ΙΛΙΑΔΑ, Α, ΣΤΙΧ. 350-431

Ραψωδία Α 350 – 431, Η συνάντηση Αχιλλέα - Θέτιδας

ΠΗΓΗ http://warofweekly.blogspot.com/2011/02/perang-troya-achilles-vs-hektor.html

ραψωδία Α 307-349 ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B108/208/1444,4845/ Η Χρυσηίδα επιστρέφει στην πατρίδα της και η Βρισηίδα οδηγείται στον Αγαμέμνονα (ανάγνωση)

Η ιστορία της Χρυσηίδας τελειώνει	Στες πρύμνες του και στες σκηνές εγύρισ' ο Πηλείδης και οι σύντροφοί του οπίσω του με τον Μενοιτιάδη· κι έριξ' ο Ατρείδης γρήγορο στην θάλασσαν καράβι με κουπηλάτες είκοσι κι επάνω εκατόμβην προς τον θεόν και ανέβασε την κόρην Χρυσηίδα· και αρχηγός ο συνετός ανέβηκε Οδυσσέας.	310
Καθαρμοί στο αχαϊκό στρατόπεδο	Κι ενώ στα πλάτη αρμένιζαν εκείνοι της θαλάσσης, ο Ατρείδης να καθαρισθούν παράγγειλε τα πλήθη· κι εκείνοι εκαθαρίζονταν και τ' αποπλύματ' όλα έριχναν μες στην θάλασσαν, και τέλειες εκατόμβες ταύρων κι ερίφων έκαιαν ακρόγιαλα του Φοίβου και ανέβαιν' ως τον ουρανόν καπνός ευωδιασμένος.	315
Η Βρισηίδα	Τούτα ενεργούσαν στον στρατόν, και ασάλευτος ο Ατρείδης σ' ό,τι εφοβέρισε απ' αρχής να κάμει του Αχιλλέως είπε προς τον Ταλθύβιον και προς τον Ευρυβάτην, που ήσαν αυτοί κήρυκες και ακόλουθοι δικοί του: «Εις του Πηλείδη την σκηνήν αμέτε, του Αχιλλέως, και από το χέρι πάρετε την κόρην Βρισηίδα, και αν δεν την δώσει, με πολλούς θα έλθω να την πάρω εγώ· μ' αυτό χειρότερα θα ταραχθεί η ψυχή του». Είπε και τους ξαπόστειλε με δυνατές φοβέρες· άθελα εκείνοι παίρνοντας την άκραν της θαλάσσης στων Μυρμιδόνων τες σκηνές και τα καράβια φθάσαν. Καθήμενον εις την σκηνήν σιμά και στο καράβι τον ήβραν και να τους ιδεί δεν χάρηκε ο Πηλείδης. Τότε από φόβον κι εντροπήν εμπρός στον βασιλέα εκείνοι εμέναν άφωνοι και δεν τον ερωτούσαν· τους νόησε και «χαίρετε, ω κήρυκες», τους είπε, «αγγελιοφόροι του Διός και των θνητών ανθρώπων· ελάτ' εμπρός, δεν φταίτε σεις, ο Αγαμέμνων φταίει πόστειλε σας να πάρετε την κόρην του Βρισέως. Πάτροκλε διογέννητε, την κόρην έξω βγάλε και να την πάρουν δώσε την και ας είναι αυτοί μαρτύροι προς τους θεούς, προς τους θνητούς και προς τον βασιλέα εκείνον τον σκληρόψυχον, αν ποτέ φθάσει ανάγκη από αχρείον όλεθρον να σώσω εγώ τους άλλους· τωόντι αυτός λυσσομανεί με λογικά χαμένα και δεν γνωρίζει τα εμπρός να ιδεί και τα κατόπι, πώς να του μάχοντ' οι Αχαιοί γεροί σιμά στα πλοία». Και απ' την σκηνήν ο Πάτροκλος την κόρην Βρισηίδα έβγαλε και την έδωκε στα χέρια των κηρύκων, κι ευθύς εκείνοι γύρισαν στων Αχαιών τα πλοία, κι η ωραία κόρη εβάδιζε κατόπι λυπημένη·	320 325 330 335 340 345

ραψωδία Α 350-431α Η συνάντηση Αχιλλέα - Θέτιδας

	Ο Αχιλλέας ετοιμάζει την εκδίκησή του Το αίτημα του Αχιλλέα στη μητέρα του Η υπόσχεση της Θέτιδας
	«τέκνον, τί κλαίεις; τί δέ σε φρένας ἵκετο πένθος; ἐξαύδα, μη κεῦθε νόῳ, ἵνα εἴδομεν ἄμφω.» (Α στ. 363-364)
	Εικόνα 9. Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα. Σχέδιο του Β. Genelli, 1840/1844 (αντίγραφο).

Δέηση του Αχιλλέα και εμφάνιση της μητέρας του

τότε ο Πηλείδης έκλαιγε και στ' ακρογιάλι μόνος καθήμενος εκοίταζε τ' απέραντα πελάγη και θερμοευχήθη της μητρός απλώνοντας τα χέρια: «Μητέρ', αφού κοντόχρονον με έχεις γεννημένον, έπρεπε καν ο βροντητής να μου χαρίσει ο Δίας τιμήν και αντίς ολότελα δεν μ' έχει αυτός τιμήσει ιδού τώρα με ατίμασεν ο μέγας Αγαμέμνων, ότι μου άρπαξεν αυτός το δώρο μου και το 'χει». Είπε με δάκρυα και η σεπτή τον άκουσε μητέρα στα βάθη όπ' έμενε σιμά στον γέροντα γονέα και σαν ομίχλη ανέβηκε μέσ' από τ' άσπρο κύμα. Στο πλάγι αυτού που έκλαιεν εκάθισεν η θεία, τον χάιδεψε, κατ' όνομα τον έκραξε και του 'πε: «Τι κλαις, παιδί μου, στην καρδιά ποια λύπη σ' ήβρε; Ειπέ μου ευθύς, μην το 'χεις μυστικό, κι εγώ να το γνωρίσω».

350 355 360

Ο Αχιλλέας παραπονείται

Κι ο Αχιλλεύς στενάζοντας της είπε: «Τα γνωρίζεις, τι απ' αρχής να σου τα ειπώ; Την πόλιν την αγίαν την Θήβην, που εβασίλευσεν ο μέγας Ηετίων, πατήσαμε, κι εφέραμεν εδώ τα λάφυρά της· κι ως έπρεπεν οι Αχαιοί τα μοιρασθήκαν όλα και του Ατρείδη εδιάλεξαν την κόρην Χρυσηίδα· ο ιερέας έπειτα του μακροβόλου Φοίβου ο Χρύσης ήλθε στα γοργά των Αχαιών καράβια με λύτρα πλουσιοπάροχα την κόρην του να λύσει, και του θεού στο χέρι του τα στέφανα κρατώντας στο σκήπτρο επάνω το χρυσό επρόσπεσεν εις όλους τους Αχαιούς, αλλ' έξοχα στους βασιλείς Ατρείδες· τοτ' είπαν όλοι οι Αχαιοί τον γέροντ' ιερέα να σεβασθούν και τα λαμπρά λύτρα δεκτά να γίνουν· αλλά τούτο δεν έστερξεν ο Ατρείδης Αγαμέμνων, και τον απόδιωξε κακά με δυνατές φοβέρες· έφυγε ο γέρος με χολήν και τες ευχές του ο Φοίβος άκουσ' ευθύς, ότι ο θεός πολύ τον αγαπούσε· και στους Αργείους έριξε βέλος κακό, κι επέφταν σωρός τα πλήθη, ως του θεού τα βέλη ολού πετούσαν στο απέραντο στρατόπεδο των Αχαιών, και ο μάντις ο γνώστης μάς φανέρωσεν ό,τι του είπε ο Φοίβος· τότε ο θεός να ιλεωθεί συμβούλευσα εγώ πρώτος· με τούτο σφόδρα εθύμωσεν ο Ατρείδης κ' εσηκώθη και λόγον είπε φοβερόν, που είναι τελειωμένος. Κι οι Αχαιοί προβόδησαν με γρήγορο καράβι και προσφορές για τον θεόν την κόρην εις την Χρύσην, αλλ' από τώρ' απ' την σκηνήν την κόρην του Βρισέως, δώρο σ' εμέ των Αχαιών, οι κήρυκες μου επήραν· και, αν δύνασαι, προστάτευσε συ το καλό παιδί σου· ανέβα ευθύς στον Όλυμπον και πρόσπεσε στον Δία, αν χάριν του 'καμες ποτέ με λόγον ή με έργον· συχνά στο σπίτι του πατρός σ' άκουσα να καυχάσαι ότι τον μαυροσύννεφον Κρονίδην εσύ μόνη των αθανάτων έσωσες απ' όλεθρον αχρείον, όταν οι άλλοι Ολύμπιοι επήγαν να τον δέσουν, η Ήρα με την Αθηνάν και ο Ποσειδών ακόμη, και συ, θεά, τον λύτρωσες που φώναξες αμέσως  τον μέγαν εκατόγχειρον στες κορυφές του Ολύμπου· απ' τους θεούς Βριάρεως, και απ' τους θνητούς Αιγαίων λέγεται και στην δύναμιν περνά και τον πατέρα· μ' έπαρσιν κάθισεν αυτός στο πλάγι του Κρονίδη, και από τον φόβον του οι θεοί δεν έδεσαν τον Δία. Τα γόνατά του αγκάλιασε και τούτα ενθύμισέ του, στους Τρώας ίσως βοηθός θελήσει αυτός να γίνει, και ακρόγιαλα τους Αχαιούς να κλείσει προς τες πρύμνες να σφάζονται για να χαρούν τον βασιλιά τους όλοι. Να μάθει και ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων πόσο ετυφλώθη ν' αψηφά των Αχαιών τον πρώτον».

