πηγη:krionas.com
Αναγεννησιακή Τέχνη
Ξεκίνησε κατά τον 15ο αιώνα, στη Φλωρεντία. Τα έργα έχουν θέματα κυρίως από τη Βίβλο, την Ελληνική και Ρωμαϊκή μυθολογία, την ιστορία, αλλά και τη σύγχρονη ζωή. Στην ουσία αποτελεί την απελευθέρωση από τις προκαταλήψεις και τις νοοτροπίες του Μεσαίωνα. Οι αρχαίες κλασικές τέχνες, μετά από μια παραγκώνιση πολλών αιώνων, ως παγανιστικές και ειδωλολατρικές, επανέρχονται στο προσκήνιο, αυτή τη φορά όμως αναμεμειγμένες με χριστιανικά στοιχεία. Χαρακτηρίζονται για τη λεπτομέρεια στο σχήμα και στο χρώμα και δίνεται μεγάλη έμφαση στην προοπτική. Για πρώτη φορά το ανθρώπινο σώμα εκθειάζεται, τόσο στη ζωγραφική, όσο και στη γλυπτική.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Botticelli, Michelangelo, Leonardo da Vinci, El Greco, Hieronymus Bosch, Jan van Eyck, Albrecht Dürer
“Η γέννηση της Αφροδίτης”
Botticelli (1486)
“Μόνα Λίζα” ή “Τζοκόντα”
Leonardo da Vinci (1505)
Μανιερισμός
Αναπτύχθηκε κατά την τελευταία περίοδο της Αναγέννησης στην Ιταλία και ειδικότερα από το 1520. Ο όρος προέρχεται από το λατινικό “manierus” που σημαίνει τρόπος. Σε αντίθεση με τα Aναγεννησιακά ιδεώδη, τα οποία αναζητούσαν τη ρεαλιστική απεικόνιση των φυσικών αναλογιών, οι εκφραστές του μανιερισμού απεικονίζουν υπερβολικά παραμορφωμένες φιγούρες, κυρίως μέσω της επιμήκυνσης των ανθρώπινων χαρακτηριστικών ή με τη χρήση εξεζητημένων στάσεων, προκειμένου να καλλιεργηθεί μία συναισθηματική ένταση.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Parmigianino, Bronzino, Michelangelo, El Greco
“Η Μαντόνα με το μακρύ λαιμό”
Parmigianino (1535)
“Η Ελεονώρα του Τολέδο με το γιο της”
Bronzino (1545)
“Το όραμα του Αγίου Ιωάννη”
El Greco (1585)
Κλασικισμός
Καλλιτεχνικό ρεύμα που ξεκίνησε γύρω στα 1550 ως αντίδραση στον εξεζητημένο μανιερισμό και θεωρεί ως ιδανικό την ελληνο-ρωμαϊκή αρχαιότητα. Οι καλλιτέχνες κάνουν στροφή στα αρχαία πρότυπα και ιδανικά. Η λογική κυριαρχεί πάνω στο συναίσθημα και τη φαντασία. Επιδιώκεται η τελειότητα, η αρμονία και η ισορροπία. Εκφράζει την επιστροφή στο ρετρό, προτείνοντας συγκροτημένη κίνηση, απαλές αντιθέσεις και αυστηρά περιγράμματα.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Nicolas Poussin, Annibale Carracci, Claude Lorrain
“Ντιάνα και Ενδυμίων”
Poussin (1630)
“Λιμάνι στο ηλιοβασίλεμα“
Lorrain (1639)
Μπαρόκ
Ξεκίνησε στις αρχές του 1600 στη Ρώμη. Ο όρος προέρχεται πιθανότατα από την πορτογαλική λέξη “barocco”, που σημαίνει το ακανόνιστο μαργαριτάρι και δηλώνει γενικά την έννοια του ασυνήθιστου ή παράδοξου σχήματος. Το μπαρόκ επιδιώκει να θαμπώσει με τον όγκο, τα πολύπλοκα σχέδια και τη φορτική πολυτέλεια της διακόσμησης, το στήσιμο του έργου και το θεατρικό ύφος. Η επιτυχία του οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό και στη στήριξη της καθολικής εκκλησίας, η οποία χρησιμοποίησε την τεχνοτροπία του και το δραματικό του ύφος για την αναπαράσταση πολλών θρησκευτικών θεμάτων που προκαλούσαν τη συναισθηματική συμμετοχή του θεατή. Επιπλέον, η αριστοκρατία της εποχής ευνοήθηκε από το επιβλητικό ύφος του μπαρόκ για την κατασκευή ανάλογων κτιρίων ή παλατιών που ενίσχυαν το κύρος της. Από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του ρεύματος αυτού είναι η εκμετάλλευση του φωτός και η δημιουργία έντονων αντιθέσεων μέσω έντονων φωτοσκιάσεων.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Rubens, Anton van Dyck, Caravaggio, Velázquez, Rembrandt, Pietro da Cortona
“Πορτραίτο Κοριτσιού”
