Βιβλία για εφήβους-μια πρόταση

Βιβλία για εφήβους: Εδώ σας θέλω!

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

https://www.fractalart.gr/vivlia-gia-efivous/

«Εφηβεία είναι η ηλικία που τα παιδιά σταματούν να κάνουν ερωτήσεις επειδή ξέρουν όλες τις απαντήσεις» [Ανώνυμος]

Ωστόσο, βουνό το δίκιο του: «Η εφηβεία μοιάζει σαν ένα τούνελ, όπου μπαίνει ο έφηβος και ποτέ δεν ξέρεις τι θα βγει από την άλλη πλευρά [Martin Herbert]

Αναγνωστικά είναι η ζόρικη ηλικία. Αλλά και η ζορισμένη, επίσης. Εξετάσεις, μαθήματα, επαγγελματικός προσανατολισμός…

Ο μόνος λόγος για να διαβαστεί ένα βιβλίο λογοτεχνίας είναι να έχει ό,τι προϋποθέτει ο Κάφκα: «Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας».

Διαβάζοντάς το να αισθανόμαστε εκείνο που περιγράφει ο Τρούμαν Καπότε: «Μερικές φορές όταν σκέφτομαι πόσο καλό θα είναι το βιβλίο μου, δεν μπορώ να αναπνεύσω».

Να γίνεται εκείνο που περιγράφει ο Benchley: «Ποιος είπε ότι δεν έχουν φτιαχτεί ακόμα μηχανές του χρόνου; Ήδη υπάρχουν. Λέγονται βιβλία».

Σ’ αυτή την ηλικία ό,τι διαβάζουμε δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Από βιβλία του είδους τελευταίας σοδειάς οι αναγνωστικές προτάσεις που ακολουθούν:

Μάνος Κοντολέων «Φιλαράκια», εικ: Μυρτώ Δεληβοριά, εκδ. Ψυχογιός, σελ. 200

Στις σελίδες του, ένας παππούς και ο εγγονός του. Ο ένας προσφέρει την πείρα της ζωής. Ο άλλος το παιχνίδι της. Μαζί μαθαίνουν τι σημαίνει να προσφέρεις βοήθεια και αγάπη σε όσους υποφέρουν. Συμπαράσταση σε όσους πονάνε. Kαι ακόμα τη γοητεία των φανταστικών ταξιδιών, τη δύναμη των ονείρων. Και στο τέλος καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν και τη μεγάλη απώλεια· απλώς την καταργούνε. Ίδια όπως όταν παίζει κανείς κρυφτό και βρίσκει αυτόν που έχασε και του φωνάζει: “Φτου ξελευτερία! Σε βλέπω! Ένα μυθιστόρημα σε τρία κεφάλαια. Ένα παιδί που ανακαλύπτει τον κόσμο. Ένας συγγραφέας που τον μαθαίνει γράφοντας τις δικές του ιστορίες.

Μοχέντ Αλτράντ «Μπανταουί, ένα παιδί από την έρημο», εκδ. Καλέντης, σελ. 256

Ο νεαρός Μαγιούφ είναι Μπανταουί, ένας Βεδουίνος της ερήμου. Με τόλμη και θέληση, θα εναντιωθεί στη μοίρα της φυλής του, θα πάει στο σχολείο και θα διακριθεί. Μακριά από την πατρίδα του, σε μια άλλη χώρα, θα εκπληρώσει το όνειρό του για μια διαφορετική ζωή, ώσπου το ποτάμι της μνήμης θα τον γυρίσει πίσω… Βασισμένο στη ζωή του ιδρυτή του Ομίλου Αλτράντ, Μοχέντ Αλτράντ, ο οποίος γεννήθηκε σε μια σκηνή Βεδουίνων, το βιβλίο “Μπανταουί-Ένα παιδί από την έρημο” (Badawi) τιμήθηκε το 2003 με το βραβείο Plum’Adely και προτείνεται ως ανάγνωσμα στα σχολεία της Γαλλίας και της Αγγλίας.

