ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ
https://www.slideshare.net/chroniang/ss-7684225
https://www.slideshare.net/kse1sekneapolis/ss-4604661
ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ: "ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ",ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:
«Του Βασίλη»,κλέφτικο τραγούδι
Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1)Διαβάστε το δημοτικό τραγούδι και το εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου σας στις σελίδες 75-76 ή στον παρακάτω σύνδεσμο: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1687,5388/
Κλέφτης-κρατά μπαϊράκι
2)Τα κλέφτικα είναι δημοτικά τραγούδια που εξυμνούν την ελεύθερη ζωή στα βουνά, σε αντίθεση προς τον προσκυνημένο κάμπο, όπου ο χριστιανός υποφέρει από την καταπίεση των Τούρκων(τουρκοκρατία) και τη διπροσωπία των κοτζαμπάσηδων· περιγράφουν την ομαδική ζωή και τους γενναίους συντρόφους· καμαρώνουν για το όπλο τους που δεν το αποχωρίζονται ούτε τη νύχτα ,όταν ξαποσταίνουν, πάντοτε έτοιμοι, σε κάποια σπηλιά.(Mario Vitti, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας). [Οι Κλέφτες ήταν αγρότες που αναγκάζονταν ή επέλεγαν να καταφύγουν στα βουνά.Συχνά,υποστηρίζονταν από τους αγροτικούς πληθυσμούς και ως πρότυπα ανυπότακτης στάσης υμνήθηκαν για την τόλμη τους ή θρηνήθηκαν για τον θάνατό τους στα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια . (από το βιβλίο Ιστορίας της γ΄ γυμνασίου) ]
Το τραγούδι αυτό συνδέεται με την προπαρασκευή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων και μας μεταφέρει στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα των προεπαναστατικών χρόνων.
Τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών είναι: ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος, η παρατακτική σύνταξη, η κυριαρχία των ρημάτων,η εκφραστική λιτότητα, η προσωποποίηση των στοιχείων της φύσης και η συνομιλία με αυτά,το νόημα του πρώτου ημιστιχίου ολοκληρώνεται στο δεύτερο ημιστίχιο,η γλώσσα είναι απλή δημοτική...
προεστοί: Οι προύχοντες ή προεστοί ή κοτζαμπάσηδες ήταν οι Έλληνες που συνεργάζονταν με τους Τούρκους και ασκούσαν σε τοπικό επίπεδο τη διοίκηση των ραγιάδων. Πολλοί κοτζαμπάσηδες δεν ήταν απλά συνεργάτες των Τούρκων, αλλά έγιναν δυνάστες των Ελλήνων στα χρόνια της σκλαβιάς τους.
Οι Αρβανίτες είναι πληθυσμιακή ομάδα της Ελλάδας, οι οποίοι μιλούν τα αρβανίτικα, μια αλβανική διάλεκτο με έντονες επιρροές από τα μεσαιωνικά αλβανικά.Οι Αρβανίτες κατάγονται από πληθυσμούς οι οποίοι μετακινήθηκαν κυρίως στη νότια και κεντρική Ελλάδα από την σημερινή Βόρεια Ήπειρο κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ιδίως μεταξύ του 13ου και 16ου αιώνα λόγω διάφορων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της εποχής. Οι Αρβανίτες έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Eλληνικής Επανάστασης του 1821. Ωστόσο σε πηγές της εποχής "αρβανίτες" ονομάζονται και οι μουσουλμάνοι Αλβανοί που μάχονταν με την πλευρά του Οθωμανικού κράτους ή του Αλή Πασά ή και αυτόνομα ως ληστές (Αρβανίτες επίσης αποκαλούνταν διάφοροι χριστιανοί μισθοφόροι των Βαλκανίων ανεξαρτήτως εθνότητας )( πηγή:Wikipedia)
3)Πόσο σημαντική είναι ,κατά τη γνώμη σας,η ελευθερία και η ανεξαρτησία του ανθρώπου και της πατρίδας του;
4)Ακούστε τα κλέφτικα τραγούδια: https://youtu.be/NpQDJZuyttQ https://youtu.be/ouu3G31c0Ew https://youtu.be/HRXCadIbnlE
Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:
1)Να χωρίσετε το τραγούδι σε δύο νοηματικές ενότητες και να δώσετε τίτλο στην καθεμιά.
2)Ποια σημασία έχει η λέξη «νοικοκύρης»,σύμφωνα με το κλέφτικο τραγούδι;
3)Ποιες πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών μάς δίνει το τραγούδι;
4)Ποιες αρχές και ιδανικά ωθούν τον Βασίλη να απαρνηθεί την «ήσυχη» ζωή του υπόδουλου ;(φρόνιμα,λέει η μάνα του)
5)Ποια ρήματα κυριαρχούν στο τραγούδι; Γράψτε τα στο τετράδιό σας και σχολιάστε τη σημασία τους για τη ζωή του Βασίλη.
6)Να βρείτε πέντε εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιούνται στο τραγούδι και να σχολιάσετε τον λειτουργικό τους ρόλο.
7)Εντοπίστε τρεις σύνθετες λέξεις και χωρίστε τις στα συνθετικά τους. Με αυτά φτιάξτε καινούργιες σύνθετες λέξεις.
8)Σχολιάστε το περιεχόμενο των δημοτικών τραγουδιών που ακούσατε.
9)Να αναζητήσετε στο τραγούδι « Του Βασίλη» κάποια από τα τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών .
Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:
1)Μιλήστε σ’ έναν φίλο σας για το περιεχόμενο του τραγουδιού.(σε 80 λέξεις)
2)Να γίνεις ο Βασίλης και να εκφράσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου για τη ζωή στη σκλαβιά και για την ελεύθερη ζωή στα βουνά.(σε 100 λέξεις)
3)Ζωγραφίστε μια σκηνή από το τραγούδι ή περιγράψτε μια εικόνα του.
4)Ο Βασίλης, η μάνα του:αναλάβετε τους ρόλους. Βραβεύστε τους πιο καλούς στην τάξη .
5)Να βρείτε πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών και από άλλες πηγές.
6)Βρείτε άλλα δημοτικά τραγούδια με θέμα τη ζωή των κλεφτών.Παρουσιάστε τα στην τάξη.
ΕΥΗ ΚΑΡΟΥΝΙΑ,ΜΑΡΤΙΟΣ 2018 http://filologikaek.blogspot.gr/
ΠΗΓΗ :https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-136132685
ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου......
ΚΛΕΦΤΙΚΟ, ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ
Κλέφτικα τραγούδια
Τα κλέφτικα τραγούδια γράφτηκαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν πολλοί Έλληνες αρνούμενοι να ζουν κάτω από τον Τουρκικό ζυγό, έφευγαν στα βουνά για να ζήσουν ελεύθεροι. Εκεί συγκροτούσαν τα ένοπλα σώματα των κλεφτών, τα οποία έκαναν επιθέσεις εναντίον των Τούρκων. Από τα κλέφτικα τραγούδια αντλούμε πολλές φορές πληροφορίες για τις συνθήκες ζωής και τους αγώνες των κλεφτών.
Στα κλέφτικα τραγούδια οι ήρωες δεν ξεπερνούν σχεδόν ποτέ τα συνηθισμένα ανθρώπινα μέτρα και δεν μπορούν να νικήσουν χιλιάδες εχθρούς. Ο αγώνας τους εναντίον των Τούρκων ήταν άνισος ωστόσο αυτοί περιφρονούσαν τους κινδύνους και δεν υποτάσσονταν στις δυσκολίες, έδειχναν ιδιαίτερη παλικαριά.Σ' αυτό το κλέφτικο τραγούδι αναδεικνύεται ο αγώνας της εθνικής αποκατάστασης μαζί με τα αιτήματα της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων.
Ενότητα 1η: Η συμβουλή της μάνας
(Βασίλη ………..να δουλέψουν)
Το κλέφτικο τραγούδι μας μεταφέρει στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα των προεπαναστατικών χρόνων.
Μια μάνα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, από αγάπη και φροντίδα για το γιο της, τον Βασίλη, του προτείνει να κάτσειφρόνιμα: δηλαδή να μην κάνει κάτι παράτολμο, να λειτουργήσει με βάση τη λογική, να κάτσει σπίτι του, να γίνει νοικοκύρης και να επιλέξει την γεωργική και κτηνοτροφική ζωή που του εξασφαλίζει ηρεμία και οικονομική άνεση.
Η μητέρα απευθύνεται στο γιο της σε β πρόσωπο . Η ζωή που περιγράφει η μητέρα στο γιο της φαίνεται μια όμορφη ζωή με ανέσεις και ηρεμία αλλά αποσιωπάται ένα σημαντικό στοιχείο: η έλλειψη ελευθερίας
Ενότητα 2η: Η απόφαση του Βασίλη να γίνει κλέφτης
(Μάνα μου……… Αρβανίτες)
Ο Βασίλης είναι ένας κοινός άνθρωπος αλλά το ιδανικό της ελεύθερης ζωής και η βαθιά αίσθηση της αξιοπρέπειας τον οδηγούν να απαρνηθεί την βολεμένη ζωή του υπόδουλου και να διαλέξει την επικίνδυνη αλλά ελεύθερη ζωή των κλεφτών.Ο Βασίλης απαντά κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να κάτσει φρόνιμα για να αποκτήσει όλα όσα του ανέφερε η μητέρα του και να συμβιβαστεί με μια υπόδουλη ζωή. Στο λόγο του επαναλαμβάνει κάποια από τα λόγια της μάνας του και λέει ότι δεν δέχεται να είναι σκλάβος των Τούρκων ή των Ελλήνων που συνεργάζονταν με τους Τούρκους και εκμεταλλεύονταν τους συμπατριώτες τους. Στα λόγια του διακρίνουμε προμηνύματα του απελευθερωτικού αγώνα του 1821.
Ο Βασίλης ανακοινώνει την απόφαση του ,που είναι να γίνει κλέφτης και να φύγει στα βουνά. Μάλιστα ζητά από την ίδια τη μητέρα του αν του δώσει τα όπλα του ώστε να την κάνει να συμμετέχει και αυτή στην απόφαση του. Η παρομοίωση «να πεταχτώ σαν το πουλί» φανερώνει τη δίψα του Βασίλη για ελευθερία. Ο Βασίλης αισθάνεται την ανάγκη να βαδίζει ελεύθερα αλλά αυτό δεν του αρκεί: θέλει να κάνει και πόλεμο εναντίον των κατακτητών: δηλώνεται η ανδρεία και η γενναιότητα του. Η πορεία του προς τα βουνά περιγράφεται πολύ γλαφυρά και παραστατικά. Η κλιμάκωση και το ασύνδετο παρουσιάζουν την πορεία του Βασίλη προς την κλεφτουριά, την ανάληψη δράσης και την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων. Ο Βασίλης παρουσιάζεται: αξιοπρεπής, ασυμβίβαστος, αποφασιστικός, υπερήφανος, λάτρης της ελευθερίας, γενναίος, τολμηρός, αγωνιστής, άξιος συνεχιστής των προγόνων του.
Ενότητα 3η : Η πραγματοποίηση της απόφασης του Βασίλη
(Πουρνό……παλικάρι)
Ο Βασίλης αποχαιρετά τη μητέρα του η οποία δεν κάνει καμιά προσπάθεια να τον μεταπείσει και αποδέχεται την απόφαση του. Ο Βασίλης φτάνει στον προορισμό του και μιλά με τα στοιχεία της φύσης που τον υποδέχονται στην καινούρια του ζωή. Ο Βασίλης χαίρεται που είναι πια ελεύθερος και ταπροσωποποιημένα στοιχεία της φύσης τον καλοδέχονται και τον επαινούν.
Στιχουργική- γλώσσα
Το τραγούδι έχει όλα τα τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών.Ο στίχος είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, ανομοιοκατάληκτος και χωρίζεται σε δύο ημιστίχια. Κάθε στίχος έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η γλώσσα είναι απλή, λαϊκή, δημοτική, κυριαρχούν οι ρηματικοί τύποι, απουσιάζουν τα επίθετα και υπάρχουν ιδιωματικές λέξεις( γένεις, κοπέλια, σουρίξω, γιατάκια). Υπάρχει παρατακτική σύνδεση, εκφραστική λιτότητα, προσωποποίηση και συνομιλία με τη φύση.
Ύφος : ζωντανό, παραστατικό, γρήγορο, (διάλογος, ενεστώτας), συγκινητικό (όταν η μάνα τον συμβουλεύει), ηρωικό (όταν η κλεφτουριά τον υποδέχεται).
ΔΕΣ
Του Κίτσου η μάνα (Κλέφτικο Δημοτικό)
Του Κίτσου η μάνα κάθουνταν στην άκρη στο ποτάμιμε το ποτάμι μάλωνε και το πετροβολούσε.
«Ποτάμι, για λιγόστεψε, ποτάμι, γύρνα πίσω,
για να περάσω αντίπερα, στα κλέφτικα λημέρια,
πο' 'χουν οι κλέφτες σύνοδο κι όλοι οι καπεταναίοι».
Τον Κίτσο τόνε πιάσανε και παν' να τον κρεμάσουν.
Χίλοι τον παν' από μπροστά και δυό χιλιάδες πίσω,
κι ολοξοπίσω πάγαινεν η δόλια του η μανούλα.
«Κίτσο μου, πού είναι τ' άρματα, πού τα 'χεις τα τσαπράζια,
τις πέντε αράδες τα κουμπιά τα φλωροκαπνισμένα;»
«Μάνα λωλή, μάνα τρελή, μάνα ξεμυαλισμένη,
μάνα, δεν κλαίς τα νιάτα μου, δεν κλαίς τη λεβεντιά μου,
μον' κλαίς τα 'ρημα τ' άρματα, τα 'ρημα τα τσαπράζια;»
Ένας αϊτός περήφανος(Κλέφτικο Δημοτικ
Ένας αϊτός περήφανος, ένας αϊτός λεβέντηςαπό την περηφάνεια του κι’ από τη λεβεντιά του,
δεν πάει τα κατώμερα να καλοξεχειμάση,μον’μένει απάνω 'ς τα βουνά, ψηλά 'ς τα κορφοβούνια.
Κ’ έρρηξε χιόνια 'ς τα βουνά και κρούσταλλα 'ς τους κάμπους,
εμάργωσαν τα νύχια του κ' επέσαν τα φτερά του.
Κι' αγνάντιο βγήκε κ' έκατσε, 'ς ένα ψηλό λιθάρι,
και με τον ήλιο μάλωνε και με τον ήλιο λέει.
"Ήλιε, για δε βαρείς κ' εδώ 'ς τούτη την αποσκιούρα,
να λειώσουνε τα κρούσταλλα, να λειώσουνε τα χιόνια,
να γίνη μια άνοιξη καλή, να γίνη καλοκαίρι,
να ζεσταθούν τα νύχια μου, να γιάνουν τα φτερά μου,
να ρθούνε τάλλα τα πουλιά και τάλλα μου ταδέρφια.
Του Βασίλη, κλέφτικο (β' γυμνασίου)
Του Βασίλη
Κλέφτικο
Κλέφτικο
1.Η λέξη αντάρτης έχει αρνητική η θετική σημασία;
2.Από ποιο ρήμα πιστεύετε ότι παράγεται η λέξη αντάρτης; Α) αίρω : σηκώνω Β) αιρώ: προτιμώ γ) αραρίσκω: συνδέω δ) αρέσκω : μου είναι αρκετό
3.Στα αγγλικά η λέξη για το αντάρτης είναι rebel. Από αυτή στα ελληνικά φτιάχτηκε η λέξη ρέμπελος, που στην αρχή σήμαινε τον επαναστάτη. Έχει όμως και μια άλλη σημασία. Ποια; Συνδέεται με τη ζωή των κλεφτών και ανταρτών;
Κείμενο
4.Ποιοι είναι οι ήρωες; ( ποιοι δρουν ή μιλούν στο κείμενο;)
5.Το τραγούδι στηρίζεται στη διήγηση ή στο διάλογο;
6.Σε ποιο στίχο έχουμε διήγηση ;
7.Ποιο είναι το δίλημμα του Βασίλη;
8.Τι σημαίνει η λέξη φρόνιμα στο τραγούδι μας;
9.Ο Βασίλης παίρνει αμέσως την απόφασή του; Την υλοποιεί γρήγορα;
10.Ποια απόφαση παίρνει; Πως την αξιολογείται;
Άρνηση
Θέση
11.Ποια είναι η ζωή των κλεφτών όπως φαίνεται από το κείμενο;
12.Μετρήστε τις συλλαβές κάθε στίχου. Αριθμός συλλαβών:
Μέτρο:
Κείμενο
4.Ποιοι είναι οι ήρωες; ( ποιοι δρουν ή μιλούν στο κείμενο;)
5.Το τραγούδι στηρίζεται στη διήγηση ή στο διάλογο;
6.Σε ποιο στίχο έχουμε διήγηση ;
7.Ποιο είναι το δίλημμα του Βασίλη;
8.Τι σημαίνει η λέξη φρόνιμα στο τραγούδι μας;
9.Ο Βασίλης παίρνει αμέσως την απόφασή του; Την υλοποιεί γρήγορα;
10.Ποια απόφαση παίρνει; Πως την αξιολογείται;
Άρνηση
Θέση
11.Ποια είναι η ζωή των κλεφτών όπως φαίνεται από το κείμενο;
12.Μετρήστε τις συλλαβές κάθε στίχου. Αριθμός συλλαβών:
Μέτρο:
13.Μπορούμε να χωρίσουμε όλους τους στίχους σε δύο μέρη; Σε ποια συλλαβή κόβονται;
14.Προσέξτε τους στίχους 6 7 9 10 . τι παρατηρείτε;
15.Συνεχίζεται ποτέ η πρόταση του ενός στίχου στο δεύτερο;
16.Ποια πιστεύετε ότι θα είναι το περιεχόμενο των κλέφτικων τραγουδιών; Ποιες αξίες θα προβάλλονται σε αυτό το είδος των τραγουδιών;
17.Βρείτε και άλλα κλέφτικα τραγούδια που παρουσιάζουν τη ζωή των κλεφτών.
15.Συνεχίζεται ποτέ η πρόταση του ενός στίχου στο δεύτερο;
16.Ποια πιστεύετε ότι θα είναι το περιεχόμενο των κλέφτικων τραγουδιών; Ποιες αξίες θα προβάλλονται σε αυτό το είδος των τραγουδιών;
17.Βρείτε και άλλα κλέφτικα τραγούδια που παρουσιάζουν τη ζωή των κλεφτών.
18.Αν μπορείτε βρείτε ανάλογα ακριτικά και αντάρτικα τραγούδια.
ΚΛΕΦΤΙΚΟ Του Βασίλη
http://2stav-glossa.blogspot.com/2014/02/blog-post_25.html
Τα κλέφτικα τραγούδια ως διακριτό είδος των επικών δημοτικών τραγουδιών πήρε το όνομά του από το περιεχόμενο των στίχων του. Σε ό,τι αφορά στον ελλαδικό χώρο τα κλέφτικα τραγούδια είναι δημιουργήματα μιας συγκεκριμένης περιόδου της Τουρκοκρατίας μετά τον 16ο αιώνα και στα θέματά τους διαφαίνεται η επαναστατική δράση των κλεφτών και των αρματολών.
Στους στίχους εγκωμιάζεται η ζωή, τα κατορθώματα, η νικηφόρα μάχη ή ο ένδοξος θάνατός τους. Μολονότι αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα, δεν περιλαμβάνουν ακριβή διήγηση, ούτε προσήλωση σε συγκεκριμένα πρόσωπα .
Εδώ οι ήρωες, σε αντίθεση από τα ακριτικά, δεν έχουν υπερφυσικές ικανότητες και είναι απλοί θνητοί.
Στα ολιγόστιχα λιτά, χωρίς εξηγήσεις και περιγραφές περιστατικών, κλέφτικα τραγούδια η μετάβαση από την μια εικόνα στην άλλη γίνεται γρήγορα.
Σε όλα σχεδόν απαντάται ζωντανός διάλογος μεταξύ προσώπων, ενώ ενίοτε, όταν δεν υπάρχει δεύτερο πρόσωπο, ο δημιουργός εισάγει μια συμβατική εικόνα, ένα πουλί με ανθρώπινη λαλιά, μια κόρη, προκειμένου να παραχθεί ο διάλογος.
http://el.wikipedia.org/
ΚΛΕΦΤΙΚΟ
Του Βασίλη
Τα κλέφτικα τραγούδια έχουν ως θέμα τη ζωή και τα κατορθώματα των κλεφτών. O Βασίλης, ο κεντρικός ήρωας του τραγουδιού, επιλέγει, όπως έκαναν πολλοί νέοι άντρες στα χρόνια της τουρκοκρατίας, να φύγει από τη σκλαβιά και να ζήσει την ελεύθερη ζωή των κλεφτών. Τόσο η εθνική όσο και η κοινωνική του περηφάνια τον ωθούν να εγκαταλείψει τα υλικά αγαθά μιας υπόδουλης ζωής και να γίνει αντάρτης, ελεύθερος μέσα στη φύση των απόκρημνων βουνών.
 |
Θεόδωρος Βρυζάκης, Πολεμική σκηνή (λεπτομέρεια)
http://digitalschool.minedu.gov.gr/
για ν' αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες, χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια* να δουλεύουν. - Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης, να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν, και να 'μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους.* Φέρε μου τ' αλαφρό σπαθί και το βαρύ τουφέκι, να πεταχτώ σαν το πουλί ψηλά στα κορφοβούνια, να πάρω δίπλα τα βουνά, να περπατήσω λόγγους,* να βρω λημέρια* των κλεφτών, γιατάκια* καπετάνων• και να σουρίξω* κλέφτικα, να σμίξω τους συντρόφους, που πολεμούν με την Τουρκιά και με τους Αρβανίτες». Πουρνό* φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται. «Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τις πάχνες! - Καλώς το τ' άξιο το παιδί και τ' άξιο παλικάρι».
Ν.Γ. Πολίτη, Δημοτικά τραγούδια, Γράμματα
Ενότητα 1η: Η συμβουλή της μάνας
(Βασίλη ………..να δουλέψουν)
Το κλέφτικο τραγούδι μας μεταφέρει στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα των προεπαναστατικών χρόνων.
Μια μάνα, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, από αγάπη και φροντίδα για το γιο της, τον Βασίλη, του προτείνει να κάτσει φρόνιμα: δηλαδή να μην κάνει κάτι παράτολμο, να λειτουργήσει με βάση τη λογική, να κάτσει σπίτι του, να γίνει νοικοκύρης και να επιλέξει την γεωργική και κτηνοτροφική ζωή που του εξασφαλίζει ηρεμία και οικονομική άνεση.
Η μητέρα απευθύνεται στο γιο της σε β πρόσωπο . Η ζωή που περιγράφει η μητέρα στο γιο της φαίνεται μια όμορφη ζωή με ανέσεις και ηρεμία αλλά αποσιωπάται ένα σημαντικό στοιχείο: η έλλειψη ελευθερίας
Ενότητα 2η: Η απόφαση του Βασίλη να γίνει κλέφτης
(Μάνα μου……… Αρβανίτες)
Ο Βασίλης είναι ένας κοινός άνθρωπος αλλά το ιδανικό της ελεύθερης ζωής και η βαθιά αίσθηση της αξιοπρέπειας τον οδηγούν να απαρνηθεί την βολεμένη ζωή του υπόδουλου και να διαλέξει την επικίνδυνη αλλά ελεύθερη ζωή των κλεφτών. Ο Βασίλης απαντά κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να κάτσει φρόνιμα για να αποκτήσει όλα όσα του ανέφερε η μητέρα του και να συμβιβαστεί με μια υπόδουλη ζωή. Στο λόγο του επαναλαμβάνει κάποια από τα λόγια της μάνας του και λέει ότι δεν δέχεται να είναι σκλάβος των Τούρκων ή των Ελλήνων που συνεργάζονταν με τους Τούρκους και εκμεταλλεύονταν τους συμπατριώτες τους. Στα λόγια του διακρίνουμε προμηνύματα του απελευθερωτικού αγώνα του 1821.
 Ο Βασίλης ανακοινώνει την απόφαση του ,που είναι να γίνει κλέφτης και να φύγει στα βουνά. Μάλιστα ζητά από την ίδια τη μητέρα του αν του δώσει τα όπλα του ώστε να την κάνει να συμμετέχει και αυτή στην απόφαση του. Η παρομοίωση «να πεταχτώ σαν το πουλί» φανερώνει τη δίψα του Βασίλη για ελευθερία. Ο Βασίλης αισθάνεται την ανάγκη να βαδίζει ελεύθερα αλλά αυτό δεν του αρκεί: θέλει να κάνει και πόλεμο εναντίον των κατακτητών: δηλώνεται η ανδρεία και η γενναιότητα του.
Η πορεία του προς τα βουνά περιγράφεται πολύ γλαφυρά και παραστατικά. Η κλιμάκωση και το ασύνδετοπαρουσιάζουν την πορεία του Βασίλη προς την κλεφτουριά, την ανάληψη δράσης και την έναρξη του αγώνα κατά των Τούρκων.
Ο Βασίλης παρουσιάζεται: αξιοπρεπής, ασυμβίβαστος, αποφασιστικός, υπερήφανος, λάτρης της ελευθερίας, γενναίος, τολμηρός, αγωνιστής, άξιος συνεχιστής των προγόνων του.
Ενότητα 3η : Η πραγματοποίηση της απόφασης του Βασίλη
(Πουρνό……παλικάρι)
Ο Βασίλης αποχαιρετά τη μητέρα του η οποία δεν κάνει καμιά προσπάθεια να τον μεταπείσει και αποδέχεται την απόφαση του. Ο Βασίλης φτάνει στον προορισμό του και μιλά με τα στοιχεία της φύσης που τον υποδέχονται στην καινούρια του ζωή. Ο Βασίλης χαίρεται που είναι πια ελεύθερος και τα προσωποποιημένα στοιχεία της φύσης τον καλοδέχονται και τον επαινούν.
Στιχουργική- γλώσσα
Το τραγούδι έχει όλα τα τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών.Ο στίχος είναιιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, ανομοιοκατάληκτος και χωρίζεται σε δύο ημιστίχια. Κάθε στίχος έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η γλώσσα είναι απλή, λαϊκή, δημοτική, κυριαρχούν οι ρηματικοί τύποι, απουσιάζουν τα επίθετα και υπάρχουν ιδιωματικές λέξεις( γένεις, κοπέλια, σουρίξω, γιατάκια). Υπάρχει παρατακτική σύνδεση, εκφραστική λιτότητα, προσωποποίηση και συνομιλία με τη φύση.
Ύφος : ζωντανό, παραστατικό, γρήγορο, (διάλογος, ενεστώτας), συγκινητικό (όταν η μάνα τον συμβουλεύει), ηρωικό (όταν η κλεφτουριά τον υποδέχεται).
Ερωτήσεις
Ακούστε το κλέφτικο "Του Βασίλη"
Το τραγούδι αυτό έχει μεγάλη διάδοση στη Θεσσαλία. Ακούστε μια παραλλαγή από αυτές που κυκλοφορούν:
Κλέφτικα τραγούδια: στίχοι
https://sites.google.com/site/blogotexnia/extra-credit/klephtikatragoudiastichoi
ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ : " ΟΤΑΝ ΠΡΩΤΟΚΑΤΕΒΗΚΑ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ " -ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Ποιες είναι οι πρώτες εντυπώσεις και τα συναισθήματα του αφηγητή μπροστά στην προκυμαία της Σμύρνης ;
Μονάδες 6
2α) Η συγγραφέας χρησιμοποιεί διάφορους αφηγηματικούς τρόπους, π.χ. περιγραφή, διάλογο κτλ. Να επιλέξετε δύο από αυτούς τους αφηγηματικούς τρόπους και να βρείτε ένα αντίστοιχο χωρίο του κειμένου όπου χρησιμοποιούνται.
β) "Στάθηκα άκρη άκρη στο μουράγιο, βόλεψα τα χέρια μου ... «Αχ, πότε θα τηνε γνωρίσουμε τούτη την πολιτεία!».
Να εντοπίσετε και να καταγράψετε στο παραπάνω απόσπασμα δύο σημεία όπου η γλώσσα χρησιμοποιείται μεταφορικά. Να παρουσιάσετε έπειτα με δικά σας λόγια τα συναισθήματα του αφηγητή που νομίζετε ότι εκφράζονται με αυτόν τον τρόπο σε μια παράγραφο.
Μονάδες 6
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ : Επιλέξτε ένα από τα δύο θέματα (περίπου 150-180 λέξεις).
1. " Εκειδά πλάι στον περίβολο της Αγια-Φωτεινής βρήκα και την Ευαγγελική Σχολή. Είχα κάνει όνειρο να μπω εδώ μέσα, κι ο δάσκαλός μου ο Πυθαγόρας Λάριος με σιγοντάριζε.* Μα ο πατέρας μου τόνε πρόγκηξε: «Κυρ δάσκαλε, να με συμπαθάς. Αεροκοπανιτζή* δεν τόνε θέλω τον υγιό μου. Εμείς είμαστε ρεσπέρηδες* και χρειαζούμαστε χέρια.»" .
Να σχολιάσετε τις αντιλήψεις για την εκπαίδευση των παιδιών που παρουσιάζονται στο παραπάνω απόσπασμα και να τις συγκρίνετε με όσα ισχύουν σήμερα.
2. Φανταστείτε ότι είστε ο Μανόλης και γράφετε ένα γράμμα στο χωριό, στη μητέρα σας, όπου περιγράφετε τις πρώτες σας εντυπώσεις από τη Σμύρνη .
Μονάδες 8
Δείτε επίσης :
Στα πλαίσια του λογοτεχνικού προγράμματος "Λογοτεχνικοί Αντίλογοι" και των αγώνων λόγου που πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο μας, μια σύντομη παρουσίαση από την Ευαγγελία Στογιάννη που μας βάζει στην ατμόσφαιρα του ιστορικού μυθιστορήματος.
" Όσοι γνώρισαν τη Σμύρνη από κοντά ευτύχησαν να αποθαυμάσουν τις φυσικές ομορφιές της. Ο πολυταξιδεμένος και ανοιχτόμυαλος Ηρόδοτοςέγραψε πως δεν αντίκρισαν τα μάτια του ωραιότερη πόλη. Ο μέγιστος ρήτορας Κικέρων κατέθεσε ότι δεν υπάρχει σημείο της πόλης που ο ταξιδιώτης δεν θα γοητευθεί από κάτι, τοπίο, αρχαιότητες ή ανθρώπους. ΟΣικελιανός στον πρόλογο του μυθιστορήματος "Αιολική γη" του Βενέζηέγραψε: "Είναι η γλυκιά ιωνική ατμόσφαιρα, είναι η κρυφή, χαμένη θαλπωρή της μυστικής του κόσμου σάρκας που απροσδόκητα ξανάρχεται και πάλι σ' επαφή μητριαρχική μαζί μου, είναι η αγνή ιωνική πνοή του ξεχασμένου και νοσταλγημένου από με τον ίδιο πολιτισμού".
ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ - Σμύρνη: Μια πόλη στη λογοτεχνία |
Κείμενα
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου
ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη (σελ. 94)
Επιμέλεια:
Σπυριάδου Σουλτάνα
ΘΕΜΑΤΙΚΑ
ΚΕΝΤΡΑ
·
Η κοσμοπολίτικη Σμύρνη και το ανθηρό
ελληνικό στοιχείο
·
Η κοινωνική καταγωγή του παιδιού, οι
στερήσεις (παιδεία) και οι υποχρεώσεις του (βιοπάλη)
·
Το αίσθημα ελευθερίας που απολαμβάνει
το παιδί στη Σμύρνη και η πορεία του προς την ενηλικίωση
Φύλλο εργασίας
- Να
χωρίσετε το απόσπασμα σε ενότητες
και να δώσετε έναν πλαγιότιτλο
σε καθεμία από
αυτές.
- Ποιες
ήταν οι πρώτες
εντυπώσεις και τα συναισθήματα του αφηγητή μόλις έφτασε στην προκυμαία
της Σμύρνης; Με ποιες εικόνες και άλλες αναφορές δίνει αυτές τις
εντυπώσεις; Εντοπίστε τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Ποιες
μνήμες ξυπνούν στο μυαλό του
Μανώλη καθώς αντικρίζει τη Σμύρνη;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Ποιες
άλλες φυλές /πολιτισμοί υπάρχουν στη Σμύρνη; Ποια εντύπωση σχηματίζει ο
αφηγητής για την κοινωνική ζωή της πόλης;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Εικόνες
και σκέψεις του Μανώλη :
►
στην
Αγία Φωτεινή
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
►
Στην
Ευαγγελική σχολή
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- «Τόνε βρήκα τον κυρ φατόρο …το χρήμα.» Στην παράγραφο αυτή ο συγγραφέας χρησιμο-
ποιεί εικόνες. Να εντοπίσετε τις εικόνες αυτές και να σχολιάσετε τι
πετυχαίνει με τη χρήση
τους.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Τι
έγινε τελικά με τη δουλειά στο
μαγαζί του Χατζησταυρή; Πώς ένιωσε
ο μικρός από το αποτέλεσμα;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- «
Ο αφηγητής έζησε στο χωριό του δύσκολα παιδικά και εφηβικά χρόνια, αλλά στη Σμύρνη είναι
ευτυχισμένος.» Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη αυτή; Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας με τη βοήθεια χωρίων του
αποσπάσματος.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Πώς παρουσιάζεται η ενηλικίωση του νεαρού παιδιού και
η απεξάρτηση από την οικογένειά του;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
- Σύμφωνα με το κείμενο ποιες ήταν οι αντιλήψεις της εποχής Α) για την ανατροφή των παιδιών;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Β) για τη μόρφωσή τους;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Να χαρακτηρίσετε τον πατέρα του
Μανώλη και να τεκμηριώσετε τους χαρακτηρισμούς σας με στοιχεία του
κειμένου.
- Αφηγηματικά στοιχεία του κειμένου. Να
τεκμηριώσετε με στοιχεία από το κείμενο.
1) Τρόποι
αφήγησης. Να τεκμηριώσετε με
στοιχεία από το κείμενο και να πείτε τι πετυχαίνει ο αφηγητής με τη χρήση του
καθενός: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2) Τύπος
αφηγητή:……………………………………, γιατί ……………………………………………………………………………………………………………….
3) Είδος
εστίασης:………………………………………, γιατί ……………………………………………………………………………………………………………….
4) Αφηγηματικός
χρόνος: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5) Γλώσσα
του κειμένου: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6) Ύφος του
κειμένου: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
7) Σχήματα
λόγου (τα εντοπίζουμε στο κείμενο)
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη, Διδώ Σωτηρίου
απόσπασμα από το μυθιστόρημα, Ματωμένα χώματα
ΠΡΟΤΑΣΗΠαρακάτω αναφέρω ενδεικτικά κάποια έργα της ίδιας συγγραφέως που πιθανά ενδιαφέρουν τους μαθητές αλλά και τους καθηγητές....
 |
 |  |
ΟΤΑΝ ΠΡΩΤΟΚΑΤΕΒΗΚΑ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
ΟΤΑΝ ΠΡΩΤΟΚΑΤΕΒΗΚΑ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ
ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ
ΘΕΜΑ:
Οι πρώτες εντυπώσεις του Μανόλη από τη Σμύρνη και η αίσθηση ανεξαρτησίας που δοκιμάζει απελευθερωμένος από την εξουσία του πατέρα και ξεκινώντας τη ζωή του εργαζομένου.
