Γλωσσικά σχόλια
| Τύχης βουλήμασι | σύμφωνα με τις επιθυμίες της τύχης | |
| θεῶν βουλεύμασι | σύμφωνα με τα σχέδια των θεών | |
| Ἀνάγκης ψηφίσμασιν | σύμφωνα με τις αποφάσεις του πεπρωμένου | |
| βίᾳ ἁρπασθεῖσα ἔπραξεν ἃ ἔπραξεν | επειδή αρπάχθηκε με τη βία έκανε ό,τι έκανε | |
| λόγοις πεισθεῖσα | επειδή πείστηκε με τα λόγια | |
| ἔρωτι ἁλοῦσα (μτχ. αορ. β΄ρ. ἁλίσκομαι) | επειδή κυριεύτηκε από έρωτα | |
| ἄξιος αἰτιᾶσθαι ὁ αἰτιώμενος | αξίζει να κατηγορείται ο ένοχος | |
| θεοῦ γὰρ προθυμίαν | γιατί τη θεϊκή θέληση | |
| ἀνθρωπίνῃ προμηθίᾳ | με την ανθρώπινη πρόνοια, περίσκεψη | |
| θεῷ τὴν αἰτίαν ἀναθετέον (ρημ. επίθ. ρ. ἀνατίθεμαι) | πρέπει να αποδοθεί η κατηγορία σε κάποιον θεό | |
| τὴν Ἑλένην τῆς δυσκλείας ἀπολυτέον | πρέπει να απαλλαγεί η Ελένη από την κακή φήμη, τη δυσφήμηση |
Ερωτήσεις
- Ποιες εκδοχές σχετικά με τον μύθο της Ελένης προσφέρουν τα παραπάνω αποσπάσματα;
- Ποια κοινά στοιχεία συνδέουν τα παραπάνω αποσπάσματα με το κείμενο της Ενότητας;
- Γνωρίζετε άλλα έργα βασισμένα στον μύθο της ωραίας Ελένης;
Γλωσσικά σχόλια
| πρῶτον | κατ’ αρχάς, πρώτα απ’ όλα | |
| ἀντὶ μικροῦ χρόνου | αντί για τον σύντομο χρόνο (του βίου) | |
| πολὺν καὶ τὸν ἅπαντ’ εὔκλειαν ἀγήρω καταλείπουσιν | αφήνουν στην αιωνιότητα αγέραστη δόξα | |
| ἐν ᾗ | μέσα στην οποία | |
| τραφήσονται | θα ανατραφούν | |
| περίβλεπτοι γηροτροφήσονται (οριστ. μέλλ. ρ. γηροτροφέομαι, γηροτροφοῦμαι) | θα γηροκομηθούν απολαμβάνοντας τον γενικό θαυμασμό | |
| παραψυχὴν τῷ πένθει | παρηγοριά στο πένθος | |
| εὔκλειαν | καλή φήμη, δόξα | |
| νόσων ἀπαθεῖς τὰ σώματα | απρόσβλητοι σωματικά από αρρώστιες | |
| λυπῶν ἄπειροι τὰς ψυχάς | αλώβητοι ψυχικά από λύπες | |
| ἃς ἐπὶ τοῖς συμβεβηκόσιν (δοτ. πληθ. ουδ. γέν. μτχ. παρακ. ρ.συμβαίνω) οἱ ζῶντες ἔχουσιν | πράγματα τα οποία αντιμετωπίζουν σε διάφορες περιστάσεις οι ζωντανοί | |
| τῶν νομιζομένων τυγχάνουσιν | απολαμβάνουν τις καθιερωμένες τιμές | |
| πᾶσαν ὅσην Ἑλλάδα χρὴ προσειπεῖν (απαρ. αορ. β΄ ρ. προσαγορεύω) | ολόκληρη η Ελλάδα πρέπει να πούμε | |
| συμπεπένθηκεν (οριστ. παρακ. ρ. συμπενθέω, συμπενθῶ) δὲ καὶ τῆς οἰκουμένης τὸ πλεῖστον μέρος | στο πένθος γι’ αυτούς έχει συμμετάσχει και το μεγαλύτερο μέρος της οικουμένης |
Ερωτήσεις
- Σύμφωνα με το παραπάνω παράλληλο κείμενο, ποιο κέρδος αποκομίζουν οι πεσόντες στο πεδίο της μάχης;
