Θεόδωρος Ράλλης, Η ικεσία
Κ.Π. Καβάφης , Δέησις
Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.—
H μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει
στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και να ’ν’ καλοί καιροί—
για να επιστρέψει γρήγορα και να ’ν’ καλοί καιροί—
και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί.
Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,
Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,
η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θα ’λθει πια ο υιός που περιμένει.
ξεύροντας πως δεν θα ’λθει πια ο υιός που περιμένει.
Κ.Π. Καβάφης, Τα ποιήματα Α’ (1897-1918), Ίκαρος
ΠΗΓΗ
http://ebooks.edu.gr/…/DSGYM…/391/2584,21830/index04_02.html
ΠΗΓΗ
http://ebooks.edu.gr/…/DSGYM…/391/2584,21830/index04_02.html
Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας]
Δέησις Ηχογραφημένη ανάγνωση του ποιήματος [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Δέησις Ηχογραφημένη ανάγνωση του ποιήματος [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Η «Δέησις» δημοσιεύτηκε το 1898 και είναι ένα από τα 154 ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη (1863-1933), που ο ίδιος ο ποιητής θεώρησε ότι τον ικανοποιούν απόλυτα και τα συμπεριέλαβε στο επίσημο σώμα της ποίησής του· γι’ αυτόν το λόγο τα αποκαλούμε «αναγνωρισμένα».
Αλ. Παπαδιαμάντης, «Τ’ αγνάντεμα» [Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄ Γυμνασίου]
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
Ερωτήσεις
1 Περιγράψτε τις φάσεις από τις οποίες διέρχεται η αγωνία της μάνας για την τύχη του γιου της.
Ερωτήσεις
1 Περιγράψτε τις φάσεις από τις οποίες διέρχεται η αγωνία της μάνας για την τύχη του γιου της.
2 Τι παρατηρείτε ως προς τη γλώσσα του ποιήματος; Εντοπίστε σ’ αυτό λέξεις που αποκλίνουν από την κοινή νεοελληνική και προσπαθήστε, με τη βοήθεια του καθηγητή σας, να καταλήξετε σε κάποια συμπεράσματα για την ιδιοτυπία της γλώσσας των καβαφικών ποιημάτων.
Διαθεματικές εργασίες
1 Στο ποίημα η μητέρα ανάβει στην Παναγία ένα «υψηλό» κερί, για να προστατέψει το γιο της. Από την εμπειρία σας και από αφηγήσεις γνωστών σας συγκεντρώστε στοιχεία σχετικά με τα ποικίλα τάματα, τα «αναθήματα», που οι πιστοί αφιερώνουν στις εκκλησίες και τα μοναστήρια για τη σωτηρία της ψυχής τους, για την ανάρρωση ασθενών κ.λπ.
1 Στο ποίημα η μητέρα ανάβει στην Παναγία ένα «υψηλό» κερί, για να προστατέψει το γιο της. Από την εμπειρία σας και από αφηγήσεις γνωστών σας συγκεντρώστε στοιχεία σχετικά με τα ποικίλα τάματα, τα «αναθήματα», που οι πιστοί αφιερώνουν στις εκκλησίες και τα μοναστήρια για τη σωτηρία της ψυχής τους, για την ανάρρωση ασθενών κ.λπ.
2 Στο ποίημα περιγράφεται μια σκηνή τραγικής ειρωνείας, εφόσον το ένα πρόσωπο γνωρίζει την πραγματικότητα και το άλλο όχι. Εντοπίστε πώς εκδηλώνεται στο συγκεκριμένο ποίημα η τραγική ειρωνεία. Προσπαθήστε, με τη βοήθεια του καθηγητή σας, να αναζητήσετε την καταγωγή του όρου και να βρείτε παραδείγματα τραγικής ειρωνείας από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία
Στο ποίημα «Δέησις» ο Καβάφης κατορθώνει με οκτώ μόλις στίχους να αναδείξει τη διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στην επιθυμία των ανθρώπων να βρίσκονται υπό τη συνεχή προστασία του Θεού και στη σκληρή, μα αναπόφευκτη, πραγματικότητα του θανάτου.
Η μητέρα, μη γνωρίζοντας πως ο γιος της έχει ήδη πνιγεί, ανάβει ένα ψηλό κερί στην Παναγία και προσεύχεται -μάταια- για την ασφαλή επιστροφή του παιδιού της. Η τραγική ειρωνεία που προκύπτει από την άγνοια της μητέρας, προσδίδει μια πικρή αίσθηση στο ποίημα, η οποία ενισχύεται από τη λυπημένη έκφραση της εικόνας, που γνωρίζει την αλήθεια για το χαμό του παιδιού.
Η Παναγία, που αποτελεί μια σεβάσμια μητρική μορφή, ακούει σοβαρή και λυπημένη τη δέηση της μητέρας, αδυνατώντας όμως να εκπληρώσει τη δίκαιη παράκλησή της. Ο πνιγμός του ναύτη έχει ήδη συντελεστεί και δεν υπάρχει καμία δυνατότητα παρέμβασης.
Ο ποιητής γνωρίζοντας τη σκληρή μοίρα των ανθρώπων και κατανοώντας τον προβληματισμό που εκφράζουν συχνά οι πιστοί για την απραξία του Υψίστου απέναντι στον άδικο θάνατο νέων ανθρώπων, παρουσιάζει εδώ το μάταιο της δέησης, δίνοντας από τον πρώτο κιόλας στίχο το θάνατο του ναύτη.
Ένας νέος άνθρωπος πεθαίνει, μα η θεϊκή παρέμβαση, όσο κι αν είναι επιθυμητή, δεν επέρχεται. Μένει αμέτοχη στο έργο του θανάτου, που αποτελεί άλλωστε άφευκτη μοίρα όλων των ανθρώπων.
Ο Καβάφης, βέβαια, φροντίζει να παρουσιάσει τη λύπη που αισθάνεται η εικόνα της Παναγίας, για τη μεγάλη απώλεια της μητέρας, δείχνοντας έτσι πως το θεϊκό στοιχείο δεν μένει ασυγκίνητο μπροστά στον πόνο των ανθρώπων.
Εντούτοις, ο ποιητής δεν θέτει άμεσα το καίριο ερώτημα για τη μη παρέμβαση του Θεού και για τη σκληρότητα των άκαιρων θανάτων. Κινείται στα όρια αυτής της απορίας, χωρίς όμως να την εκφράζει, αφήνοντας το ερώτημα να υπονοείται και να δημιουργεί έτσι μια ακόμη τραγικότερη διάσταση στους στίχους του.