Οι πρώτες εντυπώσεις του Μανόλη από τη Σμύρνη και η αίσθηση ανεξαρτησίας που δοκιμάζει απελευθερωμένος από την εξουσία του πατέρα και ξεκινώντας τη ζωή του εργαζομένου.
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Οι πρωτόγνωρες εμπειρίες και τα συναισθήματα ενός εφήβου που περνά πρόωρα στην ενηλικίωση αρχίζοντας τη βιοπάλη.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Σεπτέμβρης ήταν του 1910… οι περαστικοί».
2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μόλις βγήκα… την καρδιά της».
3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Οι άνθρωποι στη Σμύρνη… το σουλάτσο».
4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τονε βρήκα τον κυρ φατόρο… για την πλερωμή».
5Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Όταν βγήκα έξω… δίχως να τρώω ξύλο».
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:
1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το άγχος της πρώτης εξόδου στη Σμύρνη.
2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ευχάριστες εντυπώσεις από τον περίπατο στην προκυμαία.
3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Περιήγηση στο Φραγκομαχαλά, προσκύνημα στην Αγία Φωτεινή και βόλτα στην αγορά.
4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Συμφωνία για εργασία στο μαγαζί του Χατζησταυρή.
5Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ευχάριστες εντυπώσεις από τη ζωή της πόλης και ο ενθουσιασμός της πρώτης βραδιάς.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ
Ενδοδιηγητικός-ομοδιηγητικός(διηγείται την ιστορία του) και η αφήγηση γίνεται με εστίασηεσωτερική(αφηγητής=πρόσωπα)
Ο αφηγητής συμμετέχει στην ιστορία που αφηγείται ως κεντρικός ήρωας.
Στην αφήγηση κυριαρχεί η προοπτική του ώριμου αφηγητή.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:
– Αφήγηση σε α’ πρόσωπο ( αφηγητής ομοδιηγητικός, εσωτερική εστίαση)
– Περιγραφή.
– Μονόλογοι.
– Διάλογοι.
– Σκέψεις του αφηγητή
Χρόνος:
- αναδρομική αφήγηση
- γραμμική με σύντομες αναδρομές
- προλήψεις
ΓΛΩΣΣΑ:
- Απλή δημοτική
- με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι περιέχει σε μεγάλο βαθμό το γλωσσικό ιδίωμα των Μικρασιατών Ελλήνων.
- στοιχεία της καθημερινής ομιλίας και πολλές ξένες λέξεις(αλληλεπίδραση γλωσσών, χωνευτήρι πολιτισμών):
- Τουρκικές (μαχαλάδες, αραμπάδες, ντάμι, μπόι, σάζι…)
- Ιταλικές (φράγκικος, σουλάτσο, τρούλος. καρότσες…)
- Γαλλικές (αντρέσσα, γλασσάδες…)
- Αγγλικές (ντρίλινο, τράμια…)
- Σλαβική (πρόγκηξε)
ΥΦΟΣ
Το ύφος είναι γλαφυρό, περιγραφικό, νοσταλγικό.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:
- Εικόνες
- Μεταφορές
- Παρομοιώσεις
- Προσωποποιήσεις
- Ασύνδετο
- Πολυσύνδετο
ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
– Πρωταγωνιστεί η Σμύρνη των τελευταίων χρόνων πριν από την Καταστροφή.
– Κυριαρχούν οι ζωηρές εντυπώσεις του εφήβου, η χαρά και η μαγεία της πρώτης επαφής με το χώρο και τους ανθρώπους.
Τα ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ και οι ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ του αφηγητή μόλις φτάνει στη Σμύρνη:
- φόβος, δειλία (αρχικά): «σκιάχτηκα», «σαν ξεριζωμένο δεντρί», «έριχνα φοβισμένες ματιές»
- θαυμασμός, έκπληξη (στη συνέχεια): «δεν ήξερα τι να πρωτοδώ και τι να πρωτοχαρώ;Τη θάλασσα; Τα βαποράκια; (…) Ή όλον εκείνο το χαρωπό, ξέγνοιαστο κόσμο που μπαινόβγαινε με σαματά στις λέσχες και στα καφενεία κι έμοιαζε να ζει πανηγύρι; Κι όχι μια μικρή καθημερινή μέρα δουλειάς!»
- αίσθηση ελευθερίας: «δεν είχα να δώσω λόγο σε κανέναν κι ήμουνα για πρώτη φορά αυτεξούσιος, και τότες μ’ έπιασε τρελή χαρά»
- χαρά (μετά τη συμφωνία με τον κυρ Μιχαλάκη να δουλέψει): «Όταν βγήκα έξω πετούσα από χαρά (…) Τώρα μπορούσα να χαρώ τη μέρα μου, την πρώτη και μοναδική λεύτερη και ξέγνοιαστη μέρα της ζωής μου»
- όλοι μιλούν ελληνικά (και οι Τούρκοι, κι οι Λεβαντίνοι, κι οι Εβραίοι και οι Αρμεναίοι), αλλά στον Φραγκομαχαλά τα καταστήματα έχουν ξενικό ονόματα
Ο ήρωας αρχικά «σκιάζεται», γιατί βρίσκεται «μονάχος» σε μια μεγάλη πολιτεία. Νιώθει σαν «ξεριζωμένο δεντρί», μη μπορώντας να συνηθίσει τη μοναξιά και την ανωνυμία της μεγαλούπολης και τις φωνές του απρόσωπου πλήθους. Γρήγορα βρίσκει θάρρος και αυτοπεποίθηση, ενώ νιώθει χαρά για τα καινούρια ρούχα και τα παπούτσια του. Η ζωντάνια και η ομορφιά του πρωτόγνωρου τοπίου του προκαλούν κατάπληξη και απορροφούν τις αισθήσεις του.
Μαγεμένος, θαμπωμένος, χαρούμενος, ελεύθερος, χάνεται μέσα στο πλήθος. Μεταμορφωμένος, θέλει να τα δει όλα και αρχίζει να ονειρεύεται.
Οι ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ του αφηγητή. Θυμάται:
- τα μαθήματα του δασκάλου Π. Λαρίου από το βιβλίο «Χρηστοήθεια»
- τις ιστορίες του Χρίστου του οργανοπαίκτη για την ομορφιά της Σμύρνης
- την επίσκεψη με τη μάνα του στην εκκλησία, όταν ήταν μικρός και το πελώριο μάτι του Θεού
- τη φτώχεια, τη χαμηλή κοινωνική θέση και τον ξυλοδαρμό από τον πατέρα του («εδώ στη Σμύρνη θα μπορούσα να κάνω όνειρα, δίχως να τρώω ξύλο», «Κυρ δάσκαλε, να με συμπαθάς. Αεροκοπανιτζή δεν τονε θέλω τον υγιό μου. Εμείς είμαστε ρεσπέρηδες(=αγρότες), και χρειαζούμαστε χέρια».
ΦΥΛΕΣ, ΕΘΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ της Σμύρνης:
- Έλληνες,
- Τούρκοι,
- Εβραίοι,
- Λεβαντίνοι (Ευρωπαίοι)
=
- Έντονη κοινωνική ζωή
- Κοσμοπολίτικος χαρακτήρας
- Πολυεθνικό-πολυπολιτισμικό περιβάλλον
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1Η Ομάδα
Ον/μα:
1η ενότητα: «Σεπτέμβρης ήταν του 1910… οι περαστικοί».
Αφού μελετήσετε την 1η ενότητα του κειμένου να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την ενότητα
- Ποιους αφηγηματικούς τρόπους εντοπίζετε στην ενότητα αυτή (Αφήγηση, Περιγραφή, Μονόλογοι, Διάλογοι, Σκέψεις του αφηγητή); Να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα που θα βρείτε.
- Εντοπίστε χωρία όπου υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν ή πρόληψη.
- Εντοπίστε λέξεις ή φράσεις από το κείμενο που αποτελούν ιδιωματισμούς της Μικράς Ασίας ή ξένο λεξιλόγιο Τουρκικές, Ιταλικές, Γαλλικές ,Αγγλικές, Σλαβική .
- Βρείτε δύο εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στην ενότητα αυτή.
- Ποια συναισθήματα του Αφηγητή κυριαρχούν στην ενότητα αυτή;
2η Ομάδα
Ον/μα:
2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μόλις βγήκα… την καρδιά της».
Αφού μελετήσετε την 2η ενότητα του κειμένου να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την ενότητα
- Ποιους αφηγηματικούς τρόπους εντοπίζετε στην ενότητα αυτή (Αφήγηση, Περιγραφή, Μονόλογοι, Διάλογοι, Σκέψεις του αφηγητή); Να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα που θα βρείτε.
- Εντοπίστε χωρία όπου υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν ή πρόληψη.
- Εντοπίστε λέξεις ή φράσεις από το κείμενο που αποτελούν ιδιωματισμούς της Μικράς Ασίας ή ξένο λεξιλόγιο Τουρκικές, Ιταλικές, Γαλλικές ,Αγγλικές, Σλαβική .
- Βρείτε δύο εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στην ενότητα αυτή.
- Ποια συναισθήματα του Αφηγητή κυριαρχούν στην ενότητα αυτή και ποιες αναμνήσεις ξυπνούν στο μυαλό του , όταν αντικρίζει την πολιτεία ;
3η Ομάδα
Ον/μα:
3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Οι άνθρωποι στη Σμύρνη… το σουλάτσο».
Αφού μελετήσετε την 3η ενότητα του κειμένου να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την ενότητα
- Ποιους αφηγηματικούς τρόπους εντοπίζετε στην ενότητα αυτή (Αφήγηση, Περιγραφή, Μονόλογοι, Διάλογοι, Σκέψεις του αφηγητή); Να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα που θα βρείτε.
- Εντοπίστε χωρία όπου υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν ή πρόληψη.
- Εντοπίστε λέξεις ή φράσεις από το κείμενο που αποτελούν ιδιωματισμούς της Μικράς Ασίας ή ξένο λεξιλόγιο Τουρκικές, Ιταλικές, Γαλλικές ,Αγγλικές, Σλαβική
- Βρείτε δύο εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στην ενότητα αυτή
- Ποια συναισθήματα του Αφηγητή κυριαρχούν στην ενότητα αυτή και ποιες αναμνήσεις ξυπνούν στο μυαλό του , όταν αντικρίζει την πολιτεία ;
4η Ομάδα
Ον/μα:
4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Τονε βρήκα τον κυρ φατόρο… για την πλερωμή».
Αφού μελετήσετε την 4η ενότητα του κειμένου να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την ενότητα
- Ποιους αφηγηματικούς τρόπους εντοπίζετε στην ενότητα αυτή (Αφήγηση, Περιγραφή, Μονόλογοι, Διάλογοι, Σκέψεις του αφηγητή); Να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα που θα βρείτε.
- Εντοπίστε χωρία όπου υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν ή πρόληψη.
- Εντοπίστε λέξεις ή φράσεις από το κείμενο που αποτελούν ιδιωματισμούς της Μικράς Ασίας ή ξένο λεξιλόγιο Τουρκικές, Ιταλικές, Γαλλικές ,Αγγλικές, Σλαβική .
- Βρείτε δύο εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στην ενότητα αυτή.
- Ποιες εντυπώσεις προκαλούνται στον ήρωα όταν βρίσκεται στο μαγαζί του Χατζησταυρή; Πώς περιγράφεται ο Χατζησταυρής;
5η Ομάδα
Ον/μα:…
5Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Όταν βγήκα έξω… δίχως να τρώω ξύλο».
Αφού μελετήσετε την 5η ενότητα του κειμένου να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για την ενότητα
- Ποιους αφηγηματικούς τρόπους εντοπίζετε στην ενότητα αυτή (Αφήγηση, Περιγραφή, Μονόλογοι, Διάλογοι, Σκέψεις του αφηγητή); Να δώσετε ένα παράδειγμα για τον καθένα που θα βρείτε.
- Εντοπίστε χωρία όπου υπάρχει αναδρομή στο παρελθόν ή πρόληψη.
- Εντοπίστε λέξεις ή φράσεις από το κείμενο που αποτελούν ιδιωματισμούς της Μικράς Ασίας ή ξένο λεξιλόγιο Τουρκικές, Ιταλικές, Γαλλικές ,Αγγλικές, Σλαβική .
- Βρείτε δύο εκφραστικά μέσα που υπάρχουν στην ενότητα αυτή.
- Ποια συναισθήματα κατακλύζουν τον αφηγητή στην ενότητα αυτή;
6η Ομάδα
Ον/μα:
| 1.Ποιες μνήμες ξυπνούν στο μυαλό του αφηγητή καθώς αντικρίζει τη μεγάλη πολιτεία; |
…
2. Ποιες φυλές, έθνη, και πολιτισμοί αναφέρονται στο κείμενο; Πώς περιγράφεται η κοινωνική ζωή της πόλης;
3. Πώς περιγράφεται η ζωή του αφηγητή στο χωριό ( εντοπίστε αντίστοιχα χωρία από το κείμενο).
4. Δίνοντας χωρία από το κείμενο, επιβεβαιώστε την άποψη ότι στη Σμύρνη ο αφηγητής αισθάνεται ευτυχισμένος.
ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
- Υποθέστε ότι είστε ο Μανόλης και στέλνετε μια επιστολή στη μητέρα, στην οποία εξιστορείτε τις πρώτες σας εντυπώσεις από τη Σμύρνη (100-150 λέξεις).
- Υποθέστε ότι είστε ο Μανόλης και γράφετε στο ημερολόγιό σας τις πρώτες σας εντυπώσεις από τη Σμύρνη (100-150 λέξεις).
ΠΑΣΧΑ Τ’ ΑΠΡΙΛΗ ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΘΕΜΑ: Οι νοσταλγικές αναμνήσεις του αφηγητή από τα παιδικά του χρόνια, όταν περνούσε το Πάσχα στο χωριό του.
ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η ομορφιά των παιδικών αναμνήσεων συνδεδεμένων με πρόσωπα και εικόνες από παλαιότερες μορφές ζωής.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Απρίλης ήταν κάποτε… νοτισμένο χώμα».
2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Στο πατρικό μας… εκπαιδεύσεως».
3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μόλις πήγα… με επιμέλεια».
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:
1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι εντυπώσεις της διαδρομής και η άφιξη στο χωριό.
2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι ωραίες εμπειρίες από την παραμονή στο χωριό τις μέρες του Πάσχα.
3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι εντυπώσεις της επιστροφής έπειτα από πολύχρονη απουσία.
ΤΕΧΝΙΚΗ:
- α’ πρόσωπη αφήγηση.
- Το διήγημα είναι αυτοβιογραφικού χαρακτήρα.
- Υπάρχουν δύο χρονικά επίπεδα της αφήγησης, του παρελθόντος και του παρόντος.
- Η αφήγηση γίνεται από την οπτική γωνία του ώριμου αφηγητή.
- Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος (Απρίλης) λειτουργεί ως αφορμή της μνημονικής ανάκλησης του παρελθόντος από τον αφηγητή
ΤΟΝΟΣ: Νοσταλγικός, απολογητικός.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:
- Περιγραφή.
- Αφήγηση.
- Σχόλια του αφηγητή.
- Διάλογοι.
ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική, καλοδουλεμένη και εκφραστική, με λίγες λόγιες λέξεις και εκφράσεις. Οι προτάσεις είναι σύντομες, η σύνταξη παρατακτική. Στο λεξιλόγιο κυριαρχούν τα ουσιαστικά.
ΥΦΟΣ: Πυκνό, απλό με τόνους νοσταλγικούς και διάθεση απολογητική.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:
- Εικόνες.
- Μεταφορές.
ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
- Παρουσιάζει με απλότητα και ευαισθησία τις πολύτιμες αναμνήσεις από πρόσωπα και πράγματα της παιδικής ηλικίας, την αξία των οποίων συνειδητοποιεί κανείς ωριμάζοντας.
- Πλούτος συναισθημάτων όπως χαρά, τρυφερότητα, αγάπη, νοσταλγία, αλλά και θλίψη, πίκρα, μεταμέλεια.
- Γίνεται επίμονη αναφορά και σε μια εμπειρία που σχετίζεται με τους ανθρώπους που έχουν ζήσει στη μεθόριο.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ : " ΠΑΣΧΑ Τ' ΑΠΡΙΛΗ" - ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Ποια συναισθήματα είχε ο αφηγητής κάθε φορά που πήγαινε στο χωριό του για το Πάσχα και πού οφείλονται αυτά;
Μονάδες 6
2. α) O αφηγητής έχει κρατήσει στη μνήμη του όλες εκείνες τις εμπειρίες του χωριού του που απολάμβανε μέσω των αισθήσεων. Βρείτε τις οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές κ.λπ. εικόνες του κειμένου.
β) Να δώσετε έναν διαφορετικό τίτλο στο απόσπασμα.
Μονάδες 6
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ : Επιλέξτε ένα από τα δύο θέματα (περίπου 200 λέξεις).
1. Γράφεις στο ιστολόγιο του σχολείου σου ένα άρθρο για ένα πασχαλινό έθιμο του τόπου σου που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
2. Φαντάσου ότι ζεις στο εξωτερικό και επιστρέφεις για Πάσχα στο χωριό σου. Γράψε στο ημερολόγιό σου μια σελίδα με τα συναισθήματα και τις προσδοκίες σου γι΄αυτή την επιστροφή. ΜΟΝΑΔΕΣ 8
https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-89955892
β) Να εντοπίσετε στο κείμενο εικόνες που περιγράφουν την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ιουλία.
Μονάδες 6
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ : Επιλέξτε ένα από τα δύο θέματα (περίπου 150 -200 λέξεις).
1.Ο Γερμανός συγγραφέας Μπέρτολντ Μπρέχτ έγραψε :“Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει.”. Να σχολιάσετε την άποψη αυτή λαμβάνοντας υπόψη τη στάση της Ιουλίας.
2. Γράψτε ένα διαφορετικό τέλος της ιστορίας, όπου η Ιουλία ορθώνει το ανάστημά της απέναντι στον εργοδότη της και διεκδικεί τα δικαιώματά της.
https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-89955892
ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ : " ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ " - ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Ποια φάρσα έστησε ο αφηγητής στην Ιουλία και ποιες δικαιολογίες χρησιμοποίησε για να τη στηρίξει ;
Μονάδες 6
2α) Να χωρίσετε το κείμενο σε δύο ενότητες και να δώσετε για καθεμιά έναν πλαγιότιτλο.
β) Να εντοπίσετε στο κείμενο εικόνες που περιγράφουν την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ιουλία.
Μονάδες 6
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ : Επιλέξτε ένα από τα δύο θέματα (περίπου 150 -200 λέξεις).
1.Ο Γερμανός συγγραφέας Μπέρτολντ Μπρέχτ έγραψε :“Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει.”. Να σχολιάσετε την άποψη αυτή λαμβάνοντας υπόψη τη στάση της Ιουλίας.
2. Γράψτε ένα διαφορετικό τέλος της ιστορίας, όπου η Ιουλία ορθώνει το ανάστημά της απέναντι στον εργοδότη της και διεκδικεί τα δικαιώματά της.
Μονάδες 8
" 'Ενας αριθμός" στο θέατρο της ΕΡΤ
Ένας αριθμός, Α.Τσέχωφ-Φύλλο εργασίας
ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
http://2gymnelveniz.blogspot.com/2018/01/blog-post_16.html
Μετά τον σχολιασμό του διηγήματος του Άντον Τσέχωφ ΄΄Ένας αριθμός΄΄ οι μαθητές του Β2 Φανούρης Κωστόπουλος, Μπαλωμενάκη Σοφία και Κατσαρός Ηλίας προτείνουν, ως άσκηση δημιουργικής γραφής, ένα διαφορετικό τέλος για το επεισόδιο μεταξύ του εργοδότη και της δασκάλας. Η δε Μανιατάκη Μαρία μπαίνει στη θέση της Ιουλίας και εξομολογείται το συμβάν στο ημερολόγιό της. Άραγε η Ιουλία πήρε το μάθημά της;
Σμαράγδη Γαλημιτάκη
Σμαράγδη Γαλημιτάκη
ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ-
Προτάσεις για διαφορετικό τέλος
Βγαίνοντας
από το γραφείο του εργοδότη η Ιουλία σκέφτηκε:
-Αλήθεια είμαι
τόσο άβουλη; Αυτό θα αλλάξει!
Αποφασισμένη
πήγε στο σπίτι της και κουρασμένη ξάπλωσε
να κοιμηθεί, αλλά η σκέψη της αλλαγής δεν την άφηνε. Τότε σηκώθηκε απ'
το κρεβάτι και είπε :
-Αυτό ήταν θα
αλλάξω!
-Τι θα αλλάξεις;
Είπε κάποιος που ήταν μαζί της στο δωμάτιο αλλά δεν τον έβλεπε.
Η Ιουλία
γυρνάει αλλά κανείς δεν ήταν στο δωμάτιο.
-Έλα Παναγία
μου! Τώρα ακούω και φωνές!
-Εγώ πάντα
μιλούσα, εσύ ποτέ δεν με άκουγες!
-Ποιος είσαι, σε
ξέρω;
-Χαχαχα! Η συνείδησή σου είμαι χαζούλα,
όμως πάντοτε ήσουν τόσο ντροπαλή, τόσο σεμνή, που ποτέ δεν άκουγες τις σκέψεις σου αλλά μόνο
υπάκουες!
-Και τώρα πώς σε
ακούω;
-Τώρα σοβάρεψες
και θέλεις να αλλάξεις, αλλά χωρίς τις συμβουλές μου δεν θα μπορέσεις.
Λίγο καιρό αργότερα ο εργοδότης πήγε για
διακοπές στο εξωτερικό και η Ιουλία για ένα μήνα δούλεψε σε άλλο σπίτι. Όταν
μπήκε στο γραφείο για την πληρωμή, άκουσε, ίσως για πρώτη φορά, τη συνείδησή της:
-Τώρα κάνε αυτά
που είπαμε!
-Εντάξει!
-Γεια σας,
δεσποινίς Ιουλία, φαντάζομαι ήρθατε για
την πληρωμή.
-Ναι, απάντησε
χωρίς δισταγμό.
-Λοιπόν, έχουμε
και λέμε, πληρωμή ενός μήνα 20...
-40!
-Πώς είπατε,
αγαπητή μου;
-40 ρούβλια όχι
20!
-Χμ... εδώ λέει
20...
-Και εγώ γράφω
εδώ 40!,λέει και βγάζει ένα σημειωματάριο από το
τσαντάκι της.
Πάμε παρακάτω, λέει.
-Ωραία εμ...Τα
παιδιά έχασαν μια ζακέτα μείον...
-Τη ζακέτα την
βρήκαμε παρατημένη σε ένα παγκάκι στο πάρκο.
-Τότε όχι μείον
ρούβλια, αλλά δανείστηκες 7 ρούβλια από εμένα τις προάλλες.
-Έχετε δίκιο τα
δανείστηκα.
-Οπότε -7
ρούβλια απομένουν 33! Το σπίτι όμως ήταν σκονισμένο!
-Η σκόνη κάθεται
ξανά στα έπιπλα, τι να κάνω να είμαι πίσω από την σκόνη;
-Εμ...
- Εξάλλου με
έχετε προσλάβει για δασκάλα και όχι για καθαρίστρια!
-Έχετε δίκιο. Οπότε
ορίστε τα 33 ρούβλια σας.
-Σας ευχαριστώ,
καλή σας μέρα!, λέει και βγαίνει έξω.
-Τόσο δύσκολο
ήταν;, ρώτησε η γνώριμη πια φωνή.
-Καθόλου, ίσα
ίσα ένοιωσα ωραία που βρήκα το δίκιο μου!
Αυτά διηγήθηκε ο δεύτερος εργοδότης
στον πρώτο κι εκείνος αναρωτήθηκε αν μιλούσαν για την ίδια Ιουλία. Τόσο μεγάλη
αλλαγή!
Φανούρης Κωστόπουλος B2
H επόμενη μέρα ήταν Κυριακή, που σήμαινε ότι η Ιουλία είχε ρεπό.
Όπως σε κάθε ρεπό της έτσι και σήμερα βγήκε έξω να συναντηθεί με την οικογένειά
της και να ξεφύγει λίγο από την
καθημερινότητα. Συναντήθηκε λοιπόν με τους δικούς της δίνοντάς τους τα μισά από
τα ρούβλια που είχε εισπράξει από τον εργοδότη της και έφυγε. Η ώρα ήταν πολύ
νωρίς και σκέφτηκε να πάει να πιει ένα καφέ στην γωνία πιο κάτω. Εκεί συναντήθηκε
με κάτι παλιές της φίλες και κάθισαν μαζί. Λέγοντας η κάθε μια τα δικά της νέα
η ώρα πέρασε. Τότε όμως ήταν που η κατάσταση ξέφυγε! Το ένα σφηνάκι από εδώ, το
άλλο από εκεί η Ιουλία μέθυσε! Με το κεφάλι
της να βουίζει από το πολύ ποτό γύρισε σπίτι.
Ήταν μεσάνυχτα οπότε οι φωνές και τα
τραγούδια της ξύπνησαν τον εργοδότη της. Έτσι λοιπόν, κατεβαίνοντας τις σκάλες
του σπιτιού με τις πολύχρωμες πυτζάμες του και το μπλε χαριτωμένο σκουφάκι του,
άρχισε να φωνάζει ‘’Κλέφτες, κλέφτες’’ νομίζοντας ότι του κλέβουν το σπίτι.
Όταν όμως αντίκρισε την Ιουλία σε αυτήν την κατάσταση έτριβε τα μάτια του μήπως
και ονειρευόταν. Αλλά πού!
Την επόμενη μέρα η Ιουλία θυμόταν αμυδρά
την χτεσινή μέρα. Όταν ο εργοδότης της την κάλεσε στο γραφείο του, ένιωσε ένα
κόμπο στο στομάχι της. Άρχισε να της λέει τα καμώματά της κι η Ιουλία άρχισε να
κοκκινίζει από την ντροπή που ένιωθε. Και τότε της λέει ο εργοδότης της
αυστηρά: ‘’Δεν θέλω να σε ξαναδώ σε αυτά τα χάλια. Να ξαναγίνεις όπως ήσουν δειλή, ντροπαλή και ό,τι άλλο
ήσουν πριν. Όσα είπα τα παίρνω πίσω. Άβουλη και πάλι άβουλη!’’ Με το κεφάλι σκυφτό
η Ιουλία έγνεψε καταφατικά και έφυγε.
Μπαλωμενάκη Σοφία Β2
Η Ιουλία, όταν είδε τον εργοδότη
της να της μετράει 11 ρούβλια, διαμαρτυρήθηκε. Συγκεκριμένα, δεν δέχτηκε
καθόλου τα χρήματα. Αντίθετα ζήτησε και το υπόλοιπο του μισθού της, διαφορετικά
δεν ήθελε να πληρωθεί καθόλου.
-Προτιμώ να μην πληρωθώ, παρά να
δεχτώ αυτήν την αμυδρή αμοιβή που δεν ανταποκρίνεται στην εργασία που σας έχω
προσφέρει!
- Ε! Τι να κάνουμε; Άμα το
προτιμάς έτσι, εμένα δεν με πειράζει καθόλου. Λοιπόν σου δίνω μια τελευταία
ευκαιρία να πάρεις τα χρήματα από το τραπέζι, αλλιώς χάθηκαν οι δύο μήνες
εργασίας.
- Ας χάθηκαν! Έτσι κι αλλιώς αυτά
τα χρήματα είναι λιγότερα κι από έναν μήνα.
- Ναι, μόνο που δεν ευθύνομαι εγώ
γι’ αυτό.
- Και τότε ποιος ευθύνεται;
- Εσύ!
- Εγώ;
- Ναι, εσύ. Αν δεν έκανες τόσες
ζημιές στο σπίτι, δεν θα σου μείωνα το μισθό.
- Σιγά τις ζημιές!
- Σοβαρά μιλάς τώρα; Σου
φαίνονται λίγα αυτά που έχεις κάνει; Έχεις διαλύσει όλο το σπίτι! Οι ζημιές που
έχεις κάνει στοιχίζουν πολύ περισσότερο από το μισθό σου.
- Ε τότε να σταματήσω να δουλεύω
εδώ.
- Κάνε ό,τι θες. Λοιπόν, ρωτώ για
τελευταία φορά. Θα πάρεις τα λεφτά ή όχι;
- Όχι!
Η Ιουλία σηκώθηκε αμίλητη, αφήνοντας
να φανεί ο θυμός της και κλείστηκε στο δωμάτιό της, όπου παρέμεινε μέχρι το
πρωί.
Την επόμενη μέρα, χωρίς δεύτερη σκέψη, μάζεψε τα λίγα της
πράγματα, τα έβαλε βιαστικά μέσα στη βαλίτσα της και προχώρησε στην κουζίνα. Η
οικογένεια την ώρα εκείνη έπαιρνε το πρωινό της. Κοντοστάθηκε, τους κοίταξε
όλους στα μάτια και είπε μόνο μια φράση.
-Λυπάμαι που ήρθαν έτσι τα
πράγματα. Αντίο.
Βγήκε έξω στο δρόμο. Περπατούσε
με αισιοδοξία. Κάτι της έλεγε πως σύντομα θα έβρισκε καλύτερη δουλειά.
Κατσαρός Ηλίας Β2
2ο Γυμνάσιο Ελ. Βενιζέλου Σχολικό
έτος 2017-2018
Μόσχα,
10 Δεκεμβρίου 1898
Αγαπημένο
μου ημερολόγιο,
Σήμερα θα
μπορούσα να πω ότι ήταν μία από τις χειρότερες ημέρες της ζωής μου. Ένιωσα
αμήχανη, άβουλη και ανήμπορη να υπερασπιστώ τα δικαιώματά μου και τα θέλω μου.
Όλα
ξεκίνησαν, όταν ο εργοδότης μου με φώναξε στο γραφείο του για να μου δώσει το
μισθό μου. Τι να πρωτοπώ! Άρχισε να μου αφαιρεί το μισθό μου χωρίς έλεος και
ντροπή. Ήταν επιθετικός και συνέχεια μου χρέωνε πράγματα μόνο και μόνο για να
μου δώσει όσα λιγότερα χρήματα μπορούσε. Και εγώ απέναντι του χωρίς να απαντάω,
δεχόμουνα αυτά που μου έλεγε και συμφωνούσα μαζί του σαν ένας άνθρωπος χωρίς
προσωπικότητα και λόγο.
Όμως τα
πράγματα ξαφνικά άλλαξαν όταν το αφεντικό μου άρχισε να περπατάει όλο νεύρα στο
γραφείο και φωνάζοντας να μου λέει: '' Μα τι κάνεις; Γιατί τα δέχεσαι όλα αυτά
χωρίς να αντιδράς; Εγώ τόση ώρα σε κλέβω και εσύ αποδέχεσαι τα πάντα χωρίς να
παίρνεις καμία πρωτοβουλία. Ορίστε τα χρήματά σου και όλα αυτά ήταν ένα
παιχνίδι για να σου τονίσω ότι πρέπει να διεκδικείς αυτά που σου ανήκουν χωρίς
να σωπαίνεις.''
Αγαπημένο
μου ημερολόγιο, οφείλω να σου πω ότι μπορεί να ήταν μία από τις χειρότερες
μέρες μου, όμως πήρα ένα μεγάλο και διδακτικό μάθημα μέσα από αυτό το
περιστατικό. Πρέπει να γίνω πιο δυνατή, να αντιδρώ σε αυτά που με ενοχλούν, να
τολμώ και να διεκδικώ αυτά που δικαιούμαι. Να γίνω μια άλλη Ιουλία.
Αύριο
κιόλας θα ζητήσω άδεια να πάω να δω την οικογένειά μου που μου έχει λείψει!
Καληνύχτα,
Ιουλία
Μαρία
Μανιατάκη Β2 Σχολικό
έτος 2017-2018
Δραστηριότητες
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/kse1sek/ss-7414754
Ένας αριθμός, Α.Τσέχωφ-Φύλλο εργασίας
Ένας αριθμός, Α.Τσέχωφ-Φύλλο εργασίας
Δραστηριότητες
- Στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.scribd.com/doc/252254558/Untitled?secret_password=qzu0ZKOKWYhOKmQ77wiY#from_embed μπορούμε να διαβάσουμε και άλλα διηγήματα του Τσέχωφ. Επιλέγουμε τα διηγήματα Ψυχούλακαι Αίσιο τέλος. Θυμόμαστε και το διήγημα Ο Βάνκας από το βιβλίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου. Ποιες πληροφορίες μπορούμε να αντλήσουμε για τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Ρωσία του 19ου αώνα και για τη θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή; Συγκεντρώνουμε επίσης τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του διηγήματος.
- Ποια είναι τα θεματικά κέντρα του διηγήματος και πώς σχετίζεται ο τίτλος με το περιεχόμενο του διηγήματος;
- Να βρείτε τους αφηγηματικούς τρόπους του διηγήματος και να γράψετε μία παράγραφο για τον βασικό αφηγηματικό τρόπο, αιτιολογώντας την επιλογή του Τσέχωφ.
- Να παρουσιάσετε τις προσωπικότητες της Ιουλίας και του εργοδότη, δίνοντας έμφαση στις ψυχικές τους διακυμάνσεις.
- Στις σελίδεςhttps://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B1_%CE%9A%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CE%B5%CE%B2%CE%B1 καιhttp://news247.gr/eidiseis/koinonia/to-sygklonistiko-vinteo-me-thn-kwnstantina-kouneva-poy-prepei-na-deis.4389367.html διαβάστε τις πληροφορίες για την Κωνσταντίνα Κούνεβα και παρακολουθήστε το βίντεο. Να συγκρίνετε τη στάση της Κ.Κούνεβα με τη στάση της Ιουλίας. Ποιες διαφορές μπορείτε να εντοπίσετε ανάμεσα στις δύο γυναίκες;
- Να δώσετε ένα διαφορετικό τέλος στο διήγημα.
- Να γράψετε έναν διάλογο ανάμεσα σε μια γυναίκα εργαζόμενη και σε έναν εργοδότη που εκτυλίσσεται στη σύγχρονη εποχή, δίνοντας έμφαση στην εκμετάλλευση των εργαζομένων και στην παραβίαση των δικαιωμάτων τους.
- Γράψτε ξανά το διήγημα του Τσέχωφ από την οπτική γωνία των μαθητών της κυρίας Ιουλίας που παρακολουθούν τη συζήτηση ανάμεσα στον πατέρα τους και τη δασκάλα τους.
- Διαβάστε το ποίημα του Μπρεχτ, Η απόφαση. Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, σύμφωνα με τους Τσέχωφ και Μπρεχτ;
Μπέρτολντ Μπρεχτ, «Η απόφαση»
Χρειάζονται πολλά, τον κόσμο για ν' αλλάξεις:
οργή κι επιμονή. Γνώση κ' αγανάκτηση.
Γρήγορη απόφαση, στόχαση βαθιά
ψυχρή υπομονή, κι ατέλειωτη καρτερία.
Κατανόηση της λεπτομέρειας και κατανόηση του συνόλου.
Μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς
την πραγματικότητα ν' αλλάξουμε.Aπό το θεατρικό έργο Η απόφαση (1930)[πηγή: Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα, μτφρ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο, Αθήνα 1978, σ. 36] - Παρακολουθήστε το βίντεο για το δικαίωμα της εργασίας και γράψτε ένα κείμενο για τους τρόπους με τους οποίους ένας εργαζόμενος μπορεί να διεκδικήσει τα δικαιώματα του στη σύγχρονη εποχή.
ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/kse1sek/ss-7414754
«Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα», Δ. Χατζή
Στο «Διπλό Βιβλίο»(1976), το αίτημα της καλύτερης ζωής οδήγησε τους ανθρώπους μακριά από τα σπίτια τους , στα εργοστάσια της Κεντρικής Ευρώπης, για να ζουν σε μικρά κλουβιά, με άθλιες συνθήκες δουλεύοντας αδιαμαρτύρητα, ασταμάτητα, σε χώρους που περισσότερο μοιάζουν με φυλακές. Ο Δ. Χατζής, απογοητευμένος και από τη μεταπολεμική κατάσταση στην Ελλάδα , αλλά κι από τη διαμορφωμένη κατάσταση στον κόσμο, που μοιραία οδηγούν στη σκλαβιά και στην εξαθλίωση τον καθημερινό άνθρωπο, εκφράζει τον πόνο του και πολύ χαρακτηριστικά παρουσιάζει τους «ηττημένους».
Το περιεχόμενο
Ο Κώστας, ένας φτωχός Έλληνας μετανάστης ζει και εργάζεται ως βιομηχανικός εργάτης στη Γερμανία, σε μια πολυάνθρωπη βιομηχανική πόλη, στη δεκαετία του 1960. Τα βράδια, τελειώνοντας τη δουλειά του στο εργοστάσιο ΑΟΥΤΕΛ που κατασκευάζει λάμπες αυτοκινήτων, περπατά στις μεγάλες λεωφόρους της πόλης και επιστρέφει μόνος και ξένος στο φτωχικό του δωμάτιο, στο σπίτι της Φράου Μπάουμ…
Ο τίτλος:
- «Μάιος 1828. Στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας, εμφανίστηκε ξαφνικά ένας παράξενος άγνωστος νεαρός…
- Ήταν ρακένδυτος, με δυσκολία περπατούσε και με δυσκολία μιλούσε…
- Κρατούσε ένα μόνο γράμμα, που εξηγούσε λίγα πράγματα για τον ίδιο και ήξερε να γράφει μόνο το όνομά του: Κάσπαρ Χάουζερ.
- Φαινότανε δηλαδή πως είχε ζήσει χωρίς τους ανθρώπους, µακριά τους – δεν είχε µιλήσει µε τους ανθρώπους, δεν τους ήξερε. Κανένας δεν έµαθε πώς έζησε τόσα χρόνια, πού κρυβόταν…»
Είδος: μυθιστόρημα, που ανήκει στο είδος του κοινωνικού ρεαλισμού: αντλεί τα θέματά του από κοινωνικά προβλήματα και φαινόμενα της εποχής του που τα επεξεργάζεται με τρόπο άμεσο και ρεαλιστικό. Η διάθεσή του είναι στοχαστική, καθώς διεισδύει στα γεγονότα προσπαθώντας να φωτίσει το κοινωνικό τους νόημα.
Ανάλυση
Χώρος: Στουτγκάρδη
Χρόνος: δεκαετία του ´60
Σκηνικές εικόνες:
α) Η επιστροφή στο σπίτι το βράδυ, μετά τη δουλειά στο εργοστάσιο.
β) Mπροστά στη βιτρίνα ενός καταστήματος.
γ) Περπατώντας στην πολύβουη λεωφόρο.
Θέματα που θίγονται
- Η γοητεία του τεχνολογικού εξοπλισμού
- Η απώλεια των ιδιαίτερων στοιχείων της προσωπικότητας του ανθρώπου (πολιτιστικά-εθνικά χαρακτηριστικά)
- Η αίσθηση μικρότητας και αδυναμίας απέναντι στον τεχνοκρατικό πολιτισμό
- Η αποξένωση των ανθρώπων, η διπλή μοναξιά (ξένος στο νέο περιβάλλον-ξένος και από τις ρίζες του), η δυσκολία-αδυναμία προσαρμογής.
Νοηματικές ενότητες / Eπιμέρους πλαγιότιτλοι
1η ενότητα: §1-2 «Για να πάω.. το μίνι λαμπιόνι»: Η μονοτονία της ζωής του αφηγητή και η χαμηλή εκτίμηση για τον εαυτό του.
2η ενότητα: §3-5 «Αφήνω το κατάστημα… της πολιτείας των ξένων»: Η μοναξιά του αφηγητή μέσα στο αφιλόξενο περιβάλλον.
Γλώσσα: Απλή, καθημερινή, άμεση γλώσσα λόγω της λαϊκής καταγωγής του πρωταγωνιστή. Ωστόσο, ο αφηγητής θέλει τον ήρωά του να διατυπώνει μ´ αυτόν τον τρόπο και βαθυστόχαστες σκέψεις.
Ύφος:γλαφυρό, λιτό, με ρεαλιστική παραστατικότητα, τόνος εξομολογητικός.
Σχήματα λόγου: Λιτά εκφραστικά μέσα που έχουν στόχο να δώσουν παραστατικότητα και ζωντάνια στον λόγο του Κώστα, με εικόνες, μεταφορές, παρομοιώσεις, αντιθέσεις, προσωποποιήσεις, ασύνδετο σχήμα.
Αφηγητής: Δραματοποιημένος. Συμμετέχει στα δρώμενα ως πρωταγωνιστής και αφηγείται σε α΄ γραμματικό πρόσωπο.
Αφηγηματικοί τρόποι:
- Αφήγηση(η εξιστόρηση της διαδρομής)
- Περιγραφή(απεικόνιση μεμονωμένων στιγμών, π.χ. η στάση στη βιτρίνα, η παραγωγή)
- Εσωτερικός μονόλογος(η α΄πρόσωπη έκφραση ιδεών, σκέψεων και συναισθημάτων, π.χ.οι σκέψεις του όταν φτάνει στη λεωφόρο.
- Απευθύνεται σε κάποιο συγγραφέα που σκοπεύει να γράψει την ιστορία του ήρωα (Και να φροντίσεις εσύ, κύριε συγγραφέα…), υπονοώντας μία συνομιλία μεταξύ ήρωα και συγγραφέα
Χρόνος: Χρονολογική- Γραμμική αφήγηση των γεγονότων, αφού όλα παρουσιάζονται με τη φυσική σειρά που έγιναν.Η παράθεση των σκέψεων του ήρωα προκαλεί κάποιες επιβραδύνσεις.
Κώστας: Ένας ήρωας κοινωνικά αποξενωμένος σε μια ξένη χώρα.
α) Οι λόγοι της μετανάστευσής του στη Γερμανία:
- Φτώχεια, ανεργία.
- Δύσκολες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα.
- Οι γονείς του έχουν πεθάνει,η αδελφή του έχει παντρευτεί μακριά από το χωριό τους, το πατρικό σπίτι είναι έρημο.
β) Η ζωή του στη νέα χώρα-χαρακτηρισμός:
- Είναι ο μοναδικός ήρωας και αφηγητής του κειμένου, ένα λαϊκό πρόσωπο
- Ζει μονότονα, χωρίς η ζωή του να παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον και αδυνατεί να προσαρμοστεί στους ρυθμούς ζωής της ξένης πόλης όπου εργάζεται
- Χάνει τους δεσμούς του με την πατρική γη. Το καφενείο και ο κινηματογράφος, οι μόνες κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχει, που δεν καλύπτουν την ανάγκη του για επικοινωνία
- Συνειδητοποιεί ότι χάνει σιγά σιγά τον εαυτό του και την εθνική του υπόσταση και ταυτότητα.
- Μοναξιά και απομόνωση στο δικό του μικρόκοσμο. Η αίσθηση της μοναξιάς που τον διακατέχει τον αναγκάζει να χαράξει ο ίδιος το πικρόχολο, γεμάτο αυτοσαρκασμό και αυτοπεριφρόνηση επίγραμμα της επιτύμβιας στήλης του.
- Νιώθει σαν το ασήμαντο «μικροβιάκι» μιας σταγόνας νερού. Η αυτοπεποίθησή του είναι χαμηλή, μια μονάδα χαμένη μέσα στο πλήθος των πολλών και των αγνώστων.Αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, αλλά νιώθει ανήμπορος να αντιδράσει, παγιδευμένος.
*Ο Κώστας στη Γερμανία / Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα:
- Και οι δύο βρέθηκαν σε μια ξένη χώρα για διαφορετικούς λόγους.
- Ζουν άγνωστοι ανάμεσα σε αγνώστους.
- Αδυνατούν να επικοινωνήσουν στο νέο περιβάλλον, αφού δεν γνωρίζουν τη γλώσσα.
- Είναι και οι δύο μόνοι τους.Η χώρα που ζουν είναι γι’ αυτούς μια έρημη χώρα (έλλειψη επικοινωνίας, μοναξιά).
- Και για τους δύο η έννοια «πατρίδα» δεν καθορίζεται, είναι ασαφής. Δεν έχουν δεσμούς με την πατρική γη:
– Κώστας: Σαν να΄ναι το σπίτι μου εδώ, εδώ κι η πατρίδα μου, η καμιά μου πατρίδα.
– Κάσπαρ Χάουζερ: Μεγάλωσε στο δάσος σαν αγρίμι, δεν έχει σπίτι και πατρίδα.
Ο ΚΑΣΠΑΡ ΧΑΟΥΖΕΡ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ
Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα- Φύλλο εργασίας
1.Όλοι οι καλλιτέχνες επηρεάζονται τόσο από το ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι όσο και από τα ίδια τα βιώματά τους. Να αναζητήσετε στο διαδίκτυο τη βιογραφία του Δ. Χατζή και να καταγράψετε ΜΟΝΟ τα στοιχεία εκείνα που πιστεύετε ότι έχουν άμεση σχέση με το έργο του.
2.Διαβάστε τα παράλληλα κείμενα και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις
Γκασμέντ Καπλάνι, Μικρό ημερολόγιο συνόρων
Δουλειά, δουλειά, δουλειά
Μετανάστης σημαίνει πολλά πράγματα. Αλλά προπαντός δουλειά. Στην ξενιτιά δεν πας για να κάνεις το μάγκα, αλλά για να μαζέψεις φράγκα. Θα κάνεις τα πάντα για να το πετύχεις. Θα κάνεις δυο και τρεις δουλειές τη μέρα, ανασφάλιστος, θα ρίξεις το μεροκάματο των ντόπιων, θα γίνεις απεργοσπάστης, αν χρειαστεί θα πουλάς κακομοιριά, για να αγγίξεις την καρδιά των εργοδοτών, μέχρι να καταλάβεις ότι πολλοί λίγοι τη διαθέτουν, θα στήνεσαι από τα χαράματα στην πλατεία Ομόνοιας, σαν βρόμικο άγαλμα που ξέχασαν να το πλύνουν τα συνεργεία του Δήμου. Θα κατοικείς σε τρώγλες, δέκα, δεκαπέντε, είκοσι άτομα μαζί, καταργώντας τη διαφορά ανάμεσα στην κατοικία και το γουρουνοστάσιο. Θα τρως ψωμί και αλάτι, θα τρως σκέτο ψωμί. Θα σε πιάνει ο ύπνος πάντα στο λεωφορείο από την εξάντληση και την αϋπνία. Θα μυρίζεις ιδρώτα σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου, γιατί δε θα έχεις χρόνο να πλυθείς αλλά και γιατί δε θα θέλεις να κάνεις το ντους για να μην πληρώνεις ρεύμα. Ο πιο διάσημος τσιγκούνης σε σύγκριση με σένα θα μοιάζει κουβαρντάς. Θα μετράς τα χρήματά σου όπως μετρά ο αναιμικός τις σταγόνες αίματος. Δε θα ξοδεύεις τίποτα, δε θα αγοράζεις τίποτα, θα ζεις με τα ελάχιστα των ελαχίστων, θα χορταίνεις μόνο μετρώντας τα χρήματα και ακούγοντας πως για σ ένα υπάρχει και άλλη δουλειά, και άλλη, και άλλη. Και ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβεις, θα νιώσεις πως οι δυνάμεις σου λιγοστεύουν, θα νιώσεις να σε χτυπά η αρθρίτιδα, θα αισθανθείς ύποπτους πόνους στα νεφρά, στην πλάτη, στην καρδιά. Θα είσαι τυχερός εάν προλάβεις την εγχείρηση. Πολλοί άλλοι δεν πρόλαβαν. Έφυγαν πάνω στη δουλειά, τους πλάκωσε κάποιος τοίχος, γιατί οι εργοδότες δεν πληρώνουν για μέτρα ασφαλείας. Γιατί καθώς είναι γνωστό ο μετανάστης πεθαίνει αθόρυβα, σαν τη μύγα…
Η γενιά της λάντζας
Η πρώτη γενιά των μεταναστών είναι η γενιά της λάντζας. Είναι εκείνη που τρώει όλη τη σαβούρα της ξενιτιάς, όλη την άρνηση, όλη την περιφρόνηση, όλο το φόβο. Είναι η γενιά της λάντζας, γιατί γι’ αυτή όλες οι δουλειές είναι καλές, αρκεί το στομάχι να γεμίζει και να μένει κάτι στην άκρη. Αυτά τα λεφτά που μένουν στην άκρη είναι η ανταμοιβή της, η θεραπεία της, η Γη της Επαγγελίας, το μεγάλο ψέμα, η υπόσχεση της επιστροφής. Είναι η γενιά που μιλά σπαστά, εκείνη που δε μιλά καθόλου, εκείνη που τρέμει την αστυνομία, εκείνη που τρέμει το βλέμμα του εργοδότη, που καταναλώνει τη μοναξιά στη σιωπή, που σκύβει ίσαμε το χώμα, που μαζεύει μαζί με τα λεφτά στην άκρη και μπόλικη μνησικακία .Η μνησικακία είναι το φρούριό της, όπου στεγάζει το φόβο της, την άρνηση των ντόπιων, την περιφρόνηση, την καταπίεση και τον εμπαιγμό του εργοδότη. Είναι η γενιά της λάντζας. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν έπιπλα στο σπίτι, εκτός και αν βρεθούν κάποια κοντά σε σκουπιδοτενεκέδες, όταν οι ντόπιοι εγκαταλείπουν τα παλαιά τους. Για τη γενιά της λάντζας δεν υπάρχουν διακοπές, δεν υπάρχουν καν γιορτές. Υπάρχει μόνο ένα πράγμα: δουλειά. Και το όνειρο της επιστροφής αγκαλιά με το όνειρο της παραμονής. Γιατί έτσι είναι η γενιά της λάντζας: σχιζοφρενής…
α.Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους όσοι αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για εργασία και τι είδους εργασία συνήθως βρίσκουν;
β. Πώς αντιμετωπίζουν οι ντόπιοι τον οικονομικό μετανάστη;
Γ. Πάρτε συνέντευξη από κάποιον που βίωσε ή βιώνει τη μετανάστευση και καταγράψτε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει καθώς επίσης και τα συναισθήματά του.
3.Στείλτε έναν γράμμα στον Κώστα, όπου θα του δίνετε κουράγιο να ανταπεξέλθει στη δραματική καθημερινότητά του.
4.Σχολιάστε το παρακάτω εικαστικό έργο του Βλάση Κανιάρη με θέμα τη μετανάστευση και την προσφυγιά. Ποιες πτυχές του φαινομένου θέλει να αναδείξει ο καλλιτέχνης;
5.Ποιος ήταν ο Κάσπαρ Χάουζερ;Πολλά έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί για τον μυστηριώδη αυτό νέο. Αναζητήστε πληροφορίες για τη συγκλονιστική αληθινή ιστορία του.Ποια κοινά γνωρίσματα ανάμεσα στον Κάσπαρ και τον Κώστα μπορείτε να εντοπίσετε.Ενδεικτική δικτυογραφία για τον Κάσπαρ Χάουζερ;www.e-telescope.gr καιwww.mixanitouxronou.gr/tag/kaspar-chaouzer/
6.Συμπληρώστε την ακροστιχίδα με μια λέξη ή φράση σχετική με το θέμα μας.
Μ
Ε
Τ
Α
Ν
Α
Σ
Τ
Η
Σ
7.Πολλά τραγούδια και ποιήματα έχουν γραφτεί για την μετανάστευση και γενικότερα για την ξενιτιά. Παρακάτω επιλέγουμε να παρουσιάσουμε δύο παραδείγματα.
Α) Αφού ακούσετε το παρακάτω τραγούδι και διαβάσετε τους στίχους, να εντοπίσετε κάποιες ομοιότητες με τον πρωταγωνιστή μας, τον Κώστα, όπως αυτός αφηγείται ένα κομμάτι από τη ζωή του στο έργο του Δ.Χατζή.
Σαν το μετανάστη», στίχοι: Λευτέρη Παπαδόπουλου, μουσική: Zulfi Livaneli.
https://www.youtube.com/watch?v=zJ5RWqDn0JM
Σαν τον μετανάστη στη δική σου γη
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει να ‘ρθει χαραυγή
μέρα νύχτα λύνεις δένεις την πληγή
κι όλα γύρω ξένα κι όλα πετρωμένα
και δεν ξημερώνει να ‘ρθει χαραυγή
Στράγγισε η ζωή σου που αιμορραγεί
κάθε ώρα τρόμος πόνος και κραυγή
και σ’ ακούν οι ξένοι κι ο αδερφός σωπαίνει
αχ δεν είναι άλλη πιο βαθιά πληγή
κάθε ώρα τρόμος πόνος και κραυγή
και σ’ ακούν οι ξένοι κι ο αδερφός σωπαίνει
αχ δεν είναι άλλη πιο βαθιά πληγή
Σύρμα κι άλλο σύρμα και χοντρό γυαλί
μάτωσε ο ήλιος την ανατολή
κλαις κι αναστενάζεις αχ ξενιτιά φωνάζεις
μα η ελπίδα μαύρο κι άπιαστο πουλί.
μάτωσε ο ήλιος την ανατολή
κλαις κι αναστενάζεις αχ ξενιτιά φωνάζεις
μα η ελπίδα μαύρο κι άπιαστο πουλί.
Β) Οι γονείς είναι οι πρώτοι που λυπούνται όταν φεύγουν τα παιδιά τους μακριά.Το παρακάτω παραδοσιακό τραγούδι το αποδεικνύει. Σας προκαλεί κάποια συναισθήματα ακούγοντάς το και αν ναι, ποια είναι αυτά?
https://www.youtube.com/watch?v=EY38Myqn1Dg
ΤΖΙΒΑΕΡΙ (=ΘΗΣΑΥΡΟΣ)
Αχ! Η ξενιτιά το χαίρεται
Τζιβαέρι μου Το μοσχολούλουδο μου σιγανά και ταπεινά Αχ! Εγώ ήμουνα που το ‘στειλα Τζιβαέρι μου Με θέλημα δικό μου σιγανά πατώ στη γη |
Αχ! Πανάθεμά σε ξενιτιά
Τζιβαέρι μου Εσέ και το καλό σου σιγανά και ταπεινά
Αχ! Που πήρες το παιδάκι μου
Τζιβαέρι μου και το ‘κανες δικό σου σιγανά πατώ στη γη |
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΣΕ, ΜΟΙΡΑ ΜΟΥ, ΝΑ ΜΗ ΜΕ ΞΕΝΙΤΕΨΕΙΣ…
Γράφει η Μαρία Ν. Αγγέλη
Δρ. Κοινωνικής Λαογραφίας
Η Πολιτιστική Ομάδα του σχολείου μας φέτος ανέλαβε και υλοποίησε ένα Πολιτιστικό Πρόγραμμα με τίτλο:
«Παρακαλώ σε, μοίρα μου, να μη με ξενιτέψεις…»
Μετανάστες από και προς την Ελλάδα… του 20ου και 21ου αιώνα.
A) Η ΑΦΟΡΜΗΣΗ
12 Σεπτεμβρίου 2014
Συγκλονίζεται το πανελλήνιο από την υπεράνθρωπη προσπάθεια της 19χρονηςΝτοά από τη Συρία που κατάφερε να κρατήσει ζωντανό ένα κοριτσάκι στο ναυάγιο με τους παράνομους μετανάστες ανοιχτά της Κρήτης.Οι γονείς του κoριτσιού πνίγηκαν .Λίγο πριν χαθούν η μάνα με λυγμούς έδωσε το παιδί της στην Ντοά λέγοντας :
«Σε ορκίζω στο θεό να τη φυλάξεις σαν τα μάτια σου!»
Η Μάσα,το 17μηνο αγγελούδι σώθηκε. Η Ντοά ήταν ο φύλακας άγγελός του.
4 ημέρες και 3 νύχτες πάλευαν στα παγωμένα κύματα!
Αυτό το τραγικό ναυάγιο στην αρχή της σχολικής χρονιάς με συγκίνησε βαθύτατα ως άνθρωπο, ως μάνα…Μετανάστες. Ναυαγίων πλάσματα…
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ένα θέμα για έρευνα.
α) Η δημιουργία κινήτρου στους μαθητές:
Στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Γυμνασίου ανθολογούνται κείμενα που αναφέρονται στην αποδημία, τον καημό της ξενιτιάς, τους πρόσφυγες κλπ. Επέλεξα να διδάξω στη Β Τάξη ένα κείμενο με τίτλο: Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από τη Γερμανία.Το κείμενο είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη: Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της.
Η κεντρική ηρωίδα, η δεκατριάχρονη Κωνσταντίνα, με μια νοσταλγική διάθεση αναπολεί και αφηγείται τις πρώτες μέρες της ζωής της στο Άαχεν της Γερμανίας και τη γνωριμία της με το Γερμανικό σχολείο.Βρέθηκε εκεί με τους γονείς της, αποσπασμένους δασκάλους στην περιοχή. Η Κωνσταντίνα εντάσσεται εύκολα στο καινούριο περιβάλλον, διότι ως παιδί εκπαιδευτικών είναι περισσότερο ώριμη και προετοιμασμένη να δεχτεί αυτή την αλλαγή περιβάλλοντος.Δε νιώθει μειονεκτικά λόγω της εθνικής ή γλωσσικής διαφορετικότητας της από τη στιγμή που μπαίνει σε μια πολυπολιτισμική τάξη, όπου όλοι είναι διαφορετικοί αλλά αποδεκτοί.
Στη Β Γυμνασίου φοιτά ένας μαθητής από τη Μολδαβία.Ο Γκεόργκε Πασκάλ. Παρότρυνα τα παιδιά να πάρουν συνέντευξη από το συμμαθητή τους.Εκείνος πρόθυμα δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις των συμμαθητών του.
Τα παιδιά με πολλή προσοχή άκουσαν και μελέτησαν τις απαντήσεις του.Αυτή η συνέντευξη ήταν μια ιδιαίτερη εμπειρία, όπως δήλωσαν τα ίδια.Προσέγγισαν το θέμα της μετανάστευσης τόσο μέσα από τη Λογοτεχνία, όσο και από τη βιωμένη εμπειρία του Γκεόργκε από τη Μολδαβία!
Ακολουθώντας την αντίστροφη διαδρομή των δυο παιδιών, της Κωνσταντίνας και του Γκεόργκε, κατανόησαν εύκολα ότι η Ελλάδα είναι χώρα αποστολής και υποδοχής μεταναστών.
β) Η κινητοποίηση του φιλέρευνου πνεύματος :
Στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου ανθολογείται και το κείμενο:
«Δύο γράμματα της Χαράς»,από το έργο: Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60, εκδ. Ωκεανίδα 2001, του Θανάση Βαλτινού.
Στο έργο αυτό ο Θ. Βαλτινός αξιοποιεί ένα αυθεντικό υλικό: επιστολές μεταναστών, αποκόμματα εφημερίδων της εποχής κλπ., το οποίο αναδημιουργεί και ανασυνθέτει λογοτεχνικά.Τα κείμενά του αποδίδουν την ατμόσφαιρα και το κλίμα της δεκαετίας του ’60.Στα συγκεκριμένα δύο γράμματα της Χαράς, η Χαρά, ο άνδρας της και τα δυο παιδιά τους είναι οι υποθετικοί αποστολείς.
Πρόκειται για μια οικογένεια Ελλήνων μεταναστών στην Αφρική , στο Γιοχάνεσμπουρκ, τη δεκαετία του 1960.
Σε μια ερμηνευτική προσέγγιση του μαθήματος αναφερθήκαμε μεταξύ άλλων στα βασικά γνωρίσματα της ελληνικής κοινωνίας τη συγκεκριμένη δεκαετία, στο φαινόμενο και τις συνέπειες της μαζικής μετανάστευσης και στο ρόλο της αλληλογραφίας στη ζωή των Ελλήνων μεταναστών και στις οικογένειές τους.
«Για μένα τώρα εδώ ένα γράμμα είναι μεγάλη υπόθεσις
και ιδίως από δικά μου πρόσωπα…»,γράφει η Χαρά στο γράμμα της!
Κάποια παιδιά μου είπαν ότι οι δικοί τους έχουν φυλαγμένα γράμματα και κάρτες συγγενών τους που ήταν μετανάστες στη Γερμανία ή στην Αμερική:
-«η γιαγιά μου κυρία, έχει φυλαγμένα σε ένα κουτί γράμματα και φωτογραφίες του αδελφού της από την Αμερική», είπε ο Χρήστος Μπιτάκος.
-«Ο μπαμπάς μου κυρία, έχει γράμματα του θείου μου από τη Νέα Ζηλανδία», είπε ο Δημοσθένης Τρυφιάτης.
-«Εγώ κυρία, έχω φυλάξει κάποιες κάρτες που μας έστειλε ο μπαμπάς μου ο οποίος εργάζεται στην Αμερική», είπε η Μαργαρίτα Παπανικολάου.
Με εξέπληξαν τα παιδιά.
Βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέροντα αυτά που με πληροφορούσαν. Σήμερα, όπως γνωρίζουμε, οι άνθρωποι επικοινωνούν με κινητό τηλέφωνο,sms,email,skype κλπ.Σπανιότατα επικοινωνούν με επιστολές.Ίσως μερικοί να στείλουν κάποια κάρτα τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά…
Ζήτησα να δούμε κάποια γράμματα όλοι μαζί στην τάξη, αν δεν ήταν απόρρητα…
Την άλλη μέρα τα παιδιά έφεραν αυτά τα πολύτιμα γράμματα και τις κάρτες στο μάθημα…
Η Μαργαρίτα διάβασε τις συγκινητικές κάρτες με ευχές που τις έστελνε ο ξενιτεμένος πατέρας της από την Αμερική!
«σας αγαπώ πολύ! Δακρύζω κάθε μέρα για σας!» Οι συμμαθητές της ένιωσαν τη βαθειά συγκίνηση αυτού του Έλληνα μετανάστη στη μακρινή ήπειρο!Ίσως περισσότερο από τα γράμματα της Χαράς στη λογοτεχνία…
Ο αποστολέας τώρα ήταν ένας γνωστός τους.Ήταν ο πατέρας της φίλης τους!
γ) Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης:
Με αφορμή αυτό το μάθημα προέτρεψα τους μαθητές να μπουν στη θέση ενός μετανάστη και να γράψουν ένα γράμμα στην οικογένειά του. Ανταποκρίθηκαν και έγραψαν. Άλλα επέλεξαν να γράψουν το γράμμα ενός Έλληνα μετανάστη και άλλα το γράμμα ενός μετανάστη στην Ελλάδα…Γράμματά τους δημοσιεύτηκαν στον έντυπο και ηλεκτρονικό Tύπο την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη.
δ) Η δημιουργία νέου κινήτρου
Στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Β Γυμνασίου ανθολογείται και το κείμενο:
« Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα». Είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα : Το διπλό βιβλίο, του Δημήτρη Χατζή.
Ο αφηγητής και ήρωας του αποσπάσματος είναι ο Κώστας. Ένα απλοϊκό χωριατόπαιδο που κατάγεται από ένα απομονωμένο χωριό του νομού Μαγνησίας. Έφυγε από το χωριό του και πήγε μετανάστης στη Γερμανία.
Ο Κώστας αφηγείται την καθημερινότητα και τις σκέψεις του σ’ ένα συγγραφέα που θέλει να γράψει την ιστορία του:
Εργάζεται στο γερμανικό εργοστάσιο ΑΟΥΤΕΛ στη Στουτγκάρδη, που κατασκευάζει λάμπες αυτοκινήτων…Όταν σχολάει περπατάει στις λεωφόρους της πόλης και επιστρέφει μόνος στο φτωχικό δωμάτιο στο σπίτι της Φράου Μπάουμ…
Ζει στην ξενιτιά, περιχαρακωμένος σε μια μηχανικά επαναλαμβανόμενη δουλειά, σε ένα απρόσωπο βιομηχανικό κέντρο. Ζει μονότονα, χωρίς κάποιο ενδιαφέρον και χωρίς άμεση ανθρώπινη επικοινωνία…
«Εδώ κατοίκησε κάποτε
Ο ξενότερος απ’ όλους τους ξένους
Της πολιτείας των ξένων»
Το μάθημα αυτό συγκίνησε πολύ τους μαθητές!
Μετά την ερμηνευτική προσέγγιση ακολούθησε συζήτηση. Αναφερθήκαμε στη μετανάστευση τότε και σήμερα…Κάποια παιδιά είχαν παππούδες και γιαγιάδες μετανάστες. Κάποια ανέφεραν περιπτώσεις συγγενών ή φίλων τους που αναγκάστηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης να μεταναστεύσουν τώρα
Αφού ολοκληρώσαμε το μάθημα παρότρυνα τους μαθητές να γράψουν μια ιστορία, ένα διήγημα, ένα ποίημα για μετανάστη ή να ζωγραφίσουν κάτι σχετικό.
Ανταποκρίθηκαν σχεδόν όλα.
Β) Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
Η συγκρότηση της Ομάδας μετά από αυτή την προετοιμασία ήταν εύκολη. Όλα σχεδόν τα παιδιά ήθελαν να συμμετάσχουν.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Τμήμα Β1
Απευθύνθηκα και στις δύο εξαιρετικές συναδέλφους με τις οποίες έχω συνεργαστεί και σε άλλα προγράμματα. Η Αγγελική Δαλιάνη και η Έφη Κωνταντίνου δέχτηκαν να συνεργαστούμε και πάλι.
Γ) Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Να μελετήσουν και να κατανοήσουν το φαινόμενο της μετανάστευσης διαχρονικά και να μάθουν να συμβιώνουν με το διαφορετικό.
Να μπορούν οι μαθητές να ορίζουν τους όρους: μετανάστευση, μετανάστης, πρόσφυγας, αλλοδαπός, ξένος, ομογενής, νόστος, ξενομανία, ξενοφοβία, παλιννόστηση, ρατσισμός, πολυπολιτισμικότητα…
Να εμπλουτίσουν το σχετικό λεξιλόγιό τους…
Να ασκηθούν στη συλλογή υλικού από διάφορες πηγές, στην επεξεργασία και στη σύνθεση μιας ερευνητικής εργασίας.
Να αναπτύξουν δεξιότητες αποτελεσματικής αναζήτησης στο διαδίκτυο και επιλογής της κατάλληλης πληροφορίας.
Να ασκηθούν στην καταγραφή και μελέτη της προφορικής ιστορίας.
Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας, φιλίας και ομαδικότητας.
Να γνωρίσουν καλύτερα τους συμμαθητές τους, παιδιά μεταναστών στη χώρα μας .
[ στο σχολείο μας φοιτούν παιδιά Αλβανών μεταναστών]
Να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση.
Να αμβλυνθούν τα συναισθήματα ανασφάλειας και ξενοφοβίας.
Να καταδικάζουν κάθε ρατσιστική έκφραση και συμπεριφορά.
Να δοθούν στα παιδιά κίνητρα για προσωπική έκφραση και δημιουργία μέσα από την Ιστοσελίδα της Πολιτιστικής Ομάδας.
Δ) ΟΙ ΠΗΓΕΣ:
1 Ενδεικτική βιβλιογραφία
2 Λογοτεχνικά κείμενα
3Δημοτικά τραγούδια
4 Λαϊκά τραγούδια της ξενιτειάς
5 Εφημερίδες[αφιερώματα και σχετικά άρθρα]
6 Ταινίες με θέμα την μετανάστευση
7 Γράμματα και κάρτες μεταναστών
8 Εικαστικά έργα σχετικά με το θέμα
9 Φωτογραφικές αναπαραστάσεις
10 Διαδίκτυο
11 Προφορική Ιστορία
12 Επικοινωνία με Έλληνικές Κοινότητες του εξωτερικού:Γερμανία, Αμερική
Οι πηγές ήταν πολλές και σημαντικές.Θα αναφερθώ ιδιαίτερα στις εξής:
Διαδίκτυο:
Το διαδίκτυο ήταν βασική πηγή πληροφόρησης για τα παιδιά. Οι μαθητές αναζητούν με ευχαρίστηση εκεί τις χρήσιμες πληροφορίες. Ως υπεύθυνη του προγράμματος διαπίστωσα ότι, αν και ζούμε στην κοινωνία της πληροφορίας αρκετοί μαθητές δεν είχαν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι τους και κάποιοι δεν είχαν πια πρόσβαση στο διαδίκτυο...
Τα προβλήματα αυτά βέβαια, αντιμετωπίστηκαν με τη συνεργασία και αλληλοβοήθεια που αναπτύσσεται στην ομάδα…
Προφορική Ιστορία
Ένα μεγάλο μέρος του προγράμματος στηρίχτηκε στην καταγραφή και αξιοποίηση προφορικών μαρτυριών.
Η προφορική ιστορία προσφέρεται ιδιαίτερα για δουλειά στο πλαίσιο των προγραμμάτων. Η προσωπική εμπειρία, η σχετική επιμόρφωση και η πολύχρονη έρευνά μου βασισμένη κυρίως σε προφορικές μαρτυρίες ήταν σημαντική στη σωστή καθοδήγηση των μικρών ερευνητών "συνεντευκτών".
«Με τη μέθοδο της προφορικής ιστορίας μέσα από το λόγο που διατυπώνουν τα ίδια τα υποκείμενα για το παρελθόν, επιδιώκεται η ιστορία από τη βάση.» γράφει ο Paul Thomson, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του ESSEX.
H προφορική ιστορία παρέχει τη δυνατότητα να καταγραφεί ο λόγος των απλών ανθρώπων, ανδρών και γυναικών που αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Ο συνδυασμός των προφορικών μαρτυριών με τις υπάρχουσες γραπτές πηγές διευρύνει τις πηγές πληροφόρησης και αξιοποιεί τις οπτικές γωνίες των απλών ανθρώπων, που βίωσαν τα γεγονότα και δίνουν τη δική τους ερμηνεία γι αυτά.
Προτρέψαμε τα παιδιά να πάρουν συνεντεύξεις από τα άτομα της οικογένειάς τους, συγγενείς, γείτονες, γνωστούς...Συνδιαμορφώσαμε ένα ενδεικτικό ερωτηματολόγιο.
Απαραίτητα εργαλεία: ένα τετράδιο σημειώσεων, ένα μαγνητόφωνο, μια βιντεοκάμερα ή ένα κινητό τηλέφωνο. Από τεχνολογικής άποψης δεν είχαμε τον καλύτερο εξοπλισμό.Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες δεν επέτρεπαν να έχουμε τα καλύτερα εργαλεία...Τόσο οι οικογένειες όσο και το σχολείο δεν μπορούσαν να έχουν σύγχρονα μηχανήματα για καταγραφή των συνεντεύξεων. Αρκεστήκαμε σε ό,τι είχαμε προκειμένου να προχωρήσει η έρευνά μας.
Οι συνεντεύξεις γίνονταν στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας του αφηγητή/πληροφορητή. Οι μαθητές ως συνεντευκτές συμπεριφέρθηκαν ως ενήλικες. Πήγαν με ενδιαφέρον να ακούσουν και να συγκεντρώσουν πληροφορίες. Άκουγαν και κατέγραφαν με προσοχή και σοβαρότητα τους πληροφορητές. Κατάλαβαν τη σπουδαιότητα της προφορικής ιστορίας!
Από τη συζήτηση με τους μαθητές/συνεντευκτές κατάλαβα ότι αυτή η εμπειρία τους άρεσε πολύ.
Ενιωσαν τη χαρά της ανακάλυψης της γνώσης με ένα διαφορετικό τρόπο από εκείνο του βιβλίου ή του υπολογιστή τους. Οι αφηγητές/πληροφορητές ένιωσαν χαρά που τα παιδιά ζητούσαν να μάθουν πράγματα από αυτούς...
-Το ενδιαφέρον είναι ότι κάποιοι μαθητές αξιοποίησαν την τεχνολογία και πήραν συνεντεύξεις από συγγενείς τους που είναι στο εξωτερικό: Η Μαργαρίτα Παπανικολάου από τον πατέρα της στην Αμερική, ο Σπύρος Σαμαράς από το θείο του στην Ολλανδία, η Αλεξάνδρα Σταματελόπουλου από το θείο της στον Καναδά, η Χριστίνα Ταλιούρα από τη νονά της στην Αυστραλία, η Μάρτζυ Γκούρλια από το θείο της στην Αμερική…κλπ.
Η συνάδελφος Ρούλα Γεωργοπούλου από το γιό της Χρήστο, μετανάστη επιστήμονα στο Βέλγιο.
Συνεντεύξεις πήραμε και από μετανάστες στην Ελλάδα.
Η πρώτη συνέντευξη ήταν του Πασκάλ από τη Μολδαβία στους συμμαθητές του στο Β4, όπως προανέφερα.
Ακολούθησαν οι συνεντεύξεις των γονιών των παιδιών από την Αλβανία.
Η Φωτεινή Γκογκάϊ, η Αρμπίνα Τσόμπο, η Ελένη Ποσνιάρι, η Γεωργία Ντέτσκα κ.ά. πήραν συνεντεύξεις από τους δικούς τους.
Από τη μελέτη των προφορικών μαρτυριών προκύπτει ότι κύριος λόγος μετανάστευσης είναι η φτώχεια…και ότι οι άνθρωποι μεταναστεύουν με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής…Στην καρδιά τους όμως υπάρχει πάντα ο νόστος…
Παραθέτω ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του Γ.Παπανικολάου:
«Αναγκάστηκα να εγκαταλείψω την Ελλάδα στα δεκατέσσερά μου χρόνια, όταν ακόμα ήμουν παιδί, από δική μου απόφαση για οικονομικούς λόγους. Κατά τη δεκαετία του 1970 ένα ποσοστό του λαού μετανάστευσε σε ξένες χώρες όπως η Αυστραλία, η Αμερική και η Γερμανία.Έφυγα μόνος για Αμερική…[…]
Η αλήθεια είναι ότι δε μου αρέσει η πόλη που ζω ούτε ο τρόπος ζωής της.Όλα γίνονται γρήγορα και οι ώρες που εργάζομαι είναι πολλές. Θεωρώ τη Νέα Υόρκη πόλη αφιερωμένη στην εργασία και την πολυπολιτισμικότητα.
Νοσταλγώ την πατρίδα μου και τους ανθρώπους μου όσο τίποτα άλλο!Το όνειρό μου είναι να σπουδάσουν οι κόρες μου και να γυρίσω στην πατρίδα.»
Και ένα απόσπασμα της συνέντευξης του Ανδρέα Τσόμπο:
«Στην Ελλάδα ήρθα το 1992 δηλαδή πριν από 23 χρόνια και ήμουν 20 ετών.
Έφυγα από τη χώρα μου γιατί αναγκάστηκα όπως και όλοι αυτοί οι άνθρωποι που φεύγουν από τη χώρα τους για διάφορους λόγους. Εγώ ανήκω σε αυτούς που έφυγαν από τη χώρα τους για οικονομικούς λόγους, γιατί στη χώρα μου τότε δεν είχε δουλειά και έτσι αφού δεν είχα κάποια δουλειά εκεί αποφάσισα να έρθω στην Ελλάδα.[…]
Αν με ρωτούσατε πριν από 15 χρόνια που δεν είχα τα παιδιά μου θα σας έλεγα με την πρώτη ναι, θέλω να γυρίσω στην πατρίδα μου, αλλά τώρα δεν γίνεται να φύγω πια, αφού τα παιδιά μου είναι στο σχολείο τώρα, γιατί θα τους ήταν πολύ δύσκολο να μάθουν μια γλώσσα την οποία δεν ξέρουν. Αλλά κάποια στιγμή στο μέλλον θα ξαναγυρίσω όταν τα παιδιά χαράξουν το δρόμο τους…
Στην πατρίδα μου έχω περάσει πολύ όμορφες στιγμές, αξέχαστες. Στην πατρίδα μου οι άνθρωποι είναι πολύ φιλικοί και αγαπητοί μεταξύ τους και αυτό είναι πολύ όμορφο.
Μου λείπει πολύ η πατρίδα μου!»
Ιστορίες μεταναστών:
Επίσης ενδιαφέρον είναι ότι κάποια παιδιά κατέγραψαν την ιστορία ξενιτεμένων συγγενών αξιοποιώντας τις αφηγήσεις των άλλων μελών της οικογένειάς τους. Για παράδειγμα:
Ο Δημήτρης Σαλαγιάννης έγραψε την ιστορία της γιαγιάς του μετανάστριας στη Γερμανία, ο Χρήστος Μπιτάκος την ιστορία του θείου του…
Ο συνάδελφος Χρίστος Καραλής την ιστορία του παππού του μετανάστη στην Αμερική το 1912!
Επικοινωνία με Έλληνικές Κοινότητες του εξωτερικού:Γερμανία, Αμερική
Πολύ σημαντική ήταν η επικοινωνία μας με τους ομογενείς στη Γερμανία και στην Αμερική. Επικοινώνησα η ίδια με την Ελληνική Κοινότητα Νυρεμβέργης, o
Πρόεδρος της οποίας με προθυμία μου έστειλε πληροφορίες για τους Έλληνες που ζουν εκεί και δημοσιευμένες αφηγήσεις μεταναστών της δεκαετίας του 60 .[Οι Έλληνες στη Νυρεμβέργη 1960-2006, εκδ.Ελληνική Κοινότητα Νυρεμβέργης]. Από τη μελέτη αυτών γίνεται κατανοητό το φαινόμενο της μετανάστευσης προς τη Γερμανία…
Ενδεικτικά είναι τα αποσπάσματα:
ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ
«Το όνειρό μας ήταν να καλυτερεύσουμε τη ζωή μας…» Μ.Λ.
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Το Σάββατο μας έβαλαν στον « ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ».Η διαδρομή με το πλοίο ήταν φοβερή. Ένα καράβι σαπιοκάραβο, ασφυκτικά γεμάτο, με τον παραμικρό θόρυβο κουνιόταν σαν καρυδότσουφλο. Σα βάρκα ανοιχτό επάνω,ούτε καμπίνες, μόνο κάποιοι βρήκαν θέσεις ξάπλα στα αμπάρια. Συνεχώς ανέβαιναν επάνω να κάνουν εμετό»
Σήμερα οι οργανώσεις Προστασία των ζώων διαμαρτύρονται όταν κατά τη μεταφορά στριμώχνουν τα πρόβατα ή άλλα ζώα χωρίς νερό στα φορτηγά ή τα τρένα.Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε, δυστυχώς, κανείς να διαμαρτυρηθεί για τις απάνθρωπες μεταφορές ανθρώπων από ΠΕΙΡΑΙΑ-Μπρίντεζι και Μπρίντεζι –Μόναχο Βαυαρίας».
ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Τα πρώτα χρόνια στη Γερμανία ήταν σκληρά. Η άγνοια της γλώσσας, η αλλαγή στο κλίμα, η ψυχρότητα των ανθρώπων, η μοναξιά και η μονοτονία, η αμοιβή στην εργασία μικρή, ίσα που έφτανε για τα πλέον απαραίτητα. Ορισμένοι δούλευαν δύο εργασίες για να τη βγάλουν οικονομικά. Η Γερμανία δεν ήταν Αμερική όπως πολλοί πίστευαν…
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Πάντοτε αναρωτιόμουν, γιατί σα νέος άνθρωπος να φύγω από μια καταστραμμένη πατρίδα και να έρθω να χτίσω μια άλλη, αυτή που μας κατέστρεψε και που η ίδια καταστράφηκε. Ποιο ήταν το νόημα, εμείς οι χιλιάδες νέοι άνθρωποι να εγκαταλείψουμε τον τόπο μας και να γίνουμε Γκασταρμπάϊτερ σε ξένα χώματα;
Πικραμένος σκεφτόμουν, γιατί η πατρίδα μετά από δυο παγκόσμιους και έναν εμφύλιο πόλεμο, ενώ χρειαζόταν την εργατική μας δύναμη και το πνεύμα μας να την οικοδομήσουμε μας πούλησε στην Γερμανία, στην Αυστραλία και στην Αμερική;[…]
Δε μας πούλησε η πατρίδα, μας πούλησαν πολύ φτηνά οι τότε κυβερνήσεις μας. Η μετανάστευση δεν ήταν , όπως ορισμένοι την ονόμαζαν, «ευλογία του θεού», αλλά στην πραγματικότητα ήταν η «κατάρα του θεού».Σπύρος Γκάρος
Ο ΝΟΣΤΟΣ
Η αφήγηση του μετανάστη Λευτέρη Μύταρη από το χωριό Πλατανιά Ιωαννίνων:
«ήρθα για ένα χρόνο και πέρασαν σαραντατρία χρόνια και είμαι ακόμη εδώ…»
Και η αφήγηση του μετανάστη Κώστα Λικάκη:
«Δεν κατάλαβα, πως τα δύο χρόνια που ήθελα να μείνω στη Γερμανία, έγιναν σαράντα»…
Ξεπερνούν τους στίχους του δημοτικού τραγουδιού:
Θέλω να πα στην ξενιτιά να κάμω τριάντα ημέρες
Και η ξενιτιά με γέλασε και κάνω τριάντα χρόνια…
Βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική[EYΡΥΤΑΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΟ ΒΕΛΟΥΧΙ»] μας παραχώρησε με προθυμία για τις ανάγκες της έρευνάς μας ο κ. Γιάννης Γιαννακόπουλος.
Οι μαθητές με πολύ ενδιαφέρον παρακολούθησαν το βίντεο.Μετά την προβολή ακολούθησε συζήτηση και διατύπωσαν ενδιαφέρουσες απόψεις…
Ε) Η ΣΥΛΛΟΓΗ, ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ,ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ: Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα στη φάση Συλλογής και Επεξεργασίας του υλικού ήταν η παράλληλη παραγωγή νέων κειμένων από πολλά παιδιά. Έδωσαν σημαντικά δείγματα δημιουργικής γραφής: ιστορίες , διηγήματα, επιστολές, άρθρα και ποιήματα οι μαθητές που αγαπούν το γράψιμο. Και αυτοί που δεν το αγαπούν ιδιαίτερα «παίζοντας» με τις λεξεις : μετανάστευση, ξενιτιά, ομογένεια και άλλες σχετικές που εξηγήσαμε, έδωσαν πολύ καλές ακροστιχίδες και σταυρόλεξα!
Αρκετά παιδιά επίσης, μετέφεραν στα χαρτόνια τους στίχους τραγουδιών ή φράσεις κειμένων που τα συγκίνησαν.
Κάποια επιχείρησαν να διαβάσουν σχετικές φωτογραφίες και να γράψουν λεζάντες ή σχόλια κάτω από αυτές…
Κείμενα της Ομάδας δημοσιεύτηκαν στον τοπικό Τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό και καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.
Εργασίες «ανέβαιναν» και «ανεβαίνουν» συνεχώς και στην Ιστοσελίδα της Πολιτιστικής Ομάδας .
Ίσως η αναγνώριση της αξίας των εργασιών τους και τα θετικά σχόλια που εισέπρατταν παρακινούσαν τα παιδιά στο να παράγουν διαρκώς και να αναπτύσσουν τις ικανότητές τους στη συγγραφή κειμένων, στην καταγραφή προφορικών μαρτυριών κλπ.
ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ: Εκτός από τα κείμενα της ενότητας στη Λογοτεχνία προτείναμε στα παιδιά και άλλα λογοτεχνικά κείμενα που θα μπορούσαν να διαβάσουν.Δυστυχώς η βιβλιοθήκη του σχολείου μας είναι πολύ φτωχή! Και δυστυχώς χωρίς προοπτική εμπλουτισμού της…
Διαθέσαμε όμως η κ. Δαλιάνη κι εγώ βιβλία από τις δικές μας βιβλιοθήκες. Χαρά μας να ενισχύουμε τη φιλαναγνωσία των μαθητών!
Διοργανώσαμε και παρουσιάσεις βιβλίων:
Πρώτη παρουσίαση: Το συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη, Θαν. Βαλτινού
Τα παιδιά με πολλή προσοχή παρακολούθησαν την παρουσίαση. Και συμμετείχαν όλα σχολιάζοντας προφορικά και γραπτά αυτά που άκουσαν…
Ακολούθησαν και άλλες παρουσιάσεις από μαθητές:
Το διπλό βιβλίο, του Δημήτρη Χατζή
Ο Αμερικάνος, του Παπαδιαμάντη
Ημερολόγιο του Γ κασμέντ Καπλάνι
Το θαύμα να νιώθεις Έλληνας, του Σαμ Τσέκουας
Ε φίλε κλπ.
Καλλιεργήθηκε πολύ η φιλαναγνωσία! Δεκαπέντε παιδιά που αγαπούν το διάβασμα διάβασαν και παρουσίασαν βιβλία σχετικά με το θέμα. Και όσα δεν το αγαπούν πολύ παρακολουθούσαν με προσοχή, σχεδόν ευλαβική θα έλεγα, και διατύπωναν στη συνέχεια απόψεις και εύστοχα σχόλια, παρατηρήσεις και κριτικές…
Αυτή η ενεργή δράση των παιδιών ικανοποιούσε και μας τις υπεύθυνες του προγράμματος που καθοδηγούσαμε, διορθώναμε, στηρίζαμε και ενθαρρύναμε την προσπάθεια όλων, διαθέτοντας πολύ χρόνο και μεράκι γι’ αυτό…
Αυξήσαμε τις ήδη αυξημένες ώρες εργασίας μας. [Έχουμε πλήρες ωράριο και καμμία μείωση ωρών λόγω του Πολιτιστικού Προγράμματος.]
Άξιζε όμως τον κόπο. Η ΧΑΡΑ και η Δημιουργικότητα των μαθητών, η εκτίμηση αυτών και των γονιών τους ήταν η Ηθική Ικανοποίηση για μας!
Η φιλαναγνωσία καθώς και η δημιουργική γραφή ενισχύουν την αισιοδοξία εμάς των φιλολόγων ότι το βιβλίο δεν πεθαίνει και η γλώσσα δε φτωχαίνει!
Κίνητρο θέλουν τα παιδιά και σωστή καθοδήγηση…
ΣΤ) Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Σε Ημερίδα που οργανώσαμε στις 12 Μαίου 2015, στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου,έγινε η Παρουσίαση του προγράμματος.
α) Ως υπεύθυνη της Πολιτιστικής Ομάδας (η γράφουσα) παρουσίασα σε σύντομη εισήγηση με power point τις φάσεις του προγράμματος και τα αποτελέσματα της Ομαδοσυνεργατικής μεθόδου την οποία εφαρμόσαμε.
β) Μαθητές/τριες παρουσίασαν εκ μέρους της Ομάδας τις εργασίες τους.
γ) Προβλήθηκαν βίντεο με ενδεικτικές προφορικές αφηγήσεις μεταναστών, φωτογραφίες κλπ.
δ) Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί: μαθητές/τριες χόρεψαν τραγούδια της ξενιτιάς…Τους χορούς δίδαξε η συνάδελφος Ευθυμία Κωνσταντίνου.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν: η Μαθητική κοινότητα, ο Σύλλογος των καθηγητών, Γονείς και κηδεμόνες.
Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν! Οι παρευρισκόμενοι συγκινημένοι συγχάρηκαν την ΟΜΑΔΑ!
Ζ) Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η πρώτη αξιολόγηση της εργασίας μας ήρθε από ένα διακεκριμένο Έλληνα Καθηγητή στην Αμερική:
« Κυρία Αγγέλη,
Απ’ τα έργα των μαθητών σας συμπεραίνω πόσο εξαίσια εκπαιδευτικός είστε!
Ευχαριστώ,
Andrew G. Kampiziones »
[Σημείωση:Είχαμε στείλει αποσπάσματα της εργασίας μας]
Η ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ :
Γράφει η μαθήτρια Μαρία Σαρδέλη
Η Πολιτιστική Ομάδα για μένα, υπήρξε αφετηρία για μία μεγάλη διαδρομή, πολύ όμορφη, μα πάνω από όλα αξέχαστη!Μέσα από το πρόγραμμα οι γνώσεις που απέκτησα είναι πραγματικά πολλές.Το σημαντικό είναι πως δε θα είχα την ευκαιρία να τις κατακτήσω αν δεν συμμετείχα.
Οι εικόνες, τα ακούσματα, τα βιβλία, οι επισκέψεις και οι τόσο αξιέπαινες δημιουργίες των συμμαθητών μου θα είναι όλα μια γλυκειά ανάμνηση από το Γυμνάσιο που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Έμαθα κυρίως να συνεργάζομαι, να ακούω προσεκτικά, να σέβομαι τον κόπο και τη δουλειά των υπολοίπων, να αναπτύσσω γνώμη σε θέματα που ίσως αδυνατούσα.Οι πληροφορίες που συλλέξαμε, η αναζήτηση και το υλικό προφορικών μαρτυριών είναι αναμφίβολα από τις πιο όμορφες εμπειρίες που θα μπορούσα να έχω.
Ένιωσα μικρή ερευνήτρια και είδα πολλά πράγματα από μια άλλη όψη.Ίσως την πιο αληθινή. Αυτό έχει σημασία. Γνώση έγκυρη, αληθινή…
Θέλω μέσα από την καρδιά μου να ευχαριστήσω την κ. Αγγέλη, που με προώθησε στο να ανακαλύψω και μία πιο καλλιτεχνική πλευρά του εαυτού μου, αλλά και ένα ταξίδι αναψυχής εντός και εκτός σχολείου… Αυτό της ποίησης…
Εύχομαι οι επόμενες τάξεις να έχουν τη χρυσή ευκαιρία να δουν ό,τι είδα και να νιώσουν ό,τι ένιωσα!!!
Κυρία Αγγέλη συνεχίστε έτσι!!!
Γράφει η μαθήτρια Αναστασία Μιχαηλίδη
Η συμμετοχή μου φέτος στην Πολιτιστική Ομάδα έκρυβε πολλές εκπλήξεις…
Έμπειρη και γνωρίζοντας τις αρμοδιότητές μου, καθώς συμμετείχα και πέρσι σε άλλο πρόγραμμα, εργάστηκα με όλες τις δυνάμεις μου!
Με την καθοδήγηση της καθηγήτριάς μου, κ. Μαρίας Αγγέλη, κατάφερα να κάνω τις δικές μου συνεντεύξεις, βιβλιοπαρουσιάσεις κλπ.
Ήταν μια χρονιά γεμάτη γνώσεις, πληροφορίες , εικόνες και συναισθήματα…
Όλα αυτά μου χάρισε η συμμετοχή μου στην Ομάδα και η συνεργασία μου με τις υπεύθυνες καθηγήτριες και τους συμμαθητές μου!
Ευχαριστώ τις καθηγήτριές μου κ. Αγγέλη, κ. Δαλιάνη και κ. Κωνσταντίνου.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Γράφει η Μαρία Σαρδέλη
Είμαστε ομάδα δυνατή
Ομάδα πολύ δημιουργική!!!
Με δυνατότητες πολλές
Και ωραίες αξέχαστες στιγμές…
Έχουμε την τέλεια οδηγό!
Που βγάζει αποτέλεσμα καταπληκτικό!!!
Παντού εμείς πηγαίνουμε
Και τα πλήθη τα μαγεύουμε
Αναζητάμε, ερευνάμε, μαθαίνουμε
Και τον κόσμο αλλιώς τον βλέπουμε…
Έχουμε ψυχή δυνατή
Και καθηγήτριες με καρδιά καλή.
Ποτέ μου όλα αυτά δεν θα τα ξεχάσω
Τις πολύτιμες αναμνήσεις δεν θα χάσω!!!
Κυρία Αγγέλη σας ευχαριστώ!!!
Σημείωση: Εργασίες των μαθητών, προφορικές μαρτυρίες, απόψεις και συμπεράσματα «ανεβαίνουν» στην Ιστοσελίδα της Πολιτιστικής Ομάδας του 2ου Γυμνασίου Αγρινίου.
Πέμπτη, 21 Μαΐου 2015
Τρίτη, 19 Μαΐου 2015
Κυριακή, 10 Μαΐου 2015
Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
ΤΟΥ 2ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ «Κοσμάς ο Αιτωλός»
Φέτος ανέλαβε και ερεύνησε το εξής πρόγραμμα:
«Παρακαλώ σε, μοίρα μου, να μη με ξενιτέψεις…»
Μετανάστες από και προς την Ελλάδα… του 20ου και 21ου αιώνα.
Σκοπός: να μελετήσουν και να κατανοήσουν οι μαθητές το διαχρονικό φαινόμενο της Μετανάστευσης…Και να μάθουν να ζουν με το διαφορετικό…
Πηγές: τα παιδιά με την καθοδήγησή μας αξιοποίησαν πολλές και ενδιαφέρουσες πηγές: λογοτεχνικά κείμενα, τραγούδια της ξενιτιάς, ταινίες, φωτογραφίες κλπ.
Ένα μεγάλο μέρος του προγράμματος στηρίχτηκε στην καταγραφή και μελέτη της προφορικής ιστορίας.
Προτρέψαμε τα παιδιά να πάρουν συνεντεύξεις από άτομα της οικογένειάς τους, συγγενείς, φίλους και γνωστούς…Κάποια αξιοποίησαν και την τεχνολογία και πήραν συνεντεύξεις από συγγενείς τους στο εξωτερικό.[Αμερική, Γερμανία, Αυστραλία κλπ]
Συνεντεύξεις πήραμε και από μετανάστες στην Ελλάδα. Στο σχολείο μας φοιτούν παιδιά Αλβανών μεταναστών…
Ο κ. Γιάννης Γιαννακόπουλος μας παραχώρησε συνεντεύξεις Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική.
Τα παιδιά ευαισθητοποιήθηκαν, απέκτησαν γνώσεις και κατάφεραν να παράγουν δικά τους κείμενα. Δείγματα εξαιρετικής δημιουργικής γραφής:
Ιστορίες, άρθρα, διηγήματα, ποιήματα, σταυρόλεξα, ακροστιχίδες κλπ.
Επίσης, καλλιεργήθηκε πολύ η φιλαναγνωσία των μαθητών. Διάβασαν και παρουσίασαν αρκετά βιβλία:
Το συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη, Θαν. Βαλτινού
Το διπλό βιβλίο, του Δημήτρη Χατζή
Ο Αμερικάνος, του Παπαδιαμάντη
Μικρό ημερολόγιο συνόρων, του Γκασμέντ Καπλάνι
Το θαύμα να νιώθεις Έλληνας, του Σαμ Τσέκουας
Ε φίλε, κλπ.
Η φιλαναγνωσία καθώς και η δημιουργική γραφή ενισχύει την αισιοδοξία εμάς των φιλολόγων ότι το βιβλίο δεν πεθαίνει και η γλώσσα δε φτωχαίνει!
Με τη σωστή καθοδήγηση τα παιδιά καταφέρνουν πολύ σημαντικά πράγματα!
Το Πρόγραμμα θα παρουσιαστεί στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας.
Σημείωση: Εργασίες των μαθητών, προφορικές μαρτυρίες, απόψεις και συμπεράσματα «ανεβαίνουν» στην Ιστοσελίδα της Πολιτιστικής Ομάδας.
Παρασκευή, 8 Μαΐου 2015
Συνέντευξη της Γιάννας Κατσέλη
στη μαθήτρια Σοφία Καραγεώργου
Πώς λέγεσαι;
Γιάννα Κατσέλη
Από πού είσαι;
Από το Αγρίνιο
Πότε εγκατέλειψες την Ελλάδα;
Στις 18 Αυγούστου του 1989
Σε ποια χώρα πήγες ;
Στη Γερμανία
Σε ποια περιοχή;
Στο Χεφμπρεχτιγκεν, ένα χωριό δύο ώρες από το Μόναχο
Γιατί έφυγες; (οικειοθελώς ή από πίεση;)
Οικειοθελώς
Πώς ένιωσες όταν έφυγες;
Δεν ένιωσα καμιά διαφορά αλλά μετά από 25 χρόνια, μου λείπει η πατρίδα μου
Πώς αντέδρασαν οι συγγενείς σου όταν έφυγες ;
Στενοχωρήθηκαν πάρα πολύ γιατί δεν ήταν εύκολο
Έφυγες μόνη σου ή με την οικογένειά σου ;
Μόνη μου
Γιατί διάλεξες αυτή τη χώρα για να εγκατασταθείς ;
Γιατί είχε περισσότερες προοπτικές για δουλειά
Ποια προβλήματα αντιμετώπισες στην αρχή ;
Τη γλώσσα, τη διαφορά του κόσμου, τον καιρό
Πώς είναι η ζωή σου σήμερα ;
Τα οικονομικά μου είναι καλά αλλά μου λείπει η πατρίδα
Βρήκες εύκολα εργασία ;
Στην αρχή βρήκα εύκολα δουλειά ως σερβιτόρα
Αντιμετώπισες ρατσισμό ;
Όχι
Είναι καλή η αμοιβή σου ;
Βέβαια, αλλά τα έξοδα εδώ είναι περισσότερα
Πώς έμαθες τη γλώσσα ;
Μιλώντας και λύνοντας σταυρόλεξα
Γνώρισες φίλους εκεί; Κάνατε παρέα με ντόπιους;
Αρκετούς φίλους και Έλληνες και Γερμανούς
Σου αρέσει η πόλη που ζεις ;
Όχι, γιατί είναι χωριό
Νοσταλγείς την πατρίδα ;
Ναι
Επικοινωνείς με τους συγγενείς σου; Πώς ;
Τηλεφωνικά ή με τον υπολογιστή
Θέλεις να ξαναγυρίσεις στην πατρίδα σου ;
Ναι, πολύ
Με τι τρόπο ταξίδεψες ; Πόση ώρα ;
Με αεροπλάνο, πλοίο, αυτοκίνητο
Πώς είναι ο τρόπος ζωής εκεί, η καθημερινότητα ;
Σπίτι-δουλειά, δουλειά-σπίτι.
Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
Δημήτρης Χατζής
Σπύρος Αντωνέλλος
Ε.Μ.Ε.
πρόταση διδασκαλίας
Δείγματα δημιουργικών εργασιών
1. Δραματοποιήστε το κείμενο,
παρουσιάζοντας τον ήρωα
να εκφράζει τις σκέψεις του σε δύο στιγμές του:
α) Βρίσκεται μόνος του σε μια μεγάλη κι άγνωστη πολιτεία.
β) Είναι μόνος του στο φτωχικό του δωμάτιο.
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν, θα σας βοηθήσουν.
2. Οδός Λήδρας, Λευκωσία: «Εδώ περπατά ο ξενότερος απ΄ όλους τους
ξένους της πολιτείας των ξένων»: Αυτό είναι ένα σημείωμα που βρήκες
κάποιο Σάββατο καθώς περπατούσες στην οδό Λήδρας, στη Λευκωσία.
Γράψε ένα γράμμα στον άγνωστο περαστικό που το άφησε εκεί,
γράφοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα που σου δημιούργησε το
σημείωμά του. Το γράμμα σου αυτό θα δημοσιευτεί σε εφημερίδα
μεγάλης κυκλοφορίας, με την ελπίδα πως ο άγνωστος διαβάτης θα το δει.
3. Απ’ τες Eννιά
Κ. Π. Καβάφης
Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό.
......................................................
Το πιο πάνω είναι ένα απόσπασμα ποιήματος του
Κωνσταντίνου Π. Καβάφη. Έχοντας υπόψη σου και τον ήρωα
του διηγήματος που μελετήσαμε, να συνεχίσεις σε πεζολογική ή
σε έμμετρη μορφή τις σκέψεις του Κώστα, όπως τις καταγράφει
σε μια σελίδα του ημερολογίου του.
4. Θεματική Εργασία για ομάδες
:
Φέρνουμε στην τάξη τέσσερα κεφάλαια από το έργο του
Δημήτρη Χατζή «Το Διπλό βιβλίο», για να τα μελετήσουν
στο σπίτι οι μαθητές.
Θα διανεμηθούν ανάλογα με την ομάδα στην οποία
ανήκουν. Στην τάξη θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν
το περιεχόμενο με τα άλλα μέλη της ομάδας τους και στη
συνέχεια να επιλέξουν τον εκπρόσωπό τους, προκειμένου
να παρουσιάσουν το κεφάλαιο που μελέτησαν και στους
υπόλοιπους συμμαθητές τους.
Σε μια τέτοια εργασία στόχος είναι να συζητήσουν και να
ανταλλάξουν απόψεις οι μαθητές γενικά για το έργο.
Επομένως, καλό θα είναι να αποφύγουμε τα φύλλα
εργασίας.
5. Να μελετήσεις το μονόπρακτο θεατρικό έργο του Ρόμπερτ Σνάιντερ
με τίτλο «Βρομιά».
Εδώ θα δεις και μια άλλη πτυχή της ζωής των
μεταναστών που αφήνουν την πατρίδα τους, αναζητώντας καλύτερη
τύχη αλλού.
Περιεχόμενο του έργου:
Ο Σαντ είναι ένα 30χρονος Άραβας που ζει χωρίς τα «χαρτιά» του, χωρίς
ταυτότητα στην Ευρώπη. Το όνειρό του ήταν πάντα να πάει εκεί. Ήρθε στην
Ευρώπη ως λιποτάκτης και βρέθηκε αντιμέτωπος με τον ρατσισμό. Ήρθε στον
τόπο του πολιτισμού που είχε γνωρίσει από τα βιβλία και που είχε αγαπήσει. Η
απόγνωση που νιώθει ο Σαντ και η απέραντη μοναξιά του είναι αυτά που τον
χαρακτηρίζουν. Είναι μια μοναξιά πέρα και από τον ρατσισμό. Είναι ο ξένος, ο
παρείσακτος, αυτός που κινείται στο περιθώριο. Περνά μέσα από όλες τις
πλευρές του ρατσισμού και αναλύει μέσα από την προσωπική του εμπειρία το
φαινόμενο και καταλήγει στην εξομοίωση όλων των μορφών ρατσισμού».
Να παρουσιάσεις στην τάξη σου το έργο αυτό, επικεντρώνοντας το
ενδιαφέρον σου στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Σαντ.
Το έργο «Βρομιά» του αυστριακού Ρόμπερτ Σνάιντερ
παίχτηκε στη Λευκωσία, 2008,
σε μετάφραση - σκηνοθεσία του Αιμίλιου Χαραλαμπίδη
και με τον Λευτέρη Σαλωμίδη, στον ρόλο του Σαντ.
6. Να παρατηρήσεις
καλά την εικόνα και
να συνεχίσεις το
διάλογο που
ακολουθεί:
6. Να παρατηρήσεις καλά την εικόνα.
Διάβασε τον διάλογο που ακολουθεί
και προσπάθησε να τον συνεχίσεις.
-Γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι σε
κλουβί; Είναι επικίνδυνοι...;
- Όχι, εμείς είμαστε επικίνδυνοι γι’
αυτούς...
...Δε με περιμένει κανένας
εμένα,
δεν έχω πουθενά που να θέλω
να πάω,
να γυρίσω κάπου.
Σαν να ’ναι το σπίτι μου εδώ,
εδώ κι η πατρίδα μου,
το κανένα σπίτι μου,
η καμιά μου πατρίδα…
Κώστας
7. Ο Κώστας, ο ήρωας του διηγήματος, σας έστειλε μια κάρτα
από τη Γερμανία.
Να του απαντήσετε, λαμβάνοντας υπόψη σας
την ιστορία του, έτσι όπως παρουσιάζεται στο απόσπασμα
[Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα] από το διήγημα
Δ. Χατζή, Το Διπλό Βιβλίο.
Ο ΚΑΣΠΑΡ ΧΑΟΥΖΕΡ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ - Φύλλο εργασίας
1. Να χωρίσετε το απόσπασμα σε τρεις ενότητες και να γράψετε πλαγιότιτλους.
Α΄ενότητα ……………………………………………………………………………………………….
Β΄ενότητα ……………………………………………………………………………………………….
Γ΄ενότητα ……………………………………………………………………………………………..
2.Να χαρακτηρίσετε το είδος του αφηγητή (με αναφορές στο κείμενο).
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………....
3. Γιατί ο Κώστας παρομοιάζει τον εαυτό του με ένα μικρόβιο;
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
4.Να παρουσιάσετε τα συναισθήματα που νιώθει ο Κώστας στην ξένη χώρα.
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……........................................................................................................................................................
5.Να εντοπίσετε στα λόγια του Κώστα λέξεις και φράσεις που φανερώνουν τη λαϊκή του καταγωγή.
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………....
6. Να εντοπίσετε στο κείμενο τα παρακάτω εκφραστικά μέσα:
· παρομοίωση ………………………………………………………………………………………..
· μεταφορά ………………………………………………………………………………………….
· επανάληψη …………………………………………………………………………………………
7. Το κεφάλαιο 1 από όπου προέρχεται το απόσπασµα έχει τον τίτλο «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρηµη χώρα». Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, «ο Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ένα παιδί που βρέθηκε στη Γερµανία, µέσα στο δάσος. Βρέθηκε - δεν ήρθε. Και µεγαλωµένο πια, παλικάρι, δεν ήξερε να µιλήσει καθόλου - καµιάν ανθρώπινη γλώσσα. Όχι πως ήταν βουβό - να µιλήσει δεν ήξερε. Φαινότανε δηλαδή πως είχε ζήσει χωρίς τους ανθρώπους, µακριά τους - δεν είχε µιλήσει µε τους ανθρώπους, δεν τους ήξερε. Κανένας δεν έµαθε πώς έζησε τόσα χρόνια, πού κρυβόταν, πώς δε βρήκε ποτέ τους ανθρώπους».
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως τίτλο του κεφαλαίου το όνομα αυτού του παιδιού με τον προσδιορισμό στην έρημη χώρα, γιατί θεωρεί ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στον ήρωα του τον Κώστα, και τον Κάσπαρ Χάουζερ. Μπορείτε να εντοπίσετε κάποια κοινά στοιχεία;
…………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………....
8.Να απαντήσετε στο τετράδιό σας την 3η ερώτηση του βιβλίου.
9. Διαβάστε τους παρακάτω στίχους από το τραγούδι του Γ.Σκούρτη « Η φάμπρικα» και προσπαθήστε να εντοπίσετε κάποιες ομοιότητες με τη ζωή και τα συναισθήματα του Κώστα.
Κι εκεί στο πόστο μου σκυφτός
ξεχνάω τη μιλιά μου είμαι το νούμερο οχτώ με ξέρουν όλοι με αυτό κι εγώ κρατάω μυστικό ποιο είναι τα’ όνομά μου |
10..Να συγκρίνετε τον Κώστα με τον μικρό μετανάστη του ποιήματος της Δ. Χριστοδούλου «Για ένα παιδί που κοιμάται». Ποια κοινά στοιχεία έχει η ζωή τους; Διακρίνετε κάποιες διαφορές;
…………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….
ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Καθηγήτρια: Αγάπη Δάλκου
Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Τάξη: Β΄ Γυμνασίου
Κείμενο: Δημήτρη Χατζή, Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα 31/1/2014
http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/ekp-yliko/ekpyliko13-14/dalkou-KNL-b-gymnasiou-sxedio-mathimatos-filla-ergasias.pdf
Σχέδιο Μαθήματος
1. Χαρακτηριστικά και περιεχόμενο της ενότητας: πρόκειται για πεζό κείμενο, με θέμα τη ζωή ενός Έλληνα μετανάστη στη Γερμανία, τη δεκαετία του 1960. Το κείμενο διδάσκεται στο πλαίσιο της ευρύτερης θεματικής ενότητας Η ετερότητα στη λογοτεχνία.
2. Διδακτική στρατηγική: Συνεργατική.
3. Μέθοδος: Ερμηνευτική.
4. Μορφή: Διαλογική (κυρίως διάλογος μεταξύ των μαθητών στις ομάδες, ερωταποκρίσεις μεταξύ καθηγήτριας και μαθητών).
5. Διδακτικοί σκοποί και στόχοι
α) Σκοποί - να γνωρίσουν οι μαθητές ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεταπολεμικής πεζογραφίας - να έρθουν σε επαφή με τα βιώματα των οικονομικών μεταναστών - να προβληματιστούν γύρω από τα προβλήματα της εγκατάστασης και της ζωής των μεταναστών σε μια ξένη χώρα.
β) Στόχοι - να κατανοήσουν οι μαθητές το θεματικό κέντρο του κειμένου: την αλλοτρίωση του ανθρώπου και την απώλεια της ταυτότητάς του - να εντοπίσουν και να αναλύσουν τους λόγους που οδηγούν στην αλλοτρίωση αυτή: την αποξένωση του πρωταγωνιστή από την εργασία του, από τους άλλους ανθρώπους, από την πατρίδα του, από το ευρύτερο πολιτισμικό του περιβάλλον - να συνθέσουν, συνεργατικά, ένα κείμενο στο οποίο θα αναδιηγούνται συνοπτικά το απόσπασμα, αλλάζοντας την εστίαση του αφηγητή - να βιώσουν τα συναισθήματα του αφηγητή και να μπουν στο κλίμα της εποχής κατά την οποία εκτυλίσσεται η ιστορία - να αναπτύξουν τις συνεργατικές και γενικότερα τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
6. Οργάνωση Ομάδων και Χώρου
- Πενταμελείς ομάδες, ετερογενείς ως προς την επίδοση των μαθητών και το φύλο. - Κάθε ομάδα κάθεται σε κυκλικό σχηματισμό γύρω από δύο θρανία ενωμένα.
7. Πορεία της διδασκαλίας (Σημ.: η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο διδακτικές ώρες.) Πρώτη φάση: Προετοιμασία με όλη την τάξη. - Ανάγνωση του κειμένου από την διδάσκουσα μέσα στην τάξη. - Επεξήγηση του επικείμενου έργου στους μαθητές: μοιράζονται φύλλα εργασίας στους μαθητές όλων των ομάδων και δίνονται οδηγίες ως προς τις δραστηριότητες που πρέπει να αναλάβουν.
Δεύτερη φάση:
Εργασία στις ομάδες.
- Οργάνωση των διαδικασιών και καθορισμός των ρόλων μέσα στις ομάδες από τους μαθητές. -
Ανάληψη ρόλων και συνεργασία: οι μαθητές συζητούν για να φτάσουν στην απάντηση του κάθε ερωτήματος που περιέχεται στο φύλλο εργασίας. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι προϊόν κοινής συναίνεσης.
- Σύνθεση εργασίας:
αποφασίζεται η διατύπωση των απαντήσεων, οι οποίες καταγράφονται από τον γραμματέα.
Ρόλος του εκπαιδευτικού κατά την ομαδική επεξεργασία: διευκολυντικός - καθοδηγητικός.
Τρίτη φάση: Συστηματοποίηση των αποτελεσμάτων με όλη την τάξη.
- Παρουσίαση της εργασίας κάθε ομάδας από τον «αναγνώστη».
- Συζήτηση, συσχέτιση και επεξεργασία των εργασιών: συζητούνται σκέψεις, διαφωνίες, και διευκρινίζονται ασάφειες και παρανοήσεις που μπορεί να υπάρχουν σε σχέση με τις απαντήσεις των ομάδων.
Τέταρτη φάση:
Αξιολόγηση της εργασίας των ομάδων (προβλέπεται στο τέλος της 2ης διδακτικής ώρας). -
Αξιολόγηση του ακαδημαϊκού έργου: αξιολογεί ο εκπαιδευτικός το έργο των ομάδων με κοινά κριτήρια .
- Αξιολόγηση της λειτουργικότητας της ομάδας.
8) Διδακτικά εργαλεία: σχολικό εγχειρίδιο, φύλλα εργασίας.
http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/ekp-yliko/ekpyliko13-14/dalkou-KNL-b-gymnasiou-sxedio-mathimatos-filla-ergasias.pdf
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Κείμενο: Δημήτρη Χατζή, Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
(ΚΝΛ Β΄ Γυμνασίου, σ. 129-131)
Ομάδα: ............................. Μέλη: 1) .......................................... 2) ........................................ 3) ...................................... 4) .......................................... 5) ......................................... Οδηγίες
1. Να απαντήσετε στις δύο πρώτες ερωτήσεις ομαδικά (οι υπόλοιπες είναι εργασίες για το σπίτι) . Οι απαντήσεις πρέπει να προκύψουν από τη συζήτηση όλων των μελών της ομάδας. Οι ιδέες σας πρέπει να υποστηρίζονται με συγκεκριμένες αναφορές στο κείμενο
2. Επιλέξτε έναν «γραμματέα», ο οποίος θα καταγράφει τις απαντήσεις της ομάδας στις ερωτήσεις, και έναν «αναγνώστη», ο οποίος θα τις διαβάσει σε όλη την τάξη, στην επόμενη φάση.
3. Όταν ολοκληρώσετε την εργασία σας, η κάθε ομάδα θα παραδώσει ένα φύλλο εργασίας, που θα περιέχει τις ομαδικές απαντήσεις.
4. Εάν έχετε κάποια απορία, ρωτήστε πρώτα όλους τους συμμαθητές σας στην ομάδα σας. Μόνο εάν κανείς δε μπορεί να σας βοηθήσει, ρωτήστε την καθηγήτρια.
Ερωτήσεις
1) Υποθέστε ότι είστε μια παρέα από συγχωριανούς του Κώστα και έχετε μεταναστεύσει κι εσείς πρόσφατα στη Γερμανία, στην ίδια πόλη με τον αφηγητή. Τον συναντάτε τυχαία ένα απόγευμα στο δρόμο και πηγαίνετε να πιείτε μια μπύρα εκεί κοντά, να θυμηθείτε τα παλιά, αλλά και να πείτε τα νέα σας.
Όταν ρωτάτε τον Κώστα πώς τα περνάει, εκείνος σας περιγράφει αυτό που πάνω-κάτω λέει το κείμενο. Επιστρέφοντας το βράδυ στα σπίτια σας, συναντάτε έναν άλλο φίλο, του λέτε ότι βρήκατε τον Κώστα και σας ρωτάει, με τη σειρά του, τι κάνε
Να του περιγράψετε με συντομία όσα σας είπε ο Κώστας για τη ζωή του στη Γερμανία.
Να εστιάσετε κυρίως στα συναισθήματά του (πώς νιώθει) και να εκφράσετε τη γνώμη σας για το αν, τελικά, έκανε καλά που έφυγε μετανάστης στη Γερμανία.
-----------------------------------------........................................................................---------------'
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2) Αφού παρατηρήσετε και συσχετίσετε μέσα στο κείμενο:
α) τη σχέση που έχει ο Κώστας με την εργασία του
β) την προσωπική και κοινωνική του ζωή και
γ) τι είναι αυτό που τον κάνει να παρομοιάζει τον εαυτό του με «μικρόβιο», να εντοπίσετε και να καταγράψετε τους λόγους που κάνουν τον αφηγητή να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως «τον ξενότερο απ’ όλους τους ξένους της πολιτείας των ξένων».
----------------------\--------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Εργασίες για το σπίτι
1) «…το κανένα σπίτι μου, η καμιά μου πατρίδα…»:
Το σχήμα αυτό ονομάζεται οξύμωρο, δηλαδή περιλαμβάνει λέξεις αντιφατικού νοήματος, και, εντούτοις, το νόημά του είναι σωστό.
Να εντοπίσετε τρία ακόμη σχήματα λόγου (παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, εικόνες) μέσα στο κείμενο.
2) Να εντοπίσετε λέξεις και φράσεις μέσα στο κείμενο, που δείχνουν ότι ο Κώστας είναι ένα παιδί λαϊκής καταγωγής.
3) Ποια είναι τα στοιχεία (ύφος, αφηγηματικοί τρόποι) του κειμένου που θυμίζουν αυτοβιογραφία;
4) Υπάρχουν στοιχεία σε όσα λέει ο Κώστας για την κοινωνική πραγματικότητα, έτσι όπως τη βιώνει στη Γερμανία, που μπορείτε να τα συσχετίσετε με τις πρόσφατες συζητήσεις για την «παγκοσμιοποίηση», δηλαδή την ιδέα ενός ενοποιημένου κόσμου που, μέσω των οικονομικών, τεχνολογικών και πολιτιστικών εξελίξεων και αλλαγών, θα υπερβαίνει τα σύνορα των κρατών;
Πώς σας φαίνεται αυτή η ιδέα;
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑΠαρομοίωσ
Παρομοιώσεις: «θυμίζει κατάστρωμα βαποριού», «μοιάζει διάδρομος», «Στέκεται μπροστά του σαν κολόνα πάγου»
Μεταφορά: «Εκεί που θα κουρνιάσει..»
Ειρωνεία: «Εσωτερικά τα λένε…δρόμο», «… μπαλκόνι που ζώνει… βαποριού», «η κάθε κάμαρα… διάδρομος», «Πως επιπλώνεται… της μόδας», «Η απόσταση… στον τοίχο». Η αφηγήτρια ειρωνεύεται τον ομοιόμορφο και τυποποιημένο τρόπο ζωής στα σύγχρονα διαμερίσματα, την τυποποιημένη διάταξη των επίπλων, που δεν αφήνουν την νοικοκυρά να ανασάνει και να φτιάξει το χώρο της.
ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, καθημερινή
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
Αφηγήτρια: είναι μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας που δεν αντέχει την ασφυκτική ζωή στο διαμέρισμα. Από την αρχή του αποσπάσματος φαίνεται η απογοήτευση, η δυσφορία της και αυτό το εκφράζει με τις ειρωνείες στην πρώτη ενότητα. Νοιώθει εγκλωβισμένη, δεν μπορεί να έχει τη δική της γωνιά. Ακόμη απογοητεύεται από την ψυχρότητα, το φόβο και την αποξένωση στις πολυκατοικίες. Προβληματίζεται και απορεί που οι Έλληνες έχασαν τις παραδοσιακές τους αξίες. Παρακολουθεί, άθελα της τις ζωές των άλλων. Από την παρέμβασή της στη σκηνή της μητέρας και του παιδιού, φαίνεται πως νοιάζεται. Είναι ένα σκεπτόμενο άτομο, με πείρα, καλοπροαίρετο. Δεν αποδέχεται τη βία. Ξέρει από παιδιά και τα αγαπά. Προβληματίζεται, αγωνιά για την τύχη του παιδιού. Αντιδρά αρχικά ήρεμα κι έπειτα οργισμένα. Είναι έτοιμη να ορμίσει στην μητέρα.(Ναι, πραγματικά τρελάθηκα).
Μητέρα: υστερική, βίαιη, αγχωτική. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αγχωτική εργασία, το πιεστικό ωράριο, την έχουν κάνει να μη διαπαιδαγωγεί σωστά το παιδί, να του φέρεται άσχημα. Χάνει τον έλεγχο και αντιδρά άσχημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το απόσπασµα προέρχεται από το µυθιστόρηµα Η αυλή µας της Ιορδανίδου, στο οποίο η συγγραφέας περιγράφει σκηνές από τη ζωή στη σύγχρονη τσιµεντούπολη. Μια πρώτη προσέγγιση του κειμένου µπορεί να εστιαστεί στα παρακάτω θέµατα: κατασκευή των διαµερισµάτων και οµοιόµορφος τρόπος ζωής των ενοίκων οι κάτοικοι, και κυρίως η νοικοκυρά, έχασε το δικαίωµα να δηµιουργήσει τη γωνιά της (αξίζει να σχολιαστεί ότι η Ιορδανίδου προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη, όπου η νοικοκυρά του σπιτιού είναι η αδιαφιλονίκητη «βασίλισσα» του οίκου της). Αυτή η ισοπεδωτική οµοιοµορφία, σε συνδυασµό και µε το φόβο, που εµπνέει η ανωνυµία της συγκατοίκησης στην πολυκατοικία, οδηγούν τους ανθρώπους στην αποξένωση και στην εσωστρέφεια.
Καθηγήτρια: Αγάπη Δάλκου
Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Τάξη: Β΄ Γυμνασίου
Κείμενο: Δημήτρη Χατζή, Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα 31/1/2014
http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/ekp-yliko/ekpyliko13-14/dalkou-KNL-b-gymnasiou-sxedio-mathimatos-filla-ergasias.pdf
Σχέδιο Μαθήματος
1. Χαρακτηριστικά και περιεχόμενο της ενότητας: πρόκειται για πεζό κείμενο, με θέμα τη ζωή ενός Έλληνα μετανάστη στη Γερμανία, τη δεκαετία του 1960. Το κείμενο διδάσκεται στο πλαίσιο της ευρύτερης θεματικής ενότητας Η ετερότητα στη λογοτεχνία.
2. Διδακτική στρατηγική: Συνεργατική.
3. Μέθοδος: Ερμηνευτική.
4. Μορφή: Διαλογική (κυρίως διάλογος μεταξύ των μαθητών στις ομάδες, ερωταποκρίσεις μεταξύ καθηγήτριας και μαθητών).
5. Διδακτικοί σκοποί και στόχοι
α) Σκοποί - να γνωρίσουν οι μαθητές ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεταπολεμικής πεζογραφίας - να έρθουν σε επαφή με τα βιώματα των οικονομικών μεταναστών - να προβληματιστούν γύρω από τα προβλήματα της εγκατάστασης και της ζωής των μεταναστών σε μια ξένη χώρα.
β) Στόχοι - να κατανοήσουν οι μαθητές το θεματικό κέντρο του κειμένου: την αλλοτρίωση του ανθρώπου και την απώλεια της ταυτότητάς του - να εντοπίσουν και να αναλύσουν τους λόγους που οδηγούν στην αλλοτρίωση αυτή: την αποξένωση του πρωταγωνιστή από την εργασία του, από τους άλλους ανθρώπους, από την πατρίδα του, από το ευρύτερο πολιτισμικό του περιβάλλον - να συνθέσουν, συνεργατικά, ένα κείμενο στο οποίο θα αναδιηγούνται συνοπτικά το απόσπασμα, αλλάζοντας την εστίαση του αφηγητή - να βιώσουν τα συναισθήματα του αφηγητή και να μπουν στο κλίμα της εποχής κατά την οποία εκτυλίσσεται η ιστορία - να αναπτύξουν τις συνεργατικές και γενικότερα τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
6. Οργάνωση Ομάδων και Χώρου
- Πενταμελείς ομάδες, ετερογενείς ως προς την επίδοση των μαθητών και το φύλο. - Κάθε ομάδα κάθεται σε κυκλικό σχηματισμό γύρω από δύο θρανία ενωμένα.
7. Πορεία της διδασκαλίας (Σημ.: η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο διδακτικές ώρες.) Πρώτη φάση: Προετοιμασία με όλη την τάξη. - Ανάγνωση του κειμένου από την διδάσκουσα μέσα στην τάξη. - Επεξήγηση του επικείμενου έργου στους μαθητές: μοιράζονται φύλλα εργασίας στους μαθητές όλων των ομάδων και δίνονται οδηγίες ως προς τις δραστηριότητες που πρέπει να αναλάβουν.
Δεύτερη φάση:
Εργασία στις ομάδες.
- Οργάνωση των διαδικασιών και καθορισμός των ρόλων μέσα στις ομάδες από τους μαθητές. -
Ανάληψη ρόλων και συνεργασία: οι μαθητές συζητούν για να φτάσουν στην απάντηση του κάθε ερωτήματος που περιέχεται στο φύλλο εργασίας. Οι απαντήσεις πρέπει να είναι προϊόν κοινής συναίνεσης.
- Σύνθεση εργασίας:
αποφασίζεται η διατύπωση των απαντήσεων, οι οποίες καταγράφονται από τον γραμματέα.
Ρόλος του εκπαιδευτικού κατά την ομαδική επεξεργασία: διευκολυντικός - καθοδηγητικός.
Τρίτη φάση: Συστηματοποίηση των αποτελεσμάτων με όλη την τάξη.
- Παρουσίαση της εργασίας κάθε ομάδας από τον «αναγνώστη».
- Συζήτηση, συσχέτιση και επεξεργασία των εργασιών: συζητούνται σκέψεις, διαφωνίες, και διευκρινίζονται ασάφειες και παρανοήσεις που μπορεί να υπάρχουν σε σχέση με τις απαντήσεις των ομάδων.
Τέταρτη φάση:
Αξιολόγηση της εργασίας των ομάδων (προβλέπεται στο τέλος της 2ης διδακτικής ώρας). -
Αξιολόγηση του ακαδημαϊκού έργου: αξιολογεί ο εκπαιδευτικός το έργο των ομάδων με κοινά κριτήρια .
- Αξιολόγηση της λειτουργικότητας της ομάδας.
8) Διδακτικά εργαλεία: σχολικό εγχειρίδιο, φύλλα εργασίας.
http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/ekp-yliko/ekpyliko13-14/dalkou-KNL-b-gymnasiou-sxedio-mathimatos-filla-ergasias.pdf
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Κείμενο: Δημήτρη Χατζή, Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα
(ΚΝΛ Β΄ Γυμνασίου, σ. 129-131)
Ομάδα: ............................. Μέλη: 1) .......................................... 2) ........................................ 3) ...................................... 4) .......................................... 5) ......................................... Οδηγίες
1. Να απαντήσετε στις δύο πρώτες ερωτήσεις ομαδικά (οι υπόλοιπες είναι εργασίες για το σπίτι) . Οι απαντήσεις πρέπει να προκύψουν από τη συζήτηση όλων των μελών της ομάδας. Οι ιδέες σας πρέπει να υποστηρίζονται με συγκεκριμένες αναφορές στο κείμενο
2. Επιλέξτε έναν «γραμματέα», ο οποίος θα καταγράφει τις απαντήσεις της ομάδας στις ερωτήσεις, και έναν «αναγνώστη», ο οποίος θα τις διαβάσει σε όλη την τάξη, στην επόμενη φάση.
3. Όταν ολοκληρώσετε την εργασία σας, η κάθε ομάδα θα παραδώσει ένα φύλλο εργασίας, που θα περιέχει τις ομαδικές απαντήσεις.
4. Εάν έχετε κάποια απορία, ρωτήστε πρώτα όλους τους συμμαθητές σας στην ομάδα σας. Μόνο εάν κανείς δε μπορεί να σας βοηθήσει, ρωτήστε την καθηγήτρια.
Ερωτήσεις
1) Υποθέστε ότι είστε μια παρέα από συγχωριανούς του Κώστα και έχετε μεταναστεύσει κι εσείς πρόσφατα στη Γερμανία, στην ίδια πόλη με τον αφηγητή. Τον συναντάτε τυχαία ένα απόγευμα στο δρόμο και πηγαίνετε να πιείτε μια μπύρα εκεί κοντά, να θυμηθείτε τα παλιά, αλλά και να πείτε τα νέα σας.
Όταν ρωτάτε τον Κώστα πώς τα περνάει, εκείνος σας περιγράφει αυτό που πάνω-κάτω λέει το κείμενο. Επιστρέφοντας το βράδυ στα σπίτια σας, συναντάτε έναν άλλο φίλο, του λέτε ότι βρήκατε τον Κώστα και σας ρωτάει, με τη σειρά του, τι κάνε
Να του περιγράψετε με συντομία όσα σας είπε ο Κώστας για τη ζωή του στη Γερμανία.
Να εστιάσετε κυρίως στα συναισθήματά του (πώς νιώθει) και να εκφράσετε τη γνώμη σας για το αν, τελικά, έκανε καλά που έφυγε μετανάστης στη Γερμανία.
-----------------------------------------........................................................................---------------'
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2) Αφού παρατηρήσετε και συσχετίσετε μέσα στο κείμενο:
α) τη σχέση που έχει ο Κώστας με την εργασία του
β) την προσωπική και κοινωνική του ζωή και
γ) τι είναι αυτό που τον κάνει να παρομοιάζει τον εαυτό του με «μικρόβιο», να εντοπίσετε και να καταγράψετε τους λόγους που κάνουν τον αφηγητή να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως «τον ξενότερο απ’ όλους τους ξένους της πολιτείας των ξένων».
----------------------\--------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Εργασίες για το σπίτι
1) «…το κανένα σπίτι μου, η καμιά μου πατρίδα…»:
Το σχήμα αυτό ονομάζεται οξύμωρο, δηλαδή περιλαμβάνει λέξεις αντιφατικού νοήματος, και, εντούτοις, το νόημά του είναι σωστό.
Να εντοπίσετε τρία ακόμη σχήματα λόγου (παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, εικόνες) μέσα στο κείμενο.
2) Να εντοπίσετε λέξεις και φράσεις μέσα στο κείμενο, που δείχνουν ότι ο Κώστας είναι ένα παιδί λαϊκής καταγωγής.
3) Ποια είναι τα στοιχεία (ύφος, αφηγηματικοί τρόποι) του κειμένου που θυμίζουν αυτοβιογραφία;
4) Υπάρχουν στοιχεία σε όσα λέει ο Κώστας για την κοινωνική πραγματικότητα, έτσι όπως τη βιώνει στη Γερμανία, που μπορείτε να τα συσχετίσετε με τις πρόσφατες συζητήσεις για την «παγκοσμιοποίηση», δηλαδή την ιδέα ενός ενοποιημένου κόσμου που, μέσω των οικονομικών, τεχνολογικών και πολιτιστικών εξελίξεων και αλλαγών, θα υπερβαίνει τα σύνορα των κρατών;
Πώς σας φαίνεται αυτή η ιδέα;
Φύλλο εργασίας "Ο Κάσπαρ ΄Χάουζερ.."
https://sites.google.com/site/blogotexnia/extra-credit/phylloergasiasokasparchaouzer
Δημήτρης Χατζής, «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα»
Ενότητες:
Βρισκόμαστε σε ................................................................................... Ήρωας της ιστορίας είναι ένας .....................................................................
Ο τίτλος του αποσπάσματος:
Ο Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ένα παιδί που βρέθηκε σε δάσος της Γερμανίας. Έχοντας μεγαλώσει μόνο του ως τότε δε μιλούσε καμιά γλώσσα και δε μπορούσε να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους. Ο αφηγητής μας έχει κάποια κοινά στοιχεία με το παιδί αυτό: .......................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Η συναισθηματική κατάσταση του ήρωα:
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ο αφηγητής παρομοιάζει τον εαυτό του με μικρόβιο, γιατί ............................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................
Έτσι ψάχνει να βρει τη δική του συμμετοχή στην παραγωγή των προϊόντων.
Ο ήρωας έχει χάσει την προσωπική και εθνική του ταυτότητα: ......................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................................
Καταλήγει σε μια πικρή ειρωνεία: ο ίδιος είναι ..............................................................
..........................................................................................................................................
Το λεξιλόγιό του δείχνει απλό άνθρωπο, αν και οι σκέψεις του είναι φιλοσοφημένες:
........................................................................................................................................
Συναντάμε συχνά σχήμα σύνδετο: π.χ.............................................................................
Ο αφηγητής είναι ............................................................................................................
|
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ
ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ
Η συγγραφέας
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1897 και πέθανε στην Αθήνα το 1989.Έζησε στη Ρωσία, στην Κωνσταντινούπολη, στην Αλεξάνδρεια, στην Αθήνα. Οι συνεχείς μετακινήσεις και τα δύσκολα χρόνια δεν της επέτρεψαν να αποκτήσει πανεπιστημιακή μόρφωση. Γνώριζε όμως τρεις ξένες γλώσσες που τη βοήθησαν να εργαστεί ως τα εξήντα της χρόνια. Στη συγγραφή στρέφεται σε μεγάλη ηλικία(1962)
Τα έργα της χαρακτηρίζονται από αμεσότητα, απλότητα, παραστατικότητα. Η συγγραφέας αντιμετωπίζει τα πράγματα με κριτικό και παρατηρητικό τρόπο.
Τα έργα της :
Λωξάντρα, Διακοπές στον Καύκασο, Σαν τα τρελά πουλιά, Στου κύκλου τα γυρίσματα, Η αυλή μας.
Στην «Αυλή μας» η Μαρία Ιορδανίδου, με τη διεισδυτική της ματιά, τη σχεδόν προφορική γραφή της, τον βαθύ συναισθηματισμό της και την οξυδέρκειά της περιγράφει τη ζωή της σε ένα διαμέρισμα της δεκαετίας του 1980 με εσωτερική αυλή (ακάλυπτο τον λένε πια). Περιγράφει τους γείτονές της, την καθημερινότητά τους, τα μίση και την αγάπη τους, τους διαφορετικούς χαρακτήρες και τις συνήθειές τους. Δεν μπορεί να πιστέψει πόσο έχουν αλλάξει πια τα πράγματα, πώς απομακρύνθηκαν οι άνθρωποι, πώς κατάντησαν οι νοικοκυρές στην εποχή της ευκολίας να μη νιώθουν το σπίτι δικό τους ή ακόμη χειρότερα να παντρεύονται τα παιδιά και να φεύγουν μακριά από τις εστίες τους.
Λωξάντρα, Διακοπές στον Καύκασο, Σαν τα τρελά πουλιά, Στου κύκλου τα γυρίσματα, Η αυλή μας.
Στην «Αυλή μας» η Μαρία Ιορδανίδου, με τη διεισδυτική της ματιά, τη σχεδόν προφορική γραφή της, τον βαθύ συναισθηματισμό της και την οξυδέρκειά της περιγράφει τη ζωή της σε ένα διαμέρισμα της δεκαετίας του 1980 με εσωτερική αυλή (ακάλυπτο τον λένε πια). Περιγράφει τους γείτονές της, την καθημερινότητά τους, τα μίση και την αγάπη τους, τους διαφορετικούς χαρακτήρες και τις συνήθειές τους. Δεν μπορεί να πιστέψει πόσο έχουν αλλάξει πια τα πράγματα, πώς απομακρύνθηκαν οι άνθρωποι, πώς κατάντησαν οι νοικοκυρές στην εποχή της ευκολίας να μη νιώθουν το σπίτι δικό τους ή ακόμη χειρότερα να παντρεύονται τα παιδιά και να φεύγουν μακριά από τις εστίες τους.
 |
Η τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου της Μ. Ιορδανίδου.
Η θεατρική μεταφορά του ομόνυμου βιβλίου από το ΚΘΒΕ.
Εισαγωγικά: Το απόσπασμα προέρχεται από το μυθιστόρημα της Μ. Ιορδανίδου «Η αυλή μας» ,στο οποίο η συγγραφέας μας περιγράφει σκηνές από τη ζωή στη σύγχρονη τσιμεντούπολη. Το μυθιστόρημα είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό.
Θεματικά κέντρα:
- Η απρόσωπη ζωή στις πολυκατοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων.
- Προβλήματα από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες - Εργαζόμενες µμητέρες µε παιδιά
- Οι δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση τους.
Χώρος: πολυκατοικία, ίσως στην Αθήνα
Χρόνος: απροσδιόριστος.( πρόκειται μάλλον για τη δεκαετία του ’70)
Περιεχόμενο: κοινωνικό.
Ενότητες - Ανάλυση
1η ενότητα («Ζούμε στην εποχή… που κρέμεται στον τοίχο»): η τυποποιημένη κατασκευή των διαμερισμάτων και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής των ενοίκων.
Στην πρώτη ενότητα θίγεται το θέμα της ασφυκτικής ζωής σε ένα διαμέρισμα.
Το απόσπασμα ξεκινά με τη διαπίστωση της αφηγήτριας ότι η εποχή μας είναι η εποχή του τσιμέντου και των πολυκατοικιών. Η ίδια ζει σε ένα διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας και με αφορμή το δικό της χώρο κάνει κάποιες γενικές παρατηρήσεις για το σύγχρονο, αστικό τρόπο ζωής. Η αφηγήτρια δίνει μια λεπτομερή περιγραφή των σύγχρονων διαμερισμάτων που είναι άχαρα και στα οποία ο ένοικος δεν μπορεί να βάλει το προσωπικό του στοιχείο καθώς όλα είναι προαποφασισμένα από τον κατασκευαστή.
Η ομοιόμορφη κατασκευή διαμερισμάτων και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής των ενοίκων. Οι κάτοικοι και κυρίως η νοικοκυρά, έχασε το δικαίωμα να δημιουργήσει τη γωνιά της (η Ιορδανίδου προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη, όπου η νοικοκυρά του σπιτιού είναι η αδιαφιλονίκητη "βασίλισσα" του οίκου της).
Το β πρόσωπο αντικαθιστά το γ και δηλώνει ότι αυτά ισχύουν για όλους.
Με ειρωνικό τρόπο η αφηγήτρια μας δείχνει πως οι άνθρωποι έχασαν την ελευθερία τους. Όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια του αποσπάσματος, αυτές οι τυποποιημένες κατοικίες επηρεάζουν αρνητικά τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Αυτή η ισοπεδωτική οµοιοµορφία, σε συνδυασµό και µε το φόβο, που εµπνέει η ανωνυµία της συγκατοίκησης στην πολυκατοικία, οδηγούν τους ανθρώπους στην αποξένωση και στην εσωστρέφεια.
2η ενότητα («Αλλάζουν οι καιροί… μας χωρίζει ένας τοίχος»): Η ζωή των ενοίκων και οι σχέσεις μεταξύ τους.
Στη δεύτερη ενότητα μας παρουσιάζει κάποια άλλα προβλήματα που δημιουργούνται από τη συμβίωση πολλών ενοίκων στην πολυκατοικία.
Η ανωνυμία της συγκατοίκησης οδηγεί στην αποξένωση, στην εσωστρέφεια, στις απρόσωπες σχέσεις.
Χαρακτηριστικά λέει η αφηγήτρια «έχασαν οι ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους» και εννοεί πως έχασαν τις παραδοσιακές αξίες της φιλίας, της φιλοξενίας, της συμπόνιας, της ευγένειας, της αλληλεγγύης. Αυτές τις αρετές η Πολίτισσα αφηγήτρια τις έχει συνδυασμένες με τη φύση του Έλληνα. Τώρα απογοητευμένη διαπιστώνει πως χάθηκαν και οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με εσωστρέφεια, φόβο, είναι τυπικοί, δεν ανοίγουν τα σπίτια και τις καρδιές τους, είναι καχύποπτοι, αδιάφοροι αντικοινωνικοί. Πολλές φορές δεν γνωρίζονται μεταξύ τους.
Ακόμη αναφέρεται σε άλλα χαρακτηριστικά προβλήματα της ζωής στις πολυκατοικίες, όπως είναι η ενόχληση από τους θορύβους και τις συζητήσεις των γειτόνων. Οι τοίχοι των διαμερισμάτων είναι τόσο λεπτοί ώστε οι ένοικοι γνωρίζουν τις φωνές και τις συνήθειες των γειτόνων τους. Έτσι συχνά η προσωπική ζωή των ενοίκων απασχολεί το γείτονα, ο οποίος άθελα του την παρακολουθεί και κατά κάποιον τρόπο συμπάσχει.
«Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους»
Ρωμιοσύνη: ο Ελληνισμός, η ελληνική ψυχή, το φρόνημα και τα ιδανικά του ελληνικού έθνους και εδώ ο τρόπος συμπεριφοράς των Ελλήνων που περικλείει τις παραδοσιακές αρετές που αναφέρθηκαν παραπάνω δηλαδή τη φιλοξενία, την αλληλεγγύη, τη φιλία, την ψυχική ευγένεια, τη συμπόνια. Άλλωστε με αυτές τις αρετές μεγάλωσε όταν ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι γείτονες γνωρίζονταν μεταξύ τους, αντάλλασσαν επισκέψεις και μοιράζονταν τις χαρές και τις λύπες, είναι γεμάτες με εικόνες από βεγγέρες, γιορτές, μουσαφιριά και τραπεζώματα» Τώρα όμως στην Αθήνα διαπιστώνει μια άλλη κοινωνική πραγματικότητα. Οι άνθρωποι έχουν υιοθετήσει ξενικές συνήθειες. Έχουν γίνει τυπικοί κι εσωστρεφείς. Δεν ανοίγουν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους. Έτσι στη θέση των παραδοσιακών αξιών έχει μπει η καχυποψία, η αδιαφορία, ο φόβος, η αντικοινωνικότητα.
Οι ένοικοι των πολυκατοικιών πολλές φορές δε γνωρίζονται. Γι αυτό λοιπόν η αφηγήτρια καταλήγει ότι έχασαν οι ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους δηλαδή την ελληνική τους φυσιογνωμία, αφού αλλοτριώθηκαν από τα ξενικά πρότυπα. (αλλοτρίωση: αποξένωση του ανθρώπου από τη φύση, από τον άλλο άνθρωπο και από τον ίδιο του τον εαυτό).
3η ενότητα (« Από το λουτροκαμπινέ… και ησυχάσαμε»): Η καταπιεστική συμπεριφορά της μητέρας του διπλανού διαμερίσματος και η έντονη αντίδραση του παιδιού.
Στην τελευταία ενότητα η αφηγήτρια αναφέρεται σε μια οικογένεια που ζει στο διπλανό διαμέρισμα. Η αφηγήτρια άθελά της παρακολουθεί τη σχέση της γυναίκας του διπλανού διαμερίσματος με τη μικρή της κόρη.
Η αφηγήτρια ενδιαφέρεται πολύ για το παιδί του διπλανού διαμερίσματος και προσπαθεί να παρέμβει και να συμβουλεύσει τη μητέρα του. Μάλιστα φτάνει στο σημείο να παρέμβει δραστικά και να κλοτσήσει τη πόρτα για να επικρίνει τη μητέρα για την λανθασμένη και αντιπαιδαγωγική της συμπεριφορά απέναντι στο παιδί της.
Η αφηγήτρια γνωρίζει προφανώς τη λειτουργία της παιδικής ψυχής. O δραματικός ενεστώτας δίνει ζωντάνια στην αφήγηση καθώς τα γεγονότα παρουσιάζονται σαν να συμβαίνουν μπροστά στον αναγνώστη.
