ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC
Βιογραφία
Το πατρικό της όνομα ήταν Βασιλική Ράδου. Γεννήθηκε στην Αθήνα και είχε καταγωγή από την Καλαμάτα. Το 1952 παντρεύτηκε τον ποιητή και πολιτικό μηχανικό Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Δημήτρη (1955) και την Έλση (1957).
Έργο και σταδιοδρομία
Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος από το 1949 έως και το 1973. Υπήρξε πρόεδρος του ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (κοινωφελές Ν.Π.Ι.Δ. υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών).
Έκανε την εμφάνιση της στα γράμματα το 1952, σε ηλικία 19 χρονών, με τη ποιητική συλλογή «Ποιήματα», όμως μετά από λίγο αποκήρυξε εκείνη την πρώτη συλλογή της. Η επίσημη είσοδός της στην ποίηση έγινε το 1956, με τη συλλογή «Έρεβος».[6] Αργότερα ήρθαν οι «Ερήμην», «Επί τα ίχνη» και η συλλογή «Το λίγο του κόσμου» για την οποία τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως. Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης απέσπασε η συλλογή της «Χαίρε ποτέ», ενώ το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της απονεμήθηκε για την «Εφηβεία της λήθης», στην οποία περιλαμβάνεται το ποίημα «Σαν να διάλεξες», όπου η ποιήτρια συνδέει μια βόλτα στη λαϊκή αγορά με το μοιραίο του θανάτου: «Σπάνια να ψωνίσω. Γιατί εκεί σου λένε διάλεξε./ Είναι ευκολία αυτή ή πρόβλημα; Διαλέγεις και μετά/ πώς το σηκώνεις το βάρος το ασήκωτο/ που έχει η εκλογή σου. [...] Το πολύ ν’ αγοράσω λίγο χώμα. Όχι για λουλούδια./ Για εξοικείωση./ Εκεί δεν έχει διάλεξε. Εκεί με κλειστά τα μάτια».
Ακολούθησαν οι συλλογές «Ενός λεπτού μαζί», «Ήχος απομακρύνσεων», «Εκτός σχεδίου», «Χλόη θερμοκηπίου», «Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως», «Τα Εύρετρα », «Δημόσιος Καιρός» και «Ανω τελεία».[7]
Σε μία ομιλία της για την ποίηση η Δημουλά όρισε ως εξής το ποίημα:
«Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα».
Πρόταση για Νόμπελ Λογοτεχνίας
Στις 16 Ιανουαρίου 2020, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πρότεινε την Κική Δημουλά, με επίσημη επιστολή της προς την Επιτροπή, για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.[8]
Θάνατος
Η Κική Δημουλά εισήλθε στις 2 Φεβρουαρίου 2020 σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας[9] λόγω της χρόνιας αναπνευστικής ανεπάρκειας από την οποία έπασχε. Τελικά, απεβίωσε 20 ημέρες αργότερα, στις 22 Φεβρουαρίου[10], λόγω καρδιακής ανακοπής σε έδαφος σοβαρής χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και καρδιακής ανεπάρκειας.[11]
Τάφηκε στις 25 Φεβρουαρίου στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, δημοσία δαπάνη, παρουσία συγγενών, εκπροσώπων των γραμμάτων και τεχνών και του πολιτικού κόσμου μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Πρωθυπουργός.[12][13]
Διακρίσεις
- 2001, Χρυσός Σταυρός του Tάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.
- 2002, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, στην οποία κατέλαβε την έδρα των γραμμάτων που είχε μείνει κενή μετά τον θάνατο του Νικηφόρου Βρεττάκου — η τρίτη γυναίκα στην ιστορία της Ακαδημίας (μετά τις Γαλάτεια Σαράντη και Αγγελική Λαΐου).
- 2014, Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικος. [14]
- 20 Μαΐου 2015, αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.[15]
- 6 Ιουνίου 2017, αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.[16]
Βραβεία
- 1964(;), Εύφημος μνεία από την Ομάδα των Δώδεκα, για την ποιητική συλλογή Επί τα ίχνη.
- 1972, Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για την ποιητική συλλογή Το λίγο του κόσμου.
- 1989, Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, για την ποιητική συλλογή Χαίρε ποτέ.
- 1997, Βραβείο Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, για την ποιητική συλλογή Η εφηβεία της λήθης.
- 2001, Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της.
- 2003, Μακεδονικό Βραβείο, για το σύνολο του έργου της.
- 2009, Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (Prix Européen de Littérature), για το σύνολο του έργου της.
- 2010, Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, για το σύνολο του έργου της.
Έργο
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, τα Γαλλικά, τα Ισπανικά, τα Ιταλικά, τα Πολωνικά, τα Βουλγαρικά, τα Γερμανικά και τα Σουηδικά. Αποσπάσματα του έργου της έχουν συμπεριληφθεί στα σχολικά διδακτικά βιβλία. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί περιλαμβάνει σπάνιες λέξεις (λ.χ. παραφασάδα), νεολογισμούς (λ.χ. απροσδοκία) και εκφραστικά σχήματα αρχαιότροπα (λ.χ. μετωνυμία).[17] Η ποίηση της δεν ήταν εύκολα μελοποιήσιμη, εντούτοις υπήρξαν ποιήματα όπως τα Στην Αγκαλιά της Άκρης, Ο Πληθυντικός Αριθμός, Βράδιασε, τα Ξαναλέμε κ.α που μελοποιήθηκαν μεταξύ άλλων από τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Μάνο Ξυδούς.[18]
Εργογραφία
Ποιητικές συλλογές
- Ποιήματα, 1952 (αποκηρυγμένα)
- Έρεβος, 1956, εκδόσεις «Στιγμή», Αθήνα 1990
- Ερήμην, εκδ. Δίφρος, Αθήνα 1958. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
- Επί τα ίχνη, εκδ. «Φέξης» Αθήνα 1963. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
- Το λίγο του κόσμου, εκδ. «Νεφέλη», Αθήνα 1971, 1983. Εκδ. «Στιγμή», 1990.
- Το τελευταίο σώμα μου, εκδ, «Κείμενα», Αθήνα 1981. Εκδ. «Στιγμή», 1989.
- Χαίρε ποτέ, «Στιγμή», 1988
- Η εφηβεία της λήθης, «Στιγμή», 1994
- Ποιήματα, εκδόσεις «Ίκαρος», Αθήνα 1998 (Συγκεντρωτκή έκδοση· περιλαμβάνονται όλες οι προηγούμενες συλλογές εκτός από τα Ποιήματα.)
- Ενός λεπτού μαζί, «Ίκαρος», 1998
- Ήχος απομακρύνσεων, «Ίκαρος», 2001
- Χλόη θερμοκηπίου, «Ίκαρος», 2005
- Συνάντηση, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Κική Δημουλά, «Ίκαρος», 2007 (ανθολογία με εβδομήντα τρία ζωγραφικά έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη)
- Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, «Ίκαρος», 2007
- Τα εύρετρα, «Ίκαρος», 2010
- Δημόσιος καιρός, «Ίκαρος», 2014
- Άνω τελεία, «Ίκαρος», 2016
Πεζά
- Ο φιλοπαίγμων μύθος, εκδ. «Ίκαρος», Αθήνα 2004 (Η ομιλία που εκφώνησε η Κική Δημουλά στην Ακαδημία Αθηνών κατά την τελετή υποδοχής της.)
- Εκτός σχεδίου, «Ίκαρος», 2005 (επιλογή πεζών κειμένων)
- Έρανος σκέψεων, «Ίκαρος», 2009 (η ομιλία της Κικής Δημουλά στην Αρχαιολογική Εταιρεία στις 26 Ιανουαρίου 2009)
DVD
- Συναντήσεις με την Κική Δημουλά, εκδ. «Ίκαρος», 2010
Ανάμεσα στους ποιητές της δεκαετίας του '60 αναμφίβολα ξεχώρισε η ευρηματική ποίηση της Κικής Δημουλά (1931). Η ποιήτρια, ευαίσθητη στα ερεθίσματα της καθημερινότητας, μπορεί με τη γλωσσική άνεση που τη διακρίνει να μετατρέπει σε εικόνες το χρόνο της μνήμης χρησιμοποιώντας νεολογισμούς και αντιπαραθέτοντας το συναίσθημα στη λογική. Από τις πρώτες της συλλογές (Έρεβος, 1956, Ερήμην, 1958, Επί τα ίχνη, 1963), μέχρι την ώριμη ποίησή της (Το λίγο του κόσμου, 1971, Χαίρε ποτέ, 1988 κλπ.) η ποιήτρια συνομιλεί με τη φθορά, τη ματαιότητα, το κενό, ενώ από τα ωραιότερα ποιήματά της είναι αυτά που συνθέτει με αφορμή φωτογραφίες. Οι φωτογραφίες στην ποίησή της, όπως γράφει ο κριτικός Κώστας Παπαγεωργίου, συχνά αποκτούν την ιδιότητα ενός κειμένου, γίνονται «αναγνώσιμες» συνδέοντας το παρόν με το παρελθόν.
ΕΝΟΤΗΤΑ 9: Η λογοτεχνική παραγωγή στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα
Α. Η ποίηση
▲▲ Δημουλά Κική
Η ποίηση της Κικής Δημουλά, από τις πρώτες κιόλας συλλογές, καθορίζει και το στίγμα της: ποίηση του εσωτερικού χώρου, που ξεκινάει από το ασήμαντο, το καθημερινό, για να το εστιάσει στην σκοτεινή περιοχή της ύπαρξης, εκεί όπου τελείται η πραγματική ζωή. […] Με συγγένειες βασικά προς τους ποιητές της υπαρξιακής αγωνίας, θ’ ακροβατήσει ανάμεσα στις ξένες και τη δική της φωνή. Η ακροβασία αυτή θα διατηρηθεί ως τη συλλογή Ερήμην (1958), που ολοκληρώνει την πρώτη φάση της ποίησής της. Τη δεύτερη φάση, την ουσιαστικότερη και περισσότερο προσωπική, θα καλύψουν οι δύο επόμενες ποιητικές της συλλογές, Επί τα ίχνη (1963) και Το λίγο του κόσμου (1971). Μια τρίτη φάση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, άρχισε με την πρόσφατη ποιητική της συλλογή Το τελευταίο σώμα μου (1981).
Τάκης Καρβέλης, «Η ποίηση της “πολλαπλασιαστικής ευαισθησίας” και της “λυρικής αφαίρεσης” (Κική Δημουλά, Το τελευταίο σώμα μου)». Δεύτερη ανάγνωση. Δοκίμια, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1984, 91.
[…] Είναι δύσκολο να γράψεις για την ποίηση της Κικής Δημουλά, διότι είναι ποίηση άνευ αντικειμένου. Κυριολεκτώ. Η ποίηση της Κικής Δημουλά είναι άνευ αντικειμένου, αφού αντικείμενό της είναι το μηδέν.
Για να είμαι περισσότερο σαφής: όχι ακριβώς το μηδέν (τι να γράψει κανείς γι’ αυτό) όσο η παρουσία του στη ζωή μας, η σχέση μας μαζί του. Το μοναδικό θέμα της Δημουλά είναι το σταδιακό ή αιφνίδιο πέρασμα από το ον στο μη ον. Το πέρασμα που ονομάζεται χρόνος, φθορά ή θάνατος.
Μερικές φορές η Δημουλά αντιστρέφει το θέμα της: πρόκειται τότε για το πέρασμα από το μη ον στο ον, δηλαδή τη μνήμη. (Όταν θυμάσαι ανακαλείς μη ον, κάτι που δεν υπάρχει πια). Τις περισσότερες φορές στο έργο της η μνήμη έχει τη μορφή φωτογραφίας.
[…]
Η φωτογραφία είναι από τα κύρια θέματα της Κικής Δημουλά. Και πώς θα γινόταν αλλιώς; Κάθε φωτογραφία, και η πιο ταπεινή, είναι η παρουσία μιας απουσίας. […]
Νίκος Δήμου, «“Στην τετράγωνη νύχτα της φωτογραφίας”. Σημειώματα σε ποιήματα της Κικής Δημουλά». Δοκίμια ΙΙ. Τα πρόσωπα της ποίησης, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1993, 37-38 & 47.
[…] ένα άλλο ζεύγος ιδιαίτερα αγαπητό της Δημουλά, ζεύγος εννοιών-συμβόλων πια: η λήθη και η μνήμη. Οι δυο τους κατοικούν απαρχής στην ποίησή της, από τον μακρινό καιρό του Ερέβους (1956) και του στίχου «Τ’ όνομά μου γραμμένο απ’ έξω με λήθη», ως το «Λησμονητήριο» του Χαίρε ποτέ (1988), όπου η Μνήμη ονομάζεται Μάντιδα και η Λήθη είναι η «διπλανή ιέρεια», και ως την έντιτλη δεσποτεία της λησμοσύνης στην Εφηβεία της λήθης. Τώρα λοιπόν οι διπλανές, οι συγκάτοικες, οι ίδιες μέσα στις τόσες διαφορές του […] χωρίζουν· αυτή είναι η ώριμη απόφαση της ποιήτριας, να χωρίσουν, και πια η λήθη να γίνει αυτεξούσια, με το δικό της σπιτικό, και να επιβάλει τους δικούς της νόμους. Γιατί η μνήμη δεν παρηγορεί μόνο, δεν κρατάει ενιαίο έναν χρόνο αφόρητα κομματιασμένο — καταπονεί και καταβάλλει, καθηλώνει και εξουθενώνει. […]
Παντελής Μπουκάλας, «“Να αντέξεις είναι το ζητούμενο”…», περ. Εντευκτήριο, τχ. 57 (Απρ.-Ιούν. 2002) 13-14.
[…] Παρακάμπτοντας τη λογική χρήση του συμβόλου από την α΄ μεταπολεμική γενιά, το «άγαλμα» εμφανίζεται ελάχιστα —αν δεν εκλείπει— στην ποίηση της β΄ μεταπολεμικής. Εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα είναι η Κ. Δημουλά. […]
[…] η ποιήτρια πλησιάζει περισσότερο την ποιητική του Κ.Π. Καβάφη. Ο στίχος της «δεν υμνεί, δεν τραγουδά, δεν σπαράζει από πάθος, αλλά είναι στίχος που σκέπτεται» και σκέπτεται περισσότερο πάνω στην ψυχική κατάσταση των αγαλμάτων και το προσωπικό τους δράμα, παρά στην εξωτερική ακινησία τους. […]
[…] Στη Δημουλά —όπως και στον Καβάφη— τα αγάλματα είναι οδοδείχτες ενός προσωπικού μαρτυρίου, που δεν έχει άμεση σχέση με συλλογικές αποφάσεις και λύσεις. Επιλογή δύσκολη, που διαπερνά σαν στάση ζωής και ολόκληρη την ποίηση της Δημουλά, αλλά και της β΄ μεταπολεμικής γενιάς, που μπροστά στην αποτυχία των συλλογικών οραμάτων και του ασφυκτικού περίγυρου της μεταπολεμικής εξουσίας, θα βρει καταφύγιο στους χαμηλούς τόνους της προσωπικής περιπέτειας, με κύριους άξονες τον θάνατο και τον έρωτα. […]
Νίκος Γ. Δαββέτας, «Η συμπεριφορά των αγαλμάτων στην ποίηση της Κικής Δημουλά», περ. Η λέξη, τχ. 84 (Μάης 1989) 344-346.
[…] θα χαρακτηρίζαμε την ποίησή της ως ποίηση εσωτερικού χώρου. Όχι μόνο γιατί κινείται μέσα στο σπίτι, από το σαλόνι στην κουζίνα δηλαδή, αλλά γιατί ακόμα και αν είναι έξω, η ποίησή της είναι ποίηση του μέσα χώρου, της ψυχής. Είναι ο ίδιος ο εαυτός, που τον παλεύει μέσα στα ποιήματά της και δεν του επιτρέπει καμιά αυταπάτη.
Αν τώρα ένα ποίημα εγκλωβίσει κι εμάς στο εσωτερικό ενός σπιτιού, η ποιήτρια αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει με μέσα λιτά. Κι όσο πιο λιτά, τόσο πιο σπαρακτικά. Γιατί, αν το βλέμμα πέσει πάνω σε μια φωτογραφία ή σ’ ένα κάδρο, μπορεί να αιχμαλωτιστεί στα σχοινιά του πλοίου μιας αναρτημένης υδατογραφίας και να αφήσει το παράπονο να εκφραστεί: Γιατί να μην πνεύσουν οι άνεμοι, γιατί να αποκλειστεί η φυγή προς μια ανοιχτή θάλασσα; Τέτοιο παράδειγμα μας δίνει η χαλκογραφία της Αργυρώς Νεγρεπόντη, που εικονίζει καράβια «λάσκα δεμένα» και βρίσκεται χρόνια τώρα κρεμασμένη στον τοίχο:
Παραμέλησα τα καράβια σας
χρόνια σε κάποιον τοίχο
λάσκα δεμένα
στην υπογραφή σας «Αργυρώ».
Αλλά τώρα, μετ’ από τόσα χρόνια, Αργυρώ,
πες μου τι θα σου στοίχιζε
μια πρόβλεψη ανέμων;
Πάνω στη θάλασσα,
πίσω απ’ τα καράβια,
έπρεπε να ’χεις χαράξει
και κάποιο γλιτωμό.
Αφού βουλιάξαν όλοι οι τρόποι
θα έφευγα με μια χαλκογραφία.
(«Χαλκογραφία», Το λίγο του κόσμου)
Αξιοσημείωτος είναι […] ο τρόπος με τον οποίο η Κική Δημουλά κινείται στους χώρους του παρόντος και του παρελθόντος, ανατρέποντας τα αντικειμενικά χρονικά δεδομένα και, κυρίως, καταργώντας, με τη γλωσσική-λεκτική άνεση που τη χαρακτηρίζει, την έννοια του σταθερού και του αυτονόητου, μετακινώντας ανοίκεια πράγματα στον χώρο των οικείων και αντιστρόφως· μεταποιώντας καταστάσεις που ανήκουν στον χώρο του υπεραισθητού, για να τις καταστήσει προσεγγίσιμες, καθημερινής χρήσεως έννοιες, και ανάγοντας καταστάσεις και πράγματα του παρόντος στο επίπεδο του συμβόλου. Και όλ’ αυτά με μία επιφανειακή ευκολία, αφού είναι γνωστό ότι, στην πραγματικότητα, ποιητικοί τρόποι όπως αυτοί της Δημουλά προϋποθέτουν την επώδυνη εξαργύρωση στο πάντα ανασφαλές χρηματιστήριο της γλώσσας, των βιωμάτων, των εμπειριών και άλλων, υπαρξιακής υφής εναγώνιων προβληματισμών γύρω από τον έρωτα, τον θάνατο, τη μοναξιά, τη φθορά, τον φόβο του αγνώστου.
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, Η ελληνική ποίηση, τ. ΣΤ΄, επιμ. Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα 2003, 150-151.
Γιάννης Παπακώστας, «Ποίηση του μέσα χώρου». Ιχνηλασίες. Φιλολογικά μελετήματα, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2003, 213-214.
ΣΤΑ ΑΚΡΑ | «Κική Δημουλά – Αφιέρωμα στη μνήμη της» | 23/02/2020 | ΕΡΤ
Παραπομπές
- ↑ ««Έφυγε» η Κική Δημουλά». (Νέα ελληνική γλώσσα) Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 www
.lemonde .fr /disparitions /article /2020 /02 /23 /kiki-dimoula-l-une-de-plus-importantes-poetesses-contemporaines-en-grece-est-morte _6030511 _3382 .html. - ↑ «Greece’s Beloved Poet Kiki Dimoula Dies at 89». (Αγγλικά)
- ↑ www
.lifo .gr /print /geitonia /i-kypseli-toy-petroy-markari. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021. - ↑ www
.prixeuropeendelitterature .eu /-laureats- .html. - ↑ «Πέθανε η Κική Δημουλά (1931 - 2020)». HuffPost Greece. 22 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Κική Δημουλά: Ποια ήταν η ποιήτρια των μικρών πραγμάτων και της ύπαρξης». LiFO. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Κική Δημουλά: Η υπουργός Πολιτισμού την είχε προτείνει για το Νόμπελ Λογοτεχνίας». ΤΑ ΝΕΑ. 23 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (16 Φεβρουαρίου 2020). «Κική Δημουλά: Νοσηλεύεται στη ΜΕΘ σε κρίσιμη κατάσταση». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ https://www.iefimerida.gr/politiki/kiki-dimoyla-mitsotakis-ellada-poiitikes-fones
- ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (22 Φεβρουαρίου 2020). «Κική Δημουλά: Το ιατρικό ανακοινωθέν για το θάνατο της ποιήτριας | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Κική Δημουλά: Θλίψη στην κηδεία της ποιήτριας - Συγγενείς και φίλοι στο τελευταίο αντίο». Έθνος. 25 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ Newsroom (25 Φεβρουαρίου 2020). «Κική Δημουλά: Το «τελευταίο αντίο» στη μεγάλη Ελληνίδα ποιήτρια». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ Ανέστη, Κατερίνα Ι (22 Φεβρουαρίου 2020). ««Μισή ντροπή δική μου, μισή του θανάτου» -Η ήρεμη τρυφερή ζωή και η τρικυμιώδης σαρωτική ποίηση της Κικής Δημουλά [εικόνες] | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ ««Ενας αυτοσχέδιος άνθρωπος είμαι» είπε η Κική Δημουλά κατά την αναγόρευσή της σε διδάκτορα του ΑΠΘ | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. 21 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών η Κική Δημουλά: Σε μία στιγμή πήρα διδακτορικό! | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. 7 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Κική Δημουλά 1931-2020». enfo.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021.
- ↑ «Η ποίηση της Κικής Δημουλά στη δισκογραφία». LiFO. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
Πηγές
- Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Κική Δημουλά
- Ένα «ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ» για την Κική Δημουλά[νεκρός σύνδεσμος]
- Ακαδημία Αθηνών, Κική Δημουλά
- Εταιρεία Συγγραφέων, Κική Δημουλά
- Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Βραβεία Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Ποιήματα της Κικής Δημουλά στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
- Ποιήματα της Κικής Δημουλά σε πολυτονικά
- Ποιήματα της Κικής Δημουλά στο translatum
- Συνέντευξη της Κικής Δημουλά[νεκρός σύνδεσμος]
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αθήνα - Κική Δημουλά (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
| Κική Δημουλά | |
|---|---|
 Η Κική Δημουλά σε εκδήλωση το 2011 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κική Δημουλά (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 6 Ιουνίου 1931[1] Αθήνα[2] |
| Θάνατος | 22 Φεβρουαρίου 2020[3][2] Αθήνα[2] |
| Αιτία θανάτου | νόσος |
| Κατοικία | Κυψέλη[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Ιδιότητα | συγγραφέας και ποιητής |
| Σύζυγος | Άθως Δημουλάς |
| Βραβεύσεις | Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας (2009)[5], Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία (2010), Μακεδονικό Βραβείο (2003) και Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
https://www.sansimera.gr/biographies/663
Κική Δημουλά (1931 - 2020)
Η Κική Δημουλά ήταν διακεκριμένη και πολυβραβευμένη ποιήτρια της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, με μεγάλη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό.
Η Βασιλική Ράδου, όπως ήταν το πατρικό της όνομα, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου του 1931, με καταγωγή από την Καλαμάτα. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές της, προσελήφθη ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος, στην οποία εργάστηκε επί 25 χρόνια, έως το 1974, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Για μία οκταετία εργάστηκε αποσπασμένη στη σύνταξη του περιοδικού «Κύκλος», που εξέδιδε η τράπεζα, με λογοτεχνικό και οικονομικό περιεχόμενο, στο οποίο δημοσιεύονταν κείμενά της. Το 1954 παντρεύτηκε τον ποιητή Άθω Δημουλά (1921-1986), ο οποίος εργαζόταν ως πολιτικός μηχανικός στους Ελληνικούς Σιδηροδρόμους. Το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Δημήτρη (1956) και την Έλση (1957).
Το 1972 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου», το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Χαίρε Ποτέ», το 1996 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης» και το 2001 με το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της. Τον ίδιο χρόνο της απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.
Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μόλις η τρίτη γυναίκα που έτυχε αυτής της τιμής, από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας. Οι βραβεύσεις για την Κική Δημουλά συνεχίστηκαν το 2009 με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της και το 2010 με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, επίσης, για το σύνολο του έργου της. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου (Αγγλικά Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Πολωνικά, Βουλγαρικά, Γερμανικά, Σουηδικά κ.ά.).
Ο ποιητικός λόγος της Κικής Δημουλά ακολούθησε μία εξελικτική πορεία, με επιδράσεις από την καβαφική ποίηση στο ξεκίνημά του και με βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία τη λογοπλαστική τάση και την εικονοπλαστική ενάργεια. Ο προβληματισμός της Δημουλά, σαφώς υπαρξιακός, εκφράζει την αγωνιώδη αναζήτησή της για το νόημα της φθαρτής ανθρώπινης ζωής. Τα θέματα που κυριαρχούν στα ποιήματά της είναι η απουσία, η φθορά, η απώλεια, η μοναξιά και ο χρόνος. Στοιχεία της γραφής της είναι ο γοργός και αιχμηρός στίχος, ο ειρωνικός τόνος με τη χρήση των λέξεων της καθαρεύουσας, της τεχνολογίας, της αργκό ή και νεολογισμών, η φιλοπαίγμων διάθεση με την παράθεση αντίθετων ή ομόηχων λέξεων, η ηθελημένη αμέλεια στη σύνταξη και οι επαναλήψεις.
Η Κική Δημουλά έφυγε από τη ζωή στις 22 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 88 ετών. Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν σε ιδιωτικό θεραπευτήριο των Αθηνών, με αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/663
© SanSimera.gr
Η δειλία καθόρισε τη ζωή μου. Η οποία θα μπορούσε να
είναι πολύ ωραιότερη, αν ήμουνα λίγο πιο τολμηρή.
— Τι είναι για σας σήμερα ποίημα; Τι συμβολίζει;
Είναι ένα «σήμερα». Ένα σήμερα, που ελπίζει ότι θα είναι
κι' ένα «αύρiο», με αναγνωρισμένες τις αγαθές παρεμβά
σεις του, ώστε να μην
είναι
όλα μονόδρομος... Συμβολίζει επίσης, έναν ακόμα άνθρω
πο μέσα
στους τόσους, με μια πιο ευδιάκριτη ιδιαιτερότητα απ' αυ
τές που δια
θέτει ο κάθε άνθρωπος που προορίζεται να κοινοποιείται
και να περνά
ει τη δοκιμασία του μετεωρισμού της, πάνω από το αν έχει νόημα ή ό
χι
η ύπαρξή της. Πιο συγκεκριμένα, χαρακτηρίζει έναν άν
θρωπο που μά
χεται να δώσει στα πράγματα διαστάσεις που δεν έχουν, ή
και να ξεκαθαρίσει τη θολή μορφή τους, εφαρμόζοντας μια
άλλη, επίσης θολή
μέθοδο, όπως είναι αυτή του ποιητικού λόγου, ίσως πιο
παρήγορη ως
βραδύτερα θνητή.
— Διαφοροποιείται από την ποίηση;
Δεν είμαι βέβαιη αν κατανοώ την ερώτηση, και έτσι στην
τύχη, με τη
βοήθεια της αοριστίας απαντώ, ότι η ποίηση είναι τα νερά μιας λίμνης
και το ποίημα είναι ο Νάρκισσος που καθρεφτίζεται.
— Θα προτιμούσατε μόνο να ζείτε ποιητικά παρά να γράφετε ποι
ήματα;
Ποιητική ζωή δεν υπάρχει. Κι' αυτό ακριβώς είναι μια από
τις αμέτρη
τες ελλείψεις που προσπαθεί να θεραπεύσει, να συγκαλύ
ψει η ποίηση.
— Μα, τι νόημα έχει η ποίηση σε μία απείρως αντιποιητική εποχή;
Και εγώ σας ρωτώ: τι νόημα θα είχε η ποίηση σε μια ποιητική εποχή;
Και υπήρξε ποτέ τέτοια αρραγώς ποιητική εποχή; Αν εννοείτε αντιπνευματική, τότε ναι, ακόμα περισσότερο γίνεται απαραίτητη η παρέμβαση της ποίησης, της τέχνης γενικά.
— Γιατί αισθάνεστε αμήχανα όταν σας αποκαλούν «ποιήτρια», κυρία Δημου
λά; Είναι μία καλώς νοούμενη σεμνότητα, κάτι βαρύγδουπο που πιστεύετε πως
δεν σας ταιριάζει ή ένας ιδιαίτερος μηχανισμός αυτοπροστασίας;
Γιατί αισθάνομαι αμήχανα; Ναι, ίσως για όλους αυτούς τους λόγους
που αναφέρετε, αλλά εκείνο που με ενοχλεί είναι η ανακρίβεια, η υπερβολή αυτού του χαρακτηρισμού, διότι δεν υπάρχει κανείς που να
είναι μόνον και συνεχώς ποιητής. Είναι ένας επίμονα κοινός άνθρω
πος, στον οποίο απλώς δόθηκε, χωρίς συμβόλαιο μονιμότητας, η δυνατότητα να επιχειρεί να αποτινάξει τη φθαρτότητά του.
Το νόημα της ζωής... Είναι για να διαπράξει μια συγκλονιστική ληστεία. Κλέβει από την ανυπαρξία την ύπαρξη. Μετά από
καιρό, απρόβλεπτο το πόσο, σα να μετανοεί γι' αυτή την αμαρ
τία της και μας επιστρέφει στη δικαιούχο. Προς μεγάλη
χαρά
των τάφων. Κι' ας δείχνουν λυπημένοι
— Οι λέξεις παραμένουν να έχουν καθαρά βασανιστικές προθέσεις απένα
ντι
σας;
Δύσκολη απάντηση και συγχρόνως εύκολη αν σκεφτείτε, ότι αυ
τές οι
λέξεις, οι ίδιες που έγραψαν ένα καλό ποίημα, έγραψαν κι ένα μέ
τριο
έως και αποτυχημένο ποίημα. Υποθέτω ότι ευθύνεται για το αβέ
βαιο αποτέλεσμα η συνεχώς μεταβαλλόμενη διάθεση των λέξεων
, και δεν αποκλείεται βέβαια η διάθεση αυτή να είναι συνάρτηση
και της δικής
μας διαθέσεως. Εν ολίγοις, και με τον κίνδυνο να πέσω σε μιαν
ακρότη
τα, πιστεύω πως ό,τι είμαστε κι' ό,τι αισθανθήκαμε, το έζησαν και
το αισθάνθηκαν πρώτα οι λέξεις. Ακριβέστερα, μας προαισθάνθη
καν.
Ο όγκος των ποιημάτων σας που δεν αποτυπώθηκαν ποτέ σε χαρ
τί-πό
σο μάλλον σε μία ποιητική συλλογή-, είναι απείρως μεγαλύτερος
από
αυτά που εμείς οι αναγνώστες σας γνωρίζουμε; Και γιατί αυτά τα
ποιή
ματα ποτέ τους δεν «ταξίδεψαν»; Τα ποιήματα που οι ίδιες λέξεις
τους
τα έκριναν αποτυχημένα, δεν τα κρατώ. Τα σκίζω. Ούτε για κληρο
νό
μο των αποτυχιών μας δεν θεωρώ άξιο το θάνατο.
— Ακόμη και η πιο απλή κίνηση, όπως είναι το άναμμα του τσιγάρου μας
, κα
λή ώρα-κάτι που κάνετε αυτή τη στιγμή-ή το πλύσιμο των πιάτων, μπορούν να
εμπεριέχουν ποίηση;
Ο καπνός από το άναμμα του τσιγάρου, είναι ένας αυτοκαταστροφικός
ταξιδιώτης. Απλώς τον ακολουθώ... Όσο για το πλύσιμο των πιάτων,
ε, το θέμα του να απαλλάσσεται ο άνθρωπος από την καθημερινή λί
γδα και τα αποφάγια της μέρας, είναι κι' αυτό ένα από τα καθήκοντα
της ποίησης, είναι, ας πω, η εξωτερική καθαριότητά της.
— Πιστεύετε πως αυτό που διαφοροποιεί τον ποιητή από τον μη ποιητή είναι κυρίως η ανάπτυξης μίας ιδιαίτερης μορφής ευαισθησίας και αλλιώτικης οπτ
ικής απέναντι στον κόσμο, στους ανθρώπους, στα αντικείμενα;
Δεν μου αρέσει να μεγαλοποιώ τις ευαισθησίες του ποιητή. Δεν είναι κατάκτησή του, τις βρήκε θρονιασμένες στην ψυχοσύνθεσή του και τις εκμεταλλεύεται όπως εκμεταλλευόμαστε την οξυδέρκεια, την παρατηρητικότητα, αν υπάρχουν. Και βέβαια δεν ξέρουμε και δεν συνυπολογίζουμε πόσο ευαίσθητος είναι ο κάθε άνθρωπος, αλλά που
έχει το ατύχημα ή το ευτύχημα να μην έχει βρει η ευαισθησία του τον προσανατολισμό της.
— Η ευαισθησία σας στο κοίταγμα του κόσμου, των ανθρώπων και των πραγ
μάτων-που προφανώς σας χαρακτηρίζει-πόσο ανελέητη ή βασανιστική ήταν
για σας προσωπικά στην καθαυτό καθημερινή ζωή και στις ανάγκες της;
Βασανιστική καθόλου. Διεγερτική ναι.
— Ήταν σα να ζούσατε, ανά περιόδους της ζωής σας, μία «διπλή» ζωή-ίσως
και με δόσεις σουρεαλισμού;
Μόνον διπλή; Αν μετρήσετε με πόσους συμβιβασμούς συζούμε, θα καταλάβετε ότι η επιβίωση είναι μια σπουδαία, άφθαστη ηθοποιός, με
ιδιαίτερη ευχέρεια να υποδύεται την αντοχή.
— Έχετε εφεύρει στο μεταξύ, με το πέρασμα του χρόνου και τις «πλάτες» της εμπειρίας, ικανές ασπίδες για την προστασία της ευαισθησία σας από τους πε
ζούς εχθρούς της;
Δεν ξέρω αν η εμπειρία προφυλάσσει την ευαισθησία ή αν η ευαισθη
σία επιτρέπει στην εμπειρία να την επηρεάζει. Όσο για τους εχθρούς,
θα πω ότι συμβάλλουν κι αυτοί τα μέγιστα στο να πείθεσαι ότι υπάρ
χεις.
— Τι στερήσατε από τη ζωή σας γράφοντας ποιήματα, κυρία Δημουλά, βασανίζοντας ίσως το μυαλό σας, βραδιές και μέρες, προκειμένου να βρείτε το σωστό νόημα, τη σωστή λέξη, στη σωστή σειρά;
Τίποτα δεν στέρησα, δεν θυσίασα. Αυτό που μου επεβλήθη να επιχει
ρώ, προφανώς ήταν το ευκολότερο, απ' όσα δύσκολα απέφυγα.
Αν μετρήσετε με πόσους συμβιβασμούς συζούμε, θα καταλά
βετε ότι η επιβίωση είναι μια σπουδαία, άφθαστη ηθοποιός,
με ιδιαίτερη ευχέρεια να υποδύεται την αντοχή
— Η ποίησή σας παρηγορεί. Εδώ και πολλά χρόνια. Εσάς τι σας παρηγορεί;
Αν μου έδιναν να διαλέξω μεταξύ μιας ευτυχίας και του να γράψω ένα
καλό ποίημα, μοιραία θα διάλεγα το δεύτερο, μια και δε γνωρίζω τι σημαίνει ευτυχία κι' αν υπάρχει. Ίσως, λοιπόν, πράγματι να παρηγο
ρεί η ποίηση για την έλλειψη ευτυχίας. Υποπτεύομαι πως η ευτυχία εί
ναι κάτι που δεν θα το θυσίαζε κανείς για να γράψει ποιήματα. Διότι
ευτυχής και ποιητής κατ' εμέ δεν υπάρχει.
— Δεν υπήρξατε ευτυχισμένη;
Ποτέ.
— Αυτό δεν σας λυπεί;
Όχι. Το θεωρώ κανονικό. Δεν υπάρχει ευτυχία. Υπάρχει χαρά, αλλά κι' αυτή κρατάει τέσσερα δευτερόλεπτα. Διότι έρχεται μία πραγματικότητα και τα βάζει όλα στη θέση τους.
— Η ζωή είναι περισσότερο λύπες παρά χαρές;
Αυτό δεν το ξέρω. Είναι θέμα της ιδιοσυγκρασίας. Είναι άνθρωποι που χαίρονται εύκολα, είναι άνθρωποι που πιστεύουν σε πολλά πράγματα-αυτό δίνει μία δύναμη πολύ μεγάλη. Ακόμη και λάθος να πιστεύεις. Βλέπω, όμως, ότι όλες οι καταστάσεις προορίζονται για να τουμπάρουν, για να αλλάξουν. Τίποτα δεν είναι σταθερό. Αυτή η ρευστότητα, λοιπόν, είναι που και με ευχαριστεί διότι με διεγείρει αλλά και με τρελαίνει καθώς σκέφτομαι ότι αυτή η ίδια μετά θάνατον δεν υπάρχει. Σου δίνει ένα τελικό, ένα καταλάγιασμα, κι' αυτό είναι πάρα πολύ δυσάρεστο.
— Η σταθερά στη ζωή σας ποια ήταν;
Η σταθερά στη ζωή μου ήταν η δειλία.
— Απέναντι σε τι;
Απέναντι στο να φτιάξω δικό μου πράγμα, στο να το κάνω καλύτε
ρο. Απέναντι στο να δημιουργήσω στον άλλον την εντύπωση ότι
μπορεί
να είμαι επιθετική και επιβλαβής. Έχω ερμηνεύσει τελικά την ευγέ
νειά
μου ως μία δειλία με προσωπείο. Οι αρετές δεν έχουνε μία πλευ
ρά, έ
χουν και ένα κρυφό πρόσωπο. Μπορεί να είναι ατέλειες. Εκτιμώ
πάρα
πολύ την ευγένεια, αλλά υποπτεύομαι ότι δεν είναι αμιγής αρετή-
έχει
πίσω της και μία έλλειψη επιθετικότητας. Φοβάμαι πάρα πολύ να
δυσαρεστήσω ανθρώπους, φοβάμαι πάρα πολύ να πω «όχι». Ε
κεί το
επιχείρημά μου είναι «θα τον προσβάλω αν πω "όχι"», «θα κάνω
διά
κριση αν στον άλλον έχω πει "ναι"». Θέλω να είμαι ευγενής, θέλω
να
είμαι δίκαιη ή δεν θέλω τους πολέμους; Διότι μία διάκριση σημαί
νει κή
ρυξη πολέμου από τον αδικημένο... Η δειλία πάντως καθόρισε τη
ζωή
μου. Η οποία θα μπορούσε να είναι πολύ ωραιότερη, αν ήμουνα
λίγο
πιο τολμηρή.
— Σε ποια θέματα;
Στα εσωτερικά μου, στα της ζωής μου, στα οικογενειακά μου, στις
συν
θήκες της ζωής, στο πως διαμορφώθηκαν, στο πως τις άφησα να
διαμορφωθούν χωρίς την έγκρισή μου και πως τις έζησα ενώ δια
φω
νούσα μ' αυτές. Φοβάμαι πραγματικά τις ανατροπές. Δεν ξέρω τι
φέρ
νει μία ανατροπή. Ήτανε πράγματα μέσα στο σπίτι, μέσα στην οι
κογέ
νεια, που έτσι λίγο να κούναγα το χέρι μου θα τα είχα αλλάξει. Και
θα
είχαν ευτυχήσει πολλοί άνθρωποι ενδεχομένως.
— Μήπως, όμως, τότε δεν θα γράφατε ποιήματα;
Το είχα σκεφτεί κι' αυτό. Το είχα βάλει στο λογαριασμό και έβγαι
νε ένα συν, ότι αυτό με βοήθησε να γράφω ποιήματα. Αλλά αυτό
ήμουν κι εγώ. Άπαξ και δεν το έκανα, σημαίνει ότι δεν ήμουνα για
να το κάνω. Είναι μοιραίο να εξαρτώμεθα από κάτι, όταν έχουμε
την μεγάλη εξάρτηση από τον εαυτό μας. Είμαστε δούλοι και αιχ
μάλωτοι του εαυτού μας, του χαρακτήρα μας. Από εκεί και πέρα,
τα διαβήματα είναι ρομαντικά.
— Σήμερα από τι εξαρτάστε;
Απολύτως από το χρόνο, ο οποίος τελειώνει...
— Πόσων ετών είστε;
82 μισό...Τις παρεμβάσεις του χρόνου, αυτής της ηλικίας τουλάχι
στον, τις παρακολουθώ άγρυπνη και τις καταγράφω. Με οδηγούν
σε μία αλλαγή του να μην αναγνωρίζω τον εαυτό μου. Και αυτό εί
ναι πλήγμα.
— Πότε γράψατε τελευταία φορά κάποιο ποίημα;
Πριν βγάλω την τελευταία μου συλλογή.
— Όχι χθες ή έστω τον προηγούμενο μήνα;
Όχι και τέτοια θράση! Δεν είμαι τόσο θρασεία ούτε κολυμπάω
στην έμπνευση. Εξάλλου, το να γράψεις δεν είναι θέμα εμπνεύ
σεως.
— Τότε τι είναι;
Είναι θέμα μιας κατάλληλης τυχαίας στιγμής. Δεν μπορώ να εξηγή
σω πωςαπό το τελευταίο βιβλίο μέχρι το άλλο που έβγαλα, πέρα
σαν κιόλας τέσσερα χρόνια. Δεν δικαιολογείται να μην έχω γρά
ψειανάμεσα ένα ποίημα.
— Αλλά δεν γράψατε...
Ούτε ένα. Κάθισα όμως μία στιγμή και έγραψα αυτά, όποια και να
'ναι.
— Έχετε φίλους;
Έχω. Έχω μια ζήτηση (χαμογελάει). Και με το παραπάνω. Ακού
στε, το να είναι κάποιος ποιητής δεν σημαίνει ότι είναι κάθε στιγ
μή ποιητής. Μπορεί εξ' αυτού να έχει καλλιεργηθεί μία ιδιαίτερη
ευγένεια, αλλά η ζωή τον θέλει κοινό άνθρωπο.
— Με ιδιαίτερες, όμως, ευαισθησίες...
Τις οποίες ανακαλύπτει και τις ασκεί την ώρα που γράφει. Διότι
αλλιώς δεν μπορώ να εξηγήσω ούτε τους φθόνους, ούτε τα μίση,
ούτε τις κακεντρέχειες που αφθονούν σε αυτό τον ευαίσθητο χώ
ρο που δεν θα έπρεπε. Αλλά φαίνεται ότι η ανταγωνιστικότης εί
ναι σύνθημα ζωής, σύνθημα επιβίωσης.
— Κινδυνεύσατε ποτέ από την ποίησή σας;
Κινδυνεύω συνεχώς να με απαρνηθεί η ίδια...
— Σε μία εποχή περιρρέουσας θλίψης, μελαγχολίας και απόγνωσης, η πο
ίηση μπορεί να μας κατευθύνει στη χαρά, στην οποία αναφερθήκατε προη
γουμένως; Ή, όπως έχουν πει άλλοι ποιητές, «ποίηση και χαρά είναι δύο
έννοιες που ποτέ τους δεν συναντώνται. Η ποίηση γεννιέται μόνο μέσα α
πό τη λύπη»;
Η ποίηση δεν γεννιέται από τη λύπη κι' ούτε ξέρουμε από που. Ί
σως ένα ανήσυχο, αναρχικό κύτταρο τη σκαρφίζεται, για να προ
φυλάξει το μυστηριώδες από τη φθορά που επιφέρει η κανονικό
τητα.
— Τόσο απλή απορία, αλλά συνάμα τόσο σημαντική η δική σας κατανόη
ση στο θέμα και απάντηση, με βάση όλα όσα ζήσατε: Έχετε καταλάβει
ποιο είναι το νόημα της ζωής;
Το νόημα της ζωής... Είναι για να διαπράξει μια συγκλονιστική λη
στεία. Κλέβει από την ανυπαρξία την ύπαρξη. Μετά από καιρό, απρόβλεπτο το πόσο, σα να μετανοεί γι' αυτή την αμαρτία της και
μας επιστρέφει στη δικαιούχο. Προς μεγάλη χαρά των τάφων. Κι'
ας δείχνουν λυπημένοι.
— Φοβάστε το θάνατο;
Πολύ.
— Γιατί;
Γιατί θέλω να ζω!
— Πως εννοείτε τη ζωή;
Όπως τη γνώρισα. Σαφώς είμαι βεβαία ότι είναι καλύτερη από το
θάνατο.
— Κάποιοι ψάχνουν το νόημα της ζωής στον έρωτα. Μάταιη η αναζήτη
ση;
Για θυμίστε μου τον έρωτα... Έχω ξεχάσει. Ακόμα και τις μέσες ά
κρες...
— Αξίζει τελικά τον κόπο τόση ποίηση σε μία τόσο πεζή ζωή, κυρία Δη
μουλά;
Για να επιβιώνει η ποίηση σε κάθε εποχή, ακόμα και στις επιδημί
ες καταποντισμών, σημαίνει ότι έχει κάνει το σωτήριο εμβόλιο των
ισορροπιών και δεν μολύνεται...(ανάβει άλλο ένα, τελευταίο, τσι
γάρο, λίγο πριν την αποχαιρετίσω).
— Δεν θέλω να είμαι αδιάκριτος, αλλά γιατί καπνίζετε;
...Γιατί ζούμε τόσο λίγο;
Οι ποιητικές συλλογές της Κικής Δημουλά κυκλοφορούν α
πό τις
Εκδόσεις Ίκαρος.
| Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Δημουλάς Άθως http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=160 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Βιογραφικό Σημείωμα ΑΘΩΣ ΔΗΜΟΥΛΑΣ (1921-1985) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Εργογραφία
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Επιπλέον Πληροφορίες Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.) ΠΗΓΗ: https://www.ladylike.gr/afierwmata/kiki-dimoula-poiimata/ «Δεν νιώθω δημιουργός. Πιστεύω ότι είμαι ένας έμπιστος στενογράφος μιας πολύ βιαστικής πάντα ανησυχίας, που κατά καιρούς με καλεί και μου υπαγορεύει κρυμμένη στο ημίφως ενός παραληρήματος, ψιθυριστά, ασύντακτα και συγκεκομμένα, τις ακολασίες της με έναν άγνωστο τρόπο ζωής. Όταν μετά αρχίζω να καθαρογράφω, τότε μόνον, παρεμβαίνω κατ’ ανάγκην: όπου λείπουν λέξεις, φράσεις ολόκληρες συχνά και το νόημα του οργίου, προσθέτω εκεί δικές μου λέξεις, δικές μου φράσεις, το δικό μου όργιο στο νόημα, ότι τέλος πάντων έχει περισσέψει από δικές μου ακολασίες με έναν άλλον, άγνωστο τρόπο ζωής» είχε γράψει η Κική Δημουλά το 2010, με την ευ καιρία της βράβευσης της με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Κική Δημουλά: Ποια ήταν η ποιήτρια που αγάπησε ο κόσμοςΚική Δημουλά: Ποια ήταν ηποιήτρια που αγάπησε ο κόσμοςΑκαδημαϊκός, μητέρα δυο παιδιών,-του Δημήτρη (1956) και της Έλσης (1957), ποιήτρια εξ ανάγκης γιατί, όπως έλεγε, δεν είχε άλλον τρόπο να υπάρξει, σύζυγος και κυρίως δημιουργός σπάνιων στιγμών, σαν αυτές που δόξασε, μέσα από τους στίχους της, ο κόσμος...Αν υπήρξε μια σύγχρονη ποιήτρια που να αγαπήθηκε από όλους σε απόλυτο βαθμό ήταν σίγουρα η Κική Δημουλά. Έγραψε για τις μικρές καθημερινές στιγμές, για την απώλεια και τον έρωτα, για την ανάγκη που έχει κάθε γυναίκα να φανταστεί μια άλλη ζωή και έναν άλλο τρόπο έκφρασης. “Υπήρξα περίεργη και μελετηρή. Ξέρω απ'όλα. Λίγο απ όλα. Τα ονόματα των λουλουδιών όταν μαραίνονται, πότε πρασινίζουν οι λέξεις και πότε κρυώνουμε. Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά των αισθημάτων μ'ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς” έγραφε η Κική Δημουλά με τη γνωστή υποδόρια ειρωνεία που ήταν ο δικός της τρόπος να αμυνθεί σε οτιδήποτε αναγκαστικό και επιβεβλημένο. Το είχε γνωρίσει από νωρίς όταν χρειαζόταν να κρύβει τα ποιήματά της από τον συντηρητικό περίγυρο και να διεκδικήσει τη δική της ποιητική φωνή στη σκιά του άνδρα της ο οποίος ήταν ο γνωστός και καταξιωμένος ποιητής Άθως Δημουλάς. Παντρεύτηκε σε πολύ μικρή ηλικία, ύστερα από σύντομη γνωριμία της μαζί του, ο οποίος έμενε δυο στενά πιο κάτω από το σπίτι της στην Κυψέλη.  Με το που τελείωσε το σχολείο η Κική Δημουλά εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος-γι αυτό, όπως δήλωνε και η ίδια, στερήθηκε την ελεύθερη ζωή των φοιτητών, τις εξόδους και τις χαλαρές διασκεδάσεις. Είχε όμως ως παντοτινή παρηγοριά την ποίηση, στην οποία ήταν αφοσιωμένη από μικρή. Τόλμησε μάλιστα να εκδώσει σε πολύ μικρή ηλικία, μόλις το 1952 τη συλλογή “Ποιήματα” την οποία στη συνέχεια αποκήρυξε-και χρειάστηκαν δυο δεκαετίες για να κάνει τη δυναμική επιστροφή με το πολυσυζητημένο και βραβευμένο με το Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως “Το λίγο του κόσμου” μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 70. Είναι η συλλογή που αγαπήθηκε, υμνήθηκε από τους κριτικούς και έγινε δίσκος από τον Θάνο Μικρούτσικο-εκεί όπου ακούμε την ποιήτρια να λέει: “Πέρασα πολύ στα αισθήματα/τα δικά μου και των άλλων/κι έμενε πάντα χώρος ανάμεσα τους/να περάσει ο πλατύς χρόνος/Πέρασα από το ταχυδρομείο και ξαναπέρασα/Έγραψα γράμματα και ξαναέγραψα/και στο θεό της απαντήσεως προσευχήθηκα άκοπα. Έλαβα κάρτες σύντομες:/εγκάρδιο αποχαιρετισμό από την Πάτρα/και κάτι χαιρετίσματα/από τον Πύργο της Πίζας που γέρνει/Όχι δεν είμαι λυπημένη που γέρνει η μέρα”. Για εκείνην όμως πάντα η μέρα έγερνε, φαινόταν να προβάλει προς τη δύση της, καθώς όχι μόνο οι επιθυμίες, ήταν εξ αρχής απωθημένες αλλά επειδή ζούσε στο πένθος και την απώλεια από τότε που ο άνδρας της έφυγε από τη ζωή μόλις το 1985. Πάντοτε αφοσιωμένη σε εκείνον, του αφιέρωσε μια σειρά από ποιήματα αλλά και στίχους εμπνευσμένους από το κενό του έρωτα: “Ο έρωτας/όνομα ουσιαστικόν/πολύ ουσιαστικόν/ενικού αριθμού/γένους ούτε θηλυκού, ούτε αρσενικού/γένους ανυπεράσπιστου./Πληθυντικός αριθμός/οι ανυπεράσπιστοι έρωτες” γράφει σε ένα από τα πλέον αγαπημένα ποιήματα.  Οι εκδόσεις Ίκαρος μάλιστα σε ανακοίνωση που εξέδωσαν με αφορμή τον θάνατό της είπαν ότι ήταν προυπόθεση για τη μεταξύ τους συνεργασία το 1998-έκτοτε όλα της τα ποιήματα εκδόθηκαν από τον Ίκαρο-τα ποιήματά της να κυκλοφορήσουν μαζί με εκείνα του άνδρα της. «Δεν μπορείτε να με καλέσετε σπίτι σας χωρίς τον άνδρα μου», είχε πει. Τον Σεπτέμβριο εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή στον Ίκαρο, με τον τίτλο «Ενός λεπτού μαζί» και αμέσως μετά το σύνολο των ποιητικών συλλογών που είχε εκδώσει μέχρι τότε σε έναν τόμο.  Όπως επισημαίνουν οι υπεύθυνοι του οίκου: “Τα χρόνια που ακολούθησαν, εκδόθηκαν άλλες έξι συλλογές, ένας τόμος με τα πεζά κείμενα που είχε γράψει νεότερη, οι ομιλίες της και η εκτενής ανθολογία ποιημάτων σε εικονογράφηση του Γιάννη Ψυχοπαίδη. Κάθε νέο βιβλίο ερχόταν πάντα μέσα σε ένα ντοσιέ. Τα πρώτα χρόνια τα ποιήματα γραμμένα στη γραφομηχανή, και μετέπειτα στον υπολογιστή. «Γυρίζω από τον Πλάτανο με ντοσιέ» έλεγε, και ξέραμε. Ακολουθούσε μια υπέροχη διαδικασία. Ήξερε πάντα ποιά ποιήματα ήταν πιο δυνατά, αλλά ήθελε και τη δική μας γνώμη.  Με συνοδεία τυρόπιτες από την Στοά, ή σοκολάτες από το Αριστοκρατικόν και αμέτρητα, αμέτρητα τσιγάρα, κουβεντιάζαμε κάθε στίχο στο πατάρι του Ίκαρου. Ύστερα περνούσανε στα χέρια της Γεωργίας Παπαγεωργίου, που επιμελήθηκε όλα της τα βιβλία. Δεν ήταν λίγες οι φορές που κατά τη διάρκεια της επιμέλειας ερχόντουσαν νέα ποιήματα και έμπαιναν στη συλλογή. Σαν όλη αυτή η διαδικασία να μην την άφηνε να ησυχάσει, και να γεννιόντουσαν διαρκώς νέοι στίχοι. Η έκδοση κάθε βιβλίου είχε στοιχεία μαγείας”. Για να καταλήξουν πως “Η Κική Δημουλά μας τίμησε με την εμπιστοσύνη της με έναν τρόπο μεγαλειώδη και γενναιόδωρο. Με τον καιρό η σχέση μας έπαψε να είναι η σχέση εκδότη- δημιουργού και μεταλλάχθηκε σε μια βαθιά φιλία. Ήξερε λεπτομέρειες από την προσωπική μας ζωή, μας μιλούσε κι εκείνη ανοιχτά για τις χαρές και τις αγωνίες της, μοιραζόμασταν μυστικά. Με μεγάλη αγάπη. Για χρόνια προσπαθούσε να μας πείσει να της μιλάμε στον ενικό. Αλλά το «κυρία Δημουλά μας» είχε μέσα τόση τρυφερότητα όσο σεβασμό είχε και η σχέση”. Μόλις πρόσφατα το 2013 οι New York Times αφιέρωσαν ένα τεράστιο κείμενο αφιερωμένο στην Ελληνίδα ποιήτρια που την ήθελε να είναι η επόμενη κάτοχος του βραβείου Νόμπελ: τα ποιήματά της είχαν ήδη εκδοθεί στα αγγλικά και όλοι οι ξένοι μιλούσαν για την Ελληνίδα διάδοχο του Σεφέρη ή του Ελύτη. Το Νόμπελ τελικά δεν δόθηκε αλλά η Δημουλά είχε καταξιωθεί ως η Ελληνίδα ποιήτρια που πέρασε τα σύνορα. Είχε ήδη αποσπάσει τους κορυφαίους τίτλους από τη χώρα της, μεταξύ των οποίων ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής αλλά και το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (2001).  Ήταν σε εκείνο τον αξέχαστο λόγο που κατέληξε στο βιβλίο “Ο Φιλοπαίγμων μύθος” από Ίκαρο όπου η ίδια προσπάθησε να ορίσει την ουσία και τον προορισμό της ποίησης λέγοντας «ότι η ποίηση βοηθάει όσο το κερί που ανάβουμε μπαίνοντας σε ένα έρημο, καταργημένο ξωκκλήσι, με φευγάτους όλους τους αγίους. Ωφελεί όσους την αγαπούν, επειδή βρίσκουν εντός της μικρά κομματάκια από σκισμένες φωτογραφίες του ψυχισμού τους. Περισσότερο και πιο σωστά ωφελεί εκείνους που πιστεύουν στη μαγεία της. Που δεν θέλουν να θέσουν τον δάκτυλό τους επί τον τύπον της κατανόησής της. Ωφελεί τη γλώσσα. Την περισυλλέγει από τους μεγάλους κάδους της βιασύνης και τη μεταγγίζει με σέβας στο τόσο δα μπουκαλάκι του αγιασμού, μια γουλιά, όσο ακριβώς χρειάζεται να πιει η ουσία. Τέλος ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα η ποίηση, σε έναν ωκεανό λύπης. Δεν είναι λίγο».  Η Κική Δημουλά δεν έπαψε ποτέ να αγαπάει και να δοξάζει την ποίηση,μια αγάπη την οποία μετέφερε και στον κόσμο που δεν έπαψε να διαβάζει και να τιμάει τα ποίημά της. Μεταξύ άλλων δοκιμίων και παρεμβάσεων ξεχώρισε για τις παρακάτω ποιητικές συλλογές: «Έρεβος» (1956), «Ερήμην» (1958), «Επί τα ίχνη» (εύφημη μνεία της ομάδας των Δώδεκα, 1963), «Το λίγο του κόσμου» (Β’ Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως, 1971), «Το τελευταίο σώμα μου» (1981), «Χαίρε ποτέ» (Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως, 1988), «Η εφηβεία της λήθης» (Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη, 1994), «Ενός λεπτού μαζί» (1998), «Ήχος απομακρύνσεων» (2001), «Εκτός σχεδίου» (2004), «Χλόη θερμοκηπίου» (2005), «Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως» (2007), καθώς και τη συγκεντρωτική έκδοση «Ποιήματα» (1998). Πεζά κείμενα και ομιλίες: «Ο φιλοπαίγμων μύθος» (2003), «Εκτός σχεδίου» (2004), «Έρανος σκέψεων» (2009), «Εύρετρα» (2010). Ανθολογία μεταφρασμένων ποιημάτων υπό τον τίτλο «The Brazen Plagiarist» (έκδοση Yale University Press, 2012). Η κηδεία της Δημουλά θα γίνει δημοσία δαπάνη “ως ελάχιστος φόρος τιμής” όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού τονίζοντας πως “θα ακολουθήσει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμηθεί η μνήμη της και το έργο της”.  Ακολουθήστε το protot Με το που τελείωσε το σχολείο η Κική Δημουλά εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος-γι αυτό, όπως δήλωνε και η ίδια, στερήθηκε την ελεύθερη ζωή των φοιτητών, τις εξόδους και τις χαλαρές διασκεδάσεις. Είχε όμως ως παντοτινή παρηγοριά την ποίηση, στην οποία ήταν αφοσιωμένη από μικρή. Τόλμησε μάλιστα να εκδώσει σε πολύ μικρή ηλικία, μόλις το 1952 τη συλλογή “Ποιήματα” την οποία στη συνέχεια αποκήρυξε-και χρειάστηκαν δυο δεκαετίες για να κάνει τη δυναμική επιστροφή με το πολυσυζητημένο και βραβευμένο με το Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως “Το λίγο του κόσμου” μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 70. Είναι η συλλογή που αγαπήθηκε, υμνήθηκε από τους κριτικούς και έγινε δίσκος από τον Θάνο Μικρούτσικο-εκεί όπου ακούμε την ποιήτρια να λέει: “Πέρασα πολύ στα αισθήματα/τα δικά μου και των άλλων/κι έμενε πάντα χώρος ανάμεσα τους/να περάσει ο πλατύς χρόνος/Πέρασα από το ταχυδρομείο και ξαναπέρασα/Έγραψα γράμματα και ξαναέγραψα/και στο θεό της απαντήσεως προσευχήθηκα άκοπα. Έλαβα κάρτες σύντομες:/εγκάρδιο αποχαιρετισμό από την Πάτρα/και κάτι χαιρετίσματα/από τον Πύργο της Πίζας που γέρνει/Όχι δεν είμαι λυπημένη που γέρνει η μέρα”. Για εκείνην όμως πάντα η μέρα έγερνε, φαινόταν να προβάλει προς τη δύση της, καθώς όχι μόνο οι επιθυμίες, ήταν εξ αρχής απωθημένες αλλά επειδή ζούσε στο πένθος και την απώλεια από τότε που ο άνδρας της έφυγε από τη ζωή μόλις το 1985. Πάντοτε αφοσιωμένη σε εκείνον, του αφιέρωσε μια σειρά από ποιήματα αλλά και στίχους εμπνευσμένους από το κενό του έρωτα: “Ο έρωτας/όνομα ουσιαστικόν/πολύ ουσιαστικόν/ενικού αριθμού/γένους ούτε θηλυκού, ούτε αρσενικού/γένους ανυπεράσπιστου./Πληθυντικός αριθμός/οι ανυπεράσπιστοι έρωτες” γράφει σε ένα από τα πλέον αγαπημένα ποιήματα. Οι εκδόσεις Ίκαρος μάλιστα σε ανακοίνωση που εξέδωσαν με αφορμή τον θάνατό της είπαν ότι ήταν προυπόθεση για τη μεταξύ τους συνεργασία το 1998-έκτοτε όλα της τα ποιήματα εκδόθηκαν από τον Ίκαρο-τα ποιήματά της να κυκλοφορήσουν μαζί με εκείνα του άνδρα της. «Δεν μπορείτε να με καλέσετε σπίτι σας χωρίς τον άνδρα μου», είχε πει. Τον Σεπτέμβριο εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή στον Ίκαρο, με τον τίτλο «Ενός λεπτού μαζί» και αμέσως μετά το σύνολο των ποιητικών συλλογών που είχε εκδώσει μέχρι τότε σε έναν τόμο. Όπως επισημαίνουν οι υπεύθυνοι του οίκου: “Τα χρόνια που ακολούθησαν, εκδόθηκαν άλλες έξι συλλογές, ένας τόμος με τα πεζά κείμενα που είχε γράψει νεότερη, οι ομιλίες της και η εκτενής ανθολογία ποιημάτων σε εικονογράφηση του Γιάννη Ψυχοπαίδη. Κάθε νέο βιβλίο ερχόταν πάντα μέσα σε ένα ντοσιέ. Τα πρώτα χρόνια τα ποιήματα γραμμένα στη γραφομηχανή, και μετέπειτα στον υπολογιστή. «Γυρίζω από τον Πλάτανο με ντοσιέ» έλεγε, και ξέραμε. Ακολουθούσε μια υπέροχη διαδικασία. Ήξερε πάντα ποιά ποιήματα ήταν πιο δυνατά, αλλά ήθελε και τη δική μας γνώμη. Με συνοδεία τυρόπιτες από την Στοά, ή σοκολάτες από το Αριστοκρατικόν και αμέτρητα, αμέτρητα τσιγάρα, κουβεντιάζαμε κάθε στίχο στο πατάρι του Ίκαρου. Ύστερα περνούσανε στα χέρια της Γεωργίας Παπαγεωργίου, που επιμελήθηκε όλα της τα βιβλία. Δεν ήταν λίγες οι φορές που κατά τη διάρκεια της επιμέλειας ερχόντουσαν νέα ποιήματα και έμπαιναν στη συλλογή. Σαν όλη αυτή η διαδικασία να μην την άφηνε να ησυχάσει, και να γεννιόντουσαν διαρκώς νέοι στίχοι. Η έκδοση κάθε βιβλίου είχε στοιχεία μαγείας”. Για να καταλήξουν πως “Η Κική Δημουλά μας τίμησε με την εμπιστοσύνη της με έναν τρόπο μεγαλειώδη και γενναιόδωρο. Με τον καιρό η σχέση μας έπαψε να είναι η σχέση εκδότη- δημιουργού και μεταλλάχθηκε σε μια βαθιά φιλία. Ήξερε λεπτομέρειες από την προσωπική μας ζωή, μας μιλούσε κι εκείνη ανοιχτά για τις χαρές και τις αγωνίες της, μοιραζόμασταν μυστικά. Με μεγάλη αγάπη. Για χρόνια προσπαθούσε να μας πείσει να της μιλάμε στον ενικό. Αλλά το «κυρία Δημουλά μας» είχε μέσα τόση τρυφερότητα όσο σεβασμό είχε και η σχέση”. Μόλις πρόσφατα το 2013 οι New York Times αφιέρωσαν ένα τεράστιο κείμενο αφιερωμένο στην Ελληνίδα ποιήτρια που την ήθελε να είναι η επόμενη κάτοχος του βραβείου Νόμπελ: τα ποιήματά της είχαν ήδη εκδοθεί στα αγγλικά και όλοι οι ξένοι μιλούσαν για την Ελληνίδα διάδοχο του Σεφέρη ή του Ελύτη. Το Νόμπελ τελικά δεν δόθηκε αλλά η Δημουλά είχε καταξιωθεί ως η Ελληνίδα ποιήτρια που πέρασε τα σύνορα. Είχε ήδη αποσπάσει τους κορυφαίους τίτλους από τη χώρα της, μεταξύ των οποίων ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής αλλά και το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (2001). Ήταν σε εκείνο τον αξέχαστο λόγο που κατέληξε στο βιβλίο “Ο Φιλοπαίγμων μύθος” από Ίκαρο όπου η ίδια προσπάθησε να ορίσει την ουσία και τον προορισμό της ποίησης λέγοντας «ότι η ποίηση βοηθάει όσο το κερί που ανάβουμε μπαίνοντας σε ένα έρημο, καταργημένο ξωκκλήσι, με φευγάτους όλους τους αγίους. Ωφελεί όσους την αγαπούν, επειδή βρίσκουν εντός της μικρά κομματάκια από σκισμένες φωτογραφίες του ψυχισμού τους. Περισσότερο και πιο σωστά ωφελεί εκείνους που πιστεύουν στη μαγεία της. Που δεν θέλουν να θέσουν τον δάκτυλό τους επί τον τύπον της κατανόησής της. Ωφελεί τη γλώσσα. Την περισυλλέγει από τους μεγάλους κάδους της βιασύνης και τη μεταγγίζει με σέβας στο τόσο δα μπουκαλάκι του αγιασμού, μια γουλιά, όσο ακριβώς χρειάζεται να πιει η ουσία. Τέλος ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα η ποίηση, σε έναν ωκεανό λύπης. Δεν είναι λίγο». Η Κική Δημουλά δεν έπαψε ποτέ να αγαπάει και να δοξάζει την ποίηση,μια αγάπη την οποία μετέφερε και στον κόσμο που δεν έπαψε να διαβάζει και να τιμάει τα ποίημά της. Μεταξύ άλλων δοκιμίων και παρεμβάσεων ξεχώρισε για τις παρακάτω ποιητικές συλλογές: «Έρεβος» (1956), «Ερήμην» (1958), «Επί τα ίχνη» (εύφημη μνεία της ομάδας των Δώδεκα, 1963), «Το λίγο του κόσμου» (Β’ Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως, 1971), «Το τελευταίο σώμα μου» (1981), «Χαίρε ποτέ» (Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως, 1988), «Η εφηβεία της λήθης» (Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη, 1994), «Ενός λεπτού μαζί» (1998), «Ήχος απομακρύνσεων» (2001), «Εκτός σχεδίου» (2004), «Χλόη θερμοκηπίου» (2005), «Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως» (2007), καθώς και τη συγκεντρωτική έκδοση «Ποιήματα» (1998). Πεζά κείμενα και ομιλίες: «Ο φιλοπαίγμων μύθος» (2003), «Εκτός σχεδίου» (2004), «Έρανος σκέψεων» (2009), «Εύρετρα» (2010). Ανθολογία μεταφρασμένων ποιημάτων υπό τον τίτλο «The Brazen Plagiarist» (έκδοση Yale University Press, 2012). Η κηδεία της Δημουλά θα γίνει δημοσία δαπάνη “ως ελάχιστος φόρος τιμής” όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού τονίζοντας πως “θα ακολουθήσει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμηθεί η μνήμη της και το έργο της”. ΠροφυλάξειςΌταν βρέχει δεν παίρνω ομπρέλα. ΓεγονόταΜόνη, ἐντελῶς μόνη, Σὲ λίγο ἡ νύχτα, Τοῦ ἀτυχήματος τούτου Μετὰ ἀπὸ τέτοια γεγονότα, ΓράμμαὉ ταχυδρόμος, Δεν έχεις τι να χάσειςΚαλὰ τὰ βγάζει πέρα ἡ μοναξιὰ Μόνο καμιὰ φορὰ Δοκίμασε τῆς λέει, μὴ φοβᾶσαι Διάλογος ανάμεσα σε μένα και σε μέναΣοῦ εἶπα: Ἀπόλαυση πολὺ μοναχικότερη Ο πληθυντικός αριθμόςὉ ἔρωτας, Ὁ φόβος, Ἡ μνήμη, Ἡ νύχτα, https://www.youtube.com/watch?v=ymA88gPmApk
|
| ΓENΝΗΣΗ: Aθήνα 1931 http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=69 |
| Διαθέσιμα Έργα |
 |
| 1. | Άφησα να μην ξέρω |
| (από Tο λίγο του κόσμου, Στιγμή 1994) | |
| 2. | Δεν βαριέσαι |
| (από Tο λίγο του κόσμου, Στιγμή 1994) | |
| 3. | Kλέφτες στη σκέψη |
| (από το Eνός λεπτού μαζί, Ίκαρος 1998) | |
| 4. | Κονιάκ μηδέν αστέρων |  |
| (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1998) | |
| 5. | Μία μετέωρη κυρία | |
| (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1998) | |
| 6. | Mονόκλινο σύμπτωμα |
| (από το H εφηβεία της λήθης, Στιγμή 1994) | |
| 7. | Ο πληθυντικός αριθμός | |
| (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1998) | |
| 8. | Oι λυπημένες φράσεις |
| (από Tο λίγο του κόσμου, Στιγμή 1994) | |
| 9. | Σαν να διάλεξες |
| (από το H εφηβεία της λήθης, Στιγμή 1994) | |
| 10. | Συγκοινωνούντα φαινόμενα |
| (από το Ήχος απομακρύνσεων, Ίκαρος 2001) | |
| 11. | Tα αγνοούμενα |
| (από το Ήχος απομακρύνσεων, Ίκαρος 2001) | |
| 12. | Tο άλλοθι |
| (από το Eνός λεπτού μαζί, Ίκαρος 1998) | |
| 13. | Tο σπάνιο δώρο |
| (από το H εφηβεία της λήθης, Στιγμή 1994) | |
| 14. | Tου Λαζάρου |
| (από το Eνός λεπτού μαζί, Ίκαρος 1998) | |
| 15. | Ωδή σε μια επιτραπέζια λάμπα |
| (από Tο λίγο του κόσμου, Στιγμή 1994) | |
