ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ,Ζητείται ελπίς,λογοτεχνια γ γυμνασίου

πηγή εικονων:Αντικλείδι , https://antikleidi.com/ Συναφές:  Κική Δημουλά περί μυαλού και ελπίδος   Απιθώνει στους ώμους μας επικίνδυνο, δυσκολοεκτέλεστο χρέος.  Εὐάγγελος Λεμπέσης – Ἡ Τεράστια Κοινωνικὴ Σημασία τῶν Βλακῶν ἐν τῷ Συγχρόνῳ Βίῳ  Ιδέ ο δάσκαλος – Απόσπασμα από «Τα Ελληνικά» του Δημήτρη Λιαντίνη  Οι αδιάφοροι, του Αντόνιο Γκράμσι ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ   Ζητείται ελπίς http://ebooks.edu.gr/modulesebshophp/DSGYM-C113/351/2369,9044/ Το διήγημα ανήκει στην ομώνυμη συλλογή διηγημάτων, που εκδόθηκε το 1954 και έκτοτε γνώρισε μεγάλη επιτυχία και αγαπήθηκε από το αναγνωστι κό κοινό. Στο διήγημα αυτό, όπως και σε όλο το έργο του Σαμαράκη, διακρίνου με το λιτό ύφος και τη γοργή αφήγηση, το συνδυασμό κοινωνικού προβληματι σμού και ψυχολογικής παρατήρησης μέσα σε μια ατμόσφαιρα ιδεολογικής κρίσης και υπαρξιακού άγχους, που χαρακτηρίζει τη μεταπολεμική εποχή. Όταν μπήκε στο καφενείο, κείνο το απόγευμα, ήτανε νωρίς ακόμα. Κάθισε σ' 7ένα τραπέζι, πίσω από το μεγάλο τζάμι που έβλεπε στη λεωφόρο. Παράγγειλε κα φέ. Σε άλλα τραπέζια, παίζανε χαρτιά ή συζητούσανε. Ήρθε ο καφές. Άναψε τσιγάρο, ήπιε δυο γουλιές, κι άνοιξε την απογευματινή ε φημερίδα. Καινούριες μάχες είχαν αρχίσει στην Ινδοκίνα. «Αι απώλειαι εκατέρωθεν υ πήρξαν βαρύταται», έλεγε το τηλεγράφημα. Ένα ακόμα ιαπωνικό αλιευτικό που γύρισε με ραδιενέργεια. «Η σκιά του νέου παγκοσμίου πολέμου απλούται εις τον κόσμον μας», ήταν  ο τίτλος μιας άλλης είδησης. Ύστερα διάβασε άλλα πράγματα: το έλλειμμα του προϋπολογισμού, προαγωγές  εκπαιδευτικών, μια απαγωγή, ένα βιασμό, τρεις αυτοκτονίες. Oι δυο, για οι κονομικούς λόγους. Δυο νέοι, 30 και 32 χρονώ. O πρώτος άνοιξε το γκάζι, ο  δεύτερος χτυπήθηκε με πιστόλι. Αλλού είδε κριτική για ένα ρεσιτάλ πιάνου, έπειτα κάτι για τη μόδα, τέλος την «Κοσμική Κίνηση»: «Κοκταίηλ* προχθές παρά τω κυρίω και τη κυρία Μ. Τ. Χά ρμα ευμορφιάς και κομψότητος η κυρία Β.Χ. με φόρεμα κομψότατο εμπριμέ και τοκ* πολύ σικ*. Ελεγκάντικη* εμφάνισις η δεσποινίς O. Ν.». Άναψε κι άλλο τσιγάρο. Έριξε μια ματιά στις «Μικρές Αγγελίες»: ΠΩΛΕΙΤΑΙ νεόδμητος μονοκατοικία, κατασκευή αρίστη, εκ 4 δωματίων, χολ,  κουζίνας, λουτρού πλήρους, W. C. Γιάννης Τσαρούχης, Ελπίς ΕΝOΙΚΙΑΖΕΤΑΙ εις σοβαρόν κύριον δωμάτιον εις β΄ όροφον, ευάερον, ευή λιον… ΖΗΤΕΙΤΑΙ πιάνο προς αγοράν… Σκέψεις γυρίζανε στο νου του. Από τότε που τέλειωσε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, η σκιά του τρίτου δεν είχε πάψει να βαραίνει πάνω στον κόσμο μας. Και στο μεταξύ, το αίμα χυ νότανε, στην Κορέα χτες, στην Ινδοκίνα σήμερα, αύριο… Πέρασε το χέρι του στα μαλλιά του. Σκούπισε τον ιδρώτα στο μέτωπό του· εί χε ιδρώσει, κι όμως δεν έκανε ζέστη. O πόλεμος, η βόμβα υδρογόνου, οι αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, η «Κοσμική Κίνησις»… Το πανόραμα της ζωής! Δεν είχε αλλάξει διόλου προς το καλύτερο η ζωή μας ύστερ' από τον πόλε μο. Όλα είναι τα ίδια σαν και πριν. Κι όμως είχε ελπίσει κι αυτός, όπως είχαν ελπίσει εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλη τη γη, πως ύστερ' από τον πόλεμο, ύ στερ' από τόσο αίμα που χύθηκε, κάτι θ' άλλαζε. Πως θα 'ρχόταν η ειρήνη, πως ο εφιάλτης του πολέμου δε θα ίσκιωνε πια τη γη μας, πως δε θα γίνο νταν τώρα αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, πως… Σουρούπωνε. Μερικά φώτα είχαν ανάψει κιόλας στα μαγαζιά αντίκρυ. Στο  καφενείο δεν είχανε ανάψει ακόμα τα φώτα. Του άρεσε έτσι το ημίφως. Σκέφτηκε τη σύγχυση που επικρατεί στον κόσμο μας σήμερα. Σύγχυση στον τομέα των ιδεών, σύγχυση στον κοινωνικό τομέα, σύγχυση… Δεν έφταιγε η εφημερίδα που έκανε τώρα αυτές τις σκέψεις. Τα σκεφτό τανε όλα αυτά τον τελευταίο καιρό, πότε με λιγότερη, πότε με περισσότερη ένταση. Σκεφτότανε το σκοτεινό πρόσωπο της ζωής. Την ειρήνη, τη βαθιά τούτη λαχτάρα, που κρέμεται από μια κλωστή. Σκεφτότανε τη φτώ χεια, την αθλιότητα. Σκεφτότανε το φόβο που έχει μπει στις καρδιές. Στον καθρέφτη, δίπλα του, είδε το πρόσωπό του. Ένα πολύ συνηθισμένο πρόσωπο. Τίποτα δε μαρτυρούσε την ταραχή που είχε μέσα του. Είχε πολεμήσει κι αυτός στον τελευταίο πόλεμο. Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτα νε πια χωρίς ελπίδα. Ναι, δε φοβότανε να το ομολογήσει στον εαυτό του πως ή τανε χωρίς ελπίδα. Μια σειρά από διαψεύσεις ελπίδων ήταν η ζωή του. Είχε ελπίσει τότε… Είχε ελ πί σει ύστερα… Κάποτε, πριν από χρόνια, είχε ελπίσει στον κομμουνισμό. Μα είχε διαψευ σθεί κι εκεί. Τώρα δεν είχε ελπίδα σε καμιά ιδεολογία! Ζήτησε ένα ποτήρι νερό ακόμα. Αυτή η διάψευση από τις λογής λογής ιδεο λογίες ήτανε βέβαια γενικό φαινόμενο. Και παραπάνω από τη διάψευση, η κού ραση, η αδιαφορία, που οι πιο πολλοί, η μεγάλη πλειοψηφία νιώθει μπρο στά στις διάφορες ιδεολογίες. Κοίταζε τα τρόλεϊ που περνάγανε ολοένα στη λεωφόρο, το πλήθος… Μπροστά  του, η εφημερίδα ανοιχτή. Όλα αυτά που είχε δει και πρωτύτερα: η σκιά του καινούριου πολέμου, η Ινδοκίνα, οι δυο αυτοκτονίες για οικονο μικούς λόγους, η «Κοσμική Κίνησις»… – Τσιγάρα! ένας πλανόδιος μπήκε. Πήρε ένα πακέτο. Στις έξι σελίδες της εφημερίδας: η ζωή. Κι αυτός ήτανε τώρα ένας άνθρωπος  που δεν έχει ελπίδα. Θυμήθηκε, πριν από χρόνια, ήτανε παιδί ακόμα, είχε αρρωστήσει βαριά μια θεί α του, ξαδέρφη της μητέρας του. Την είχανε σπίτι τους. Ήρθε ο γιατρός· βγαίνοντας από το δωμάτιο της άρρωστης, είπε με επίσημο ύφος: – Δεν υπάρχει πλέον ελπίς! Έτσι κι αυτός τώρα, είχε φτάσει στο σημείο να λέει: – Δεν υπάρχει πλέον ελπίς! Του φάνηκε φοβερό που ήτανε χωρίς ελπίδα. Είχε την αίσθηση πως οι άλ λοι στο καφενείο τον κοιτάζανε κι άλλοι από το δρόμο σκέφτονταν και ψιθυρί ζανε μεταξύ τους: «Αυτός εκεί δεν έχει ελπίδα!» Σαν να ήταν έγκλημα αυ τό. Σαν να είχε ένα σημάδι πάνω του που το μαρτυρούσε. Σαν να ήτανε γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους. Σκέφτηκε τα διηγήματα που είχε γράψει, δίνοντας έτσι μια διέξοδο στην α γωνία του. Άγγιζε θέματα του καιρού μας: τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχί α… Ωστόσο, δεν το αποφάσιζε να τα εκδώσει. Φοβότανε! Φοβότανε την ετικέ τα  που θα του δίνανε σίγουρα οι μεν και οι δε. Όχι, έπρεπε να τα βγάλει. Στο  διάολο η ετικέτα! Αυτός ήταν ένας άνθρωπος, τίποτε άλλο. Oύτε αριστερός  ούτε δεξιός. Ένας άνθρωπος που είχε ελπίσει άλλοτε, και τώρα δεν έχει ελπί δα, και που νιώθει χρέος του να το πει αυτό. Βέβαια, άλλοι θα 'χουν ελπίδα, σκέ φτηκε. Δεν μπορεί παρά να 'χουν. Ξανάριξε μια ματιά στην εφημερίδα: η Ινδοκίνα, η «Κοσμική Κίνησις», το ρεσι τάλ πιάνου, οι δυο αυτοκτονίες για οικονομικούς λογους, οι «Μικρές Αγγελίες» … Κώστας Τσόκλης, Είμαστε όλοι υπεύθυνοι ΖΗΤΕΙΤΑΙ γραφομηχανή… ΖΗΤΕΙΤΑΙ ραδιογραμμόφωνον… ΖΗΤΕΙΤΑΙ τζιπ εν καλή καταστάσει… ΖΗΤΕΙΤΑΙ τάπης γνήσιος περσικός… Έβγαλε την ατζέντα του, έκοψε ένα φύλλο κι έγραψε με το μολύβι του: ΖΗΤΕΙΤΑΙ ελπίς Ύστερα πρόσθεσε το όνομά του και τη διεύθυνσή του. Φώναξε το γκαρσόνι.  Ήθελε να πληρώσει, να πάει κατευθείαν στην εφημερίδα, να δώσει την αγγελία του, να παρακαλέσει, να επιμείνει να μπει οπωσδήποτε στο αυρια νό φύλλο. Α. Σαμα ράκης, Ζητείται ελπίς, Ελευθερουδάκης *κοκταίηλ: (αγγλικά, cocktail) δεξίωση με ποτό και μεζέδες *τοκ (γαλλικά: toque) είδος καπέ λου *σικ (γαλλικά: chic) καλόγουστο *ελεγκάντικη: (γαλλική: elegante) χαριτωμένη Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1 Ποιες ήταν οι ελπίδες των ανθρώπων στο τέλος του Β' Παγκόσμιου πολέμου; Σύμφω να με τον αφηγητή οι ελπίδες τους εκπληρώθηκαν ή διαψεύστηκαν; 2 Η αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο. Να βρείτε σε ποια σημεία η ματιά του  αφηγητή βλέπει την εξωτερική πραγματικότητα και σε ποια σημεία εστιάζεται στον εσω τερικό κόσμο και αποδίδει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του ήρωα. 3 Στο διήγημα του Σαμαράκη, όπως ήδη φαίνεται από τον τίτλο, υπάρχουν αρκετά  στοιχεία καθαρεύουσας. Βρείτε τις ανάλογες φράσεις του κειμένου και συσχετίστε τες με  την εποχή και τον τρόπο γραφής του συγγραφέα. 4 Εντοπίστε τις εκφράσεις της καθαρεύουσας που υπάρχουν στο διήγημα και εξηγήστε τη  λειτουργία τους. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Αφού εντοπίσετε στο κείμενο τα θέματα των εφημερίδων της δεκαετίας του '50, ανατρέξ τε στις σελίδες των σημερινών εφημερίδων, για να κάνετε μια σύγκριση. Ποιες ο μοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε; https://antikleidi.com/2013/02/20/elpis/ Αντώνης Σαμαράκης πηγή :http://alexgger.blogspot.com/2013/04/blog-post_6.html Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1919 και σπούδασε νομικά  στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε από το 1935  ως υπάλληλος του υπουργείου εργασίας αλλά εγκατέ λειψε τη θέση του μετά την επιβολή της δικτατορίας  του Μεταξά και επανήλθε σ' αυτήν το 1945. Εργάστηκε  σ' αυτή τη θέση μέχρι το 1963, όταν πια παραιτήθηκε  ο ριστικά. Το 1963 παντρεύτηκε την Ελένη Κουρεμπανά, σύντροφο για όλη την υπόλοιπη ζωή  του. Στην κατοχή συμμετείχε στην αντίσταση. Το 1944 συνελήφθη από τους Ναζί και καταδι κάστηκε σε θάνατο αλλά κατάφερε ν' αποδράσει. Η πρώτη του ουσιαστική εμφάνιση στο λογοτεχνικό χώρο έγινε με τη συλλογή διηγημά των "Ζητείται ελπίς" το 1954. Ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά των πεζογράφων. Οι συγγραφείς αυτής της  γενιάς αντλούν το υλικό τους από τις οδυνηρές και τραυματικές εμπειρίες του πολέ μου, της Κατοχής, της Αντίστασης και στη συνέχεια από τα μεταμφυλιακά χρόνια. Το έργο του Α.Σαμαράκη παρουσιάζει την αγωνία του για το παρόν και το μέλλον της  σύγχρονης κοινωνίας και θίγει τα θέματα της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αξιο πρέπειας, της δικαιοσύνης, των ανθρώπινων δικαιωμάτων.Ο Σαμαράκης επιλέγει τα θέ ματα του από τον καθημερινό κοινωνικό περίγυρο και τα παρουσιάζει με ανθρωπι στική διάθεση. Την επιτυχία του την οφείλει στην παγκοσμιότητα των ηρώων του οι ο ποίοι βασανίζονται και συνθλίβονται πολλές φορές από την αδιαφορία του κράτους.Στα  έργα του χρησιμοποιεί την απλή γλώσσα και το απλό ύφος, κάτι που αγαπήθηκε πολύ  από τους αναγνώστες του. Είναι ένας πολυμεταφρασμένος έλληνας πεζογράφος αφού τα έργα του έχουν μεταφρα σρεί σε πάνω από 30 γλώσσες και απέσπασε πολλές διακρίσεις. Έτρεφε ιδιαίτερη αγάπη για τα παιδιά και για 20 χρόνια προσέφερε μεγάλη βοήθεια στη  Unicef. Υπήρξε επίσης ο εμπνευστής και πρόεδρος του θεσμού "Η Βουλή των εφή βων". Το 1959 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του "Σήμα Κινδύνου", το 1961 η συλλογή διη γημάτων "Αρνούμαι" και το μυθιστόρημα "Το Λάθος" (1965). Άλλα έργα του είναι: οι  συλλογές διηγημάτων "Το Διαβατήριο" (1973), "Η Κόντρα" (1992), η "Αυτοβιογραφία  1919-" (1996) και το μυθιστόρημα "Εν Ονόματι" (1998). Πέθανε στην Πύλο το 2003 και το σώμα του δωρήθηκε για έρευνες των φοιτητών της  Ιατρικής. Πηγές: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD% CE% B7%CF%82_%CE%A3%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE %B7%CF%82 http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=359 Παράσχος Κλέων, κριτική για το "Ζητείται Ελπίς", Εφημερίδα Καθημερινή, 25/8/1954,  Αθήνα «Διαβάζοντας μ' ευχαρίστηση, ξυπνώντας και βαθύτερες απηχήσεις στην ψυχή και  στο πνεύμα, τα δώδεκα σύντομα διηγήματα, πρώτα που δημοσιεύει, και στα οποία έδω σε, και που θα μπορούσαν όλα σχεδόν να έχουν τον τίτλο του τελευταίου διηγήμα τος Ζητείται ελπίς... Η έως τώρα πείρα του κ . Σαμαράκη τον έχει οδηγήσει στο συ μπέρασμα, το απαρασάλευτο, θα 'λεγες, ότι ουσία της ζωής είναι η τραγωδία. Και την  πείρα του αυτή την υποβάλλει έμμεσα, διηγούμενος απλά και λιτά... Στο τραγικό αυτ ό όραμά του βάζει πού και πού και πινελιές ειρωνείας και. σάτιρας ο κ. Σαμαράκης, ει ρωνείας πικρής που υπογραμμίζει την τραγική νότα... Έχει τόση δραματική σύσταση  καμιά φορά η ειρωνεία του κ. Σαμαράκη και είναι τόσο πυκνά συνυφασμένη με την  τραγική του αίσθηση της ζωής, ώστε δεν την ξεχωρίζεις — το δράμα, οξύ και κυριαρχι κό, τη σκεπάζει... Υπάρχει ένας τρόπος εκφραστικός, που δε φιλοδοξεί τίποτε περ ισσότερο από το να αφηγηθεί γεγονότα και να μεταδώσει αισθήματα, και μια χά ρη αφηγηματική. Ξυπνούν το ενδιαφέρον μας και διαβάζουμε μ' ευχαρίστηση αυτά  που μας διηγείται ο κ. Σαμαράκης. Γιατί έχει, έμφυτη ή επίκτητη, μια τέχνη αφηγηματι κή, αλλ' ίσως και γιατί στη φω νή του ξανοίγουμε μια συμπόνια αληθινή για τη δυστυχία του ανθρώπου.» Παπανούτσος Ευάγγελος, κριτική για το "Ζητείται ελπίς" , Εφημερίδα Το Βήμα 30/9/ 1954, Αθήνα «Χρέος μου θεωρώ να επιστήσω την προσοχή και του αναγνωστικού κοινού, αλλά κυρί ως εκείνων που από την κριτική σκοπιά τους υπεύθυνα παρακολουθούν την κίνη ση των Γραμμάτων μας, σ' ένα φτωχικά τυπωμένο μικρό βιβλίο που εκυκλοφόρη σε τώρα τελευταία και περιέχει δώδεκα σύντομα διηγήματα του κ. Αντώνη Σαμαρά κη. Τίτλος Ζητείται ελπίς... Εδώ έχουμε έναν άνθρωπο (νέον άνθρωπο μάλιστα,  που πρώτη φορά εμφανίζεται στα Γράμματά μας με μιαν έκδοση πεζών κειμένων) που  πραγματικά έχει κάτι να πει και που ξέρει πώς να το πει αυτό το κάτι, χωρίς φλυαρί α, χωρίς περιττές διακοσμήσεις, αλλά με λίγα και κοφτά λόγια (τι θαυμαστή που εί ναι η τέχνη της βραχυλογίας!), παραστατικά, δραματικά... Ο κόσμος του, ο ψυχικός του κόσμος είναι που κερδίζει τον αναγνώστη και εγγράφεται  βαθιά στη συγκίνησή μας. Είναι ένας κόσμος ταραγμένος από τις δεινές αντινομίες  του καιρού μας, βασανισμένος, αμήχανος· αλλά γεμάτος ευγένεια και τρυφερότητα,  και διαποτισμένος από κείνη την ήμερη, την αγιασμένη ανθρωπιά που και μέσα στην  έσχατη απόγνωσή της αγαπά και σέβεται τον άνθρωπο, αποστρέφεται και μισεί την  προστυχιά, την υποκρισία και το ψεύδος............ Πηγή: http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7711258&lan=1 Το διήγημα "Ζητείται ελπίς" Τα χαρακτηριστικά του μεταπολεμικού κόσμου Μετά το τέλος του Β παγκοσμίου πολέμου οι άνθρωποι οραματίστηκαν ένα καλύτερο  μέλλον που θα διέφερε ριζικά από το ζοφερό παρελθόν.