Ο Καβάφης αξιοποιεί εδώ τη δύναμη της συνειρμικής πρόσληψης του εκφραζόμενου μηνύματος, ώστε να προεκτείνει τον προβληματισμό που θέλει να μεταδώσει, χωρίς να προσφεύγει στην άμεση διατύπωσή του.
Η μητέρα, μη γνωρίζοντας πως ο γιος της έχει ήδη πνιγεί, ανάβει ένα ψηλό κερί στην Παναγία και προσεύχεται -μάταια- για την ασφαλή επιστροφή του παιδιού της. Η τραγική ειρωνεία που προκύπτει από την άγνοια της μητέρας, προσδίδει μια πικρή αίσθηση στο ποίημα, η οποία ενισχύεται από τη λυπημένη έκφραση της εικόνας, που γνωρίζει την αλήθεια για το χαμό του παιδιού.
Η Παναγία, που αποτελεί μια σεβάσμια μητρική μορφή, ακούει σοβαρή και λυπημένη τη δέηση της μητέρας, αδυνατώντας όμως να εκπληρώσει τη δίκαιη παράκλησή της. Ο πνιγμός του ναύτη έχει ήδη συντελεστεί και δεν υπάρχει καμία δυνατότητα παρέμβασης.
Ο ποιητής γνωρίζοντας τη σκληρή μοίρα των ανθρώπων και κατανοώντας τον προβληματισμό που εκφράζουν συχνά οι πιστοί για την απραξία του Υψίστου απέναντι στον άδικο θάνατο νέων ανθρώπων, παρουσιάζει εδώ το μάταιο της δέησης, δίνοντας από τον πρώτο κιόλας στίχο το θάνατο του ναύτη.
Ένας νέος άνθρωπος πεθαίνει, μα η θεϊκή παρέμβαση, όσο κι αν είναι επιθυμητή, δεν επέρχεται. Μένει αμέτοχη στο έργο του θανάτου, που αποτελεί άλλωστε άφευκτη μοίρα όλων των ανθρώπων.
Ο Καβάφης, βέβαια, φροντίζει να παρουσιάσει τη λύπη που αισθάνεται η εικόνα της Παναγίας, για τη μεγάλη απώλεια της μητέρας, δείχνοντας έτσι πως το θεϊκό στοιχείο δεν μένει ασυγκίνητο μπροστά στον πόνο των ανθρώπων.
Εντούτοις, ο ποιητής δεν θέτει άμεσα το καίριο ερώτημα για τη μη παρέμβαση του Θεού και για τη σκληρότητα των άκαιρων θανάτων. Κινείται στα όρια αυτής της απορίας, χωρίς όμως να την εκφράζει, αφήνοντας το ερώτημα να υπονοείται και να δημιουργεί έτσι μια ακόμη τραγικότερη διάσταση στους στίχους του.
Ο Καβάφης αξιοποιεί εδώ τη δύναμη της συνειρμικής πρόσληψης του εκφραζόμενου μηνύματος, ώστε να προεκτείνει τον προβληματισμό που θέλει να μεταδώσει, χωρίς να προσφεύγει στην άμεση διατύπωσή του.
ΔΕΣ http://users.sch.gr/…/Ellinikos_Pol…/logotexnia/A-deisis.htm
ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ)
https://www.slideshare.net/aggelab/ss-11816449
ΔΕΗΣΙΣ, Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ (ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ)
1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Δέησις, Κ.Π. Καβάφης
Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.— Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί για να επιστρέψει γρήγορα και νάν’ καλοί καιροί — και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί. Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή, η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη, ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει.
Ταυτότητα σεναρίου
Τίτλος: Η «Δέησις» ως αφόρμηση για γνωριμία με το έργο του Κ.Π. Καβάφη.
Δημιουργός : Μπουρτζάκη Αγγέλα
Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία Θεματική ενότητα: Θρησκευτική ζωή
Τάξη: Α΄ Γυμνασίου.
Δύναμη τάξης: 20 μαθητές
Ομάδες που θα δημιουργηθούν: 4 ομάδες των 5 ατόμων Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Εξοικείωση καθηγητή και μαθητών με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας και με τη χρήση των βασικών εργαλείων των Τ.Π.Ε.
ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ)
https://www.slideshare.net/aggelab/ss-11816449
ΔΕΗΣΙΣ, Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ (ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ)
1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Δέησις, Κ.Π. Καβάφης
Η θάλασσα στα βάθη της πήρ’ έναν ναύτη.— Η μάνα του, ανήξερη, πηαίνει κι ανάφτει στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό κερί για να επιστρέψει γρήγορα και νάν’ καλοί καιροί — και όλο προς τον άνεμο στήνει τ’ αυτί. Aλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή, η εικών ακούει, σοβαρή και λυπημένη, ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός που περιμένει.
Ταυτότητα σεναρίου
Τίτλος: Η «Δέησις» ως αφόρμηση για γνωριμία με το έργο του Κ.Π. Καβάφη.
Δημιουργός : Μπουρτζάκη Αγγέλα
Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία Θεματική ενότητα: Θρησκευτική ζωή
Τάξη: Α΄ Γυμνασίου.
Δύναμη τάξης: 20 μαθητές
Ομάδες που θα δημιουργηθούν: 4 ομάδες των 5 ατόμων Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
Ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Εξοικείωση καθηγητή και μαθητών με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας και με τη χρήση των βασικών εργαλείων των Τ.Π.Ε.
Πολύ βοηθητική η παρουσία του καθηγητή της Πληροφορικής στη Β΄φάση του σεναρίου.
Εργαλεία/μέσα διδασκαλίας (έντυπα και ηλεκτρονικά):
Σχολικό εγχειρίδιο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου Φωτοτυπίες των Φύλλων Εργασίας Βιντεοπροβολέας 1
2.
Εργαστήριο Πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο USB για τη μεταφορά υλικού από τον έναν υπολογιστή στον άλλο Φυλλομετρητής Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Word) Λογισμικό δημιουργίας Παρουσιάσεων(Power Point) Διαδίκτυο-Ιστοσελίδες: 1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr 3. http://cavafis.compupress.gr 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF %83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF %CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF %82 5. http://www.lsa.umich.edu/k…/galleries/Exhibits/cavafy/cavafy' slife1.html 6. http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=N0W 7. http://www.e-alexandria.gr/parath.asp?ID=45 8. http://www.youtube.com/watch?v=65IansIuQ1M Σύντομη περιγραφή
Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Α΄ τάξης Γυμνασίου, οι οποίοι επιχειρούν να προσεγγίσουν τον ποιητή Κ.Π.Καβάφη και το έργο του μέσα από μια διερευνητική-ανακαλυπτική διαδικασία, στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου,αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας.