Η φράση « έχουν την αξιοπρέπειά τους τα παιδιά» σε συνδυασμό με το γαλλικό ρητό συνοψίζουν τις θέσεις της συγγραφέως και αφηγήτριας για τα δικαιώματα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Τα παιδιά έχουν κι αυτά δικαιώματα και χρειάζονται σωστή διαπαιδαγώγηση. Χρειάζονται αγάπη, στοργή, υπομονή.
Η αφηγήτρια βρίσκει την ευκαιρία να σχολιάσει και κάποια άλλα προβλήματα που απορρέουν από το σύγχρονο τρόπο ζωής.
- Οι γονείς αναγκάζονται να περνούν πολλές ώρες μακριά από το σπίτι, γιατί πρέπει να εργαστούν και δεν έχουν μια ποιοτική επαφή με τα παιδιά τους. Το πρόγραμμα της οικογένειας είναι τυπικό και μονότονο και η ρουτίνα φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα και εντάσεις μέσα στο σπίτι.
- Ο πατέρας μάλλον απουσιάζει διαρκώς από το σπίτι και η μητέρα δεν έχει το χρόνο ή τη διάθεση να ασχοληθεί με το παιδί της.
- Το ζευγάρι πηγαίνει μόνο του για διακοπές αφήνοντας το παιδί στη γιαγιά. Τα μέλη της οικογένειας αποξενώνονται και τα παιδιά εξαγριώνονται και οδηγούνται σε βίαιες και νευρωτικές συμπεριφορές.
- Ο κλονισμός του θεσμού της οικογένειας είναι φανερός. ΓλώσσαΗ γλώσσα είναι απλή , δημοτική και είναι πολύ κοντά στην προφορική ομιλία των απλών ανθρώπων. Μοιάζει να κάνει διάλογο με ένα υποθετικό πρόσωπο. Υπάρχουν οπτικές και ακουστικές εικόνες, επαναλήψεις και μεταφορές.ΎφοςΕίναι απλό, λιτό, χωρίς πολλά σχήματα λόγου. Είναι άμεσο και εξομολογητικό , καθώς η αφηγήτρια σε α πρόσωπο καταγράφει τις σκέψεις και τα συναισθήματα της. Είναι ζωντανό και παραστατικό,, χάρη στη λεπτομερή περιγραφή του σύγχρονου διαμερίσματος και χάρη στους διαλόγους που διακόπτουν την αφήγηση. Είναι επίσης ειρωνικό και χιουμοριστικό καθώς η συγγραφέας επιλέγει με χιούμορ και σαρκασμό απορρίπτει το σύγχρονο τρόπο ζωής.ΠΗΓΕΣhttp://filologikagymnasium.blogspot.gr/2012/09/blog-post_24.htmlhttp://blogs.sch.gr/gymkorishttp://alexgger.blogspot.gr/2015/01/blog-post_14.htmlhttp://eumathein.gr/
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
ΘΕΜΑ: Η απρόσωπη ζωή, οι άνθρωποι και τα διαµερίσµατα σε µια σύγχρονη τσιµεντούπολη. Προβλήµατα από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες. Εργαζόµενες µητέρες µε παιδιά. Οι δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση.
ΔΟΜΗ
1 η Ενότητα: « Ζούμε στην εποχή… στον τοίχο»: η τυποποιημένη κατασκευή των διαμερισμάτων και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής των ενοίκων.
2 η ενότητα: « Αλλάζουν οι καιροί… ένας τοίχος»: η αποξένωση, ο φόβος της ανώνυμης συγκατοίκησης στην πολυκατοικία και η ενόχληση από τους θορύβους και τις συζητήσεις των γειτόνων.
3 η Ενότητα: « Από το λουτροκαμπινέ… και ησυχάσαμε»: η υστερική συμπεριφορά της μητέρας του διπλανού διαμερίσματος και οι νευρικές αντιδράσεις του παιδιού.
Τα κυριότερα θέματα που θίγονται στο απόσπασμα είναι: η ζωή, οι άνθρωποι και τα διαμερίσματα σε μια σύγχρονη τσιμεντούπολη, τα προβλήματα που δημιουργεί η συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες, οι εργαζόμενες μητέρες και η δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Αφηγηματικά στοιχεία και τεχνικές
ΘΕΜΑ: Η απρόσωπη ζωή, οι άνθρωποι και τα διαµερίσµατα σε µια σύγχρονη τσιµεντούπολη. Προβλήµατα από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες. Εργαζόµενες µητέρες µε παιδιά. Οι δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση.
ΔΟΜΗ
1 η Ενότητα: « Ζούμε στην εποχή… στον τοίχο»: η τυποποιημένη κατασκευή των διαμερισμάτων και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής των ενοίκων.
2 η ενότητα: « Αλλάζουν οι καιροί… ένας τοίχος»: η αποξένωση, ο φόβος της ανώνυμης συγκατοίκησης στην πολυκατοικία και η ενόχληση από τους θορύβους και τις συζητήσεις των γειτόνων.
3 η Ενότητα: « Από το λουτροκαμπινέ… και ησυχάσαμε»: η υστερική συμπεριφορά της μητέρας του διπλανού διαμερίσματος και οι νευρικές αντιδράσεις του παιδιού.
Τα κυριότερα θέματα που θίγονται στο απόσπασμα είναι: η ζωή, οι άνθρωποι και τα διαμερίσματα σε μια σύγχρονη τσιμεντούπολη, τα προβλήματα που δημιουργεί η συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες, οι εργαζόμενες μητέρες και η δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Αφηγηματικά στοιχεία και τεχνικές
Αφηγητής: η αφηγήτρια είναι ομοδιηγητική, δραματοποιημένη- συμμετέχει στη δράση. Είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας που αφηγείται. Αυτό φαίνεται και από το πρόσωπο στο οποίο γίνεται η αφήγηση, δηλαδή σε α΄ ενικό ( πρωτοπρόσωπη αφήγηση και εσωτερική εστίαση). Μιλάει για τον εαυτό της, αυτή είναι η πρωταγωνίστρια. Άλλωστε έχει στοιχεία αυτοβιογραφικά που μας κάνουν να ταυτίζουμε την αφηγήτρια με τη συγγραφέα.
Αφηγηματικοί τρόποι: στο απόσπασμα εναλλάσσονται η αφήγηση με το διάλογο και έτσι το κείμενο γίνεται πιο ζωντανό και παραστατικό. Παρατηρούμε κι ένα σχόλιο της αφηγήτριας («Αλλάζουν οι καιροί…τη ρωμιοσύνη τους»).
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑΠαρομοίωσ
Παρομοιώσεις: «θυμίζει κατάστρωμα βαποριού», «μοιάζει διάδρομος», «Στέκεται μπροστά του σαν κολόνα πάγου»
Μεταφορά: «Εκεί που θα κουρνιάσει..»
Ειρωνεία: «Εσωτερικά τα λένε…δρόμο», «… μπαλκόνι που ζώνει… βαποριού», «η κάθε κάμαρα… διάδρομος», «Πως επιπλώνεται… της μόδας», «Η απόσταση… στον τοίχο». Η αφηγήτρια ειρωνεύεται τον ομοιόμορφο και τυποποιημένο τρόπο ζωής στα σύγχρονα διαμερίσματα, την τυποποιημένη διάταξη των επίπλων, που δεν αφήνουν την νοικοκυρά να ανασάνει και να φτιάξει το χώρο της.
ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, καθημερινή
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
Αφηγήτρια: είναι μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας που δεν αντέχει την ασφυκτική ζωή στο διαμέρισμα. Από την αρχή του αποσπάσματος φαίνεται η απογοήτευση, η δυσφορία της και αυτό το εκφράζει με τις ειρωνείες στην πρώτη ενότητα. Νοιώθει εγκλωβισμένη, δεν μπορεί να έχει τη δική της γωνιά. Ακόμη απογοητεύεται από την ψυχρότητα, το φόβο και την αποξένωση στις πολυκατοικίες. Προβληματίζεται και απορεί που οι Έλληνες έχασαν τις παραδοσιακές τους αξίες. Παρακολουθεί, άθελα της τις ζωές των άλλων. Από την παρέμβασή της στη σκηνή της μητέρας και του παιδιού, φαίνεται πως νοιάζεται. Είναι ένα σκεπτόμενο άτομο, με πείρα, καλοπροαίρετο. Δεν αποδέχεται τη βία. Ξέρει από παιδιά και τα αγαπά. Προβληματίζεται, αγωνιά για την τύχη του παιδιού. Αντιδρά αρχικά ήρεμα κι έπειτα οργισμένα. Είναι έτοιμη να ορμίσει στην μητέρα.(Ναι, πραγματικά τρελάθηκα).
Μητέρα: υστερική, βίαιη, αγχωτική. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αγχωτική εργασία, το πιεστικό ωράριο, την έχουν κάνει να μη διαπαιδαγωγεί σωστά το παιδί, να του φέρεται άσχημα. Χάνει τον έλεγχο και αντιδρά άσχημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η Ιορδανίδου αναφέρεται κυρίως σε µερικά χαρακτηριστικά προβλήµατα της ζωής στις πολυκατοικίες, όπως: η ενόχληση από τους θορύβους και τις συζητήσεις στα διπλανά διαµερίσµατα. Η προσωπική ζωή των ενοίκων συχνά απασχολεί και το γείτονα, ο οποίος κατά κάποιο τρόπο παρακολουθεί ή συµπάσχει άθελα του. Στο τελευταίο µέρος του αποσπάσµατος η αφηγήτρια αναφέρεται στο διπλανό διαµέρισµα, όπου ζει ένα εργαζόµενο ζευγάρι µε τη µικρή του κόρη. Η υστερική συµπεριφορά της µητέρας και οι νευρικές αντιδράσεις του παιδιού προβληµατίζουν έντονα την αφηγήτρια, η οποία παρεµβαίνει δυναµικά για να προστατέψει το παιδί από τη βιαιότητα της µητέρας.
Ως προς τη µορφή, µπορεί να επισηµανθεί η εναλλαγή αφηγηµατικών και διαλογικών µερών, η αµεσότητα (απλότητα) του προφορικού λόγου και η χρήση καθηµερινού λεξιλογίου.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις πολυκατοικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα κατοικούν σε αστικά κέντρα και μέσα σε πολυκατοικίες, οι οποίες έφεραν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και δημιούργησαν πολλά προβλήματα στις μεταξύ τους σχέσεις. Πρώτα πρώτα αντέστρεψαν ριζικά τη φυσιολογική μορφή της συμβίωσης. Έτσι, αντί οι άνθρωποι να ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον, οριζόντια, συγκατοικούν ο ένας πάνω από τον άλλον (κάθετα), μετέωροι, και μέσα στα τσιμέντα. Τα περισσότερα διαμερίσματα είναι μικρά σαν κλουβιά και πολλά από αυτά ανήλιαγα και σκοτεινά, ίδια φυλακές. Η έννοια «γειτονιά» κοντεύει να χαθεί, δεν υπάρχουν αυλές ούτε αλάνες, για να παίξουν τα παιδιά, και το φυσικό περιβάλλον έχει σχεδόν περιοριστεί σε μερικές θλιβερές γλάστρες στα μπαλκόνια.
Όμως το κυριότερο είναι ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει την ελευθερία τους,γιατί η συμπεριφορά τους καθορίζεται από κανόνες τους οποίους είναι υποχρεωμένοι να τηρούν, όπως, για παράδειγμα, στο ωράριο της θέρμανσης ή στις ώρες κοινής ησυχίας. Ακόμα, μέσα σε μια πολυκατοικίαόλοι έχουν παράπονα: οι κάτω από τους επάνω, γιατί θορυβούν όσοι δεν έχουν παιδιά, από τα παιδιά των άλλων εκείνοι που δεν έχουν ζώα από αυτούς που έχουν. Όλα αυτά κάνουν τις σχέσεις ανάμεσα στους ενοίκουςτυπικές. Και στις μεγάλες πολυκατοικίες συχνά δε γνωρίζεις αν ο συνεπιβάτης σου, στο ασανσέρ, είναι ένοικος του κτιρίου και αν τον γνωρίζεις, δεν τον χαιρετάς...
Η αλλοτρίωση των σύγχρονων Ελλήνων (Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους)
Η λέξη «ρωμιοσύνη» (= ο Ελληνισμός, η ελληνική ψυχή, το φρόνημα και τα ιδανικά του ελληνικού έθνους, και εδώ: ο τρόπος συμπεριφοράς των Ελλήνων στη συνείδηση της αφηγήτριας είναι ταυτισμένη με τις παραδοσιακές αρετές των Ελλήνων) τη φιλοξενία, την αλληλεγγύη, τη φιλία, την ψυχική ευγένεια, τη συμπόνια. Με αυτές τις αρετές μεγάλωσε και οι αναμνήσεις της από τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι γείτονες γνωρίζονταν μεταξύ τους, αντάλλασσαν επισκέψεις και μοιράζονταν τις χαρές και τις λύπες, είναι γεμάτες με εικόνες από βεγγέρες, γιορτές, μουσαφιριά και τραπεζώματα» Τώρα στην Αθήνα, ζώντας στους ρυθμούς της αστικής ζωής, διαπιστώνει μιαν άλλη κοινωνική πραγματικότητα: οι άνθρωποι έχουν αποκτήσει ξενικές συνήθειες, έχουν γίνει τυπικοί και εσωστρεφείς, δεν ανοίγουν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους, θαρρείς και φοβούνται ο ένας τον άλλον. Έτσι, στη θέση των παραδοσιακών αρετών έχουν μπει η καχυποψία, η αδιαφορία, ο φόβος και η αντικοινωνικότητα, ενώ οι συγκάτοικοι στις πολυκατοικίες πολλές φορές ούτε καν γνωρίζονται μεταξύ τους. Βλέποντας αυτή την αλλαγή στους καιρούς και στους ανθρώπους, η αφηγήτρια καταλήγει στο συμπέρασμα ότι Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους, δηλαδή την ελληνική φυσιογνωμία τους, και, στο όνομα τη: προόδου και της εξέλιξης, αλλοτριώθηκαν[1] από τα ξενικά πρότυπα.
Η αφηγήτρια και η ανατροφή του παιδιού των διπλανών
 |
| Μ.Ιορδανίδου |
Η αφηγήτρια παρακολουθεί την οικογενειακή ζωή των ενοίκων του διπλανού διαμερίσματος χωρίς να το επιδιώκει και άθελα της συμπάσχει. Ειδικότερα, αναφέρεται σε σκηνές από τη σχέση της γυναίκας με τη μικρή κόρη της, πού δείχνουν από τη μια ένα τρομαγμένο και νευρωτικό (που δε μπορεί να συγκρατήσει τα νεύρα του) παιδί και από την άλλη μια αγχωτική, υστερική και εξουσιαστική μητέρα, που χάνει τον έλεγχο των λόγων και των πράξεών της. Η αντιπαιδαγωγική συμπεριφορά της και οι νευρικές αντιδράσεις του παιδιού προβληματίζουν την αφηγήτρια, η οποία από διάθεση να βοηθήσει παρεμβαίνει με τρόπο ευγενικό[2], συμβουλεύοντας τη μητέρα να συμπεριφέρεται με ηρεμία στο παιδί της και να του δίνει πρωτοβουλίες. Βέβαια η αντίδραση της ξένης γυναίκας δεν άφησε περιθώρια για συζήτηση, όμως η αφηγήτρια δεν έπαψε να ενδιαφέρεται και να γίνεται μάρτυρας της νοσηρής κατάστασης που συνεχιζόταν. Κάποια στιγμή μάλιστα η παρέμβαση της κινδύνεψε να γίνει επεισοδιακή, καθώς η απειλή «θα σε μπατσίσω» ξεσήκωσε μέσα της την οργή και θέλησε να παρέμβει με δυναμικό τρόπο, για να προστατέψει το παιδί από τη βίαιη συμπεριφορά της μητέρας του.
- Η παρέμβαση της αφηγήτριας δείχνει σκεπτόμενο άνθρωπο, με ευαισθησία, καλλιέργεια, πείρα και καλοπροαίρετη διάθεση. Είναι φανερό ότι ξέρει από παιδιά και θέλει να εξομαλύνει την ακραία κατάσταση που έχει διαπιστώσει. Πονάει για το παιδί και εξοργίζεται με τη μητέρα, μια εργαζόμενη που δεν μπόρεσε να βρει την ισορροπία ανάμεσα στους πολλαπλούς της ρόλους. Η γνώση και διαίσθησή της την οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έχει πληγωθεί η αξιοπρέπεια του παιδιού, το οποίο χρησιμοποιεί ως άμυνα απέναντι στη μητέρα του την άρνηση του φαγητού, γιατί έτσι την εκδικείται για το ξύλο και για την εγκατάλειψη (η μητέρα είχε πάει για διακοπές στο εξωτερικό με τον πατέρα αφήνοντας το παιδί στη γιαγιά του).
[1] Αλλοτρίωση είναι η διαδικασία της αποξένωσης του ανθρώπου από τον ίδιο του τον εαυτό (το χάσιμο, της «ταυτότητάς» του) και της ταύτισής του με την υλική πραγματικότητα, καθώς και της απόλυτης εξάρτησής του από αυτή.
[2] Ο οποίος όμως δε παύει να αποτελεί παρέμβαση στην προσωπική ζωή των γειτόνων της γι΄ αυτό κι αντιμετωπίζεται έτσι από τη μητέρα του παιδιού.
Από την Πόλη στην τσιμεντούπολη
Μνημονεύοντας τη Μαρία (Λωξάντρα) Ιορδανίδου
«Ζούμε στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας. Κι εγώ τώρα κάθουμαι σε μια πολυκατοικία. Εχω ένα εσωτερικό δυάρι στον τρίτο όροφο. Εσωτερικά τα λένε τώρα τα διαμερίσματα που δεν βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή. Μα και η αυλή πια δε λέγεται αυλή αλλά ακάλυπτος χώρος».
Ετσι αρχίζει η Μαρία Ιορδανίδου το βιβλίο της «Η αυλή μας» - το τελευταίο της, που κυκλοφόρησε το 1981 (Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»). Οχτώ χρόνια αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου 1989 -ακριβώς πριν από 20 χρόνια- έφευγε από τη ζωή, στα 92 της. «Την έζησα αν θέλει ο Θεός τη ζωή μου», γράφει προς το τέλος του ίδιου βιβλίου. «Την έζησα και τη γλέντησα. Γλέντησα ακόμα και τις τραγικές της στιγμές, γιατί η κάθε τραγωδία έχει και την κωμική της πλευρά και αυτή η κωμική της πλευρά δεν μου διέφευγε».
Συγγραφέας στα 66 της
Της «Αυλής» είχαν προηγηθεί τα βιβλία της: «Λωξάντρα», «Διακοπές στον Καύκασο», «Σαν τα τρελά πουλιά» (κι αυτά από το Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»), όλα με πολλές εκδόσεις και πολυδιαβασμένα, ενώ η «Λωξάντρα» και το «Σαν τα τρελά πουλιά» έγιναν τηλεοπτικές σειρές.
Η «Λωξάντρα» που, επιπλέον, έγινε γαστριμαργική φίρμα, πρωτοκυκλοφόρησε το 1963, αλλά πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η Ελλη Αλεξίου ήταν από τους ελάχιστους που το πρόσεξαν, σε κριτική της στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή». Βιβλίο και συγγραφέας ακούστηκαν μετά τη δικτατορία, όταν τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό και το οφίκιο της Αρχόντισσας του Οικουμενικού Θρόνου. Και ήταν φυσικό να τιμηθεί από το Πατριαρχείο, αφού το βιβλίο της αναφέρεται στον ελληνισμό της Πόλης (όπου γεννήθηκε και η ίδια), πριν φυσικά σφαγιαστεί και διωχθεί από τους Τούρκους.
Εν πολλοίς αυτοβιογραφική η «Λωξάντρα», όπως άλλωστε και τα κατοπινά, ταυτίστηκε με τ' όνομα της Ιορδανίδου, μολονότι επρόκειτο για τη γιαγιά της. Το 'γραψε όταν ήταν 66 ετών, καθώς πριν η ζωή της ήταν γεμάτη βιοπάλη. «Οταν εργάζεσαι δεκάξι και δεκαοχτώ ώρες το εικοσιτετράωρο, όταν έχεις να μεγαλώσεις δυο παιδιά και μια μητέρα γριά, δεν σου μένει καιρός ανάσα να πάρεις - τι να γράψω μου λες!».
Ξεκίνησε τη «Λωξάντρα», «σαν ατζαμής, στα γηρατειά μου, και δεν ήξερα πώς ν' αρχίσω! Το 'παθα κι εγώ σαν τα παιδιά του σχολείου. Ο άντρας μου ήταν δάσκαλος και το είχε καημό που τα παιδιά δυσκολευόντουσαν να γράψουν έκθεση. "Γιατί, παιδί μου, δεν μπορείς να γράψεις;". "Δεν μπορώ ν' αρχίσω, κύριε, την αρχή δεν ξέρω!". "Ωραία, τότε θα σου δώσω μια συμβουλή: μην αρχίσεις από την αρχή, άρχισε από τη μέση". Λοιπόν, ακολούθησα τη συμβουλή του άντρα μου. Επιασα τη Λωξάντρα από τη μέση και την έβγαλα γριά στην πρώτη σελίδα. Ετσι έγινε η Λωξάντρα. Υστερα απ' αυτό μερακλώθηκα κι ήθελα να γράψω κι άλλο!»
Είναι από την πρώτη συνέντευξη που της είχα πάρει για την «Ε», στις 22 Οκτωβρίου 1979 (γιατί ακολούθησαν κι άλλες, μαζί μ' ένα τηλεοπτικό πορτρέτο στην εκπομπή «Παρασκήνιο», με σκηνοθέτη τον Λάκη Παπαστάθη). Την επισκεπτόμουν, στο διαμερισματάκι της στη Ν. Σμύρνη, όχι μόνο ως δημοσιογράφος, αλλά και ως φίλος και θαυμαστής. Ηταν από τις θηλυκές «γκουρού» που είχα επιλέξει, καθώς χαιρόμουν τη ζωντάνια, την αισιοδοξία, το χιούμορ, τα τραταρίσματά της.
Γίναμε αγγλοπρεπείς
Τη μνημονεύω, λοιπόν, σήμερα, κυρίως με κάποια ψήγματα από την «Αυλή μας», που αναφέρεται στη διαβίωσή της σε μια αθηναϊκή πολυκατοικία. Κι ας προσθέσω ότι το βιβλίο αυτό το έγραψε στα 84 της. Και καθώς πια δεν καλόβλεπε, το έγραψε με μαρκαδόρο: «Οσο περνάνε τα χρόνια, τόσο μεγαλώνω τα γράμματα!».
Γράφει: «Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι. Μέσα στις πολυκατοικίες οι άνθρωποι γίνανε αγγλοπρεπείς. Βλέπεις κάποιον στη σκάλα ή στο ασανσέρ και δε σε χαιρετά. Στέκεται μπροστά σου σαν κολώνα πάγου, φοβάσαι να τον χαιρετήσεις κι εσύ. Δεν ξέρεις καλά καλά, συγκάτοικος είναι ή ξένος. Εχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους».
Η εικόνα άλλαξε κάπως με τους σεισμούς του 1981: «Απ' τη στιγμή που άρχισαν οι σεισμοί, οι πολυκατοικίες της αυλής χάσανε την αγγλοπρέπειά τους. Οι άνθρωποι ξανάγιναν Ρωμιοί. Αρχισαν να χαιρετιούνται χωρίς να έχουν συστηθεί. Αργά και πού αρχίσανε μικροβεγγέρες». Εννοείται πως όταν πέρασε η φούρια του σεισμού οι περίοικοι ξανάγιναν... αγγλοπρεπείς.
Στο τέλος του βιβλίου δηλώνει και τις τελευταίες επιθυμίες της: Να μη μαυροφορεθεί κανείς. Ούτε στεφάνια. Οποιος θέλει, να δώσει το αντίτιμο στον δήμαρχο Ν. Σμύρνης υπέρ της υπηρεσίας απορριμμάτων. «Ακόμα να μη με κλάψετε καθόλου, αν μπορείτε. Τα κλάματα δεν χρειάζονται όταν ο θάνατος είναι φυσιολογικός». *
Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί ως διαθεματική εργασία σε άλλα
μαθήματα μουσική, θεατρολογία, εικαστικά, ώστε να καταδείξει τη σύνδεση της
λογοτεχνίας με την τέχνη αν ο διδάσκων αποφασίσει να επεκτείνει κι άλλο το
σενάριό του.
Η κυρία Νίτσα, υποβλήθηκε το 1927 στον Α΄ λογοτεχνικό διαγωνισμό της Νέας Εστίας και με αυτό το διήγημα πρωτοεμφανίστηκε ως πεζογράφος ο Καραγάτσης. Είναι αυτοβιογραφικό διήγημα, εμπνευσμένο από τον παιδικό του έρωτα για την εικοσάχρονη δασκάλα του στο δημοτικό σχολείο στη Λάρισα. Η «Κυρία Νίτσα» διακρίθηκε με έπαινο και δημοσιεύτηκε στο βιβλίο Οι Θεότητες του Κοτύλου (έκδοση της Νέας Εστίας, Ι.Δ. Κολλάρος 1929), μαζί με άλλα δώδεκα διηγήματα που είχαν διακριθεί στον διαγωνισμό.
Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ», Μ. Καραγάτσης. Φύλλα εργασίας
1ο Φύλλο (κοινό)
- Παρατηρήστε την εικόνα στη σελίδα 177 του βιβλίου σας. Με ποιον τρόπο φαίνεται να συνομιλεί με το κείμενο;
- Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε θεματική ενότητα που σας δίνεται:
1η. Η πρώτη μου αγάπη …ξέρω κι εγώ….
…………………………………………………………………………………………………………………..
2η. Ήταν ένα λευκό διάφανο … σαν μια πνοή καθαρού αέρα.
……………………………………………………………………………………
3η Το μάθημα της κυρίας Νίτσας …του ελληνικού αλφαβήτου.
……………………………………………………………………………………
4η Το τέλος του ειδυλλίου …ότι δεν την αγαπώ πια.
……………………………………………………………………………………
- Στο διάγραμμα που ακολουθεί, ποιες από τις πληροφορίες είναι σωστές, παρουσιάζοντας ένα στοιχείο από το κείμενο που το επιβεβαιώνει
| Πληροφορία | Σωστό/ Λάθος | Στοιχεία από το κείμενο |
| Η λειτουργία του χρόνου στο διήγημα είναι ευθύγραμμη και εστιάζει στο παρόν | ||
| Ο αφηγητής- συγγραφέας χρησιμοποιεί στοιχεία χιούμορ στην αφήγησή του | ||
| Ο συγγραφέας διατηρεί σε όλο το κείμενο μια διαλογική σχέση με τον αναγνώστη | ||
| Οι εσωτερικές σκέψεις και οι κρυφές επιθυμίες του μικρού μαθητή μεταφέρονται στον αναγνώστη μέσω του διαλόγου |
- Να αντιστοιχίσετε τα αποσπάσματα με τα εκφραστικά μέσα που ακολουθούν και να γράψετε τον λειτουργικό τους ρόλο: παρομοίωση, μεταφορά, ασύνδετο, επανάληψη, εικόνα
| απόσπασμα | Εκφραστικό μέσο | ρόλος |
| Η τάξη μας ήταν ένα γωνιακό δωμάτιο, πάντα γιομάτο ήλιο, όταν δεν ήταν συννεφιά. Η σόμπα στη γωνιά τραβούσε με θόρυβο, και κάπνιζε όλη την κάμαρα | ||
| άνοιγε η πόρτα, και έμπαινε, ωχρή, παγωμένη, τυλιγμένη στο φτωχικό δασκαλικό παλτό της, η κυρία Νίτσα. | ||
| Η απαλή και γλυκιά φωνή της, μιλούσε μέσα στις άγουρες ψυχές μας. | ||
| Το μάθημα το ρουφούσαμε σαν μέλι από το στόμα της. | ||
| Θέλουμε, θέλουμε, χωρίς να ξέρουμε τι θέλουμε. |
- Να αναγνωρίσετε και να γράψετε δίπλα σε κάθε απόσπασμα τον αφηγηματικό τρόπο που υπάρχει ( αφήγηση, εσωτερικός μονόλογος, διάλογος, φανταστικός διάλογος, περιγραφή):
Α. Η τάξη μας ήταν ……… που δε θα ‘ρχόταν η «κυρία». :……………………………………………………………..
Β. – Τι είναι, Γιαννάκη; :…… …………………………………………………………….
Γ. Το τέλος του ειδυλλίου …….μιας άσκημης γεροντοκόρης: ………………………………………………………..
Δ. Τι συλλογιζότανε;…. Μας ξέχασε;…………………………………………………………………………………………
Ε. Μα δεν είχες καιρό. ….κακή κυρία Νίτσα. ……………………………………………………………………………….
- Ποιον ακούμε να μας αφηγείται και ποια είναι η οπτική γωνία της αφήγησης;
2ο φύλλο
1η ομάδα
- «Ήταν ένα λευκό…..εννοούμαστε» και «το κέρινο γοητεία»: Να περιγράψετε την εξωτερική εικόνα της δασκάλας όπως μας τη μεταφέρει ο αφηγητής.
- Πώς σχεδίαζαν να περάσουν την ημέρα τους οι μαθητές, σε περίπτωση που η δασκάλα τους απουσίαζε;
- ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: Η κ. Νίτσα αφηγείται στο προσωπικό της ημερολόγιο την ημέρα που έζησε στο σχολείο κάνοντας μάθημα στην τάξη του αφηγητή.
2η ομάδα
- Ποιες πληροφορίες για το σχολείο της εποχής αντλούμε από την αφήγηση;
- Να καταγράψετε τα συναισθήματα του μικρού μαθητή κατά την ώρα του μαθήματος, κάνοντας σχετικές αναφορές στο κείμενο.
- ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: Να γράψετε μία επιστολή, την οποία ο αφηγητής, μεγάλος πια, στέλνει στην κ. Νίτσα και της εξομολογείται τα συναισθήματα που είχε γι’ αυτή, όταν ήταν παιδί.
3η ομάδα
- «Το μάθημα της κ. Νίτσας….σαν μέλι από το στόμα της»: Ποια χαρακτηριστικά της δασκάλας φαίνεται να ασκούν έλξη στους μαθητές και πόσο σημαντικά είναι για την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας;
- Το ύφος του συγγραφέα είναι εξομολογητικό και οικείο με στοχαστική διάθεση. Να επιβεβαιώσετε τα παραπάνω με στοιχεία από το κείμενο.
- ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: Σκεφτείτε και γράψτε ένα διαφορετικό τέλος για το κείμενο, ξεκινώντας την αλλαγή από τη φράση: «Το τέλος του ειδυλλίου ήταν οιχτρό..»
4η ομάδα
- . Στο τέλος της σχολικής χρονιάς ο αφηγητής δοκιμάζει μια μεγάλη απογοήτευση. Αφού γράψετε ποια είναι και πού οφείλεται, να καταγράψετε τα δικά σας συναισθήματα, όπως τα βιώνετε στο τέλος κάθε σχολικής περιόδου.
- Πώς αντιμετωπίζει ο μικρός μαθητής την αγάπη της κυρίας Νίτσας για το λοχαγό;
- ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: Σκεφτείτε και γράψτε ένα διαφορετικό τέλος για το κείμενο, ξεκινώντας την αλλαγή από τη φράση: «Το τέλος του ειδυλλίου ήταν οιχτρό..»
5η ομάδα
- Ενώ ο αφηγητής είχε αρχικά εξιδανικεύσει τη δασκάλα του, στη συνέχεια την απομυθοποίησε τελείως. Ποιοι λόγοι συνέβαλαν σε αυτό;
- Εντοπίστε τα χωρία του διηγήματος όπου ο μικρός μαθητής καταγράφει τις εσωτερικές σκέψεις και τις κρυφές επιθυμίες του. Πώς πετυχαίνει ο συγγραφέας να μεταφέρει τα συναισθήματα του παιδιού στον αναγνώστη;
- ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: Αφηγηθείτε σε μία παράγραφο μια δική σας εμπειρία από τη σχολική ζωή στο δημοτικό. Στην παράγραφο, δοκιμάστε τη μέθοδο του συγγραφέα που απευθύνεται στον αναγνώστη και χρησιμοποιεί φράσεις, όπως « θα μου πείτε», «ίσως παρατηρήσετε», «βλέπετε» κλπ.
https://www.slideshare.net/pyrroti/ss-28465459
https://www.slideshare.net/aggelab/ss-15787088
https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-124929997
https://www.slideshare.net/aggelab/ss-15787088
https://www.slideshare.net/vserdaki/ss-124929997
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ -"Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ", Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:"Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ",Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗΣ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,Η ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ,Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ,ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ from mrsevi
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ:
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ Μ.ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ:
ΔΕΙΤΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕ ΠΑΛΙΟΤΕΡΕΣ ΕΠΟΧΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΒΙΝΤΕΟ:
Η κυρία Νίτσα, Μ. Καραγάτσης - Πορτρέτα και προσωπογραφίες γυναικών ( Β' Τάξη Γυμνασίου Μελίκης, 2012- 2013)
Η κυρία Νίτσα
Η πρώτη μου αγάπη ήταν δέκα χρόνια μεγαλύτερη από μένα, ίσως και πιο πολύ. Αμέσως θα φανταστείτε το αιώνιο ειδύλλιο του αμούστακου εφήβου και της ώριμης γυναίκας, ή μάλλον χήρας, για να κυνηγήσω με μεγαλύτερη επιτυχία τις υπεκφυγές της φαντασίας σας.
Λοιπόν, όχι. Η πρώτη μου αγάπη, την εποχή που την αγάπησα, δεν ήταν παρά είκοσι χρονών. Εγώ ήμουν οκτώ.
Η διαφορά της ηλικίας μας αυτή καθαυτή δεν θα ήταν μεγάλη, αν οι αριθμοί των χρόνων μου δεν ήσαν τόσο χαμηλά. Μα αυτό δεν έχει σημασία. Εκείνη την εποχή ο χρόνος ήταν κάτι τι ανώτερο για μένα. Ήξερα ότι ήμουν οκτώ χρονών, αλλά ήμουν βέβαιος ότι αυτό το νούμερο ήταν ένα συμβατικό σημείο προς ταξινόμηση της ηλικίας μου, απέναντι της ηλικίας του διπλανού μου. Δεν μπορούσα όμως να εννοήσω ότι μόλις οκτώ χρόνια έχουν περάσει από την ημέρα που είδα το φως. Χωρίς άλλο έπρεπε να ζούσα πολύ καιρό, είκοσι, τριάντα χρόνια, ξέρω κι εγώ…
Ας μην πάρουν οι οπαδοί της μετεμψύχωσης επιχείρημα αυτή τη χρονολογική φαντασία της ομίχλης του παιδικού μου μυαλού. Ας μην ψάξουν να βρουν ενστικτώδη υποσυνείδητα μιας γερασμένης ψυχής που έζησε, και ξαναζεί σε ένα νέο κορμί. Ήταν άγνοια της πραγματικότητας και τίποτα παραπάνω. Γιατί αν είχα ζήσει άλλοτε, εδώ και καιρό, μ’ όλη την προσωρινή μεταβατική κατάσταση της ψυχής μου, θα μου ’μενε κάποια ανάμνηση της χαράς της επίγειας ζωής, ώστε να μην έκανα το λάθος να ξαναγεννηθώ.
