Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2022

Τάσος Δενέγρης, ο βίος ,το έργο του : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ -Γ. Π. -

 





ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η λογοτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα

Α. Η ποίηση

Στους νεότερους συγκαταλέγονται ο Μάριος Μαρκίδης (1940-2002), ο οποίος στην ποίησή του συνδυάζει έντεχνα τη λογική με το συναίσθημα, ο Τάσος Δενέγρης και ο Βασίλης Καραβίτης με την αμεσότητα και την παρατηρητικότητά τους και τέλος ο Γιώργης Μανουσάκης (1933), φιλόλογος, που έδωσε ποίηση «εσωτερική», «κλειστή», σε οικείο, φιλικό και εξομολογητικό τόνο. Ο μικρός αυτός κατάλογος θα κλείσει με τον Κύπριο ποιητή Κυριάκο Χαραλαμπίδη (1940), του οποίου το έργο απηχεί το τραγικό γεγονός της εισβολής στην Κύπρο και τον απόηχο των συνεπειών του.

https://www.youtube.com/watch?v=U34xvNWXN1I

Συνέντευξη καθηγητῆ κοινωνιολογίας Τάσος Δενέγρης | Χρῆστος Βακαλόπουλος

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴ ταινία τοῦ Σταύρου Τσιώλη "Σχετικὰ μὲ τὸν Βασίλη" Τάσος Δενέγρης / Χρῆστος Βακαλόπουλος / Ἀντώνης Κιούκας "Θὰ ἤθελα λοιπὸν νὰ ἤμουν ἕνας ἄνθρωπος ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ ἀγαπάει μὲ πάθος, θὰ ἤθελα νὰ καταλαβαίνω τὴ γλώσσα τῶν ζώων καὶ μὲ τὸ καθένα νὰ ἤμουν φίλος, θὰ ἤθελα τὰ δέντρα νὰ μὴν ἔχουν ἕνα τόσο κλειστὸ χαρακτήρα, καὶ νὰ μπορούσαν νὰ παίξουν μαζί μου, θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν ἕνα ζῶο λιγότερο ἀδέξιο καὶ νὰ ἤξερα νὰ πετῶ καὶ νὰ πηγαίνω ταξίδια ὄποτε ἤθελα, τουλάχιστον σὲ ἄλλους πέντε γαλαξίες" .


"Ακαριαία", T.Δενέγρης - "Η Aφιέρωση", B.Strauss + το ημερολόγιο του C. Pavese

.{Psychill Mix}

Αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Cesare Pavese. --- Ακαριαία, Τάσος Δενέγρης Η πρώτη δολοφονία της γάτας Μαύρο Αγκάθι Η δεύτερη δολοφονία της γάτας -- Απόσπασμα από το αφήγημα "Η αφιέρωση" του Botho Strauss

34o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου | Official Trailer

Αφιέρωμα στον Σταύρο Τσιώλη από το 34ο Πανόραμα 



Μία από τις βαθύτερες φιλοδοξίες της ποίησης είναι η σύλληψη και η ακινητοποίηση της στιγμής, με στόχο την αιωνιότητα

"[........]Η σχέση μου με την ποίηση έχει τις ρίζες της στην εμμονή μου με τον Χρόνο και την Ιστορία.

Τον Χρόνο δεν τον βλέπω σαν απειλή ούτε σαν σύμμαχο αλλά σαν μια τρομερή δύναμη που κινεί τη ζωή. Μία από τις βαθύτερες φιλοδοξίες της ποίησης είναι η σύλληψη και η ακινητοποίηση της στιγμής, με στόχο την αιωνιότητα, αποφεύγοντας τις παγίδες της ρητορείας, τιθασεύοντας τη γλώσσα γι' αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Ο ποιητικός χρόνος βρίσκεται στον αντίποδα του χρόνου της μουσικής που δεν καθηλώνεται. Η βραζιλιάνικη μουσική, η έντεχνη σάμπα, η μπόσα-νάβλα Λόμπος, Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ, Βινίσιους Ντε Μοραές.[........]
Στα ποιήματά μου δεν επιλέγω τα πρόσωπα με κριτήριο την εποχή μιας και θεωρώ την ιστορία, όπως και τη γλώσσα, μια αδιάκοπη εξελικτική διαδικασία. Δεν διαχωρίζω παρελθόν και παρόν. Τα στοιχεία που με ελκύουν είναι η αντιφατικότητα του χαρακτήρα τους, το αμφιλεγόμενο των πράξεών τους και η τραγική τους μοίρα. Αποσπασμένα από το ιστορικό τους πλαίσιο, αποκτούν μια καινούργια διάσταση. Εξάλλου υπάρχει το απρόβλεπτο του Λόγου και μια αίσθηση ελευθερίας, η ίδια η δύναμη που έχει η ζωή να συγκροτεί μορφές. Περιπλανήσεις στο αστικό και φυσικό τοπίο, προσωπική ζωή, ηθικά και αισθητικά διλήμματα έχουν τη σημασία και το ειδικό θεματολογικό τους βάρος, περισσότερο ίσως από οποιαδήποτε επιρροή θα μπορούσε να προέλθει από την ανάγνωση άλλων ποιητών. Τα θέματα είσαι ο ίδιος εσύ. Ταυτίζεσαι με αυτά. Η πιθανή επίδραση περιορίζεται στο ύφος, αν και τελική επιδίωξη του ποιητή είναι να κατακτήσει το δικό του. Κάλβος, Σολωμός, Σικελιανός, Καρυωτάκης, Εγγονόπουλος, Ρεμπό, Λαφόργκ, Βαγιέχο, Ασμπερι, Χέρμπερτ, Χίνεϊ [........]."

ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ (ποιητής -μεταφραστής)

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 01/08/2008


Αποτέλεσμα εικόνας για ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ


















ΙΣΟΠΕΔΩΣΗ
Αυτός ο άνθρωπος ήταν ένα τίποτε
Τον έδερνες ή σ’ έδερνε του ήταν το ίδιο
Κίνητρα σ’ αυτόνε δεν υπήρχαν
Ύπουλος και νωθρός
Θρασύς και φιλήδονος
Ήταν ένας ασπόνδυλος
Νόθος
Του καλού και του κακού
Και σαν κι αυτόν
Έχει γεμίσει ο πλανήτη

ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ, ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ, 1978

Τάσος Δενέγρης - Βικιπαίδεια, 1934-2009

***************************


 ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ (1986)

ΜΙΑ "ΠΟΙΗΤΙΚΗ" ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΣΙΩΛΗ  ΜΕ ...ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΟΝ ΤΑΣΟ ΔΕΝΕΓΡΗ

 

 Η ιστορία ενός καθηγητή κοινωνιολογίας (Τάσος Δενέγρης), ο οποίος εγκαταλείπει την καριέρα του, τη γυναίκα και την κόρη του (Λουκία Πιτσιόλα και Κατερίνα Τσιώλη, αντιστοίχως) και απομονώνεται στο παραθαλάσσιο εξοχικό του. Απομακρύνεται από την καθημερινότητα και περιφέρεται στους χειμωνιάτικους δρόμους της Αθήνας, παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω του και αναζητώντας μια γυναίκα-φάντασμα. Σκηνοθεσία Σταύρος Τσιώλης με τους: Τάσος Δενέγρης, Κατερίνα Τσιώλη, Λουκία Πιστιόύ,




https://www.youtube.com/watch?v=Z7vSGLx8_Jc

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ (1986)

Η ιστορία ενός καθηγητή κοινωνιολογίας (Τάσος Δενέγρης), ο οποίος εγκαταλείπει την καριέρα του, τη γυναίκα και την κόρη του (Λουκία Πιτσιόλα και Κατερίνα Τσιώλη, αντιστοίχως) και απομονώνεται στο παραθαλάσσιο εξοχικό του. Απομακρύνεται από την καθημερινότητα και περιφέρεται στους χειμωνιάτικους δρόμους της Αθήνας, παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω του και αναζητώντας μια γυναίκα-φάντασμα. Σκηνοθεσία Σταύρος Τσιώλης με τους: Τάσος Δενέγρης, Κατερίνα Τσιώλη, Λουκία Πιστιόύ, Κώστας Σταυρόπουλος

Αφιέρωμα στον Σταύρο Τσιώλη από το 34ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Στην 34η και online εκδοχή του, το 34ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου κοιτάζει με νοσταλία την φιλμογραφία του Σταύρου Τσιώλη, κάνοντας ένα αναδρομικό αφιέρωμα στα κομβικά σημεία της καριέρας του.

«Αρχικά βοηθός σκηνοθέτης, και στη συνέχεια σκηνοθέτης ο ίδιος, για 13 χρόνια στη Φίνος Φιλμ, ο αντικομφορμιστής, μοναχικός σκηνοθέτης Σταύρος Τσιώλης (1937-2019) αποσύρθηκε για μια δεκαπενταετία από τον κινηματογράφο πριν επιστρέψει ξανά, για να ξεκινήσει τη δική του, καθαρά προσωπική πορεία, σ' έναν κινηματογράφο μακριά από τις αποπνικτικές, συχνά απαράδεκτες απαιτήσεις των παραγωγών, και να μας προσφέρει μια σειρά ταινίες, από το «Μια τόσο μακρινή απουσία» το 1985 μέχρι το «Γυναίκες που περάσατε από δω» το 2017, ταινίες, δοσμένες με ειλικρίνεια και πάθος, πάνω σ' έναν κόσμο κι έναν τρόπο ζωής που ο ίδιος έβλεπε μέσα από την κάμερα, με μια καθαρά δική του, αθώα ματιά. Ταινίες ενός ιδιαίτερα αγαπητού φίλου, δοσμένες με την ευγενικότητα και το λεπτό χιούμορ που τον χαρακτήριζαν, με δικά του σενάρια, με αυτοσχέδιους διαλόγους και ηθοποιούς συχνά ερασιτέχνες, με μια γραφή λιτή, άμεση, από την οποία δεν έλειπαν η φαντασία και η ποίηση».

Με αυτά τα λόγια, υπογράφει ο Νίνος Φένεκ-Μικελίδης, καλλιτεχνικός διευθυντής και ιδρυτής του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το αφιέρωμα «Σταύρος Τσιώλης: Η Πορεία Ενός Μοναχικού Δημιουργού». 