Στόχοι – Σκεπτικό
Η συγκεκριμένη πρόταση διδασκαλίας ευνοεί την ενεργητική εμπλοκή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία και στη διαμόρφωση συνεργατικού περιβάλλοντος, στοιχεία που ανατρέπουν τις παραδοσιακές σχέσεις μεταξύ δασκάλου και μαθητή μετασχηματίζοντας το ρόλο του δασκάλου από κύριο καθοδηγητή σε σύμβουλο, συντονιστή και συνεργάτη της μαθησιακής εμπειρίας.
Οι μαθητές, αξιοποιώντας τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε. συνεργάζονται, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν απόψεις. Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές, γεγονός που δίνει προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης.
2
3. Το σενάριο αυτό ακολουθεί το ισχύον «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους:
Α. Γνωστικοί στόχοι:
Προσδοκάται οι μαθητές :
Να γνωρίσουν τον ποιητή Κ. Π. Καβάφη και το έργο του. Να αξιοποιήσουν συγκεκριμένα εξωκειμενικά στοιχεία π.χ. χειρόγραφα, αυτοβιογραφικά σημειώματα, εικόνες, ηχητικά δεδομένα, με στόχο την απόκτηση μιας πιο ολοκληρωμένης επαφής με τον ποιητή και το έργο του. Να προσεγγίσουν συναισθηματικά το ποίημα «Δέησις» και να νιώσουν αισθητική απόλαυση με τη συμβολή διαφορετικών αναπαραστατικών μορφών. Να κινητοποιήσουν τη σκέψη και τη φαντασία τους. Να συνθέσουν την εμπειρία της ενεργητικής συμμετοχής σε ένα γραπτό κείμενο ενταγμένο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (ανάρτηση στο ιστολόγιο του σχολείου). Να δείξουν ενεργητικό ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία.
Β. Παιδαγωγικοί στόχοι:
Αναμένεται οι μαθητές:
Να έρθουν σε επαφή με μια μορφή διδασκαλίας έξω από το παραδοσιακό δασκαλοκεντρικό μοντέλο. Να οικοδομήσουν τη γνώση αναλαμβάνοντας κεντρικό και ενεργητικό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία. Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης και να εκτιμήσουν την αποτελεσματικότητά της. Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση και την επιλογή συγκεκριμένων πληροφοριών μέσα από το πλούσιο υλικό του διαδικτύου. Να δημιουργήσουν κείμενο ενταγμένο μέσα σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (ανάρτηση στο ιστολόγιο του σχολείου). Να μάθουν να παράγουν προσχεδιασμένο προφορικό λόγο και να υποστηρίζουν τις απόψεις τους με επιχειρήματα. Να καλλιεργήσουν κριτική και δημιουργική σκέψη.
3
4. Γ. Τεχνολογικοί στόχοι:
Αναμένεται οι μαθητές:
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου ως περιβάλλοντος μάθησης.
Να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής αναζήτησης, επιλογής και αξιοποίησης των κατάλληλων πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο.
Να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή λόγου με την αξιοποίηση του Επεξεργαστή Κειμένου (Word) και του λογισμικού δημιουργίας παρουσιάσεων (Power Point).
Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση ενός λογοτεχνικού κειμένου και τη δημιουργία αισθητικής απόλαυσης. Λεπτομερής παρουσίαση
Εργαλεία/μέσα διδασκαλίας (έντυπα και ηλεκτρονικά):
Σχολικό εγχειρίδιο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄ Γυμνασίου Φωτοτυπίες των Φύλλων Εργασίας Βιντεοπροβολέας 1
2.
Εργαστήριο Πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο USB για τη μεταφορά υλικού από τον έναν υπολογιστή στον άλλο Φυλλομετρητής Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Word) Λογισμικό δημιουργίας Παρουσιάσεων(Power Point) Διαδίκτυο-Ιστοσελίδες: 1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr 3. http://cavafis.compupress.gr 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF %83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF %CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF %82 5. http://www.lsa.umich.edu/k…/galleries/Exhibits/cavafy/cavafy' slife1.html 6. http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=N0W 7. http://www.e-alexandria.gr/parath.asp?ID=45 8. http://www.youtube.com/watch?v=65IansIuQ1M Σύντομη περιγραφή
Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Α΄ τάξης Γυμνασίου, οι οποίοι επιχειρούν να προσεγγίσουν τον ποιητή Κ.Π.Καβάφη και το έργο του μέσα από μια διερευνητική-ανακαλυπτική διαδικασία, στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου,αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας.
Στόχοι – Σκεπτικό
Η συγκεκριμένη πρόταση διδασκαλίας ευνοεί την ενεργητική εμπλοκή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία και στη διαμόρφωση συνεργατικού περιβάλλοντος, στοιχεία που ανατρέπουν τις παραδοσιακές σχέσεις μεταξύ δασκάλου και μαθητή μετασχηματίζοντας το ρόλο του δασκάλου από κύριο καθοδηγητή σε σύμβουλο, συντονιστή και συνεργάτη της μαθησιακής εμπειρίας.
Οι μαθητές, αξιοποιώντας τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε. συνεργάζονται, επικοινωνούν και ανταλλάσσουν απόψεις. Η συνεργατική – βιωματική προσέγγιση υλοποιείται μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές, γεγονός που δίνει προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης.
2
3. Το σενάριο αυτό ακολουθεί το ισχύον «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για τη Λογοτεχνία» και επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω στόχους:
Α. Γνωστικοί στόχοι:
Προσδοκάται οι μαθητές :
Να γνωρίσουν τον ποιητή Κ. Π. Καβάφη και το έργο του. Να αξιοποιήσουν συγκεκριμένα εξωκειμενικά στοιχεία π.χ. χειρόγραφα, αυτοβιογραφικά σημειώματα, εικόνες, ηχητικά δεδομένα, με στόχο την απόκτηση μιας πιο ολοκληρωμένης επαφής με τον ποιητή και το έργο του. Να προσεγγίσουν συναισθηματικά το ποίημα «Δέησις» και να νιώσουν αισθητική απόλαυση με τη συμβολή διαφορετικών αναπαραστατικών μορφών. Να κινητοποιήσουν τη σκέψη και τη φαντασία τους. Να συνθέσουν την εμπειρία της ενεργητικής συμμετοχής σε ένα γραπτό κείμενο ενταγμένο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (ανάρτηση στο ιστολόγιο του σχολείου). Να δείξουν ενεργητικό ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία.