Πολλοί ίσως να βρουν ότι είχα πρόωρο ερωτικήν ανάπτυξη. Τι πλάνη! Αισθηματική δεν αρνούμαι, μα ερωτικήν, αδύνατο. Και όμως, αν ρίχναν μια ματιά στην “Πρώτη αγάπη” του Κονδυλάκη, θα βλέπαν ότι δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο κάτω από τον ήλιο. Καθένας από την άχαρη ανατολή της ζωής του κρύβει μέσα του σε εμβρυώδη κατάσταση τη libido. Αγαπάει είτε σαν ασυνείδητος εραστής, είτε σαν σύνθετος Οιδίπους. Δεν έχει όμως το θάρρος στη δύση πια του βίου του να απλώσει μπροστά στον κόσμο τις πρώτες χλιαρές αχτίνες του ήλιου του. Τίποτε καινούργιο κάτω από τον ήλιο, μα πολλά κρυφά.
Πολλοί ίσως να βρουν ότι είχα πρόωρο ερωτικήν ανάπτυξη. Τι πλάνη! Αισθηματική δεν αρνούμαι, μα ερωτικήν, αδύνατο. Και όμως, αν ρίχναν μια ματιά στην “Πρώτη αγάπη” του Κονδυλάκη, θα βλέπαν ότι δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο κάτω από τον ήλιο. Καθένας από την άχαρη ανατολή της ζωής του κρύβει μέσα του σε εμβρυώδη κατάσταση τη libido. Αγαπάει είτε σαν ασυνείδητος εραστής, είτε σαν σύνθετος Οιδίπους. Δεν έχει όμως το θάρρος στη δύση πια του βίου του να απλώσει μπροστά στον κόσμο τις πρώτες χλιαρές αχτίνες του ήλιου του. Τίποτε καινούργιο κάτω από τον ήλιο, μα πολλά κρυφά.
Ήταν ένα λευκό διάφανο ασθενικό κορίτσι, ένα όμορφο κορίτσι. Μια δημιουργία της φαντασίας του Μυσσέ, και της ρομαντικής πλειάδας. Μια εικόνα του Γκρεζ, χωρίς αφέλεια όμως. Κάτι πιο σύγχρονο. Αυτή τη μορφή ίσως την βρείτε και στον Φραπιέ και στον Μπαζέν. Η Ρόζα της “Maternelle” ή η Νταβιντέ Μπιρό; Ήταν δασκάλα. Δασκάλα μου, για να εννοούμαστε. Επήγαινα στην τρίτη του δημοτικού, σ’ ένα μεικτό επαρχιακό σχολείο. Η μεγάλη αυλή του μόνο στις γωνιές είχε λίγη χλόη την άνοιξη. Δύο-τρείς ακακίες και μερικά βρωμόδεντρα ήταν το μοναδικό της στολίδι. Το χειμώνα το νερό της βρύσης πάγωνε, και η κρυσταλλιασμένη λάσπη έσπαζε κάτω από τα χοντρά παιδικά παπουτσάκια μας.
Η κυρία Νίτσα -αυτό ήταν το όνομα της πρώτης δασκαλικής μου αγάπης- δεν ερχότανε ποτέ στην ώρα της. Η διευθύντρια έκλεινε τα μάτια σ’ αυτό το μικρό πειθαρχικό παράπτωμα. Ο χειμώνας του κάμπου είναι τόσο κακός για τα κακόμοιρα τα κορίτσια που βγάζουν το ψωμί τους. Ο βοριάς ξεχύνεται από τις κορφές του Ολύμπου παγερός και κοκαλιάζει τους βόλους στα χωράφια της Εριβώλακος Θεσσαλίας. Η τάξη μας είναι ένα γωνιακό δωμάτιο, πάντα γιομάτο ήλιο, όταν δεν ήταν συννεφιά. Η σόμπα στη γωνιά τραβούσε με θόρυβο και κάπνιζε όλη την κάμαρα. Καθόμουν στο πρώτο θρανίο, και με υπομονή περίμενα. Οι σύντροφοι μου δίπλα κάναν ωραία σχέδια για την περίπτωση που δεν θα ’ρχόταν η «κυρία».
Πρώτα θα βγαίναν στην αυλή να παίξουν αμπάριζα. Ύστερα η «κυρία» διευθύντρια θα τους έδιωχνε γιατί θα κάναν θόρυβο και θα ενοχλούσαν τις «μεγάλες». Αυτό ήταν η ύστατη ικανοποίηση του ορμέμφυτου της ελευθερίας, που βλάσταινε μέσα στις νέες ανθρώπινες ψυχούλες τους. Και ύστερα η εκδήλωση αυτού του ορμέμφυτου. Η άσκοπη πολυθόρυβη περιπλάνηση στον κάμπο. Και οι οπτασίες περνούσαν μπρος από τα μάτια μας.
Θα πηγαίναμε στον σταθμό. Ο δρόμος είναι γιομάτος λάσπη, μα αυτό δεν έχει σημασία. Είναι τόσο ωραίο να νιώθεις το έδαφος να υποχωρεί κάτω από τα πόδια σου, σα μια γλιστερή μαλακή μάζα. Από κει θα παίρναμε από το μηχανοστάσιο ασετιλίνη-είχαμε σχέσεις με το προσωπικό-και με το πολύτιμο αυτό αντικείμενο στα χέρια, θα πηγαίναμε στη μεγάλη «Μαγούλα», την Ορμάν μαγούλα, όπου θα εκσφενδονίζαμε τον πρώτο τυχόντα τενεκέ γάλακτος Νεστλέ στο στερέωμα, με τη βοήθεια των αερίων της οργανικής αυτής ουσίας.
Ίσως παρατηρήσετε ότι μεταχειρίζουμαι στην πιο απάνω περίοδο τη λέξη «θα» πολλές φορές εις βάρος κάθε σύνταξης και στυλ. Και όμως, αυτή η λέξη είναι όλη η περίοδος. Γιατί συνήθως απάνω στο φόρτε του αλήτικου ονείρου μας άνοιγε η πόρτα, και έμπαινε, ωχρή, παγωμένη, τυλιγμένη στο φτωχικό δασκαλικό παλτό της, η κυρία Νίτσα.
Θα μου πείτε, πώς θυμάμαι ύστερα από τόσα χρόνια τα γεγονότα της πρώτης παιδικής μου ζωής. Ψάξτε καλά στις αναμνήσεις σας. Με λίγη καλή θέληση, θα βρείτε παλιές εικόνες γιομάτες δροσιά και αθωότητα. Τα μικρά μας χρόνια είναι τόσο λίγα, και τόσο χαρακτηριστικά, ώστε να μην μπορούν ν’ ανακατευτούν με τον άχαρο συρφετό της μεγάλης μας ζωής. Είναι ένα σύνολο σαφές και καθαρό, μια γραμμή ευθεία και προσδιορισμένη. Σαν περάσουν πια αρχίζει ο λαβύρινθος και τα ζιγκ-ζάγκ της αγωνιώδους και απαιτητικής υπόστασής μας. Είμαστε μεγάλοι. Θέλουμε, θέλουμε, χωρίς να ξέρουμε τι θέλουμε. Το χαρακτηριστικό της ζωής είναι η αγωνιώδης προσμονή, όσο είμαστε παιδιά, κάποιου καλού, και όταν μεγαλώσουμε κάποιου κακού.
Ψάξτε καλά στις αναμνήσεις σας. Θα βρείτε έναν άλλον άνθρωπο, αλλιώτικο από σάς, ξένο, ένα φίλο ίσως και εχθρό. Σεις δεν είστε εκείνος. Ο Ανατόλ Φράνς δεν είναι ο «Μικρός Πέτρος». Είναι ο λεπτός νοσταλγός, ο πατρικός διάδοχος του παιδιού που είχε τ’ όνομά του. Είναι σαν μια πνοή καθαρού αέρα ή σαν μια πρέζα κοκαΐνης.
Το μάθημα της κυρίας Νίτσας είναι ιεροτελεστία. Η αδυναμία του εύθραυστου αυτού αναιμικού κοριτσιού είχε πάνω μας μιαν επιβολή μεγαλύτερη από μια πελώρια μυϊκή δύναμη. Να μια περίεργη απόδειξη των δύο ακροτήτων. Η απαλή και γλυκιά φωνή της μιλούσε μέσα στις άγουρες ψυχές μας. Το μάθημα το ρουφούσαμε σαν μέλι από το στόμα της.
Όταν συλλογιέμαι τις παλιές αυτές ώρες, προσπαθώντας να ξεδιαλύνω λίγο από το μυστήριο της παιδικής ψυχής μου, βγάνω το συμπέρασμα ότι μάλλον υποβολή, παρά επιβολή, χαρακτήριζε αυτή τη γυναίκα. Το κέρινο ωραίο πρόσωπό της, που το κόβουν κόκκινα χείλια, σκοτωμένα βλέφαρα με πελώρια μαύρα τσίνορα, πάνω από μενεξεδένια καθαρά μάτια, ήταν ένα μείγμα αθώου κοριτσιού και femme fatale. Είτε μέσα στο μισοσκόταδο ενός συννεφιασμένου πρωινού, είτε στο φως ενός καλοκαιριάτικου δειλινού, είχε μια πελώρια χάρη και μια άδολη, άθελη γοητεία.
Βέβαια, εκείνο τον καιρό δεν ήμουν σε θέση να κάνω τέτοιες κρίσεις. Μόνο εικόνες σώζονται μέσα μου, εικόνες που ξαναζωντανεύουν κάτω από την πίεση της νοσταλγίας. Και είτε τότε τις έζησα, είτε τώρα τις ζω είναι το ίδιο.
Τα άμαθα χέρια μας γλιστρούσαν αδέξια στο ριγωμένο χαρτί. Η καρδιά μας χτυπούσε μήπως δεν κάνουμε τα γράμματα καλά. Τόσα κεφαλάκια, σκυμμένα με άφατη προσοχή, τραβούσαν γραμμές στο ανοιχτό μπλε τετράδιο. Ένας ελαφρός μονάχα κρότος τριβής ακουγόταν στο άσπρο δωμάτιο. Η κυρία Νίτσα πάνω στην έδρα φάνταζε πιο άσπρη παρά ποτέ κάτω από τον όγκο των καστανών μαλλιών της.
Η αγωνία φώλιαζε μέσα στο στήθος μου. Τα γράμματα, παρ’ όλη την κτηνωδώς παιδική επιμονή μου, αραδιαζόσαντε άτακτα και χοντρά πάνω στο χαρτί. Η απελπισία μου έφτανε στο κατακόρυφο. Σήκωνα τα μάτια μου γιομάτα τρόμο και ικεσία προς την έδρα. Τι συλλογιζότανε; Που ταξίδευαν τα διαφανή μενεξεδένια μάτια κάτω από τα μαυρισμένα βλέφαρα; Γιατί αναστενάζει; Μήπως είναι άρρωστη; Γιατί δεν μας κοιτάει; Μας ξέχασε;
Το λευκό κεφάλι σηκώνεται. Με είδε, με κοιτάει. Τα μαλλιά της είναι πιο κοντά παρά ποτέ.
-Τι είναι, Γιαννάκη;
Τι είναι; Μα είναι τόσο πολλά πράματα μυστηριώδη για τη μικρή ψυχή μας, που έπρεπε να τα είχες καταλάβει, αέρινη μικρή δασκάλα. Μέσα στο κάθε παιδί κρύβεται ένας άντρας, ένας άντρας όπως όλοι οι άλλοι, όπως ο όμορφος λοχαγός, παραδείγματος χάριν, που περνάει με τ’ άλογο του τέσσερις φορές την ημέρα, κάτω από το παράθυρο της τάξης. Αυτόν τον κρυμμένο παιδικόν άντρα, έπρεπε να τον είχες ανακαλύψει, έπρεπε να τον είχες δαμάσει με την γυναικεία τέχνη σου. Μα δεν είχες καιρό. Τον δικό σου άντρα, τον ώριμο άντρα, τον ανακάλυψες, και αν δεν δάμασες αυτόν, δάμασες χωρίς άλλο το άλογό του, γιατί δεν εξηγιέται αλλιώς πως στεκόταν πάντα κάτω από το ανοιχτό παράθυρο, σκάβοντας με το πόδι τη γη και χλιμιντρώντας.
Εξέχασες τελείως τα παιδιά σου, κακή κυρία Νίτσα.
Η φωνή μου όταν της απαντούσα ήταν κλαψιάρικη.
- Δεν μπορώ να κάνω το ψι…
Το ψι. Ο τύραννος του νεοφώτιστου μαθητή. Ο τρόμος της καλλιγραφίας. Το χεράκι μπερδεύεται και τρέμει όταν αρχίζει να χαράζει το μεγάλο κόμπο, το γόρδιο αυτό δεσμό του ελληνικού αλφαβήτου.
Ένα χαμόγελο γιομάτο καλοσύνη ζωγραφίζεται στο πρόσωπό της. Τα μενεξεδένια μάτια στάζουν μέλι. Κατεβαίνει από την έδρα. Κάθεται κοντά μου στην άκρη του θρανίου. Από το κλειστό γιακά της βγαίνει μια μυρουδιά γυναίκας, απροσδιόριστη ακόμη για την αναίσθητη όσφρησή μου, μα αρκετά μυστηριώδης και ευχάριστη από τότε. Το μακρύ κορμί της ακουμπάει απάνω μου. Η ελαστική της σάρκα αποτυπώνεται καλά στη μνήμη μου, μ’ ένα αίσθημα περίεργο, συγγενές προς την ηδονή. Έχω λόγους να νομίζω ότι αυτή είναι η ηδονή σε εμβρυώδη κατάσταση.
Τα μακριά κέρινα δάχτυλά της παίρνουν στη θερμή μυρωμένη λαβή τους το ανήξερο παιδικό μου χέρι. Και με οδηγούσε στο δαίδαλο του ψι, σωστή διανόηση αυτή, εμένα αγράμματο παιδί, όπως μια μεστή γυναίκα τον ανήξερο έφηβο στο λαβύρινθο του έρωτα.
Συλλογιέμαι καμιά φορά εκείνη τη γυναίκα που, εδώ και χρόνια τώρα, για λίγες δραχμές, ανέλαβε να μου δείξει το ασανσέρ που ανεβαίνει στον έβδομο ουρανό της αγάπης. Κανένα καινούργιο συναίσθημα. Είμαι βέβαιος πως το ρόλο που έπαιξε αυτή ρεαλιστικότερα, τον ντεμπουτάρισε σε μένα η κυρία Νίτσα, με έναν ασυναίσθητο ρομαντισμό, για να λέμε την αλήθεια. Γιατί το φτωχό κορίτσι δεν μπορούσε να ξέρει τις απόκρυφες γωνιές της ψυχής των μαθητών της.
Κάθε γνωστού πράματος την πρώτη γνώση πρέπει να την ζητάμε πίσω, στις πιο μακρινές εποχές της ζωής μας. Εκείνο που μόλις σήμερα γνωρίσαμε, το είχαμε δει και άλλοτε. Πότε; Αυτό είναι μυστήριο. Κάτω από μια από τις άπειρες μορφές του, κάποτε θα έπεσε στην αχτίνα των αισθήσεών μας. Ίσως σε κάποια εποχή τόσο περασμένη και ξεχασμένη, ώστε η φαντασία μας να την βάζει σε μια χρονολογία πιο μακρινή από τη γέννηση μας. Και λέω η φαντασία μας, για να μην πάρουν επιχείρημα οι οπαδοί της μετεμψυχώσεως για να στηρίξουν τις αβέβαιες επιστήμες τους. Όχι, δεν τους το επιτρέπω.
Το τέλος του ειδυλλίου ήταν οικτρό. Η κυρία Νίτσα με προβίβασε. Και την άλλη χρονιά στην μεγαλύτερη τάξη παρακολουθούσα το άχαρο μάθημα μιας άσκημης γεροντοκόρης, που το μαραμένο της μούτρο ήταν γεμάτο κακόχρωμα σπυριά, εκδήλωση μιας αργοπορημένης και ανικανοποίητης νιότης. Το όνειρο έσβησε από τα μάτια μου και σιγά σιγά από την καρδιά μου.
Η κυρία Νίτσα παντρεύτηκε το λοχαγό. Ήμουν παρών στους γάμους της. Καμιά ζήλεια δεν τάραξε την ψυχή μου. Ήμουν από τότε πολιτισμένος. Την βλέπω σήμερα συχνά. Τα δέκα χρόνια που μας χωρίζουν δεν αποτελούν πια ανυπέρβλητο διανοητικό και κοινωνικό εμπόδιο. Ο κοσμοπολιτισμός μας έχει φέρει σε ίση μοίρα. Είναι ακόμα ωραία, μολονότι έχει χάσει το θέλγητρο της μισοσκότεινης τάξης. Είναι μια γυναίκα, και όχι οπτασία. Ο άντρας της είναι πια συνταγματάρχης που έχει λάβει μέρος σε τρία κινήματα. Ζει ευτυχισμένη, και έχει μια κόρη που της μοιάζει πολύ. Δεν μας χωρίζουν παρά δέκα χρόνια, μα αυτή τη φορά εγώ είμαι ο μεγαλύτερος. Το μυαλό σας ίσως πάει μακριά. Αυτό είναι άλλο ζήτημα. Ήθελα μόνο να σας πω για την πρώτη μου αγάπη…
Περιττό να προσθέσω ότι δεν την αγαπώ πια.
Η κυρία Νίτσα, υποβλήθηκε το 1927 στον Α΄ λογοτεχνικό διαγωνισμό της Νέας Εστίας και με αυτό το διήγημα πρωτοεμφανίστηκε ως πεζογράφος ο Καραγάτσης. Είναι αυτοβιογραφικό διήγημα, εμπνευσμένο από τον παιδικό του έρωτα για την εικοσάχρονη δασκάλα του στο δημοτικό σχολείο στη Λάρισα. Η «Κυρία Νίτσα» διακρίθηκε με έπαινο και δημοσιεύτηκε στο βιβλίο Οι Θεότητες του Κοτύλου (έκδοση της Νέας Εστίας, Ι.Δ. Κολλάρος 1929), μαζί με άλλα δώδεκα διηγήματα που είχαν διακριθεί στον διαγωνισμό.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
Πολλοί από τους μαθητές και τις μαθήτριες της Β΄ τάξης δέχτηκαν και συμμετέχουν σε ένα πρωτότυπο διαγωνισμό δημιουργικής γραφής. Γράφουν μια ιστορία χρησιμοποιώντας τους τίτλους των λογοτεχνικών κειμένων του σχολικού ανθολογίου.
Παραθέτουμε μερικές εργασίες
Γαλλής Κώστας, Φιλόλογος
Παραθέτουμε μερικές εργασίες
Γαλλής Κώστας, Φιλόλογος
ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΜΟΥ
Πέρσι το καλοκαίρι πήγα διακοπές με τους γονείς μου στην εξοχική Λευκάδα. Πήγαμε με το λεωφορείο, γιατί το αυτοκίνητο μας ήταν χαλασμένο. Μόλις φτάσαμε πήγαμε στο ξενοδοχείο, εκεί μας υποδέχθηκε ο ιδιοκτήτης που ονομαζόταν Τάκης Πλούμας. Αφού αφήσαμε τα πράγματα μας πήγαμε σε μια ταβέρνα που λεγόταν Ο Διγενής. Τα φαγητά που παραγγείλαμε μας τα έφερε ένας ευγενικός κύριος ο Βασίλης. Μετά το φαγητό ο κύριος Βασίλης μας έφερε να δοκιμάσουμε από το γλυκό του κουταλιού που είχε φτιάξει η μάνα του μαζί με την κυρία Νίτσα την κολλητή της. Το βράδυ μάθαμε ότι είχα τον καραγκιόζη, ένα ελληνικό θέατρο σκιών και πήγαμε να το δούμε. Το έργο θα το ανέβαζε μια τοπική ομάδα του νησιού. Η παράσταση ήταν τέλεια! Μετά όταν τέλειωσε βγήκαμε έξω, όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν. Όταν ήρθε μας είπε ότι του έπιασε κουβέντα η Άννα του Κλήδονα. Την επόμενη μέρα το πρωί ακούσαμε τον ήχο της πυροσβεστικής και τρομάξαμε, τότε κατεβήκαμε κάτω να ρωτήσουμε τι συνέβη. Μας είπαν ότι πήρε φωτιά η εκκλησία που βρισκόταν δίπλα στο άσπρο ξωκλήσι. Δυστυχώς πέθανε ένας αριθμός ανθρώπων. Την επόμενη μέρα το πρωί ξυπνήσαμε και συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν η τελευταία μέρα στο νησί. Σκεφτόμουν ότι όταν γυρίζαμε, θα πηγαίναμε και πάλι σχολείο. Από αυτές τις διακοπές θα έχω να θυμάμαι πολλά πράγματα και υπέροχους ανθρώπους.
Μαριλένα Καφετζή και Ελένη Καφετζή Β’ 2
Τα παιδικά μου χρόνια στην Λευκάδα
Ακόμα θυμάμαι και νοσταλγώ τα παιδικά μου χρόνια στην εξοχική Λευκάδα. Είναι ακόμα χαραγμένη βαθιά στην καρδιά μου η πόλη με τις χαλασμένες γειτονιές που τόσο μου άρεσε να περπατώ με την παιδική μου φίλη Καλλιπάτειρα.
Θυμάμαι που ανεβαίναμε κάθε Πάσχα τ’ Απρίλη όλο το σχολείο με το λεωφορείο, το οποίο οδηγούσε ο Διγενής, γιος του Βασίλη, στο ορεινό χωριό Καρυά. Η διαδρομή ήταν ευχάριστη καθώς διασχίζαμε άλλα ερημωμένα χωριά έχοντας την κυρία Νίτσα να μας περιγράφει τα όσα βλέπαμε. Μόλις φτάναμε μας άφηναν ελεύθερους να επισκεφθούμε και να γνωρίσουμε κάθε γωνιά του χωριού. Τ’ άσπρο ξωκλήσι στο βορειότερο σημείο ήταν το αγαπημένο μου. Από εκεί η θέα ήταν απίστευτη. Ακόμη στο χωριό γευόμασταν το μοναδικό γλυκό του κουταλιού, που είχε ιδιαίτερη παράδοση, από τοπικούς παραγωγούς. Στον δρόμο του γυρισμού διασκεδάζαμε όλοι μαζί έχοντας συντροφιά το τραγούδι του Γιανγκ.
Κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι οι Κυριακές στην θάλασσα. Θυμάμαι ακόμα την μητέρα μου να λέει «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας», κάθε Κυριακή πρωί, κάτι το οποίο φανερώνει και δηλώνει το πόσο στενά συνδεδεμένος είναι ο άνθρωπος με τη φύση.
Χιλιάδες αναμνήσεις που έχω ακόμη στο μυαλό μου καθώς πέρασα το πιο όμορφα παιδικά χρόνια στην Λευκάδα. Αργότερα όμως, η οικογένεια μου και εγώ αναγκαστήκαμε να μετακομίσουμε στην Αθήνα. Πόλη η οποία ανήκει στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας και δεν συγκρίνεται με τίποτα με το πανέμορφο νησί της Λευκάδας, γιατί απλά είναι ξεχωριστό…
Θυμάμαι που ανεβαίναμε κάθε Πάσχα τ’ Απρίλη όλο το σχολείο με το λεωφορείο, το οποίο οδηγούσε ο Διγενής, γιος του Βασίλη, στο ορεινό χωριό Καρυά. Η διαδρομή ήταν ευχάριστη καθώς διασχίζαμε άλλα ερημωμένα χωριά έχοντας την κυρία Νίτσα να μας περιγράφει τα όσα βλέπαμε. Μόλις φτάναμε μας άφηναν ελεύθερους να επισκεφθούμε και να γνωρίσουμε κάθε γωνιά του χωριού. Τ’ άσπρο ξωκλήσι στο βορειότερο σημείο ήταν το αγαπημένο μου. Από εκεί η θέα ήταν απίστευτη. Ακόμη στο χωριό γευόμασταν το μοναδικό γλυκό του κουταλιού, που είχε ιδιαίτερη παράδοση, από τοπικούς παραγωγούς. Στον δρόμο του γυρισμού διασκεδάζαμε όλοι μαζί έχοντας συντροφιά το τραγούδι του Γιανγκ.
Κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι οι Κυριακές στην θάλασσα. Θυμάμαι ακόμα την μητέρα μου να λέει «Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας», κάθε Κυριακή πρωί, κάτι το οποίο φανερώνει και δηλώνει το πόσο στενά συνδεδεμένος είναι ο άνθρωπος με τη φύση.
Χιλιάδες αναμνήσεις που έχω ακόμη στο μυαλό μου καθώς πέρασα το πιο όμορφα παιδικά χρόνια στην Λευκάδα. Αργότερα όμως, η οικογένεια μου και εγώ αναγκαστήκαμε να μετακομίσουμε στην Αθήνα. Πόλη η οποία ανήκει στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας και δεν συγκρίνεται με τίποτα με το πανέμορφο νησί της Λευκάδας, γιατί απλά είναι ξεχωριστό…
Σταυρούλα Μπεσίνα Β’2
Πάλι στο σχολείο
Και είμαστε και πάλι στο σχολείο. Όλοι οι φίλοι μου είναι εδώ. Ο Τάκης-πλούμας, η Άννα του Κλήδονα ,ο Διγένης ο αδερφός του Βασίλη και άλλοι έξι χιλιάδες νέοι και παιδιά, όλοι εδώ έτοιμοι να ξεκινήσει η νέα σχολική χρονιά! Άλλοι χαίρονται και άλλοι λένε γιατί? Γιατί ξεκίνησε πάλι αυτό το μαρτύριο και δεν κράτησαν περισσότερο οι διακοπές του καλοκαιριού?
Μπήκαμε στις τάξεις μας. Η κυρία μας, η κυρία Νίτσα, είναι αναμφίβολα η πιο καλή, και η πιο όμορφη δασκάλα που υπάρχει. Αυτή μας διδάσκει όλα τα μαθήματα εκτός από τη ζωολογία, που μας τη διδάσκει ο κύριος Κώστας. Και με αυτήν ξεκινήσαμε .Μας είπε ότι φέτος θα ασχοληθούμε με όλων των ειδών τα ζώα και συγχρόνως μας μοίρασε τα βιβλία. Το ξεφύλλισα και είδα μερικά πολύ ενδιαφέροντα μαθήματα όπως οι γάτες των φορτηγών, ο λύκος ,άνθρωποι και δελφίνια, ο μεταξοσκώληκας και ο σκατζόχερος. Μετά μας είπε ότι φέτος θα πάμε πολλές εκπαιδευτικές εκδρομές για να δούμε σπάνια είδη ζώων από κοντά. Να ΄σαι καλά δάσκαλε φωνάξαμε όλοι με μια φωνή.
Την δεύτερη ώρα η κυρία Νίτσα, για να μην μας χαλάσει το χατίρι, είπε να συζητήσουμε για τις διακοπές μας. Άρχισα πρώτη εγώ. Είπα ότι είχα πάει στην Αθήνα, με το λεωφορείο. Τότε ένας συμμαθητής μου με διέκοψε όχι και πολύ ευγενικά και είπε
-Ουαου! Και πήγες μόνη σου με το λεωφορείο μέχρι την Αθήνα?
-Φυσικά και όχι, απάντησα. Δεν θα με άφηναν οι γονείς μου. Πήγα με την μητέρα μου. Είπαμε και στον μπαμπά μου να έρθει όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν. Είχε δουλειές στο γραφείον ευρέσεως εργασίας.
-Αα ,είπε
Η Μαρία είπε ότι πήγε για κάμπινγκ στην εξοχική Λευκάδα.
-Κοιμόμασταν στην παραλία και ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας ,είπε. Πηγαίναμε στην εκκλησία κάθε τρεις μέρες. Το άσπρο ξωκλήσι είχε πολύ ωραίες εικόνες από αγίους με παράξενα ονόματα. Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού πετούσαν στον ουρανό δίνοντάς μας ένα υπέροχο θέαμα. Η πόλη ήταν πολύ εντυπωσιακή αν και δεν πηγαίναμε συχνά. Φάγαμε και παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού! Και για να θυμάμαι αυτές τις όμορφες αναμνήσεις κράτησα ένα χρονικό.
-Πολλή καλή περιγραφή, είπε η κ. Νίτσα
Η ώρα πέρασε γρήγορα ακούγοντας τις εντυπώσεις των διακοπών από τα παιδιά. Και τι δεν άκουσα. Ένας πήγε μια Κυριακή στην Κνωσό και μας διηγήθηκε την ιστορία του λαβύρινθου. Ακούσαμε τις αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από την Γερμανία και τον Μιχάλη που βάδισε εις Σάμον . Κάποιος είπε ότι πήγε στο Τόκιο και άλλος στις Θερμοπύλες.
–Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη ,είπε η Τάνια, νόμιζα ότι ήμουν σε κάποια μεγάλη πόλη όπως το Παρίσι .Ήταν υπέροχα. Δεν υπήρχαν ούτε χαλασμένες γειτονιές ούτε ερημωμένα χωριά έτσι όπως τα λέμε στην ιστορία! Έχουν περάσει στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας.
-Αυτά έγιναν πριν πολλά χρόνια Τάνια μου, είπε η κ. Νίτσα. Ωστόσο είναι ένα καλό
παλιό μήνυμα για τον σύγχρονο κόσμο.
-Εμείς ,είπε ο Γρηγόρης, πήγαμε στην Κόρινθο. Τις Κυριακές στη θάλασσα, πίνοντας ήλιο κορινθιακό, ο παππούς μας έλεγε ιστορίες όπως την ιστορία του δαχτυλιδιού. Επίσης μας διάβασε και αποσπάσματα από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ.
-Εγώ είχα πάει κάποια Χριστούγεννα στην Κόρινθο, αναφώνησε η Μαρίνα
-Και εγώ ένα Πάσχα τ’ Απρίλη, είπε ο Χρήστος
-Πολύ πρέπει να σας άρεσε στην Κόρινθο και πάτε όλοι, είπε η κ. Νίτσα. Πρέπει να όμως σας πω κάτι παιδιά που ίσως θα σας δυσαρεστήσει.
Όλοι θέλαμε να μάθουμε τι ήταν. Μας είπε ότι πολυαγαπημένος μας Αντρέας είχε επιστρέψει στην πατρίδα του στην Γαλλία. Ήταν μετανάστης. Για τον όρο μετανάστης δεν εννοώ ότι είχε έρθει 2 χρόνια πριν επειδή δεν είχαν να φανέ εκεί. Όχι. Ο πατέρας του ήταν πρέσβης της Γαλλίας και είχαν έρθει στην Ελλάδα όταν ήταν μωρό. Την Ελλάδα γνωρίζει για πατρίδα του. Η επιστροφή του Αντρέα στην Γαλλία μας δυσαρέστησε πολύ .Ωστόσο είπε ότι θα μας γράφει πολλά γράμματα.
Αμέσως μετά χτύπησε το κουδούνι για διάλειμμα. Τα παιδιά κάνανε διάφορα πράγματα. Τα αγόρια μιλούσαν για την τοπική ομάδα και πως μπήκε το πρώτο γκολ του αγώνα που έπαιξε το Σάββατο. Άλλοι ρωτούσαν αν ο Κάσπαρ Χάουζερ πήγε στην έρημη χώρα. Ένα κορίτσι έγραφε ένα ποίημα με τίτλο ‘Από δόξα και θάνατο’…Συνάντησα τις φίλες μου. Τότε η Θάλεια φτερνίστηκε.
-Πες μου έναν αριθμό, είπε η Θάλεια.
-Τι, είπα εγώ που ήμουν απορροφημένη
-Έναν αριθμό, πες μου έναν αριθμό!
–Ένας αριθμός εε…..Λοιπον….357!
-Αυτό βγαίνει 15 δηλαδή Ο.
-Φαίνεται ότι ο Ορέστης σε σκέπτεται, είπε η Μαίρη
Πριν προλάβει να απαντήσει η Θάλεια χτύπησε το κουδούνι για μέσα. Tην τρίτη ώρα είχαμε μουσική. Τραγουδήσαμε το Θέλω να πα στην ξενιτιά το ξενιτεμένο μου πουλί και το τι έπαιξα στο Λαύριο. Έπειτα τραγουδήσαμε μαλαισιακα τραγούδια. Το αγαπημένο μου λεγόταν ‘το συρματόπλεγμα του αίσχους’ Μετά τραγουδήσαμε γιαπωνέζικα τραγούδια όπως ‘το τραγούδι του Γιανγκ’ και ΄Δυο γράμματα της Χαράς’. Αργότερα μάθαμε νανουρίσματα όπως το ’Νανούρισμα στο γιο μου’ και άλλα πολλά.
Την επόμενη ώρα κάναμε γυμναστική .Στην αρχή ο γυμναστής μας μίλησε για την Καλλιπάτειρα και για την γυμναστική στην αρχαία Ελλάδα. Έπειτα κατεβήκαμε στην αυλή και παίξαμε ποδόσφαιρο. Μας είπε ότι η εσχάτη των ποινών είναι να πάρεις κόκκινη κάρτα. Ο Μάκης έκανε την τρίπλα των ονείρων του στο τελευταίο λεπτό του αγώνα .
Την πέμπτη ώρα είχαμε ιστορία. Μάθαμε για την ατομική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα. Εκεί όταν πεθαίνει ένα παιδί για άδικο λόγο , καίνε το σώμα του και στα καμένα του, φυτεύονται λουλούδια, είπε η Κ. Νίτσα. Αυτά είναι τα λουλούδια της Χιροσίμα που είναι περιβόητα σε όλο τον κόσμο. Έπειτα μιλήσαμε για περιστατικά της ιστορίας που έγιναν πιο κοντά στη χώρα μας. Η καταστροφή των Ψαρών ήταν ένα από αυτά . Το κατέστρεψαν οι Τούρκοι τον 19ο αιώνα. Η κυρία Νίτσα μας το περιέγραψε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες.
Την επομένη κάναμε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η κυρία μας είπε να ανοίξουμε στην σελίδα 25 και διαβάσαμε ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο που λεγόταν ‘Ο Μικρός πρίγκιπας και η αλεπού’.Μου άρεσε πολύ το απόσπασμα και σίγουρα θα πάρω ολόκληρο το βιβλίο να το διαβάσω.
Την τελευταία ώρα μας είπαν ότι δεν θα κάνουμε μάθημα και ότι θα πάμε στο αμφιθέατρο να παρακολουθήσουμε μια παράσταση του Καραγκιόζη. Όταν φτάσαμε είδαμε το άσπρο σεντόνι στημένο και τον καραγκιοζοπαίχτη έτοιμο να μας χαρίσει την καλύτερη παράσταση Καραγκιόζη που είχαμε δει. Πάνω από το σεντόνι υπήρχε μια ταμπέλα που έγραφε ‘Καραγκιόζης .Ένα ελληνικό θέατρο’
Βγαίνοντας από το σχολείο οι φίλες μου μου έλεγαν για ένα παιδί που κοιμάται συνέχεια μέσα στην τάξη τους .Γελάσαμε και όλες μαζί κατευθυνθήκαμε προς τα σπίτια μας.