Συνολικά, 6 ταινίες θα προβληθούν διαδικτυακά στο φεστιβάλ:

«Μια Τόσο Μακρινή Απουσία» (1985) - προβολή: Πέμπτη 27/1
Παίζουν: Πέμυ Ζούνη, Δήμητρα Χατούπη, Μηνάς Χατζησάββας, Ζαχαρίας Ρόχας, Κωνσταντίνος Τζούμας, Μπέττυ Βαλάσση 

«Σχετικά με τον Βασίλη» (1986) - προβολή: Παρασκευή 28/1
Παίζουν: Τάσος Δενέγρης, Κατερίνα Τσιώλη, Κωνσταντίνος Τζούμας, Λουκία Πιστιόλα, Εύα Βλαχάκου, Χρήστος Βακαλόπουλος

«Ακατανίκητοι Εραστές» (1988) προβολή: Σάββατο 29/1
Παίζουν: Τάσος Μηλιώτης, Όλια Λαζαρίδου, Κωνσταντίνος Τζούμας, Μαρία Πανούτσου, Δήμητρα Βουλγαρίδη

Η ταινία κέρδισε 3 βραβεία (Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σκηνοθέτη, Καλύτερης Φωτογραφίας) στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

«'Ερωτας Στη Χουρμαδιά» (1990) - προβολή: 30/1
Παίζουν: Αργύρης Μπακιρτζής, Λάζαρος Ανδρέου, Δώρα Μασκλαβάνου, Βίνα Ασίκη, Χρήστος Βακαλόπουλος, Βίκυ Ψαλτίδου

Η ταινία κέρδισε 2 βραβεία (Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Α' Ανδρικού Ρόλου) στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 1990

«Παρακαλώ, Γυναίκες Μην Κλαίτε» (1992) - προβολή: Δευτέρα 31/1
Παίζουν: Αργύρης Μπακιρτζής, Μάκης Μπέκος, Δημήτρης Βλάχος, Δώρα Μασκλαβάνου, Νικόλαος Κέκκος, Έμιλυ Παπαχρήστου

Η ταινία κέρδισε 2 βραβεία (Καλύτερου Σκηνοθέτη, Καλύτερου Σεναρίου) στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 1992

«Ας Περιμένουν Οι Γυναίκες» (1998) - προβολή: Τρίτη 1/2
Παίζουν: Γιάννης Ζουγανέλης, Αργύρης Μπακιρτζής, Σάκης Μπουλάς, Αγγελική Ηλιάδη, Έμιλυ Παπαχρήστου, Κατερίνα Λούρη, Εύη Καλατζή

Κάθε μέρα στις 10.00 π.μ. θα διατίθενται προς προβολή 4-5 νέες ταινίες, που θα παραμένουν διαθέσιμες για περιορισμένο αριθμό θεάσεων μέχρι την κάλυψή τους, έως και τη λήξη του φεστιβάλ, στις 2/2.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ καθώς οι προβολές των ταινιών θα γίνουν μέσω της πλατφόρμας Cinesquare.





Τάσος Δενέγρης

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2710/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_G-Lykeiou_html-empl/index_a_33_02.html

Γεννήθηκε το 1934 στην Αθήνα. 

Σπούδασε σκηνοθεσία του κινηματογράφου στη Ρώμη. 

εικόνα


Έργα:


 Ποίηση:


 Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος (1975), Το αίμα του λύκου (1978), Θειάφι και αποθέωση (1982), Ακαριαία (1985· περιλαμβάνονται οι προηγούμενες συλλογές και προστίθεται η συλλογή Ακαριαία), Η κατάσταση των πραγμάτων (1989).


 Μεταφράσεις:


 Τζον Ντος Πάσσος USA 1919 (1982), Χ. Κορτάσαρ Οκτάεδρο (1983), Χ. Λ. Μπόρχες Εβαρίστο Καριέγκο (1984), Ρ. Λ. Στήβενσον Νέες χίλιες και μια νύχτες (1985) κ.ά.



Τάσος Δενέγρης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%B3%CF%81%
CE%B7%CF%82#%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1
Μετάβαση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση
Τάσος Δενέγρης
Γέννηση1934[1]
Αθήνα
Θάνατος7  Φεβρουαρίου 2009
ΕθνικότηταΈλληνες
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Ιδιότηταποιητής και μεταφραστής
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Τάσος Δενέγρης (Αθήνα, 1934 – 7 Φεβρουαρίου 2009) ήταν Έλληνας ποιητής και μεταφραστής.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Τάσος Δενέγρης σπούδασε κινηματογράφο και κοινωνικές επιστήμες στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης.[2] 

Οι πρώτες δημοσιεύσεις του έγιναν στο περιοδικό «Πάλι» το 1968, αλλά το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1974.[3] 

Υπήρξε μέλος μιας ανήσυχης ομάδας Ελλήνων καλλιτεχνών (Γιώργος Μακρής, Πάνος Κουτρουμπούσης, Αλέξης Ακριθάκης, Μαρία Μήτσορα κ.ά.), που δέχτηκαν ποικίλες επιρροές από τα ανατρεπτικά κινήματα της δεκαετίας του ’60, κυρίως από τον απόηχο του αμερικανικού «μπιτ» κινήματος. 

Η μεγάλη αγάπη του στο σινεμά εκφράστηκε και με τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε το 1986 στην ταινία του Σταύρου Τσιώλη Σχετικά με τον Βασίλη.

 Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. 

Απεβίωσε στις 7 Φεβρουαρίου του 2009.[4]

Εργογραφία

Ποίηση

  • 6 Ποιητές: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Τάσος Δενέγρης, Νανά Ησαΐα, Δημήτρης Ποταμίτης, Λεφτέρης Πούλιος, Βασίλης Στεριάδης, Τυποεκδοτική, Αθήνα 1971
  • Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος: Ποιήματα 1952-1969, Τσαμπακόπουλου, Αθήνα 1975
  • Τό αίμα του λύκου, με πέντε σχέδια του Αλέξη Ακριθάκη, Εγνατία, Θεσσαλονίκη 1978
  • Θειάφι και αποθέωση: Ποιήματα, Άκμων, Αθήνα 1982
  • Ακαριαία: Ποιήματα, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1985
  • Ἡ κατάσταση των πραγμάτων: Ποιήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1989
  • Το πνεύμα της άμυνας: Ποιήματα, Πατάκη, Αθήνα 1999
  • Μιλάει ο αγριόχοιρος: Ποιήματα, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 2008 (7η συλλογή και συγκεντρωτική έκδοση)

Μεταφράσεις

  • Χούλιο Κορτάσαρ, Οκτάεδρο, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1983
  • Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Εβαρίστο Καριέγκο, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1984
  • Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ο δημιουργός, μτφρ. με τον Δημήτρη Καλοκύρη, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1985
  • Χόρχε Λουίς Μπόρχες και Αντόλφο Μπιόι Κασάρες, Αφηγήσεις του Μπούστος Ντομέκ, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1989
  • Χούλιο Κορτάσαρ, Τα μυστικά όπλα, διηγήματα, Απόπειρα, Αθήνα 1990
  • Pedro Garcia Montalvo, Μια ιστορία από τη Μαδρίτη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1992
  • Claude Esteban, Αϋπνία, ημερολόγιο, συλλογική μετάφραση, Ερατώ, Αθήνα 1992
  • Robert Louis Stevenson, Η λέσχη της αυτοκτονίας, Άγρα, Αθήνα 1992
  • Michael Longley, Ποιήματα, συλλογική μετάφραση, Ερατώ, Αθήνα 1992
  • Οκτάβιο Πας, Η πέτρα του ήλιου και άλλα ποιήματα, Ίκαρος, Αθήνα 1993
  • John Dos Passos, USA 1919, Οδυσσέας, Αθήνα 1999
  • Με τον τρόπο του Καβάφη (συλλογικό έργο και μετάφραση), Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 1999
  • Francisco Brines, Ποιήματα της παλιάς ζωής, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2000
  • Isaac Bashevis Singer, Ο σκλάβος, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2003
  • John Dos Passos, USA, συλλογική μετάφραση, Οδυσσέας, Αθήνα 2007


Παραπομπές

  1. ↑ data.nlg.gr/resource/authority/record17610.
  2. ↑ Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας: Πρόσωπα,Έργα, Ρεύματα, Όροι, Αθήνα: Πατάκης, 2007
  3. ↑ «Τάσος Δενέγρης - Έκθεση βιβλίου της Φραγκφούρτης 2001 - Ελλάδα τιμώμενη χώρα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2009.
  4. ↑ «Πέθανε στα 75 του ο ποιητής Τάσος Δενέγρης», Ελευθεροτυπία Αρχειοθετήθηκε 2016-08-27 στο Wayback Machine., 9 Φεβρουαρίου 2009. (ανάκτηση, 10.v.2016)


ΔΕΝ

Δεν καταλαβαίνω τίποτα
Δεν υστερώ σε τίποτα
Αντιθέτως υπερτερώ

[ «Φάουστ και ινδική κάνναβις» ]

Εί­μα­στε πολ­λοί, αλ­λά και τό­σο λί­γοι, για­τί λεί­πει ο Τά­σος Δε­νέ­γρης. Ας θυ­μί­σω λοι­πόν μό­νον τρία πράγ­μα­τα.

Πρώ­τον, αντι­θέ­τως προς τους πε­ρισ­σό­τε­ρους, ο Τά­σος Δε­νέ­γρης μπο­ρού­σε να δει τον εαυ­τό του από ψη­λά ή από έξω, κα­θώς βρι­σκό­ταν μέ­σα του πο­λύ βα­θιά.

Επρό­κει­το για

Πικρή διαπίστωση

Μέσα σ' αυτό το μαρτύριο
Σφυρηλατούνται
Ολοι εκείνοι που πρόκειται
Να ξεπεράσουν τον φόβο
Και να κοιτάξουν τον κόσμο
Από ψηλά
Αυτόν τον ίδιο
Που ταυτοχρόνως
Βρίσκονται μέσα του και παραδέρνουν.

Η εξω­στρε­φής εσω­στρέ­φεια αυ­τή του Δε­νέ­γρη υπεν­θύ­μι­ζε πως όχι μό­νο το χιού­μορ απο­τε­λεί μορ­φή με­λαγ­χο­λί­ας, αλ­λά και η με­λαγ­χο­λία απο­τε­λεί πράγ­μα­τι χιού­μορ, έναν με­λα­νό χυ­μό, που ανε­ξί­τη­λα λε­κιά­ζει την αχρω­μα­το­ψία της ζω­ής.
Βγαί­νο­ντας, τον Μάρ­τιο του 1942, με τον πα­τέ­ρα του από τη βα­ρειά σι­δε­ρέ­νια κα­γκε­λό­πορ­τα των Αμπε­λο­κή­πων, που συ­νέ­χι­σε να τρί­ζει στον ύπνο του, βού­τη­ξε στη Δε­ξα­με­νή των κι­νού­με­νων ει­κό­νων, των στο­χα­σμών, των λέ­ξε­ων, των γε­νι­κών πλη­θυ­ντι­κού.

Απ’ τη στάχτη του χρόνου
Η Λουκία προβάλλει
Η Λουκία εννέα χρονώ
Μες στο σπίτι διαβάζει

Όμως

Τελείωσε η μέρα
Πάει κι η Λουκία
Θα γυρίσω στο σπίτι
Θα χωθώ στα βιβλία

Δεύ­τε­ρον, ο Δε­νέ­γρης συν­δύ­α­ζε ευ­γε­νή λι­τό­τη­τα με ασυ­νή­θι­στη γεν­ναιο­δω­ρία. Νο­μί­ζε­τε ότι ανα­φέ­ρο­μαι ίσως στον Δε­νέ­γρη ως άν­θρω­πο και εί­ναι αλή­θεια, αλ­λά επί­σης μι­λώ για θε­με­λιώ­δη χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της ποί­η­σής του.

Θυ­μά­μαι πο­λύ κα­θα­ρά την πρώ­τη φο­ρά που τον γνώ­ρι­σα σε ζα­χα­ρο­πλα­στείο της Φω­κί­ω­νος Νέ­γρη, όπου τό­τε έμε­ναν οι γο­νείς μου. Εί­χε πρό­σφα­τα κυ­κλο­φο­ρή­σει το πρώ­το μου βι­βλίο, έμα­θε ότι εί­χα έρ­θει από το Όρε­γκον στην Ελ­λά­δα και, αν και πρε­σβύ­τε­ρος, τη­λε­φώ­νη­σε για να συ­να­ντη­θού­με.