365 370 375 380 385 390 395 400 405 410

Η Θέτιδα θα μεσολαβήσει στον Δία

Και δάκρυα χύνοντας πολλά του απάντησεν η Θέτις: «Υιέ μου, τι σ' ανάσταινα τον πικρογεννημένον; Άλυπος καν και αδάκρυτος να κάθοσουν στες πρύμνες, αφού δεν θέλ' η μοίρα σου πολύν καιρόν να ζήσεις· αλλ' είσαι και ολιγόζωος και πίκρες ποτισμένος σαν κανείς άλλος· άμοιρα στο σπίτι σ' εγεννούσα· κι εγώ τον λόγον σου να ειπώ του βροντοφόρου Δία, στον χιονισμένον Όλυμπον θα υπάγω, αν θα μ' ακούσει· συ ωστόσο από τον πόλεμον τραβήξου και στες πρύμνες ησύχαζε, των Αχαιών να δείξεις τον θυμόν σου· και ο Δίας στον Ωκεανόν, που τον καλούν οι θείοι Αιθίοπες κατέβη χθες και όλ' οι θεοί μαζί του· και μετά ημέρες δώδεκα στον Όλυμπον θα γύρει, και τότε στα χαλκόστρωτα θ' ανέβω δώματά του, να του προσπέσω ταπεινά κι ελπίζω να μ' ακούσει. Είπε κι εκεί τον άφησε περίσσια χολωμένον, οπού την ομορφόζωνην του επήραν κορασίδα δυναστικώς.

415 420 425 430

στ. 350-352 Μετά την αποχώρηση της Βρισηίδας ο Αχιλλέας απομακρύνεται μόνος στην άκρη της θάλασσας, όπου θρηνώντας επικαλείται τη μητέρα του. στ. 353 κοντόχρονον: σύμφωνα με το μύθο, ο Αχιλλέας θα πέθαινε νέος, πριν από τη λήξη του Τρωικού πολέμου. Αντιστάθμισμα για τον πρόωρο θάνατο ήταν η τιμή που θα κέρδιζε ο ήρωας (βλ. στ. 354-355). στ. 354 βροντητής: παραδοσιακό επίθετο του Δία, του θεού που κρατούσε τον κεραυνό. Πρβ. Βροντοφόρος (στ. 590), όπου το επίθετο χρησιμοποιείται ουσιαστικοποιημένο. στ. 355 αντίς: η πρόθεση αντί, που συντάσσεται με όνομα, έχει μετατραπεί από το μεταφραστή σε επίρρημα (= αντίθετα) και συντάσσεται με ρήμα: «τώρα όμως, αντίθετα, αυτός δε με έχει τιμήσει καθόλου». στ. 359 Η Θέτιδα ήταν μια από τις Νηρηίδες, τις θυγατέρες του Νηρέα, του γέροντα της θάλασσας. Η θεά μετά τη γέννηση του Αχιλλέα εγκατέλειψε το θνητό σύζυγό της, τον Πηλέα, και ζούσε με τη θεϊκή υπόστασή της στα βάθη της θάλασσας. 'Οταν όμως η ποιητική ανάγκη το απαιτεί (π.χ. στ. 397) ο ποιητής τοποθετεί τη Θέτιδα στο παλάτι του Πηλέα στη Φθία.   στ. 360 σαν ομίχλη: παραμυθικό μοτίβο. Οι μορφές των παραμυθιών έρχονται στον πραγματικό κόσμο σαν ομίχλη και σιγά σιγά παίρνουν ανθρώπινη μορφή. Το ίδιο συμβαίνει και στα παραμύθια της Ανατολής (π.χ. στο λυχνάρι του Αλαντίν). Εδώ χρησιμοποιείται η ομίχλη για τον πρόσθετο λόγο ότι πρόκειται για θεότητα της θάλασσας και επειδή οι υδρατμοί που ανεβαίνουν από τη θάλασσα δίνουν την εντύπωση ανθρώπινης μορφής σε κάποιον που βρίσκεται σε απόσταση. στ. 367 Θήβη: πόλη της Μυσίας κοντά στην Τροία. Βασιλιάς της ήταν ο Ηετίωνας, ο πατέρας της Ανδρομάχης, γυναίκας του Έκτορα. Την πόλη κυρίευσε ο Αχιλλέας, σκοτώνοντας το βασιλιά και τους εφτά γιους του (βλ. Ζ 395 κ.εξ. και Ζ 413 κ.εξ.). Τότε αιχμαλωτίστηκε και η Χρυσηίδα, που ήταν σε επίσκεψη στη Θήβα (πρβ. σχόλ. στ. 185). στ. 376 έξοχα: κυρίως, πιο πολύ. στ. 383-384 βέλος κακό... τα βέλη ολού πετούσαν: ο λοιμός, που τον προκαλούσαν τα βέλη του θεού, απλωνόταν παντού, σε όλες τις κατευθύνσεις του στρατοπέδου. στ. 385-386 ο μάντις... ό,τι του είπε ο Φοίβος: ο ομηρικός άνθρωπος πίστευε ότι ο θεός αποκάλυπτε στο μάντη το θέλημά του και εκείνος το εξηγούσε στη συνέχεια με το χρησμό του. στ. 387 να ιλεωθεί: να εξευμενιστεί ο θεός (πρβ. σχόλ. στ. 101). στ. 397 κ.εξ. Η Ήρα, η Αθηνά και ο Ποσειδώνας, οι οποίοι είναι τώρα με το μέρος των Αχαιών, είχαν συνωμοτήσει κάποτε εναντίον του Δία. Ο μύθος αυτός δεν παραδίδεται από άλλη πηγή και μάλλον δημιουργείται εδώ από τον ποιητή, ώστε ο Δίας να χρωστά ευγνωμοσύνη στη Θέτιδα. στ. 398 μαυροσύννεφον: επίθετο του Δία (= αυτός που τον καλύπτουν μαύρα σύννεφα). Αλλού νεφελοσυνάκτης (στ. 512, 561 κ.α., πρβ. σχόλ. στ. 354). στ. 403-404 Οι εκατόγχειρες ήταν τρεις, ο Βριάρεως, ο Γύης και ο Κόττος. Συχνά αναφέρονται στο έπος διαφορές στα ονόματα που έδιναν οι θεοί και σε εκείνα που έδινε η γλώσσα των ανθρώπων: π.χ. τον ποταμό της τρωικής πεδιάδας οι θεοί τον ονόμαζαν Ξάνθο, ενώ οι άνθρωποι Σκάμανδρο (Υ 73-74). Ίσως η διαφοροποίηση αυτή δείχνει μια τάση διαχωρισμού του θεϊκού από τον ανθρώπινο κόσμο και τρόπο σκέψης. στ. 408 τα γόνατά του αγκάλιασε: στην τυπική στάση ικεσίας ο ικέτης με το ένα χέρι του άγγιζε το πηγούνι του προσώπου που ικέτευε και με το άλλο τού αγκάλιαζε τα γόνατα (πρβ. στ. 501 κ.εξ.). στ. 415 κ.εξ. Η Θέτιδα ως θεά γνωρίζει ότι για τον Αχιλλέα είναι δοσμένο από τη μοίρα του να ζήσει λίγο (βλ. σχόλ. στ. 353), γι' αυτό τον χαρακτηρίζει πικρογεννημένον (= γεννημένος για να δοκιμάζει πίκρες). Ως αντάλλαγμα, λοιπόν, για τη λίγη ζωή που του έχει δοθεί από την κακή μοίρα του (άμοιρα, στ. 419) θα έπρεπε να κάθεται στα καράβια του χωρίς λύπες και χωρίς δάκρυα. στ. 420 βροντοφόρος: στο πρωτότυπο τερπικέραυνος = αυτός που τέρπεται, που χαίρεται με τους κεραυνούς (πρβ. σχόλ. στ. 354).  στ. 425 Αιθίοπες: οι Αιθίοπες ήταν μυθικός λαός που, όπως μαρτυρεί και το όνομά τους, ήταν μελαψοί. Κατοικούσαν στα δύο άκρα της γης (βλ. Οδύσσεια, α 27 κ.εξ.), κοντά στον Ωκεανό, αφού σύμφωνα με την ομηρική αντίληψη η γη ήταν επίπεδη και την περιέβαλλε ο ποταμός Ωκεανός. Οι Αιθίοπες ήταν ευσεβείς και αγαπητοί στους θεούς, γι' αυτό χαρακτηρίζονται θείοι (στ. 424). στ. 426 ημέρες δώδεκα: υπολογίζονται από τη μέρα που μιλάει η Θέτιδα. Ο αριθμός είναι τυπικός (βλ. σχόλ. στ. 54). στ. 427 χαλκόστρωτα: στο παλάτι του Δία το πάτωμα είχε επένδυση από χαλκό, όπως και το ανάκτορο του Αλκίνοου (Οδύσσεια, η 38 κ.εξ.). Το επίθετο είναι κοσμητικό και θέλει να δηλώσει τον πλούτο και την πολύτιμη κατασκευή. στ. 431 δυναστικώς: με τη βία, χωρίς τη θέλησή του.

Εικόνα 10. Πηλεύς και Θέτις, του Ν. Εγγονόπουλου, 1976. Συλλογή Ε. Εγγονοπούλου.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Η προσευχή του Τηλέμαχου

«Τράβηξε κι ο Τηλέμαχος αλάργα στ' ακρογιάλι κι αφού στο κύμα νίφτηκε στην Αθηνά δεόνταν · "Άκου με, αθάνατη θεά, που χτες στο σπίτι μου ήρθες και μου 'πες στο θαμπό γιαλό να τρέξω με καράβι, να μάθω του πατέρα μου το γυρισμό, που λείπει χρόνια στα ξένα. Κι οι Αχαιοί μου φέρνουν όλο εμπόδια κι οι φαντασμένοι πιο πολύ μνηστήρες απ' τους άλλους". Έτσι δεήθη κι ήρθε ευτύς η Αθηνά κοντά του μοιάζοντας με το Μέντορα σ' όλα, φωνή και σώμα, κι έτσι με λόγια πεταχτά του 'δωσε θάρρος κι είπε».