Μπήκαμε στις τάξεις μας. Η κυρία μας, η κυρία Νίτσα, είναι αναμφίβολα η πιο καλή, και η πιο όμορφη δασκάλα που υπάρχει. Αυτή μας διδάσκει όλα τα μαθήματα εκτός από τη ζωολογία, που μας τη διδάσκει ο κύριος Κώστας. Και με αυτήν ξεκινήσαμε .Μας είπε ότι φέτος θα ασχοληθούμε με όλων των ειδών τα ζώα και συγχρόνως μας μοίρασε τα βιβλία. Το ξεφύλλισα και είδα μερικά πολύ ενδιαφέροντα μαθήματα όπως οι γάτες των φορτηγών, ο λύκος ,άνθρωποι και δελφίνια, ο μεταξοσκώληκας και ο σκατζόχερος. Μετά μας είπε ότι φέτος θα πάμε πολλές εκπαιδευτικές εκδρομές για να δούμε σπάνια είδη ζώων από κοντά. Να ΄σαι καλά δάσκαλε φωνάξαμε όλοι με μια φωνή.
Την δεύτερη ώρα η κυρία Νίτσα, για να μην μας χαλάσει το χατίρι, είπε να συζητήσουμε για τις διακοπές μας. Άρχισα πρώτη εγώ. Είπα ότι είχα πάει στην Αθήνα, με το λεωφορείο. Τότε ένας συμμαθητής μου με διέκοψε όχι και πολύ ευγενικά και είπε
-Ουαου! Και πήγες μόνη σου με το λεωφορείο μέχρι την Αθήνα?
-Φυσικά και όχι, απάντησα. Δεν θα με άφηναν οι γονείς μου. Πήγα με την μητέρα μου. Είπαμε και στον μπαμπά μου να έρθει όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν. Είχε δουλειές στο γραφείον ευρέσεως εργασίας.
-Αα ,είπε
Η Μαρία είπε ότι πήγε για κάμπινγκ στην εξοχική Λευκάδα.
-Κοιμόμασταν στην παραλία και ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας ,είπε. Πηγαίναμε στην εκκλησία κάθε τρεις μέρες. Το άσπρο ξωκλήσι είχε πολύ ωραίες εικόνες από αγίους με παράξενα ονόματα. Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού πετούσαν στον ουρανό δίνοντάς μας ένα υπέροχο θέαμα. Η πόλη ήταν πολύ εντυπωσιακή αν και δεν πηγαίναμε συχνά. Φάγαμε και παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού! Και για να θυμάμαι αυτές τις όμορφες αναμνήσεις κράτησα ένα χρονικό.
-Πολλή καλή περιγραφή, είπε η κ. Νίτσα
Η ώρα πέρασε γρήγορα ακούγοντας τις εντυπώσεις των διακοπών από τα παιδιά. Και τι δεν άκουσα. Ένας πήγε μια Κυριακή στην Κνωσό και μας διηγήθηκε την ιστορία του λαβύρινθου. Ακούσαμε τις αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από την Γερμανία και τον Μιχάλη που βάδισε εις Σάμον . Κάποιος είπε ότι πήγε στο Τόκιο και άλλος στις Θερμοπύλες.
–Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη ,είπε η Τάνια, νόμιζα ότι ήμουν σε κάποια μεγάλη πόλη όπως το Παρίσι .Ήταν υπέροχα. Δεν υπήρχαν ούτε χαλασμένες γειτονιές ούτε ερημωμένα χωριά έτσι όπως τα λέμε στην ιστορία! Έχουν περάσει στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας.
-Αυτά έγιναν πριν πολλά χρόνια Τάνια μου, είπε η κ. Νίτσα. Ωστόσο είναι ένα καλό
παλιό μήνυμα για τον σύγχρονο κόσμο.
-Εμείς ,είπε ο Γρηγόρης, πήγαμε στην Κόρινθο. Τις Κυριακές στη θάλασσα, πίνοντας ήλιο κορινθιακό, ο παππούς μας έλεγε ιστορίες όπως την ιστορία του δαχτυλιδιού. Επίσης μας διάβασε και αποσπάσματα από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ.
-Εγώ είχα πάει κάποια Χριστούγεννα στην Κόρινθο, αναφώνησε η Μαρίνα
-Και εγώ ένα Πάσχα τ’ Απρίλη, είπε ο Χρήστος
-Πολύ πρέπει να σας άρεσε στην Κόρινθο και πάτε όλοι, είπε η κ. Νίτσα. Πρέπει να όμως σας πω κάτι παιδιά που ίσως θα σας δυσαρεστήσει.
Όλοι θέλαμε να μάθουμε τι ήταν. Μας είπε ότι πολυαγαπημένος μας Αντρέας είχε επιστρέψει στην πατρίδα του στην Γαλλία. Ήταν μετανάστης. Για τον όρο μετανάστης δεν εννοώ ότι είχε έρθει 2 χρόνια πριν επειδή δεν είχαν να φανέ εκεί. Όχι. Ο πατέρας του ήταν πρέσβης της Γαλλίας και είχαν έρθει στην Ελλάδα όταν ήταν μωρό. Την Ελλάδα γνωρίζει για πατρίδα του. Η επιστροφή του Αντρέα στην Γαλλία μας δυσαρέστησε πολύ .Ωστόσο είπε ότι θα μας γράφει πολλά γράμματα.
Αμέσως μετά χτύπησε το κουδούνι για διάλειμμα. Τα παιδιά κάνανε διάφορα πράγματα. Τα αγόρια μιλούσαν για την τοπική ομάδα και πως μπήκε το πρώτο γκολ του αγώνα που έπαιξε το Σάββατο. Άλλοι ρωτούσαν αν ο Κάσπαρ Χάουζερ πήγε στην έρημη χώρα. Ένα κορίτσι έγραφε ένα ποίημα με τίτλο ‘Από δόξα και θάνατο’…Συνάντησα τις φίλες μου. Τότε η Θάλεια φτερνίστηκε.
-Πες μου έναν αριθμό, είπε η Θάλεια.
-Τι, είπα εγώ που ήμουν απορροφημένη
-Έναν αριθμό, πες μου έναν αριθμό!
–Ένας αριθμός εε…..Λοιπον….357!
-Αυτό βγαίνει 15 δηλαδή Ο.
-Φαίνεται ότι ο Ορέστης σε σκέπτεται, είπε η Μαίρη
Πριν προλάβει να απαντήσει η Θάλεια χτύπησε το κουδούνι για μέσα. Tην τρίτη ώρα είχαμε μουσική. Τραγουδήσαμε το Θέλω να πα στην ξενιτιά το ξενιτεμένο μου πουλί και το τι έπαιξα στο Λαύριο. Έπειτα τραγουδήσαμε μαλαισιακα τραγούδια. Το αγαπημένο μου λεγόταν ‘το συρματόπλεγμα του αίσχους’ Μετά τραγουδήσαμε γιαπωνέζικα τραγούδια όπως ‘το τραγούδι του Γιανγκ’ και ΄Δυο γράμματα της Χαράς’. Αργότερα μάθαμε νανουρίσματα όπως το ’Νανούρισμα στο γιο μου’ και άλλα πολλά.
Την επόμενη ώρα κάναμε γυμναστική .Στην αρχή ο γυμναστής μας μίλησε για την Καλλιπάτειρα και για την γυμναστική στην αρχαία Ελλάδα. Έπειτα κατεβήκαμε στην αυλή και παίξαμε ποδόσφαιρο. Μας είπε ότι η εσχάτη των ποινών είναι να πάρεις κόκκινη κάρτα. Ο Μάκης έκανε την τρίπλα των ονείρων του στο τελευταίο λεπτό του αγώνα .
Την πέμπτη ώρα είχαμε ιστορία. Μάθαμε για την ατομική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα. Εκεί όταν πεθαίνει ένα παιδί για άδικο λόγο , καίνε το σώμα του και στα καμένα του, φυτεύονται λουλούδια, είπε η Κ. Νίτσα. Αυτά είναι τα λουλούδια της Χιροσίμα που είναι περιβόητα σε όλο τον κόσμο. Έπειτα μιλήσαμε για περιστατικά της ιστορίας που έγιναν πιο κοντά στη χώρα μας. Η καταστροφή των Ψαρών ήταν ένα από αυτά . Το κατέστρεψαν οι Τούρκοι τον 19ο αιώνα. Η κυρία Νίτσα μας το περιέγραψε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες.
Την επομένη κάναμε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η κυρία μας είπε να ανοίξουμε στην σελίδα 25 και διαβάσαμε ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο που λεγόταν ‘Ο Μικρός πρίγκιπας και η αλεπού’.Μου άρεσε πολύ το απόσπασμα και σίγουρα θα πάρω ολόκληρο το βιβλίο να το διαβάσω.
Την τελευταία ώρα μας είπαν ότι δεν θα κάνουμε μάθημα και ότι θα πάμε στο αμφιθέατρο να παρακολουθήσουμε μια παράσταση του Καραγκιόζη. Όταν φτάσαμε είδαμε το άσπρο σεντόνι στημένο και τον καραγκιοζοπαίχτη έτοιμο να μας χαρίσει την καλύτερη παράσταση Καραγκιόζη που είχαμε δει. Πάνω από το σεντόνι υπήρχε μια ταμπέλα που έγραφε ‘Καραγκιόζης .Ένα ελληνικό θέατρο’
Βγαίνοντας από το σχολείο οι φίλες μου μου έλεγαν για ένα παιδί που κοιμάται συνέχεια μέσα στην τάξη τους .Γελάσαμε και όλες μαζί κατευθυνθήκαμε προς τα σπίτια μας.
Πανταζή Ουρανία Β’ 3
Η Πρώτη Μέρα σε ένα καινούργιο Σχολείο
Το καλοκαίρι τελείωσε.Και ενώ εγώ περίμενα να αρχίσει το σχολείο και να ξαναδώ τους φίλους,ήρθε ο πατέρας μου και μου είπε κάτι που με στεναχώρησε.Μου είπε πως έπρεπε να μετακομίσουμε γιατί βρήκε δουλειά σε μια άλλη πόλη.Η πόλη ήταν η Αθήνα.Χωρίς να μπορώ να κάνω τίποτα,γιατί είχε ήδη υπογράψει ο μπαμπάς.Έφτιαξα την βαλίτσα μου γιατί έπρεπε να φύγουμε κιόλας την επόμενη μέρα για να προλάβω και εγώ τον αγιασμό στο καινούργιο μου σχολείο.Μόλις τελείωσα με τη βαλίτσα πήγα και ρώτησα τον μπαμπά μου γιατί έπρεπε να φύγουμε τόσο γρήγορα.Μου είπε πως έπρεπε να φύγουμε γιατί έπρεπε κιόλας να εγκατασταθούμε στο καινούργιο μας σπίτι.Το βράδυ εκείνης της ημέρας έκλεισε τα εισιτήρια για το ταξίδι με το τρένο.Μόλις φτάσαμε κουρασμένοι από το ταξίδι συνειδητοποιήσαμε οτι το σπίτι μας δεν ήταν μακριά από το σταθμό.Την άλλη μέρα ο πατέρας μου με πήγε στο σχολείο για τον αγιασμό.Βγαίνοντας από το σχολείο συνάντησα ένα παιδί που ήταν μαζί με τη θεία του, η οποία ήταν η Κυρία Νίτσα,που παρεμπιπτόντως είναι η γειτόνισσά μας.Την επόμενη πήγα και πάλι στο σχολείο αλλά αυτή τη φορά η μάνα μου,μου είπε ότι θα πήγαινω στο σχολείο με το λεωφορείο.Στη τάξη αφότου έφτασα,γνωρίστηκα με τους συμμαθητές μου και έπειτα με τον δάσκαλο,ο οποίος ήταν καινούργιος.Ο δάσκαλος για να μας γνωρίσει καλύτερα μας έβαλε να βρούμε πληροφορίες για τον όρο «μετανάστες».Μετά από αυτό μας έβγαλε έξω να παίξουμε και ένα παιδί φώναξε να ‘σαι καλά Δάσκαλε! Μόλις γύρισα σπίτι και έκανα την εργασία το απόγευμα και γράφτηκα στην τοπική ομάδα.Στην πρώτη μου προπόνηση κατάφερα να κάνω την τρίπλα των ονείρων που είχε κάνει και ο Μεξικανός ποδοσφαιριστής Μπλάνκο στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας το 1998.Αυτή ήταν η πρώτη μέρα στο καινούργιο μου σχολείο αλλάκαι στην καινούργια μου ζωή.
Καζίλας Γιώργος Β’ 2
Καζίλας Γιώργος Β’ 2
Το ημερολόγιο της μητέρας μου
Η μάνα μου είχε σκεφτεί μια ιδέα όταν ήταν στην ηλικία μου έγραψε ένα ημερολόγιο για την ζωή της. Όταν την ρώτησα γιατί το έκανε μου είπε πως όλα τα παιδιά ρωτούν την μητέρα τους για την δικιά της παιδική ηλικία. Θα σας αφηγηθώ μερικά κομμάτια από το ημερολόγιο της.
21 Σεπτεμβρίου 1990
Αγαπημένο μου ημερολόγιο σήμερα είναι τα γενέθλια μου και οι γονείς μου μου πήραν εσένα για δώρο. Θέλω να αρχίσω να γράφω για τις ωραίες στιγμές που περνάω.
Σήμερα ήταν τα πιο ωραία γενέθλια. Οι Κυριακές στη θάλασσα με τον μπαμπά είναι ότι πιο ωραίο. Μετά από ένα δροσιστικό μπανάκι παίρνουμε το δρόμο για την ταβέρνα του Βασίλη καθώς πηγαίναμε είδα μία χελώνα στους θάμνους είπα στον μπαμπά να έρθει να την δει όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν. Μετά από λίγη ώρα φτάσαμε στην ταβέρνα η κυρία Νίτσα πήρε την παραγγελία μας. Μόλις τελειώσαμε γυρίσαμε πίσω στο σπίτι με το λεωφορείο ζούσαμε σε ένα χωριό που λεγότανε «Καμένα» τριγύρω από το χωριό μας υπάρχουν και οι χαλασμένες γειτονιές έτσι της αποκαλούμε έχουμε πολλά ερημωμένα χωριά. Μετά το μεσημεριανό η μαμά μας έδωσε να φάμε γλυκό του κουταλιού ήταν πολύ νόστιμο. Μόλις τελειώσαμε ο μπαμπάς ανακοίνωσε τα ευχάριστα είχαν έρθει δύο γράμματα της χαράς. Τα γράμματα έλεγαν πως η επιστροφή του Αντρέα της έδωσε μεγάλη χαρά ο Αντρέας είναι ο φίλος της, έλεγε επίσης πως θα πάνε μια Κυριακή στην Κνωσό να δουν τον θείο του Αντρέα. Το δεύτερο γράμμα έλεγε ότι θα μου στείλει ένα ωραίο βιβλίο για τα γενέθλιά μου που το έλεγαν «Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού» Σε κλείνω τώρα ημερολόγιο τα λέμε.<3
Αγαπημένο μου ημερολόγιο σήμερα είναι τα γενέθλια μου και οι γονείς μου μου πήραν εσένα για δώρο. Θέλω να αρχίσω να γράφω για τις ωραίες στιγμές που περνάω.
Σήμερα ήταν τα πιο ωραία γενέθλια. Οι Κυριακές στη θάλασσα με τον μπαμπά είναι ότι πιο ωραίο. Μετά από ένα δροσιστικό μπανάκι παίρνουμε το δρόμο για την ταβέρνα του Βασίλη καθώς πηγαίναμε είδα μία χελώνα στους θάμνους είπα στον μπαμπά να έρθει να την δει όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν. Μετά από λίγη ώρα φτάσαμε στην ταβέρνα η κυρία Νίτσα πήρε την παραγγελία μας. Μόλις τελειώσαμε γυρίσαμε πίσω στο σπίτι με το λεωφορείο ζούσαμε σε ένα χωριό που λεγότανε «Καμένα» τριγύρω από το χωριό μας υπάρχουν και οι χαλασμένες γειτονιές έτσι της αποκαλούμε έχουμε πολλά ερημωμένα χωριά. Μετά το μεσημεριανό η μαμά μας έδωσε να φάμε γλυκό του κουταλιού ήταν πολύ νόστιμο. Μόλις τελειώσαμε ο μπαμπάς ανακοίνωσε τα ευχάριστα είχαν έρθει δύο γράμματα της χαράς. Τα γράμματα έλεγαν πως η επιστροφή του Αντρέα της έδωσε μεγάλη χαρά ο Αντρέας είναι ο φίλος της, έλεγε επίσης πως θα πάνε μια Κυριακή στην Κνωσό να δουν τον θείο του Αντρέα. Το δεύτερο γράμμα έλεγε ότι θα μου στείλει ένα ωραίο βιβλίο για τα γενέθλιά μου που το έλεγαν «Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού» Σε κλείνω τώρα ημερολόγιο τα λέμε.<3
22 Σεπτεμβρίου 1990
Και πάλι στο σχολείο για να πω την αλήθεια μου είχε λήψει. Ο δάσκαλος μόλις μπήκε μας χαιρέτησε και μας έδωσε να κάνουμε περίληψη ένα πολλή ωραίο βιβλίο το λένε «Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας». Όταν χτύπησε το κουδούνι βγαίνοντας από το σχολείο είδα τ’ άσπρο ξωκλήσι πρώτη φορά το πρόσεξα δεν το είχα ξαναδεί εκεί. Όταν γύρισα σπίτι η αδερφή μου η Κωνσταντίνα μου είπε πως θα ξαναπήγαινε στην Γερμανία για κάτι δουλειές μου είπε επίσης να μην το πω σε κανέναν γιατί ήθελε να τους το πει αυτή στο οικογενειακό τραπέζι. Μετά ρώτησα την μαμά άμα θυμόταν κάποιες αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από την Γερμανία όμως η μαμά δεν θυμόταν τίποτα. Στο μεσημεριανό η Κωνσταντίνα το ανακοίνωσε σε όλη την οικογένεια. Ο μπαμπάς βρήκε την ευκαιρία να μας πεί πως θα πάμε διακοπές όμως ήθελε να ακούσει και τις γνώμες μας εγώ σκέφτηκα πως η εξοχική Λευκάδα θα ήταν μια τέλια ιδέα η μαμά ήθελε να πάμε στις Θερμοπύλες ο μπαμπάς όμως είχε την καλύτερη ιδέα ήθελε να πάμε στην Σμύρνη εγώ πέταξα από την χαρά μου δεν είχα ξαναπάει στην Σμύρνη πιστεύω πως θα είναι τέλια τα λέμε ημερολόγιο.
Και πάλι στο σχολείο για να πω την αλήθεια μου είχε λήψει. Ο δάσκαλος μόλις μπήκε μας χαιρέτησε και μας έδωσε να κάνουμε περίληψη ένα πολλή ωραίο βιβλίο το λένε «Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας». Όταν χτύπησε το κουδούνι βγαίνοντας από το σχολείο είδα τ’ άσπρο ξωκλήσι πρώτη φορά το πρόσεξα δεν το είχα ξαναδεί εκεί. Όταν γύρισα σπίτι η αδερφή μου η Κωνσταντίνα μου είπε πως θα ξαναπήγαινε στην Γερμανία για κάτι δουλειές μου είπε επίσης να μην το πω σε κανέναν γιατί ήθελε να τους το πει αυτή στο οικογενειακό τραπέζι. Μετά ρώτησα την μαμά άμα θυμόταν κάποιες αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από την Γερμανία όμως η μαμά δεν θυμόταν τίποτα. Στο μεσημεριανό η Κωνσταντίνα το ανακοίνωσε σε όλη την οικογένεια. Ο μπαμπάς βρήκε την ευκαιρία να μας πεί πως θα πάμε διακοπές όμως ήθελε να ακούσει και τις γνώμες μας εγώ σκέφτηκα πως η εξοχική Λευκάδα θα ήταν μια τέλια ιδέα η μαμά ήθελε να πάμε στις Θερμοπύλες ο μπαμπάς όμως είχε την καλύτερη ιδέα ήθελε να πάμε στην Σμύρνη εγώ πέταξα από την χαρά μου δεν είχα ξαναπάει στην Σμύρνη πιστεύω πως θα είναι τέλια τα λέμε ημερολόγιο.
26 Σεπτεμβρίου 1990
Σήμερα στο σχολείο πέρασα υπέροχα ο κύριος Εις Σάμον έλεγε συνέχεια αστεία ακόμα και ο Κωστάκης άρχισε να γελάει που δεν είναι τέτοιος τύπος. Ο Αποστόλης γελούσε πολύ είχε κοκκινίσει ,μόλις σταμάτησε να γελάει είπε στον δάσκαλο:
– Να’σαι καλά δάσκαλε με έκανες και γέλασα
Την επόμενη ώρα είχαμε Γλώσσα και ο Παύλος ρώτησε την κυρία για τον όρο ‘’μετανάστες’’ το είχε ακούσει από τον κύριο Σάμον σε ένα από τα αστεία του. Η κυρία του είπε πως θα του πει στο διάλειμμα τη σημαίνει και πως τώρα πρέπει να κάνουν μάθημα γιατί έχουν μείνει πίσω. Όταν γύρισα σπίτι η μαμά είπε πως την Κυριακή θα πηγαίναμε στην εκκλησία. Το μεσημέρι ο μπαμπάς είπε πως την άλλη Παρασκευή θα πηγαίναμε στην Σμύρνη. Είχε κλείσει εισιτήρια. Έφαγα αμέσως το φαί μου και πήγα να ατιμάσω την βαλίτσα μου. Τα είχα βάλει όλα, όμως ήθελα να πάρω και ένα βιβλίο για να διαβάσω στο δρόμο τότε ρώτησα την μαμά άμα μπορώ να ψάξω τα παλιά της βιβλία. Με άφησε να ψάξω, βρήκα πολλά τα πιο ενδιαφέροντα ήταν «Η πόλη Αθήνα», «Για ένα παιδί που κοιμάται» και «Ο λύκος» τα έβαλα και τα τρία στην βαλίτσα και ήμουν έτοιμη.
Σήμερα στο σχολείο πέρασα υπέροχα ο κύριος Εις Σάμον έλεγε συνέχεια αστεία ακόμα και ο Κωστάκης άρχισε να γελάει που δεν είναι τέτοιος τύπος. Ο Αποστόλης γελούσε πολύ είχε κοκκινίσει ,μόλις σταμάτησε να γελάει είπε στον δάσκαλο:
– Να’σαι καλά δάσκαλε με έκανες και γέλασα
Την επόμενη ώρα είχαμε Γλώσσα και ο Παύλος ρώτησε την κυρία για τον όρο ‘’μετανάστες’’ το είχε ακούσει από τον κύριο Σάμον σε ένα από τα αστεία του. Η κυρία του είπε πως θα του πει στο διάλειμμα τη σημαίνει και πως τώρα πρέπει να κάνουν μάθημα γιατί έχουν μείνει πίσω. Όταν γύρισα σπίτι η μαμά είπε πως την Κυριακή θα πηγαίναμε στην εκκλησία. Το μεσημέρι ο μπαμπάς είπε πως την άλλη Παρασκευή θα πηγαίναμε στην Σμύρνη. Είχε κλείσει εισιτήρια. Έφαγα αμέσως το φαί μου και πήγα να ατιμάσω την βαλίτσα μου. Τα είχα βάλει όλα, όμως ήθελα να πάρω και ένα βιβλίο για να διαβάσω στο δρόμο τότε ρώτησα την μαμά άμα μπορώ να ψάξω τα παλιά της βιβλία. Με άφησε να ψάξω, βρήκα πολλά τα πιο ενδιαφέροντα ήταν «Η πόλη Αθήνα», «Για ένα παιδί που κοιμάται» και «Ο λύκος» τα έβαλα και τα τρία στην βαλίτσα και ήμουν έτοιμη.
3 Οκτωβρίου 1990
Επιτέλους θα πάμε στην Σμύρνη επιβιβαστήκαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε. Φτάσαμε στο πλοίο. Είχε και φορτηγά εκεί, μια συμμορία από γάτες μπήκαν στο φορτηγό με τα ψάρια. Ο φορτηγατζής δεν το πήρε χαμπάρι ο καημένος. Αυτός θα μείνει άνεργος και οι γάτες των φορτηγών χορτάτες. Όταν πήγαμε να δούμε πιο είναι το πλοίο μας είδα έναν υπάλληλο του καταστήματος να τριγυρνά. Ένας αριθμός ήταν στον γιακά του. Δεν κοίταξα πολύ καλά. Όταν επιβιβαστήκαμε άρχισα να διαβάζω τα βιβλία. Μετά με πήρε ο ύπνος.
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη ήμουν πολύ ενθουσιασμένη πήγα την βαλίτσα μου στο ξενοδοχείο και περίμενα μέχρι το βράδυ που πήγαμε να φάμε στις ταβερνούλες και να τριγυρίσουμε στα σοκάκια
Καληνύχτα ημερολόγιο
Επιτέλους θα πάμε στην Σμύρνη επιβιβαστήκαμε στο αυτοκίνητο και ξεκινήσαμε. Φτάσαμε στο πλοίο. Είχε και φορτηγά εκεί, μια συμμορία από γάτες μπήκαν στο φορτηγό με τα ψάρια. Ο φορτηγατζής δεν το πήρε χαμπάρι ο καημένος. Αυτός θα μείνει άνεργος και οι γάτες των φορτηγών χορτάτες. Όταν πήγαμε να δούμε πιο είναι το πλοίο μας είδα έναν υπάλληλο του καταστήματος να τριγυρνά. Ένας αριθμός ήταν στον γιακά του. Δεν κοίταξα πολύ καλά. Όταν επιβιβαστήκαμε άρχισα να διαβάζω τα βιβλία. Μετά με πήρε ο ύπνος.
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη ήμουν πολύ ενθουσιασμένη πήγα την βαλίτσα μου στο ξενοδοχείο και περίμενα μέχρι το βράδυ που πήγαμε να φάμε στις ταβερνούλες και να τριγυρίσουμε στα σοκάκια
Καληνύχτα ημερολόγιο
Καγκελίδου Συμέλα Β’ 2
Η ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ
Βγαίνοντας από το σχολείο άρχισα να σκέφτομαι την συζήτηση που είχα κάνει με την μητέρα μου! Είχαμε να πάμε μια Κυριακή στην Κνωσό! Εγώ ήθελα να πάμε στην εξοχική Λευκάδα, ο πατέρας μου ήθελε όσο τίποτα άλλο να πάμε στο Τόκιο! Αφού σκεφτόμουν για αρκετό χρονικόδιάστημα σκέφτηκα ότι η ώρα είχα περάσει και έπρεπε να πάω σπίτι! Ξαφνικά άκουσα μια φωνή,γύρισα και είδα τον δάσκαλό μου, μου φώναζε καλό Σαββατοκύριακο και εγώ του απάντησα να’σαι καλά δάσκαλε! Μόλις έφτασα σπίτι μου και μπήκα μέσα είδα πάνω στο τραπέζι μερικές προσκλήσεις! Πλησίασα λίγο και διάβασα ο Καραγκιόζης, ελληνικό θέατρο σκιών! Ήμουν τόσο θυμωμένη που η μαμά μου δεν κράτησε την υπόσχεσή της που εκείνη την στιγμή δεν ήξερα τι να κάνω! Σκέφτηκα να πάω στο άσπρο ξωκλήσι, αλλά πως η μάνα μου θα με έψαχνε! Πήγα γρήγορα στο δωμάτιό μου, πήρα ένα σάκο και σιγά σιγά βγήκα απο το σπίτι! Αποφάσισα να πάω με το λωφορείοστην εταιρεία του πατέρα μου να τον ρωτήσω γιατί δεν κράτησαν την υπόσχεση που μου είχαν δώσει! Μόλις έφτασα η γραμματέας του μου είπε ότι είχε πάει στο μαγάζ με τα ζώα για να μου αγοράσει ένα σκαντζόχερο! Έκατσα και τον περίμενα, η ώρα είχα περάσει όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν! Βαρεθηκα να περιμένω και γύρισα σπίτι! Η μαμά δεν είχε καταλάβει τίποτα γιατί νανούριζε τον γιο της! Πήρα το αγαπημένο μου βιβλίο «Όταν πεθαίνει ένα παιδί» και άρχισα να διαβάζω! Πέρασε το Σαββατοκύριακο και εγώ έμεινα στην Αθήνα! Ήρθε η Δευτέρα! Και πάλι στο σχολείο! Μόλις είδα την κυρία Νίτσα,η δασκάλα των κειμένων μου, την ρώτησα άμα επισκέφτηκε κανένα καινούργιο μέρος το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε! Μου είπε ότι πήγε στις Θερμοπύλες! Στενοχωρήθηκα πολύ, αλλά μόλις είδα τα αγόρια να παίζουν μπάλα με τις τσάντες πριν χτυπήσει το κουδούνι και τον Διγενή να κάνει την τρίπλα των ονείρων του τα ξέχασα όλα! Χτύπησε το κουδούνι κάναμε προσευχή και καθώς περιμέναμε τον κύριο Βασίλη που μας είχε πει από την Παρασκευή ότι θα μιλήσουμε για τον όρο «μετανάστες» ακούγαμε τις αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από την Γερμανία!
Γιτοπούλου Μαρίνα Β’ 1
Γιτοπούλου Μαρίνα Β’ 1
ΟΙ ΩΡΑΙΟΤΕΡΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη ήταν καλοκαίρι. Μια Κυριακή καθώς πήγαινα στην θάλασσα συνάντησα ένα κορίτσι την Κωνσταντίνα και γίναμε φίλες. Πήγαμε με το λεωφορείο στα ερημωμένα χωριά στις χαλασμένες γειτονιές κι είδαμε δύο παιδιά να μαλώνουν τον Διγενή και τον Βασίλη. Τους ρωτήσαμε γιατί μαλώνουν και δεν μας απάντησαν αλλά μας κοίταξαν και με ένα τρομακτικό ύφος φοβηθήκαμε και φύγαμε. Λίγο πιο κάτω σε ένα χωριό είχε μια ομάδα ποδοσφαίρου και καθίσαμε να δούμε πως παίζουν. Ο Τάκης έκανε μια τρίπλα και ήταν πάρα πολύ χαρούμενος, μάλλον ήταν η τρίπλα των ονείρων του. Δίπλα μου καθόταν ένα κοριτσάκι. Την ρώτησα πως την λένε και μου είπε, Άννα φρανκ.Την ρώτησα άμα θέλει να γίνει φίλη μας και δέχτηκε μετά ήρθε μαζί μας να πάμε βόλτες. Οι κυριακές στην θάλασσα ήταν μαγικές η Άννα έφερνε μαζί της και το ημερολόγιο της για να γράφει ότι συμβαίνει , για να μην τα ξεχάσει απονέμετε από ένα χρονικόδιάστημα η μανά μου μου είπε ότι πρέπει να φύγουμε. Τότε εγώ πήγα στο άσπρο ξωκλήσι , για να αποχαιρετίσω της φίλες μου. Και υποσχεθήκαμε η μία στην άλλη ότι το Πάσχα στην εκκλησία της Σμύρνης θα ξανασυναντηθούμε . Αποχαιρετιστήκαμε και η κάθε μια πήγε στην πόλη της . Εγώ στηνΑθήνα , η Άννα στο Τόκιο και η Κωνσταντίνα στην εξοχική Λευκάδα. Όταν έφτασε η ώρα να φύγουμε ο μπαμπάς δεν ερχόταν . Του άρεσε πολύ στη Σμύρνη όμως τελικά ήρθε. Και να που είμαικαι πάλι στο σχολείο. Το μόνο καλό είναι που ξαναείδα τους φίλους μου και επίσης η μεγαλύτερη ευχαρίστηση ήταν η επιστροφή του Ανδρέα από τη Γερμανία. Η κυρία Νίτσα μας μίλησε γιατον όρο ‘’μετανάστες’’. Βγαίνοντας από το σχολείο. Θυμήθικα της φίλες μου και της ωραίες στιγμές που περάσαμε. Αλλα το μόνο που μου δίνει ευχαρίστηση είναι ότι θα της ξανασυναντήσω το Πάσχα.
Ντόρι Μέξι Β’ 1
Ντόρι Μέξι Β’ 1
23/12/20113«Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία, που δεν πραγματοποιήθηκε ακόμη…»
Εποχή: Χειμώνας. Βγαίνοντας απ το σχολείο ήμουν πολύ χαρούμενη! Όχι μόνο επειδή ξεκινούσαν οι διακοπές των Χριστουγέννων, αλλά και επειδή φέτος τα Χριστούγεννα θα ήταν διαφορετικά από τα προηγούμενα χρόνια! Φέτος θα αφήναμε πίσω μας τα ερημωμένα χωριά, με τα άσπρα ξωκλήσια. Φέτος θα περνούσαμε τα Χριστούγεννα σε μια διαφορετική, μεγάλη πόλη που δεν είχα επισκεφτεί άλλη φορά, την Αθήνα! Θα μας φιλοξενούσε η θεία μου, η αδερφή της μάνας μου, στο σπίτι τους στην Κηφισιά. Το δώρο της θείας το διάλεξα εγώ. Ένα υπέροχο, χρυσό δαχτυλίδι, με τρείς μικρές πολύχρωμες πετρούλες! θα της το έδινα στο γιορτινό τραπέζι. Έπειτα θα επισκεπτόμασταν το χωριό του Αι Βασίλη, που ο δήμος Αθηναίων είχε ετοιμάσει στην πλατεία συντάγματος! Σκεφτόμουν το χωριό του Αι Βασίλη που θα επισκεπτόμασταν, τα γράμματα που θα γράφαμε στο σπιτάκι του, το γλυκό του κουταλιού της μάνας μου που θα του πήγαινα δώρο, τα κάλαντα που θα του έλεγα…! Θα είναι από τις πιο υπέροχες Κυριακές της ζωής μου! Ίσως το βράδυ λένε, να πάμε και θέατρο σε μια παράσταση από την ομάδα «αναμνήσεις», στο έργο «για ένα παιδί που κοιμάται»… Δεν έχω ιδέα τι ακριβώς θα δούμε, αλλά η θεία μου λέει πως πρόκειται για εξαιρετική παράσταση… Ανυπομονώ!
Και πάλι στο σχολείο προς το παρόν, περιμένω, όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν… Έτσι αποφασίζω να επιστρέψω στην κιτρινωπή πολυκατοικία μας – από τότε που την έβαψαν ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες της γειτονιάς – με το λεωφορείο. Του στέλνω μήνυμα λοιπόν για να τον ενημερώσω ότι έφυγα και μπαίνω στο λεωφορείο παρέα με τα όνειρα μου. Αύριο ξεκινά το ταξίδι μας και ξυπνάμε νωρίς… Άραγε θα είναι τόσο υπέροχα όσο φαντάζομαι…;
Νταούκα Μαρία Β’ 2
Και πάλι στο σχολείο προς το παρόν, περιμένω, όμως ο μπαμπάς δεν ερχόταν… Έτσι αποφασίζω να επιστρέψω στην κιτρινωπή πολυκατοικία μας – από τότε που την έβαψαν ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες της γειτονιάς – με το λεωφορείο. Του στέλνω μήνυμα λοιπόν για να τον ενημερώσω ότι έφυγα και μπαίνω στο λεωφορείο παρέα με τα όνειρα μου. Αύριο ξεκινά το ταξίδι μας και ξυπνάμε νωρίς… Άραγε θα είναι τόσο υπέροχα όσο φαντάζομαι…;
Νταούκα Μαρία Β’ 2
Εργασία κατέθεσε έντυπη κι η Ορφανίδου Αναστασία, Β2