Εί­χα φέ­ρει ιστο­ρί­ες από τον Γκίν­σμπεργκ, που ήταν οι­κο­γε­νεια­κός φί­λος συμ­φοι­τη­τή μου, του οποί­ου οι γο­νείς εί­χαν ιδρύ­σει το Living Theater. Ο Τά­σος όμως προ­σέ­φε­ρε σε εμέ­να, όπως και σε άλ­λους, μια δια­φο­ρε­τι­κή Ελ­λά­δα – όπως θα μπο­ρού­σε να ήταν, αν εί­χα­με δη­μιουρ­γή­σει μια λι­γό­τε­ρο συ­ντη­ρη­τι­κή χώ­ρα.

Είναι μια πρόφαση θανάτου και το ταξί
Που τρέχει συντηρητικά σε κεντρική λεωφόρο

[ «Διαδικασία» ]

Δεν φοβάμαι το ρεύμα των ποταμών την αγρύπνια και
Το λεπίδι
Μόνον τους κλητήρες
Και τις κυρίες που πίσω από καρότσια νηπίων κατασκοπεύουν

[ «Οι κατάσκοποι» ]

Βρι­σκό­μα­σταν κά­θε κα­λο­καί­ρι που επέ­στρε­φα εκεί­να τα χρό­νια. Μας ένω­νε επί­σης η αγά­πη μας για τον Χού­λιο Κορ­τά­σαρ.

Το ποίημα δεν γνωρίζει φραγμούς, έχει τονίσει.
Κι εγώ που ενόμιζα ...
Πως το ποίημα
Ό,τι θέλω το κάνω

...

Αντιλήφθηκα ...
Πως εκείνο με πάει
Ήμουν άγγελος, αρκούδα, ταπεινός, δυνατός
Αδιάφορος
Πανταχού παρών στο χάος

[ «Φάουστ και ινδική κάνναβις» ]

Είμαι κάτι ασύλληπτο
...
Ξεσκεπάζω την πλάνη
Πολεμώ τον θρασύ και τον δίβουλο
...
Και δεν μένει καθόλου καιρός

[ «Είμαι κάτι ασύλληπτο» ]

Τρί­τη και τε­λευ­ταία υπεν­θύ­μι­ση. Το έρ­γο του Δε­νέ­γρη έχει συ­ζη­τη­θεί σε σχέ­ση με έρ­γα της γε­νιάς των beat. Αυ­τό εί­ναι και σω­στό και λά­θος, για­τί ο Δε­νέ­γρης έχει σχέ­ση με το πνεύ­μα των μπιτ, αλ­λά όχι με τον τρό­πο τους. Ο Δε­νέ­γρης, θα έλε­γα, εί­ναι μπιτ για μπιτ. Και, κα­θώς ο ίδιος δεν υπαι­νισ­σό­ταν πό­σο σπου­δαί­ος ποι­η­τής ήταν, οφεί­λουν να το λέ­νε οι φί­λοι του, με­τα­τρέ­πο­ντας το δεν του ζεν σε εν.

Ας αφεθούμε λοιπόν
Σε συναισθήματα πιό ακαθόριστα
Σε περιδιάβαση στον ουρανό.

Σύννεφα στάσιμα με αυτοτέλεια
Δεν προμηνύουνε κάτι κακό
Μάλλον υπόσχονται και βεβαιώνουν
Μέρα που άρχισε με καυσαέρια
Πιέσεις συμφέροντα συμβιβασμούς
Ίσως τελειώσει
Με μιά προσήλωση στο πουθενά
Με το κεφάλι
Μαύρου θηρίου
Που για τη χάρη σου
Μεταμορφώθηκε
Σε κατοικίδιο
Και σου γελά.

[ «Ζεν, Η κατάσταση των πραγμάτων» ]

Για τον Τάσο Δενέγρη

https://skorpieslekseis.blogspot.com/p/randall-jarrell-1.html

Ο αμερικανός ποιητής Randall Jarrell, σε ένα βιβλίο απαισιόδοξο για την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού, το “Ποίηση και η εποχή” (1), αναφέρει:

Ο ποιητής ζει σ' έναν κόσμο που οι εφημερίδες του, τα βιβλία του, οι κινηματογραφικές ταινίες του,
οι ραδιοφωνικοί και οι τηλεοπτικοί σταθμοί του, έχουν καταστρέψει, σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ακόμα
και την ικανότητά τους να καταλαβαίνουν την αληθινή ποίηση, την αληθινή τέχνη κάθε είδους...

Πρόκειται πράγματι για εκείνο το απαιτητικό ξεδιάλεγμα, που αν ίσχυε στις μέρες μας, πολλοί περισσότεροι, ασφαλώς, θα είχαν την τύχη και τη συγκίνηση να ανακαλύψουν έργα, όπως αυτό του πρωτοπόρου ποιητή Τάσου Δενέγρη (1934-2009).

Ο Δενέγρης, με τη “δημιουργική αφομοίωση του προγονικού διδάγματος” (2), καταφέρνει να συνομιλεί με την ποίηση του Καρυωτάκη, ουσιαστικά και χωρίς μιμητισμό, εκφράζοντας όμως το πνεύμα της εποχής του, μέσα από ποιήματα με εξαιρετική δύναμη εικόνων, όπως π.χ. “Ο θάνατος στην πλατεία” ή “Το παράδειγμα του Λεονάρδου”, όπου κυριαρχεί μια πικρή ειρωνεία που ανακαλεί στη μνήμη τα “Ελεγεία και Σάτιρες”. 
Κάτι τέτοιο όχι μόνον δεν φοβίζει τον ποιητή, αλλά αντίθετα του δίνει δύναμη, του προσφέρει ένα καθοριστικό σημείο αναφοράς, έναν μπούσουλα, ώστε να πορευτεί και να μιλήσει απελευθερωμένος, από δική του γωνία θέασης, για όσα επιτακτικά τον βασανίζουν.

Θέλω να κλείσω τη μικρή μου αυτή αναφορά με μία σκέψη: πόσο σπουδαίο -και επίκαιρο!- μάθημα θα μπορούσε κανείς να κάνει στα νέα παιδιά, τι νοσηρές καταστάσεις και πόσα κακώς κείμενα θα είχε τη δυνατότητα να θίξει, διαβάζοντας σωστά εκείνο το περίφημο ποίημα του Δενέγρη, από τα Κ.Ν.Λ. της Γ' Λυκείου, “Οι κατάσκοποι”:

Σημειώσεις
1.Leo Lowenthal, Για μια κριτική θεωρία της λογοτεχνίας, Ρόπτρον, Αθήνα, 1990.
2.Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, Τάσος Δενέγρης: οι “γενεαλογικοί” άξονες της ποίησής του, Ε-poema.eu


Τάσος Δενέγρης, Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (1975)
Καταχώρηση από: Σωτήρης Παστάκας

http://www.poiein.gr/2006/06/17/ouoio-aaiyanco-euiaoio-ooci-dheaoassa-euieaaio

-1975/

ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Κλείστε τα φώτα
Σφαλίστε την πόρτα
Κλειστά τα παράθυρα
Κι ανοίχτε το παράθυρο να παίζει εμβατήρια.

Φέρτε τους τοίχους και βάλτε κρέπια
Μαζέψτε ψωμιά και κάντε παξιμάδια
Χοντρέμποροι συνάξανε τα λάδια
Εμείς θα φάμε ψάρια με τα λέπια.

ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ

Συνοικίες στα νοτιοδυτικά
Συνοικίες ντυμένες κουρέλια
Σχήματα καπνού σου κλείνουμε τις πύλες του ουρανού
Συνοικίες στα νοτιοδυτικά
Σουρούπωσε και σκίζονται
Στα στήθη της σιωπής σου
Σεληνιακά πετρώματα
Σεντόνια δίχως πτώματα
Σοβάδες πλίνθοι χώματα
Στην πόρτα της ντροπής σου.

ΛΕΥΚΟΣ ΙΠΠΟΣ

Οι καλπασμοί σπαθιών αιχμές
Απʼ του εδάφους τις σχισμές
Διάχυτος βόγκος στον αέρα
Μετράει το φως κλείνει τη μέρα
Οι άγκυρες του πληγωμένου σκάφους
Ίδιοι σταυροί πάνω στους τάφους

ΕΛΕΓΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

Τώρα θα πω το πιο βαρύ:

Εκείνοι που φύγαν πριν αισθανθούν
Τη χαρά του δέντρου που βλέπει να μεγαλώνει
Να βγάζει κλαδιά και φύλλα μέρα τη μέρα
Πριν κατοικήσουν το σπίτι, ένα ήσυχο σπίτι στο πλάι
Της θάλασσας

Εκείνοι που φύγαν πριν μιλήσουν
Αυτά που θα θέλαν να πουν
Εκείνοι που κόπηκε η σκέψη τους
Στη μέση απʼ την αρρώστια
Που σαπίζε το κρέας η χαλνά το αίμα
Ή εκείνοι που μείναν στα βαθιά φαράγγια της Ασίας
Δίχως την αφή της γυναίκας στα μέλη τους που τέλειωσαν
Εκείνη που προπορεύονταν εξακόσια φεγγάρια
Παχιά σύννεφα σκεπάζουν το πρόσωπό τους
Οι πράζεις τους κοιμούνται στη χώρα των λωτοφάγων.

ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ

Λουλούδια φέρετρα και υγρασία
Είναι πικρό τα οργανικό ταʼ αλάτι
Την ώρα που ταʼ αμάξια περιμένουν πελατεία
Στη στρογγυλή πλατεία
Κι ο κόσμος κάνει υπομονή

Λουλούδια σύννεφα χοντρά βιβλία
Είκοσι χρόνια σκορπισμένα
Στα χαμένα
Κι αυτοί που σου σπρώξαν το χέρι
Στο στόμα τώρα βάλαν βουλοκέρι
Και σταμάτησαν κάθε ομιλία

Λουλούδια, σινεμά, χοντρά βιβλία…

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΙΑΣ ΓΡΙΑΣ ΠΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΕΥΕ

Δεν καταλαβαίνω, δεν καταλαβαίνω
Μόνον η καρδιά μου πάει να χτυπήσει την ξύλινη πόρτα
Εκεί που η γριά, σταματημένο ρολόι σε άσπρό τοίχο
Προσμένει ταφή.

Χτες μάζευε στην ποδιά της ελιές
Προχτές νήστευε το ψωμί που δεν είχε
Τώρα η μνήμη της στέκεται ακίνητη σαν τη γυναίκα
Του Λωτ.

Ούτε που μπορεί να σκεφτεί τις συνέπειες
Την ώρα που οι άγγελοι με μαύρες πανοπλίες
Έχοντας μες στα μαλλιά τους αθανάτους
Την κουβαλούν μέσα από κεφαλαία διαστήματα.

