ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΗΓΩΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ)

1η πηγή :εικονα , σελ.33

Ο «Θησαυρός του Ατρέα»,

Το εντυπωσιακότερο οικοδόμημα μνημειακής αρχιτεκτονικής του μυκηναϊκού κόσμου. 

Ένας δρόμος μήκους 35 μέτρων οδηγεί στην κύρια είσοδο η οποία στέφεται από ένα «ανακουφιστικό» τρίγωνο που καλυπτόταν από λίθινη επένδυση

ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΚΟΝΑ.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: 

       

Η εικόνα αναφέρεται στην τέχνη της μυκηνα ι κής εποχής, συγκεκριμένα ,απεικονίζει  τον «Θησαυρό του Ατρέα»,θολωτό τάφο ,το εντυπωσιακότερο οικοδόμημα μνημειακής

 αρχιτεκτονικής του μυκηναϊκού κόσμου. Είναι ο λαμπρότερος και μεγαλύτερος από όσους διασώθηκαν(περίπου 1250 π. Χ. ).

Περίφημοι είναι  οι μνημειακοί θολωτοί τάφοι,όπως ο «θησαυρός του Ατρέα» στις Μυκήνες, 

που θεωρήθηκεως τάφος του Αγαμέμνονα, ο «τάφος της Κλυταιμνήστρας» και άλλοι.

 Από ένα μακρύ, πλαισιωμένο με λίθινους τοίχους διάδρομο, φθάνει κανείς στον κυκλικό θάλαμο που είναι χτισμένος με παρόμοιο τρόπο και έχει θολωτή οροφή. 

Εδώ , ένας δρόμος μήκους 35 μέτρων,πλάτους 6 μέτρων, οδηγεί στην κύρια είσοδο η οποία στέφεται από ένα «ανακουφιστικό» τρίγωνο που καλυπτόταν από λίθινη επένδυση 

Μετά την ταφή, διάδρομος και θάλαμος σκεπάζονται με χώμα, ώστε ο τάφος έμοιαζε εξωτερικά με χαμηλό λόφο.

πηγή 2η :

Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ,

J.B. Bury-Russell Meiggs, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1978, σ. 149

σελ.49

Η ΖΩΗ ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ

Η Σπάρτη λοιπόν ήταν ένα στρατόπεδο, όπου ύψιστο αντικειμενικό σκοπό της ζωής του είχε ο καθένας, να είναι σε κάθε στιγμή έτοιμος να πολεμήσει με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα για την πόλη του. Ο σκοπός κάθε νόμου, ο έσχατος λόγος όλου του συστήματος κοινωνικής διατάξεως ήταν να διαμορφώσει καλούς στρατιώτες. Η χλιδή στην ιδιωτική ζωή απαγορευόταν αυστηρά˙ η σπαρτιατική λιτότητα έγινε παροιμιώδης. Ο επιμέρους άνθρωπος, απορροφημένος ολότελα μέσα στο κράτος, δεν είχε καθόλου δική του ατομική ζωή˙ δεν είχε να λύσει προβλήματα της δικής του ανθρώπινης υπάρξεως. Η Σπάρτη δεν ήταν τόπος για διανοουμένους ή φίλους της θεωρίας˙ το χρέος όλο του ανθρώπου και το υπέρτατο ιδεώδες της ζωής του Σπαρτιάτη περιέχονταν μέσα στους νόμους της πόλης του.

J.B. Bury-Russell Meiggs, Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1978, σ. 149

ΕΡΩΤΗΣΗ:

Διαβάστε την πηγή , απαντήστε στην ερώτηση: 

Ποια ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της  ζωής των Σπαρτιατών;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

Η ζωή στη Σπάρτη  (σελ.  49)        

    Η πηγή αναφέρεται στα χαρακτηριστικά της ζωής στη Σπάρτη. 

Αρχικά τονίζει πως η πόλη αυτή έμοιαζε με ένα στρατόπεδο , όπου οι νόμοι ενδιαφέρονταν μόνο για τη δημιουργία καλών στρατιωτών! 

