ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ -ΕΝΟΤΗΤΑ 12

Ο Σίσυφος ήταν θρυλικός για την πονηριά του και τα πανούργα σχέδια που κατέστρωνε σε βάρος θεών και ανθρώπων. Γι’ αυτό καταδικάστηκε να σπρώχνει αιώνια επάνω σε έναν λόφο έναν μεγάλο βράχο, που κυλούσε πάλι χαμηλά κι εκείνος τον έσπρωχνε πάλι από την αρχή (μελανόμορφος αμφορέας, περ. 510-500 πΧ., Staatliche Antikensammlungen, Μόναχο). ΠΗΓΗ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B112/300/2087,7402/

Τα φαινόμενα απατούν A. Κείμενο Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος (βλ. Ενότητα 5), δεινός εκκλησιαστικός ρήτορας, έδωσε με τον βίο του ένα χειροπιαστό παράδειγμα αφοσίωσης στον συνάνθρωπο και έμπρακτης εφαρμογής των κηρυγμάτων του Χριστού. Στους πολυάριθμους και μακροσκελείς λόγους του στηλιτεύει την υποκρισία που κυριαρχούσε στην εποχή του και τονίζει την ανάγκη να απoμακρυνθούν οι πιστοί από τα εφήμερα «αγαθά» και να θεμελιώσουν τη ζωή τους σε ουσιαστικές αξίες. Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος. Μὴ λέγε, μακάριος οὗτος, ὅτι πλουτεῖ, ὀρφανοὺς ἀποδύει, χήρας βιάζεται. Καίτοι οὐ νοσεῖ, ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ, τιμῆς μεγάλης ἀπολαύει καὶ δυναστείας, οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει· ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει, ὅτι καὶ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται. Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρῳ κατεχόμενον, καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἰατρόν, ἀλλὰ τράπεζαν ἔχοντα Συβαριτικήν, μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον, μακαρίζεις τοῦτον, ἢ ταλανίζεις; Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρῳ κατεχόμενον, ἰατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν, λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα, φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα πικροῖς, οὐχὶ τοῦτον πολὺ μᾶλλον ἐκείνου μακαρίζεις; Ὡμολόγηται· ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται· ὁ δὲ νοσεῖ, καὶ ἀπολαύει ἰατρείας. Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία, ἀλλ' ὠφέλιμον αὐτῆς τὸ τέλος. Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐν τῷ παρόντι βίῳ. Ἰωάννης Χρυσόστομος, Περὶ Λαζάρου, ΡG 48.1030-1031 (διασκευή)

Γλωσσικά σχόλια