Rubens (1618)
“Οι δεσποινίδες επί των τιμών”
Velázquez (1656)
“Βάκχος”
Caravaggio (1597)
Ροκοκό
Γεννήθηκε στη Γαλλία στις αρχές του 1700. Ο όρος προέρχεται από τη Γαλλική λέξη “rocaille” που σημαίνει όστρακο. Τα έργα προσπαθούν να αποτυπώσουν τις ευχάριστες καθημερινές σκηνές, με ειδυλλιακά τοπία και πρόσωπα από την αριστοκρατία σε διάφορες ασχολίες, ξεφεύγοντας από τα αυστηρά όρια που επέβαλλε η εκκλησία. Τα χρώματα είναι απαλά και διάφανα με τόνους παστέλ, χωρίς βαθιές φωτοσκιάσεις. Προσπαθούν να προσδώσουν στα έργα έναν τόνο χαριτωμένο, ανάλαφρο και μια κομψότητα. Επίσης η ζωγραφική πορτραίτων ήταν πολύ διαδεδομένη αυτή την εποχή.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Jean-Antoine Watteau, Boucher, Canaletto, Hogarth, Fragonard
“Η όχθη των σκλάβων”
Canaletto (1730)
“Η κούνια”
Fragonard (1767)
Νεοκλασικισμός
Γεννήθηκε ως αντίδραση στο μπαρόκ και στο ροκοκό, στα 1760, στη Ρώμη. Στα νεοκλασικά έργα παρατηρείται η υπεροχή του σχήματος αντί του χρώματος, τα κλειστά περιγράμματα, το ευδιάκριτο σχέδιο και η αποφυγή των βίαιων χρωματικών αντιθέσεων. Είναι πίνακες αυστηρών και συντηρητικών κανόνων και αναλογιών. Τα θέματα είναι παρμένα κυρίως από την αρχαία Ρώμη και την Ελλάδα, με εξιδανίκευση του γυμνού ανθρώπινου σώματος, κυρίως σε παγερές στάσεις. Είναι μια απόπειρα επιστροφής στην αρχαιότητα.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Anton Raphael Mengs, Jacques-Louis David, Ingres
“Μεγάλη λουόμενη”
Ingres (1808)
“Σαβίνες”
David (1785)
Ρομαντισμός
Καλλιτεχνικό ρεύμα που ξεκίνησε στη Γερμανία γύρω στο 1800. Χαρακτηρίζεται από έργα που έχουν πλούσια χρώματα, αντιθετικά χρώματα και αδρές πινελιές που δεν ακολουθούν πιστά τα περιγράμματα. Αυτή η ελευθερία, σε συνδυασμό με τα γεμάτα κίνηση και ενέργεια θέματα, προκαλούν στον θεατή όμορφα συναισθήματα και του διεγείρουν τη φαντασία. Οι ζωγράφοι αντλούν τα θέματά τους από τη σύγχρονη εποχή και το περιβάλλον με μια ιδιαίτερη αγάπη για τα εξωτικά θέματα και για τους αγώνες των λαών για την ελευθερία.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Goya, Delacroix, Turner, David Friedric, Théodore Gericault
“Οδοιπόρος στην ομίχλη”
Friedrich (1818)
“Αυτοπροσωπογραφία”
Goya (1795)
“Η ελευθερία οδηγεί το λαό”
Delacroix (1830)
Ρεαλισμός
Γεννήθηκε στη Γαλλία γύρω στα 1840. Είναι η ζωγραφική της πραγματικότητας. Ζωγραφίζω αυτό που βλέπω, ότι είναι αληθινό. Τα έργα χαρακτηρίζονται από την έλλειψη καλλωπισμού, καθώς παρουσιάζουν το θέμα όπως πραγματικά είναι χωρίς να το ωραιοποιούν. Επίσης δίνουν θέση πρωταγωνιστή ακόμη και στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, εμφανίζοντας με ειλικρίνεια τη σκληρή καθημερινότητά τους. Όμορφες φωτοσκιάσεις, ζωντανά χρώματα απλωμένα με αδρές πινελιές, πράγματα, ζώα και άνθρωποι ρεαλιστικά αποτυπωμένα. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ρεαλισμού είχε και η εφεύρεση της φωτογραφικής μηχανής.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Gustave Courbet, Édouard Manet, Edgar Degas, Daumier, Millet
”Καλημέρα κύριε Courbet”
Courbet (1849)
“Plum Brandy”
Manet (1878)
“New Orleans Cotton Exchange”
Degas (1873)
Νατουραλισμός
Ξεκίνησε στη Γαλλία γύρω στα 1860 από μια ομάδα ζωγράφων, της σχολής της Μπαρμπιζόν, που προσπαθούσαν να έρθουν σε μια πιο κοντινή επαφή με τη φύση. Ο όρος προέρχεται από τη λατινική λέξη “natura” που σημαίνει η φύση. Είναι ένα είδος ρεαλιστικής ζωγραφικής. Οι νατουραλιστές ζωγραφίζουν κυρίως τοπία αλλά και ανθρώπους ψυχρά, αμέτοχα, όπως ένα αντικείμενο. Έχει περιγραφικό χαρακτήρα και καταγράφει τα πράγματα πιστά, με συνθέσεις και χρωματικούς τόνους καλοδουλεμένους.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Théodore Rousseau, Camille Corot