Κατερίνα Σχινά «Ιστορίες για ατρόμητα κορίτσια», εικ: Μυρτώ Δεληβοριά, Σάντρα Ελευθερίου, Ναταλία Καπατσούλια, Μιχάλης Καζάζης, Μαρία Μπαχά, Ίρις Σαμαρτζή, Ντανιέλα Σταματιάδου, Σοφία Τουλιάτου, Κατερίνα Χαδουλού, Φωτεινή Τίκκου, Πέτρος Μπουλούμπασης, Κώστας Θεοχάρης, Μαργαρίτα Τζαννέτου, Αχιλλέας Ραζής, εκδ. Παπαδόπουλος, σελ. 96

Μέσα από τις σελίδες του παραμυθένιου βιβλίου ξεπροβάλλουν 40 γνωστές γυναίκες, ανάμεσά του, η Πηνελόπη, η Μαντώ Μαυρογένους, η Ζωρζ Σαρή, η Κούλα Πράτσικα, η Τζίνα Μπαχάουερ, η Αγνοδίκη… Σαράντα γυναίκες από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, που έζησαν σε διαφορετικές εποχές που κατόρθωσαν να υπερβούν δυσκολίες και εμπόδια και να κάνουν τα όνειρά τους, πραγματικότητα. Τα πορτρέτα των γυναικών έχουν φιλοτεχνηθεί από 16 εικονογράφους με ξεχωριστό ύφος και στυλ.

Νταβίντ Σιρίσι «Ο Μόλσα στα ίχνη της ευτυχίας», Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Καλέντης, σελ. 128

Ο Μόλσα είναι ένας σκύλος που είδε το σπίτι και την οικογένεια με την οποία ζούσε να εξαφανίζονται, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος και μια βόμβα τα κατέστρεψε όλα. Ανάμεσα στα ερείπια ψάχνει απεγνωσμένα τα δύο παιδιά, τη Γιανίνκα και τον Μίρεκ. Φεύγει για να σωθεί, περνάει πολλές περιπέτειες και αλλάζει αφεντικά.
Όμως σε κάθε μυρωδιά ψάχνει τους δύο αγαπημένους του φίλους και δε θα πάψει ποτέ να αναζητά τα ίχνη της ευτυχίας…
Το αίσθημα της συγκίνησης, της αγάπης, της φιλίας και της αισιοδοξίας χρωματίζουν τις ασπρόμαυρες σελίδες αυτής της υπέροχης αντιπολεμικής ιστορίας. Το βιβλίο έχει ήδη αποσπάσει πολλά βραβεία.

Χάριετ Μπίτσερ – Στόου «Η καλύβα του μπάρμπα Θωμά», Μετάφραση: Κατερίνα Μουρίκη, εικ: Νέστρορας Ξουρής, εκδ. Διάπλαση, σελ. 144

Παραμύθι που μας μεγάλωσε και εξακολουθεί να μεγαλώνει παιδιά. Μέσα από τη συγκλονιστική ιστορία του μπαρμπα-Θωμά και τις περιπέτειες του Τζορτζ, της Ελίζας και άλλων σκλάβων παρακολουθούμε τις δύσκολες και απάνθρωπες συνθήκες ζωής των μαύρων στην Αμερική του 19ου αιώνα και τις προσπάθειές τους να κερδίσουν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία τους. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1852 και έγινε το βιβλίο με τις περισσότερες πωλήσεις παγκοσμίως τον 19ο αιώνα μετά τη Βίβλο. Η ανθρωπιά, η καρτερία, η πίστη και η ελπίδα σε κάθε σελίδα του.

Θεοδώρα Λούφα- Τζοάννου «Στα χνάρια των Φιλικών», εκδ. Άγκυρα, σελ. 144

Ακολουθώντας “Τα χνάρια των Φιλικών”, μέσα από την “Πόρτα του Χρόνου και της Ιστορίας”, ο Νικόλας -και μαζί του ο αναγνώστης- γνωρίζει από κοντά τους μεγάλους πρωτεργάτες της λευτεριάς μας, από την παιδική τους ηλικία.
Γεύεται την πίκρα της σκλαβιάς τους, μοιράζεται τον φόβο και τον κατατρεγμό τους από τους τυράννους και παίρνει μαζί τους τον δρόμο του ξεριζωμού και της ξενιτιάς. Ιστορικό μυθιστόρημα για εφήβους.

Ξένια Καλογεροπούλου «Ελίζα», εκδ. Πατάκη, σελ. 155

“Η Ελίζα, ένα εύθραυστο φαινομενικά, αλλά δυναμικό κορίτσι, διατηρεί με νύχια και με δόντια ένα ταβερνείο σε εγγλέζικο λιμάνι (πριν από 200 ή 300 χρόνια), περιμένοντας να επιστρέψει ο καλός της που έχει μπαρκάρει. Αλλά εγκαταλείπει το ταβερνείο και ναυλώνει ένα καράβι μαζί με τρεις φίλους κι έναν παπαγάλο, όταν μαθαίνει -και δεν το πιστεύει- ότι ο καλός της πέθανε σε κάποιο εξωτικό λιμάνι. Με τον υπότιτλο «Πώς ένα κορίτσι με τρεις φίλους και έναν παπαγάλο ναυλώνει ένα καράβι για να βρει τον καλό της» η μεγάλη θεατρική επιτυχία της Ξ.Καλογεροπούλου.