Β. Παιδαγωγικοί στόχοι:
Αναμένεται οι μαθητές:
Να έρθουν σε επαφή με μια μορφή διδασκαλίας έξω από το παραδοσιακό δασκαλοκεντρικό μοντέλο. Να οικοδομήσουν τη γνώση αναλαμβάνοντας κεντρικό και ενεργητικό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία. Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης και να εκτιμήσουν την αποτελεσματικότητά της. Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση και την επιλογή συγκεκριμένων πληροφοριών μέσα από το πλούσιο υλικό του διαδικτύου. Να δημιουργήσουν κείμενο ενταγμένο μέσα σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο (ανάρτηση στο ιστολόγιο του σχολείου). Να μάθουν να παράγουν προσχεδιασμένο προφορικό λόγο και να υποστηρίζουν τις απόψεις τους με επιχειρήματα. Να καλλιεργήσουν κριτική και δημιουργική σκέψη.
3
4. Γ. Τεχνολογικοί στόχοι:
Αναμένεται οι μαθητές:
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου ως περιβάλλοντος μάθησης.
Να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής αναζήτησης, επιλογής και αξιοποίησης των κατάλληλων πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο.
Να ασκηθούν στη συνεργατική παραγωγή λόγου με την αξιοποίηση του Επεξεργαστή Κειμένου (Word) και του λογισμικού δημιουργίας παρουσιάσεων (Power Point).
Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση ενός λογοτεχνικού κειμένου και τη δημιουργία αισθητικής απόλαυσης. Λεπτομερής παρουσίαση
Α΄ φ ά σ η (1 διδακτική ώρα στη σχολική τάξη)
Προβολή Παρουσίασης, καθορισμός θέματος, χωρισμός σε ομάδες Μέσα στη σχολική τάξη και με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης παρουσιάζονται από τη διδάσκουσα σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση, με τη χρήση λογισμικού Παρουσίασης και βιντεοπροβολέα, συνοπτικά στοιχεία αναφορικά με τη ζωή και το έργο του Κ. Π. Καβάφη, καθώς και το ποίημα «Δέησις».
Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές στοχεύουν στη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών και στην απόκτηση γνώσεων που είναι απαραίτητες για την ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα ερωτήματα των Φύλλων Εργασίας, χωρίς να δίνουν «έτοιμες» απαντήσεις στους μαθητές.
Ακολουθεί η ανάγνωση από τη διδάσκουσα του ποιήματος «Δέησις» μέσα από το σχολικό εγχειρίδιο, η γλωσσική εξομάλυνση των άγνωστων λέξεων, η απόδοση του περιεχομένου του από τους μαθητές, η διερεύνηση της δομής του, η προσπάθεια έυρεσης της βασικής ιδέας και των θεματικών του κέντρων και η επεξεργασία των εκφραστικών του μέσων.
Στη συνέχεια η διδάσκουσα χωρίζει τους μαθητές σε τέσσερις (4) ομάδες των πέντε (5) ατόμων, με στόχο την αποτελεσματική 4
5. συνεργασία τους για την πραγματοποίηση των εργασιών που πρόκειται να τους ανατεθούν κατά τις επόμενες τρεις (3) διδακτικές ώρες στο Εργαστήριο Πληροφορικής.
Κριτήρια για τη συγκρότηση των ομάδων είναι η ευχέρεια τουλάχιστον ενός μαθητή κάθε ομάδας στη χρήση των Τ.Π.Ε. και η ανομοιογένεια ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις των μελών κάθε ομάδας.
Οι μαθητές αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους στα πλαίσια της ομάδας τους (χειριστή του ηλεκτρονικού υπολογιστή, αναγνώστη, γραμματέα, συνονιστή, συνδέσμου με τις άλλες ομάδες), ενώ κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας αλληλεπιδρούν, ανταλλάσσουν απόψεις και γενικά επικοινωνούν.
Ο χωρισμός των μαθητών σε ομάδες σε αυτό το στάδιο κρίνεται απαραίτητος ώστε, με την είσοδό τους στο Εργαστήριο Πληροφορικής την επόμενη διδακτική ώρα, να πάρουν αμέσως τη θέση τους μπροστά στους υπολογιστές και να αποφευχθεί η απώλεια χρόνου. Τέλος, οι μαθητές ενημερώνονται συνοπτικά για τα επόμενα στάδια της εργασίας τους στο Εργαστήριο Πληροφορικής.
Β΄ φ ά σ η (3 διδακτικές ώρες στο Εργαστήριο Πληροφορικής) Οι μαθητές, αφού έχουν χωριστεί σε ομάδες από την προηγούμενη διδακτική ώρα, πηγαίνουν στο Εργαστήριο Πληροφορικής, παίρνοντας μαζί τους το βιβλίο των Νεοελληνικών Κειμένων της Α΄ Γυμνασίου και τα τετράδια με τις σημειώσεις τους για το συγκεκριμένο μάθημα. Η κάθε ομάδα τοποθετείται σε έναν υπολογιστή και παίρνει σε έντυπη μορφή τα Φύλλα Εργασίας που της αντιστοιχούν, τα οποία βρίσκονται αναρτημένα και σε ηλεκτρονική μορφή σε κοινόχρηστο φάκελο στην Επιφάνεια Εργασίας των υπολογιστών. Το ίδιο ισχύει και για το Αρχείο Παρουσίασης που προβλήθηκε στους μαθητές κατά την προηγούμενη διδακτική ώρα, για την περίπτωση που θελήσουν να αντλήσουν στοιχεία από αυτό.
Οι μαθητές πλοηγούνται στο αρχείο Κ. Π. Καβάφη του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού, στον επίσημο δικτυακό τόπο του Κ. Π. Καβάφη και σε άλλους σχετικούς δικτυακούς τόπους και αναλαμβάνουν με την καθοδήγηση της διδάσκουσας συγκεκριμένες εργασίες σε Φύλλα Εργασίας. Σε κάθε Φύλλο Εργασίας υπάρχουν υπερσύνδεσμοι, που οδηγούν σε διευθύνσεις στο διαδίκτυο, από όπου οι μαθητές θα αντλήσουν το 5
6. υλικό για τις απαντήσεις τους. Σημειωτέον ότι ότι η καθηγήτρια έχει εγκαταστήσει φίλτρο καθαρισμού, ώστε η περιήγηση στο διαδίκτυο να είναι ασφαλής, χωρίς την εμφάνιση πρόσθετων σχολίων. 1η διδακτική ώρα Ομάδα Α΄- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Α΄ Ομάδας καλούνται να μελετήσουν τη βιογραφία του ποιητή και να συντάξουν στον Επεξεργαστή Κειμένου ένα δικό τους βιογραφικό σημείωμα για τον Κ. Π. Καβάφη, εμπλουτισμένο με εικόνες και φωτογραφίες και με μορφοποίηση κειμένου δικής τους επιλογής. Ομάδα Β΄- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Β΄ Ομάδας καλούνται, αφού μελετήσουν την εργογραφία του Κ.Π.Καβάφη,να σχεδιάσουν στον Επεξεργαστή Κειμένου έναν πίνακα για την κατάταξη των ποιημάτων του σε κατηγορίες με κριτήρια την έκδοση και το περιεχόμενό τους και να καταγράψουν τα βασικά γνωρίσματα της κάθε κατηγορίας. Στη συνέχεια τους ζητείται να εξετάσουν σε ποια από τις κατηγορίες αυτές συγκαταλέγεται το ποίημα «Δέησις» και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους. Τέλος, καλούνται να δημιουργήσουν ένα συννεφόλεξο του ποιήματος.