Φωτεινή του στενού
Παρανάλωμα των σκύλων
Καλόγρια δίχως μοναστήρι
Ελονοσία ο σκύλος του φαρμακοποιού
Δεν ξέρω ποίος θα ρθει να σταθεί
Σα μεγαλώσει ο θάνατος
Κι αλλάξουν σκοπιές οι φρουροί.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Είναι μια πρόφαση θανάτου και το ταξί
Που τρέχει συντηρητικά σε κεντρική λεωφόρο
Η μυωπία του άλλου οδηγού
Ανεβαίνει την πάροδο
Δεν σε γνωρίζει, δεν σʼ αγαπά , δεν έχει το παραμικρό μίσος
Κι όμως είναι μια πρόφαση θανάτου
Για σένα που καπνίζεις ανύποπτος στο σκοτεινό ταξί.

Αυτό είναι καθαρός παραλογισμός
Και η ερμηνεία του σκοτεινή
Σα Μεσαιωνική Δικογραφία.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΛΕΟΝΑΡΔΟΥ

Ο δεκαετής Λεονάρδος
Τρέχοντας με ποδήλατο
Έπεσε κι έγδαρε το γόνυ.

Απέθανε σε φρικτούς πόνους
Α η ασθένεια καλείται τέτανος
Οκτώ σειρές στην Εθνική Εγκυκλοπαίδεια.

Ο μικρός λεονάρδος πρέπει να είχε πολλή μοναξιά
Αν κρίνει κανείς πως φίλοι του
Ήσαν ο πεθαμένος του παππούς
Τον οποίον εγνώριζε από αφηγήσεις
Κι εκείνο το κοκκινόχρωμο ποδήλατο.

Απʼ τους τρεις μένει μόνο το ποδήλατο
Κλεισμένο σε σκοτεινή αποθήκη
Ανάμεσα σε φωτογραφίες παλαιστών
Και σκουριασμένα είδη ψαρικής

ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ

Το πλήθος έχει την στάση των ευκαλύπτων
Και την ακινησία των αγαλμάτων

Άνθρωποι με στολή και προβολείς οκτώ αυτοκινήτων
Ανιχνεύουν το βάθος της λεωφόρου
Εκεί που διαγράφουν τροχιές πελώριοι ίσκιοι
Και τα κυπαρίσσια εγγίζουν το δέρμα του φεγγαριού
Προκαλώντας ρίγος στους εξώστες του στερεώματος

Κανείς δεν κατάλαβε πως έγινε το κακό
Διέφυγαν όλοι
Και το κρεουργημένο θύμα διέφυγε, άγνωστον πως,
Αφήνοντας μόνον τρία ή τέσσερα δάκτυλα
Και το καμένο κτίριο έφυγε προς άγνωστον κατεύθυνσιν

Έμεινε μονό η μπανιέρα
Κι εκείνα το χρυσόχαρτα
Που μάζευεν η κυρία του τετάρτου για τους τυφλούς
Ή καλύτερα για το σκύλο που οδηγεί τους τυφλούς

Κανείς δεν ξέρει πως έγινε το κακό
Πολλοί διερωτώνται αν έγινε το κακό
Κι εξακολουθούν να έχουν τη στάση των αγαλμάτων.

ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ

1
απʼ όλες τις γυναίκες που ήταν στο νησί
εκείνη που απουσίαζε ήταν και η πιο ωραία.

2
και αν σου κρατούσα το κεφάλι μέσα στο νερό
και να προσπαθούσα να σε σβήσω
σε ξένο κρεβάτι και νέες συνήθειες
ήταν γιατί σε αγάπησα πολύ
κι ετρόμαξα πολύ
να μη μου φύγεις.

3

κι ο πίθηκος σκυφτός πίσω από το πόμολο της πόρτας
σε μια βδομάδα κάτου απ την λάμπα
στο δρόμο του νοσοκομείου
σιωπή, σανίδες και ασετιλίνες εργατών
στα πληγωμένα πεζοδρόμια
σʼ αυ6τον το δρόμο με τη λάμπα
ένα ξένο δαιμονικό βλέμμα
στα μάτια σου
κράτησα σφιχτά τη σάρκα της Ελένης
με το ξένο βλέμμα
να με πανικοβάλλει.

4

άδειος όσο κι η στέπα
απαλλαγμένη από καμπάνες και βλάστηση.

ΟΔΟΣ ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ

Ο πίθηκος χορεύοντας με κρέπια και το αρμόνιο
Μες στην πισίνα τα ποντίκια
Όπως στη θάλασσα τα φύκια
Η λαμαρίνα και ο αετός
Άσπρα φεγγάρια κρεμασμένα
Η δυσπιστία αυτή μας πνίγει
Χρήμα συμβόλαια και κυνήγι
Σύρμα χοντρό για να μη φύγει
Η θάλασσα και ο αετός

Οι καλλονές ίδιες αντίκες
Τζάμια κινήσεις αρχαίες νίκες
Η ερημιά πηχτή και ο τρόμος
Οι καλλονές και οι ψυχώσεις
Φωτογραφίες και κομμώσεις
Γραμμόφωνα φωνές ο δρόμος

Ψέμα και ψέμα μες στο βλέμμα
Εδώ η ναυτία στις παρόδους
Ξερά στεφάνια στις εισόδους
Τα έντυπα και ο θυρωρός
Πίσω απʼ το σχήμα και τη σάρκα
Ίσκιοι στους τοίχους σιωπή στα πάρκα
Τα πρόσωπό σου κι ο καιρός.

ΟΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ

Δεν φοβάμαι το ρεύμα των ποταμών την αγρύπνια και
Το λεπίδι
Μόνον τους κλητήρες
Και τις κυρίες που πίσω από καρότσια νηπίων κατασκοπεύουν
Στο διάβα σου.

Όσο για τις αράχνες τρομάζω το σιωπηλό τους περπάτημα
Κι εκείνη τη μεταφυσικήν ικανότητα να στέκονται στο
Ταβάνι
Παρακολουθώντας με σκοτεινό μάτι τη σκέψη σου
Δίχως να βγάζουν τον παραμικρό ήχο φωνής.

ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΟΥ

Κι όποιος μπορέσει να περπατήσει στη βροχή
Χωρίς να βρέξει τη σκιά του
Έχει το Θεό μέσα του
Πατήρ Υιός και Άγιον Πνεύμα
Φλεγόμενη Βάτος, Εσταυρωμένος και Περιστερά των
Λαών
Για τους άλλους λιμοκτονία, ταγιέρ, έλεγχος των γεννήσεων
Φωτογραφίες των σταρ.

Κατάματα στο Χάος
Ματαιότης Ματαιοτήτων
Κρεμασμένος στην οργή σου
Περιμένοντας το δαίμονα να βγει
Για να εξισωθείς με τους άλλους
Λιμοκτονία , ταγιέρ, φωτογραφίες των σταρ κτλ

ΣΕΞΟΜΑΝΙΑ

Απότομα πετιέται η μανία μέσα του
Για πόλεμο, ρυθμό ερωτική πράξη
Ο καιρός άλλαξε ξαφνικά
Ήπιος, ο αέρας μεσίστιος, η δύναμη στο χώμα και στα
Φυτά.

Η αλλαγή αντιστρέφει το αίμα, κλείνει βροχές
Εγκαινιάζει διαδηλώσεις, γιορτές αγρίων, επαναστάσεις
Εγχρώμων.

Ερωτική πράξη με τη συντέλεια του κόσμου
Όχι στον αμφιβληστροειδή
Ούτε σε φωταγράμματα ταινιών
Διάχυτη στις αισθήσεις και στην ψυχή σου
Με την συντέλεια του κόσμου
Για δέκα δευτερόλεπτα όσο και ο τελευταίος σπασμός

ΙΩΑΝΝΑ

Περιμένοντας στα σκοτεινά σε δρόμους κεντρικούς
Κυριακή βράδυ περιμένοντας
Κυριακή βράδυ
Ιωάννα του Αυγούστου την υψηλή σου σιλουέτα περιμένοντας
Αδύνατον να διώξω την σκέψη μου
Απʼ τα λεία στρογγυλά σου γόνατα
Κι εσύ ταξίδευες προς το βορράν.

Περιμένοντας την Αγία Ιωάννα
Ιωάννα πόρνη
Αγάπη μου Ιωάννα, το γνωστό βηματισμό σου περιμένοντας
Κυριακή Τρίτη Τετάρτη
Την Ιωάννα ματαίως περιμένοντας
Μην αντέχοντας το πλήθος
Πρώην επίσημοι τέως φίλοι νήπια καλλονές
Μπερδεύοντας επίτηδες τη σκέψη μου
ΑΣΤΗΡ Βουλιαγμένης Κοινή Αγορά
Μόνο και μόνο για να μη σκέπτομαι
Την Ιωάννα μισόγυμνη στα σκοτεινά της πανσιόν.

ΑΝΕΥ ΟΡΙΩΝ

Εινʼ ένας κόσμος άδειος από σένα
Επινοήσεις τα υπόλοιπα
Και τεχνάσματα της στιγμής
Το τοπίο
Λέγεται Μέξικο Σίτι
Ή ωρολόγιον του Κυρίστου

CLOSE- UP

Είδα την αγαπημένη μου
Σε δυσάρεστους διαδρόμους
Και παπάδες , ιερείς του Θεού

Αστυνομία πόλεων, ο φίλος του φίλου μου
Νύχτες Σαββάτου
Η τρέλα στις τσέπες
Είδα την αγαπημένη μου.

ΕΣΧΑΤΗ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ

Πράσινη πόρτα
Τα φώτα μελετώντας
Παιδικές αρκούδες που μιλούν με την κοιλιά τους

Ξεριζωμένος
Απελπισία
Κραυγή
Μαχαίρι
Απειλή
Φασματοσκόπιο σλάλομ αλμυρή έρημος

Τα φώτα του τρίτου ορόφου μελετώντας.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΦΩΚΑ

Όταν ο πρίγκιψ απέβαλε τα σιδερικά της πανοπλίας
Κι εζήτησε να βαπτισθεί χριστιανός
Το εκκλησίασμα απειλητικόν μετά την βάπτισιν τον
Εκύκλωσεν
Κι ήρχισε να τον κτυπάν με μανίαν
Ο πρίγκιψ υπέμενε σοβαρός
Προσπαθών να διακρίνει γνωστούς
Που πιθανόν ηδικήθησαν
Δεν ηδυνήθη όμως να ιδεί πρόσωπα
Διότι το μίσος τα είχε μεταβάλει εις τροχούς
Στρεφομένους με ιλιγγιώδη ταχύτητα
Ούτω παρέμεινε κοιτάζων απλανώς
Ενθυμούμενος πιθανώς την παιδική ηλικίαν
Την οδόν Δεινοκράτους με τις γκαζές
Εις την προθήκην εμπορικού
Τα Τουρκοβούνια τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο
Την Λουκία κι ίσως πράγματα αξεδιάλυτα
Κι ασήμαντα για τον αναγνώστη

Αργότερα το εκκλησίασμα εκ κοπώσεως ή ανίας προφανώς
Εσταμάτησε τα ραπίσματα
Και καθείς εξ αυτών επανήρχισε
Τας καθημερινάς του ασχολίας
Κομμωτήριον ο εις, μέτοχος εις Εταιρείαν ο άλλος
Παίκται του μπέιζ- μπολ, ξεναγοί, ανθοπώλαι.
Ο πρίγκιψ λησμονημένος εγκαταλείφθη
Εις τας παρυφάς της πόλεως
Πλησίον εργοστασίου χολυβουργίας

Έκτοτε περιπλανάται καπνίζων
Με γκρίζον αμπέχονον της Αεροπορίας
Αδιφορών δια τα καυσαέρια, τας εκλογάς
Τους συγγενείς και το Θεάτρο
Δεικνύων Δε ιδιαιτέραν προτίμησιν
Εις τα παγωτά ΒΕΓΑΣ και τα ποδοσφαιρικάς συναντήσεις
Τας διεξαγόμενας απογεύματα Κυριακών ή Τετάρτες.