- Τόσο το παραπάνω απόσπασμα όσο και το κείμενο της Ενότητας ανήκουν σε επιτάφιους λόγους. Ποιες θεματικές και υφολογικές ομοιότητες εντοπίζετε ανάμεσα στα δύο αποσπάσματα;
Γλωσσικά σχόλια
| οἶμαι, οἴομαι | νομίζω, θεωρώ | |
| τοὺς μέν... μὴ ἱκανὰ ἔχοντας εἰς ἃ δεῖ τελεῖν πένητας (ενν. καλῶ) | αυτούς που δεν έχουν αρκετά, ώστε να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους τους αποκαλώ φτωχούς | |
| πλείω τῶν ἱκανῶν | περισσότερα από όσα αρκούν | |
| καταμεμάθηκας (οριστ. παρακ. ρ. καταμανθάνω) οὖν | έχεις εξετάσει λοιπόν | |
| ἐνίοις (αορ. επιμερ. αντων. ἔνιοι, ἔνιαι, ἔνια) μὲν πάνυ ὀλίγα ἔχουσιν (δοτ. πληθ. αρσ. γέν. μτχ. ενεστ.) | σε μερικούς, ενώ έχουν πολύ λίγα | |
| ἀλλὰ καὶ περιποιοῦνται ἀπ’ αὐτῶν | αλλά κάνουν και αποταμίευση από αυτά | |
| ἐνίοις δὲ πάνυ πολλά (ενν. ἔχουσιν) | ενώ σε μερικούς που έχουν πάρα πολλά | |
| νὴ Δί’ | μα τον Δία | |
| ἀναμιμνῄσκεις | υπενθυμίζεις | |
| δι’ ἔνδειαν | από ανάγκη, από έλλειψη |
Ερωτήσεις
- Πώς θα ήταν δυνατό να οριστούν ο πλούσιος και ο φτωχός με βάση το περιεχόμενο του παράλληλου κειμένου;
- Σε ποια από τις κατηγορίες ανθρώπων του παραπάνω αποσπάσματος εμπίπτει ο Ιέρων, όπως παρουσιάζεται στο κείμενο της Ενότητας
- Να αιτιολογήσετε την άποψή σας.
Γλωσσικά σχόλια
| ἡ ἰδέα | η μορφή, το είδος | |
| πᾶσα ἰδέα κατέστη θανάτου | διαπράχθηκαν κάθε είδους φόνοι | |
| φιλεῖ (= εἴωθε) | συνηθίζεται | |
| οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι | όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιστάσεις | |
| οὐδὲν ὅ τι οὐ ξυνέβη καὶ ἔτι περαιτέρω | δεν υπάρχει τίποτε που να μη συνέβη (στην Κέρκυρα) και ακόμη περισσότερα (χειρότερα) | |
| ἀπεσπῶντο (οριστ. παρατ. ρ. ἀποσπάομαι, ἀποσπῶμαι) | απομακρύνονταν βίαια | |
| πρὸς αὐτοῖς | κοντά σε αυτά (τα ιερά, τους ναούς) | |
| περιοικοδομηθέντες (μτχ. παθ. αορ. α΄ ρ. περιοικοδομέομαι, περιοικοδομοῦμαι) | αφού χτίστηκαν |
Γλωσσικά σχόλια
| καὶ ἀγαθοῖς πράγμασιν | και σε περίοδο ευημερίας | |
| ἀμείνους τὰς γνώμας ἔχουσι | είναι πιο ήρεμοι, έχουν ηπιότερες απόψεις | |
| διὰ τὸ μὴ ἐς ἀκουσίους ἀνάγκας πίπτειν | επειδή δεν τους πιέζουν φοβερές ανάγκες | |
| ὑφελών (μτχ. αορ. β΄ ρ. ὑφαιρέω, ὑφαιρῶ) τὴν εὐπορίαν τοῦ καθ’ ἡμέραν | επειδή αφαιρεί την καθημερινή ευπορία (τις ευκολίες της καθημερινής ζωής) | |