Ομάδα Γ΄
- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Γ΄ Ομάδας καλούνται να αντιγράψουν το ποίημα “Δέησις”, να ακούσουν την απαγγελία του από τον Μ. Σουλιώτη και τη μελοποίησή του από τη Λένα Πλάτωνος σε ερμηνεία του Γιάννη Παλαμήδα και να καταγράψουν -αιτολογώντας- την προτίμησή τους ανάμεσα στις τρεις αυτές “εκδοχές”. Στη συνέχεια τους ζητείται να μεταγράψουν το ποίημα σε αφηγηματικό κείμενο στον Επεξεργαστή Κειμένου επιχειρώντας ερμηνευτική προσέγγισή του.
Ομάδα Δ΄-
1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Δ΄ ομάδας καλούνται, αφού μελετήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης (στιχουργική, γλώσσα, εκφραστικά μέσα, ιδέες), να τα καταγράψουν σε ένα δικό τους έγγραφο στον Επεξεργαστή Κειμένου και στη συνέχεια να τα 6
7. αναγνωρίσουν στο συγκεκριμένο ποίημα.
2η διδακτική ώρα Τα ευρήματα των μαθητών από τη διερευνητική εργασία τους κατά την προηγούμενη διδακτική ώρα αποτελούν τη βάση για προσχεδιασμένο προφορικό λόγο που αναπτύσσουν όλες οι ομάδες. Κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της δικής της έρευνας στην ολομέλεια της τάξης αλλά και τα σημεία που τη δυσκόλεψαν ή την προβλημάτισαν, ενώ όλοι οι μαθητές ανταλλάσσουν απόψεις και αλληλοσυμπληρώνουν πληροφορίες και γνώση (αλληλοδιδακτική των ομάδων).
3η διδακτική ώρα Όλες οι ομάδες συμπληρώνουν ένα κοινό Φύλλο Εργασίας, όπου καλούνται συνεργατικά να συνθέσουν το παραγόμενο υλικό τους σε ένα Αρχείο Παρουσίασης (Ρower Ρoint) και να διανθίσουν την παρουσίασή τους με πολυμεσικό υλικό εικόνων, ήχου και βίντεο, που θα βρουν στη διερευνητική εργασία όλων των ομάδων. Την εργασία αυτή πρόκειται να παρουσιάσουν σε εκδήλωση του σχολείου και να την αναρτήσουν στην ιστοσελίδα του Γυμνασίου.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2η διδακτική ώρα
1ο Φύλλο Εργασίας – Ομάδα Α΄
Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και μελετήστε τη βιογραφία του Κ. Π. Καβάφη: 1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr 3. http://cavafis.compupress.gr 7
8. 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF %83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF %CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF %82 2)Επισκεφτείτε και τις πιο κάτω ιστοσελίδες και μέσα από το πλούσιο υλικό τους μάθετε κι άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον ποιητή:
1. http://www.Kavafis.gr/archive/pictures/list.asp
2. http://www.lsa.umich.edu/k…/galleries/Exhibits/cavafy/cavafy' slife1.html 3. http://cavafis.compupress.gr/index5.htm 4. http://www.youtube.com/watch? feature=endscreen&v=N0WbO6ketUQ
3)Με τη βοήθεια του υλικού που εντοπίσατε να συντάξετε στον Επεξεργαστή Κειμένου ένα δικό σας βιογραφικό σημείωμα για τον Κ. Π. Καβάφη, διανθισμένο με φωτογραφίες και εικόνες και μορφοποιημένο με τον τρόπο που εσείς θέλετε. 1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Β΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ 1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και μελετήστε την εργογραφία του Κ. Π. Καβάφη: 1 http://www.snhell.gr 1 http://www.kavafis.gr/ 1 http://cavafis.compupress.gr 1 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD %CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE %BD%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE %AC%CF%86%CE%B7%CF%82 2)Αφού εντοπίσετε στις παραπάνω ιστοσελίδες τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται τα ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη α) με βάση την έκδοσή τους και β) με βάση το περιεχόμενό τους, να 8
9. παρουσιάσετε τις κατηγορίες αυτές και τα βασικά τους γνωρίσματα σε έναν πίνακα που θα σχεδιάσετε σε ένα δικό σας έγγραφο στον Επεξεργαστή Κειμένου. 3)Σε ποια κατηγορία πιστεύετε ότι ανήκει το ποίημα «Δέησις»; Τεκμηριώστε σύντομα την άποψή σας και ενσωματώστε την στο έγγραφο που δημιουργήσατε. 1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Γ΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Εντοπίστε στο δικτυακό τόπο του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού (http://www.snhell.gr/anthology/writers.asp) το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη «Δέησις», αντιγράψτε το και επικολλήστε το σε έγγραφο του Επεξεργαστή Κειμένου στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή σας.
2)Πλοηγηθείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.snhell.gr/lections/readings/souliotis_73.mp3, όπου θα ακούσετε την απαγγελία του ποιήματος από τον Μ. Σουλιώτη.
3)Χρωματίστε πάνω στο ποίημα που έχετε αντιγράψει στον υπολογιστή τις λέξεις ή φράσεις που σας συγκίνησαν περισσότερο κατά την απαγγελία.
4)Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=65IansIuQ1M και ακούστε το ποίημα μελοποιημένο σε μουσική της Λένας Πλάτωνος και ερμηνεία του Γιάννη Παλαμήδα.
5)Ποια από τις τρεις «εκδοχές» σάς άρεσε περισσότερο και γιατί; Διατυπώστε σύντομα την άποψή σας στο έγγραφο που έχετε δημιουργήσει στον υπολογιστή σας. 6)Στο ίδιο έγγραφο προσπαθήστε να μεταγράψτε το ποίημα σε 9
10. αφηγηματικό κείμενο, επιχειρώντας ερμηνευτική προσέγγισή του.