Πίστεψαν σε μια κοινωνία  στην οποία θα βασίλευε η ηρεμία, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια. Σ' αυτήν την  κοινωνία οι άνθρωποι πίστεψαν οτι θα μπορούσαν να επουλώσουν τις πληγές τους  και να ξεπεράσουν τα τραύματα του παρελθόντος. Όμως οι ελπίδες τους διαψεύστη καν και τα όνειρα των ανθρώπων έμειναν ανεκπλήρωτα. Ο μεταπολεμικός κόσμος είναι ο κόσμος της ανασφάλειας, της ανησυχίας, του άγ χους και της αγωνίας για το παρόν και το μέλλον. Η ρευστότητα,η αβεβαιότητα, η α πειλή ενός νέου πολέμου που θα φέρει την ολοκληρωτική καταστροφή, η εύθραυστη ει ρήνη, η φτώχεια, η εξαθλίωση , οι οδυνηρές οικονομικές αλλαγές και φαινόμενα κοι νωνικής παθογένειας συνθέτουν το φάσμα της ζωής των ανθρώπων. Το κυρίαρχο αίσθημα των ανθρώπων είναι η απογοήτευση που μεγαλώνει μέσα  στη μουντή ειδησεογραφία των εφημερίδων , όπου παρουσιάζεται από τη μια η κοινω νική δυστυχία και από την άλλη η ισοπεδωτική κοινωνική αλλοτρίωση της εποχής. Ο αφηγητής Η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη, ο αφηγητής είναι παντογνώστης και ετεροδιηγητι κός. Υπάρχει αοριστία τόπου και χρόνου και ανωνυμία του ήρωα.Στην αρχή του διηγή ματος δε δίνεται κανένα στοιχείο γι' αυτόν. Η ανάγνωση της εφημερίδας του προκαλεί  αρνητικές σκέψεις οι οποίες τον βασανίζουν. Είναι και αυτός ένας από αυτούς που  πήραν μέρος στον πόλεμο και προσδοκούσαν κάτι καλύτερο. Αισθάνεται πίκρα και  απογοήτευση, διακατέχεται από παθητική ψυχολογία, βασανίζεται από αισθήματα  ανασφάλειας και προσωπικής διάψευσης. Οι αξίες έχουν χρεοκοπήσει, οι ιδεολογίες έ χουν ναυαγήσει, δεν υπάρχουν πια ιδανικά. Ο αφηγητής φτάνει στην απόγνωση ,  συνειδητοποιεί το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει και αυτό τον πλημμυρίζει με τύ ψεις και ενοχές. Έχει την αίσθηση οτι όσοι τον βλέπουν τον κατηγορούν και τον στιγ ματίζουν. Το νέο στοιχείο που δίνεται με ευρηματικό τρόπο από τον Α.Σαμαρά κη είναι οτι ο αφηγητής είναι συγγραφέας.Στα γραπτά του εκφράζει τις σκέψεις του,  τους προβληματισμούς του, την αγωνία του. Ίσως μ' αυτόν τον τρόπο να βρί σκει διέξοδο στις υπαρξιακές του ανάγκες.Όμως δεν αποφασίζει να δημοσιεύει  τα έργα του από φόβο μήπως χαρακτηριστεί δεξιός ή αριστερός και έτσι δεν μπορεί να  αφυπνίσει την κοινωνία και να αντιμετωπίσει δραστικά τα φαινόμενα αδράνειας και εφη συχασμού. Στο τέλος όμως βρίσκει το κουράγιο να υψώσει φωνή διαμαρτυρίας , να αντισταθεί  στηνκαταπίεση και να σηκώσει το ανάστημα του.Δε θέλει να είναι πια ένα άβου λο, παθητικό, καταπιεσμένο και χειραγωγούμενο ον. Θέλει να έχει άποψη και να παί ζει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των πραγμάτων. Θέλει να είναι ένα ελεύθερο και σκε πτόμενο ον και να διεκδικεί το δικαίωμα του στην αξιοπρέπεια και στην ευτυχία. Επαναστατεί, τολμά και αποφασίζει να εκφράσει την άποψη του, τη διαμαρτυρία του,  την αφύπνιση του μέσα από τις "Μικρές Αγγελίες" αναζητώντας απελπισμένα μια ελπί δα αλλά και μια επαφή με άλλους ανθρώπους. Στο τέλος διασώζεται μια χαραμάδα ελπίδας μέσα στη σκληρή και απογοητευτική κοι νωνική πραγματικότητα: η πίστη στον άνθρωπο. Η γλώσσα του κειμένου Είναι απλή και άμεση, είναι η γλώσσα της καθημερινότητας των ανθρώπων όπως σε ό λα τα έργα του Α. Σαμαράκη.Τα στοιχεία της καθαρεύουσας που υπάρχουν στο κείμε νο καθρεφτίζουν τη διγλωσσία που υπήρχε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1950 καθώς  χρησιμοποιούνταν δύο γλώσσες: η καθαρεύουσα και η δημοτική. Η καθαρεύου σα ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους ο λαός όμως χρησιμοποιούσε τη δημοτική  γλώσσα (λαϊκή)στον προφορικό λόγο. Παράλληλο κείμενο: Γραφείον ευρέσεως εργασίας, Μένης Κουμανταρέαςhttp://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/ 229/1694,5433/ Και στα δύο κείμενα παρουσιάζονται δύο άνθρωποι οι οποίοι ζουν σ' ένα κόσμο γεμάτο  δυσκολίες.Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν , η σκληρότητα του σύγχρονου κό σμου, οι ψυχρές και απρόσωπες σχέσεις των ανθρώπων οδηγούν και τους δύο ήρωες  στο συναίσθημα της απελπισίας και στο αδιέξοδο. Είναι άνθρωποι που προβληματίζο νται για όσα συμβαίνουν γύρω τους ,επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την ατμό σφαιρα της εποχής, φθείρονται, απομονώνονται και αισθάνονται καταρρακωμένοι.  Στο κείμενο του Μ.Κουμανταρέα κυριαρχεί το πρόβλημα της δυσκολίας εύρεσης  εργασίας ενώ στο κείμενο του Α.Σαμαράκη θίγονται και άλλα προβλήματα του σύγ χρονου κόσμου. Ο Αναστάσης , ο ήρωας του Μ.Κουμανταρέα καταλαμβάνεται από  πανικό, αντιδρά σπασμωδικά και καταρρέει ενώ ο ήρωας του Α.Σαμαράκη παρά  το γεγονός οτι αισθάνεται να κυριεύεται από απόγνωση, στο τέλος βρίσκει  το κουράγιο ν' αντιδράσει, να επαναστατήσει και να διεκδικήσει το δικαίωμα του στην  ελπίδα. Βιβλιογραφία Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Γ Γυμνασίου, Βιβλίο εκπαιδευτικού,Ο.Ε.Δ.Β, Αθή να Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ο.Ε.Δ.Β, Αθήνα ΠΗΓΗ :https://www.slideshare.net/ssuserac130a/ss-45830213 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ – ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ πηγή:http://filologikesidees.blogspot.com/2016/07/blog-post.html ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ Βιογραφικά στοιχεία Ο Αντώνης Σαμαράκης γεννήθηκε το 1919 στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Στην Κατοχή συμμετείχε στην Αντίσταση. Το 1944 συνελήφθη από τους ναζί και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ύστερα από περιπέτειες κατάφερε να ξεφύγει. Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε διεθνείς συναντήσεις για θέματα εργασιακά και μεταναστευτικά. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες περιοδικών. Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς. Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το Αρνούμαι), το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για το Λάθος), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για το Λάθος). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995). Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης «Το λάθος» από τον Peter Fleischmann. Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα. Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ευρηματικότητα στην εξέλιξη και το τέλος της δράσης και η συχνή χρήση οπτικής χρήσης του λόγου (κείμενα δακτυλογραφημένα, σκίτσα, κ.α.). Για 20 χρόνια προσέφερε ανεκτίμητη βοήθεια στην UNICEF. Το 1984 ήταν επικεφαλής ελληνικής εκστρατείας ενάντια στο λιμό στην Αιθιοπία που ταξίδεψε δις κι έγραψε τα κείμενα της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Αιθιοπία: Οδοιπορικό Θανάτου & Οδοιπορικό Ζωής» που «γύρισε» για τη UNICEF η ΕΡΤ. Με την ακούραστη προσφορά του , βοήθησε ν’ αναγνωρισθεί η UNICEF στη συνείδηση του κόσμου ως αποτελεσματικός κι αξιόπιστος οργανισμός που αγωνίζεται σκληρά για τα παιδιά. Για τη δράση του αυτή , το 1989 η UNICEF Ν. Υόρκης τον ονόμασε 1ον Έλληνα Πρέσβυ Καλής Θέλησης για τα Παιδιά του Κόσμου. Υπήρξε επίσης από τους εμπνευστές, θερμότατος υποστηρικτής και πρόεδρος της επιτροπής του θεσμού «Βουλή των Εφήβων». Είχε πάντα το νου του στους νέους. Με τη λέξη «κατάληψη» ξεκίνησε την ομιλία του το 1999 στη Βουλή των Εφήβων, προτρέποντας τους σε «κατάληψη στη Βουλή των μεγάλων». Αγαπούσε τη Κύπρο και τη τίμησε πολλές φορές με τη παρουσία του. Το δράμα του νησιού αυτού δε μπορούσε ν’ αφήσει αυτό τον ευαίσθητο άνθρωπο ασυγκίνητο. Ο Αντώνης Σαμαράκης, αιώνιος έφηβος, έφυγε στις 8 Αυγούστου 2003, στα 84 του χρόνια. Τους τελευταίους μήνες βρισκότανε στη Πύλο. Σύμφωνα με επιθυμία του το σώμα του δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες φοιτητών της Ιατρικής Σχολής. Α. Σαμαράκης, πεζογράφος της κοινωνικής συνείδησης Ο Σαμαράκης έταξε ευθύς εξ αρχής ορισμένους στόχους, και στα είκοσι χρόνια της πεζογραφικής σταδιοδρομίας του δεν απίστησε ποτέ σ’ αυτούς· ίσα-ίσα τους εμπλούτισε, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σήμερα σαν σταυροφόρος που έχει πάρει όρκο να χτυπάει μέχρι τελευταίας πνοής του τους μισητούς εχθρούς του ανθρώπου και της ανθρωπιάς. Και είναι οι εχθροί αυτοί ο κάθε πόλεμος, ο πυρηνικός πόλεμος, ο ολοκληρωτισμός, η εκμηδένιση του αδύναμου μοναχικού ατόμου μέσα στους τερατικούς μηχανισμούς της εποχής μας. Οι ήρωες των διηγημάτων και των μυθιστορημάτων του προβαίνουν σε κάποια χειρονομία: ξεριζώνουν ένα δέντρο, καταστρέφουν μια εφεύρεσή τους, φυγαδεύουν εκείνον που συλλάβανε, σκοτώνουν ένα παιδάκι που παίζει τον πόλεμο κ.ο.κ. Δεν είναι, λοιπόν, άστοχο αν ονομάσουμε τον Σαμαράκη πεζογράφο της κοινωνικής συνείδησης. Και για να εκδηλώσει την εξανάστασή του ή για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου συχνά χρησιμοποιεί την ειρωνεία και το χιούμορ. Όπλο από τα πιο αποτελεσματικά. ( Αλέξανδρος Κοτζιάς, Μεταπολεμικοί πεζογράφοι. Κριτικά κείμενα, Κέδρος, Αθήνα 1988). ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ Κεντρικό θέμα: Η διάψευση των ελπίδων με το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέσα από την ειδησεογραφία μιας εφημερίδας. •Αβεβαιότητα, φόβος για την έκρηξη νέου πολέμου, τοπικές εστίες συγκρούσεων, εύθραυστη ειρήνη, πυρηνικές δοκιμές, κίνδυνος από την ραδιενέργεια. • κοινωνική δυστυχία που οδηγεί σε αυτοκτονίες, φτώχεια, ιδεολογική σύγχυση, ανασφάλεια, απελπισία, απόγνωση, συλλογική αδιαφορία, φόβος για το μέλλον. • Ο αφηγητής αφηγείται την ιστορία παραθέτοντας εναλλάξ στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας (το καφενείο, η εφημερίδα, οι ειδήσεις, οι ενέργειες του ήρωα, οι κινήσεις του ήρωα, το σούρουπο, το είδωλο του στο καθρέφτη, τα τρόλεϊ, το πλήθος, τα τσιγάρα και ο πωλητής, το ξαναδιάβασμα της εφημερίδας) και στοιχεία του εσωτερικού κόσμου (σκέψεις για ενδεχόμενο νέου πολέμου, προβληματισμός για την έναρξη συνεχόμενων τοπικών πολέμων, διάψευση ελπίδας για παγκόσμια ειρήνη, ιδεολογική σύγχυση, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, έλλειψη πίστης σε ιδεολογίες, αναδρομή στις ελπίδες του παρελθόντος και συνειδητοποίηση της απουσίας ελπίδας, μνεία των συγγραφικών του πονημάτων ) ή συναισθήματα του ήρωα (Απογοήτευση και απελπισία για την διάψευση των ελπίδων του, ανασφάλεια για την κατάσταση της κοινωνίας και το μέλλον του κόσμου, πανικό και υπαρξιακή αγωνία στη σκέψη της απώλειας της ελπίδας, φόβο για το μέλλον, μικρή και παράλογη ελπίδα μετά την σκέψη να εκφράσει την υπαρξιακή του αγωνία μέσω μιας αγγελίας. ) • Το διήγημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «στατικό», γιατί λείπει η δράση και η κίνηση, καθώς ο ήρωας είναι καθηλωμένος στο χώρο του καφενείου και λειτουργεί αποκλειστικά ως αναγνώστης εφημερίδας. Ωστόσο η αφηγηματική αδράνεια αντικαθίσταται και αναπληρώνεται από μια άλλη δράση που ο ήρωας του διηγήματος τη ζει ως εσωτερική ένταση. Ενότητες Ενότητα 1η: « Όταν μπήκε στο καφενείο...Το πανόραμα της ζωής!» Η ανάγνωση της εφημερίδας. Η λιτή γλώσσα του συγγραφέα αποδίδει τον κοινωνικό προβληματισμό και το ψυχολογικό αδιέξοδο του κεντρικού ήρωα. Ο ίδιος παρατηρεί τις εξελίξεις στη λεωφόρο , η οποία συμβολίζει τη ζωή, περιορισμένος σε ένα καφενείο, πίσω από μία τζαμαρία που οριοθετεί ακριβώς αυτή τη φυλακή του. Οι ειδήσεις της εφημερίδας εντείνουν την αγωνία του και αποδίδουν το ζοφερό κλίμα της εποχής. Αυτό το κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας διαμορφώθηκε διότι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου δεν είχε ως αποτέλεσμα την πολυπόθητη και αναμενόμενη ειρήνη. Αντίθετα, δημιούργησε την προσδοκία και το φόβο ενός επερχόμενου πολέμου. Οι εφημερίδες εκείνης της εποχής περιείχαν σχεδόν την ίδια θεματολογία με τις σύγχρονές μας εφημερίδες και αναφέρονταν σε εγκλήματα, ειδήσεις που αφορούσαν την οικονομία αλλά και κοσμικά νέα και μικρές αγγελίες. Από τις ειδήσεις της εφημερίδας του ήρωα, ξεχωρίζουμε το έλλειμα του προϋπολογισμού και τις τρεις αυτοκτονίες γιατί πρόκειται για ενδείξεις του αδιέξοδου, ανέλπιδου μέλλοντος μετά τον πόλεμο. Ο ήρωας κυριεύεται από πανικό και απελπισία, καθώς περνάει η ώρα και συνειδητοποιεί τη ζοφερή κατάσταση που βιώνει η γενιά του. Αυτή η ψυχική κατάσταση αποτυπώνεται στις κινήσεις του καθώς περνάει το χέρι του μέσα από τα μαλλιά του και ιδρώνει εκδηλώνοντας έτσι την αγωνία και την απελπισία του. Ενότητα 2η: « Δεν είχε αλλάξει διόλου προς το καλύτερο... Δεν μπορεί παρά να’χουν» Η ελπίδα. Σημαντικό χαρακτηριστικό της 2ης ενότητας του κειμένου αποτελεί η επανάληψη του ρήματος «ελπίζω» και των παραγώγων του. Επιπλέον, οι λέξεις σύγχυση, ταραχή, πόλεμος και ειρήνη είναι συναισθηματικά φορτισμένες και προκαλούν ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ενσωματωμένες σε ένα διήγημα που σχετίζεται με τον πόλεμο. Ανάμεσα στις ελπίδες του, που διαψεύστηκαν, ο συγγραφέας αναφέρει και αυτές που αφορούσαν την κομμουνιστική ιδεολογία του. Ο κομμουνισμός υποστηρίζει την κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής και τη θεμελίωση αταξικής κοινωνίας. Πρόκειται για μία ιδεολογία με πολλούς υποστηρικτές στην χρονική περίοδο που εντάσσεται το παρόν διήγημα. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η αναφορά σε μία παιδική ανάμνηση του ήρωα, η οποία παραλληλίζεται με την απουσία ελπίδας που κυριαρχεί στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων της συγκεκριμένης χρονικής συγκυρίας ( μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο). Συγκεκριμένα αναφέρεται στην ανίατη αρρώστια της θείας του όταν ο ίδιος ήταν παιδί. Του είχε μείνει χαραγμένη στο μυαλό η φράση του γιατρού « δεν υπάρχει ελπίδα» και του θύμισε αρκετά την τωρινή του κατάσταση. Ήταν ένα εύστοχο παράδειγμα για να μας εξηγήσει, πιο παραστατικά ίσως, ότι η απουσία ελπίδας στη ζωή του ανθρώπου, ισοδυναμεί με θάνατο. Ενότητα 3η: « Ξανάριξε μια ματιά στην εφημερίδα...