Η ιστορία δεν είναι φανταστική
Διεσώθη Δε υπό το όνομα «η δολοφονία του Νικηφόρου Φωκά».

ΕΤΥΜΗΓΟΡΙΑ

Είτε μπαλκόνια ή φώτα δρόμου
Το γεγονός τετελεσμένο
Μέσα σε φάκελο κλεισμένο
Στην διάθεση του ταχυδρόμου.

HIGH AND DRY

Το ξέρα πως με ήχους
Πως μονάχα με ήχους θα φτανα στην σελήνη
Στο πίσω μέρος της σελήνης
Πράσινο
Πράσινο χλομό
Με τις κούφιες κοιλιές των νταμαριών
Πράσινες
Κι έτσι καθώς πύκνωναν οι ήχοι
Φτάναν απʼ όλες τις μεριές
Γυναικόπαιδα και πολεμιστές
Με θάμνους ξεριζωμένους στʼ αριστερό χέρι
Και ξύλινα δόρατα στο δεξί ή χρυσόψαρα

Κι όσο ξεμακραίναν οι ήχοι
Πότε το βήμα το βαρύ της τίγρης
Πάνω στα μαύρα καμένα σπαρτά
Πότε μια τέλεια μαθηματική σκέψη
Σαν ιστός αράχνης
Κι όλα παγωμένα
Καμπάνες και κρύσταλλο
Καθώς κατέβαινε το πνεύμα
Να εξαγνίσει το μίσος
Και μεις αγγίζαμε την πράσινη φλούδα του φεγγαριού.

(Επιλογή-Επιμέλεια Νίκος Λέκκας)

Δενέγρης, Τάσος

  1. Ο θάνατος στην πλατεία (Τάσος Δενέγρης)

Ο θάνατος στην πλατεία (Τάσος Δενέγρης)




~ ΣΠΥΡΟΣ

Τέτοιες στιγμές παράλογης κι απόκοσμης χαράς
Μπορείς να ξεχωρίσεις τον θάνατο
Οι άλλοι περνούν κάτω ανύποπτοι στην Πλατεία Κάνιγγος
Κι ο θάνατος είναι πλάι, μαζί τους
Έχει μεταμορφωθεί σε λαχειοπώλη
Κι είναι ασήμαντος με μπεζ κοστούμι
Κι αναπηρικό σήμα στο πέτο
Μόλις καταλάβει πως κανείς
Ίσως κανείς τον υποπτεύτηκε
Μεταμορφώνεται σε θυρωρό.

Πρέπει να προλάβω
Να πω αυτά που είδα
Σήμερα το πρωί από το έβδομο πάτωμα.

Τώρα βλέπω πώς δημιουργήθηκαν τα μνημόσυνα κι οι προβλέψεις
Τα κοινά τροπάρια και τα ωράρια
Οι ευκατάστατοι κι οι δειλοί
Οι συνήθειες η ανοχή τα μπορντέλα
Γι’ αυτό κανείς
Δεν μπορεί να διακρίνει
Τον θάνατο
Στην Πλατεία Κάνιγγος στις 11 το πρωί.

Εγώ πρόλαβα και την τελευταία μεταμόρφωση
Έχει ντυθεί πωλητής κι έχει μπροστά του
Ένα τραπέζι
Με κόκκινους ανεμόμυλους
Που περνούν δαιμονισμένα
Όταν σηκωθεί μικρός άνεμος.

Σ’ αυτή την παράξενη χαρά
Σ’ αυτή την κατάσταση που τα νεύρα δεν υπακούουν το μυαλό
Κι η μνήμη εξαρθρώνεται και περπατάει ελεύθερη
Σαλτιμπάγκος σ’ εναέρια κόλπα
Σ’ αυτήν την παράλογη χαρά
Με το σώμα νικημένο από τον ίδιο
Παντοδύναμο κι αυτοτελές
Μπορείς να δεις καθαρά στις υγρές φυλακές τής ερημιάς τής γυναίκας
Να συλλάβεις τους σπονδύλους τού ρυθμού
Και να πιάσεις τον θάνατο
Ανήμπορο και δειλό
Ν’ αποφεύγει την σύγκρουση.

27 Ιανουαρίου 1966
Από τη συλλογή Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (1975)

Τάσος Δενέγρης

  1. Έξω απ’ τα δόντια (Τάσος Δενέγρης)

Έξω απ’ τα δόντια (Τάσος Δενέγρης)

~ ΣΠΥΡΟΣ

Ο ξένος είναι πάντα ξένος
Μην το ξεχνάς
Κι αυτόν
Που σήμερα φιλία κιόλας κέρδισε
Πουλώντας σου φριχτές κοινοτυπίες
Για τον καιρό, για το κρασί
Την ομορφιά του τόπου

Κράτα τον σε απόσταση
Μην πέφτεις στην παγίδα
Όσο κι αν σου φάνηκε
Καλών προθέσεων, προσιτός.
Μην το ξεχνάς
Στο χαρτοφύλακά του
Μπορεί και να σου κουβαλά
Μακέτα φυλακής μ’ ανεμιστήρες.

6 Απριλίου 1976
Τάσος Δενέγρης, Έξω απ’ τα δόντια, από τη συλλογή Θειάφι και αποθέωση (1982)


https://periodikotrypa.wordpress.com/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AC%CF%84%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AC%CF%84%CE%BF%CE%B9/%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%B4%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%B3%CF%81%CE%B7%CF%82/

ΦΑΟΥΣΤ ΚΑΙ ΙΝΔΙΚΗ ΚΑΝΝΑΒΙΣ

ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ

Πελτασταί, παγίδες, ασβέστης

Άσπρη σιβηρική γούνα με σαντιγί

Ζεστός λήθαργος

Δεν καταλαβαίνω τίποτα

Δεν υστερώ σε τίποτα

Αντιθέτως υπερτερώ

Σπάνια άνθρωπος έχει γράψει στ’ αρχίδια του

Μαζεμένες τις αξίες του ευρωπαϊκού πνεύματος

Κατανόηση, μνημεία, σκοπιμότης, ανωτερότης,

Κατωτερότης, Μιχαήλ Άγγελος, Μπαρντό,

Συνομιλία, κηδεμονία

Σπάνια

Χωρίς να δώσει αντάλλαγμα

Ένα τετραγωνικό στρέμμα απ’ την ψυχή του.

 

Σάββατο βράδυ

Ήμουν άγγελος, αρκούδα, ταπεινός, δυνατός

Αδιάφορος

Πανταχού παρών στο χάος

Συγκεντρωμένος σε μια τρύπα σκόρου

Ή σ’ έναν ήχο.

 

ΕΔΩ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΟΥ ΠΗΡΕ

Ο ΛΟΓΙΟΣ ΜΑΚΗΣ ΦΡΕΡΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΤΑΣΟ ΔΕΝΕΓΡΗ

(Σεπτέμβρης 1996)


Ο θάνατος στην πλατεία

Τέτοιες στιγμές παράλογης κι απόκοσμης χαράς
Μπορείς να ξεχωρίσεις τον θάνατο
Οι άλλοι περνούν κάτω ανύποπτοι στην Πλατεία Κάνιγγος
Κι ο θάνατος είναι πλάι, μαζί τους
Έχει μεταμορφωθεί σε λαχειοπώλη
Κι είναι ασήμαντος με μπεζ κοστούμι
Κι αναπηρικό σήμα στο πέτο
Μόλις καταλάβει πως κανείς
Ίσως κανείς τον υποπτεύτηκε
Μεταμορφώνεται σε θυρωρό.

Πρέπει να προλάβω
Να πω αυτά που είδα
Σήμερα το πρωί από το έβδομο πάτωμα.

Τώρα βλέπω πώς δημιουργήθηκαν τα μνημόσυνα κι οι προβλέψεις
Τα κοινά τροπάρια και τα ωράρια
Οι ευκατάστατοι κι οι δειλοί
Οι συνήθειες η ανοχή τα μπορντέλα
Γι’ αυτό κανείς
Δεν μπορεί να διακρίνει
Τον θάνατο
Στην Πλατεία Κάνιγγος στις 11 το πρωί.

Εγώ πρόλαβα και την τελευταία μεταμόρφωση
Έχει ντυθεί πωλητής κι έχει μπροστά του
Ένα τραπέζι
Με κόκκινους ανεμόμυλους
Που περνούν δαιμονισμένα
Όταν σηκωθεί μικρός άνεμος.

Σ’ αυτή την παράξενη χαρά
Σ’ αυτή την κατάσταση που τα νεύρα δεν υπακούουν το μυαλό
Κι η μνήμη εξαρθρώνεται και περπατάει ελεύθερη
Σαλτιμπάγκος σ’ εναέρια κόλπα
Σ’ αυτήν την παράλογη χαρά
Με το σώμα νικημένο από τον ίδιο
Παντοδύναμο κι αυτοτελές
Μπορείς να δεις καθαρά στις υγρές φυλακές της ερημιάς της γυναίκας
Να συλλάβεις τους σπονδύλους του ρυθμού
Και να πιάσεις τον θάνατο
Ανήμπορο και δειλό
Ν’ αποφεύγει την σύγκρουση.

27 Ιανουαρίου 1966

Από τη συλλογή Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (1975) του Τάσου Δενέγρη

Πηγή: ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά (1950-1970) του Ανέστη Ευαγγέλου (εκδ. Παρατηρητής, 1994)

https://tokoskino.me/2019/07/15/%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%B4%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%B3%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%B4%CF%8D%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-3/

ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ

Τό πλήθος έχει τή στάση τών ευκαλύπτων
Καί την άκινησία τών άγαλμάτων.

‘Ανθρωποι μέ στολή
Καί προβολείς οκτώ αυτοκινήτων
Άνιχνεύουν τό βάθος τής λεωφόρου
’Εκεί πού διαγράφουν τροχιές πελώριοι ίσκιοι
Καί τά κυπαρίσσια έγγίζουν τό δέρμα τού φεγγαριού
Προκαλώντας ρίγος στούς έξώστες τού στερεώματος.

Κανείς δέν κατάλαβε πώς έγινε τό κακό
Διέφυγαν όλοι
Καί τό κρεουργημένο θύμα διέφυγε, άγνωστον πώς,
’Αφήνοντας μόνον τρία ή τέσσερα δάκτυλα
Καί τό καμένο κτίριο έφυγε πρός άγνωστον κατεύθυνσιν

Εμεινε μόνον ή μπανιέρα
Κι έκείνα τά χρυσόχαρτα
Πού μάζευεν ή κυρία του τετάρτου γιά τούς τυφλούς
Ή καλύτερα γιά τό σκύλο πού οδηγεί τούς τυφλούς.

Κανείς δέν ξέρει πώς έγινε τό κακό
ΙΙολλοί διερωτώνται άν έγινε τό κακό
Κι έξακολουθοΰν νά έχουν τή στάση τών άγαλμάτων..