ἔστωσαν ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν ὁ μακάριος, ἡ μακαρία, τὸ μακάριον ευτυχισμένος (πβ. ν.ε.: μακαριστός, μακαριότητα) ἀποδύω γδύνω (πβ. ν.ε.: αποδυτήρια) βιάζομαι χρησιμοποιώ βία, επιτίθεμαι σε κάποιον καίτοι και πράγματι, και βέβαια εὐδοκιμέω, εὐδοκιμῶ προοδεύω, προκόβω ἀπολαύω + γεν απολαμβάνω (πβ. ν.ε.: απόλαυση, απολαυστικός) ἡ δυναστεία η δύναμη, η εξουσία (πβ. ν.ε.: δυνάστης, καταδυναστεύω) οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει δεν υποφέρει από καμιά ανθρώπινη δυστυχία μάλιστα (υπερθ. βαθμ. επιρρ. μάλα) θρήνει(β΄εν. προστ. ενεστ. ρ. θρηνέω, θρηνῶ) πάρα πολύ να τον θρηνείς ὁ ὕδερος η υδρωπικία, η συσσώρευση υγρού σε κοιλότητες του σώματος ἡ Συβαριτική τράπεζα το βαρυφορτωμένο με εδέσματα τραπέζι μεθύω μεθάω ἐπιτείνω επιδεινώνω (πβ. ν.ε.: επίταση, επιτατικός) μακαρίζω καλοτυχίζω, θεωρώ ευτυχισμένο ταλανίζω θεωρώ δυστυχισμένο (πβ. ν.ε.: ταλαίπωρος, ταλαιπωρία) ἰατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν να απολαμβάνει ιατρικής φροντίδας λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα να παραδίδεται στην πείνα (πβ. ν.ε.: λιμάζω, λιμασμένος ≠ λοιμός = μεταδοτική ασθένεια), να αποφεύγει το φαγητό φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα (μτχ. ενεστ. ρ. προσκαρτερέω, προσκαρτερῶ) πικροῖς να παίρνει με υπομονή (πβ. ν.ε.: καρτερία, εγκαρτέρηση, καρτερικότητα) φάρμακα πικρά μᾶλλον (συγκρ. βαθμ. επιρρ. μάλα) ἐκείνου (β΄ όρος σύγκρισης) πιο πολύ από εκείνον ὡμολόγηται είναι κοινά παραδεκτό ἡ ἰατρεία η θεραπεία (πβ. ν.ε.: γιατρός, γιατρειά) τὸ τέλος ο σκοπός (πβ. τελικές προτάσεις, τελικές μετοχές, εντελέχεια)

Ερμηνευτικά σχόλια τράπεζαν ἔχων Συβαριτικήν: Η Σύβαρις ήταν πόλη της Κάτω Ιταλίας χτισμένη πάνω στον ομώνυμο ποταμό. Οι κάτοικοί της ήταν γνωστοί για τον πλούτο και τη ροπή τους στην πολυτέλεια, τη φιληδονία και την αλαζονεία. Για τον λόγο αυτό το επίθετο «συβαριτικός» έφτασε να προσδιορίζει μεταφορικά καθετί το υπερβολικό και ηδονικό. Ερωτήσεις Ποιον εκφραστικό τρόπο χρησιμοποιεί ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, για να εξηγήσει στους πιστούς γιατί δεν πρέπει να θαυμάζουν όσους ζουν μέσα στην αμαρτία; Ποια στάση ζωής προβάλλει έμμεσα, με το απόσπασμα που μελετήσατε, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος; Πιστεύετε ότι όσα αναφέρει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έχουν εφαρμογή στην εποχή μας; Να τεκμηριώσετε την άποψή σας. Οι θεοί τιμώρησαν τον Τάνταλο για την ασέβεια προς αυτούς καταδικάζοντάς τον σε αιώνια ανικανοποίητη πείνα και δίψα. Άλλοι λένε ότι κρέμασαν επάνω από το κεφάλι του έναν πελώριο βράχο που απειλούσε να τον συντρίψει. Σε αυτό το αγγείο φαίνεται η προσπάθειά του να συγκρατήσει τον βράχο (απουλικός κρατήρας, ύστερος 4ος αι. π.Χ., Staatliche Antikensammlungen, Μόναχο). Δεμένος στον πύρινο τροχό, ο Ιξίων, ο βασιλιάς των Λαπιθών, πληρώνει την αχαριστία του απέναντι στους θεούς. Στο πρόσωπό του φαίνεται η οδύνη από τη φωτιά και τα δαγκώματα των φιδιών που τον τυλίγουν (αμφορέας, περ. 330-320 π.