στο αυριανό φύλλο» Αντίδραση στην πραγματικότητα Ο ήρωας αντιλαμβάνεται ότι η παθητική στάση της γενιάς του οδηγεί σε αδιέξοδο. Συνεπώς αποφασίζει να δράσει και να φανερώσει σε όλους – μέσω μίας αγγελίας- αυτό που λείπει από τον καθένα μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου πολέμου: η ελπίδα. Θα την ψάξει μέσα από το σπαρακτικό «ζητείται» της αγγελίας του . Η ελπίδα είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής, για την εξέλιξη πέρα από τη στασιμότητα που έχει προκαλέσει η έλλειψή της. Η ελπίδα γεννά την προσδοκία, τους στόχους, τα όνειρα και αποτελεί βάση της ύπαρξής μας. Η ελπίδα είναι ο μοναδικός τρόπος διαφυγής από το αδιέξοδο που γέννησε ο πόλεμος. Όπως διαπιστώνουμε από την στάση του ήρωα, η ελπίδα αναδύεται μέσα από τη δράση και όχι την αδράνεια. Η αναζήτηση της ελπίδας πρέπει να είναι διαρκής... Χαρακτηρισμός του κεντρικού ήρωα Ο ήρωας συνηθίζει να διαβάζει καθημερινά εφημερίδα, να παρατηρεί τη ζωή γύρω του και επιλέγει τη συγγραφή διηγημάτων ως τρόπο έκφρασης των προβληματισμών του. Είναι πνεύμα ανήσυχο, κριτικό, με ενδιαφέρον για τα προβλήματα της εποχής του. Έχει αγωνιστεί υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του τα οποία τώρα διαπιστώνει ότι καταρρέουν. Το πάθος που γεννούσε η πίστη του σ’αυτά , έδωσε τη θέση του στην απελπισία ως απόρροια της απογοήτευσης και της διάψευσης των ελπίδων του. Νιώθει βαθιά λύπη καθώς παρακολουθεί την πραγματικότητα να διαλύει τα όνειρα και τις προσδοκίες του. Πρόκειται για έναν ιδεαλιστή, γεμάτο αγάπη για τον συνάνθρωπό του με τον οποίο όμως βιώνει μία έλλειψη επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης, οι οποίες θα ήταν λογικό να υφίστανται εφόσον η διάψευση των ελπίδων αποτελεί μία γενικευμένη κατάσταση. Η διάψευση φαίνεται από τα αποσπάσματα της εφημερίδας που παρατίθενται (κατά σειρά: τεταμένη παγκόσμια πολιτική σκηνή με τοπικούς πολέμους, απειλή από τη ραδιενέργεια, κίνδυνος νέου πολέμου, προβληματική οικονομία και εξαθλίωση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων , απελπισία στα όρια της αυτοκτονίας, μιμητισμός και αλλοτρίωση της άρχουσας τάξης). Η ειδησεογραφία λειτουργεί σα μανιβέλα στο μυαλό του ήρωα ως αφορμή και όχι αιτία («Δεν έφταιγε η εφημερίδα....») για να προοικονομήσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι της εποχής: Φόβο για νέο πόλεμο («η σκιά του 3ου... στην Ινδοκίνα σήμερα αύριο..., Ο πόλεμος, η βόμβα υδρογόνου..., ... πως ο εφιάλτης του πολέμου δεν θα στοίχειωνε πια τη γή μας..., ... Την ειρήνη, τη βαθειά τούτη λαχτάρα που κρέμεται από μια κλωστή., Η σκια του καινούριου πολέμου»),αρνητικά συναισθήματα, σύγχυση και κοινωνική αθλιότητα («είχε ιδρώσει, αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, Σκεφτότανε τη φτώχεια, την αθλιότητα..., την ταραχή που είχε μέσα σου..., διάψευση από κάθε λογής ιδεολογίες, οι δυο αυτοκτονίες, Άγγιζε θέματα του καιρού μας: τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχία...»). Και, πάνω απ' όλα, την ματαίωση, την διάψευση και , τελικά, την απουσία ελπίδας που διατρέχει όλο το απόσπασμα και εμφανίζεται καθαρότερα σε αρκετά σημεία με την χρήση των λέξεων «ελπίζω» και «ελπίδα» .Ταυτόχρονα θεωρεί ότι η απουσία ελπίδας είναι υποτιμητική. Αυτούς τους προβληματισμούς τους ξεδιπλώνει στα γραπτά του τα οποία όμως δεν εκδίδει διότι προσπαθεί να αποφύγει την δογματική κριτική και την απόδοση πολιτικής «ταμπέλας» στον ίδιο (αριστερός, δεξιός κλπ.) Ξαφνικά αποφασίζει να εκφράσει την υπαρξιακή ανάγκη του δημοσιεύοντας την αγγελία «Ζητείται ελπίς». Η βιασύνη του υποδηλώνει την προσπάθεια να βρει διέξοδο στην μοναξιά του και να συνδεθεί με τους συνανθρώπους του,να μη μείνει αδρανής και απαθής μπροστά στη ζοφερή πραγματικότητα αλλά να δράσει, έστω και με την δημοσίευση της αγγελίας, προκειμένου να ανοίξει μία χαραμάδα στην ελπίδα, να ξαναπιστέψει στον άνθρωπο και τα ιδανικά που απαιτείται να ξαναθέσει. Ιδέες και συναισθήματα Τα συναισθήματα του ήρωα αντιστοιχούν στη δυσβάσταχτη πραγματικότητα της μεταπολεμικής ζωής. Προφανώς τα ίδια συναισθήματα κατακλύζουν και όλη τη γενιά του. Γι’ αυτό ο ήρωας δεν έχει όνομα καθώς θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, ίσως ο ίδιος ο συγγραφέας, ένας φίλος, ένας γνωστός αλλά και ένας παντελώς άγνωστος. Το νήμα που δένει αυτούς τους ανθρώπους είναι η απογοήτευση, η απελπισία. Γενικότερα κάθε γενιά που επιζεί μετά από έναν – ακόμη και νικηφόρο- πόλεμο, βιώνει την απόγνωση, τον πανικό και την αδυναμία να ανταπεξέλθει σε ένα αβέβαιο μέλλον. Η πολυπόθητη ειρήνη , η ασφάλεια και η ευημερία που θα έπονταν, δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Η σταθερότητα σε κάθε τομέα της ζωής αποδείχθηκε ευσεβής πόθος. Ωστόσο μέσα στην απελπισία του ο ήρωας αφήνει να διαφανούν κάποιες χαραμάδες ελπίδας μέσα από αισιόδοξες σκέψεις («Βέβαια άλλοι θα 'χουν ελπίδα, σκέφτηκε. Δεν μπορεί παρά να 'χουν!») , από την ίδια την απέλπιδα ενέργεια του (την αγγελία) και από την όρεξη με την οποία όρμησε να την πραγματοποιήσει. Αφηγητής: είναι τριτοπρόσωπος, ετεροδιηγητικός , με εστίαση μηδενική, παντογνώστης καθώς γνωρίζει και την εξωτερική δράση αλλά και τις σκέψεις, τα συναισθήματα του ήρωα. Συγκεκριμένα, εκτός από τις εικόνες της εξωτερικής πραγματικότητας ( η περιγραφή του καφενείου, η εφημερίδα, το τρόλει, οι περαστικοί κλπ.) παρουσίαζει λεπτομερειακά και την ψυχοσύνθεση του ήρωα. Αφηγηματικός χρόνος: α) ιστορικός χρόνος , η δεκαετία του ’50 δηλαδή η μεταπολεμική περίοδος του ψυχρού πολέμου. β) Μυθικός χρόνος: Πολύ σύντομος, ουσιαστικά πρόκειται για ένα απόγευμα ως το σούρουπο. Ωστόσο υπάρχει και μία αναδρομική αφήγηση, μία αναφορά ενός περιστατικού από την παιδική του ηλικία, με το οποίο συσχετίζει την απελπισία του με τη μη αναστρέψιμη κατάσταση της υγείας της ετοιμοθάνατης θείας του. Μέσω αυτής της αναλογίας επιχειρεί να αποδώσει το μέγεθος του υπαρξιακού και ιδεολογικού αδιεξόδου του. Η διαχρονικότητα και η παγκοσμιότητα του κειμένου εξασφαλίζονται από την ανωνυμίατου ήρωα και από την αοριστία του χώρου και του χρόνου. Στην θέση του ήρωα θα μπορούσε να βρίσκεται κάθε απελπισμένος άνθρωπος, απογοητευμένος από την πτώχευση των ιδανικών και των ιδεολογιών του. Η ανωνυμία δηλώνει ότι το κεντρικό πρόσωπο του διηγήματος είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα των ανθρώπων της εποχής. Το ίδιο σημαίνει και η αοριστία χώρου (κάποιο καφενείο σε κάποια μεγάλη πόλη) και χρόνου (μετά τον Β' Παγκόσμιο). Γλώσσα/ Ύφος: Παρατηρούμε ότι ο συγγραφέας ενσωματώνει στη δική του γλωσσική έκφραση και στοιχεία της καθαρεύουσας.(« Αι απώλειαι εκατέρωθεν υπήρξαν βαρύταται», « Η σκιά του νέου πολέμου απλούται εις τον κόσμο μας» και ο τίτλος του διηγήματος «Ζητείται ελπίς».) Τα στοιχεία αυτά του κειμένου παρατίθενται αυτούσια, χωρίς να μεταγραφούν από το συγγραφέα στη δημοτική, που είναι το κατεξοχήν εκφραστικό του όργανο, διατηρώντας , με τον τρόπο αυτό, τη ζωντάνια και τη φόρτιση που έχουν. Ταυτόχρονα, η χρήση αυτή είναι σκόπιμη διότι επιχειρεί να αποτυπώσει ειρωνικά τη διγλωσσία που επικρατούσε στη δεκαετία του ’50. Η καθαρεύουσα ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους, κυρίως στο γραπτό λόγο. Είχε επιβληθεί από τα συντηρητικά καθεστώτα στην εκπαίδευση, τη διοίκηση, τη νομοθεσία και τον τύπο. Η σκόπιμη ενσωμάτωση τύπων της καθαρεύουσας -στην εφημερίδα, στις Μικρές αγγελίες, στους τίτλους των ειδήσεων κλπ- μαζί με νεολογισμούς («ευμορφιάς»), στοιχεία της δημοτικής ( φόρεμα αντί ένδυμα, κομψότατο) και ξενικές ή ελληνοποιημένες λέξεις ( κοκταίηλ, εμπριμέ, τοκ, σικ, ελεγκάντικη, χολ, WC, ατζέντα) σαρκάζει την αλλοτρίωση και τον στείρο μιμητισμό της ιθύνουσας τάξης. Γενικότερα, η σύγχυση της γλώσσας αντικατοπτρίζει τη σύγχυση ταυτότητας της εποχής. Αυτοί που χρησιμοποιούν την καθαρεύουσα , θεωρώντας κατώτερη τη δημοτική, ενώ επιχειρούν να διασφαλίσουν την καθαρότητα της γλώσσας, απαλλάσοντάς την από λαϊκούς τύπους, την « εμπλουτίζουν» με ξένες λέξεις, νοθεύοντάς την. Με ειρωνική διάθεση αντιμετωπίζει και τη στάση ζωής των Ελλήνων όπως αυτή αποτυπώνεται στις ειδήσεις και τις αγγελίες. Εκεί παρουσιάζονται οι ανάγκες των Ελλήνων ανάλογα με την κοινωνική τους τάξη και την οικονομική επιφάνεια. ( κοκταίηλ, τζιπ, νεόδμητος πολυκατοικία, τάπης γνήσιος περσικός, ενοικιάζεται δωμάτιο, ζητείται γραφομηχανή, ραδιογραμμόφωνον). Η γλώσσα του συγγραφέα είναι η γλώσσα της καθημερινότητας, απλή δημοτική, άμεση, πυκνή, ουσιαστική, ρεαλιστική θα λέγαμε, ώστε να μπορέσει να αποτυπώσει την έλλειψη ελπίδας. Το ύφος του συγγραφέα είναι λιτό,ζωντανό, παραστατικό με γρήγορο,κάποιες φορές ασθματικό, ρυθμό. Αυτός υπηρετείται από τον μικροπερίοδο λόγο ( «Πέρασε το χέρι του στα μαλλιά του. Σκούπισε τον ιδρώτα στο μέτωπό του· είχε ιδρώσει, κι όμως δεν έκανε ζέστη.»), τα ασύνδετα σχήματα ( «Και στο μεταξύ, το αίμα χυνότανε, στην Κορέα χτες, στην Ινδοκίνα σήμερα, αύριο…») , τις επαναλήψεις , τη βραχυλογία , την εκφραστική πυκνότητα και την κινηματογραφική τεχνική. ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Η ρεαλιστική ματιά του συγγραφέα και η σκοτεινή διάθεση του ήρωα δεν επιτρέπουν τη χρήση πολλών εκφραστικών μέσων. Εντοπίζουμε μόνο: - Επαναλήψεις. «Σύγχυση στον τομέα των ιδεών, σύγχυση στον κοινωνικό τομέα, σύγχυση…» , «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα. Ναι, δε φοβότανε να το ομολογήσει στον εαυτό του πως ήτανε χωρίς ελπίδα.Μια σειρά από διαψεύσεις ελπίδων ήταν η ζωή του. Είχε ελπίσει τότε… Είχε ελπίσει ύστερα… - Αντιθέσεις. «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα», «Ένας άνθρωπος που είχε ελπίσει άλλοτε, και τώρα δεν έχει ελπίδα» - Μεταφορές/ Προσωποποιήσεις: «το μεγάλο τζάμι που έβλεπε στη λεωφόρο», « Έριξε μια ματιά στις «Μικρές Αγγελίες» , « Σκέψεις γυρίζανε στο νου του», «Πως θα 'ρχόταν η ειρήνη, πως ο εφιάλτης του πολέμου δε θα ίσκιωνε πια τη γη μας », «η σκιά του τρίτου δεν είχε πάψει να βαραίνει πάνω στον κόσμο μας.» «το σκοτεινό πρόσωπο της ζωής.» « Την ειρήνη, τη βαθιά τούτη λαχτάρα, που κρέμεται από μια κλωστή» « Σκεφτότανε το φόβο που έχει μπει στις καρδιές», « Άγγιζε θέματα του καιρού μας», «Φοβότανε την ετικέτα που θα του δίνανε σίγουρα οι μεν και οι δε.» - Παρομοιώσεις: «Σαν να ήταν έγκλημα αυτό. Σαν να είχε ένα σημάδι πάνω του που το μαρτυρούσε. Σαν να ήτανε γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους.» Να σημειώσουμε βέβαια ότι αυτά τα εκφραστικά στοιχεία στηρίζουν την παραστατικότητα του κειμένου και την άριστη απόδοση του υπαρξιακού αδιεξόδου μετά τον πόλεμο και δεν στοχεύουν να εξωραϊσουν την πραγματικότητα. ΠΗΓΕΣ: 1)« Ερμηνευτικές αναλύσεις στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄Γυμνασίου» Θεοδώρα Μερτίκα , Στέλλα Πανουργιά-Σαββανή, Μανώλης Μανδαμαδιώτης, Στέλλα Αλιγιζάκη, εκδ. Πατάκη , Αθήνα, 2006. 2) http://www.greek-language.gr/Resources/literature/education/literature_history/search.html?details=73 3) http://afterschoolbar.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html 4) http://alexgger.blogspot.gr/2013/04/blog-post_6.html 5) http://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2014/03/blog-post_29.html 6) http://kostasleimonis.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html 7)http://blogs.sch.gr/ksergaki/2012/04/23/%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%83%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%B6%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CF%82/ 8) Προσωπικές σημειώσεις. Ερωτήσεις : http://mariagrivakou.blogspot.gr/search/label/%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1%20%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82%20%CE%93'%20%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85 Σχετικό κριτήριο αξιολόγησης: https://hubslide.com/seventekidou/antones-samarakes-zeteitai-elpis-g-gymnasiou-kriterio-axiologeses-s56de0d0de958d52c4564879e.html Παράλληλο κείμενο: https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxjaHJvbmlhbmdlbGlraTF8Z3g6NzE4MTg3MzRiNTY2YjI1ZA http://alexgger.blogspot.gr/2013/04/blog-post_6.html ΠΗΓΗ https://www.slideshare.net/mariaroussi/ss-45899298 ΠΗΓΗ ΑNTΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ - ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ (ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ) Λίγα λόγια για το βιβλίο Αυλές, ράγες, έρημοι δρόμοι, γειτονιές, καφενεία, γραφεία, στρατόπεδα, λεωφορεία σκοτεινά, παλιά τετράδια, περιοδικά, εφημερίδες, λαχεία, σκισμένα χαρτιά∙ μ’ αυτά και άλλα ταπεινά υλικά δείχνει να συναρμολογεί τις ιστορίες του ο Σαμαράκης σ’ αυτό το πιο τρυφερό και ίσως πιο σπαρακτικό απ’ όλα τα βιβλία του. Οι ιστορίες στο Ζητείται Ελπίς είναι παραπάνω από συγκινητικές. Έτσι ίσως εξηγείται που απ’ το σύνολο του έργου του αυτές εδώ οι ιστορίες έχουν διαβαστεί από όλους όσοι υπήρξαν παιδιά και επιμένουν να διασώζουν μέσα τους την παιδικότητα του φρονήματος, του δέους, και της αγάπης για τον κόσμο και τα πράγματα. Αλλά είναι και απεγνωσμένες αυτές οι ιστορίες με τα χιόνια και τα τρένα και τις ομίχλες, και γι’ αυτό έχουν την εντιμότητα, αλλά και το δικαίωμα και τη γενναιότητα να ζητούν ελπίδα αυθεντική και ακέραιη, αυτή που ο άνθρωπος τη ζητά μόνο όταν απελπιστεί, μόνο όταν κοιτάξει κατάματα το ζόφο της απόγνωσης. Στο ομότιτλο διήγημα, ένας τέτοιος άνθρωπος, ένας εκλεκτός της απόγνωσης, μπαίνει στο καφενείο και σ’ ένα σκισμένο χαρτί τολμά και γράφει: «Ζητείται ελπίς». Μήπως αυτός ο άνθρωπος δεν είναι ήδη ο Αντώνης Σαμαράκης; Μήπως δε συνοψίζεται όλο το έργο του σε αυτό το βαθιά ανθρώπινο, αποφασιστικό και αδιαπραγμάτευτο αίτημα για ελπίδα και πίστη και αγάπη για τον άνθρωπο όλων των εποχών και όλων των τόπων; (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου, Εκδ. Ψυχογιός) Ζητείται ελπίς -Αντώνης Σαμαράκης Λογοτεχνία γ Γυμνασίου from 4ο Γυμνασιο αγιων αναργυρων ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Από τη φιλόλογο Στογιάννη Ευαγγελία) :http://kapnogym.blogspot.gr   Το θέμα του  διηγήματος:…………………………………………………………   Να δώσετε πλαγιότιτλους στις παρακάτω ενότητες: 1η ενότητα: «Όταν μπήκε… πιάνο προς αγορά» ……………………………………………………………………………… 2η ενότητα: «Σκέψεις… παρά να’χουν» ……………………………………………………………………………… 3η ενότητα: «Ξανάριξε… φύλλο» ……………………………………………………………………………..  Τι οραματίστηκαν οι άνθρωποι μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου πολέμου και ποιος είναι τελικά ο μεταπολεμικός κόσμος; ……………………………………………………………………………….  Ποια είναι τα συναισθήματα του ήρωα και οι προβληματισμοί του; ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………   Αφηγητής- αφήγηση-αφηγηματικοί τρόποι ……………………………………………………………………………….  Να σχολιάσετε τη γλώσσα του κειμένου. …………………………………………………………………………………   Ποιο είναι ο λόγος που ο ήρωας αποφασίζει να βάλει την αγγελία στην εφημερίδα; Συσχετίστε την απάντησή σας με τον τίτλο του διηγήματος. …………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………  Να ετοιμάσετε δικές σας αγγελίες με πρώτο μέρος το ζητείται…. ……………………………………………………………………………………… ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΗΓΗ 4gym.wikispaces.com/Ζητείται+ελπίς Αντώνης Σαμαράκης Ζητείται ελπίςΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ (1919-2003).Ο Αντώνης Σαμαράκης του Ευριπίδη και της Ανδριανής γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες των περιοδικών "Παιδικός κόσμος" και "Διάπλασις των Παίδων". Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στις σελίδες της "Νέας Εστίας" και άλλων περιοδικών, όπως το "Ξεκίνημα", και τα "Νεοελληνικά Γράμματα". Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς. Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα. Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων.Εργογραφία. Διηγήματα: "Ζητείται ελπίς 1954, "Αρνούμαι" 1961,"Το διαβατήριο" 1973, "Η κόντρα· διηγήματα" 1992.Μυθιστορήματα:"Σήμα κινδύνου· μυθιστόρημα". Αθήνα, 1959."Το λάθος· μυθιστόρημα"· ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ Γ2, Γ3 Σχολική χρονιά 2012 - 2013 ΖΗΤΕΙΤΑΙ να έχω άπειρες ευχές. ΖΗΤΕΙΤΑΙ να έρθει το καλοκαίρι.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ i-phone 5. ΖΗΤΕΙΤΑΙ πολλή τύχη, γιατί όταν έχεις πολλή τύχη σου έρχονται όλα. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ 1.000.000 ευχές, για την ακρίβεια ένα tablet, στο οποίο ό,τι γράφω σε σε ευχή να γίνεται, να ήταν άθραυστο και να μην το έχανα ποτέ. ΖΗΤΕΙΤΑΙ χρήμα και χρυσό. ΖΗΤΕΙΤΑΙ υγεία για την οικογένειά μου. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ένα μπλόκ στο οποίο ό,τι γράφω να γίνεται πραγματικότητα και να μην τελειώνουν τα λεφτά από τις τσέπες μου.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ ένα crypton X με πολυεστέρα εξάτμιση τριοβόλ protech με φυμέ τζάμια νικελωμένες ζάντες και πάτημα και γαλάζια πλαστικά. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ πραγματικοί φίλοι. ΖΗΤΕΙΤΑΙ η μη κοροϊδία στην τάξη. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ένα μηχανάκι και συγκεκριμένα Ζ ή FX ή Crypyon X. ΖΗΤΕΙΤΑΙ υγεία για την οικογένειά μου, να βγάλω τη σχολή που θέλω και να γίνω αυτό που θέλω. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ένα καλύτερο, ευτυχέστερο και κερδοφόρο μέλλον για όλον τον κόσμο.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ καινούργια καθηγήτρια για το μάθημα της Γλώσσας και των Κειμένων, γιατί δεν έχει το πνεύμα των Χριστουγέννων και επίσης δε μας αφήνει να πάμε για πρόβα στα παινέματα. ΖΗΤΕΙΤΑΙ να έχω όσες επιθυμίες θέλω. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ταξίδι στη Νέα Υόρκη για μαγευτικές περιπέτειες στον κόσμο των ουρανοξυστών για περιπλάνηση στους δρόμους των φαναριών. ΖΗΤΕΙΤΑΙ Nissan Skyline σε χαμηλή τιμή μεταχειρισμένο με 300 άλογα. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΗΡΕΜΙΑ, αν είναι δυνατόν. ΖΗΤΕΙΤΑΙ μεγάλο αμάξι. ΖΗΤΕΙΤΑΙ θέση βοηθού σε νηπιαγωγείο. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ίσες ευκαιρίες στη ζωή στην εκπαίδευση και την εργασία για όλους τους ανθρώπους. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ εισιτήρια για όλον τον κόσμο. ΖΗΤΕΙΤΑΙ Άι - Βασίλης με πολλά ωραία δώρα στο σάκο του όπως video [[#|παιχνίδια]], κορίτσι κλπ, που να μπορεί να ικανοποιήσει καθετί που θα του ζητήσουν τα παιδιά. ΖΗΤΕΙΤΑΙ Ferrari Enzo σε κόκκινο χρώμα με δερμάτινα καθίσματα με 400 άλογα κινητήρα βίλα στο Ντουμπάι με πισίνα, γκαράζ, δυο μηχανές, συν τη Ferrari που θέλω και ένα σινεμά υπαίθριο.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ αυτοκίνητο μεταχειρισμένο και χωρίς προβλήματα.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ τζίνι για να μου πραγματοποιήσει όσες επιθυμίες έχω με λυχνάρι ευρύχωρο και ευήλιο. ΖΗΤΕΙΤΑΙ αγωνιστικό αυτοκίνητο κατά προτίμηση σε χαμηλή τιμή σε καλή κατάσταση μεταχειρισμένο.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ ώρα για πρόβα στα παινέματα.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ γκόμενα ψηλή, ξανθιά, γαλανομάτα, κατά προτίμηση σουηδέζα με πλούσια προσόντα, χαρισματική και με λεφτά.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ κορόιδο για να διαρρήξει ΑΤΜ και Τράπεζα. Αμοιβή 1% επί των κερδών. ΖΗΤΕΙΤΑΙ δικαιοσύνη (αν υπάρχει). Και τι ζητάω Γ2, Γ3 Σχολική χρονιά 2011 - 2012 ΖΗΤΕΙΤΑΙ αγάπη και σεβασμός για όλους τους ανθρώπους είτε είναι Έλληνες είτε ξένοι, είτε χοντροί, είτε άσχημοι, είτε όμορφοι. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ αληθινοί φίλοι. ΖΗΤΕΙΤΑΙ άλογο halfiger. ΖΗΤΕΙΤΑΙ απόδοση δικαιοσύνης στους πολιτικούς της χώρας, που έχουν κλέψει τα ταμεία εις βάρος των Ελλήνων πολιτών. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ βιβλία για τα παιδιά που δεν έχουν ευκαιρία στη μόρφωση. ΖΗΤΕΙΤΑΙ γκόμενα. ΖΗΤΕΙΤΑΙ δικαιοσύνη και ισότητα ανάμεσά μας, περισσότερη βοήθεια σ' αυτούς που έχουν ανάγκη. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ειρήνη στον κόσμο και ό,τι επιθυμούν οι συνάνθρωποί μου να το έχουν.  ΖΗΤΕΙΤΑΙ ζωή με διακοπές. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ζωή με διασκέδαση. ΖΗΤΕΙΤΑΙ θαύμα. ΖΗΤΕΙΤΑΙ καλύτερη ζωή χωρίς τους άθλιους βουλευτές που μας κυβερνούν, χωρίς να πληρώνουμε εμείς τις ζημιές των άλλων. ΖΗΤΕΙΤΑΙ μηχανάκι σε καλή κατάσταση και καλή τιμή. ΖΗΤΕΙΤΑΙ μηχανή Harley με αερογραφία τον Bob Marley. ΖΗΤΕΙΤΑΙ μια εύκολη ζωή χωρίς δύσκολα προβλήματα και οι άνθρωποι που νοιάζομαι και αγαπώ να είναι πάντα ευτυχισμένοι χωρίς στεναχώριες. ΖΗΤΕΙΤΑΙ μια ζωή χωρίς σχολείο. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ο Justin Bieber. Καναδός, ξανθός, μελί μάτια,με μοβ Supra. ΖΗΤΕΙΤΑΙ οικονομική ενίσχυση για την Ελλάδα από 1.000.000.000 ευρώ και πάνω. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ πιο πολλά λεφτά. ΖΗΤΕΙΤΑΙ σκύλος εκπαιδευμένος κυνηγετικός. ΖΗΤΕΙΤΑΙ τζιπ σε καλή κατάσταση. ΖΗΤΕΙΤΑΙ τρακτέρMasseyFergysson 80 hp. ΖΗΤΕΙΤΑΙ υγεία και ευτυχία για όλο τον κόσμο. ΖΗΤΕΙΤΑΙ υπευθυνότητα. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ φίλοι. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ χαμόγελα για να δοθούν σε παιδιά που καταπιέζονται και δε χαμογελούν. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ χρήματα όσο πιο γρήγορα γίνεται. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ χρηματικά ποσά επειγόντως για να επιβιώσουμε. ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ 300.000.000.000 ευρώ, ώστε να φύγουμε από την οικονομική κρίση και να βγάλουμε από το κεφάλι μας τη Μέρκελ. ΖΗΤΕΙΤΑΙ ελπίς.  Και τι ζητάω ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ – ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ ΠΗΓΗ http://filologikesidees.blogspot.com/search/label/%CE%9A% CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1%20%CE% 9D%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE% BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%9B%CE%BF% CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE% B1%CF%82%20%CE%93%27%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE% BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85. ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ  Βιογραφικά στοιχεία Ο Αντώνης Σαμαράκης γεννήθηκε το 1919 στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά (1937-1941). Από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945. Στην Κατοχή συμμετείχε στην Αντίσταση. Το 1944 συνελήφθη από τους ναζί και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ύστερα από περιπέτειες κατάφερε να ξεφύγει. Συμμετείχε ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε διεθνείς συναντήσεις για θέματα εργασιακά και μεταναστευτικά. Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για τη διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων των κατοίκων της χώρας. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες περιοδικών. Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς. Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το Αρνούμαι), το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για το Λάθος), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για το Λάθος). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995). Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης «Το λάθος» από τον Peter Fleischmann. Η πεζογραφία του Αντώνη Σαμαράκη τοποθετείται στο χώρο της κοινωνικής καταγγελίας. Μέσα από τα έργα του προβάλλει έντονη η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία του συγγραφέα. Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ευρηματικότητα στην εξέλιξη και το τέλος της δράσης και η συχνή χρήση οπτικής χρήσης του λόγου (κείμενα δακτυλογραφημένα, σκίτσα, κ.α.). Για 20 χρόνια προσέφερε ανεκτίμητη βοήθεια στην UNICEF. Το 1984 ήταν επικεφαλής ελληνικής εκστρατείας ενάντια στο λιμό στην Αιθιοπία που ταξίδεψε δις κι έγραψε τα κείμενα της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη «Αιθιοπία: Οδοιπορικό Θανάτου & Οδοιπορικό Ζωής» που «γύρισε» για τη UNICEF η ΕΡΤ. Με την ακούραστη προσφορά του , βοήθησε ν’ αναγνωρισθεί η UNICEF στη συνείδηση του κόσμου ως αποτελεσματικός κι αξιόπιστος οργανισμός που αγωνίζεται σκληρά για τα παιδιά. Για τη δράση του αυτή , το 1989 η UNICEF Ν. Υόρκης τον ονόμασε 1ον Έλληνα Πρέσβυ Καλής Θέλησης για τα Παιδιά του Κόσμου. Υπήρξε επίσης από τους εμπνευστές, θερμότατος υποστηρικτής και πρόεδρος της επιτροπής του θεσμού «Βουλή των Εφήβων». Είχε πάντα το νου του στους νέους. Με τη λέξη «κατάληψη» ξεκίνησε την ομιλία του το 1999 στη Βουλή των Εφήβων, προτρέποντας τους σε «κατάληψη στη Βουλή των μεγάλων». Αγαπούσε τη Κύπρο και τη τίμησε πολλές φορές με τη παρουσία του. Το δράμα του νησιού αυτού δε μπορούσε ν’ αφήσει αυτό τον ευαίσθητο άνθρωπο ασυγκίνητο. Ο Αντώνης Σαμαράκης, αιώνιος έφηβος, έφυγε στις 8 Αυγούστου 2003, στα 84 του χρόνια. Τους τελευταίους μήνες βρισκότανε στη Πύλο. Σύμφωνα με επιθυμία του το σώμα του δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες φοιτητών της Ιατρικής Σχολής. Α. Σαμαράκης, πεζογράφος της κοινωνικής συνείδησης Ο Σαμαράκης έταξε ευθύς εξ αρχής ορισμένους στόχους, και στα είκοσι χρόνια της πεζογραφικής σταδιοδρομίας του δεν απίστησε ποτέ σ’ αυτούς· ίσα-ίσα τους εμπλούτισε, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σήμερα σαν σταυροφόρος που έχει πάρει όρκο να χτυπάει μέχρι τελευταίας πνοής του τους μισητούς εχθρούς του ανθρώπου και της ανθρωπιάς. Και είναι οι εχθροί αυτοί ο κάθε πόλεμος, ο πυρηνικός πόλεμος, ο ολοκληρωτισμός, η εκμηδένιση του αδύναμου μοναχικού ατόμου μέσα στους τερατικούς μηχανισμούς της εποχής μας. Οι ήρωες των διηγημάτων και των μυθιστορημάτων του προβαίνουν σε κάποια χειρονομία: ξεριζώνουν ένα δέντρο, καταστρέφουν μια εφεύρεσή τους, φυγαδεύουν εκείνον που συλλάβανε, σκοτώνουν ένα παιδάκι που παίζει τον πόλεμο κ.ο.κ. Δεν είναι, λοιπόν, άστοχο αν ονομάσουμε τον Σαμαράκη πεζογράφο της κοινωνικής συνείδησης. Και για να εκδηλώσει την εξανάστασή του ή για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου συχνά χρησιμοποιεί την ειρωνεία και το χιούμορ. Όπλο από τα πιο αποτελεσματικά. ( Αλέξανδρος Κοτζιάς, Μεταπολεμικοί πεζογράφοι. Κριτικά κείμενα, Κέδρος, Αθήνα 1988).   ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ Κεντρικό θέμα: Η διάψευση των ελπίδων με το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου μέσα από την ειδησεογραφία μιας εφημερίδας. •Αβεβαιότητα, φόβος για την έκρηξη νέου πολέμου, τοπικές εστίες συγκρούσεων, εύθραυστη ειρήνη, πυρηνικές δοκιμές, κίνδυνος από την ραδιενέργεια. • κοινωνική δυστυχία που οδηγεί σε αυτοκτονίες, φτώχεια, ιδεολογική σύγχυση, ανασφάλεια, απελπισία, απόγνωση, συλλογική αδιαφορία, φόβος για το μέλλον. • Ο αφηγητής αφηγείται την ιστορία παραθέτοντας εναλλάξ στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας (το καφενείο, η εφημερίδα, οι ειδήσεις, οι ενέργειες του ήρωα, οι κινήσεις του ήρωα, το σούρουπο, το είδωλο του στο καθρέφτη, τα τρόλεϊ, το πλήθος, τα τσιγάρα και ο πωλητής, το ξαναδιάβασμα της εφημερίδας) και στοιχεία του εσωτερικού κόσμου (σκέψεις για ενδεχόμενο νέου πολέμου, προβληματισμός για την έναρξη συνεχόμενων τοπικών πολέμων, διάψευση ελπίδας για παγκόσμια ειρήνη, ιδεολογική σύγχυση, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, έλλειψη πίστης σε ιδεολογίες, αναδρομή στις ελπίδες του παρελθόντος και συνειδητοποίηση της απουσίας ελπίδας, μνεία των συγγραφικών του πονημάτων ) ή συναισθήματα του ήρωα (Απογοήτευση και απελπισία για την διάψευση των ελπίδων του, ανασφάλεια για την κατάσταση της κοινωνίας και το μέλλον του κόσμου, πανικό και υπαρξιακή αγωνία στη σκέψη της απώλειας της ελπίδας, φόβο για το μέλλον, μικρή και παράλογη ελπίδα μετά την σκέψη να εκφράσει την υπαρξιακή του αγωνία μέσω μιας αγγελίας. ) • Το διήγημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «στατικό», γιατί λείπει η δράση και η κίνηση, καθώς ο ήρωας είναι καθηλωμένος στο χώρο του καφενείου και λειτουργεί αποκλειστικά ως αναγνώστης εφημερίδας. Ωστόσο η αφηγηματική αδράνεια αντικαθίσταται και αναπληρώνεται από μια άλλη δράση που ο ήρωας του διηγήματος τη ζει ως εσωτερική ένταση. Ενότητες Ενότητα 1η: « Όταν μπήκε στο καφενείο...