1959

***

ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ

1
’Απ’ όλες τίς γυναίκες πού ήταν στό νησί
Εκείνη πού άπουσίαζε ήταν κι ή πιό ωραία.

2
Κι αν σού κρατούσα τό κεφάλι μέσα στό νερό
Κι αν προσπαθούσα νά σέ σβήσω
Σέ ξένο κρεβάτι καί νέες συνήθειες
Ήταν γιατί σ’ άγάπησα πολύ
Κι έτρόμαξα πολύ
Νά μή μού φύγεις.

3
Κι ό πίθηκος σκυφτός πίσω άπό τό πόμολο τής πόρτας
Σέ μιά βδομάδα κάτου απ’ τή λάμπα
Στό δρόμο τού νοσοκομείου
Σιωπή, σανίδες καί άσετιλίνες έργατών
Στά πληγωμένα πεζοδρόμια
Σ’ αυτόν τό δρόμο μέ τή λάμπα
Ένα ξένο δαιμονικό βλέμμα
Στά μάτια σου
Κράτησα σφιχτά τή σάρκα τής Ελένης
Μέ τό ξένο βλέμμα
Νά μέ πανικοβάλλει.

4
‘Αδειος όσο κι ή στέπα
’Απαλλαγμένη άπό καμπάνες καί βλάστηση.

Μάρτης 1961

*Από τη συλλογή “Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος” που περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Μιλάει ο αγριόχοιρος Ποιήματα 1952-2008”, εκδ, ύψιλον/βιβλία, Νοέμβρης 2008.


ΜΙΛΑΕΙ Ο ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΣ

Δενέγρης, Τάσος

Εκδότης Ύψιλον , ISBN 9789601702506

Στο βιβλίο αυτό συγκεντρώνονται όλα τα ποιήματα του Τάσου Δενέγρη που περιέχονται στις συλλογές: "Θάνατος στην πλατεία Κάνιγγος" (1975), "Το αίμα του λύκου" (1978), "Θειάφι και αποθέωση" (1982), "Ακαριαία" (1985), "Το πνεύμα της άμυνας" (1999), καθώς και τα τελευταία ποιήματά του.

[ΠΙΚΡΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2020 
 
 
Μέσα σ’ αυτό το μαρτύριο
Σφυρηλατούνται
Ολοι εκείνοι που πρόκειται
Να ξεπεράσουν το φόβο
Και να κοιτάξουν τον κόσμο
Από ψηλά
Αυτόν τον ίδιο
Που ταυτοχρόνως
Βρίσκονται μέσα του και παραδέρνουν.

artworks : Tadeusz Kantor
 
tumblr_nn2oiaKA8V1unf0z2o1_1280

ΠΟΙΗΣΗ
Tags : 
, 

[Οι Στρατηγοί] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2020
 
 

Στη σκοτεινή βεράντα σκεπασμένη με ξύλινη στέγη
που στηριζόταν σε πράσινα υποστύλια
Οι στρατηγοί περίμεναν σιωπηλοί
Κι ακούστηκε η φωνή του γκιόνη
Ένας πετάχτηκε στο εσωτερικό του πράσινου σπιτιού
Όλοι φαντάστηκαν πως χτύπησε το ασύρματο τηλέφωνο 
Ή κάποια σπουδαία ιδέα στο μυαλό του
σχετικά με τα στρατεύματα που δίναν μάχη
πίσω απ’το βουνό
Ο στρατηγός επέστρεψε μ’ ένα φλυτζάνι καφέ.
Το τοπίο έμοιαζε  Άπω Ανατολή
Περίχωρα της Οσάκα
Καθώς οι ανθισμένες αμυγδαλιές  που ήταν στην είσοδο
Κι ένας στρατηγός νόμισε πως είδε να ‘ρχεται τρέχοντας
απ’ τη μεριά του βουνού
Με καινούριο φόρεμα λευκό ή μπεζ πραλίνας
η κόρη του διευθυντού οικοτροφείου
Φαίνεται όμως πως κι άλλοι στρατηγοί είχαν οράματα
Γιατί αδιαφορούσαν για τη μάχη
Πετρωμένοι κοιτάζοντας το Βουνό και το λαμπρό ηλιοβασίλεμα.
 
d9a2a72d357c784bb129819adf121918

[Η ΛΟΥΚΙΑ] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2020 by admin
 
 
 
Απ’ τη στάχτη του χρόνου
Η Λουκία προβάλλει
Η Λουκία εννέα χρονώ
Μες στο σπίτι διαβάζει
Και τυρβάζει
Με μια ανατροφή που μου διαφεύγει.
 
Αγέλαστος καλοντυμένος
Με τρομάζει
Ευθυτενής ο πατέρας της
Και ξέρω πως έτσι που παίζω
Όλη τη μέρα στους δρόμους
Αλήτη αυτός με νομίζει
Δεν με πειράζει
Όμως πονάω
Που δεν μπορώ να την δω.
 
Όταν με βλέπει
Λάμπουν για λίγο
Τα λυπημένα της μάτια
Κι ύστερα πάλι
Πέφτει επάνω τους ίσκιος βαρύς.
 
Όλο το απόγευμα παίζω σ’ αυτό το χωράφι
Έτσι το λένε
Αλλά δεν είναι
Ένα κομμάτι
Γης υψωμένο
Δάσος τσουκνίδες
Κι ένα πηγάδι
Που το ‘χουν φράξει
Με αγκωνάρια.
 
Κι άμα τη δω προς στιγμή να περνάει
Πίσω απ’ το τζάμι
Δωσ’ του και κάνω βουτιές μες στο κρύο
Για ν’ αποκρούσω
Τη λεμονόκουπα που μου πετάει
Ο φίλος μου αντί για μπάλα
Στημένος απέναντι στα δέκα μέτρα.
 
Είναι Φλεβάρης
Φως καθαρό
Από την Κούλουρη
Θα ‘ρθει η Καμπούρα
Σκότος να σπείρει
Θανατερό.
 
Ούτε που φαίνεται
Η λεμονόκουπα
Μες στο σκοτάδι
Έχει πια γίνει
Σημάδι μικρό
Πονάνε τα χέρια μου καθώς βουτάω
Και αποκρούω
Ενστικτωδώς.
 
Τελείωσε η μέρα
Πάει κι η Λουκία
Θα γυρίσω στο σπίτι
Θα χωθώ στα βιβλία
Γιατί έχουν εικόνες
Που δεν σου φεύγουν απ’ το μυαλό
Όπως εκείνη
Του Μάρκο Κράλιεβιτς που ‘χει στοιχειώσει
Και με το άλογο τον σύντροφό του
Μέσα στη νύχτα
Περιπολεί.
Όποτε βλέπω αυτή την εικόνα
Αμέσως ακούω τον κρότο
Που κάνουν οι οπλές του αλόγου
Ξεχνώ τη Λουκία για λίγο
Και πέφτω στον ύπνο
Αμαχητί.
 
[Τ ά σ ο ς   Δ ε ν έ γ ρ η ς  (1934-2009)
Το πνεύμα της άμυνας, 1999]
 

Μαύρο Αγκάθι] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2020 by admin
 

Και ξαφνικά την είδα
Γάτα με το κεφάλι μέσα στα σκουπίδια
Κι αμέσως γράφτηκε εικόνα
Που βγήκε από τα σκοτεινά
Μπουντρούμια της ψυχής μου
Πως είν’ εκείνη
Η μυστηριώδης
Ατλαντική
Άστραψε κάτι μέσα μου
Μια φλογερή χαρά
Πως ήμουν δήμιος
Και το μισάνοιχτο των σκουπιδιών καπάκι
Λαιμητόμος.
Και να σκεφτεί κανείς
Πως η αγάπη
Άδολη λένε πως είναι
Σαν τις γλαδιόλες
Ή σαν τα νήπια που αρμενίζουν μες στις κούνιες
Βαρκούλες φωτεινές στον ουρανό
 
[Από το βιβλίο:
«Ακαριαία», εκδόσεις ύψιλον / βιβλία]

artworks : ilotan
 

[ΠΑΛΙ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2020 by admin
 
 
Εσύ δεν ξέρεις για το ποίημα
Εκείνο σε γνωρίζει
Για σένα λειτουργεί και ζει χωρίς εσένα
Το ποίημα ζει
Χωρίς κανέναν και για όλους.Σε λεπτομέρειες δεν μπορώ να μπω
Κι αυτά που λέω
Αν θέλεις μόνο τα προσέχεις
Όμως το ποίημα
Να το φοβάσαι αν δεν μπορεί να τ’ αγαπάς
Κι αν τ’ αγαπάς
Ελπίδα να μην έχεις πως θα σ’ αγαπά κι αυτό
Γιατί το ποίημα
Τους άλλους κάνει ν’ αγαπούν
Να τυραννιούνται ή να ξεσηκώνονται
Κι αυτό
Πετά σαν αιτός σε Ανατολή
Και φεύγε

artworks : Marta Everest

1

HIGH AND DRY] Του Τάσου Δενέγρη

On 7 February, 2019  

Το ξέρα πως με ήχους 
Πως μονάχα με ήχους θα φτανα στην σελήνη 
Στο πίσω μέρος της σελήνης 
Πράσινο 
Πράσινο χλομό 
Με τις κούφιες κοιλιές των νταμαριών 
Πράσινες 
Κι έτσι καθώς πύκνωναν οι ήχοι 
Φτάναν απ’ όλες τις μεριές 
Γυναικόπαιδα και πολεμιστές 
Με θάμνους ξεριζωμένους στ’ αριστερό χέρι 
Και ξύλινα δόρατα στο δεξί ή χρυσόψαρα 
Κι όσο ξεμακραίναν οι ήχοι 
Πότε το βήμα το βαρύ της τίγρης 
Πάνω στα μαύρα καμένα σπαρτά 
Πότε μια τέλεια μαθηματική σκέψη 
Σαν ιστός αράχνης 
Κι όλα παγωμένα 
Καμπάνες και κρύσταλλο 
Καθώς κατέβαινε το πνεύμα 
Να εξαγνίσει το μίσος 
Και μεις αγγίζαμε την πράσινη φλούδα του φεγγαριού. 

artworks : Richard Vergez
 
artworks : Katrien de Blauwer




https://www.hartismag.gr/hartis-16/afierwmata/tasos-denegrhs

  1. ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Τάσος Δενέγρης

    Χάρτης 16 {ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020}

  2. Ο Μπόρχες στο Ρέθυμνο, 12 Μαϊου 1984: Ο Τάσος Δενέγρης με τον Δημήτρη Καλοκύρη και τον Αχιλλέα Κυριακίδη.


  4. τος στηντα Κάνιγγος (ποιήματα 1952-1969), (αυτοέκδοση) Αθήνα

  5. Όλα θα παν καλά

    Αρκεί να πάνε.

    24ο Ποιητικό Βήμα – «Η beat generation και η ελληνική της φωνή –
    Δευτέρα 26 Απριλίου 2004

    Η Στοά τού Βιβλίου πραγματοποίησε την εικοστή τέταρτη εκδήλωση τού κύκλου Ποιητικό Βήμα σε έναν αντιποιητικό κόσμο με θέμα:
    « Η beat generation και η ελληνική της φωνή - Τάσος Δενέγρης» .