Στη συνέχεια επισημαίνει ότι στην ιδιωτική ζωή επικρατούσε η λιτότητα, η απλότητα. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της ζωής στη Σπάρτη ήταν η έλλειψη ατομικής πρωτοβουλίας! Σπαρτιάτης δεν είχε ατομική ζωή, αλλά έβαζε πάντα πιο ψηλά κι από τον εαυτό του το συμφέρον της πόλης. 

Από την πηγή καταλαβαίνουμε γιατί η Σπάρτη έμεινε κλεισμένη στον εαυτό της και δεν ανέπτυξε αξιόλογο πολιτισμό, όπως η αντίζηλός της, η Αθήνα.(ΣΥΜΠΈΡΑΣΜΑ)

3η πηγή :σελ.61

 Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ , Πλούταρχος, Θεμιστοκλής 3 (μετ. Αθηνάς Καλογεροπούλου) ,

Φαίνεται πως τα πολιτικά τράβηξαν τον Θεμιστοκλή γρήγορα και ζωηρά και έντονη ορμή τον κυρίευσε για τη δόξα... Κι ήταν τόσο παράφορος για τη δόξα ώστε νέος ακόμα, όταν έγινε η μάχη εναντίον των βαρβάρων στον Μαραθώνα και διαφημίστηκε η στρατηγία του Μιλτιάδη, αυτός φαινόταν σκεφτικός πολλές φορές, και τις νύχτες έμενε άγρυπνος, δεν πήγαινε στα συνηθισμένα συμπόσια κι έλεγε σε εκείνους που τον ρωτούσαν κι απορούσαν για την αλλαγή της ζωής του, πως δεν τον άφηνε να κοιμηθεί το τρόπαιο του Μιλτιάδη. Γιατί οι μεν άξιοι νόμιζαν πως η ήττα των βαρβάρων στον Μαραθώνα ήταν το τέλος του πολέμου, ενώ ο Θεμιστοκλής πως ήταν η αρχή μεγαλύτερων αγώνων και γι' αυτούς ετοίμαζε πάντοτε τον εαυτό του για το συμφέρον ολόκληρης της Ελλάδος

Πλούταρχος, Θεμιστοκλής 3 (μετ. Αθηνάς Καλογεροπούλου)

Ερώτηση:

Αφού διαβάσετε την πηγή , σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε σχετικά με το χαρακτήρα του Θεμιστοκλή;

    
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

     Η πηγή είναι απόσπασμα από το έργο του ιστορικού – βιογράφου Πλούταρχου το οποίο έχει τίτλο “ Θεμιστοκλής “ και αναφέρεται στον μεγάλο Αθηναίο νικητή της Σαλαμίνας.

Ο συγγραφέας αρχικά επισημαίνει πως ο Θεμιστοκλής από νωρίς ασχολήθηκε με τα πολιτικά, γιατί τον ενδιέφερε πολύ η δόξα. 

Στη συνέχεια αναφέρει τις αντιδράσεις του , μόλις έγινε γνωστή η νίκη του Μιλτιάδη στον Μαραθώνα. Συγκεκριμένα ο Πλούταρχος τονίζει ότι ο Θεμιστοκλής δεν μπορούσε ούτε να κοιμηθεί, όταν σκεφτόταν τη δόξα του Μιλτιάδη. 

Λέει ακόμη πως είχε απο-τραβηχτεί από τα συμπόσια και είχε γενικά αλλάξει η συμπεριφορά του!

 Επισημαίνει πως έλεγε χαρακτηριστικά πως “δεν τον αφήνει να κοιμηθεί η δόξα του Μιλτιάδη! ” Ο Πλούταρχος παρουσιάζει έναν Θεμιστοκλή αρκετά φιλόδοξο που δεν άντεχε να δοξάζονται άλλοι πιο πολύ από τον ίδιο. 