Το πανόραμα της ζωής!» Η ανάγνωση της εφημερίδας. Η λιτή γλώσσα του συγγραφέα αποδίδει τον κοινωνικό προβληματισμό και το ψυχολογικό αδιέξοδο του κεντρικού ήρωα. Ο ίδιος παρατηρεί τις εξελίξεις στη λεωφόρο , η οποία συμβολίζει τη ζωή, περιορισμένος σε ένα καφενείο, πίσω από μία τζαμαρία που οριοθετεί ακριβώς αυτή τη φυλακή του. Οι ειδήσεις της εφημερίδας εντείνουν την αγωνία του και αποδίδουν το ζοφερό κλίμα της εποχής. Αυτό το κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας διαμορφώθηκε διότι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου δεν είχε ως αποτέλεσμα την πολυπόθητη και αναμενόμενη ειρήνη. Αντίθετα, δημιούργησε την προσδοκία και το φόβο ενός επερχόμενου πολέμου. Οι εφημερίδες εκείνης της εποχής περιείχαν σχεδόν την ίδια θεματολογία με τις σύγχρονές μας εφημερίδες και αναφέρονταν σε εγκλήματα, ειδήσεις που αφορούσαν την οικονομία αλλά και κοσμικά νέα και μικρές αγγελίες. Από τις ειδήσεις της εφημερίδας του ήρωα, ξεχωρίζουμε το έλλειμα του προϋπολογισμού και τις τρεις αυτοκτονίες γιατί πρόκειται για ενδείξεις του αδιέξοδου, ανέλπιδου μέλλοντος μετά τον πόλεμο. Ο ήρωας κυριεύεται από πανικό και απελπισία, καθώς περνάει η ώρα και συνειδητοποιεί τη ζοφερή κατάσταση που βιώνει η γενιά του. Αυτή η ψυχική κατάσταση αποτυπώνεται στις κινήσεις του καθώς περνάει το χέρι του μέσα από τα μαλλιά του και ιδρώνει εκδηλώνοντας έτσι την αγωνία και την απελπισία του. Ενότητα 2η: « Δεν είχε αλλάξει διόλου προς το καλύτερο... Δεν μπορεί παρά να’χουν» Η ελπίδα. Σημαντικό χαρακτηριστικό της 2ης ενότητας του κειμένου αποτελεί η επανάληψη του ρήματος «ελπίζω» και των παραγώγων του. Επιπλέον, οι λέξεις σύγχυση, ταραχή, πόλεμος και ειρήνη είναι συναισθηματικά φορτισμένες και προκαλούν ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ενσωματωμένες σε ένα διήγημα που σχετίζεται με τον πόλεμο. Ανάμεσα στις ελπίδες του, που διαψεύστηκαν, ο συγγραφέας αναφέρει και αυτές που αφορούσαν την κομμουνιστική ιδεολογία του. Ο κομμουνισμός υποστηρίζει την κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής και τη θεμελίωση αταξικής κοινωνίας. Πρόκειται για μία ιδεολογία με πολλούς υποστηρικτές στην χρονική περίοδο που εντάσσεται το παρόν διήγημα. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η αναφορά σε μία παιδική ανάμνηση του ήρωα, η οποία παραλληλίζεται με την απουσία ελπίδας που κυριαρχεί στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων της συγκεκριμένης χρονικής συγκυρίας ( μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο). Συγκεκριμένα αναφέρεται στην ανίατη αρρώστια της θείας του όταν ο ίδιος ήταν παιδί. Του είχε μείνει χαραγμένη στο μυαλό η φράση του γιατρού « δεν υπάρχει ελπίδα» και του θύμισε αρκετά την τωρινή του κατάσταση. Ήταν ένα εύστοχο παράδειγμα για να μας εξηγήσει, πιο παραστατικά ίσως, ότι η απουσία ελπίδας στη ζωή του ανθρώπου, ισοδυναμεί με θάνατο. Ενότητα 3η: « Ξανάριξε μια ματιά στην εφημερίδα...στο αυριανό φύλλο» Αντίδραση στην πραγματικότητα Ο ήρωας αντιλαμβάνεται ότι η παθητική στάση της γενιάς του οδηγεί σε αδιέξοδο. Συνεπώς αποφασίζει να δράσει και να φανερώσει σε όλους – μέσω μίας αγγελίας- αυτό που λείπει από τον καθένα μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου πολέμου: η ελπίδα. Θα την ψάξει μέσα από το σπαρακτικό «ζητείται» της αγγελίας του . Η ελπίδα είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της ζωής, για την εξέλιξη πέρα από τη στασιμότητα που έχει προκαλέσει η έλλειψή της. Η ελπίδα γεννά την προσδοκία, τους στόχους, τα όνειρα και αποτελεί βάση της ύπαρξής μας. Η ελπίδα είναι ο μοναδικός τρόπος διαφυγής από το αδιέξοδο που γέννησε ο πόλεμος. Όπως διαπιστώνουμε από την στάση του ήρωα, η ελπίδα αναδύεται μέσα από τη δράση και όχι την αδράνεια. Η αναζήτηση της ελπίδας πρέπει να είναι διαρκής... Χαρακτηρισμός του κεντρικού ήρωα Ο ήρωας συνηθίζει να διαβάζει καθημερινά εφημερίδα, να παρατηρεί τη ζωή γύρω του και επιλέγει τη συγγραφή διηγημάτων ως τρόπο έκφρασης των προβληματισμών του. Είναι πνεύμα ανήσυχο, κριτικό, με ενδιαφέρον για τα προβλήματα της εποχής του. Έχει αγωνιστεί υπερασπιζόμενος τα ιδανικά του τα οποία τώρα διαπιστώνει ότι καταρρέουν. Το πάθος που γεννούσε η πίστη του σ’αυτά , έδωσε τη θέση του στην απελπισία ως απόρροια της απογοήτευσης και της διάψευσης των ελπίδων του. Νιώθει βαθιά λύπη καθώς παρακολουθεί την πραγματικότητα να διαλύει τα όνειρα και τις προσδοκίες του. Πρόκειται για έναν ιδεαλιστή, γεμάτο αγάπη για τον συνάνθρωπό του με τον οποίο όμως βιώνει μία έλλειψη επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης, οι οποίες θα ήταν λογικό να υφίστανται εφόσον η διάψευση των ελπίδων αποτελεί μία γενικευμένη κατάσταση. Η διάψευση φαίνεται από τα αποσπάσματα της εφημερίδας που παρατίθενται (κατά σειρά: τεταμένη παγκόσμια πολιτική σκηνή με τοπικούς πολέμους, απειλή από τη ραδιενέργεια, κίνδυνος νέου πολέμου, προβληματική οικονομία και εξαθλίωση των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων , απελπισία στα όρια της αυτοκτονίας, μιμητισμός και αλλοτρίωση της άρχουσας τάξης). Η ειδησεογραφία λειτουργεί σα μανιβέλα στο μυαλό του ήρωα ως αφορμή και όχι αιτία («Δεν έφταιγε η εφημερίδα....») για να προοικονομήσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι της εποχής: Φόβο για νέο πόλεμο («η σκιά του 3ου... στην Ινδοκίνα σήμερα αύριο..., Ο πόλεμος, η βόμβα υδρογόνου..., ... πως ο εφιάλτης του πολέμου δεν θα στοίχειωνε πια τη γή μας..., ... Την ειρήνη, τη βαθειά τούτη λαχτάρα που κρέμεται από μια κλωστή., Η σκια του καινούριου πολέμου»),αρνητικά συναισθήματα, σύγχυση και κοινωνική αθλιότητα («είχε ιδρώσει, αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, Σκεφτότανε τη φτώχεια, την αθλιότητα..., την ταραχή που είχε μέσα σου..., διάψευση από κάθε λογής ιδεολογίες, οι δυο αυτοκτονίες, Άγγιζε θέματα του καιρού μας: τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχία...»). Και, πάνω απ' όλα, την ματαίωση, την διάψευση και , τελικά, την απουσία ελπίδας που διατρέχει όλο το απόσπασμα και εμφανίζεται καθαρότερα σε αρκετά σημεία με την χρήση των λέξεων «ελπίζω» και «ελπίδα» .Ταυτόχρονα θεωρεί ότι η απουσία ελπίδας είναι υποτιμητική. Αυτούς τους προβληματισμούς τους ξεδιπλώνει στα γραπτά του τα οποία όμως δεν εκδίδει διότι προσπαθεί να αποφύγει την δογματική κριτική και την απόδοση πολιτικής «ταμπέλας» στον ίδιο (αριστερός, δεξιός κλπ.) Ξαφνικά αποφασίζει να εκφράσει την υπαρξιακή ανάγκη του δημοσιεύοντας την αγγελία «Ζητείται ελπίς». Η βιασύνη του υποδηλώνει την προσπάθεια να βρει διέξοδο στην μοναξιά του και να συνδεθεί με τους συνανθρώπους του,να μη μείνει αδρανής και απαθής μπροστά στη ζοφερή πραγματικότητα αλλά να δράσει, έστω και με την δημοσίευση της αγγελίας, προκειμένου να ανοίξει μία χαραμάδα στην ελπίδα, να ξαναπιστέψει στον άνθρωπο και τα ιδανικά που απαιτείται να ξαναθέσει. Ιδέες και συναισθήματα Τα συναισθήματα του ήρωα αντιστοιχούν στη δυσβάσταχτη πραγματικότητα της μεταπολεμικής ζωής. Προφανώς τα ίδια συναισθήματα κατακλύζουν και όλη τη γενιά του. Γι’ αυτό ο ήρωας δεν έχει όνομα καθώς θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε, ίσως ο ίδιος ο συγγραφέας, ένας φίλος, ένας γνωστός αλλά και ένας παντελώς άγνωστος. Το νήμα που δένει αυτούς τους ανθρώπους είναι η απογοήτευση, η απελπισία. Γενικότερα κάθε γενιά που επιζεί μετά από έναν – ακόμη και νικηφόρο- πόλεμο, βιώνει την απόγνωση, τον πανικό και την αδυναμία να ανταπεξέλθει σε ένα αβέβαιο μέλλον. Η πολυπόθητη ειρήνη , η ασφάλεια και η ευημερία που θα έπονταν, δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Η σταθερότητα σε κάθε τομέα της ζωής αποδείχθηκε ευσεβής πόθος. Ωστόσο μέσα στην απελπισία του ο ήρωας αφήνει να διαφανούν κάποιες χαραμάδες ελπίδας μέσα από αισιόδοξες σκέψεις («Βέβαια άλλοι θα 'χουν ελπίδα, σκέφτηκε. Δεν μπορεί παρά να 'χουν!») , από την ίδια την απέλπιδα ενέργεια του (την αγγελία) και από την όρεξη με την οποία όρμησε να την πραγματοποιήσει. Αφηγητής: είναι τριτοπρόσωπος, ετεροδιηγητικός , με εστίαση μηδενική, παντογνώστης καθώς γνωρίζει και την εξωτερική δράση αλλά και τις σκέψεις, τα συναισθήματα του ήρωα. Συγκεκριμένα, εκτός από τις εικόνες της εξωτερικής πραγματικότητας ( η περιγραφή του καφενείου, η εφημερίδα, το τρόλει, οι περαστικοί κλπ.) παρουσίαζει λεπτομερειακά και την ψυχοσύνθεση του ήρωα. Αφηγηματικός χρόνος: α) ιστορικός χρόνος , η δεκαετία του ’50 δηλαδή η μεταπολεμική περίοδος του ψυχρού πολέμου. β) Μυθικός χρόνος: Πολύ σύντομος, ουσιαστικά πρόκειται για ένα απόγευμα ως το σούρουπο. Ωστόσο υπάρχει και μία αναδρομική αφήγηση, μία αναφορά ενός περιστατικού από την παιδική του ηλικία, με το οποίο συσχετίζει την απελπισία του με τη μη αναστρέψιμη κατάσταση της υγείας της ετοιμοθάνατης θείας του. Μέσω αυτής της αναλογίας επιχειρεί να αποδώσει το μέγεθος του υπαρξιακού και ιδεολογικού αδιεξόδου του. Η διαχρονικότητα και η παγκοσμιότητα του κειμένου εξασφαλίζονται από την ανωνυμίατου ήρωα και από την αοριστία του χώρου και του χρόνου. Στην θέση του ήρωα θα μπορούσε να βρίσκεται κάθε απελπισμένος άνθρωπος, απογοητευμένος από την πτώχευση των ιδανικών και των ιδεολογιών του. Η ανωνυμία δηλώνει ότι το κεντρικό πρόσωπο του διηγήματος είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα των ανθρώπων της εποχής. Το ίδιο σημαίνει και η αοριστία χώρου (κάποιο καφενείο σε κάποια μεγάλη πόλη) και χρόνου (μετά τον Β' Παγκόσμιο). Γλώσσα/ Ύφος: Παρατηρούμε ότι ο συγγραφέας ενσωματώνει στη δική του γλωσσική έκφραση και στοιχεία της καθαρεύουσας.(« Αι απώλειαι εκατέρωθεν υπήρξαν βαρύταται», « Η σκιά του νέου πολέμου απλούται εις τον κόσμο μας» και ο τίτλος του διηγήματος «Ζητείται ελπίς».) Τα στοιχεία αυτά του κειμένου παρατίθενται αυτούσια, χωρίς να μεταγραφούν από το συγγραφέα στη δημοτική, που είναι το κατεξοχήν εκφραστικό του όργανο, διατηρώντας , με τον τρόπο αυτό, τη ζωντάνια και τη φόρτιση που έχουν. Ταυτόχρονα, η χρήση αυτή είναι σκόπιμη διότι επιχειρεί να αποτυπώσει ειρωνικά τη διγλωσσία που επικρατούσε στη δεκαετία του ’50. Η καθαρεύουσα ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους, κυρίως στο γραπτό λόγο. Είχε επιβληθεί από τα συντηρητικά καθεστώτα στην εκπαίδευση, τη διοίκηση, τη νομοθεσία και τον τύπο. Η σκόπιμη ενσωμάτωση τύπων της καθαρεύουσας -στην εφημερίδα, στις Μικρές αγγελίες, στους τίτλους των ειδήσεων κλπ- μαζί με νεολογισμούς («ευμορφιάς»), στοιχεία της δημοτικής ( φόρεμα αντί ένδυμα, κομψότατο) και ξενικές ή ελληνοποιημένες λέξεις ( κοκταίηλ, εμπριμέ, τοκ, σικ, ελεγκάντικη, χολ, WC, ατζέντα) σαρκάζει την αλλοτρίωση και τον στείρο μιμητισμό της ιθύνουσας τάξης. Γενικότερα, η σύγχυση της γλώσσας αντικατοπτρίζει τη σύγχυση ταυτότητας της εποχής. Αυτοί που χρησιμοποιούν την καθαρεύουσα , θεωρώντας κατώτερη τη δημοτική, ενώ επιχειρούν να διασφαλίσουν την καθαρότητα της γλώσσας, απαλλάσοντάς την από λαϊκούς τύπους, την « εμπλουτίζουν» με ξένες λέξεις, νοθεύοντάς την. Με ειρωνική διάθεση αντιμετωπίζει και τη στάση ζωής των Ελλήνων όπως αυτή αποτυπώνεται στις ειδήσεις και τις αγγελίες. Εκεί παρουσιάζονται οι ανάγκες των Ελλήνων ανάλογα με την κοινωνική τους τάξη και την οικονομική επιφάνεια. ( κοκταίηλ, τζιπ, νεόδμητος πολυκατοικία, τάπης γνήσιος περσικός, ενοικιάζεται δωμάτιο, ζητείται γραφομηχανή, ραδιογραμμόφωνον). Η γλώσσα του συγγραφέα είναι η γλώσσα της καθημερινότητας, απλή δημοτική, άμεση, πυκνή, ουσιαστική, ρεαλιστική θα λέγαμε, ώστε να μπορέσει να αποτυπώσει την έλλειψη ελπίδας. Το ύφος του συγγραφέα είναι λιτό,ζωντανό, παραστατικό με γρήγορο,κάποιες φορές ασθματικό, ρυθμό. Αυτός υπηρετείται από τον μικροπερίοδο λόγο ( «Πέρασε το χέρι του στα μαλλιά του. Σκούπισε τον ιδρώτα στο μέτωπό του· είχε ιδρώσει, κι όμως δεν έκανε ζέστη.»), τα ασύνδετα σχήματα ( «Και στο μεταξύ, το αίμα χυνότανε, στην Κορέα χτες, στην Ινδοκίνα σήμερα, αύριο…») , τις επαναλήψεις , τη βραχυλογία , την εκφραστική πυκνότητα και την κινηματογραφική τεχνική. ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Η ρεαλιστική ματιά του συγγραφέα και η σκοτεινή διάθεση του ήρωα δεν επιτρέπουν τη χρήση πολλών εκφραστικών μέσων. Εντοπίζουμε μόνο: - Επαναλήψεις. «Σύγχυση στον τομέα των ιδεών, σύγχυση στον κοινωνικό τομέα, σύγχυση…» , «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα. Ναι, δε φοβότανε να το ομολογήσει στον εαυτό του πως ήτανε χωρίς ελπίδα.Μια σειρά από διαψεύσεις ελπίδων ήταν η ζωή του. Είχε ελπίσει τότε… Είχε ελπίσει ύστερα… - Αντιθέσεις. «Και είχε ελπίσει. Μα τώρα ήτανε πια χωρίς ελπίδα», «Ένας άνθρωπος που είχε ελπίσει άλλοτε, και τώρα δεν έχει ελπίδα» - Μεταφορές/ Προσωποποιήσεις: «το μεγάλο τζάμι που έβλεπε στη λεωφόρο», « Έριξε μια ματιά στις «Μικρές Αγγελίες» , « Σκέψεις γυρίζανε στο νου του», «Πως θα 'ρχόταν η ειρήνη, πως ο εφιάλτης του πολέμου δε θα ίσκιωνε πια τη γη μας », «η σκιά του τρίτου δεν είχε πάψει να βαραίνει πάνω στον κόσμο μας.» «το σκοτεινό πρόσωπο της ζωής.» « Την ειρήνη, τη βαθιά τούτη λαχτάρα, που κρέμεται από μια κλωστή» « Σκεφτότανε το φόβο που έχει μπει στις καρδιές», « Άγγιζε θέματα του καιρού μας», «Φοβότανε την ετικέτα που θα του δίνανε σίγουρα οι μεν και οι δε.» - Παρομοιώσεις: «Σαν να ήταν έγκλημα αυτό. Σαν να είχε ένα σημάδι πάνω του που το μαρτυρούσε. Σαν να ήτανε γυμνός ανάμεσα σε ντυμένους.» Να σημειώσουμε βέβαια ότι αυτά τα εκφραστικά στοιχεία στηρίζουν την παραστατικότητα του κειμένου και την άριστη απόδοση του υπαρξιακού αδιεξόδου μετά τον πόλεμο και δεν στοχεύουν να εξωραϊσουν την πραγματικότητα. ΠΗΓΕΣ: 1)« Ερμηνευτικές αναλύσεις στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ΄Γυμνασίου» Θεοδώρα Μερτίκα , Στέλλα Πανουργιά-Σαββανή, Μανώλης Μανδαμαδιώτης, Στέλλα Αλιγιζάκη, εκδ. Πατάκη , Αθήνα, 2006. 2) http://www.greek-language.gr/Resources/literature/education/literature_history/search.html?details=73 3) http://afterschoolbar.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html 4) http://alexgger.blogspot.gr/2013/04/blog-post_6.html 5) http://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2014/03/blog-post_29.html 6) http://kostasleimonis.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html 7)http://blogs.sch.gr/ksergaki/2012/04/23/%CE%B1%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82-%CF%83%CE%B1%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%B6%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CF%82/ 8) Προσωπικές σημειώσεις. Ερωτήσεις : http://mariagrivakou.blogspot.gr/search/label/%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1%20%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82%20%CE%93'%20%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85 Σχετικό κριτήριο αξιολόγησης: https://hubslide.com/seventekidou/antones-samarakes-zeteitai-elpis-g-gymnasiou-kriterio-axiologeses-s56de0d0de958d52c4564879e.html Παράλληλο κείμενο: https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxjaHJvbmlhbmdlbGlraTF8Z3g6NzE4MTg3MzRiNTY2YjI1ZA http://alexgger.blogspot.gr/2013/04/blog-post_6.html  Πού έχουν κρύψει την ελπίδα; - "Ζητείται ελπίς" του Αντώνη Σαμαράκη... ΠΗΓΗ http://afterschoolbar.blogspot.com/2012/04/blog-post.html "Πού έχουν κρύψει την ελπίδα" αναρωτιέται ο Φίλιππος Πλιάτσικας στο γνωστό τραγούδι του με τίτλο "Τι δεν έμαθε ο θεός". Την ίδια ακριβώς απορία έχει και ο ήρωας του γνωστού διηγήματος του Αντώνη Σαμαράκη που θα κάνουμε... Πριν όμως δούμε μια συνοπτική παρουσίαση του διηγήματος, διαβάστε εδώ τις σχετικές "Μικρές Αγγελίες" που έγραψαν οι μαθητές του περσινού Γ1΄ του Γυμνασίου Παραδεισίου με αφορμή την διδασκαλία του συγκεκριμένου κειμένου. Ζητείται Ελπίς Θέμα: Η απογοήτευση και η διάψευση των ελπίδων για ειρήνη στην ανθρωπότητα μετά τον Β Παγκόσμιο πόλεμο (θυμάστε πως τέλειωσε?). Ανασφάλεια και ματαίωση ελπίδας Περιεχόμενο: Κοινωνικό και πολιτικό Στόχος: Να γίνει εμφανής η ματαίωση που αισθάνεται η ανθρωπότητα μετά τον πόλεμο και η αγωνία της για ένα μέλλον που δεν αφήνει περιθώρια για ελπίδες Αφήγηση και αφηγηματικά στοιχεία: Τριτοπρόσωπη. Αφηγητής ετεροδιηγητικός και παντογνώστης και η εστίαση μηδενική. Ο ήρωας της ιστορίας είναι το μόνο πρόσωπο. Η ανωνυμία δηλώνει ότι είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα των ανθρώπων της εποχής. Το ίδιο σημαίνει και η αοριστία χώρου (κάποιο καφενείο σε κάποια μεγάλη πόλη) και χρόνου (μετά τον Β' Παγκόσμιο). Ο αφηγητής αφηγείται την ιστορία παραθέτοντας εναλλάξ στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας (το καφενείο, η εφημερίδα, οι ειδήσεις, οι ενέργειες του ήρωα, οι κινήσεις του ήρωα, το σούρουπο, το είδωλο του στο καθρέφτη, τα τρόλεϊ, το πλήθος, τα τσιγάρα και ο πωλητής, το ξαναδιάβασμα της εφημερίδας) με στοιχεία του εσωτερικού κόσμου (σκέψεις για ενδεχόμενο νέου πολέμου, προβληματισμός για την έναρξη συνεχόμενων τοπικών πολέμων, διάψευση ελπίδας για παγκόσμια ειρήνη, ιδεολογική σύγχυση, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, έλλειψη πίστης σε ιδεολογίες, αναδρομή στις ελπίδες του παρελθόντος και συνειδητοποίηση της απουσίας ελπίδας, μνεία των συγγραφικών του πονημάτων ) ή συναισθήματα του ήρωα (Απογοήτευση και απελπισία για την διάψευση των ελπίδων του, ανασφάλεια για την κατάσταση της κοινωνίας και το μέλλον του κόσμου, πανικό και υπαρξιακή αγωνία στη σκέψη της απώλειας της ελπίδας, φόβο για το μέλλον, μικρή και παράλογη ελπίδα μετά την σκέψη να εκφράσει την υπαρξιακή του αγωνία μέσω μιας αγγελίας. ) Οι άνθρωποι μετά τον πόλεμο πίστεψαν σε μια καλύτερη ζωή, σε ειρήνη και κοινωνική δικαιοσύνη. Η διάψευση φαίνεται από τα αποσπάσματα της εφημερίδας που παρατίθενται (κατά σειρά: τεταμένη παγκόσμια πολιτική σκηνή με τοπικούς πολέμους, απειλή από ραδιενέργεια, κίνδυνος νέου πολέμου, προβληματική οικονομία και εξαθλίωση χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων , απελπισία στα όρια της αυτοκτονίας. μιμητισμός και αλλοτρίωση άρχουσας τάξης). Η ειδησεογραφία λειτουργεί σα μανιβέλα στο μυαλό του ήρωα ως αφορμή και όχι αιτία. (Δες:Δεν έφταιγε η εφημερίδα....) για να προοικονομήσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι της εποχής. Φόβο για νέο πόλεμο (η σκιά του 3ου... στην Ινδοκίνα σήμερα αύριο..., Ο πόλεμος, η βόμβα υδρογόνου..., ... πως ο εφιάλτης του πολέμου δεν θα στοίχειωνε πια τη γή μας..., ... Την ειρήνη, τη βαθειά τούτη λαχτάρα που κρέμεται από μια κλωστή., Η σκια του καινούριου πολέμου),αρνητικά συναισθήματα, σύγχυση και κοινωνική αθλιότητα (είχε ιδρώσει, αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, Σκεφτότανε τη φτώχεια, την αθλιότητα..., την ταραχή που είχε μέσα σου..., διάψευση από κάθε λογής ιδεολογίες, οι δυο αυτοκτονίες, Άγγιζε θέματα του καιρού μας: τον πόλεμο, την κοινωνική δυστυχία... ). Και, πάνω απ' όλα, την ματαίωση, την διάψευση και , τελικά, την απουσία ελπίδας που διατρέχει όλο το απόσπασμα και εμφανίζεται καθαρότερα σε αρκετά σημεία με την χρήση των λέξεων ελπίζω και ελπίδα . Ωστόσο μέσα στην απελπισία του ο ήρωας αφήνει να διαφανούν κάποιες χαραμάδες ελπίδας (Βέβαια άλλοι θα 'χουν ελπίδα, σκέφτηκε. Δεν μπορεί παρά να 'χουν!) ή και από την ίδια την απέλπιδα ενέργεια του (την αγγελία) και την όρεξη με την οποία όρμησε να την πραγματοποιήσει. Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή λιτή και απέριττη, χωρίς εκφραστικά σχήματα. Γίνεται χρήση και λέξεων της καθαρεύουσας ή ξένης προέλευσης. Ο λόγος του είναι μικροπερίοδος, με ασύνδετα σχήματα. πράγμα που κάνει το κείμενο να ρέει γοργά. Η χρήση λέξεων της καθαρεύουσας γίνεται κυρίως στα αποσπάσματα της εφημερίδας και αναπαράγει την επίσημη γλώσσα της εποχής που επέβαλε το συντηρητικό καθεστώς. Πέρα από το γεγονός ότι αποτυπώνουν το κλίμα της εποχής, καθώς συμπλέκονται ή συμπαρατίθενται με ξένες λέξεις (αυτούσιες ή ελληνοποιημένες) λειτουργούν ειρωνικά και σαρκαστικά εις βάρος της άρχουσας τάξης, η οποία, από τη μια,δήθεν προσπαθεί να εξευγενίσει τη γλώσσα, αλλά, από την άλλη, είναι η ίδια που τη νοθεύει με τον μιμητισμό και την αλλοτρίωση της. Την ίδια ειρωνική διάθεση προκαλεί και το γεγονός ότι η καθαρεύουσα αυτή δεν είναι ομοιόμορφη, καθώς δανείζεται στοιχεία της αρχαίας ελληνικής ή και της δημοτικής. Στο υπόλοιπο κείμενο η γλώσσα είναι δημοτική. (Από την περσινή μας γιορτή με τα παιδάκια μου απ' τ' Αφάντου...) ΠΗΓΗ http://pek-patras.ach.sch.gr/docs/yliko0910/nerantzis_samarakis.pdf ΙΙ) ∆ΙΗΓΗΜΑ - Τρόποι διδακτικής προσέγγισης του διηγήµατος (ΙΙ.1) «δειγµατική διδασκαλία του διηγήµατος, «ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ», του Αντώνη Σαµαράκη. “ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ”( 1 ) Η διαταγή είτανε ξεκάθαρη : Απαγορεύεται το µπάνιο στο ποτάµι, ακόµα και να πλησιάζει κανένας σε απόσταση λιγότερο από διακόσια µέτρα. ∆ε χώραγε λοιπόν καµιά παρανόηση. Όποιος την παρέβαινε τη διαταγή, θα πέρναγε στρατοδικείο. Τους τη διάβασε τις προάλλες ο ίδιος ο ταγµατάρχης. ∆ιέταξε γενική συγκέντρωση, όλο το τάγµα, και τους τη διάβασε. ∆ιαταγή τής Μεραρχίας! ∆εν είτανε παίξε – γέλασε. Είχανε κάπου τρείς βδοµάδες που είχαν αράξει δώθε απ’ το ποτάµι. Κείθε απ’ το ποτάµι είταν ο εχθρός, οι Άλλοι όπως τους λέγανε πολλοί. Τρείς βδοµάδες απραξία. Σίγουρα δε θα βάσταγε πολύ τούτη η κατάσταση, µα για την ώρα επικρατούσε ησυχία. Και στις δύο όχθες του ποταµού, σε µεγάλο βάθος, είτανε δάσος. Πυκνό δάσος. Μέσ’ στο δάσος είχανε στρατοπεδεύσει και οι µεν και οι δε. Οι πληροφορίες τους είτανε πώς οι Άλλοι είχανε δύο τάγµατα εκεί. Ωστόσο, δεν επιχειρούσανε επίθεση, ποιός ξέρει τί λογαριάζανε να κάνουνε. Στο µεταξύ, τα φυλάκια, και απ’ τις δύο µεριές, είταν εδώ και κεί, κρυµµένα στο δάσος, έτοιµα για παν ενδεχόµενο. Τρείς βδοµάδες! Πώς είχανε περάσει τρεις βδοµάδες! ∆ε θυµόντουσαν σ’ αυτόν τον πόλεµο, που είχε αρχίσει εδώ και δυόµιση χρόνια περίπου, άλλο τέτοιο διάλειµµα σαν και τούτο. Όταν φτάσανε στο ποτάµι, έκανε ακόµα κρύο. Μα εδώ και µερικές µέρες, ο καιρός είχε στρώσει. Άνοιξη πιά! Ο πρώτος που γλίστρησε κατά το ποτάµι είτανε λοχίας. Γλίστρησε ένα πρωινό και βούτηξε. Λίγο αργότερα, σύρθηκε ως τους δικούς του, µε δύο σφαίρες στο πλευρό. ∆εν έζησε πολλές ώρες. Την άλλη µέρα, δυό φαντάροι τραβήξανε για κεί, και δεν τους ξαναείδε πια κανένας. Ακούσανε µονάχα πολυβολισµούς, και ύστερα σιωπή. Τότε βγήκε η διαταγή της Μεραρχίας. Είτανε ωστόσο µεγάλος πειρασµός το ποτάµι. Τ’ ακούγανε που κυλούσε τα νερά του και το λαχταρούσανε. Αυτά το δυόµιση χρόνια τούς είχε φάει η βρώµα. Είχανε ξεσυνηθίσει από ’να σωρό χαρές. Και να, τώρα, που είχε βρεθεί στο δρόµο τους αυτό το ποτάµι. Μα Θα πήγαινε την άλλη µέρα, θα πήγαινε οπωσδήποτε. Στο διάολο η διαταγή της Μεραρχίας, την έγραφε στ’ απαυτά του. Οι άλλοι φαντάροι κοιµόντουσαν. Τέλος τον πήρε κι αυτόν ο ύπνος. Είδε ένα όνειρο, έναν εφιάλτη. Στην αρχή, το είδε όπως είτανε: ποτάµι. Είτανε µπροστά του αυτό το ποτάµι και τον περίµενε. Κι’ αυτός, γυµνός στην όχθη, δεν έπεφτε µέσα. Σα να τον βάσταγε ένα αόρατο χέρι. Ύστερα το ποτάµι µεταµορφώθηκε σε γυναίκα. Μια νέα γυναίκα, µελαχρινή, µε σφιχτοδεµένο κορµί. Γυµνή, ξαπλωµένη στο γρασίδι, τον περίµενε. Κι’ αυτός, γυµνός µπροστάτης, δεν έπεφτε πάνω της. Σα να τον βάσταγε ένα αόρατο χέρι. Ξύπνησε βαλαντωµένος . δεν είχε ακόµα φέξει… Φτάνοντας στην όχθη, στάθηκε και το κοίταζε. Το ποτάµι! Ώστε υπήρχε λοιπόν αυτό το ποτάµι; Ώρες – ώρες, συλλογιζότανε µήπως δεν υπήρχε στ’ αλήθεια. Μήπως είτανε µια φαντασία τους, µια οµαδική ψευδαίσθηση. Είχε βρεί µιαν ευκαιρία και τράβηξε κατά το ποτάµι. Το πρωινό είτανε θαύµα! Αν είτανε τυχερός και δεν τον παίρνανε µυρουδιά… Να πρόφταινε µονάχα να βουτήξει στο ποτάµι, να µπεί στα νερά του, τα παρακάτω δεν τον νοιάζανε. Σ’ ένα δένδρο, δίπλα στην όχθη, άφισε τα ρούχα του, και, όρθιο πάνω στον κορµό, το τουφέκι του. Έριξε δυό τελευταίες µατιές, µιά πίσω του, µην είτανε κανένας απ’ τους δικούς του, και µιά στην αντίπερα όχθη, µην είτανε κανένας απ’ τους Άλλους. Και µπήκε στο νερό. Απ’ τη στιγµή που το σώµα του, ολόγυµνο, µπήκε στο νερό, τούτο το σώµα που δυόµιση χρόνια βασανιζότανε, που δυό τραύµατα το είχανε ως τώρα σηµαδέψει, απ’ τη στιγµήν αυτή ένιωθε άλλος άνθρωπος. Σα να πέρασε ένα χέρι µ’ ένα σφουγγάρι µέσα του και να τά ’σβησε αυτά τα δυόµιση χρόνια. Κολυµπούσε πότε µπρούµυτα, πότε ανάσκελα. Αφινότανε να τον πηγαίνει το ρεύµα. Έκανε και µακροβούτια. Είταν ένα παιδί τώρα αυτός ο φαντάρος, που δεν είτανε παρά εικοσιτριώ χρονώ . κι όµως τα δυόµιση τελευταία χρόνια είχαν αφίσει βαθιά ίχνη µέσα του. ∆εξιά κι αριστερά, και στις δύο όχθες, φτερουγίζανε πουλιά, τον χαιρετούσανε περνώντας πότε – πότε από πάνω του. Μπροστά του, πήγαινε τώρα ένα κλαδί που το ’σερνε το ρεύµα. Βάλθηκε να το φτάσει µ’ ένα µονάχα µακροβούτι. Και το κατάφερε. Βγήκε απ’ το νερό ακριβώς δίπλα στο πλαδί. Ένιωσε µια χαρά ! Μα την ίδια στιγµή είδε ένα κεφάλι µπροστά του, κάπου τριάντα µέτρα µακριά. Σταµάτησε και προσπάθησε να δεί καλύτερα. Και κείνος που κολυµπούσε εκεί τον είχε δει, είχε σταµατήσει κι αυτός. Κοιτάζονταν. Ξανάγινε αµέσως αυτός που είτανε και πρωτύτερα: ένας φαντάρος που είχε κιόλα δυόµιση χρόνια πόλεµο, που είχε έναν πολεµικό σταυρό, που είχε αφίσει το τουφέκι του στο δέντρο. ∆ε µπορούσε να καταλάβει αν αυτός αντίκρυ του είτανε απ’ τους δικούς του ή απ’ τους Άλλους. Πώς να το καταλάβει; Ένα κεφάλι έβλεπε µονάχα. Μπορούσε να ’ναι ένας απ’ τους δικούς του. Μπορούσε να ’ναι ένας απ’ τους Άλλους. Για µερικά λεπτά και οι δύο τους στέκονταν ακίνητοι στα νερά. Τη σιωπή διέκοψε ένα φτάρνισµα. Είταν αυτός που φταρνίστηκε, και, κατά τη συνήθειά του, βλαστήµησε δυνατά. Τότε κείνος αντίκρυ του άρχισε να κολυµπάει γρήγορα προς την αντίπερα όχθη. Μα κι αυτός δεν έχασε καιρό. Κολύµπησε προς την όχθη του µ’ όλη του τη δύναµη. Βγήκε πρώτος. Έτρεξε στο δέντρο που είχε αφίσει το τουφέκι του, τ’ άρπαξε. ο Άλλος, ό,τι έβγαινε απ’ το νερό. Έτρεχε τώρας και κείνος να πάρει το τουφέκι του. Σήκωσε το τουφέκι του αυτός, σηµάδεψε. Τού είτανε πάρα πολύ εύκολο να τού φυτέψει µια σφαίρα στο κεφάλι. Ο Άλλος είτανε σπουδαίος στόχος έτσι καθώς έτρεχε ολόγυµνος, κάπου είκοσι µέτρα µονάχα µακριά. Μα δεν τράβηξε τη σκανδάλη. Ο Άλλος είταν εκεί, γυµνός όπως είχε έρθει στον κόσµο. Κι αυτός είταν εδώ, γυµνός όπως είχε έρθει στον κόσµο. ∆ε µπορούσε να τραβήξει. Είτανε και οι δύο γυµνοί. ∆ύο άνθρωποι γυµνοί. Γυµνοί από ρούχα. Γυµνοί από ονόµατα. Γυµνοί από εθνικότητα. Γυµνοί απ’ τον χακί εαυτό τους. ∆ε µπορούσε να τραβήξει. Το ποτάµι δεν τους χώριζε τώρα, αντίθετα τους ένωνε. ∆ε µπορούσε να τραβήξει. Ο Άλλος είχε γίνει ένας άλλος άνθρωπος τώρα, χωρίς άλφα κεφαλαίο, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Χαµήλωσε το τουφέκι του. Χαµήλωσε το κεφάλι του. Και δεν είδε τίποτα ως το τέλος, πρόφτασε να δεί µονάχα κάτι πουλιά που φτερουγίσανε τροµαγµένα σαν έπεσε απ’ την αντικρινή όχθη η τουφεκιά, κι αυτός, γονάτισε πρώτα, ύστερα έπεσε µε το πρόσωπο στο χώµα. (Ι) ΑΦΟΡΜΗΣΗ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ Η αφόρµηση της διδασκαλίας µπορεί να γίνει µε διάφορους τρόπους. Ενδεικτικά : -Αναφορά στο πολεµοχαρές κλίµα της εποχής και στη απειλή πυρηνικού πολέµου. -Αναφορά σε µια εµπόλεµη κατάσταση σηµερινή. -Αναφορά στα σύγχρονα ‘‘Κινήµατα Ειρήνης’’. -Αναφορά στην ταινία «Η Επόµενη Μέρα». (Η περιρρέουσα ατµόσφαιρα είναι αναλογικά η ίδια: Και στην ταινία, ένα ήρεµο και ειρηνικό µεσηµεριανό παραµόνευε ο θάνατος, µε τη µορφή βέβαια εκεί του πυρηνικού ολοκαυτώµατος). (ΙΙ) ΣΤΟΧΟΙ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ α) Να βιώσουν οι µαθητές το αντιπολεµικό περιεχόµενο του διηγήµατος και τον βαθύ ανθρωπισµό του Αντώνη Σαµαράκη και να δουν τον πόλεµο σαν ένα φόνο συνανθρώπων . σαν κατάρα της ανθρωπότητας που σκοτώνει και τις πιο µικρές χαρές της ζωής. Με άλλα λόγια να συνειδητοποιήσουν την υπαρξιακή ταύτιση των ανθρώπων, όταν ξεντυθούν τον κάθε λογής εχθρικό µανδύα και στολή. β) Να γνωρίσουν την αφηγηµατική τέχνη του Αντώνη Σαµαράκη µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Προς διευκόλυνση των συναδέλφων καταγράφω επιγραµµατικά τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της αφηγηµατικής τέχνης του Αντώνη Σαµαράκη2 (όπου χρειάζεται, θα παραπέµπω σ’ αυτά ως εξής: ∆ες χαρακτηρ. αφηγ. τέχν. αριθµ. τάδε). 1. Απλή και άµεση διατύπωση, πυκνή και ουσιαστική, που αποφεύγει τον ανθισµένο λόγο και τις «φιλολογικές» επιτηδεύσεις και προτιµά τη λιτή γλώσσα. 3 2. Γοργή εναλλαγή εικόνων και καταστάσεων, που δίνεται µε τις µικρές περιόδους, ή µε ασύνδετα σχήµατα. 3. Οι έντονες εικόνες. 4. Το νευρικό-σπασµωδικό ύφος και ως εκ τούτου ο έντονος ρυθµός εξέλιξης – και αφήγησης – συχνά λαχανιαστός. 5. Οι επαναλήψεις και οι επαναφορές. 6. Χρήση εσωτερικής αντίθεσης. 7. «Ευρηµατικές ικανότητες . τα επιτυχηµένα ευρήµατα του συγγραφέα δεν αναφέρονται µόνο στη σύλληψη του µύθου, αλλά και στην εξέλιξή του και στις τροπές της αφήγησης και στις τύχες των προσώπων». 4 8. Μεταφορά των µηνυµάτων του όχι µε τρόπο διδακτικό, µα έµµεσα, διακριτικό, και κυρίως συµβολικά. 9. Γενίκευση των ιδεών του, ώστε να ισχύουν καθολικά. 10. Απουσία λεπτοµέρειας από την αφήγηση. 11. Λείπει ολοκληρωτικά το επίθετο. 12. Αποκαλύπτονται ειρωνικά και σαρκαστικά τραγικές αλήθειες του καιρού µας. 13. Είναι απίθανα κινηµατογραφικός. Τα έργα του Σαµαράκη είναι και σαν σενάρια, έτοιµα να διαλέξει κανείς όποιο θέλει. 5 Τα παραπάνω χαρακτηριστικά γνωρίσµατα καθιστούν τον Αντώνη Σαµαράκη εκφραστή 2 Για τα βασικά γνωρίσµατα της αφηγηµατικής τέχνης του Αντώνη Σαµαράκη δες : Σαχίνης Απόστ., Νέοι Πεζογράφοι. Είκοσι χρόνια Νεοελληνικής Πεζογραφίας: 1945-1965, (εκδ. Εστία,1965), σ. 203. 3 O Jacob Paludan γράφει χαρακτηριστικά: «Ο Σαµαράκης είναι ένας συγγραφέας που δεν κάνει φιλολογία και τραβάει κατευθείαν στο µεδούλι». Αναγράφεται στο εξώφυλλο της 27ης έκδοσης της συλλογής Ζητείται Ελπίς από τις εκδ. Ελευθερουδάκη, Αθήνα 1986. 4 Σαχίνης Απόστ., Νέοι Πεζογράφοι. Είκοσι χρόνια Νεοελληνικής Πεζογραφίας: 1945-1965, εκδ. Εστία, Αθήνα 1965, σ. 195. 5 Θυµίζουµε ότι το «Ποτάµι» έγινε κινηµατογραφική ταινία από τον Ν. Κούνδουρο. του Μοντέρνου ∆ιηγήµατος. 6 (ΙΙΙ) ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ∆ΙΗΓΗΜΑΤΟΣ Το διήγηµα «ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ» - διήγηµα φανταστικό ή πλαστό µε µοντέρνα στοιχεία – είναι το τρίτο από τα δώδεκα διηγήµατα της συλλογής ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ - η πρώτη λογοτεχνική δηµιουργία του Α. Σαµαράκη – που πρωτοεκδόθηκε το 1954 µε αλλαπάλληλες έκτοτε εκδόσεις. Το 1986 κυκλοφόρησε η 27η έκδοση από τις εκδόσεις Ελευθερουδάκη. Πρώτος που διέκρινε το αφηγηµατικό ταλέντο του Αντώνη Σαµαράκη για τη συλλογή Ζητείται Ελπίς ήταν ο Ευάγγ. Παπανούτσος. 7 Γράφει χαρακτηριστικά: «[Τα διηγήµατα της συλλογής Ζητείται ελπίς είναι] χωρίς περιττές διακοσµήσεις, αλλά µε λίγα και κοφτά λόγια, παραστατικά, δραµατικά. Ο κόσµος του, ο ψυχικός του κόσµος, κερδίζει τον αναγνώστη και εγγράφεται βαθιά στη συγκίνησή µας. Είναι ένας κόσµος ταραγµένος από τις δεινές αντινοµίες του καιρού µας, βασανισµένος, αµήχανος, αλλά γεµάτος ευγένεια και τρυφερότητα, και διαποτισµένος από κείνη την ήρεµη, την αγιασµένη ανθρωπιά, που και µέσα στην απόγνωσή της αγαπά και σέβεται τον άνθρωπο, αποστρέφεται και µισεί την προστυχιά, την υποκρισία και το ψεύδος» . Για τη λογοτεχνική αξία και το «περιεχόµενο της ίδιας, επίσης, συλλογής, ο Α.Καραντώνης σηµειώνει τα εξής στο βιβλίο του «24 Σύγχρονοι Πεζογράφοι» (εκδ. «Νικόδηµος» Αθ. 1978, σσ. 76-77): «Αν και το περιεχόµενο όλων των διηγηµάτων είναι µια σειρά από σύντοµες διαδικασίες ατοµικών περιπτώσεων, που όλες µαζί κατατείνουν στην απόδειξη πως η Ελπίδα εγκατέλειψε τούτο τον σηµερινό µας κόσµο, στα διηγήµατα αυτά, που τη λιτότητά τους και τη συνοπτικότητά τους δεν την ξεπέρασαν τα κατοπινά, που όµως είναι ευρύτερα, µεστώτερα, οξύτερα και πιο παραλόγως πρωτότυπα, στα διηγήµατα αυτά ο Σαµαράκης διατηρεί ακόµα κάποιες επαφές µε την ποίηση, µε τον συναισθηµατισµό και µε την απλή και δυνατή ανθρώπινη συγκίνηση. Σ’ όλα τα διηγήµατα κεντρικός πυρήνας είναι η αναζήτηση κάποιας ελπίδας µε διάφορους τρόπους από τους ήρωες, που είναι πρόσωπα τραγικά µες στην ασηµαντότητά τους, υποχρεωµένα να υποστούν τους κοινωνικούς καταναγκασµούς. Η δραµατική αυτή πραγµατικότητα θίγεται µέσ’ από µια έντονη χρήση της επανάληψης λέξεων και φράσεων, καθώς και από τη συχνότητα της εσωτερικής αντίθεσης. Οι εικόνες που πλάθονται είναι καθηµερινές, δοσµένες κάτω από µια δυναµική σύλληψη των χαρακτηριστικών τους. Η επίµονη χρήση πάλι του ρήµατος, η έλλειψη του προσδιοριστικού επιθέτου και η µέτρια χρήση της µεταφοράς συντείνουν στη διάπλαση ενός ύφους κυριολεκτικού, άµεσου, απλού, καθηµερινού». Για να συµπληρώσει ο Edwin Jahiel: «Σε όλα τα έργα του, ο Σαµαράκης έρχεται και καταγγέλλει ποιό είναι το σήµερα και προειδοποιεί τί θα είναι το αύριο. Για τον Σαµαράκη, ο µεταπολεµικός κόσµος είναι «γεµάτος ιδεολογίες, αλλά γυµνός από ιδανικά», στον µεταπολεµικό κόσµο κυριαρχούν δυο βασικοί φόβοι, «ο φόβος του πολέµου και ο φόβος της πείνας, που τελικό αποτέλεσµα έχουν να προδίνουµε την ελευθερία, την ανάγκη για ελευθερία που µας είναι έµφυτη». Τα έργα του Σαµαράκη συγκινούν βαθιά και είναι αποκαλυπτικά γιατί η συγγραφική του τέχνη έχει ως υποδοµή την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ακεραιότητα». 8 (IV) ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ Εισαγωγική σηµείωση: 6 Για µια σύντοµη, αλλά περιεκτική εισαγωγή στο έργο του Αντ. Σαµαράκη δες και: Ζωή Κ. Μπέλλα και ∆ηµ. Πτολεµαίου, Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας – Ένα διδακτικό βοήθηµα, τοµ. 4ος , µέρος β’ για την Γ’ Γυµνασ., εκδ. Gutenberg, Αθήνα 1983, σσ. 273-275. 7 Στην εφηµερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, της 30-9-1954, επιφυλλίδα του Ευάγγ. Παπανούτσου µε τίτλο: «Ένας διηγηµατογράφος». 8 Το απόσπασµα είναι παρµένο από το οπισθόφυλλο της 27ης έκδοσης της συλλογής Ζητείται Ελπίς, εκδ. Ελευθερουδάκη, 1986, όπου σηµειώνεται ότι ο Edwin Jahiel είναι καθηγητής της Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήµιο του Ιλλινόϊς, και ότι το απόσπασµα είναι από ένα δοκίµιό του για το έργο του Σαµαράκη µε τίτλο «Μυθιστορήµατα και διηγήµατα σαν σενάρια», δηµοσιευµένο στην αµερικανική επιθεώρηση της παγκόσµιας λογοτεχνίας, Books Abroad. Τα ανάλογα επαναλαµβάνει και στο δοκίµιό του «Ο κινηµατογραφικός κόσµος του Αντώνη Σαµαράκη» δηµοσιευµένο στο «αφιέρωµα» στο Σαµαράκη της λογοτεχνικής επιθεώρησης της Νέας Υόρκης The Charioteer. Από δω αρχίζει στην ουσία η ερµηνευτική µας προσέγγιση. Γι’ αυτό παράλληλα µε αυτή, υπενθυµίζουµε ότι θα πρέπει να εντοπίζουµε ένα–ένα και τα χαρακτηριστικά της αφηγηµατικής τέχνης του συγγραφέα, εφόσον τούτο τέθηκε από την αρχή και ως ένας από τους στόχους της διδασκαλίας µας. Τα εντός της παρένθεσης ερωτηµατικά υποβοηθούν σε µια διαλεκτικού χαρακτήρα διδασκαλία. 9 α) οπτική γωνία αφήγησης Ο αφηγητής παρατηρεί απ’ έξω τα διαδραµατιζόµενα, δηλ. από εξωτερική οπτική γωνία (από ποιά...;) και τα αφηγείται σε γ’ πρόσωπο. Είναι ο απρόσωπος αφηγητής που ξέρει το παρελθόν, το παρόν και το µέλλον, τις µυστικές σκέψεις και τα συναισθήµατα των χαρακτήρων του. 10 Έτσι έχουµε την αντικειµενικότερη παράσταση της ιστορίας, αφού την παρακολουθούµε µέσω ενός απρόσωπου αφηγητή. (δες χαρακτηρ. αφηγηµ.τεχν. αρ. 12). β) αφηγηµατικός τρόπος (ποιος ο...;) Με δεδοµένο το ότι ένας συγγραφέας αρχίζει την αφήγηση – ανάλογα µε το σκοπό που επιδιώκει – από το σηµείο εκείνο που το θεωρεί σπουδαιότερο, 11 παρατηρούµε ότι, στο υπό πραγµάτευση διήγηµα, η αφήγηση δεν ακολουθεί µια εξελικτική πορεία. Εδώ ισχύει ο αφηγηµατικός τρόπος του «in medias res», δηλαδή της ρητορικής κατάταξης των γεγονότων (= ο συγγραφέας αρχίζει την αφήγηση από το σηµείο εκείνο που το θεωρεί σπουδαιότερο. – Στο διήγηµά µας είναι η ‘‘διαταγή’’). γ) διεύθυνση της φωνής του αφηγητή (ποιός ο αποδέκτης της φωνής...;) Ο αφηγητής απευθύνεται σε πλήθος από πρόσωπα, σ’ όλο τον κόσµο, σε όλους εµάς που τον διαβάζουµε. 12 Έχει σηµασία, τώρα, το ότι ο Σαµαράκης απευθύνει το διήγηµα σ’ οποιονδήποτε άνθρωπο σε όλους µας; Έχει βέβαια, γιατί το πρόβληµα που θίγεται στο διήγηµα δεν περιορίζεται χωροχρονικά, αλλά ισχύει διαχρονικά. Τούτο δικαιολογεί και το γιατί απουσιάζουν πληροφοριακές και επεξηγηµατικές λεπτοµέρειες για πρόσωπα και πράγµατα από την αφήγηση (δες χαρακτηρ. αφηγ. τεχν. αρ. 9 και 10). Τα παραπάνω είναι και η αιτία που το διήγηµα έχει και την ανάλογη µορφή και το ανάλογο ύφος. δ) ο χρόνος στο διήγηµα Στο διήγηµα βλέπουµε τον χρόνο σε τρία επίπεδα (Σε πόσα επίπεδα...;). 1) ιστορικός χρόνος: Ένας πόλεµος, που δεν ορίζεται µε χρονολογική ακρίβεια. Ορίζεται µόνο η διάρκειά του: δυόµισυ χρόνια. (Γιατί δεν ορίζεται επακριβώς...;). 2) σκηνικός χρόνος (και µέρος βέβαια του ιστορικού χρόνου): τρεις βδοµάδες στρατοπεδευµένοι στο ποτάµι. 3) µυθικός χρόνος (= χρόνος δράσης του ήρωα): Ένα πρωινό όλο και όλο ! Όχι µόνο σ’ αυτό το διήγηµα, αλλά και στα υπόλοιπα διηγήµατα της συλλογής ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ, ο χρόνος δράσης του ήρωα είναι συντοµότατος, µιας και «το περιεχόµενο όλων των διηγηµάτων αυτών είναι µια σειρά από σύντοµες διαδικασίες ατοµικών περιπτώσεων, που όλες µαζί κατατείνουν στην απόδειξη πως η Ελπίδα εγκατέλειψε τούτο τον σηµερινό κόσµο µας». 13 9 Για το διαλεκτικό µοντέλο διδασκαλίας δες: Φράγκος Χρ., «Η διδακτική µεθοδολογία των αρχαίων ελληνικών από µετάφραση και το διαλεκτικό µοντέλο», στον τόµο Θέµατα Παιδείας – Η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών από µετάφραση, Συµβολή στη διδακτική µεθοδολογία, της Οµάδας του Παιδαγωγικού Εργαστηρίου Παν/µίου Ιωαννίνων, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, χ.χ.ε., σσ. 57-113. 10 Για µια ευρύτερη θεώρηση της τεχνικής της αφήγησης στην πεζογραφία δες: Παγανός Γεώργ., Η Νεοελληνική Πεζογραφία – Θεωρία και πράξη, (εκδ. «Κώδικας», 1983), σσ. 40-47. 11 ∆ες και Αναστασιάδης Β. Κ., «Γύρω από την Πεζογραφία», ΝΕΑ ΠΑΙ∆ΕΙΑ, τχ. 37, σ. 136. 12 Κατά τον Γ. Παγανό, ο.π., σ. 45, έχει σηµασία να προσδιορίσουµε την ταυτότητα και τον χαρακτήρα του προσώπου στο οποίο απευθύνεται ο αφηγητής . 13 Καραντώνης Ανδρέας, 24 Σύγχρονοι Πεζογράφοι, (εκδ. Νικόδηµος, Αθήνα 1978), σσ. 76-77. ε) αφηγηµατικός χρόνος Το σύντοµον και ευσύνοπτον του µυθικού χρόνου επιδρά και στον αφηγηµατικό χρόνο, γι’ αυτό είναι ανάλογος σε έκταση µε τον µυθικό χρόνο: Μας εντυπωσιάζει η λιτότητα και η συνοπτικότητα του διηγήµατος (δες χαρακτηρ. αφηγηµ. τέχν. αρ. 1 και 4). Κατά τον Edwin Jahiel14 , «ο Σαµαράκης είναι απίθανα κινηµατογραφικός. Άλλος συγγραφέας δεν έχει να επιδείξει µυθιστορήµατα και διηγήµατα µεγάλης αξίας όπως τα έργα του Σαµαράκη που να είναι και σαν σενάρια, έτοιµα να διαλέξει κανείς όποιο θέλει. Ο Σαµαράκης είναι κατ’ εξοχήν ο συγγραφέας εκείνος που µε τον ιδανικότερο τρόπο έχει αφοµοιώσει και αξιοποιεί την κινηµατογραφική τεχνική. Αυτός ο γεννηµένος πεζογράφος λέει τις ιστορίες του µε οπτικές εντυπώσεις, µε αφήγηση που επιδρά στον αναγνώστη σαν κινηµατογραφική εικόνα. Και φτάνει στο ύψιστο απόσταγµα τέχνης: το φλας-µπακ µέσα στο φλας-µπακ, σαν ένας που ονειρεύεται ότι βλέπει όνειρο. Στο έργο του υπάρχουν σκηνές αντάξιες του Φελλίνι, αντάξιες του Όρσον Ουέλλες, και αντάξιες του Χίτσκοκ». (V) ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΣΥΝΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΟΡΦΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Η σύνθεση του διηγήµατος στηρίζεται σε δυο άξονες: Τον γενικό και τον ειδικό. Συνδετικός κρίκος των δυο αξόνων η «διαταγή». Η διάκριση του διηγήµατος σε ενότητες ενυπάρχει και στην ίδια την έκδοση (τουλάχιστον ενυπάρχει στην γ’ έκδοση της «Εστίας», Αθ. 1962, που έχω εγώ). Εκεί το διήγηµα διακρίνεται στις εξής ενότητες: Α. «Η διαταγή είτανε ξεκάθαρη:… Μα η διαταγή της µεραρχίας…» Β. - «Στο διάολο η διαταγή της Μεραρχίας!… …Ξύπνησε βαλαντωµένος . δεν είχε ακόµα φέξει». Γ. «Φτάνοντας στην όχθη, στάθηκε και το κοίταζε… …ύστερα έπεσε µε το πρόσωπο στο χώµα». Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ (ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ) Η αφήγηση των γεγονότων αρχίζει, όπως είπαµε, «in medias res» µε την απαγορευτική διαταγή που τονίζεται εµφαντικά µε την επανάληψη της λέξης «διαταγή» (δες χαρακτηρ. αφηγηµ. τέχν. αρ. 5), επανάληψη που µας εισάγει στη δραµατική πραγµατικότητα και στο πολεµικό και στρατιωτικό κλίµα της δέσµευσης της ελευθερίας από δυνάµεις και παράγοντες που βρίσκονται έξω από τη βούληση του ανθρώπου. Στη συνέχεια µε ένα φλας–µπακ διακόπτει τη σειρά του διηγήµατος και µας δίνει τον γενικό άξονα του διηγήµατος, µε τις απαιτούµενες εξηγήσεις για να γίνει κατανοητό. Έτσι ο γενικός άξονας παίζει το ρόλο της εισαγωγής στο διήγηµα και περιλαµβάνει τη δήλωση του τόπου, του χρόνου, των προσώπων, των περιστάσεων και των αιτιών της δράσης του ήρωα. Και πάλι όµως ο συγγραφέας δεν καθορίζει σαφώς – ιστορικώς θα λέγαµε – ούτε τον τόπο, ούτε τον χρόνο, ούτε την ταυτότητα των αντιπάλων . (ούτε παρακάτω και την ταυτότητα του ήρωα). Τι επιδιώκει µε αυτή την αοριστία; Τούτο γίνεται γιατί πρόθεση του συγγραφέα δεν είναι να περιγράψει ένα συγκεκριµένο γεγονός σ’ έναν συγκεκριµένον τόπο και χρόνο. Αντίθετα, πρόθεσή του είναι να γενικεύσει µια κατάσταση, ώστε αυτή ν’ αποκτήσει καθολικότητα και συµβολικότητα. (δες χαρακτηρ. αφηγηµ. τέχν. αρ. 9). Ό,τι γίνεται αφορά τον άνθρωπο γενικότερα και ιδιαίτερα τον σύγχρονο άνθρωπο που ζει µέσα στο φόβο και στην αγωνία ενός πυρηνικού πολέµου, αλλά και στη συνεχή διάψευση των ελπίδων του για παγκόσµια ύφεση και ειρήνη. Η πρόθεση λοιπόν του συγγραφέα φανερώνεται µε αυτό το ΥΦΟΣ της αφήγησής του. Εδώ είναι επίσης ευκαιρία να καλέσουµε τους µαθητές να µας εντοπίσουν τη γοργή εναλλαγή καταστάσεων [ιδιαίτερα στο κοµµάτι: «Ο πρώτος που γλύστρισε κατά το ποτάµι… τότε βγήκε η διαταγή της Μεραρχίας» (δες χαρακτηρ.αφηγηµ. τέχν. αρ. 2)] και εικόνων, και να µας καθορίσουν επίσης τις συνθήκες πολέµου όπως αυτές διαφαίνονται µέσα από τα µορφικά στοιχεία µε τα οποία τις δίνει ο συγγραφέας (λέξεις, σχήµατα, εικόνες, ύφος κ.λ.π.). ---------------------------- Το φυσικό περιβάλλον 14 Edwin Jahiel, ό.π. ----------------------------- α) Ως ΕΙΚΟΝΑ (βασικό εκφραστικό αισθητικό µέσον στον Σαµαράκη) β) Ως ΣΥΜΒΟΛΟ (δες χαρακτηρ.αφηγηµ.