“Mare et Lisiere de Bois”
Rousseau (1865)
“Λιβάδι με δέντρα”
Corot (1870)
Ιμπρεσιονισμός
Αναπτύχθηκε γύρω στα 1870, στη Γαλλία και προέρχεται από τη λέξη “Impressionism” που σημαίνει “εντύπωση”. Χαρακτηρίζει την καμπή στη ζωγραφική και την μετάβαση από το αντικειμενικό στο υποκειμενικό. Ο καλλιτέχνης αποτυπώνει υποκειμενικά το θέμα, σύμφωνα με την εντύπωση που του προκαλεί εκείνη τη στιγμή. Κύρια χαρακτηριστικά του ιμπρεσιονισμού είναι τα ζωντανά χρώματα, κυρίως με χρήση των βασικών χρωμάτων, έμφαση στην αναπαράσταση του φωτός, μικρές και συχνά εμφανείς πινελιές, σπάνια χρήση του μαύρου χρώματος και για πρώτη φορά η ζωγραφική σε ανοιχτούς χώρους (en plein air), γεγονός που ευνοήθηκε από την ανακάλυψη των προ-επεξεργασμένων χρωμάτων.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Corot, Monet, Sisley, Renoir, Pissarro, Hokusai, Gustave Caillebotte, Toulouse-Lautrec
“Η κα Μονέ”
Monet (1875)
”The shepherdess”
Pissarro (1881)
“Το θεωρείο”
Renoir (1874)
Μετα-ιμπρεσιονιστές
Αποτελείται από διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα που ξεκίνησαν γύρω στα 1880 και αποτελούν επέκταση του ιμπρεσιονισμού. Οι μετα-ϊμπρεσιονιστές ζωγράφοι εξακολουθούν να διατηρούν τα χαρακτηριστικά του ιμπρεσιονισμού, ωστόσο επιδιώκουν να προσδώσουν μεγαλύτερο συναισθηματισμό στα έργα τους, χωρίς όμως να αποτελούν μια ομάδα με κοινά χαρακτηριστικά. Έτσι εμφανίζονται μεμονωμένοι καλλιτέχνες με δικό τους στυλ ζωγραφικής.
Ο Paul Cézanne προσπάθησε να αποδώσει την ουσία των πραγμάτων μέσα από την έρευνα και την ενδελεχή παρατήρηση της φύσης.
Ο Paul Gauguin δημιούργησε ένα δικό του στυλ, τον Κλουαζονισμό ζωγραφίζοντας στα νησιά του Ειρηνικού, με τη χαρακτηριστική επιπεδοποίηση του χώρου και τα πλακάτα αντιθετικά του χρώματα που περικλείονται με χοντρές γραμμές.
Ο Vincent van Gogh ανακαλύπτει ένα δικό του τρόπο έκφρασης, ένα είδος εξπρεσιονισμού με τον οποίο ολοκάθαρα χρώματα τοποθετούνται στον καμβά με γοργές κυματιστές πινελιές.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Paul Cézanne, Paul Gauguin, Vincent van Gogh
“Οι χαρτοπαίχτες”
Cézanne (1892)
“Cafe Terrace at Night”
Van Gogh (1888)
“Tahitian Women”
Gauguin (1898)
Ντιβιζιονισμός ή Πουαντιγισμός
Καλλιτεχνικό ρεύμα που ξεκίνησε γύρω στα 1885, στη Γαλλία, από το ζωγράφο Seurat ο οποίος θέλησε να μελετήσει το χρώμα και εφαρμόσει επιστημονικά τον ιμπρεσιονισμό. Δημιούργησε ένα είδος ζωγραφικής με το οποίο μικρές κουκίδες καθαρού χρώματος αναμειγνύονται για να δώσουν ένα συγκεκριμένο χρώμα, π.χ. κουκίδες κίτρινου και μπλε δίνουν πράσινο χρώμα.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Georges Seurat, Paul Signac
“Κυριακή απόγευμα στο νησί Grande Jatte”
Seurat (1886)
“Asnieres”
Signac (1887)
Συμβολισμός
Εμφανίστηκε γύρω στα 1885. Ο όρος προέρχεται από τη λέξη “σύμβολο”. Στα έργα αυτά κυριαρχεί η σύνθεση και η προσπάθεια της έκφρασης ιδεών μέσω σχημάτων. Μέσα από τα μάτια της ψυχής και της φαντασίας ζωγραφίζουν θέματα με συμβατικό χαρακτήρα.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Gustave Moreau, Puvis de Chavannes, Klimt, Giorgio de Chirico
“Η Ευρώπη και ο ταύρος”
Moreau (1869)
“Ο φτωχός ψαράς”
Puvis de Chavannes (1881)
Αρ Νουβώ