(Οδύσσεια β 260-269, μτφρ. Ζ. Σίδερης, εκδ. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ.)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ή ΕΡΓΑΣΙΑ

1. Ποιο είναι το αίτημα του Αχιλλέα και γιατί η Θέτιδα είναι η πιο κατάλληλη θεότητα για να το μεταφέρει στον Δία; Πώς αντιδρά η Θέτιδα στο αίτημα του γιου της, τι του υπόσχεται και τι τον προτρέπει να κάνει; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το κείμενο. 2. Συγκρίνοντας την εικόνα που παρουσιάζει ο Αχιλλέας στη συνάντηση με τη μητέρα του (στ. 350-430) με την εικόνα που σχηματίσατε γι' αυτόν κατά τη φιλονικία του με τον Αγαμέμνονα στη συνέλευση των Αχαιών (στ. 122 κ.εξ.), ποιες διαφορές παρατηρείτε; Να στηρίξετε την απάντησή σας με χωρία του κειμένου. 3. Μελετώντας τους λόγους του Αχιλλέα (στ. 353-357 και 365-413), τι συμπεραίνετε για την αξία της τιμής στην ομηρική κοινωνία; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο. 4. Προσέξτε την παρουσία της Θέτιδας στο πλαίσιο της αντίληψης περί ανθρωπομορφισμού των θεών (βλ. ερώτηση 4 στην προηγούμενη ενότητα) και σημειώστε ποια στοιχεία της συμπεριφοράς της είναι ανθρώπινα και ποιες ιδιότητές της παραμένουν θεϊκές. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 5. Σε ποια σημεία της ενότητας ο ποιητής χρησιμοποιεί τις αφηγηματικές τεχνικές της προοικονομίας (τι προοικονομείται κάθε φορά;) και της επιβράδυνσης; Τι πετυχαίνει με τη χρήση τους απέναντι στον Αχιλλέα και απέναντι στον ακροατή του έπους; 6. Να συγκρίνετε τις προσευχές του Αχιλλέα (στ. 353-357), του Χρύση (στ. 37-42) και του Τηλέμαχου (βλ. Παράλληλο κείμενο). Προσέξτε επίσης το σκηνικό χώρο όπου γίνονται οι προσευχές και τι ακολουθεί αμέσως μετά. Να σημειώσετε τις ομοιότητες και να δικαιολογήσετε τις διαφορές. Τι παρατηρείτε;

 Η συνάντηση Αχιλλέα – Θέτιδας υπηρετεί την πλοκή καθώς :

• Οδηγεί κατευθείαν στην ήττα των Αχαιών και στο θάνατο του Πάτροκλου
• Είναι ευκαιρία για τον Αχιλλέα να ιστορήσει τα πάθη του από τη δική του οπτική γωνία πριν εξαφανιστεί από τη σκηνή για πολλές ραψωδίες και για τους ακροατές να τα ακούσουν ξανά παρατείνοντας την αγωνία τους.
• Είναι μια τρυφερή ανθρώπινη σκηνή σ’ ένα πολεμικό περιβάλλον.
• Παρουσιάζει την ανθρώπινη και όχι την ηρωική διάσταση του χαρακτήρα του Αχιλλέα.

Αχιλλέας: αδυναμία, παράπονο, ξέσπασμα σε δάκρυα που εξωτερικεύουν τον πόνο του, αίσθημα αδικίας, πληγωμένος εγωισμός που επιζητά τη μητρική υποστήριξη – παρηγοριά. Θεωρεί την αποκατάσταση της τιμής του ευθύνη του Δία και αντιστάθμισμα για την ολιγόχρονη ζωή του. Με υποκειμενικότητα εξιστορεί τα γεγονότα ενοχοποιώντας τον Αγαμέμνονα και αποσιωπώντας τη δική του αυθάδεια. Θέτει την προσωπική του ικανοποίηση πάνω από το κοινό καλό ζητώντας την τιμωρία όλων των Αχαιών.

Giovannni-Battista Tiepolo, 1757, Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα

Ομηρικός  πολιτισμός

• Βασικό χαρακτηριστικό του ήρωα – πολεμιστή η ανδρεία στον πόλεμο. Κύρια επιδίωξή του ητιμή, μια αξία όχι μόνο ιδεατή , αλλά με υλικό αντίκρυσμα.Τα λάφυρα ( το αριστείον, το γέρας) αποτελούσαν επιβράβευση προσφοράς και έμπρακτη απόδειξη εκτίμησης από τους συμπολεμιστές. Ο ήρωας πολεμά για την προσωπική του τιμή, όχι για το κοινό καλό, αφού η έννοια της εθνικής συνείδησης διαμορφώνεται πολύ αργότερα στα χρόνια των περσικών πολέμων.

• Ανθρωπομορφισμός. Θέτιδα: σοβαρή, αξιοπρεπής, τρυφερή και στοργική μητέρα, σπεύδει στην έκκληση του παιδιού της, του δίνει την ευκαιρία να εκτονώσει τον πόνο του μιλώντας, υποφέρει, θρηνεί, παραπονιέται για την τραγική μοίρα του γιου της(ως θεά ξέρει τη μοίρα του παιδιού της και δεν ελπίζει, όπως αν ήταν θνητή), επικροτεί την απόφασή του, υπόσχεται να ικανοποιήσει το αίτημά του χωρίς να αναρωτηθεί για το δίκιο του.

Πάφος, Η Θέτιδα μεταφέρεται στην αγκαλιά ενός ιχθυοκένταυρου

•  Αρχή προσφοράς – ανταπόδοσης :οι σχέσεις θεών – ανθρώπων, αλλά και θεών μεταξύ τους δεν βασίζονται στο δίκαιο ή στην ηθική αλλά σ’ ένα συμφεροντολογικό δούναι και λαβείν.

• Διαφορές τερατόμορφων προομηρικών θεών (εκατόγχειρες) με τους εξανθρωπισμένους ομηρικούς θεούς.

Στοιχεία αφηγηματικής τεχνικής

• Προοικονομία: στ. 354 –355:το αίτημα Αχιλλέα στη μητέρα του, στ. 396 κε: η εξαργύρωση της ευεργεσίας – ικανοποίηση αιτήματος, στ. 410 –413 :ήττες Αχαιών, τιμωρία Αγαμέμνονα, στ. 428: βάσιμη ελπίδα ανταπόκρισης Δία, συμφορές για Αχαιούς.

• Επιβράδυνση: στ 365 – 393, τα γεγονότα από την πλευρά του θιγμένου ήρωα, μέγεθος πόνου του ήρωα, παράταση αγωνίας ακροατή. Στ.424 – 427:12ημερη απουσία θεών, καθυστέρηση συνάντησης Θέτιδας – Δία, παράταση αγωνίας, ανάπαυλα στην ένταση, διάρκεια θυμού / πλήξης Αχιλλέα μακριά από τον πόλεμο.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Γιατί ο Αχιλλέας επιλέγει ως χώρο της προσευχής του την ακρογιαλιά;
2. Η Θέτιδα ως θεά γνωρίζει τα προβλήματα του γιου της. Γιατί τον ρωτάει σαν να έχει πλήρη άγνοια γι’ αυτά;
3. Ποια γεγονότα αφηγείται στη μητέρα του ο Αχιλλέας στους στ. 365 – 393; Αυτά τα γεγονότα τα δίνει από τη δική του σκοπιά. Τι προβάλλει και τι παραλείπει;
4. Στις σχέσεις ανθρώπων – θεών, αλλά και θεών μεταξύ τους ισχύει η αρχή της προσφοράς και της ανταπόδοσης. Ποια εφαρμογή βρίσκει αυτή η αρχή στην περίπτωση του αιτήματος του Αχιλλέα; 
5. Πώς μπορεί να είναι μεγάλος ήρωας ο Αχιλλέας, όταν βάζει την προσωπική του ικανοποίηση πάνω από το κοινό καλό; ( Να αναπτύξετε την άποψή σας)

•  Η συνάντηση Αχιλλέα - Θέτιδας από μια άλλη κινηματογραφική οπτική. (απόσπασμα από την ταινία "Τροία" του Wolfgang Petersen (2004). Αχιλλέας ο Brad Pitt, Θέτις η Julie Christie) .  

• Για τον Αχιλλέα, η συμμετοχή στον πόλεμο της Τροίας και η δόξα που αυτή συνεπάγεται  "βαδίζει χέρι χέρι με το χαμό του". Ο ίδιος επιλέγει τη δόξα γνωρίζοντας εκ των προτέρων το τίμημα!

 

ΠΗΓΗ https://taenoikwkaiendimw.blogspot.com/2012/10/350-431.html

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/evangeloslitsos/350431

Θέτιδα και Αχιλλέας

ΙΛΙΑΔΑ

ΡΑΨΩΔΙΑ Α (320-431α)

Ακρογιάλι και θάλασσα = τόπος προσευχής

-κατοικία πολλών θεοτήτων (π.χ Θέτιδα)

-Ηρεμία, γαλήνη, απεραντοσύνη

-Καθαρκτικές ιδιότητες

-Στενά συνυφασμένη με τους Έλληνες (θαλασσινός λαός)

Διαφορετική όψη Αχιλλέα:

Στην ενότητα προβάλλεται μια τελείως διαφορετική εικόνα του Αχιλλέα από αυτήν που είδαμε στους προηγούμενους στίχους. Εδώ ο Αχιλλέας κλαίει, θρηνεί, είναι πιο  ανθρώπινος. Εκφράζει το παράπονό του στην μητέρα του σαν μικρό παιδί που έχει πληγωθεί ο εγωισμός του. Θέλει να αποκατασταθεί η τιμή του ως αντιστάθμισμα της σύντομης ζωής του. Να σημειώσουμε ότι για τους ομηρικούς ήρωες το κλάμα και η έκφραση της αδυναμίας αλλά και η ανάγκη για παρηγοριά είναι κάτι φυσιολογικό και όχι ντροπιαστικό (π.χ Οδυσσέας στο νησί της Καλυψώς).