1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Δ΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και εντοπίστε τα βασικά γνωρίσματα της καβαφικής ποίησης (στιχουργική, γλώσσα, εκφραστικά μέσα, ιδέες):
1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr/ 3. http://cavafis.compupress.gr 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD %CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE %BD%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE %AC%CF%86%CE%B7%CF%82 5. http://www.e-alexandria.gr/parath.asp?ID=45 2)Σε ένα δικό σας έγγραφο που θα δημιουργήσετε με τη βοήθεια του Επεξεργαστή Κειμένου στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή σας: α)να καταγράψετε τα βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης του Κ. Π. Καβάφη και β)να τα αναγνωρίσετε στο ποίημα «Δέησις».
3η διδακτική ώρα
Κοινό Φύλλο Εργασίας για όλες τις Ομάδες
1)Καλείστε όλες οι ομάδες συνεργατικά να συλλέξετε στοιχεία από τα Φύλλα Εργασίας που συμπλήρωσατε κατά τις προηγούμενες διδακτικές ώρες και να τα συνθέσετε σε ένα Αρχείο Παρουσίασης (Ρower Ρoint) τουλάχιστον δέκα (10) διαφανειών.
2)Διανθίστε την Παρουσίασή σας με πολυμεσικό υλικό εικόνων, ήχου και βίντεο που θα βρείτε στη διερευνητική εργασία όλων των 1
11. ομάδων. 3)Αναρτήστε την Παρουσίασή σας στο ιστολόγιο του σχολείου. 4)Ανατρέξτε στο δικτυακό τόπο http://www.wordle.net/create και δημιουργήστε ένα συννεφόλεξο του ποιήματος “Δέησις”. Πειραματιστείτε με το είδος της γραμματοσειράς, το χρώμα και τη διάταξη του συννεφόλεξου και αναρτήστε το και αυτό στο ιστολόγιο του σχολείου. 5)Προετοιμαστείτε, ώστε να παρουσιάσετε τα αποτελέσματα της όλης εργασίας σας με τον καλύτερο τρόπο σε εκδήλωση του σχολείου. Αξιολόγηση Στη β΄ φάση του σεναρίου, μετά την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων, διδάσκουσα και μαθητές καλούνται να αξιολογήσουν την συλλογική διδακτική προσπάθεια. Οι επισημάνσεις, οι διορθώσεις και η αξιολόγηση των προσπαθειών γίνεται ως προς: • Την επίτευξη των στόχων, όπως αυτοί τέθηκαν αρχικά. • Τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας σε σχέση με τις άλλες ομάδες, μέσα σε συνεργατικά πλαίσια. • Τη συμβολή κάθε μέλους στην επίτευξη των στόχων της ομάδας. • Την ατομική αλλά και τη συνολική σχετική βελτίωση που παρουσιάστηκε. Η διδάσκουσα επισημαίνει στους μαθητές τις αδυναμίες ή παραλείψεις τους και τους ενθαρρύνει-κατευθύνει προς τέτοιου είδους ομαδοσυνεργατικές μαθησιακές πρακτικές. Δυνατότητα τροποποίησης-επέκτασης Το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική συνθετική εργασία και να πάρει τη μορφή project, με προεκτάσεις στην κατεύθυνση της ιδιαιτερότηητας της ζωής των ναυτικών και της χριστιανικής λατρείας προς το πρόσωπο της Παναγίας. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν με τον Φιλόλογο οι καθηγητές των Θρησκευτικών, του Σχολικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού και της Πληροφορικής. Το σενάριο μπορεί, 1
12. επίσης, με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου. 1
https://www.slideshare.net/2gymevosm/ss-35357164
http://fliphtml5.com/xpqa/udam/basic-ΛΥΣΕΙΣ
Προβολή Παρουσίασης, καθορισμός θέματος, χωρισμός σε ομάδες Μέσα στη σχολική τάξη και με βάση την παιδαγωγική αρχή της αφόρμησης παρουσιάζονται από τη διδάσκουσα σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση, με τη χρήση λογισμικού Παρουσίασης και βιντεοπροβολέα, συνοπτικά στοιχεία αναφορικά με τη ζωή και το έργο του Κ. Π. Καβάφη, καθώς και το ποίημα «Δέησις».
Οι αφαιρετικές αυτές αναφορές στοχεύουν στη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών και στην απόκτηση γνώσεων που είναι απαραίτητες για την ενασχόλησή τους –στο επόμενο στάδιο- με τα συγκεκριμένα ερωτήματα των Φύλλων Εργασίας, χωρίς να δίνουν «έτοιμες» απαντήσεις στους μαθητές.
Ακολουθεί η ανάγνωση από τη διδάσκουσα του ποιήματος «Δέησις» μέσα από το σχολικό εγχειρίδιο, η γλωσσική εξομάλυνση των άγνωστων λέξεων, η απόδοση του περιεχομένου του από τους μαθητές, η διερεύνηση της δομής του, η προσπάθεια έυρεσης της βασικής ιδέας και των θεματικών του κέντρων και η επεξεργασία των εκφραστικών του μέσων.
Στη συνέχεια η διδάσκουσα χωρίζει τους μαθητές σε τέσσερις (4) ομάδες των πέντε (5) ατόμων, με στόχο την αποτελεσματική 4
5. συνεργασία τους για την πραγματοποίηση των εργασιών που πρόκειται να τους ανατεθούν κατά τις επόμενες τρεις (3) διδακτικές ώρες στο Εργαστήριο Πληροφορικής.
Κριτήρια για τη συγκρότηση των ομάδων είναι η ευχέρεια τουλάχιστον ενός μαθητή κάθε ομάδας στη χρήση των Τ.Π.Ε. και η ανομοιογένεια ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις των μελών κάθε ομάδας.
Οι μαθητές αναλαμβάνουν συγκεκριμένους ρόλους στα πλαίσια της ομάδας τους (χειριστή του ηλεκτρονικού υπολογιστή, αναγνώστη, γραμματέα, συνονιστή, συνδέσμου με τις άλλες ομάδες), ενώ κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας αλληλεπιδρούν, ανταλλάσσουν απόψεις και γενικά επικοινωνούν.
Ο χωρισμός των μαθητών σε ομάδες σε αυτό το στάδιο κρίνεται απαραίτητος ώστε, με την είσοδό τους στο Εργαστήριο Πληροφορικής την επόμενη διδακτική ώρα, να πάρουν αμέσως τη θέση τους μπροστά στους υπολογιστές και να αποφευχθεί η απώλεια χρόνου. Τέλος, οι μαθητές ενημερώνονται συνοπτικά για τα επόμενα στάδια της εργασίας τους στο Εργαστήριο Πληροφορικής.