Πηνελόπη Δέλτα «Στα μυστικά του βάλτου», εκδ. Παπαδόπουλος, σελ. 560

Η υπόθεση εκτυλίσσεται το 1907, όταν ο Μακεδονικός Αγώνας βρίσκεται στο απόγειό του και οι Έλληνες μακεδονομάχοι, καπετάν Άγρας και καπετάν Νικηφόρος, έχουν εξασφαλίσει σημαντικές επιτυχίες με τις οποίες υποστηρίζονται οι διωκόμενοι ελληνικοί πληθυσμοί. Όμως, οι Βούλγαροι κομιτατζήδες αποδεικνύονται βίαιοι και σκληροί αντίπαλοι, και οι ηρωικοί Έλληνες αγωνιστές, προερχόμενοι από την ελεύθερη Ελλάδα, μαζί με τους ντόπιους πρέπει να συνεχίσουν να μάχονται για να αντεπεξέλθουν σε έναν δύσκολο και άνισο αγώνα. Ιστορικό μυθιστορήματα που εκδόθηκε το 1937 και επανεκδίδεται διαρκώς και ξαναδιαβάζεται.

Όσα Λάρσον «Pax 5: Το φάντασμα», εικ: Χέντρικ Γιούνσον, μετάφραση: Ξενοφών Παγκαλιάς, εκδ. Ψυχογιός, σελ. 224

Είναι Δεκέμβριος, και οι κάτοικοι της Μαριεφρέντ ετοιμάζονται για τις χριστουγεννιάτικες μέρες και τον εορτασμό της Λουσία. Δεν έχουν την παραμικρή υποψία για την τρομακτική τροπή που θα πάρουν οι εορταστικές εκδηλώσεις. Ένα αθώο παιχνίδι αποδεικνύεται πολύ επικίνδυνο, καθώς ανοίγει ένα πέρασμα από το οποίο εμφανίζονται στην πόλη τρία φαντάσματα. Ο Άλρικ και ο Βίγκο δίνουν μάχη με τον χρόνο για να καταφέρουν να τα αντιμετωπίσουν προτού να είναι αργά. Στα εφηβάκια αρέσουν οι περιπέτειες και τα αστυνομικά.

Πάνος Τσερόλας «Λόκι: Η απόπειρα δολοφονίας μιας δολοφόνου φάλαινας», εικ: Αποστόλης Ιωάννου, εκδ. Κέδρος, σελ. 256

Πάνε χρόνια από την τελευταία αποστολή του Διονύση Δελή. Αποσυρμένος από την ενεργό δράση, ο άλλοτε ριψοκίνδυνος ερευνητής μελετά τη μεσογειακή φώκια στην Αλόννησο. Όμως μια πολύ παράξενη υπόθεση έρχεται να ταράξει την ήρεμη καθημερινότητά του. Μια ξεχωριστή φάλαινα όρκα, ο Λόκι, κατηγορείται για συστηματικές επιθέσεις σε ανθρώπους στη μακρινή Πολυνησία Για άλλη μια φορά, ο ατρόμητος κυνηγός παράξενων, σπάνιων και μυθικών πλασμάτων ρίχνεται σε μια περιπέτεια όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Ένα συναρπαστικό ταξίδι στον Ειρηνικό, που θα φέρει το Διονύση Δελή αντιμέτωπο με το μεγαλείο της φύσης: την αστείρευτη ομορφιά της αλλά και τους θανάσιμους κινδύνους της.

Π.Λ.Τράβερς «Μαίρη Πόππινς», Μετάφραση: Τίνα Πλυτά, εκδ. Ποταμός, σελ. 488

Η πλήρης αναθεωρημένη σειρά των έξι βιβλίων εκδίδεται σταδιακά με τηn κλασική εικονογράφηση της Μαίρη Σέπαρντ. Αισθητικά τα βιβλία είναι πολύ υψηλής ποιότητος. Το εξαίρετο εξώφυλλο που σχεδίασε η ζωγράφος Βίκυ Σταματοπούλου ειδικά για τη Μαίρη Πόπινς αλλάζει χρώμα σε κάθε τόμο, η βιβλιοδεσία είναι γερή, η γραμματοσειρά κλασική σαν τις θαυμάσιες περιπέτειες της ηρωίδας και της οικογένειας Μπανκς.