Γιατί ο Αχιλλέας βάζει πάνω απ’ όλα την προσωπική του τιμή και όχι το κοινό συμφέρον;

1)Ακόμα δεν έχει διαμορφωθεί ελληνική εθνική συνείδηση (π.χ ένα κράτος για το όποιο μάχομαι με σθένος). Αντίθετα κάθε βασίλειο ανταγωνίζονταν το άλλο.

2) Η τιμή των ηρώων είναι το υψηλότερο ιδανικό που συνδέεται με την τόλμη, τη δόξα και την αξιοπρέπεια. Η προσβολή της μέχρι και σήμερα (σε κάποια μέρη της Ελλάδας) θεωρείται ζήτημα ζωής ή θανάτου.

Ποιος τιμωρείται πραγματικά;

Ο Αχιλλέας βαριά πληγωμένος και προσβεβλημένος αποσύρεται από τον πόλεμο και ζητάει απεγνωσμένα εκδίκηση και δικαίωση για την ταπείνωση που υπέστη από τον Αγαμέμνονα αλλά και από όλους τους Αχαιούς. Στην πραγματικότητα όμως τιμωρεί τον εαυτό του καθώς:

1)Καταδικάζει τον ίδιο σε απραξία και αδράνεια (σε αντίθεση με τον εκρηκτικό και δυναμικό χαρακτήρα του).

2) Στερείται την ικανοποίηση της νίκης αλλά και την επιβράβευση, ηθική και υλική (λάφυρα, τιμές, βραβεία)

3)Αποσύρεται και απομονώνεται από τις συνελεύσεις των Αχαιών.

Ανθρωπομορφισμός Θέτιδας:

Ανθρώπινα χαρακτηριστικά : Σαν αφοσιωμένη μητέρα, σπεύδει να ακούσει υπομονετικά και να βοηθήσει το παιδί της, συμπάσχει με αυτό, κλαίει, στεναχωριέται, δείχνει στοργή και τρυφερότητα, υπόσχεται να βοηθήσει χωρίς να αμφισβητεί το δίκιο του και παραπονιέται για τη μοίρα του.

Θεϊκές ιδιότητες: Ακούει από τα βάθη του ωκεανού την έκκληση του Αχιλλέα, αναδύεται με τρόπο παραμυθικό από τη θάλασσα, γνωρίζει τι έχει συμβεί στο γιο της αλλά και τι θα του συμβεί στο μέλλον, είναι ενήμερη για το πού βρίσκονται οι θεοί και αναλαμβάνει να ανέβει στον Όλυμπο για να ζητήσει από το Δία την τιμωρία των Αχαιών. Τέλος, λύτρωσε στο παρελθόν τον Δία.

Γιατί η Θέτιδα είναι η πιο κατάλληλη για να μεταφέρει το αίτημα;

1)Με τη θεική της ιδιότητα έχει πρόσβαση στο παλάτι του Δία.

2) Είναι η μητέρα του Αχιλλέα και θέλει να διεκδικήσει το δίκιο του.

3) Σύμφωνα με το κανόνα της Προσφοράς και της ανταπόδοσης, ο Δίας χρωστάει ευγνωμοσύνη στη Θέτιδα γιατί κάποτε τον είχε σώσει.

Ωστόσο ο Αχιλλέας της υποδεικνύει τη τυπική στάση ικεσίας, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η μεσολάβησή της.

Προοικονομίες:

Στ.354-355èΟ Αχιλλέας θα ζητήσει από τη Θέτιδα μεσολάβηση στο Δία.

Στ. 396 κ.ε èΠιθανή ικανοποίηση αιτήματος εξαιτίας της υποχρέωσης που έχει ο Δίας στη Θέτιδα.

Στ. 408è Ικεσία Θέτιδας στον Δία

Στ. 410-413èΉττες των Αχαιών και τιμωρία του Αγαμέμνονα.

Στ. 428èΕπιστροφή των θεών

Επιβράδυνση:

1)Στους στίχους 365-393 έχουμε μια αναδιήγηση των γεγονότων που έχουν συμβεί (και μάλιστα ενώ η Θέτιδα, ως θέα, τα γνωρίζει) από το στόμα του Αχιλλέα που λειτουργεί ως επιβράδυνση. Με αυτήν:

-τονίζεται το μέγεθος του πόνου του Αχιλλέα.

-φανερώνεται η ανάγκη του ήρωα να διηγηθεί τα γεγονότα από τη δική του σκοπιά, ψάχνοντας απεγνωσμένα το δίκιο του.

-Φωτίζονται κάποια σημεία της ιστορίας (π.χ Ηετίωνας)

-παρατείνεται η αγωνία του ακροατή και προκαλείται συγκινησιακή φόρτιση, καθώς ξαναζεί τα προηγούμενα γεγονότα.

-Προβάλλεται πιο έντονα η οικογενειακή ατμόσφαιρα (ο γιος που λέει τα παράπονά του στη μητέρα του)

2) Στους στίχους 424-428 έχουμε επίσης επιβράδυνση των γεγονότων με την 12ήμερη απουσία των θεών η οποία:

- Καθυστερεί τη συνάντηση Θέτιδας-Δία

- Εντείνει τον θυμό, την ανυπομονησία (για εκδίκηση) αλλά και την πλήξη του Αχιλλέα μακριά από τον πόλεμο

-Παρατείνει την αγωνία των ακροατών ή αντίθετα είναι μια ανάπαυλα της έντασης .

                                                      

ΠΗΓΗ http://filo-logein.blogspot.com/2014/11/blog-post_12.html

← Ομήρου Ιλιάδα, ραψ. Α, στ. 54-306

Η ψηφιακή μας τάξη! →

Ομήρου Ιλιάδα, ραψ. Α, στ.350-431α

ΠΗΓΗ https://filologein.wordpress.com/2012/10/20/%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CF%81%CE%BF%CF%85-%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CF%81%CE%B1%CF%88-%CE%B1-%CF%83%CF%84-350-431%CE%B1/
by filologein

Συμπληρωματικά σχόλια

Η συνάντηση Αχιλλέα – Θέτιδας

στ. 350-357 συμπληρωματικά σχόλια: επισημαίνουμε ότι η προσευχή γίνεται στο ακρογιάλι και απευθύνεται στην κοντινότερη θεότητα αυτού που προσεύχεται. Το ίδιο παρατηρούμε στην προσευχή του Χρύση (Α στ. 35-46) ή του Τηλέμαχου στην Οδύσσεια (β 260-269, μτφρ. Ζ. Σίδερη). Το σκηνικό («μόνος στ’ ακρογιάλι… εκοίταζε τ’ απέραντα πελάγη») δικαιολογείται από την ιδιαίτερη σχέση του Έλληνα της ομηρικής (αλλά και κάθε) εποχής με τη θάλασσα, στην οποία απέδιδε διάφορες ιδιότητες (π.χ. καθαρτικές) και την οποία θεωρούσε κατοικία πολλών θεοτήτων. Το γεγονός μάλιστα ότι η προσευχή του ήρωα απευθύνεται σε θαλάσσια θεότητα είναι ένας ακόμη λόγος για να γίνει στην ακρογιαλιά. Αξίζει ακόμη να σημειώσουμε ότι και στις τρεις προσευχές που αναφέρθηκαν η θεότητα ανταποκρίνεται αμέσως, είτε υλοποιώντας το αίτημα που της υποβλήθηκε (Απόλλωνας -προσευχή Χρύση) είτε με την εμφάνισή της (Αθηνά στον Τηλέμαχο με ενανθρώπιση και Θέτιδα στον Αχιλλέα με επιφάνεια).

στ. 353 συμπληρωματικά σχόλια: ο Αχιλλέας δε γνωρίζει ότι θα πεθάνει πριν από το τέλος του Τρωικού πολέμου. Ο ποιητής όμως διαμορφώνει τη μελλοντική εξέλιξη και υποβάλλει τη σχετική γνώση στον Αχιλλέα. Μόνο έτσι δικαιολογείται αυτή η προαίσθηση. Η βραχύτητα της ζωής, ωστόσο, έπρεπε να συνοδεύεται από μια τιμημένη ζωή. Η αντίληψη αυτή έχει συνδεθεί με μιαν άλλη, που υποστηρίζει ότι όποιον τον αγαπάει ο θεός πεθαίνει νέος (νέος απόλλυται όντινα θεός φιλεί). Το θέμα του πρόωρου θανάτου του ήρωα θα επαναλαμβάνεται σ’ όλη τη διάρκεια του έπους (πρβ. Α στ. 417). Στη ραψωδία Ι βέβαια, για λόγους που εξυπηρετούν τη σκηνή της «πρεσβείας», ο Αχιλλέας παρουσιάζεται να έχει το δικαίωμα να διαλέξει ανάμεσα σε μια ήσυχη και μακροχρόνια αλλά στερημένη από δόξα ζωή και σε έναν πρόωρο, ένδοξο και τιμημένο θάνατο (1410-416). Αυτόν το θάνατο θα διαλέξει βέβαια στο Σ97 κ.εξ., θέλοντας να εκδικηθεί το θάνατο του Πάτροκλου.

στ. 397 συμπληρωματικά σχόλια: ο στίχος συμπυκνώνει την οικογενειακή ατμόσφαιρα που προσπαθεί να δημιουργησει ο ποιητής σε όλη αυτήν τη σκηνή- εδώ ενώνονται τα τρία μέλη της οικογένειας που ζουν σε διαφορετικούς τόπους: ο πατέρας στη Φθία, η μητέρα στο βυθό της θάλασσας και ο γιος στην τρωική πεδιάδα.

στ. 409-411 συμπληρωματικά σχόλια: η βοήθεια του Δία προς τον Αχιλλέα θα ήταν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε οι Τρώες να στριμώξουν τους Αχαιούς στην άκρη της θάλασσας, κολλητά στις πρύμνες των πλοίων· αυτό οι Αχαιοί θα το οφείλουν στο καταστροφικό πείσμα του Αγαμέμνονα. Ο ειρωνικός τόνος της φράσης «για να χαρούν τον βασιλιά τους όλοι» είναι έκδηλος, ενώ η ενοχοποίηση όλων των Αχαιών συνεχίζεται από τον Αχιλλέα. Ο ρόλος της Θέτιδας σ’ αυτόν το μύθο δείχνει ότι αυτή είναι η καταλληλότερη θεότητα για να μεταφέρει το αίτημα του Αχιλλέα στον Δία· δεν είναι μόνο η μητέρα του αδικημένου ήρωα, αλλά και εκείνη που κάποτε έσωσε με τις ενέργειές της τον πατέρα των θεών από βέβαιο κίνδυνο. Υποβάλλοντας λοιπόν το αίτημά της δεν θα επικαλεστεί μόνο το δίκιο του γιου της, αλλά και τη χάρη που της χρωστά από παλιά ο Δίας (δίκαιο της προσφοράς – ανταπόδοσης). Ο Αχιλλέας υποδεικνύει επίσης στη μητέρα του να πάρει την τυπική στάση της ικεσίας (στ. 408· πρβ. στ. 395), ώστε η μεσολάβησή της να είναι αποτελεσματική.

στ. 413 συμπληρωματικά σχόλια: Διαπιστώνουμε επίσης ότι στην προσευχή του Πηλείδη κυριαρχεί η έννοια της τιμής (τιμήν, τιμήσει στ. 355· ατίμασεν στ. 356)· ο ήρωας μάλιστα παρουσιάζει την τιμή σαν κάτι που του το οφείλουν οι θεοί (ο Δίας, στ. 354), σαν αντιστάθμισμα στο γεγονός ότι θα πεθάνει νέος (κοντόχρονον, στ. 353). Εκείνο που θλίβει τον Αχιλλέα δεν είναι η σύντομη ζωή (μία μόνο αναφορά, στ. 353), αλλά η ηθική μείωση και η ατίμωση (τέσσερις αναφορές, στ. 355α, 355β, 356, 357) που υφίσταται με τη βίαιη αφαίρεση του δώρου του («άρπαξεν το δώρο», στ. 357). Το δώρο (γέρας) για τον ομηρικό ήρωα ήταν η ανταμοιβή και η αναγνώριση της ανδρείας του στη μάχη. Και η τιμή, αποτέλεσμα της ανδρείας του, δεν ήταν αξία ιδεατή, αλλά είχε και το υλικό της αντίκρισμα, που εκφραζόταν ως έμπρακτη αναγνώριση από την κοινωνία των συμπολεμιστών και ως υλικό όφελος (αριστείον, γέρας).

ΡΑΨΩΔΙΑ Α 350-431α Συνάντηση Αχιλλέα- Θέτιδας

Η συνάντηση  μητέρας και γιού.

Απομονώνοντας τη σκηνή από το πολεμικό έπος ,αυτή εμφανίζει την αιώνια τρυφερή σχέση μάνας-παιδιού. Ένα πληγωμένο από βάσανα παιδί , μια συμπονετική μητέρα που ανταποκρίνεται άμεσα, είναι βίωμα όλων γενικά  των ανθρώπων. Ο ποιητής καταφέρνει και αποδίδει ρεαλιστικά τη σκηνή στους στίχους Α361-364 (πλάγι του εκάθισεν, τον χάιδεψε, τι κλαίς, μην το ΄χεις μυστικό) αλλά και στους  στιχ. Α422-423(σύ ... τραβήξου και…. ησύχαζε) χωρίς να  πλήττει την ηρωική εικόνα του Αχιλλέα· αντίθετα, την ενισχύει προβάλλοντας τον εσωτερικό του κόσμο  και τη δυνατή  σχέση  με τη μητέρα του.

Η δέηση του Αχιλλέα.

Γιατί ο Αχιλλέας επιλέγει ως χώρο της προσευχής του την ακρογιαλιά;

Ο Αχιλλέας κλαίγοντας (όχι ως ένδειξη αδυναμίας ή μικροψυχίας)καταφεύγει στο ακρογιάλι για να προσευχηθεί. Το ακρογιάλι εμφανίζεται ως  η καταλληλότερη τοποθεσία για τη δέηση του, καθώς α)η μητέρα του η Θέτιδα είναι θαλάσσια θεότητα, β)παράλληλα όμως καταφαίνεται η στενή σχέση του Έλληνα της ομηρικής(αλλά και κάθε εποχής) με τη θάλασσα ,στην οποία απέδιδε εκτός των άλλων, και καθαρτικές ιδιότητες και την οποία θεωρούσε κατοικία πολλών θεοτήτων. Αξιοσημείωτη είναι η άμεση ανταπόκριση της θεάς , όπως ακριβώς έπραξε στην Οδύσσεια η Αθηνά με την ενανθρώπισή της στο Τηλέμαχο, αλλά και ο Απόλλωνας στην προσευχή του Χρύση. Η Θέτιδα δεν εμφανίζεται με ενανθρώπιση, αλλά με τη θεϊκή της υπόσταση (επιφάνεια),  σαν θαλάσσια ομίχλη, που πρέπει ωστόσο να είχε και κάποια ανθρώπινα χαρακτηριστικά – ανθρωπομορφισμός (στ. Α 360). Το αίτημα του Αχιλλέα προς τον Δία είναι να βοηθήσει τους Τρώες να στριμώξουν τους Αχαιούς στην άκρη της θάλασσας, δίπλα στα πλοία· ο ήρωας θέλει μέσα από τη συντριβή τους, οι Έλληνες να συνειδητοποιήσουν την αιτία της καταστροφής των που δεν είναι άλλη από τον Αγαμέμνονα και το πείσμα του. Έντονα  ειρωνικός ο τόνος της φράσης «για να χαρούν τον βασιλιά τους όλοι», αλλά και τη διάθεσή του να ενοχοποιήσει όλους τους Αχαιούς που  ανέχονται τέτοιο βασιλιά. 

Αχιλλέας: αδυναμία, παράπονο, ξέσπασμα σε δάκρυα που εξωτερικεύουν τον πόνο του, αίσθημα αδικίας, πληγωμένος εγωισμός που επιζητά τη μητρική υποστήριξη – παρηγοριά. Θεωρεί την αποκατάσταση της τιμής του ευθύνη του Δία και αντιστάθμισμα για την ολιγόχρονη ζωή του. Με υποκειμενικότητα εξιστορεί τα γεγονότα ενοχοποιώντας τον Αγαμέμνονα και αποσιωπώντας τη δική του αυθάδεια. Θέτει την προσωπική του ικανοποίηση πάνω από το κοινό καλό ζητώντας την τιμωρία όλων των Αχαιών.

Ο ρόλος της Θέτιδας

Η Θέτιδα ως θεά γνωρίζει τα προβλήματα του γιου της. Γιατί τον ρωτάει σαν να έχει πλήρη άγνοια γι’ αυτά; Ποια γεγονότα αφηγείται στη μητέρα του ο Αχιλλέας στους στ. 365 – 393; Αυτά τα γεγονότα τα δίνει από τη δική του σκοπιά. Τι προβάλλει και τι παραλείπει;

Η Θέτιδα εκτός της μητρικής σχέσης που τη συνδέει με τον Αχιλλέα απολαμβάνει ενός σημαντικού πλεονεκτήματος  που την καθιστά ως το καταλληλότερο πρόσωπο για να μεταφέρει το αίτημα του Αχιλλέα στο Δία· είναι αυτή που κάποτε με τις ενέργειές της έσωσε τον πατέρα των θεών από βέβαιο κίνδυνο. Σύμφωνα,  λοιπόν, με το πανάρχαιο δίκαιο της προσφοράς και της ανταπόδοσης, η Θέτιδα δεν θα επικαλεστεί μόνο το δίκιο του γιού της, αλλά και τη χάρη που από παλιά της χρωστάει ο Δίας. Αξίζει να προσέξουμε ακόμα την υπόδειξη του ήρωα στη μητέρα του να πάρει ενώπιον του Δία την τυπική στάση της ικεσίας, ώστε η μεσολάβησή της να είναι πιο αποτελεσματική(στιχ. 395, 408). Η Θέτιδα συμβουλεύει έντεχνα το γιό της να απέχει από τη μάχη  και να περιμένει 12 ημέρες – όσο θα λείπουν(τεχνική της επιβράδυνσης) οι θεοί στους Αιθίοπες-  Αναμφισβήτητα  λοιπόν η ικεσία της Θέτιδας εξυπηρετεί στην εξέλιξη της πλοκής του μύθου.

Ανθρωπομορφισμός. Θέτιδα: σοβαρή, αξιοπρεπής, τρυφερή και στοργική μητέρα, σπεύδει στην έκκληση του παιδιού της, του δίνει την ευκαιρία να εκτονώσει τον πόνο του μιλώντας, υποφέρει, θρηνεί, παραπονιέται για την τραγική μοίρα του γιου της(ως θεά ξέρει τη μοίρα του παιδιού της και δεν ελπίζει, όπως αν ήταν θνητή), επικροτεί την απόφασή του, υπόσχεται να ικανοποιήσει το αίτημά του χωρίς να αναρωτηθεί για το δίκιο του.