Β΄ φ ά σ η (3 διδακτικές ώρες στο Εργαστήριο Πληροφορικής) Οι μαθητές, αφού έχουν χωριστεί σε ομάδες από την προηγούμενη διδακτική ώρα, πηγαίνουν στο Εργαστήριο Πληροφορικής, παίρνοντας μαζί τους το βιβλίο των Νεοελληνικών Κειμένων της Α΄ Γυμνασίου και τα τετράδια με τις σημειώσεις τους για το συγκεκριμένο μάθημα. Η κάθε ομάδα τοποθετείται σε έναν υπολογιστή και παίρνει σε έντυπη μορφή τα Φύλλα Εργασίας που της αντιστοιχούν, τα οποία βρίσκονται αναρτημένα και σε ηλεκτρονική μορφή σε κοινόχρηστο φάκελο στην Επιφάνεια Εργασίας των υπολογιστών. Το ίδιο ισχύει και για το Αρχείο Παρουσίασης που προβλήθηκε στους μαθητές κατά την προηγούμενη διδακτική ώρα, για την περίπτωση που θελήσουν να αντλήσουν στοιχεία από αυτό.
Οι μαθητές πλοηγούνται στο αρχείο Κ. Π. Καβάφη του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού, στον επίσημο δικτυακό τόπο του Κ. Π. Καβάφη και σε άλλους σχετικούς δικτυακούς τόπους και αναλαμβάνουν με την καθοδήγηση της διδάσκουσας συγκεκριμένες εργασίες σε Φύλλα Εργασίας. Σε κάθε Φύλλο Εργασίας υπάρχουν υπερσύνδεσμοι, που οδηγούν σε διευθύνσεις στο διαδίκτυο, από όπου οι μαθητές θα αντλήσουν το 5
6. υλικό για τις απαντήσεις τους. Σημειωτέον ότι ότι η καθηγήτρια έχει εγκαταστήσει φίλτρο καθαρισμού, ώστε η περιήγηση στο διαδίκτυο να είναι ασφαλής, χωρίς την εμφάνιση πρόσθετων σχολίων. 1η διδακτική ώρα Ομάδα Α΄- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Α΄ Ομάδας καλούνται να μελετήσουν τη βιογραφία του ποιητή και να συντάξουν στον Επεξεργαστή Κειμένου ένα δικό τους βιογραφικό σημείωμα για τον Κ. Π. Καβάφη, εμπλουτισμένο με εικόνες και φωτογραφίες και με μορφοποίηση κειμένου δικής τους επιλογής. Ομάδα Β΄- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Β΄ Ομάδας καλούνται, αφού μελετήσουν την εργογραφία του Κ.Π.Καβάφη,να σχεδιάσουν στον Επεξεργαστή Κειμένου έναν πίνακα για την κατάταξη των ποιημάτων του σε κατηγορίες με κριτήρια την έκδοση και το περιεχόμενό τους και να καταγράψουν τα βασικά γνωρίσματα της κάθε κατηγορίας. Στη συνέχεια τους ζητείται να εξετάσουν σε ποια από τις κατηγορίες αυτές συγκαταλέγεται το ποίημα «Δέησις» και να δικαιολογήσουν την επιλογή τους. Τέλος, καλούνται να δημιουργήσουν ένα συννεφόλεξο του ποιήματος.
Ομάδα Γ΄
- 1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Γ΄ Ομάδας καλούνται να αντιγράψουν το ποίημα “Δέησις”, να ακούσουν την απαγγελία του από τον Μ. Σουλιώτη και τη μελοποίησή του από τη Λένα Πλάτωνος σε ερμηνεία του Γιάννη Παλαμήδα και να καταγράψουν -αιτολογώντας- την προτίμησή τους ανάμεσα στις τρεις αυτές “εκδοχές”. Στη συνέχεια τους ζητείται να μεταγράψουν το ποίημα σε αφηγηματικό κείμενο στον Επεξεργαστή Κειμένου επιχειρώντας ερμηνευτική προσέγγισή του.
Ομάδα Δ΄-
1ο Φύλλο Εργασίας Οι μαθητές της Δ΄ ομάδας καλούνται, αφού μελετήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης (στιχουργική, γλώσσα, εκφραστικά μέσα, ιδέες), να τα καταγράψουν σε ένα δικό τους έγγραφο στον Επεξεργαστή Κειμένου και στη συνέχεια να τα 6
7. αναγνωρίσουν στο συγκεκριμένο ποίημα.
2η διδακτική ώρα Τα ευρήματα των μαθητών από τη διερευνητική εργασία τους κατά την προηγούμενη διδακτική ώρα αποτελούν τη βάση για προσχεδιασμένο προφορικό λόγο που αναπτύσσουν όλες οι ομάδες. Κάθε ομάδα παρουσιάζει τα αποτελέσματα της δικής της έρευνας στην ολομέλεια της τάξης αλλά και τα σημεία που τη δυσκόλεψαν ή την προβλημάτισαν, ενώ όλοι οι μαθητές ανταλλάσσουν απόψεις και αλληλοσυμπληρώνουν πληροφορίες και γνώση (αλληλοδιδακτική των ομάδων).
3η διδακτική ώρα Όλες οι ομάδες συμπληρώνουν ένα κοινό Φύλλο Εργασίας, όπου καλούνται συνεργατικά να συνθέσουν το παραγόμενο υλικό τους σε ένα Αρχείο Παρουσίασης (Ρower Ρoint) και να διανθίσουν την παρουσίασή τους με πολυμεσικό υλικό εικόνων, ήχου και βίντεο, που θα βρουν στη διερευνητική εργασία όλων των ομάδων. Την εργασία αυτή πρόκειται να παρουσιάσουν σε εκδήλωση του σχολείου και να την αναρτήσουν στην ιστοσελίδα του Γυμνασίου.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2η διδακτική ώρα
1ο Φύλλο Εργασίας – Ομάδα Α΄
Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και μελετήστε τη βιογραφία του Κ. Π. Καβάφη: 1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr 3. http://cavafis.compupress.gr 7
8. 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD%CF %83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%BF %CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CF%86%CE%B7%CF %82 2)Επισκεφτείτε και τις πιο κάτω ιστοσελίδες και μέσα από το πλούσιο υλικό τους μάθετε κι άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον ποιητή:
1. http://www.Kavafis.gr/archive/pictures/list.asp
2. http://www.lsa.umich.edu/k…/galleries/Exhibits/cavafy/cavafy' slife1.html 3. http://cavafis.compupress.gr/index5.htm 4. http://www.youtube.com/watch? feature=endscreen&v=N0WbO6ketUQ
3)Με τη βοήθεια του υλικού που εντοπίσατε να συντάξετε στον Επεξεργαστή Κειμένου ένα δικό σας βιογραφικό σημείωμα για τον Κ. Π. Καβάφη, διανθισμένο με φωτογραφίες και εικόνες και μορφοποιημένο με τον τρόπο που εσείς θέλετε. 1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Β΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ 1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και μελετήστε την εργογραφία του Κ. Π. Καβάφη: 1 http://www.snhell.gr 1 http://www.kavafis.gr/ 1 http://cavafis.compupress.gr 1 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD %CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE %BD%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE %AC%CF%86%CE%B7%CF%82 2)Αφού εντοπίσετε στις παραπάνω ιστοσελίδες τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται τα ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη α) με βάση την έκδοσή τους και β) με βάση το περιεχόμενό τους, να 8
9. παρουσιάσετε τις κατηγορίες αυτές και τα βασικά τους γνωρίσματα σε έναν πίνακα που θα σχεδιάσετε σε ένα δικό σας έγγραφο στον Επεξεργαστή Κειμένου. 3)Σε ποια κατηγορία πιστεύετε ότι ανήκει το ποίημα «Δέησις»; Τεκμηριώστε σύντομα την άποψή σας και ενσωματώστε την στο έγγραφο που δημιουργήσατε. 1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Γ΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Εντοπίστε στο δικτυακό τόπο του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού (http://www.snhell.gr/anthology/writers.asp) το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη «Δέησις», αντιγράψτε το και επικολλήστε το σε έγγραφο του Επεξεργαστή Κειμένου στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή σας.