Δημιουργήθηκε γύρω στα 1890. Το κίνημα προέρχεται από το Γαλλικό “Art Nouveau”, που σημαίνει “Νέα Τέχνη”. Ένα βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα των έργων είναι η επιτήδευση της μορφής. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν συχνά διακοσμητικά σχήματα, μοτίβα λουλουδιών, αραβικά και γραμμικά ελικοειδή σχήματα. Σημαντικός καλλιτέχνης της Αρ Νουβό, είναι ο καταλανός αρχιτέκτονας Antoniο Gaudí.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Alfons Mucha, Gustav Klimt
“Τα φρούτα”
Mucha (1897)
“Το φιλί”
Gustav Klimt (1908)
Εξπρεσιονισμός
Καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε το 1900. Ο όρος εξπρεσιονισμός προέρχεται από τον λατινικό όρο “expressio” που σημαίνει “έκφραση”. Σε αντίθεση με τον ιμπρεσιονισμό που επεδίωκε μια αντικειμενική αναπαράσταση της πραγματικότητας, οι εξπρεσιονιστές ζωγράφοι απομακρύνονται από την απεικόνιση της πραγματικότητας και ασχολούνται με την έκφραση της σκέψης και των συναισθημάτων. Πρόκειται για μια τέχνη που εκφράζει τις εσωτερικές αναζητήσεις και τις ψυχικές αγωνίες των καλλιτεχνών μέσα από έντονα χρώματα, επιθετικές φόρμες, περίπλοκες συνθέσεις και την παραμόρφωση του ανθρώπινου σώματος και του προσώπου. Υπάρχει πλήρης παρέμβαση του δημιουργού και είναι το ρεύμα που κυριαρχεί σήμερα στη ζωγραφική.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Wassily Kandinsky, Edvard Munch, Kirchner, Georges Rouault
“Weilheim Maria’s square”
Kandinsky (1909)
“Η κραυγή”
Munch (1893)
Φωβισμός
Εμφανίστηκε γύρω στο 1905 στη Γαλλία και είχε πολύ μικρή διάρκεια ζωής. Η έννοια φωβισμός προέρχεται από τη γαλλική λέξη “fauve” που σημαίνει αγρίμι και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ελληνική λέξη “φόβος”. Η ονομασία δόθηκε σε μια ομάδα καλλιτεχνών της εποχής που ζωγράφιζαν με μια αγριότητα. Τα έργα χαρακτηρίζονται από την απλότητα στις μορφές και στα έντονα χρώματα που απλώνονται πλακάτα, με ελεύθερη πινελιά στον καμβά. Συνθέσεις συχνά με έντονα περιγράμματα και έλλειψη προοπτικής.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Matisse, Derain
“Γυναίκα με μωβ παλτό”
Matisse (1937)
“L’Estaque”
Derain (1906)
Κυβισμός
Αναπτύχθηκε λίγο πριν το 1910 στο Παρίσι. Οι ζωγράφοι προσπαθούσαν να αποτυπώσουν απόψεις του θέματος από διαφορετικές γωνίες, με διαιρέσεις και επανασυνθέσεις αντικειμένων σε πιο αφηρημένες μορφές. Είναι από τα πιο δυσνόητα έργα και χρειάζεται εμπειρία και προσοχή για να αξιολογηθούν.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Georges Braque, Pablo Picasso
“Γυναίκα με κιθάρα”
Braque (1913)
“Massacre in Korea”
Picasso (1951)
Ντανταϊσμός
Καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γύρω στα 1915, στην Ελβετία. Η προέλευση του όρους “ντανταϊσμός” αμφισβητείται μέχρι σήμερα, άλλα γενικά εκφράζει το παράλογο, το φανταστικό, την επίθεση εναντίον κάθε κατεστημένου της εποχής. Έμπνευσή τους αποτελούσαν κατά κανόνα οι μηχανές και οι ανθρώπινες φιγούρες τους θύμιζαν περισσότερο ρομπότ. Επέλεγαν στην τύχη σχήματα και εικόνες, καθώς και διάφορα υλικά, όπως μαλλί, ξύλο, φωτογραφίες, χαρτί, σκουπίδια, δημιουργώντας εφήμερα έργα που συνδύαζαν τη γλυπτική με τη ζωγραφική. Οι ζωγράφοι προσπαθούσαν να περάσουν μηδενιστικές φιλοσοφικές τάσεις και μεταξύ των άλλων ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Francis Picabia, Marcel Janco, Jean Arp, Hans Richter, Marcel Duchamp
“Hera”
Picabia (1929)
“Η Μόνα Λίζα με μουστάκι”
Duchamp (1919)
“Workers”
Richter (1911)
Υπερρεαλισμός ή Σουρεαλισμός