Επίσης παρουσιάζεται έξυπνος, ευφυής, ανήσυχος, διορατικός και ικανότατος

 στρατηγός , γιατί προβλέπει πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί! Σίγουρα όμως πρόκειται για έναν στρατηγο φιλόπατρη, που αγαπάει την πατρίδα του και είναι έτοιμος να θυσιαστεί για χάρη της!

πηγή 4η :σελ. 76,

 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ,

Ξενοφών, Οικονομικός, VII, 21-23 (μετ. Α. Παπαγεωργίου)

Από τη στιγμή που οι προμήθειες μπουν στο σπίτι, πρέπει κάποιος να τις διατηρήσει και να κάνει τις απαραίτητες εργασίες: μέσα στο σπίτι θα μεγαλώσουν τα νεογέννητα, στο σπίτι πρέπει να παραχθεί το αλεύρι που δίνουν τα δημητριακά. Το ίδιο ισχύει και για την κατασκευή των ενδυμάτων από το μαλλί. Επειδή μάλιστα όλες οι εργασίες χρειάζονται φροντίδα, και αυτές που γίνονται μέσα στο σπίτι και αυτές που γίνονται έξω, νομίζω ότι ο Θεός ανέθεσε στη φύση της γυναίκας τις εργασίες και τις φροντίδες μέσα στο σπίτι και στον άνδρα τις εξωτερικές.

Ξενοφών, Οικονομικός, VII, 21-23 (μετ. Α. Παπαγεωργίου)

ΕΡΩΤΗΣΗ:

  Σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε σχετικά με το ρόλο της γυναίκας στην αρχαία  Αθήνα ;

     

ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

      Η πηγή είναι απόσπασμα από το έργο του ιστορικού Ξενοφώντα το οποίο έχει τίτλο “Οικονομικός” και αναφέρεται στην αθηναϊκή κοινωνία και στο ρόλο της γυναίκας και του άντρα.  

Αρχικά τονίζει πως  σε κάθε αθηναϊκό νοικοκυριό υπήρχε αυτάρκεια αγαθών, δηλαδή η κάθε οικογένεια παράγει όλα όσα χρειάζεται για να ζήσει. 

Επίσης επισημαίνει πως στην αθηναϊκή κοινωνία  υπήρχε καταμερισμός των εργασιών, δηλαδή άλλες εργασίες έκανε η γυναίκα κι άλλες ο άντρας.

Ο Ξενοφώντας έξυπνα αναφέρει πως ο Θεός ήταν εκείνος που όρισε τις εργασίες που θα κάνει μια γυναίκα.

 Ο ιστορικός έτσι προσπαθεί να δικαιολογήσει την έντονα ανδροκρατούμενη και πατριαρχική αθηναϊκή κοινωνία, μια κοινωνία δηλαδή στην οποία 

κυριαρχούν οι άντρες , ενώ οι γυναίκες μένουν στο σπίτι και ασχολούνται 

με τις εσωτερικές εργασίες.

Επίσης γνωρίζουμε από άλλες πηγές  ότι η μέση αθηναϊκή οικογένεια έμενε συνήθως σε ένα απλό, μονώροφο σπίτι.

 Τα έπιπλα, λιτά, άφηναν πολύ ελεύθερο χώρο στα δωμάτια.

 Η οικοδέσποινα, ακολουθώντας τις συνήθειες της εποχής, παρέμενε στο σπίτι και σπάνια εξερχόταν μόνη, κυρίως κατά τις θρησκευτικές εορτές.

Το μοναδικό αξίωμα που μπορούσε να αναλάβει μια γυναίκα στην αρχαιότητα ήταν αυτό της ιέρειας. Δε λάμβανε μέρος στη δημόσια ζωή και καταγινόταν με τις οικιακές εργασίες. Επέβλεπε τους δούλους —οικιακούς βοηθούς—, φρόντιζε τον καλλωπισμό της, ύφαινε και μεριμνούσε για την ανατροφή των παιδιών. Περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στο γυναικωνίτη, ένα ιδιαίτερο τμήμα του σπιτιού που προοριζόταν γι’ αυτήν