Η αρχή της προσφοράς και της ανταπόδοσης

Στην ομηρική εποχή οι θεοί δεν ενεργούν με γνώμονα την ηθική ούτε παρουσιάζονται ως φύλακες του νόμου και υπερασπιστές του δικαίου. Όταν ο Χρύσης, πληγωμένος από την προσβλητική συμπεριφορά του Αγαμέμνονα, ζήτησε από τον Απόλλωνα να σκορπίσει θανατικό στους Αχαιούς, δεν επικαλέστηκε την αδικία που έγινε σε βάρος του, αλλά τη συνολική προσφορά του στο θεό. Έτσι και ο Αχιλλέας που ζητάει μέσω της Θέτιδας από το Δία να φέρει καταστροφή στους Αχαιούς, δεν προβάλλει κανέναν ηθικό κανόνα και το αίτημα του δε στηρίζεται στο δίκιο του. Αυτό που θα ζητήσει η Θέτιδα από το Δία είναι να της ξεπληρώσει μια παλιά μεγάλη υποχρέωση του, την αποτελεσματική βοήθεια που του πρόσφερε κάποτε, όταν ο αρχηγός των θεών είχε βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι στις σχέσεις ανθρώπων και θεών (αλλά και στις μεταξύ των θεών σχέσεις), ισχύει η αρχή της προσφοράς και της ανταπόδοσης, η οποία δημιουργεί υποχρεώσεις και στα δύο μέρη και παραπέμπει σε συμφεροντολογική συναλλαγή.

Διαφορές τερατόμορφων προομηρικών θεών (εκατόγχειρες) με τους εξανθρωπισμένους ομηρικούς θεούς.

Η συνάντηση Αχιλλέα – Θέτιδας υπηρετεί την πλοκή καθώς :

• Οδηγεί κατευθείαν στην ήττα των Αχαιών και στο θάνατο του Πάτροκλου
• Είναι ευκαιρία για τον Αχιλλέα να ιστορήσει τα πάθη του από τη δική του οπτική γωνία πριν εξαφανιστεί από τη σκηνή για πολλές ραψωδίες και για τους ακροατές να τα ακούσουν ξανά παρατείνοντας την αγωνία τους.
• Είναι μια τρυφερή ανθρώπινη σκηνή σ’ ένα πολεμικό περιβάλλον.
• Παρουσιάζει την ανθρώπινη και όχι την ηρωική διάσταση του χαρακτήρα του Αχιλλέα.

Η έννοια της ομηρικής τιμής

Κοντά στα συλλογικά αίτια του Τρωικού πολέμου υπήρχαν και τα ατομικά κίνητρα για τη συμμετοχή σε επιθετικούς πολέμους, που ήταν πάντα η απόκτηση δόξας (ηθικό κίνητρο) και πλούτου (υλικό κίνητρο).Βασικό χαρακτηριστικό του ήρωα – πολεμιστή η ανδρεία στον πόλεμο. Κύρια επιδίωξή του η τιμή, μια αξία όχι μόνο ιδεατή , αλλά με υλικό αντίκρυσμα. Τα λάφυρα ( το αριστείον, το γέρας) αποτελούσαν επιβράβευση προσφοράς και έμπρακτη απόδειξη εκτίμησης από τους συμπολεμιστές. Στα ομηρικά χρόνια τα λάφυρα που αποκτούσε ο πολεμιστής δεν είχαν, δηλαδή μόνο υλική αξία, αλλά επιπλέον αποτελούσαν απόδειξη ηρωισμού και έδιναν τιμή στον ήρωα. Η στέρηση  του δώρου συνιστούσε ατιμωτική πράξη και  ευθεία αμφισβήτηση της ανδρείας του ήρωα. Ο ήρωας πολεμά για την προσωπική του τιμή, όχι για το κοινό καλό, αφού η έννοια της εθνικής συνείδησης διαμορφώνεται πολύ αργότερα στα χρόνια των περσικών πολέμων.

Τα όρια στο δίκιο και στο άδικο του Αγαμέμνονα και του Αχιλλέα: Η απόφαση του Αγαμέμνονα να αναπληρώσει τη Χρυσηίδα με άλλη γυναίκα είναι για τον ίδιο δικαιολογημένη, επειδή όπως αυτός υποχώρησε στο θέλημα του θεού, είναι υποχρεωμένοι και οι άλλοι να υποχωρήσουν στη δική του απαίτηση.
Πράγματι είναι ταπεινωτικό για έναν αρχιστράτηγο να είναι ο μόνος που θα μείνει χωρίς λάφυρο όμως ο Αγαμέμνονας αποτελεί ειδική περίπτωση γιατί ο πόλεμος γίνεται για την τιμή της δικής του οικογένειας και επομένως δεν είναι δίκαιο να αδικήσει κάποιον άλλο αρχηγό, από αυτούς που ήρθαν να βοηθήσουν την οικογένεια του.

Από την άλλη, ο θυμός του Αχιλλέα είναι δικαιολογημένος γιατί ως πρωτοπαλίκαρο του αχαϊκού στρατού απαιτεί να αναγνωρίζεται η προσφορά του στο πεδίο της μάχης, Όμως ο Αγαμέμνονας όχι μόνο δεν τον τιμά όσο του αξίζει, αλλά αντίθετα τον αδικεί και τον προσβάλλει, απαιτώντας το δικό του λάφυρο και η αφαίρεση των λαφύρων θεωρούνταν προσβολή της τιμής του πολεμιστή.Επομένως, η έννοια της τιμής για τον Αχιλλέα συνδέεται με την αξία που έχει κάποιος ως πολεμιστής, ενώ για τον Αγαμέμνονα με το κύρος που του δίνει η εξουσία.

Η έννοια της τιμής είναι χαρακτηριστικά παρούσα στη δέηση του Αχιλλέα. Ο ίδιος την παρουσιάζει ως οφειλόμενη σε αυτόν από τους θεούς, σαν αντιστάθμισμα του γεγονότος ότι θα πεθάνει νέος (κοντόχρονον ,στ. 353). Στο τρίστιχο 355-358 η έννοια της τιμής επαναλαμβάνεται τέσσερις φορές (τιμήν, τιμήσει, ατίμασεν , δώρο) και μάλιστα η τέταρτη αναφορά συνδέει την τιμή με την ανδρεία.

Η λέξη τιμή σήμαινε από τα ομηρικά ακόμη χρόνια και το αξίωμα και την (αγοραστική) αξία ενός αγαθού. Τις ίδιες ακριβώς σημασίες είχε η λέξη και στην κοινωνία της Αθήνας του 5ου αι. πΧ Ωστόσο στη δημοκρατική κοινωνία της πόλης κοντά στην ηρωική διάσταση της λέξης προβάλλεται ακόμα πιο πολύ η πολιτική-δημοκρατική της διάσταση σχετικά με τη συμμετοχή του πολίτη στις δημοκρατικές διαδικασίες και στα αξιώματα του δήμου. Γι αυτή τη διάσταση κινείται αρνητικά η λέξη άτιμος, εκείνος δηλαδή ο οποίος έχει στερηθεί από το κράτος τα πολιτικά του δικαιώματα.

Στοιχεία αφηγηματικής τεχνικής

Προοικονομία: στ. 354 –355:το αίτημα Αχιλλέα στη μητέρα του, στ. 396 κε: η εξαργύρωση της ευεργεσίας – ικανοποίηση αιτήματος, στ. 410 –413 :ήττες Αχαιών, τιμωρία Αγαμέμνονα, στ. 418: ο Αχιλλέας δε θα ζήσει πολύ ακόμα, στ. 428: βάσιμη ελπίδα ανταπόκρισης Δία, συμφορές για Αχαιούς.

Επιβράδυνση: στ 365 – 393, τα γεγονότα από την πλευρά του θιγμένου ήρωα, μέγεθος πόνου του ήρωα, παράταση αγωνίας ακροατή. Στ.424 – 427:12ημερη απουσία θεών, καθυστέρηση συνάντησης Θέτιδας – Δία, παράταση αγωνίας, ανάπαυλα στην ένταση, διάρκεια θυμού / πλήξης Αχιλλέα μακριά από τον πόλεμο.

ΠΗΓΗ http://logwnomigiris.blogspot.com/2014/11/350-431.html

ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/sofiahantzi/4-350431

ΙΛΙΑΔΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ Α 350 - 431β - Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΧΙΛΛΕΑ - ΘΕΤΙΔΑΣ

Τόπος : Το στρατόπεδο των Αχαιών στην Τροία

Χρόνος : 10^η μέρα της Ιλιάδας

Πρόσωπα : Αχιλλέας, Θέτιδα

Αφηγηματικές τεχνικές - Εκφραστικά μέσα

• Στους δύο μονολόγους υπάρχει συνδυασμός αφήγησης και διαλόγου

•  Εγκιβωτισμός (ένθετη αναδρομική αφήγηση)  : όταν ήδη γνωστά γεγονότα παρουσιάζονται ξανά (στ. 366β - 393), για να ενδυναμώσουν την πειθώ του Αχιλλέα, που ζητά τη βοήθεια της μητέρας του.

• Προοικονομία : στους στίχους 395, 408, 420-421 και  424-429

•  Επιβράδυνση στην πλοκή του μύθου : στους στ. 424-427 ο ποιητής επινοεί το ταξίδι των θεών στους Αιθίοπες και καθυστερεί τη μεταφορά στο Δία του αιτήματος του Αχιλλέα, για να μεγαλώσει την αγωνία των ακροατών.