Γεννήθηκε γύρω στο 1920 στο Παρίσι ως αντίδραση στην καταστροφικότατα του Ντανταϊσμού. Ήταν ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα, σαν επαναστατικό κίνημα, με μια ευρύτερη αναθεώρηση των αξιών της ανθρώπινης ζωής με ιδρυτή τον ποιητή André Breton. Ονειρικές καταστάσεις ζωγραφισμένες με συμβατικό τρόπο. Πραγματικά και ρεαλιστικά στοιχεία συνυπάρχουν σε συνθέσεις που είναι πέρα από τη λογική και τη φαντασία.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Joan Miró
“Οι προκλήσεις του Άγιου Αντωνίου”
Dalí (1946)
“Έκτορας και Ανδρομάχη”
De Chirico (1917)
“The garden”
Miro
Μπαουχάους
Δημιουργήθηκε γύρω στα 1925 στο Βερολίνο. Η λέξη Μπαουχάους προέρχεται από τη γερμανική λέξη “Bauhaus” που σημαίνει “σπίτι του αρχιτέκτονα” Το ύφος της σχολής Μπαουχάους επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, ειδικότερα στους τομείς της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού. Βασικά χαρακτηριστικά του Μπαουχάους ήταν η απλότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στις γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα. Η σχολή αξιοποίησε την ανθρώπινη ατομική προσπάθεια στα πλαίσια μιας βιομηχανικής παραγωγής που στο παρελθόν ήταν απόλυτα τυποποιημένη.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Paul Klee, Wassily Kandinsky
“Senecio”
Paul Klee (1922)
“Black and Violet”
Kandinsky (1923)
Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός
Καλλιτεχνικό ρεύμα που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη γύρω στα 1940. Τα έργα χαρακτηρίζονται από την απόλυτη ελευθερία τόσο στο χρώμα, όσο στη θεματολογία, στις μορφές και στα σχήματα.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Paul Jackson Pollock, Mark Rothko, Willem de Kooning
“Γυναίκα V”
Kooning (1953)
“Το κλειδί”
Pollock (1946)
Ποπ Αρτ
Αναπτύχθηκε γύρω στα 1950. Γεννήθηκε κυρίως ως αντίδραση στο αυστηρό κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Χαρακτηριστικά γνωρίζει άνθηση μαζί με την έξαρση της ποπ μουσικής. Τα έργα δανείζονται θέματα από κόμικς και διαφημίσεις, συνοδευόμενα από αυθορμητισμό και ανάλαφρη διάθεση.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Andy Warhol
“Marilyn Monroe”
Andy Warhol (1962)
“Elvis Presley”
Andy Warhol
Οπ Αρτ
Εμφανίστηκε γύρω στα 1960. Ο όρος Οπ Αρτ προέρχεται από το “Optical Art” και σκοπός της είναι η πρόκληση του θεατή μέσω φαινομένων οπτικής απάτης και οπτικών ψευδαισθήσεων.
Από τους κύριους εκφραστές είναι: Bridget Riley, Victor Vasarely, M. C. Escher
“Movement in Squares”
Riley (1961)
“Relativity”
M. C. Escher (1953)
Απλά και με πολύ βασικά χαρακτηριστικά, από τις σημειώσεις που κρατάω στα μαθήματα της Ιστορίας Τέχνης:
Αναγεννησιακή ζωγραφική (15ος αιώνας, Φλωρεντία)
Θεματολογία από Βίβλο, Ελληνική και Ρωμαϊκή μυθολογία, κλπ. Λεπτομέρεια στο σχήμα και το χρώμα, έμφαση στην προοπτική, εκθειασμός του ανθρώπινου σώματος. Κυριότεροι εκφραστές: Giotto, Botticelli, Rafael, Da Vinci, Michelangelo, κλπ
Μανιερισμός (περ. 1520)
Σκοπός η συναισθηματική ένταση, όχι τόσο ρεαλιστική απεικόνιση όπως στην Αναγέννηση, παραμορφωμένες φιγούρες, επιμήκυνση των χαρακτηριστικών. El Greco, Parmigianino, Michelangelo οι κυριότεροι εκφραστές.
Κλασικισμός (περ. 1550)
Αντίδραση στον Μανιερισμό. Επιρροές από την Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Επιδίωξη η τελειότητα, η αρμονία κι η ισορροπία. Εκφραστές: Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Gerard de Lairesse.