2)Πλοηγηθείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.snhell.gr/lections/readings/souliotis_73.mp3, όπου θα ακούσετε την απαγγελία του ποιήματος από τον Μ. Σουλιώτη.
3)Χρωματίστε πάνω στο ποίημα που έχετε αντιγράψει στον υπολογιστή τις λέξεις ή φράσεις που σας συγκίνησαν περισσότερο κατά την απαγγελία.
4)Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=65IansIuQ1M και ακούστε το ποίημα μελοποιημένο σε μουσική της Λένας Πλάτωνος και ερμηνεία του Γιάννη Παλαμήδα.
5)Ποια από τις τρεις «εκδοχές» σάς άρεσε περισσότερο και γιατί; Διατυπώστε σύντομα την άποψή σας στο έγγραφο που έχετε δημιουργήσει στον υπολογιστή σας. 6)Στο ίδιο έγγραφο προσπαθήστε να μεταγράψτε το ποίημα σε 9
10. αφηγηματικό κείμενο, επιχειρώντας ερμηνευτική προσέγγισή του.
1ο Φύλλο εργασίας - Ομάδα Δ΄ Ονοματεπώνυμο μαθητών: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................
1)Πλοηγηθείτε στους παρακάτω δικτυακούς τόπους και εντοπίστε τα βασικά γνωρίσματα της καβαφικής ποίησης (στιχουργική, γλώσσα, εκφραστικά μέσα, ιδέες):
1. http://www.snhell.gr 2. http://www.kavafis.gr/ 3. http://cavafis.compupress.gr 4. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%89%CE%BD %CF%83%CF%84%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE %BD%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE %AC%CF%86%CE%B7%CF%82 5. http://www.e-alexandria.gr/parath.asp?ID=45 2)Σε ένα δικό σας έγγραφο που θα δημιουργήσετε με τη βοήθεια του Επεξεργαστή Κειμένου στην Επιφάνεια Εργασίας του υπολογιστή σας: α)να καταγράψετε τα βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης του Κ. Π. Καβάφη και β)να τα αναγνωρίσετε στο ποίημα «Δέησις».
3η διδακτική ώρα
Κοινό Φύλλο Εργασίας για όλες τις Ομάδες
1)Καλείστε όλες οι ομάδες συνεργατικά να συλλέξετε στοιχεία από τα Φύλλα Εργασίας που συμπλήρωσατε κατά τις προηγούμενες διδακτικές ώρες και να τα συνθέσετε σε ένα Αρχείο Παρουσίασης (Ρower Ρoint) τουλάχιστον δέκα (10) διαφανειών.
2)Διανθίστε την Παρουσίασή σας με πολυμεσικό υλικό εικόνων, ήχου και βίντεο που θα βρείτε στη διερευνητική εργασία όλων των 1
11. ομάδων. 3)Αναρτήστε την Παρουσίασή σας στο ιστολόγιο του σχολείου. 4)Ανατρέξτε στο δικτυακό τόπο http://www.wordle.net/create και δημιουργήστε ένα συννεφόλεξο του ποιήματος “Δέησις”. Πειραματιστείτε με το είδος της γραμματοσειράς, το χρώμα και τη διάταξη του συννεφόλεξου και αναρτήστε το και αυτό στο ιστολόγιο του σχολείου. 5)Προετοιμαστείτε, ώστε να παρουσιάσετε τα αποτελέσματα της όλης εργασίας σας με τον καλύτερο τρόπο σε εκδήλωση του σχολείου. Αξιολόγηση Στη β΄ φάση του σεναρίου, μετά την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων, διδάσκουσα και μαθητές καλούνται να αξιολογήσουν την συλλογική διδακτική προσπάθεια. Οι επισημάνσεις, οι διορθώσεις και η αξιολόγηση των προσπαθειών γίνεται ως προς: • Την επίτευξη των στόχων, όπως αυτοί τέθηκαν αρχικά. • Τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας σε σχέση με τις άλλες ομάδες, μέσα σε συνεργατικά πλαίσια. • Τη συμβολή κάθε μέλους στην επίτευξη των στόχων της ομάδας. • Την ατομική αλλά και τη συνολική σχετική βελτίωση που παρουσιάστηκε. Η διδάσκουσα επισημαίνει στους μαθητές τις αδυναμίες ή παραλείψεις τους και τους ενθαρρύνει-κατευθύνει προς τέτοιου είδους ομαδοσυνεργατικές μαθησιακές πρακτικές. Δυνατότητα τροποποίησης-επέκτασης Το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε διαθεματική συνθετική εργασία και να πάρει τη μορφή project, με προεκτάσεις στην κατεύθυνση της ιδιαιτερότηητας της ζωής των ναυτικών και της χριστιανικής λατρείας προς το πρόσωπο της Παναγίας. Σε αυτήν την περίπτωση θα συνεργαστούν με τον Φιλόλογο οι καθηγητές των Θρησκευτικών, του Σχολικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού και της Πληροφορικής. Το σενάριο μπορεί, 1
12. επίσης, με μικρές τροποποιήσεις, να εφαρμοστεί σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου. 1
https://www.slideshare.net/2gymevosm/ss-35357164
http://fliphtml5.com/xpqa/udam/basic-ΛΥΣΕΙΣ