    Η beat generation εμφανίζεται στην Αμερική στη δεκαετία τού '50 ως κραυγή διαμαρτυρίας εναντίον τού πολιτικού κατεστημένου τής εποχής και τού πολέμου στο Βιετνάμ. Με αφετηρία το Πανεπιστήμιο Columbia το κίνημα εξαπλώνεται σε πολλές πόλεις των Η.Π.Α. και κυρίως στο Σαν Φρανσίσκο και στη Νέα Υόρκη. Με αδιαμφισβήτητους εκπροσώπους στην ποίηση τους Allen Ginsberg , Gregory Corso και Lawrence Ferlinghetti, το ρεύμα των beatniks επηρεάζει επίσης την πεζογραφία, τη μουσική, το θέατρο και τη ζωγραφική.

    Στη δεκαετία τού '60 ο απόηχος τής beat generation περνάει τον Ατλαντικό και φθάνει στην Ευρώπη, όπου τηρουμένων των αναλογιών ξεκινάει μία διαφορετική πορεία. Στην Ελλάδα μεμονωμένοι ποιητές, όπως οι Τάσος Δενέγρης, Αλέξης Τραϊανός και Σπύρος Μεϊμάρης συνέχισαν στο ίδιο πνεύμα, ορμώμενοι από τα διεθνή αλλά και τα ελληνικά πολιτικά κινήματα.

    Μίλησαν οι:
    Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, κριτικός λογοτεχνίας, λέκτωρ τού Τμήματος Ισπανικής Λογοτεχνίας στο Α.Π.Θ.,
    Γιώργος Μπλάνας, συγγραφέας και ο
    Τάσος Δενέγρης.

    Ποιήματα απέδωσαν οι ηθοποιοί Ιερώνυμος Καλετσάνος και Δέσποινα Κούρτη.

  6.  Τάσος Δενέγρης»



  1. http://stoabibliou.gr/actions/i-beat-generation-kai-i-elliniki-tis-foni-tasos-denegris-24o-poiitiko-vima/

  2. αίμα του λύκου, με πέντε σχέδια του Αλέξη Ακριθάκη, Εγνατία/τραμ, Θεσσαλονίκη 1978
    Θειάφι και αποθέωση, Άκμων 1982
    Ακαριαία: Ποιήματα, Ύψιλον/βιβλία 1985 (συγκεντρωτική έκδοση)
    Η κατάσταση των πραγμάτων, Καστανιώτης 1989
    Το πνεύμα της άμυνας, εκδ. Πατάκη 1999
    Μιλάει ο αγριόχοιρος, Ύψιλον/βιβλία 2008 (7η συλλογή και συγκεντρωτική έκδοση)

Ο ποιητής και μεταφραστής Τάσος Δενέγρης γεννήθηκε στην Αθήνα τo 1934. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών και το Γαλλικό Ινστιτούτο. Σπούδασε Κινηματογράφο και Κοινωνιολογία στο τμήμα Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ρώμης (1954-1957). Διέκοψε τις σπουδές στο τρίτο έτος, για οικονομικούς λόγους, και επέστρεψε να υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό ξηράς (1957-1959).
Πρωτοδημοσίευσε στο περιοδικό Στροφή (1952, το ποίημα «Άλωση»). Το 1966 δημοσιεύτηκαν στο London Magazine τρία ποιήματά του σε μετάφραση Νίκου Στάγκου και Νάνου Βαλαωρίτη. Το 1968 δύο πεζά στο περιοδικό Πάλι (του οποίου ήταν και μέλος της συντακτικής ομάδας). Τρία ποιήματά του συμπεριέλαβε το 1971 ο Δημήτρης Χατζής σε μια ανθολογία νεοελληνικής λογοτεχνίας που εξέδωσε στη Βουδαπέστη, σε μετάφραση του ιδίου και Kėpes Gėsa. (Τα ποιήματα αυτά είναι από τη συλλογή Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος).

Το 1961 συνεργάστηκε με τον Roger Corman ως location manager στην επική ταινία Atlas  που γυρίστηκε στην Αθήνα. Το 1964 σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους Το Μοναστηράκι. Το 1967 εργάστηκε για μικρό διάστημα ως βοηθός και μεταφραστής του Ουρουγουανού προπονητή του Παναθηναϊκού Χόχμπεργκ.

Εργάστηκε στα υπουργεία Τύπου κι Εξωτερικών από το 1962 μέχρι το 1975, οπότε και παραιτήθηκε για να μεταβεί στις ΗΠΑ, προσκεκλημένος στο International Writing Program του Πανεπιστημίου της Άιοβα, όπου παρέμεινε ένα τετράμηνο.
Συμμετείχε στη συλλογική έκδοση Έξι ποιητές που κυκλοφόρησε το 1971 με πρόλογο του Κίμωνα Φράιερ. Το πρώτο του βιβλίο (Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος) εκδόθηκε το 1975 όταν ήταν 41 ετών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων της οποίας διατέλεσε για τρεις θητείες μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (1986-1992)· ήταν επίσης μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Ισπανιστών.

Το 1983 διάβασε ποιήματά του στο Φεστιβάλ Ποίησης του Καίμπριτζ και προσκλήθηκε από την Ένωση Σέρβων Συγγραφέων στο Βελιγράδι. Το 1985 συμμετείχε στο Φεστιβάλ Ποίησης στο Νέο Δελχί και στο Μποπάλ της Ινδίας (φεστιβάλ που έγινε με αφορμή τη διαρροή αερίου σε εργοστάσιο της Union Carbide που στοίχισε τη ζωή σε 11.000 άτομα).

Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τραμ, Το δέντρο, Κλίναμεν κ.ά. Από το 1984 έως το 1987 συμμετείχε στη σύνταξη του περιοδικού Χάρτης, όπου δημοσίευσε πολλές μεταφράσεις (Μπόρχες, Καλβίνο, Σάμπατο και πολλούς σύγχρονους ποιητές).    

Το 1989 πρωταγωνίστησε στην ταινία του Σταύρου Τσιώλη Σχετικά με τον Βασίλη.

Το 1990 συμμετείχε σε συνάντηση Ελλήνων και Σουηδών Συγγραφέων ενώ,  τον ίδιο χρόνο, προσκλήθηκε να διαβάσει ποιήματά του στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου· το 1991 διάβασε στο πανεπιστήμιο του Tύμπινγκεν (Γερμανία), το 1992 και το 1996 στο Φεστιβάλ της Μούρθια (Ισπανία), το 1998 προσκλήθηκε στο Φεστιβάλ Prometeo στο Μεντεγίν (Κολομβία) και δύο μήνες αργότερα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Λίμα (Περού). Το 2003-2004 δίδαξε μετάφραση στο Διαπανεπιστημιακό-Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών  «Μετάφραση-Μεταφρασεολογία» του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στα όρια του θρύλου κυκλοφορούσε η φήμη ότι έγραφε ένα work in progress, το τεράστιο μυθιστόρημα «Ο Ρασκόνλικοφ στην Κυψέλη».

Ο Τάσος Δενέγρης πέθανε το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2009.

Εργογραφία

Ποίηση

Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος (ποιήματα 1952-1969), (αυτοέκδοση) Αθήνα 1975
Το αίμα του λύκου, με πέντε σχέδια του Αλέξη Ακριθάκη, Εγνατία/τραμ, Θεσσαλονίκη 1978
Θειάφι και αποθέωση, Άκμων 1982
Ακαριαία: Ποιήματα, Ύψιλον/βιβλία 1985 (συγκεντρωτική έκδοση)
Η κατάσταση των πραγμάτων, Καστανιώτης 1989
Το πνεύμα της άμυνας, εκδ. Πατάκη 1999
Μιλάει ο αγριόχοιρος, Ύψιλον/βιβλία 2008 (7η συλλογή και συγκεντρωτική έκδοση)

Πεζογραφία

Συμμετοχή σε συλλογικές εκδόσεις

Για τον Νίκο Καρούζο (24 κείμενα συμποσίου, Αθήνα 21-23 Οκτ. 1993) Ίκαρος 1996.
Santė, εικονογραφημένη έκδοση, Ύψιλον/βιβλία 1988
Μικρή ζωολογία, εικονογραφημένη έκδοση, Πατάκης 1998

Μεταφράσεις έργων του

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, κορεατικά, ουγγρικά, πορτογαλικά.
Αυτοτελώς έχουν εκδοθεί ανθολογήσεις ποιημάτων του:
• A Outra Versão, 64 σσ., μτφρ. Fiama Hasse Pays Brandão, Nuno Júdice, Quetzal Editores, Λισαβώνα (Πορτογαλία) 1994 (ISBN: 972-564-196-5), ISBN-13: 978-972-564-196-5.
• Flora Brutal, 112 σσ. μτφρ. Pedro Mateo, εκδ. Maremoto, Mάλαγα (Ισπανία) 2000 δίγλωσση έκδοση, (ISBN: 84-7785-401-7), ISBN-13: 978-84-7785-401-2.
• Selected Poems, μτφρ. Philip Ramp, 80 σσ., εκδ. Shoestring Press, Nότινγχαμ (Αγγλία) 2000 (ISBN: 1 899549 43 9).
• The Wild Boar Speaks, μτφρ. Philip Ramp, 272 σσ., εκδ. Shoestring Press, Nότινγχαμ (Αγγλία) 2017 (ISBN: 978-1-910323-44-1).

Μεταφράσεις του

Αυτοτελείς εκδόσεις

Χούλιο Κορτάσαρ, Οκτάεδρο, Ύψιλον/βιβλία 1983
Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Εβαρίστο Καριέγκο, Ύψιλον/βιβλία 1984
Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ο δημιουργός, μτφρ. και σημειώσεις με τον Δημήτρη Καλοκύρη, Ύψιλον/βιβλία 1985
Χόρχε Λουίς Μπόρχες & Αντόλφο Μπιόι Κασάρες, Αφηγήσεις του Μπούστος Ντομέκ, Ύψιλον/βιβλία 1989
Χούλιο Κορτάσαρ, Τα μυστικά όπλα, Απόπειρα 1990
Pedro Garcia Montalvo, Μια ιστορία από τη Μαδρίτη, Καστανιώτης 1992
Claude Esteban, Αϋπνία, ημερολόγιο (συλλογική μετάφραση), Ερατώ 1992
Robert Louis Stevenson, Η λέσχη της αυτοκτονίας, Άγρα 1992
Michael Longley, Ποιήματα, συλλογική μετάφραση, Ερατώ 1992
Οκτάβιο Πας, Η πέτρα του ήλιου και άλλα ποιήματα, Ίκαρος 1993
Ούγο Γκουτέρες Βέγα, Άσματα του Δεσποτάτου του Μωρέως, δίγλωσση έκδοση Ινστιτούτου Ισπανικών Σπουδών «Μιγέλ ντε Θερβάντες», Αθήνα 1993
John Dos Passos, USA 1919, (το δεύτερο μέρος της τριλογίας), Οδυσσέας 1999. (Το 2007, o ίδιος εκδότης κυκλοφόρησε σ᾽έναν τόμο ολόκληρη την τριλογία USA όπου περιλαμβάνεται και το «1919» σε μτφρ. Τ.Δ.)
Με τον τρόπο του Καβάφη (ανθολόγηση «καβαφογενών» ποιημάτων διαφόρων ξένων ποιητών. Επιμέλεια Νάσος Βαγενάς. Ο Τ.Δ. συμμετέχει ως μεταφραστής), Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 1999
Francisco Brines, Ποιήματα της παλιάς ζωής, Γαβριηλίδης 2000
Isaac Bashevis Singer, Ο σκλάβος, Καστανιώτης 2003
Ιγνάθιο Αλδεκόα, Η καρδιά και άλλοι πικροί καρποί, ανθολόγηση-επιμέλεια Τ.Δ., Ύψιλον/βιβλια 2005

Σε περιοδικά και ανθολογίες

Έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, ποιήματα Άγγλων (John Ash), Αμερικανών (T.S. Eliot, Mark Strand, John Ashbery, George Oppen, Charles Simic και Bob Dylan), Βέλγων (Francois Jacqmin, William Cliff), Ισπανών (José MarÍa Alvarez, Jaime Gil de Biedma, Francisco Brines, Pere Gimferer, Abelardo Linares, Julio Martines Mesanza, Carlos Marzal, Manuel Padorno, Leopoldo Maria Panero, Eloy Sanchez Rosillo, Aurora Saura, Javier Salvago,  Jaime Siles, Rafael Adolfo Téliez, Luis Antonio de Villena), Ιταλών (Italo Calvino, Attilio Bertolucci –ο πατέρας του σκηνοθέτη), Σέρβων (από τα αγγλικά: Ivan V. Lalic) κ.ά.