Μπαρόκ (περ.1600, Ρώμη)
Θεατρικό ύφος, όγκος, υπερβολική λεπτομέρεια. Υποστήριξη από την Καθολική Εκκλησία για να φορτίσουν συναισθηματικά τους πιστούς. Εκμετάλλευση του φωτός και δημιουργία αντιθέσεων μέσω φωτοσκιάσεων. Εκφραστές: Paul Rubens, Caravaggio, Diego Velazquez, Rembrandt.
Ροκοκό (περ. 1700, Γαλλία)
Ανάλαφρο ύφος, χαρούμενα χρώματα (αποφυγή έντονων φωτοσκιάσεων). Αποτύπωση ευχάριστων καθημερινών στιγμών, ειδυλλιακών τοπίων, και προσώπων της αριστοκρατίας. Η χρυσή εποχή των πορτραίτων. Κύριοι εκπρόσωποι: Canaletto, Francois Boucher, Fragonard.
Νεοκλασικισμός ( περ. 1760, Ρώμη)
Αυστηρότητα σε σχέδιο και χρώμα, αποφυγή βίαιων χρωματικών αντιθέσεων. Εξιδανίκευση του σώματος κατά τα Ελληνορωμαϊκά πρότυπα. Απόπειρα επιστροφής στην Αρχαιότητα. Σημαντικότεροι καλλιτέχνες: Jacques Louis David, Giovanni Battista Piranesi, Ingres.
Ρομαντισμός (περ. 1800, Γερμανία)
Πλούσια χρώματα, αντιθέσεις, θέματα γεμάτα κίνηση και ενέργεια. Σκοπός η διέγερση της φαντασίας και η πρόκληση έντονων συναισθημάτων στον θεατή. Εκφραστές: Francisco Goya, Caspar Friedrich, Eugene Delacroix, William Turner.
Ρεαλισμός (περ.1840, Γαλλία)
Έλλειψη καλλωπισμού, αποτύπωση της πραγματικότητας, ηθογραφίες, πορτραίτα από τη ζωή καθημερινών ανθρώπων. Πρωτοεμφανίζεται η φωτογραφική μηχανή. Κύριοι εκφραστές: Gustave Courbet, Edouard Manet, Edgar Degas.
Νατουραλισμός (περ. 1860, Γαλλία)
Ρεαλιστικές απεικονίσεις, με θέματα κυρίως από την φύση. Καλοδουλεμένοι χρωματικοί τόνοι, πιστή περιγραφή του θέματος, χωρίς τάσεις καλλωπισμού. Εκφραστές: Camille Corot.
Ιμπρεσιονισμός (περ. 1870, Γαλλία)
Μετάβαση από το αντικειμενικό στο υποκειμενικό (βάσει της «εντύπωσης» που προκαλεί το θέμα). Έντονα χρώματα, αναπαραγωγή του φωτός, μικρές εμφανείς πινελιές. Εκπρόσωποι: Camille Pissarro, Auguste Renoir, Henri Toulouse Lautrec, Claude Monnet.
Μετα-ιμπρεσιονισμός (περ. 1880, Γαλλία)
Διατήρηση του ιμπρεσιονιστικού ύφους, μεγαλύτερο συναίσθημα, αυτονομία στο στυλ. Εκφραστές: Paul Cezanne, Paul Gauguin, Vincent Van Gogh.
Ντιβιζιονισμός ή Πουαντιγισμός (περ. 1885, Γαλλία)
Μικρές κουκίδες καθαρού χρώματος, που αναμειγνύονται για να δώσουν την εντύπωση ενός άλλου (πχ. κουκίδες κίτρινου και μπλε δίνουν την εντύπωση πράσινου). Εκπρόσωποι: Georges Seurat, Paul Signac.
Συμβολισμός (περ. 1890)
Έργα όπου κυριαρχεί η σύνθεση και η προσπάθεια της έκφρασης ιδεών μέσω σχημάτων. Αποτύπωση θεμάτων μέσα από τα μάτια της ψυχής και της φαντασίας. Εκφραστές: Gustave Moreau, Gustave Klimt, Giorgio De Chirico.
Αρ Νουβό (περ. 1890)
Επιτήδευση της μορφής, διακοσμητικά σχήματα, μοτίβα λουλουδιών, γραμμικά ελικοειδή σχήματα. Σημαντικότερος εκφραστής ο Ισπανός αρχιτέκτονας Antoni Gaudi, ενώ στη ζωγραφική πρωτοστατούν ο Gustave Klimt και ο Alphonse Mucha.
Μοντερνισμός (αρχές 20ου αιώνα)
Οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα (πολιτιστικά, τεχνολογικά, πολιτικά, οικονομικά) στο Δυτικό πολιτισμό του 20ο αιώνα, είχαν ως αποτέλεσμα τη γέννηση του Μοντερνισμού, ως αντίδραση στον ρεαλισμό, την παράδοση και τον συντηρητισμό. Όλα τα ρεύματα του αιώνα αυτού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι βρίσκονται κάτω από αυτή τη μεγάλη ομπρέλα που ονομάζεται 'Μοντερνισμός'. 'Ετσι, δημιουργήθηκαν τα εξής σημαντικά κινήματα:
Εξπρεσιονισμός (περ. 1900)
Ονομασία που προήλθε από την έννοια της έκφρασης της σκέψης και των συναισθημάτων. Έντονα χρώματα, επιθετικές φόρμες, παραμόρφωση του ανθρώπινου σώματος και του προσώπου. Εκπρόσωποι: Edward Munch, Georges Rouault, Egon Schiele.