Χ., Staatliche Museen, Βερολίνο). Β1. Λεξιλογικός Πίνακας    τέλος [= σκοπός, τέλος]  [στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο: τέλος]  Αρχαία Ελληνική Αρχαία / Νέα  Ελληνική Νέα  Ελληνική τὸ τελεστήριον [= τόπος ιεροτελεστίας] τελεστικός [= 1. κατάλληλος να κάνει κάτι, 2. κατάλληλος για μύηση] τελευτῶ [= τελειώνω, πεθαίνω] ἡ τελευτή τελῶ [= κάνω, εκτελώ, πραγματοποιώ] ἡ τέλεσις ἡ τελετή ὁ τελεστής [= (α.ε.) 1. αρχηγός, 2. μυσταγωγός, (ν.ε.) όρος των μαθηματικών και της φυσικής] τελικό τέλειος ἡ τελειότης (-τητα) τελειῶ (-ώνω) ἡ τελείωσις (-η) τὸ τελείωμα τελειωτικός [= (α.ε.) αποτελεσματικός (ν.ε.) οριστικός] τελευταῖος τελεσιουργῶ τελεσιουργός δημοτελής ὑπερτελής [= αυτός που ξεχωρίζει] τελεσφορῶ τελεσφόροςὁ τελετάρχης διατελῶ ἀποτελῶἐκτελῶ ἐπιτελῶ συντελῶἀποτελειῶ (-ώνω) ἡ αὐτοτέλειαἡ ἐντέλεια [= η τελειότητα] πολυτελή ςὑποτελής ἀτελής ἡ ἀτέλεια ἡμιτελής εὐτελής τελεσίδικος τελεσίγραφο τελειοποίηση τελειόφοιτος εκτέλεση εκτελεστικό ατελέσφορος ιδιοτελής ιεροτελεστία Ασκήσεις Να εξετάσετε τη διαφορά στη σημασία που παρουσιάζουν οι λέξεις ἀτέλεια και ὑποτελής στην α.ε. και στη ν.ε. Συμβουλευτείτε τα λεξικά σας. Αφού συμβουλευτείτε το λεξικό σας, να γράψετε προτάσεις στη ν.ε. χρησιμοποιώντας τις λέξεις «τελεσφορώ», «αυτοτέλεια» και «υποτελής». Να συμπληρώσετε τα κενά με κατάλληλα ουσιαστικά και επίθετα της α.ε. από τον Λεξιλογικό Πίνακα, ομόρριζα των λέξεων που δίνονται παρακάτω: Α' Β' ἀποτελῶ τὸ ___________ ἐπιτελῶ ἡ ___________ ὁ/ ἡ ___________ τὸ ___________ διατελῶ ὁ/ ἡ ___________ τὸ ___________ ὁ/ ἡ εὐτελής, τὸ εὐτελές ἡ ___________ ὁ/ ἡ ___________, τὸ ___________ ἡ αὐτοτέλεια ὁ/ ἡ πολυτελής, τὸ πολυτελές ἡ ___________ ὁ/ ἡ ___________, τὸ ___________ ἡ ἐντέλεια Β2. Ετυμολογικά Νόθα σύνθετα Νόθα σύνθετα ονομάζονται οι λέξεις που έχουν ως α΄ συνθετικό ακέραιη πτώση ονόματος και όχι απλό θέμα. Ειδικότερα στα νόθα σύνθετα: Το α΄ συνθετικό μένει αμετάβλητο, π.χ. πασίγνωστος (πᾶσι), δορυφόρος (δόρυ). Το β΄ συνθετικό άλλοτε μένει αμετάβλητο, π.χ. πασίγνωστος (γνωστός) και άλλοτε υφίσταται μεταβολές, όπως στις υπόλοιπες κατηγορίες σύνθετων λέξεων, π.χ. δορυφόρος (φέρω). Ασκήσεις Να σχηματίσετε με τα συνθετικά που σας δίνονται νόθα σύνθετα ονόματα και να δηλώσετε, όπου είναι απαραίτητο, τις μεταβολές των β΄ συνθετικών τους: πῦρ + φέρω _______________________ φῶς + φέρω ________________________ νέα + πόλις ἡ ______________________ μέλι + γλῶσσα ________________________ ναῦς (δοτ. πληθ. ναυσί) + πόρος _______________________ Να αναλύσετε τις παρακάτω σύνθετες λέξεις του Λεξιλογικού Πίνακα στα συνθετικά τους μέρη και να σημειώσετε τις μεταβολές