τέχν. αρ.3 και 8). Το φυσικό περιβάλλον ως εικόνα και ως σύµβολο αισθητοποιεί το αντιπολεµικό πνεύµα του Σαµαράκη (Εννοείται ότι τον λειτουργικό ρόλο του φυσικού περιβάλλοντος τον αναζητάµε σε ολόκληρο το διήγηµα βέβαια). Το δάσος και ιδιαίτερα το ποτάµι παίρνουν τη θέση συµβόλων για να εκφράσουν το παράλογο του πολέµου. Το δάσος από πνεύµονας ζωής και τόπος παραδεισένιος και ειρηνικός γίνεται καταφύγιο εχθρών, δηλ. τόπος κόλασης και καταστροφής. Το ποτάµι από χώρος-σύµβολο ζωοδότησης και αναζωογόννησης κάθε εµβίου όντος, γίνεται αδιαπέραστο όριο που χωρίζει τους ανθρώπους και απαγορευµένη ζώνη κινδύνου και επικρεµάµενου αόρατου θανάτου. Η τραγικότητα λοιπόν και το παράλογο του πολέµου δίνεται µε ένα είδος Αριστοτελικής «περιπέτειας», θα λέγαµε, ή, καλύτερα, µε την αντιστροφή του ρόλου της φύσης: -Ο άνθρωπος δεν ορίζει τον εαυτό του. Τον ορίζουν οι διαταγές. Μεταπίπτει, λοιπόν από Υποκείµενο σε Αντικείµενο. -Η ανάπαυλα των τριών εβδοµάδων δεν είναι πια το ευεργετικό χρονικό διάστηµα, όπου χαλαρώνει η ένταση του πολέµου και ο ψυχικός κάµατος. – Μεταβάλλεται σε πηγή ψυχικού και σωµατικού µαρτυρίου. -Ο φυσικός χώρος (δάσος - ποτάµι), από βιότοπος µεταπίπτει σε χώρο κινδύνου, ανασφάλειας και θανάτου µε ανθρώπινη επέµβαση! Φυσικό λοιπόν είναι όλα αυτά να γεννήσουν στον ήρωα –όπως θα δούµε παρακάτω-, αλλά και σε µας –αφού ο ανώνυµος ήρωας θα µπορούσε να είναι ο καθένας από µας – και τα ανάλογα αρνητικά συναισθήµατα για την οδυνηρή κατάσταση του πολέµου, για την ανθρώπινη πραγµατικότητα που διαψεύδει πάντα τα όνειρά µας για έναν κόσµο χωρίς σύνορα και πολέµους, χωρίς διαταγές κυριάρχων προς κυριαρχούµενους. Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ Τεχνικότατο το πέρασµα στην Β’ ενότητα και η αλληλοσχυσχέτισή της µε την Α’ µε τη φράση–βλαστήµια του στρατιώτη που περιλαµβάνει τη λέξη «διαταγή». Τεχνικότατη, επίσης, η σύνδεση Α’ και Γ’ ενότητας µε την παρεµβολή του ονείρου στη Β’ ενότητα που βοηθάει στη διαπλοκή του Γενικού (Α’ ενότητα) και του ειδικού (Β’ και Γ’ ενότητες). ----------- Ο ήρωας ------------ Ο αφηγητής µας, λοιπόν, τώρα, περνάει από τον ιστορικό χρόνο στον µυθικό χρόνο – χρόνο δράσης του ήρωα – µε την παρουσίασή του: Ένα πρόσωπο ανώνυµο, τραγικό µες την ασήµαντότητά του, που θα µπορούσε να είναι ο καθένας µας. (Εξηγήσαµε παραπάνω αυτή την ιδιαιτερότητα του ΥΦΟΥΣ του Σαµαράκη) . ∆εν µας δίνεται η ψυχολογική του πορεία, αλλά η κατάληξή της που είναι η απόφαση ανυπακοής του στη διαταγή. Η βλάσφηµη κραυγή του δεν είναι τίποτε άλλο από ένα δριµύ «κατηγορώ» εναντίον αυτών που δεν τον αφήνουν να ζήσει µια ζωή όπως ο ίδιος επιθυµεί, που του επιβάλλουν µια δράση αντίθετη στα συναισθήµατά του, τα πιστεύω του και την ιδεολογία του. Είναι συνάµα και µια φράση µέσα από την οποία ο Σαµαράκης σαρκάζει και οικτίρει τις αλλοτριωµένες και εφησυχασµένες συνειδήσεις µας ( δες χαρακτηρ. αφηγηµατ. τέχν. αρ. 12). Είναι όµως και µια φράση µε την οποία µπαίνουµε σε µια διαδικασία συναισθηµατικής αντίδρασης και αναζήτησης κάποιας ελπίδας. Ο Σαµαράκης ξέρει καλά πως µόνο µέσα σ’αυτές τις αγωνίες και ανησυχίες υπάρχει ελπίδα. ------------ Το όνειρο ------------ Το όνειρο, που δίνεται µε µια λυρική εικόνα, είναι ένα σπουδαίο αισθητικό εύρηµα του Σαµαράκη για να εκφράσει την τραγικότητα του πολέµου: Τον εφιάλτη του πολέµου δεν τον ζούµε παροδικά µόνο στα όνειρά µας. Τον ζούµε καθηµερινά στην πραγµατικότητα. Είναι τραγικό να ξυπνάς και να συνειδητοποιείς ότι ο εφιάλτης της νύχτας ήταν προφητεία και προµάντεµα των εφιαλτικών γεγονότων της ηµέρας. Γι’ αυτό και ο ήρωάς µας µεταπίπτει σε τραγικό πρόσωπο, αφού ακολουθεί συνειδητά τον δρόµο του εφιάλτη του. «Εν κατακλείδι», το αισθητικό αυτό εύρηµα (= το όνειρο) και η προβολή του µε µια λυρική εικόνα δείχνει πως «ο Σαµαράκης διατηρεί κάποιες επαφές µε την ποίηση, µε το συναισθηµατισµό και µε την απλή και δυνατή ανθρώπινη συγκίνηση» (Αυτό αφορά και όλη τη συλλογή ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ).15 Γ΄ ΕΝΟΤΗΤΑ Στην Γ΄ ενότητα ζητάµε από τα παιδιά να εντοπίσουν: 1) Γιατί η Γ΄ ενότητα είναι δείγµα αφηγηµατικής λιτότητας και συνοπτικότητας; (Βασικό χαρακτηριστικό της αφήγησης του Σαµαράκη σ’ ολόκληρη τη συλλογή ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ): Η όλη πλοκή του διηγήµατος περιορίζεται σε µια ενότητα και µηδενίζεται έτσι ο αφηγηµατικός χρόνος. Έχουµε µια σύντοµη διαδικασία ατοµικής περίπτωσης, που κλείνει όµως µέσα της µια θαυµαστή καθολικότητα, αφού το ατοµικό πεπρωµένο του ήρωα µεταµορφώνεται, µε την ανωνυµία του, σε σύµβολο που συµπεριλαµβάνει και το πεπρωµένο του καθένα µέσα. 2) Τα µορφικά στοιχεία µε τα οποία όχι µόνο αισθητοποιείται η δράση του ήρωα, αλλά και γενικεύονται τα αισθήµατα και οι ιδέες του συγγραφέα και παίρνουν καθολική διάσταση . γίνονται δηλ. και δικά µας. Αισθητοποιούνται κυρίως µε δυο εικόνες, καλύτερα θα λέγαµε µε δυο κινηµατογραφικές σκηνές, που διακρίνονται για τον ήχο τους και την κινητικότητά τους. 3) Τον συµβολισµό των δυο εικόνων και κυρίως της δεύτερης. Ας επιµείνουµε λίγο στο συµβολισµό της β’ εικόνας: Εδώ έχουµε την υπαρξιακή ταύτιση του ήρωα µε τον αντίπαλο εχθρό. Ο ανώνυµος στρατιώτης έχει ταυτιστεί µε τον άλλο – εχθρικό – στρατιώτη τόσο, ώστε να τον θεωρεί όχι απλά συνάνθρωπο, αλλά ως ένα µέρος του εαυτού του. Έτσι προβάλλεται ο συνειδητοποιηµένος άνθρωπος που έχει απεκδυθεί ό,τι τον µετατρέπει σε εχθρό του ανθρώπινου γένους, συµφέροντα, στολές, σωβινισµούς, σύνορα, και ενδύεται «εν τη γυµνότητί του» ό,τι χαρακτηρίζει έναν άνθρωπο ως άνθρωπο: την αδελφοσύνη, τον αλληλοσεβασµό, τη καλοσύνη, στοιχεία που αποτελούν τα βασικότερα αιτήµατα της εποχής µας. Για τούτο δεν είναι δυνατόν να τραβήξει τη σκανδάλη. «Το ποτάµι έχει λειτουργήσει λυτρωτικά στον ανώνυµο στρατιώτη και τον έχει κάνει άνθρωπο, ο οποίος βλέπει στον άλλον τα ίδια προβλήµατα και τους ίδιους πόθους και οραµατισµούς» 16 . 4) Το ιδεολογικό περιεχόµενο της παροµοίωσης: «Σα να πέρασε ένα χέρι µ’ ένα σφουγγάρι µέσα του και να τα ’σβησε αυτά τα δυόµισι χρόνια». 5) Τον έντονο ρυθµό εξέλιξης της υπόθεσης. 6) Τη γοργή εναλλαγή εικόνων και καταστάσεων, που δίνεται µε τις µικρές περιόδους, ή µε ασύνδετα σχήµατα. 7) Την ευρηµατική ικανότητα του συγγραφέα που κρατάει αδιάπτωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. «Αυτά τα επιτυχηµένα ευρήµατα δεν αναφέρονται µόνο στη σύλληψη του µύθου, αλλά και στην εξέλιξή του και στις τροπές της αφήγησης και στις τύχες των προσώπων» 17 . Έτσι, ο αναγνώστης δεν γνωρίζει, ούτε µπορεί να προβλέψει ποτέ τί θα συµβεί παρακάτω, ποιό θα είναι το τέλος της ιστορίας. 8) Πώς µεταµορφώνει σε καθολικό σύµβολο το ατοµικό πεπρωµένο του ήρωα; - Για προϊδεασµό ας σηµειωθεί ότι, κατά τον Β. Βαρίκα, 18 «όλοι ανεξαιρέτως οι ήρωες του κ. Σαµαράκη, παύουν να αποτελούν ατοµικές περιπτώσεις για να µεταβληθούν σε συµβολικές φιγούρες, που προσωποποιούν το δράµα και τη σύγχυση µιας εποχής». Έτσι, στο διήγηµά µας, ο ανώνυµος στρατιώτης δεν είναι απλά και µόνο η ατοµική 15 Καραντώνης Ανδρέας, ο.π., σσ. 76-77. 16 Αντωνίου ∆., Ζαφειροπούλου Γ., και λοιπών, Ερµηνευτικές αναλύσεις κειµένων νεοελληνικής λογοτεχνίας, Β’ Λυκείου, τοµ. Β’, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1983, σ. 167. 17 Σαχίνης Απόστ., Νέοι Πεζογράφοι, (Εστία, 1965), σ. 203. 18 Βαρίκας Β., Συγγραφείς και Κείµενα, τόµ. Α’ (1961-1965), εκδ. Ερµής, Αθ. 1975, σ. 55. περίπτωση της αναζήτησης της ελπίδας, ελπίδα που κυριαρχεί πάνω του και τον οδηγεί στην πράξη του και τελικά στη διάψευση των ονείρων του. Συµβολίζει όλους τους ανθρώπους που έχουν αποκτήσει συνείδηση «ότι τρίτες ανεξέλεγκτες δυνάµεις, µπροστά στις οποίες στεκόµαστε άοπλοι κι ανυπεράσπιστοι, καταδικασµένοι να υποστούµε τη µοίρα που µας επιφυλάσσουν [και συνάµα] η δεσποτεία του τρόµου, οδηγούν στην ανατροπή της πνευµατικής και ψυχικής ισορροπίας του σύγχρονου ανθρώπου» 19 . Επίσης «συµβολίζει όλους τους ανθρώπους που έχουν τους ίδιους οραµατισµούς και κινούνται από τις ίδιες ελπίδες µε τον ανώνυµο στρατιώτη. Παρόλη την ανησυχία και το φόβο που τον χαρακτηρίζει, ο ήρωας του διηγήµατος τολµάει να δράσει ενάντια στη συνθηκολόγηση και τον πειθαναγκασµό και δεν καταπνίγει την ελευθερία του, ούτε δέχεται να του την καθορίσουν άλλοι παράγοντες» 20 . 9) Τις ιδέες και τα µηνύµατα του συγγραφέα. Ο συγγραφέας µεταφέρει τις ιδέες και τα µηνύµατά του στον αναγνώστη όχι µε τρόπο διδακτικό, αλλά συµβολικά, έµµεσα και διακριτικά, αλλά και συνάµα ειρωνικά και σαρκαστικά. (δες χαρακτηριστικά αφηγηµατικής τέχνης αρ. 12). Έτσι, µέσα από την αφηγηµατική προοπτική του Σαµαράκη προβάλλεται ο ιδεολογικός του κόσµος και το αντιπολεµικό του πνεύµα µε σαφήνεια και πληρότητα. Ο ανώνυµος στρατιώτης δεν είναι ο ήρωας του πολέµου, αλλά ο δολοφονηµένος αντιήρωας ενός παράλογου ειρηνικού «διαλείµµατος» . είναι ο τραγικός άνθρωπος που τολµάει συνειδητά να καταγγείλει µε το θάνατό του όχι µόνο την αλλοτρίωση τού πολέµου, αλλά και την αλλοτρίωση τής ζωής µας, όπου τα πάντα µεταπίπτουν εις το εναντίον (µας)! Ο φόβος λοιπόν του σύγχρονου ανθρώπου για τον πόλεµο, το αίτηµα της ειρήνης και της συναδέλφωσης είναι οι βασικές ιδέες που πηγάζουν από το διήγηµα αυτό του Σαµαράκη. Μέσα στη σύγχυση που ζει ο σύγχρονος άνθρωπος, η ελπίδα για αδελφοσύνη είναι το µόνο στήριγµά του . (VI) ΣΥΓΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ – ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ Ο Αντώνης Σαµαράκης, µε τη διαπήδηση από το ατοµικό στο καθολικό, µε τη λιτή γλώσσα και τον συµβολικό του λόγο, µε την τεχνική του –τεχνική κινηµατογράφου– µε την ευρηµατικότητά του και µε τις εικόνες του, κατάφερε να αποµυθοποιήσει τον πόλεµο, να εκφράσει τον βαθύ ανθρωπισµό του και να προβάλλει ένα πανανθρώπινο αίτηµα για ειρήνη και συναδέλφωση. Αν και το τέλος του ήρωα κατατείνει στην απόδειξη πως η ελπίδα εγκατέλειψε τούτον τον σηµερινό µας κόσµο, ο Σαµαράκης δεν παύει να είναι ο συγγραφέας της ανθρώπινης ελπίδας, αφού σ’ όλα τα διηγήµατα της συλλογής ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ κεντρικός πυρήνας είναι η αναζήτηση κάποιας ελπίδας µε διάφορους τρόπους από τους ήρωες, πρόσωπα τραγικά µες στην ασηµαντότητά τους. (σαν και µας;). Συνάµα βλέπουµε ότι ο συγγραφέας δεν προτείνει λύσεις. «Αφηγείται ιστορίες, παραµένοντας στο περιγραφικό τους µέρος . όµως οι παρατηρήσεις και οι διαπιστώσεις του, η καταγγελία των εφησυχασµένων συνειδήσεων και του παράλογου κόσµου µας αρκούν να καταξιώσουν τον συγγραφέα και το έργο του» 21 . Έχει λοιπόν δίκαιο ο Απόστ. Σαχίνης22 , όταν λέει πως «ο Αντώνης Σαµαράκης έχει αναλάβει την υπεράσπιση της ανθρωπιάς, του ανθρωπισµού, των δικαιωµάτων του ανθρώπου για ελευθερία, για ειρήνη, για κοινωνική δικαιοσύνη. Μας αποκαλύπτει έµµεσα, πλάγια, ειρωνικά, σαρκαστικά, τραγικές αλήθειες του καιρού µας και αφήνει κραυγές διαµαρτυρίας για τον παραλογισµό της σύγχρονης εποχής και για το δράµα του ανθρώπου µέσα σ’ αυτήν». Για τους παραπάνω λόγους, όχι µόνο η πρώτη συλλογή διηγηµάτων του Αντώνη Σαµαράκη, Ζητείται Ελπίς, αλλά και όλα του τα έργα «διαβάστηκαν κι αγαπήθηκαν πολύ από τους «ανήσυχους» ανθρώπους του καιρού µας, που, έχοντας συνείδηση του αδιέξοδου που έχει οδηγηθεί η ζωή µας, εναγώνια ζητούν κάποια ελπίδα φυγής και σωτηρίας» 23 . 19 Βαρίκας Β., ο.π. σ. 55. 20 Αντωνίου ∆., Ζαφειροπούλου Γ. και λοιπών, ο.π. σ. 165. 21 Ζωή Κ. Μπέλλα – ∆ηµ. Πτολεµαίου, ό.π., σ. 274. 22 Σαχίνης Απόστ., Νέοι Πεζογράφοι – Είκοσι χρόνια Νεοελληνικής Πεζογραφίας 1945-1965, (εκδ. «Εστία», Αθ. 1965), σ. 195. 23 Ζωή Κ. Μπέλλα – ∆ηµ. Πτολεµαίου, ο.π. σ. 274. (VII) ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 1) Ο ανθρωπισµός του Αντ. Σαµαράκη. (Τα ανθρωπιστικά αιτήµατα και ιδανικά του). 2) Ποιά τα βασικά χαρακτηριστικά της αφηγηµατικής τέχνης του Σαµαράκη, όπως ξεπηδούν µέσα από το διήγηµα «ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ». Μπορούµε αυτά τα χαρακτηριστικά να τα γενικεύσουµε και να ισχυριστούµε ότι ισχύουν για όλα τα διηγήµατά του; 3) Να συγκρίνετε, ή καλύτερα να αντιπαραβάλλετε το διήγηµα αυτό του Σαµαράκη ιδεολογικά και υφολογικά µε τα οµόλογα κείµενα: α) Με το διήγηµα του ∆ηµήτρη Χατζή «ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΙ» από τη συλλογή διηγηµάτων του µε γενικό τίτλο Ανυπερπασπιστοι (εκδόσεις Καστανιώτη, 1979, σσ. 79-107). β) Με το απόσπασµα που περιεχόταν στα Νεοελληνικά Κείµενα της Α’ Λυκείου (Ο.Ε.∆.Β.1987) από το µυθιστόρηµα του Στέλιου Ξεφλούδα «Άνθρωποι του Μύθου. Τετράδια από τον πόλεµο της Αλβανίας», όπου ο συγγραφέας σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο ανασύρει «επώδυνη και εναγώνια κραυγή απελπισίας για τον πόλεµο . και κραυγή διαµαρτυρίας για την επικράτησή του». 4) Ο αισθητικός ρόλος της εικόνας στα διηγήµατα του Αντώνη Σαµαράκη. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (ΒΑΣΙΚΗ) ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ --------------------------------------------------------------- -Νεραντζής Ιωάν., «∆ιδακτική προσέγγιση του διηγήµατος του Αντώνη Σαµαράκη, “ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ”, περιοδ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ, τχ. 35, Ιούλ..-Αυγ. 1987, σ. 93-103. -Νεραντζής Ιωάννης, «∆ιδακτική του διηγήµατος του Αντώνη Σαµαράκη "Το ποτάµι" », στο ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΛΥΚΕΙΟΥ: ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ, τόµος 4ος: Ποίηση, (ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 1999), σσ. 119-126. -Παππάς Κώστας, Αντώνης Σαµαράκης: Το έργο του, (εκδ. Σµίλη, 1988). -Για τη συλλογή διηγηµάτων Ζητείται Ελπίς, δες Ανδρέας Καραντώνης, 24 σύγχρονοι Πεζογράφοι, (εκδ. Νικόδηµος, Αθήνα 1978) . -Για την συλλογή διηγηµάτων ΑΡΝΟΥΜΑΙ, δες Βάσος Βαρίκας, Συγγραφείς και Κείµενα, τοµος Α’ (1961-1965), εκδ. Ερµής, Αθήνα 1975. -Για τη συλλογή διηγηµάτων ΤΟ ∆ΙΑΒΑΤΗΡΙΟ, δες Απόστ. Σαχίνης, Μεσοπολεµικοί και Μεταπολεµικοί Πεζογράφοι, (εκδ. Κωνσταντινίδη, Θεσ/κη 1979). -Για το µυθιστόρηµα ΤΟ ΛΑΘΟΣ, δες: -Απ. Σαχίνης, Νέοι Πεζογράφοι – Είκοσι χρόνια Νεοελληνικής Πεζογραφίας 1945-1965, (εκδ. Εστία, 1965). -Μερακλής Μιχ., Λογοτεχνική Κριτική, α’ έκδοση από τις εκδ. Κωνσταντινίδη, Θεσσαλονίκη https://www.slideshare.net/alexgger/ss-86126262 ΠΗΓΗ :https://www.slideshare.net/ssuser456091/ss-45085503