| τὰς ὀργὰς τῶν πολλῶν ὁμοιοῖ (γ’ εν. ευκτ. ενεστ. ρ. ὁμοιόω, ὁμοιῶ) | εξομοιώνει/προσαρμόζει την ψυχική διάθεση των ανθρώπων | |
| πρὸς τὰ παρόντα | με την/στην πολεμική κατάσταση που επικρατεί εκείνη τη στιγμή |
Ερωτήσεις
- Να συγκρίνετε τα αγαθά της ειρήνης όπως παρουσιάζονται τόσο στο πρώτο παράλληλο κείμενο όσο και στο κείμενο της Ενότητας. Ποιους τομείς της ζωής προβάλλει ιδιαίτερα το απόσπασμα από τον Βακχυλίδη;
- Με ποιον τρόπο και για ποιον λόγο μεταβάλλεται η ανθρώπινη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του πολέμου, σύμφωνα με το τρίτο παράλληλο κείμενο;
- Αντλώντας στοιχεία από το δεύτερο παράλληλο κείμενο, να αναφέρετε σε ποιες ακρότητες οδήγησε ο εμφύλιος σπαραγμός τους Κερκυραίους. Γνωρίζετε από την Ιστορία εμφύλιους πολέμους που έπληξαν την Ελλάδα;
Γλωσσικά σχόλια
| ἀλλότρια | ξένα | |
| τὸν φαρμακέα | τον φαρμακοτρίφτη | |
| προκατακλίνεσθαί μου | να κάτσει πριν από μένα σε καλύτερη θέση | |
| ὦ ἐμβρόντητε | κεραυνόπληκτε, ηλίθιε | |
| ἃ μὴ θέμις ποιοῦντα | επειδή έκανες πράγματα που δεν έπρεπε (ο Ηρακλής θεράπευε τους ανθρώπους και δεν τους άφηνε να πεθάνουν) | |
| κατ’ ἔλεον | από οίκτο | |
| ἐπιλέλησαι (οριστ. παρακ. ρ. ἐπιλανθάνομαι) | έχει διαφύγει της μνήμης σου, έχεις ξεχάσει | |
| ὀνειδίζεις | κοροϊδεύεις | |
| οὔκουν | όχι βέβαια | |
| πεπόνηκα (οριστ. παρακ. ρ. πονέω, πονῶ) | έχω κοπιάσει | |
| ἐκκαθαίρων τὸν βίον | καθαρίζοντας τον κόσμο | |
| ῥιζοτόμος | αυτός που κόβει ρίζες (για ιατρική χρήση ή για μαγικούς σκοπούς) | |
| ἐπιθέσει (δοτ.) | με την τοποθέτηση, εξαιτίας της εφαρμογής |
Ερωτήσεις
- Ποιες αδυναμίες των θεών επισημαίνονται στο πρώτο παράλληλο κείμενο και ποιες συνέπειες έχουν αυτές για τους ίδιους και τους θνητούς;
- Στο κείμενο της Ενότητας συζητούν οι θεοί. Στο πρώτο από τα παράλληλα κείμενα παρουσιάζεται η άποψη ενός θνητού, ο οποίος τελικά αποδεικνύεται ότι είναι γιος του Απόλλωνα. Πώς φαντάζεστε εσείς τους θεούς σύμφωνα με τα δεδομένα που προκύπτουν από τα δύο αυτά κείμενα;
- Για ποιον λόγο μαλώνει ο Ηρακλής με τον Ασκληπιό στο δεύτερο παράλληλο κείμενο και ποιους χαρακτηρισμούς απευθύνει ο ένας στον άλλον;
- Ποια κοινά θεματικά και υφολογικά στοιχεία παρατηρείτε στο δεύτερο παράλληλο κείμενο και στο κείμενο της Ενότητας;
- Αξιοποιώντας τις γνώσεις σας από τα ομηρικά έπη να εξηγήσετε σύντομα τον όρο «ανθρωπομορφισμός των θεών».