Ιδεολογικά στοιχεία

·         Στ. 350 : στα ομηρικά έπη οι ήρωες κλαίνε και θρηνούν χωρίς να ντρέπονται και χωρίς να νιώθουν την ανάγκη να δικαιολογηθούν γι’ αυτό, δεν είναι κάτι το υποτιμητικό.

·         Στ. 353-357 : η τιμή προβάλλεται στα ομηρικά έπη ως η ύψιστη αξία, τιμή από τους θεούς και από τους ανθρώπους. Ο Αχιλλέας παρουσιάζει την τιμή ως κάτι που του οφείλουν οι θεοί (Δίας) ως αντιστάθμισμα για τη σύντομη ζωή του.

·         Στ. 363-364 & 415-419 : η Θέτιδα αν και θεά παρουσιάζεται ως μια κοινή θνητή, μια μητέρα ανήσυχη για το παιδί της. (ανθρωπομορφισμός)

Χαρακτηρισμός προσώπων (Ηθογράφηση)

                       Αχιλλέας :    παρουσιάζεται στη σκηνή αυτή ως ένα μικρό     παιδί, αδύναμο να αντιμετωπίσει την αδικία που του έγινε, γι’ αυτό ζητά τη βοήθεια της μητέρας του. Είναι ευαίσθητος και τρυφερός κατά τη διάρκεια του διαλόγου με τη Θέτιδα, όπου και εκδηλώνει τα παράπονά του. Εμφανίζεται ωστόσο να παραμένει σταθερός στο πείσμα του να μείνει μακριά από τον πόλεμο και εκδικητικός, αφού θέτει ως μόνο στόχο την τιμωρία των αντιπάλων του.

Θέτιδα  :         είναι η τραγική μητέρα - θεά που ξέρει ότι ο γιος της θα πεθάνει νέος, χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι γι’ αυτό. Είναι στοργική και τρυφερή μητέρα, συμπαραστέκεται στον Αχιλλέα και υπόσχεται να ικανοποιήσει το αίτημά του. Απλή και πονεμένη, πρόθυμη να κάνει τα πάντα για ν’ απαλύνει τον πόνο του γιου της.

(Επιλογή σχολίων από το βοήθημα Βολονάκη)
ΠΗΓΗ http://istografia.blogspot.com/2014/10/350-431.html

ΡΑΨΩΔΙΑ Α

Στίχοι :307-349

(Περίληψη)
Ο Αχιλλέας γυρίζει στη σκηνή του και ο Αγαμέμνονας βάζει τη Χρυσηίδα σε πλοίο και τη στέλνει πίσω. Κατόπιν δίνει εντολή να γίνουν οι απαραίτητοι καθαρμοί στο στρατόπεδο και οι θυσίες προς τον Απόλλωνα. Παράλληλα στέλνει τους κήρυκές του να πάνε να πάρουν τη Βρισηίδα από τον Αχιλλέα. Εκείνοι ντρέπονται μόλις τον αντικρίζουν και σιωπούν.Τους απευθύνει όμως αυτός πρώτος το λόγο, γνωρίζοντας ότι δε φταίνε εκείνοι και εκφράζει απροκάλυπτα την οργή του εναντίον του Αγαμέμνονα. Θεωρεί πως αυτός θα είναι από εδώ και πέρα αποκλειστικά υπεύθυνος για όποια συμφορά ακολουθήσει και αναθέτει στον Πάτροκλο να τους δώσει τη Βρισηίδα, η οποία φεύγει μαζί τους περίλυπη.


Στίχοι :350-431

Περίληψη
Ο Αχιλλέας κλαίει μόνος στο ακρογιάλι και με τα χέρια απλωμένα στο πέλαγος καλεί τη μητέρα του , Θέτιδα. Μονολογεί πως αφού ο Δίας όρισε γι’ αυτόν να πεθάνει νέος, δεν έπρεπε να επιτρέψει στον Αγαμέμνονα να τον ατιμάσει. Τότε εμφανίζεται η Θέτιδα μέσα από τη θάλασσα και ζητάει να μάθει την αιτία της λύπης του. Ο Αχιλλέας της εξηγεί όλα όσα έχουν συμβεί( διανομή λαφύρων, άφιξη και ικεσία Χρύση για να πάρει πίσω την κόρη του, λοιμός Απόλλωνα, διαμάχη με τον Αγαμέμνονα, επιστροφή Χρυσηίδας, ανταλλαγή με τη δικό του δώρο, τη Βρισηίδα).Της ζητάει λοιπόν να πει στο Δία να βοηθήσει τους Τρώες να αφανίσουν τους Αχαιούς, ώστε να καταλάβουν όλοι την αξία του και το λάθος τους. Η Θέτιδα κλαίει για όσα συμβαίνουν στο γιο της και του υπόσχεται να μιλήσει στο Δία, αλλά θα πρέπει να περιμένει για 12 μέρες, αφού οι θεοί έχουν πάει στους Αιθίοπες.

Ανάλυση στίχων

Στ. 350-357: Η δέηση του Αχιλλέα προς τη μητέρα του
Ο Αχιλλέας στέκεται ολομόναχος μακριά από τους άλλους και κοιτάζει τη θάλασσα. Προσεύχεται στη μητέρα του. Τα λόγια του εκφράζουν ένα βαθύ παράπονο. Αρχικά θυμάται ότι είναι η μοίρα του να ζήσει λίγο και θεωρεί ότι σ’αυτή τη σύντομη ζωή θα έπρεπε να ζήσει με τιμή. Ο Δίας όφειλε να φροντίσει γι’ αυτό και δεν θα έπρεπε να αφήσει τον Αγαμέμνονα να του πάρει τη Βρισηίδα

Στ. 358-364: Η εμφάνιση της Θέτιδας
Η προσευχή του Αχιλλέα εισακούεται άμεσα. Η Θέτιδα αναδύεται από τη θάλασσα για να παρηγορήσει το γιο της και να μάθει από τον ίδιο τι συνέβη. Βέβαια λόγω της θεϊκής της υπόστασης γνωρίζει από πριν τα πάντα, αλλά τον αφήνει να της τα πει όλα από την αρχή για να τον κάνει να αισθανθεί καλύτερα.

Στ. 365-393: Τα παράπονα του Αχιλλέα
Μιλάει για την αιτία της φιλονικίας του με τον Αγαμέμνονα, για ό,τι προηγήθηκε και ό,τι ακολούθησε: την ταπείνωση του Χρύση, το θεϊκό λοιμό, την προφητεία του Κάλχα την επιστροφή της Χρυσηίδας, τη βίαιη αρπαγή της Βρισηίδας.Στο λόγο του ο ίδιος αυτοπαρουσιάζεται ως μυαλωμένος και ανδρείος, αποφεύγοντας όμως να μιλήσει για τη δική του ασεβή και εριστική συμπεριφορά, ενώ ο Αγαμέμνονας προβάλλεται ως αλαζόνας, υβριστικός, βίαιος, υπαίτιος για κάθε είδους συμφορά.

Στους στίχους αυτούς Ο Όμηρος κάνει αναδρομή στο παρελθόν. Ο Αχιλλέας περιγράφει τη μοιρασιά των λαφύρων μετά την κατάκτηση της Θήβας. Η Θέτιδα τα γνωρίζει, αλλά ο ποιητής βάζει τον ήρωα να τα εξιστορήσει και για να αισθανθεί ο ίδιος καλύτερα, αλλά και να ενημερώσει όλους εμάς για όσα συνέβησαν πριν φτάσουμε στα γεγονότα των 51 ημερών της Ιλιάδας.

Στ. 394-413: Το αίτημα του Αχιλλέα
Ο ήρωας σαν μικρό παιδί , προστάζει τη μητέρα του να πετάξει στον Όλυμπο και να θερμοπαρακαλέσει το Δία για χάρη του Άλλωστε ο Δίας της χρωστάει μία χάρη από το παρελθόν και ήρθε η ώρα να της την ξεπληρώσει. Η οργή του Αχιλλέα είναι τόσο μεγάλη που μόνο αν δει τους συμπολεμιστές του να οδηγούνται στο θάνατο και τον Αγαμέμνονα να έχει συναισθανθεί το λάθος του, τότε μόνο η δίψα του για εκδίκηση θα πάψει και ο πόνος, το μίσος που νιώθει θα καταλαγιάσουν.
Δεύτερη αναδρομή στο παρελθόν: Πρωταγωνιστές εδώ είναι οι θεοί. Η Ήρα, η Αθηνά και ο Ποσειδώνας θέλουν να δέσουν το Δία. Η Θέτιδα καλεί τον εκατόγχειρα Βριαρέω, ο οποίος κάθεται δίπλα στο Δία και έτσι οι υπόλοιποι θεοί δεν μπορούν να τον πειράξουν.Η αναφορά στο μυθικό παρελθόν που βασίζεται στην παράδοση ή ισως και να είναι κατασκεύασμα του ίδιου του ποιητή, γίνεται για δυο λόγους: 1. Η Θέτιδα πείθεται ότι έχει κάθε δικαίωμα να ζητήσει οποιαδήποτε χάρη από το Δία 2.Όλοι καταλαβαίνουμε πως ο Δίας δε θα μπορέσει να της αρνηθεί αυτή τη χάρη και σύντομα οι Τρώες θα υπερτερούν στη μάχη.