Έλεανορ Πόρτερ «Η Πολυάννα μεγαλώνει», Μετάφραση: Βασιλική Κοκκίνου, εκδ. Μίνωας, σελ. 296

H Πολυάννα, που κατάφερε με την καλοσύνη της και το “παιχνίδι της χαράς” να αλλάξει τη ζωή πολλών κατοίκων της πόλης της, επεκτείνει τη μαγική επιρροή της και στη Βοστόνη. Θα βγάλει από την κατήφεια και τη δυστυχία τη γυναίκα που τη φιλοξενεί και θα χαρίσει το χαμόγελό της σε όλους. Όμως η Πολυάννα μεγαλώνει και η καρδιά της αρχίζει να χτυπά αλλιώτικα για τον παιδικό της φίλο, Τζίμη Μπιν, που κι εκείνος την αγαπά. Η συνέχεια του κλασικού βιβλίου της Ελεάνορ Πόρτερ με ηρωίδα την Πολυάννα είναι γεμάτη χαρά και ενθουσιασμό για τη ζωή. Ένα έργο που αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους σε ολόκληρο τον κόσμο.

Λώρη Κέζα «Πέφτει η νύχτα στο Παλέρμο», εκδ. Ποταμός, σελ. 128

Ένα αγόρι γίνεται ο αρχηγός των αρχηγών, το αφεντικό των μαφιόζων και θεωρείται ο πιο άγριος εγκληματίας που έζησε ποτέ στη Σικελία.
Ο Βιτόριο γίνεται μαφιόζος χωρίς να το ζητήσει, από ένα οικογενειακό μπλέξιμο, μια κληρονομιά που δεν ξέρει πώς να αρνηθεί. Τον ακολουθεί η φήμη του άγριου δολοφόνου ενώ το μόνο που θέλει είναι να παλεύει με τα κύματα κάνοντας σέρφ. Θα αναγκαστεί να παλέψει με το οργανωμένο έγκλημα αδιαφορώντας για το χρέος που έχει απέναντι στο όνομά του.
Αυτή λοιπόν είναι η ιστορία ενός αγοριού που είναι με το μέρος των κακών ενώ δεν τον ενδιαφέρει να είναι με το μέρος κανενός.

Κάρολος Ντίκενς «Ιστορία δυο πόλεων», Μετάφραση: Αθανάσιος Ζάβαλος, εκδ. Μίνωας, σελ. 520

H “Ιστορία δύο πόλεων” του Τσαρλς Ντίκενς περιγράφει έναν φλεγόμενο κόσμο χωρισμένο στα δύο – το Παρίσι και το Λονδίνο κατά τη διάρκεια της αιματηρής και γεμάτης θηριωδίες Γαλλικής Επανάστασης. Ύστερα από δεκαοκτώ χρόνια εγκλεισμού στη Βαστίλη, ο δόκτωρ Μανέτ ελευθερώνεται και επιστρέφει στο Λονδίνο, κοντά στην κόρη του Λούσι. Πατέρας και κόρη καλούνται στο δικαστήριο προκειμένου να καταθέσουν εναντίον ενός νεαρού Γάλλου αριστοκράτη, του Τσαρλς Ντάρνι, ο οποίος κατηγορείται, αδίκως, για προδοσία. Κατά περίεργη σύμπτωση, ο Ντάρνι παρουσιάζει μια μυστηριώδη ομοιότητα με τον Σίντνι Κάρτον, τον βοηθό του δικηγόρου που ανέλαβε να τον υπερασπιστεί. Οι δύο άντρες τρέφουν τα ίδια τρυφερά αισθήματα για τη Λούσι Μανέτ, την κόρη του πρώην κατάδικου της Βαστίλης.
Σε ένα ταραχώδες ιστορικό υπόβαθρο εκτυλίσσεται μια μεγαλειώδης ιστορία τόλμης και αυτοθυσίας. Καθώς πόλεις καταστρέφονται και μεταμορφώνονται, και οι κυνικοί μετατρέπονται σε αλτρουιστές ήρωες, η πίστη στη ζωή και σε ένα καλύτερο μέλλον καθίσταται όχι μόνο δυνατή αλλά και αναγκαία.

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο.