρηματικών σχέσεων μετά τις προθέσεις χωρίς, αντί, από, με, σε κ.λ.π. :
Έφυγε χωρίς να μιλήσει (παράλειψη) Κάνε μια προσπάθεια αντί να μένεις άπρακτος (αντικατάσταση) ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 3. ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΡΗΜΑΤΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
φοβάμαι, ανησυχώ, τρέμω, αγωνιώ, προσέχω, φυλάγομαι, έχω ανησυχία, έχω υποψία, κ.α. μη(ν) , μήπως
Υποκείμενο απρόσωπων ρημάτων και εκφράσεων:
Υπάρχει ανησυχία μήπως η κυβέρνηση πάρει κι άλλα μέτρα Αντικείμενο ρημάτων ή περιφράσεων: Πρόσεξε μη σε ξεγελάσει Επεξήγηση : Καθημερινά τον κατέτρωγε η ίδια αγωνία, μήπως χάσει τη δουλειά του Οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση μόνο αν έχουν θέση επεξήγησης.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.
Να μετατρέψετε τα υπογραμμισμένα ονοματικά σύνολα σε δευτερεύουσες βουλητικές, ενδοιαστικές και ειδικές προτάσεις :
Α. Στις πρόσφατες εκλογές το κόμμα του πέτυχε την άνοδό του στην εξουσία .
Β. Πολλοί φοβούνται την αλλοίωση της γλώσσας από την εισροή ξένων στοιχείων .
Γ. Είναι γνωστή η αδιαφορία των άλλων για το πρόβλημά του .
Δ. Απαίτησε από τον τέως σύζυγό της την άμεση ανάληψη των οικονομικών ευθυνών του απέναντί της .
Ε. Επιβάλλεται η προσπάθεια όλων.
ΣΤ. Αναγγέλθηκε η επαναλειτουργία της υπηρεσίας .
2 .Στις παρακάτω περιόδους να υπογραμμίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές ειδικές, βουλητικές, ενδοιαστικές προτάσεις και να αναφέρετε το συντακτικό τους ρόλο :
Α. Ένα μόνο δεν κατάφερε, να δημιουργήσει οικογένεια. Β. Τρέμει μήπως αποκαλυφθεί ότι έχει καταθέσεις στην Ελβετία.
Γ. Πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν συγχωνεύσεις μεγάλων σχολείων
Δ. Το αίτημά της, να αναβληθεί η διαδικασία, έγινε αποδεκτό.
Ε. Μας ανήγγειλε μια ευχάριστη είδηση, ότι ο γιος του πέτυχε στις Πανελλαδικές εξετάσεις.
ΣΤ .Υπάρχει άραγε ειλικρινής βούληση από τα κόμματα να παταχθεί η φοροδιαφυγή ;
3. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις προτάσεις που ζητούνται και να τις αναγνωρίσετε συντακτικά :
Α. Οι συμμαθητές μας σήμερα είχαν έναν έντονο φόβο, …………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………….…( ενδοιαστική )
Β. Είναι αναγκαίο σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς …………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………….. ( βουλητική )
Γ. Ένα πράγμα υποσχέθηκα στους γονείς μου, ……………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………….. ( ειδική )
4. Αντικαταστήστε τις ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις με ένα ουσιαστικό :
Α. Φαίνεται ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη.
Β. Οι υπεύθυνοι προσπάθησαν να αποτρέψουν τις δυσάρεστες εξελίξεις.
Γ. Του ευχήθηκε να αναρρώσει γρήγορα.
Δ. Υπάρχει στην ομάδα μας ο φόβος μήπως αναβληθεί η εκπαιδευτική εκδρομή λόγω κακοκαιρίας .
Ε. Δεν επιτρέπεται να συζητάτε μεταξύ σας την ώρα του μαθήματος.
ΣΤ. Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι ο εν λόγω βουλευτής εμπλέκεται στη λίστα Λαγκάρντ
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/somakris/2-67767720
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΠΗΓΗ https://filologika.gr/gimnasio/g-gymnasiou/neoelliniki-glossa/kritirio-axiologisis-enotita-2/
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/georgiadimitropoulou75/ss-34290423
19Δεκ