Φωβισμός (περ. 1905, Γαλλία)
Όνομα που αποδόθηκε σε ομάδα Γάλλων καλλιτεχνών που ζωγράφιζαν με ασυνήθιστο «άγριο» τρόπο (από το γαλλικό ‘fauve’ που σημαίνει ‘αγρίμι’). Απλότητα στις μορφές, έντονα περιγράμματα και χρώματα, ελεύθερες πινελιές. Εκφραστές: Henri Matisse, Andre Derain.
Κυβισμός (περ. 1910, Γαλλία)
Απεικόνιση του θέματος από διαφορετικές γωνίες, με διαιρέσεις αντικειμένων και μορφών και επανασυνδέσεις σε πιο αφηρημένες μορφές. Κύριοι εκπρόσωποι ο Georges Braque και ο Pablo Picasso.
Ντανταϊσμός (περ. 1915, Ελβετία)
Εξέφραζε το φανταστικό, το παράλογο, με πηγές έμπνευσης ανθρώπινες φιγούρες και μηχανές. Μεικτή τεχνική και προσπάθεια έκφρασης αντιπολεμικών ιδεών (λόγω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου). Εκφραστές: Francis Picabia, Marcel Duchamp, Gerhard Richter.
Υπερρεαλισμός (Σουρεαλισμός) (περ. 1920, Γαλλία)
Αντίδραση στην καταστροφικότητα του ντανταϊσμού. Ονειρικές καταστάσεις, πέρα από κάθε λογική και φαντασία. Εκφραστές: Salvador Dali, Giorgio De Chirico, Joan Miro.
Μπάουχαους (περ. 1925, Γερμανία)
Διαβάστε περισσότερα: https://george-papadimitriou-artwork.webnode.gr/news/%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%81%CE%B5%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B6%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CE%BD-15%CE%BF-%CE%B1/
Τα ρευματα ζωγραφικης που ηρθε η ωρα να ξεκαθαρισεις!
Σίγουρα θα έχεις στο νου σου, κάπως ακατάστατα πιθανόν, διαφορετικά καλλιτεχνικά στυλ, τόσο στη ζωγραφική, όσο και σε άλλες μορφές τέχνης. Όπως κι εγώ, ίσως κι εσύ να πήρες τις πρώτες σου εικόνες από έργα τέχνης, μέσα από φωτογραφίες σχολικών βιβλίων (βλ. ιστορία) ή από σχολικές επισκέψεις σε μουσεία κλπ. Όμως δύσκολο να ξεχωρίζεις και πολλά πράγματα, αν δεν ακολούθησες σχετικές σπουδές.
Αργότερα, στη δουλειά σου, αλλά και γενικά στην καθημερινότητά σου (στην τηλεόραση, στο δρόμο, σε μαγαζιά, ακόμα και όταν ήρθε η ώρα να διακοσμήσεις το δωμάτιό σου) θα έχεις συναντήσει οπτικά ερεθίσματα που κάτι σου θυμίζουν και θα έχεις ακούσει ορολογίες γνώριμες.
Αναγέννηση (Ιταλία)
Θέματα: Μυθολογία και καθημερινή ζωή
Χαρακτηριστικά: Αναμειγνύονται χριστιανικά με πιο κλασσικά στοιχεία, δίνεται έμφαση στη λεπτομέρεια, το σχήμα και το χρώμα. Ανάδειξη της προοπτικής.
Εκπρόσωποι: Μιχαήλ Άγγελος, Ντα Βίντσι, Ελ Γκρέκο
Μπαρόκ (Ιταλία, Ρώμη)
Προέρχεται από την πορτογαλική λέξη ‘baroco’ à ακανόνιστο μαργαριτάρι, όπου στη ζωγραφική δηλώνει την έννοια του ασυνήθιστου ή παράξενου σχήματος.
Θέματα: Με έντονη θρησκευτικότητα και συναισθηματική συμμετοχή του θεατή, αντιθέσεις και φωτοσκιάσεις
Χαρακτηριστικά: Έμφαση στα ογκώδη, πολύπλοκα σχέδια, πολυτέλεια διακόσμησης, θεατρικό ύφος
Εκπρόσωποι: Καραβάτζιο, Ρεμπράντ
Ροκοκό (Γαλλία) ‘rocaille’ à όστρακο
Θέματα: Ευχάριστες καθημερινές σκηνές, ειδυλλιακά τοπία , πορτραίτα
Χαρακτηριστικά: Απαλά χρώματα σε τόνους παστέλ, χαριτωμένο ύφος και κομψότητα
Εκπρόσωποι: Καναλέτο, Φραγκονάρτ
Ρομαντισμός (Γερμανία)
Θέματα: Καθημερινότητα της εποχής πχ αγώνες των λαών για ελευθερία
Χαρακτηριστικά: Πλούσια χρώματα, όχι περιγράμματα, διέγερση φαντασίας και συναισθημάτων
Εκπρόσωποι: Γκόγια, Ντελακρουά
Ρεαλισμός (Γαλλία)
Θέματα: Πρωταγωνιστές από τη καθημερινότητα, ζώα, αντικείμενα χωρίς ωραιοποίηση
Επιρροή από την εφεύρεση φωτογραφικής μηχανής
Εκπρόσωποι: Κουρμπέ, Μανέ
Ιμπρεσιονισμός (Γαλλία) ‘impressionism’ à εντύπωση
Ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τη σκηνή σύμφωνα με το πώς τη βλέπει, από τα δικά του μάτια, και την εντύπωση που του προκαλεί εκείνη τη στιγμή
Χαρακτηριστικά: Χρήση των βασικών χρωμάτων κυρίως, αναπαράσταση του φωτός, εμφανείς πινελιές
Εκπρόσωποι: Πισαρό, Μονέ
Μετα-ιμπρεσιονισμός (επέκταση του ιμπρεσιονισμού)
Αποτελείται από διάφορα ρεύματα, ενώ πλέον οι καλλιτέχνες δίνουν περισσότερο συναίσθημα στα έργα τους και δημιουργούν το προσωπικό τους στυλ. Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος: Βίνσεντ Βαν Γκογκ
*Ανακαλύπτει ένα δικό του τρόπο έκφρασης, ένα είδος εξπρεσιονισμού με τον οποίο καθαρά χρώματα τοποθετούνται στον καμβά με κοφτές, κυματιστές πινελιές.
Πουαντινισμός (Γαλλία)
Ο ζωγράφος Σερά μελετώντας το χρώμα, δημιούργησε ένα είδος ζωγραφικής με το οποίο μικρές κουκίδες καθαρού χρώματος αναμειγνύονται για να δώσουν μια συγκεκριμένη απόχρωση
*Η πρώτη εμφάνιση της έννοιας του πίξελ
Αρ Νουβό (Γαλλία)
Χαρακτηριστικά: Διακοσμητικά στοιχεία, μοτίβα λουλουδιών, αραβικά και γραμμικά ελικοειδή σχήματα
Εξπρεσιονισμός ‘expression’ à έκφραση
Οι ζωγράφοι του εξπρεσιονισμού εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα, εσωτερικές αναζητήσεις και αγωνίες.
Χαρακτηριστικά: Έντονα χρώματα και φόρμες, παραμορφώσεις
*Ρεύμα που κυριαρχεί σήμερα στη ζωγραφική
Κυβισμός (Γαλλία, Παρίσι)
Χαρακτηριστικά: Διαιρέσεις και επανασυνθέσεις αντικειμένων με κοφτές γωνίες και σχήματα, σε πιο αφηρημένες μορφές
Εκπρόσωπος: Πικάσο
Σουρεαλισμός: (Γαλλία, Παρίσι)
Ξεκίνησε ως κίνημα από τον Andre Breton, ενώ στη συνέχεια εξελίχθηκε σε καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα
Χαρακτηριστικά: Πραγματικά στοιχεία συνυπάρχουν με φανταστικές συνθέσεις
Εκπρόσωποι: Σαλβαντόρ Νταλί, Εγγονόπουλος
Μπάουχαους (Γερμανία, Βερολίνο) “bauhaus” à “σπίτι του αρχιτέκτονα”
Επέδρασε στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης (αρχιτεκτονική, βιομηχανικός σχεδιασμός)
Χαρακτηριστικά: Έντονα χρώματα, γεωμετρικές φόρμες
Εκπρόσωποι: Κλέε, Καντίσκι
Ποπ Άρτ (Μ. Βρετανία, Αμερική)
Γνωρίζει άνθηση μαζί με την ποπ μουσική
Θέματα: Από κόμικς και διαφημίσεις, συνοδευόμενα από αυθορμητισμό και ανάλαφρη διάθεση. Εκπρόσωπο: Άντι Γουόρχολ
Και κλείνω με τη σκέψη, πως μέχρι τη στιγμή που διαβάζεις αυτό το άρθρο μπορεί ήδη κάποιο νέο καλλιτεχνικό ρεύμα να έχει γεννηθεί ή ένα ακόμη καλλιτέχνης να αποτυπώνει την αλήθεια του. Γιατί η τέχνη δεν έχει αρχή και τέλος, και αυτή είναι η μαγεία της.