των β΄ συνθετικών, όπου χρειάζεται. Θυμηθείτε όσα διδαχθήκατε στη σύνθεση με β΄ συνθετικό λέξη κλιτή. τελεσφόρος __________________________ δημοτελής _________________________ ἀτελής __________________________ ἀποτελῶ _________________________ ἡμιτελής __________________________ ἐπιτέλεσις _________________________ Γ1. Γραμματική 1. Προστακτική ενεστώτα ρ. εἰμὶ και παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων ε.φ. Ο τύπος ἔστωσαν του κειμένου της Ενότητας είναι τύπος προστακτικής ενεστώτα τον ρ. εἰμί. Κλίση προστακτικής ενεστώτα ρ. εἰμί ____ β΄ εν. ἴσθι γ΄ εν. ἔστω ____ β΄ πληθ. ἔστε γ΄ πληθ. ἔστων, ἔστωσαν, ὄντων Η προστακτική του παρακειμένου των βαρύτονων ρημάτων σχηματίζεται τόσο περιφραστικά (πιο εύχρηστος τύπος) από την ενεργητική μετοχή παρακειμένου του ρήματος και την προστακτική ενεστώτα του ρ. εἰμί, π.χ. λελυκώς, -υῖα, -ὸς ἴσθι, όσο και μονολεκτικά (σπάνια), π.χ. λέλυκε, λελυκέτω κτλ. Να κλίνετε την προστακτική παρακειμένου του ρ. κελεύω: Κλίση προστακτικής παρακειμένου βαρύτονων ρημάτων ε.φ. κεκελευκώς, - υῖα, -ὸς ___________________ ____________________ ___________________ κεκελευκότες, - υῖαι, -ότα ___________________ ____________________ ___________________ 2. Ανώμαλα επίθετα α. πολύς, πολλή, πολύ Στον πίνακα κλίσης του επιθέτου να συμπληρώσετε και να τονίσετε τους τύπους του θηλυκού γένους (που κλίνεται κατά τα πρωτόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά σε -η) και τους τύπους πληθυντικού αριθμού του αρσενικού και του ουδετέρου (που κλίνονται κατά τα δευτερόκλιτα αρσενικά και ουδέτερα ουσιαστικά, αντίστοιχα): ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός αρσενικό θηλυκό ουδέτερο αρσενικό θηλυκό ουδέτερο ονομ. πολύς πολλ … πολύ πολλ … πολλ … πολλ … γεν. πολλοῦ πολλ … πολλοῦ πολλ … πολλ … πολλ … δοτ. πολλῷ πολλ … πολλῷ πολλ … πολλ … πολλ … αιτ. πολύν πολλ … πολύ πολλ … πολλ … πολλ … κλητ. πολύ πολλ … πολύ πολλ … πολλ … πολλ … Παρατήρηση Με -λ- γράφονται οι τύποι που η κατάληξή τους περιέχει -υ-. Με -λλ- γράφονται οι υπόλοιποι τύποι (παρατήρηση χρήσιμη και για τη ν.ε.). β. μέγας, μεγάλη, μέγα Στον πίνακα κλίσης του επιθέτου να συμπληρώσετε και να τονίσετε τους τύπους του θηλυκού γένους (που κλίνεται κατά τα πρωτόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά σε -η και τους τύπους πληθυντικού αριθμού του αρσενικού και του ουδετέρου (που κλίνονται κατά τα δευτερόκλιτα αρσενικά και ουδέτερα, ουσιαστικά, αντίστοιχα): ενικός αριθμός πληθυντικός αριθμός αρσενικό θηλυκό ουδέτερο αρσενικό θηλυκό ουδέτερο ονομ. μέγας μεγαλ… μέγα μεγαλ… μεγαλ… μεγαλ… γεν. μεγάλου μεγαλ… μεγάλου μεγαλ… μεγαλ… μεγαλ… δοτ. μεγάλῳ μεγαλ… μεγάλῳ μεγαλ… μεγαλ… μεγαλ… αιτ. μέγαν μεγαλ… μέγα μεγαλ… μεγαλ… μεγαλ… κλητ. μέγα/ μεγάλε μεγαλ… μέγα μεγαλ… μεγαλ… μεγαλ… Ασκήσεις Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους της προστακτικής ενεστώτα του ρ. εἰμί: α. Γενναῖοι ὑμεῖς ___________. β. Εὐτυχὴς ___________ ὅστις φίλους ἔχει. γ. Ὦ νεανία, ___________ φιλαλήθης. δ. ___________, ὦ νέοι, πολυμαθεῖς.  Να γράψετε τους παρακάτω τύπους στην προστακτική παρακειμένου διατηρώντας το ίδιο πρόσωπο (η μετοχή να τεθεί στο αρσενικό γένος):  κεκώλυκας ________________________________________ πεφεύγατε ________________________________________ παρεσκεύακε ________________________________________ ἐπεψήφικε ________________________________________ Να γράψετε τους τύπους προστακτικής ενεστώτα και παρακειμένου που ζητούνται: οὗτοι (δανείζω) ______________________ ______________________ σὺ (θεραπεύω) ______________________ ______________________ οὗτος (γράφω) ______________________ ______________________ Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:α. β΄ εν. προστ. παρακ. ρ. δουλεύω. β. γ΄ πληθ. προστ. παρακ. ρ. πιστεύω. γ. β΄ εν. προστ. αορ. ρ. ἑρμηνεύω. δ. β΄ εν. προστ. παρακ. ρ. ἀκούω. ε. γ΄ εν. προστ. παρακ. ρ. παρασκευάζω. στ. β΄ πληθ. προστ. ενεστ. ρ. κρύπτω. Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους κατάλληλους τύπους των επιθέτων πολύς, πολλή, πολὺκαι μέγας, μεγάλη, μέγα: α. Τὰ δὲ βιβλία αὐτοῦ π________ καταγέλωτος γέμει. β. Οὐ βασιλέα μ________ αὐτὸν προσαγορεύομεν ὥσπερ αἰχμάλωτοι; γ. Τὰ τείχη κατέσκαπτον π________ προθυμία, νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἐλλάδι ἄρχειν τῆς ελευθερίας. δ. Οὐκ ἔστιν μ________ καὶ νεανικὸν φρόνημα λαβεῖν μικρὰ και φαῦλα πράττοντας. ε. Τὰ κάλλιστα καὶ πολυτελέστατα τῶν Μακεδονικῶν ὅπλων ἐπέμπετο π________ ἁμάξαις. στ. Ἐμβάλλουσιν (= εισβάλλουν) εἰς τὴν Ἀττικήν στρατῷ μ ________ Λακεδαιμόνιοι μετὰ τῶν συμμάχων.  Ενότητα 12η  Τα φαινόμενα απατούν ΠΗΓΗ http://eu-mathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/12.pdf  Ἔστωσαν δύο ἁμαρτωλοί, ὁ μὲν κολαζόμενος, ὁ δὲ μὴ κολαζόμενος. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν δύο αμαρτωλοί, ο ένας τιμωρείται, ενώ ο άλλος όχι. Μὴ λέγε, μακάριος οὗτος, ὅτι πλουτεῖ, ὀρφανοὺς ἀποδύει, χήρας βιάζεται. Να μη λες ότι αυτός είναι ευτυχισμένος, επειδή πλουτίζει, γδύνει τους ορφανούς και επιτίθεται στις χήρες. Καίτοι οὐ νοσεῖ, ἀλλ’ ἁρπάζων εὐδοκιμεῖ, Αν και δεν αρρωσταίνει, αλλά προοδεύει αρπάζοντας, τιμῆς μεγάλης ἀπολαύει καὶ δυναστείας, απολαμβάνει μεγάλης τιμής και εξουσίας οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν ὑπομένει· και δεν υποφέρει από καμιά ανθρώπινη δυστυχία· ἀλλὰ τοῦτον μάλιστα θρήνει, αυτόν αντίθετα να τον θρηνείς παρά πολύ, ὅτι καὶ νοσεῖ καὶ οὐ θεραπεύεται. διότι και νοσεί και δε θεραπεύεται. Ἐὰν ἴδῃς τινὰ ὑδέρω κατεχόμενον, Αν δεις κάποιος να υποφέρει από υδρωπικία, καὶ μὴ τρέχοντα πρὸς τὸν ἰατρόν, και να μην πηγαίνει στο γιατρό, ἀλλὰ τράπεζαν ἔχοντα Συβαριτικήν, αλλά να έχει τραπέζι βαρυφορτωμένο με εδέσματα, μεθύοντα καὶ ἐπιτείνοντα τὴν νόσον, να μεθάει και να χειροτερεύει την ασθένεια, μακαρίζεις τοῦτον, ἢ ταλανίζεις; αυτόν τον θεωρείς ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο; Ἐὰν δὲ ἕτερον ἴδῃς ὑδέρω κατεχόμενον, Κι αν δεις κάποιον άλλον που να υποφέρει από υδρωπικία, ἰατρικῶν ἀπολαύοντα χειρῶν, να απολαμβάνει ιατρικής φροντίδας, λιμῷ ἑαυτὸν ἐκδιδόντα, να παραδίδεται στην πείνα, φαρμάκοις προσκαρτεροῦντα πικροῖς, να παίρνει με υπομονή πικρά φάρμακα, οὐχὶ τοῦτον πολὺ μᾶλλον ἐκείνου μακαρίζεις; αυτόν δεν τον θεωρείς πολύ περισσότερο ευτυχισμένο από εκείνον; Ὡμολόγηται· Είναι κοινά παραδεκτό· ὁ μὲν γὰρ νοσεῖ, καὶ οὐ θεραπεύεται· ο ένας νοσεί και δε θεραπεύεται· ὁ δὲ νοσεῖ, καὶ ἀπολαύει ἰατρείας. ο άλλος νοσεί και απολαμβάνει θεραπείας. Ἐπίπονος μὲν ἡ ἰατρεία, ἀλλ’ ὠφέλιμον αὐτῆς τὸ τέλος. Επίπονη βέβαια η θεραπεία, αλλά είναι ωφέλιμος ο σκοπός της. Οὕτως ἐστὶ καὶ ἐν τῷ παρόντι βίῳ. Το ίδιο συμβαίνει και με την παρούσα ζωή.  Ἰωάννης Χρυσόστομος, Περὶ Λαζάρου, PG 48.1030-1031 (διασκευὴ)  Νοηματική απόδοση κειμένου Στο κείμενο αυτό ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει δύο αμαρτωλούς· ο ένας από αυτούς τιμωρείται και ο άλλος μένει ατιμώρητος. Να μην σκεφτεί κανείς και πει ότι αυτός είναι ευτυχισμένος, επειδή είναι πλούσιος και γδύνει τους ορφανούς και βιάζει τις χήρες. Αυτός βέβαια δεν είναι άρρωστος. Αντίθετα προοδεύει με το να αρπάζει σε βάρος άλλων ό,τι βρει· ακόμα οι άνθρωποι τον τιμούν πολύ. Έχει επίσης μεγάλη δύναμη και δεν το βασανίζει καμιά ανθρώπινη δυστυχία. Όμως αυτόν τον άνθρωπο πρέπει να θρηνεί κανείς, γιατί αυτός είναι ο πραγματικά άρρωστος και δεν μπορεί ποτέ να θεραπευτεί. Συνεχίζοντας ο I. ο Χρυσόστομος λέει ότι είναι δυστυχισμένος και όχι ευτυχισμένος αυτός που δεν πηγαίνει στο γιατρό για να θεραπευτεί, όταν πάσχει από υδρωπικία, αλλά αντίθετα τρώει κάθε είδος φαγητό σε μεγάλες ποσότητες και μεθάει επιδεινώνοντας έτσι την αρρώστια του. Όμως ένας άλλος είναι πιο ευτυχισμένος πάσχοντας από την ίδια αρρώστια· πηγαίνει στο γιατρό για να το φροντίσει, τρώει πάρα πολύ λίγο και παίρνει τα πικρά φάρμακα με υπομονή. Ο ένας είναι άρρωστος και δε θεραπεύεται και ο άλλος είναι άρρωστος, αλλά ακολουθεί θεραπεία. Η θεραπεία βέβαια αυτή είναι πολύ κοπιαστική, αλλά είναι και πολύ ωφέλιμη. Γραμματική 1. Να διαγράψετε τον τύπο της Προστακτικής που είναι λάθος:  λυσόντων – λυόντων σπεύσετε – σπεύσατε ἑρμήνευσον - ἑρμηνεῦσον ἄρξατε - ἄρξετε βραβευόντωσαν – βραβευέτωσαν φλέγετε – φλέγατε ἱδρυκὼς ἔστε - ἱδρυκότες ἔστε παιδευσέτω – παιδευσάτω κεκρυφυῖα ἴσθι – κεκρυφυῖαι ἴσθι φυλαξέτωσαν – φυλαξάτωσαν τρεψάτο – τραψάτω ληξέτω – ληξάτω χάραττε – χάραξε νόμισε – νόμιζε ἴσθι - ἔσθε γεγραφὼς ἴσθω – γεγραφὼς ἔστω 2. Να γράψετε το ίδιο πρόσωπο του ίδιου χρόνου στην προστακτική:  ἤκουσας λούουσι ἀνεγράψατε ἀναβλέπεις διαλύετε κεκρύφασι διαπεφύλαχε διεβούλευσαν διδάσκεις κατακαίει Απαντήσεις στις ερωτήσεις κατανόησης του σχολικού βιβλίου 1. Ποιον εκφραστικό τρόπο χρησιμοποιεί ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, για να εξηγήσει στους πιστούς γιατί δεν πρέπει να θαυμάζουν όσους ζουν μέσα στην αμαρτία; Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος χρηοιμοποιεί αλληγορία και ρητορικά ερωτήματα, για να γίνουν κατανοητά από όλους τους πιστούς τα λεγόμενά του. Στα λόγια του η ασθένεια ουμβολίζει την αμαρτωλή ζωή, η πικρία των φαρμάκων συμβολίζει την πικρία των βασάνων της ζωής, ο γιατρός συμβολίζει το Θεό και η θεραπεία συμβολίζει τη σωτηρία που μας προσφέρει ο Θεός. Ο λόγος του Ιωάννη του Χρυσόστομου θυμίζει τον αλληγορικό λόγο, που χρησιμοποιούοε και ο Χριστός στις παραβολές του. Τα ρητορικά ερωτήματα τονίζουν ότι αυτά που λέει ο ομιλητής είναι λογικά και κοινώς αποδεκτά.  2. Ποια στάση ζωής προβάλλει έμμεσα, με το απόσπασμα που μελετήσατε, ο Ιωάννης  ο Χρυσόστομος; Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος προτείνει να μη ζηλεύουμε αυτούς που ζουν αμαρτωλή ζωή, γιατί στην πραγματικότητα υποφέρουν και δεν αναζητούν τη θεραπεία τους. Αντίθετα, πρέπει να ζούμε ενάρετα, να υπομένουμε τα βάσανα της ζωής και να τα δεχόμαστε σαν πικρό φάρμακο, που θα δώσει την ψυχή μας. Πρέπει να αναζητούμε την επαφή μας με το Θεό, γιατί εκείνος θα μας θεραπεύσει και θα μας λυτρώσει. 3. Πιστεύετε ότι όσα αναφέρει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έχουν εφαρμογή στην εποχή μας;  Να τεκμηριώσετε την άποψή σας. Τα λόγια του Ιωάννη του Χρυσοστόμου αποδεικνύονται διαχρονικά. Στην εποχή μας συναντάμε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων, που ζηλεύουν τη φανταχτερή ζωή συνανθρώπων τους, χωρίς να γνωρίζουν πόσο κενή είναι στην πραγματικότητα και πόσο αυτοί υποφέρουν από τη μοναξιά. Η ζωή, που προβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, επηρεάζει πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι επιδιώκουν να την ακολουθήσουν ξεχνώντας τη βαθύτερη ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι, απομακρύνονται από τις ουσιώδεις ανθρώπινες αξίες.