Στ. 414-431: Η απάντηση της Θέτιδας
Όση ώρα μιλά ο Αχιλλέας, η Θέτιδα κλαίει. Προτιμά ο γιος της να απέχει από τη μάχη και έτσι να παραμείνει ζωντανός , παρά να απολαμβάνει τις επίγειες τιμές. Γνωρίζει παρ’ όλα αυτά, πως το πεπρωμένο του γιου της έχει ήδη γραφτεί. Υπόσχεται όμως στον Αχιλλέα ότι θα μεταφέρει τις επιθυμίες του στο Δία ελπίζοντας να εισακουστούν. Παράλληλα τον συμβουλεύει να αποτραβηχτεί από τη μάχη για να δείξει στους Αχαιούς το μέγεθος της οργής του. Του αναφέρει, ότι όταν επιστρέψει ο Δίας από το δωδεκαήμερο ταξίδι του από τη γη των Αιθιόπων θα τον ικετεύσει ελπίζοντας ότι όλα θα πάνε κατ’ ευχήν.
Αναδρομή στο παρελθόν :Για μια ακόμη φορά οι θεοί παρεμβαίνουν. Η εμφάνιση της Θέτιδας και η δεύσμευσή της απέναντι στον Αχιλλέα θα αλλάξει την κανονική ροή των πραγμάτων. Ο Δίας θα παρέμβει τελικά και θα ανατρέψει τα ως εκείνη δεδομένα. Χάρη σ’ αυτόν οι Τρώες θα αρχίσουν να νικούν και οι Αχαιοί να χάνονται

ΠΗΓΗ http://fhotini2011.blogspot.com/2011/10/307-349.html

                           

Ραψωδία Α

Στίχοι 350 – 431

Νόημα : Ο Αχιλλέας κάθεται μόνος στο ακρογιάλι και παραπονιέται στη θεά μητέρα του για τις εξελίξεις. Εκείνη έρχεται, για να τον παρηγορήσει. Ο Αχιλλέας διηγείται τι συνέβη μέχρι εκείνη τη στιγμή που ο Αγαμέμνονας του πήρε τη Βρισηίδα.  Στη συνέχεια, της ζητά να μεσολαβήσει στο Δία και να του ζητήσει να σταθεί στο πλευρό των Τρώων. Η Θέτις υπόσχεται να μιλήσει στο Δία, μόλις γυρίσει από τους Αιθίοπες. Την ώρα που φεύγει η θεά, φτάνει και το καράβι που μεταφέρει τη Χρυσηίδα.

Ενότητες : 1. στίχοι 350 – 413 : Ο Αχιλλέας παραπονιέται στη Θέτιδα για όσα συνέβησαν.

2. στίχοι 414 – 431 : Η Θέτιδα παρηγορεί τον Αχιλλέα και υπόσχεται να μεσολαβήσει στο Δία.

Αχιλλέας : Στη σκηνή αυτή μοιάζει περισσότερο με μικρό παιδί που νιώθει αδύναμο να αντιμετωπίσει κάποια αδικία και τρέχει στη μητέρα του να το βοηθήσει. Είναι ευαίσθητος και τρυφερός και παραπονιέται στη μητέρα του. Εμφανίζεταιεκδικητικός και θέτει ως στόχο την τιμωρία των αντιπάλων του και είναι σταθερός στην άποψή του.

Θέτιδα : τραγική μητέρα- θεά που ξέρει ότι ο γιος της θα πεθάνει νέος και δεν μπορεί να κάνει κάτι , για να αποτρέψει το θάνατό του. Είναι στοργική και τρυφερή μητέρα , συμπαραστέκεται στον Αχιλλέα και υπόσχεται να μεταφέρει το αίτημα του στο Δία. Παρόλο που είναι θεά, στη σκηνή αυτή παρουσιάζεται ως πονεμένη, απλή και ανήσυχη κοινή θνητή πρόθυμη να κάνει τα πάντα, για να απαλύνει τον πόνο του γιου της.

Πολιτισμικά στοιχεία : βασιλεία

Προοικονομία : στίχοι 395, 408, 420 -421 , 427 – 429

Επιβράδυνση : στίχοι 424 – 427 : Το ταξίδι των θεών στην Αιθιοπία καθυστερεί τη μεταφορά του αιτήματος του Αχιλλέα από τη Θέτιδα στο Δία. Έτσι, μεγαλώνει η αγωνία των ακροατών.

v   Να βρείτε μέσα από το κείμενο μια εικόνα, μια παρομοίωση, μια προσωποποίηση , μια μεταφορά και ένα τυπικό επίθετο : ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

v   Η τιμή προβάλλεται στα ομηρικά έπη ως υπέρτατη αξία.

v   Η προσευχή του Αχιλλέα στη μητέρα του δεν ακολουθεί την τυπική δομή προσευχής ( δηλ. ταυτότητα θεού, λόγοι για τους οποίους πρέπει να ανταποκριθεί ο θεός στα αιτήματα του θνητού, αίτημα)

v   Στα ομηρικά έπη οι ήρωες έκλαιγαν και θρηνούσαν χωρίς να ντρέπονται. Δεν ήταν υποτιμητική η συναισθηματική έκρηξη του κλάματος.

ΠΗΓΗ https://magdagaitanidou.blogspot.com/2013/04/blog-post_4813.html

ΡΑΨΩΔΙΑ Α ΣΤ 350-431

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Αχιλλεας μόνος στο ακρογιάλι κλαίει και εμφανίζεται η μητέρα του για να τον παρηγορήσει και να τον βοηθήσει.Εκείνος επαναλαμβάνει όσα έγιναν στο στρατόπεδο, δηλαδή τον ερχομό του Χρύση για να ζητήσει πίσω την κόρη του , την αποπομπή του από τον Αγαμέμνονα, το λοιμό του Απόλλωνα για να τιμωρήσει τους Αχαιούς για την προσβλητική συμπεριφορά του Αγαμέμνονα,την αποκάλυψη της αιτίας από τον μάντη,το θυμό του Αγαμέμνονα ακι την απόφασή του να πάρει την δική του σκλά βα ως δώρο.Έπειτα ζητά από τη μητέρα του να πάει ως ικέτης στον Όλυμπο και να του ζητήσει να βοηθήσει τους Τρώες να νικήσουν.Η Θέτιδα υπόσχεται να πάει στον Δία , μόλις γυρίσουν οι θεοί από το ταξίδι τους στην Αιθιοπία

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

1.Προοικονομία :στ. 353 κοντόχρονον , στ.409-411 ( να δώσει υπεροχή στους Τρώες

 ο Δίας)κ.α.

2.Επιβράδυνση:η διήγηση του Αχιλλέα και όσων γνωρίζουμε ήδη, για να τονίσει την αδικία του εις βάρος του αλλά και να προκαλέσει την αγωνία  των αναγνωστών για την εξέλιξη της υπόθεσης ( ερ.5,σελ.38 σχολ.βιβλίου)

Ανθρωπομορφισμός ( δες προηγούμενη ενότητα) π.χ.η Θέτιδα ως μάνα...

Η έννοια της τιμής για τον ομηρικό ήρωα...( δες προηγούμενη ενότητα) 

Σχολιασμός της συμπεριφοράς των ηρώων

Αχιλλέας

Ο θρήνος του Αχιλλέα:στην ομηρική Ιλιάδα οι ήρωες θρηνούν και δεν νιώθουν καθόλου την ανάγκη να δικαιολογηθούν γι' αυτό.

Διαπιστώνουμε επίσης ότι στην προσευχή του Πηλείδη κυριαρχεί η έννοια της τιμής (τιμήν, τιμήσει στ. 355·ατίμασεν στ. 356)· ο ήρωας μάλιστα παρουσιάζει την τιμή σαν κάτι που του το οφείλουν οι θεοί (ο Δίας, στ. 354), σαν αντιστάθμισμα στο γεγονός ότι θα πεθάνει νέος (κοντόχρονον, στ. 353). Εκείνο που θλίβει τον Αχιλλέα δεν είναι η σύντομη ζωή (μία μόνο αναφορά, στ. 353), αλλά η ηθική μείωση και η ατίμωση (τέσσερις αναφορές, στ. 355α, 355β, 356, 357) που υφίσταται με τη βίαιη αφαίρεση του δώρου του («άρπαξεν το δώρο», στ. 357). Το δώρο (γέρας) για τον ομηρικό ήρωα ήταν η ανταμοιβή και η αναγνώριση της ανδρείας του στη μάχη. Και η τιμή, αποτέλεσμα της ανδρείας του, δεν ήταν αξία ιδεατή, αλλά είχε και το υλικό της αντίκρισμα, που εκφραζόταν ως έμπρακτη αναγνώριση από την κοινωνία των συμπολεμιστών και ως υλικό όφελος (αριστείον, γέρας).

ΘΕΤΙΔΑ

Ο ρόλος της Θέτιδας σ' αυτόν το μύθο δείχνει ότι αυτή είναι η καταλληλότερη θεότητα για να μεταφέρει το αίτημα του Αχιλλέα στον Δία·δεν είναι μόνο η μητέρα του αδικημένου ήρωα, αλλά και εκείνη που κάποτε έσωσε με τις ενέργειές της τον πατέρα των θεών από βέβαιο κίνδυνο. Υποβάλλοντας λοιπόν το αίτημά της δεν θα επικαλεστεί μόνο το δίκιο του γιου της, αλλά και τη χάρη που της χρωστά από παλιά ο Δίας (δίκαιο της προσφοράς - ανταπόδοσης). Ο Αχιλλέας υποδεικνύει επίσης στη μητέρα του να πάρει την τυπική στάση της ικεσίας (στ. 408· πρβ. στ. 395), ώστε η μεσολάβησή της να είναι αποτελεσματική.(ΕΡ.1 ΣΕΛ.38)

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ -ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

καράβι,εκατόμβην,κήρυκες,αγγελιοφόροι,βασιλέα,λύτρα,η ικεσία, κ.α.

η έννοια της τιμής, ΠΗΓΗ http://iliada11.blogspot.com/2012/11/350-431.html 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/Iliada-A-307-431.htm

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ,

Ραψωδία A - Ιλιάδα B΄Γυμνασίου

http://fliphtml5.com/xpqa/pcec/basic