ΤΑΣΟΣ ΔΕΝΕΓΡΗΣ

(1934-2009)

 https://www.oanagnostis.gr/poiisi-gia-ton-martio-s-vavoyris-t-den/

Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ

 

Η ισορροπία διατηρείται χάρις στο μικρό παιδί

Που περπατά ευθυτενές στην πράσινη μπέρτα του

Μέσα στο σκοτεινό απόγευμα του Γενάρη

(ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΝΙΓΓΟΣ, 1975)

 

ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ

 

Οι ναυτικοί μιλούνε για γυναίκες

Οι έμποροι για ευκαιρίες

Οι παίχτες του μπιλιάρδου βάζουν ταλκ στις στέκες

Ο πλοίαρχος θυμάται τις κακοκαιρίες.

 

ΙΣΟΠΕΔΩΣΗ

 

Αυτός ο άνθρωπος ήταν ένα τίποτε

Τον έδερνες ή σ’ έδερνε του ήταν το ίδιο

Κίνητρα σ’ αυτόνε δεν υπήρχαν

Ύπουλος και νωθρός

Θρασύς και φιλήδονος

Ήταν ένας ασπόνδυλος

Νόθος

Του καλού και του κακού

Και σαν κι αυτόν

Έχει γεμίσει ο πλανήτης

 

ΚΥΡΙΕ ΕΛΕΗΣΟΝ

 

Σε πρώτο πλάνο η μέρα με το φως

Στο δεύτερο τα σπίτια κι οι σκιές τους

Πιο πίσω το ίδιο πάντα βουνό

Κι αόρατο στο μάτι

Φως εξ Ανατολών

Ο Παντοκράτωρ

 

Οκτώβριος

Έλεος

Ν’ ανεβώ

Πιο πάνω απ’ τους πιθήκους.

(ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ, 1978)

 

ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ

 

Ο φάρος πάει, χάθηκε.

Του λιμανιού ρημάξανε τα στήθη

Μονάχα η Δύση απόμενε

Ανάλλαχτη

Στο χρόνο και στα ήθη

Σαν του σταυρού απαράλλαχτη

Φλεγόμενη τη Δόξα

Και στην σφενδόνη τ’ ουρανού

Οι σκιές του απέναντι βουνού

Τεντώσανε τα τόξα.

(ΘΕΙΑΦΙ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΩΣΗ, 1982)

 

ΑΣΤΡΑΠΕΣ

 

Σαν τις τουρμπίνες

Σα να ’ναι νεύρα

Ή σαν παλάμες

Φρικιαστική η

Ταχύτητά τους

Καθώς εγγράφουν

Στον ουρανό

Σε άπειρο χρόνο ελάχιστο

Ηλεκτρικά μεσονύκτια διαγράμματα

 

Η ομορφιά τους

Τέλος δεν έχει

Ρίγος μάς διαπερνά το κορμί.

 

ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΕΣ

 

Ο λόγος ορφανός από πατέρα

Υπόκειται στην πλάνη

Ή ταχυδρόμος καταντά

Δολίων συμφερόντων.

 

Ο λόγος ορφανός από μητέρα

Είναι στιλπνός

Μπορεί να τον θαυμάσεις

Αλλά δεν έχει σπλάχνα

Και δε σπλαχνίζεται

Και την αγάπη

Ούτε που την οσμίζεται.

(Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, 1989)

 

ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

 

Πάτησε ξένα οικόπεδα

Το καλοκαίρι

Δεν λέει να φύγει.

 

Κι όποτε βγαίνω στις κάθετες

Στ’ αριστερά μου κοιτώ τη σελήνη

Ένα μικρό την τυλίγει

Τόξο ουράνιο

Κάτι της λείπει για να ’ναι πανσέληνος.

 

Η ομορφιά της

Αν και ελάσσονος τόνου

Είναι απερίγραπτη

Σαν την γυναίκα εκείνη

Που απ’ τα μέσα της λάμπει.

 

ΥΨΗΛΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ

 

Ήμουν πέντε χρονών

Υψηλός πυρετός

Κάθε τόσο

Από άγνωστη αιτία

Στο κρεβάτι τρεις μέρες

Με κρατούσε σε κώμα

 

Κυριαρχούσε το κόκκινο εκεί

Το πιο κόκκινο που ’χω γνωρίσει

Αποσύνδεση πλήρης από

Το βασίλειο της μέρας το οικείο

Δεν υπήρχαν παιχνίδια, γλυκά

Ούτε όμως και λέξεις που φέρνουν ναυτία

Ένα βύθισμα κι όλα ζεστά.

 

Ετελείωνε κάποτε αυτό

Κι ήταν μέρα συνήθως

Φθινοπώρου απόγευμα

Που νυχτώνει νωρίς και βαραίνουν

Οι καρδιές των παιδιών.

Ο πατέρας ορθός στη γωνία

Του μικρού κρεβατιού

Βοηθούσε ν’ ανέβω

Μοναχά με το βλέμμα

Στον επάνω τον κόσμο.

 

ΤΙ ΚΡΙΜΑ

 

Κανείς δεν έρχεται να δει και να θαυμάσει

Αυτή την όαση

Που μερικοί

 

Περνώντας μέσα

Απ’ την οδύνη της απώλειας

Δημιούργησαν για μας.

(ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ, 1999)

  

Όλα θα παν καλά

Αρκεί να Ο ποιητής και μεταφραστής Τάσος Δενέγρης γεννήθηκε στην Αθήνα τo 1934. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Αθηνών και το Γαλλικό Ινστιτούτο. Σπούδασε Κινηματογράφο και Κοινωνιολογία στο τμήμα Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ρώμης (1954-1957). Διέκοψε τις σπουδές στο τρίτο έτος, για οικονομικούς λόγους, και επέστρεψε να υπηρετήσει στον Ελληνικό Στρατό ξηράς (1957-195Πρωτοδημοσίευσε στο περιοδικό Στροφή (1952, το ποίημα «Άλωση»). Το 1966 δημοσιεύτηκαν στο London Magazine τρία ποιήματά του σε μετάφραση Νίκου Στάγκου και Νάνου Βαλαωρίτη. Το 1968 δύο πεζά στο περιοδικό Πάλι (του οποίου ήταν και μέλος της συντακτικής ομάδας). Τρία ποιήματά του συμπεριέλαβε το 1971 ο Δημήτρης Χατζής σε μια ανθολογία νεοελληνικής λογοτεχνίας που εξέδωσε στη Βουδαπέστη, σε μετάφραση του ιδίου και Kėpes Gėsa. (Τα ποιήματα αυτά είναι από τη συλλογή Θάνατος στην Πλατεία ΚάνιγγοςΤο 1961 συνεργάστηκε με τον Roger Corman ως location manager στην επική ταινία Atlas  που γυρίστηκε στην Αθήνα. Το 1964 σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους Το Μοναστηράκι. Το 1967 εργάστηκε για μικρό διάστημα ως βοηθός και μεταφραστής του Ουρουγουανού προπονητή του Παναθηναϊκού Χόχμπεργκ.

  1. Εργάστηκε στα υπουργεία Τύπου κι Εξωτερικών από το 1962 μέχρι το 1975, οπότε και παραιτήθηκε για να μεταβεί στις ΗΠΑ, προσκεκλημένος στο International Writing Program του Πανεπιστημίου της Άιοβα, όπου παρέμεινε ένα τετράμηνοΣυμμετείχε στη συλλογική έκδοση Έξι ποιητές που κυκλοφόρησε το 1971 με πρόλογο του Κίμωνα Φράιερ. Το πρώτο του βιβλίο (Θάνατος στην Πλατεία Κάνιγγος) εκδόθηκε το 1975 όταν ήταν 41 ετών. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων της οποίας διατέλεσε για τρεις θητείες μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (1986-1992)· ήταν επίσης μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Ισπανιστών.1983 διάβασε ποιήματά του στο Φεστιβάλ Ποίησης του Καίμπριτζ και προσκλήθηκε από την Ένωση Σέρβων Συγγραφέων στο Βελιγράδι. Το 1985 συμμετείχε στο Φεστιβάλ Ποίησης στο Νέο Δελχί και στο Μποπάλ της Ινδίας (φεστιβάλ που έγινε με αφορμή τη διαρροή αερίου σε εργοστάσιο της Union Carbide που στοίχισε τη ζωή σε 11.000 άτομΣυνεργάστηκε με τα περιοδικά Τραμ, Το δέντρο, Κλίναμεν κ.ά. Από το 1984 έως το 1987 συμμετείχε στη σύνταξη του περιοδικού Χάρτης, όπου δημοσίευσε πολλές μεταφράσεις (Μπόρχες, Καλβίνο, Σάμπατο και πολλούς σύγχρονους ποιητές).Το 1989 πρωταγωνίστησε στην ταινία του Σταύρου Τσιώλη Σχετικά με τον ΒασίλΤο 1990 συμμετείχε σε συνάντηση Ελλήνων και Σουηδών Συγγραφέων ενώ,  τον ίδιο χρόνο, προσκλήθηκε να διαβάσει ποιήματά του στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου· το 1991 διάβασε στο πανεπιστήμιο του Tύμπινγκεν (Γερμανία), το 1992 και το 1996 στο Φεστιβάλ της Μούρθια (Ισπανία), το 1998 προσκλήθηκε στο Φεστιβάλ Prometeo στο Μεντεγίν (Κολομβία) και δύο μήνες αργότερα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Λίμα (Περού). Το 2003-2004 δίδαξε μετάφραση στο Διαπανεπιστημιακό-Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών  «Μετάφραση-Μεταφρασεολογία» του Πανεπιστημίου ΑΣτα όρια του θρύλου κυκλοφορούσε η φήμη ότι έγραφε ένα work in progress, το τεράστιο μυθιστόρημα «Ο Ρασκόνλικοφ στην Κυψέλη»Τάσος Δενέγρης πέθανε το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου Συγγραφέας

  2. τίτλοι

Μετάφραση
Επιμέλεια
Ανθολόγος
Αναρτήθηκε στις